ondersteunt mensen

met een beperking

Medicatiebeleid en –veiligheid

J.A.M.J. Soonsstichtingsarts Radar

MEDICATIE BELEID

Protocol Radar

•21-4-2009 “Protocol uitzetten, beheer en verstrekken van medicatie”

•1-10-2009 t/m 6-9-2010 invoering nieuw medicatiedistributiesysteem

Definitie medicatie

Medicijnen die op recept door een arts werden voorgeschreven

Indelingen medicatie• Chronisch (alleen startdatum en vast gebruik)

• Incidenteel (alleen startdatum en zo nodig gebruik)

• Kuren (tijdelijk gebruik met start- en stopdatum)

• Medicatie “op rol” (standaardassortiment Systemfarma)

• Losse medicatie (incidenteel gebruik, kuren, bloedverdunners, crèmes/zalven, dranken, druppels)

Doel beleid

• Veilig opbergen (zonder dat cliënten er aan kunnen komen)

• Verstrekking: juiste medicijn (naam, toedieningsvorm,

dosering)juiste hoeveelheidjuiste wijze van toedieningjuiste tijdstipjuiste cliënt

• Controleerbaar

Toedieningsvormen

Toedieningsvormen 21. Implantaten 2. Capsules 3. Pleister 4. Oor-/oogdruppels 5. Poeder 6. Vloeibaar geneesmiddel 7. Tabletten 8. Neusspray 9. Sublinguaal tablet 10. Oplossing voor injectie 11. Mondspray 12. Crème of zalf 13. Zetpil 14. Inhaler 15. Gel

Documenten

• Medicatieoverzicht (per middel: naam, toedieningsvorm, dosering, start per…, stop per…, hoe tijdstip verstrekken)

• Aftekenlijst chronische medicatie (per middel: naam en toedieningsvorm, dosering, soort: chronisch, ATC=op rol, tijdstip, dag 1t/m7)

• Aftekenlijst incidentele medicatie (idem, soort: incidenteel)

Verantwoordelijkheden• Hoofd is eindverantwoordelijk• Taakbeheerder houdt toezicht• Begeleider: juiste houding

wel/niet eigen beheer vastleggengegevensoverdracht aan derdenjuiste opslagcontrole per verstrekkingsmomentjuiste verstrekkingevt. controle innameaftekenen aftekenlijstdagelijkse controle aftekenlijstjuiste actie bij medicatiefout

Vrijwilligers Vakantie• Het hoofd is eindverantwoordelijk

• Voorafgaand aan reis wordt nagegaan:

medicijngebruik wel/niet?

eigen beheer wel/niet?

aanlevering medicatieoverzicht

aanlevering bijsluiters

medisch paspoort aangevraagd ?

Vrijwilligers 2

• Voorbespreking vakantie met speciale aandacht:

medicijngebruik

bijzondere toedieningsvormen (oogdruppels e.d.)

• Medicijnen zo veel mogelijk op rol (scheurinstructie)

Vrijwilligers 3

• Verstrekking conform Radarprotocol:

controle per verstrekkingsmoment (MO)

inname in aanwezigheid vrijwilliger

evt. controle inname

aftekenen (AL)

dagelijkse controle aftekenlijst• 24-uurs achterwacht (vragen/onduidelijkheden)

MEDICATIEVEILIGHEID

DOEL:

VERMINDERING MEDICATIEFOUTEN

Geneesmiddel gerelateerde problemen• Geneesmiddel: bijwerkingen

interacties

ineffectiviteit• Patiënt: therapieontrouw

onvoldoende instructie toediening

• Zorgsysteem: medicatiefouten

Gevolgen medicatiefouten

• In Nederland overlijden per jaar 250 – 400 personen

• Opnames nodig bij:

maagdarmaandoeningen

hartvaataandoeningen

bloedingen (maagdarmstelsel, hersenbloeding, neusbloeding)

Medicatiefouten

• Medicijn niet gegeven (vergeten)• Verkeerde dosering gegeven (te veel, te weinig, vooral

bij tussentijdse wijziging)• Medicijn op verkeerde tijdstip gegeven

(avondmedicatie ‘s ochtends gegeven)• Cliënt heeft medicijn niet ingenomen (weigering, eigen

beheer: pilletje onder kast of pilletjes liggen er nog)• Verkeerd medicijn gegeven (van andere cliënt)• overig

Tabel %

  niet gegevenverkeerde dosering

verkeerd tijdstip niet ingenomen

verkeerd medicijn overig N

2006 41% 8% 8% 15% 5% 23% 61

2007 48% 3% 3% 20% 3% 22% 93

2008 38% 7% 4% 29% 6% 15% 286

2009 40% 4% 4% 33% 3% 16% 389

2010 53% 4% 3% 20% 4% 17% 498

2011 41% 3% 7% 16% 3% 32% 464

2012 (t/m aug) 36% 4% 8% 27% 5% 17% 311

gemiddelde 42% 5% 5% 23% 4% 20%  

Grafiek categorie per jaar

Foutcategorie per jaar

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

niet gegeven verkeerdedosering

verkeerd tijdstip niet ingenomen verkeerd medicijn overig

foutcategorie

%

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012 (t/m aug)

Grafiek per maand totaal

aantal fouten per maand

0

10

20

30

40

50

60

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

maand

aan

tal

fou

ten fouten 2009

fouten 2010

fouten 2011

fouten 2012

Overig 1

• Cliënt zelf verkeerde dosis genomen • Cliënt zelf medicijn op verkeerde tijdstip

genomen • Zakje opengescheurd en tablet kwijt• Medicatie niet gegeven i.v.m. alcohol• Medicatie wel gegeven, maar niet afgetekend• Medicatie niet gegeven, wel afgetekend

Paracetamol

• Bekendste zelfzorggeneesmiddel op de Nederlandse markt

• Bij pijn en koorts• Andere namen: Panadol, Finimal, Saridon• Risico:maagbloedingen bij hogere dosering

(m.n. bij ouderen)slaperigheidgestoorde spijsvertering, duizeligheid,

misselijkheid, hoofdpijnleverfalen bij overdoseringEngeland/Wales: 150 doden/j, 30.000

ziekenhuisopnames