Omgevingsanalyse geoportaal waterschappen · en de ontwikkeling van de Overheidsdatabase. 2.2.1...

Versie: 1.0 d.d. 17 november 2009

Auteur: Chris Stiggelbout

Status: Definitief

In opdracht van:

Het Waterschapshuis

Het Waterschapshuis

Postbus 130

1135 ZK Edam

Telnr. (0299) 391100

Omgevingsanalyse geoportaal

waterschappen

Status: Definitief



waterschappen i

VERSIEBEHEER

Versie Datum Omschrijving Verstuurd aan

0.3 1 oktober 2009 Eerste verschijning als zelfstandig

document; maakte daarvoor deel

uit van de business study geo-

portaal

werkgroep

0.4 8 oktober 2009 Kleine tekstuele aanpassingen klankbordgroep,

werkgroep

0.5 23 oktober 2009 PGR verwijderd bij overige ontwik-

kelingen, WION-portaal onder wa-

terschapsontwikkelingen geplaatst

werkgroep

0.6 29 oktober 2009 Identiek aan 0.5, versienummering

aangepast om gelijk te lopen met

Business Study

werkgroep

0.7 6 november 2009 Idem Klankbordgroep

1.0 17 november 2009 PDOK als ontwikkeling toegevoegd Opdrachtgever

Status: Definitief



waterschappen ii

INHOUDSOPGAVE

1 INLEIDING................................................................................................ 3

1.1 AANLEIDING .................................................................................................. 3 1.2 ONTWIKKELING EN BEHEER ................................................................................. 3

2 OMGEVINGSANALYSE................................................................................ 4

2.1 KADERS ........................................................................................................ 4 2.2 ONTWIKKELINGEN BIJ DE WATERSCHAPPEN .............................................................. 7

3 VERWIJZINGEN....................................................................................... 13

Status: Definitief



waterschappen 3

1 INLEIDING

1.1 AANLEIDING

In 2007 heeft de UvW – na consultatie van de waterschappen – het Waterschapshuis

gevraagd onderzoek te doen naar de ontwikkeling van een geoportaal.

Om de onderzoeksvraag duidelijker te formuleren en te onderzoeken of en zo ja, in welke

vorm een geoportaal noodzakelijk danwel wenselijk is, is door Het Waterschapshuis een

business study uitgevoerd. De resultaten daarvan zijn in een apart document vastgelegd.

In het kader van deze business study is een analyse gemaakt van omgevingsfactoren die

van invloed zijn op de ontwikkeling van een eventueel geoportaal. Gezien het belang

daarvan voor andere trajecten en vanwege de omvang die deze analyse aannam, is beslo-

ten er een apart document van te maken. Dit ligt nu voor u.

1.2 ONTWIKKELING EN BEHEER

Het onderhavige document is opgesteld ten behoeve van de business study geoportaal.

De inhoud is daar ook op gericht. Het ligt voor hand om het stuk een generieker karakter

te geven, zodat het kan dienen als kader voor alle geo-gerelateerde ontwikkelingen. Dit

betekent dat het stuk moet worden herschreven en vooral dat het in permanent beheer

moet worden genomen. Het voorstel is om deze doorontwikkeling en het beheer te beleg-

gen bij de werkgroep geo-informatie van de Unie van Waterschappen.

Status: Definitief



waterschappen 4

2 OMGEVINGSANALYSE

2.1 KADERS

In deze paragraaf worden internationale, landelijke en sectorale ontwikkelingen benoemd

die kaderstellend zijn voor de ontwikkeling van een online waterschaps geo-informatie-

voorziening. Het betreft daarbij zaken die bij wet zijn geregeld (zoals INSPIRE), voorzie-

ningen die voortvloeien uit wettelijke verplichtingen (zoals RO-Online) of zaken die bij

algemene instemming door alle overheden zijn omarmd (zoals de NORA).

2.1.1 Internationale en landelijke ontwikkelingen

De volgende ontwikkelingen op nationaal en internationaal vlak zijn relevant voor de ont-

wikkeling van een waterschapsvoorziening:

E-overheid/ketensamenwerking/dienstverlening (NUP)

De ontwikkeling van de elektronische overheid, waarbij verschillende overheden in ketens

samenwerking om de dienstverlening aan burgers en bedrijven te verbeteren, kent een

aantal praktische uitwerkingssporen die zijn samengevat in het Nationaal Uitvoeringspro-

gramma (NUP). Het beschikbaar stellen en uitwisselen van geo-informatie is één belang-

rijk aspect van deze e-overheid.

INSPIRE

De Europese Kaderrichtlijn INSPIRE heeft tot doel geharmoniseerde ruimtelijke informatie

en milieu-informatie samen te brengen en deze via internetsites op eenduidige wijze ter

beschikking te stellen aan belanghebbenden. Alle lidstaten zijn verplicht een aantal nader

benoemde datasets door aan te wijzen bronhouders beschikbaar te laten stellen. De wa-

terschappen zijn mede-bronhouder van onder meer het thema Hydrografie. De water-

schappen zijn momenteel bezig met het opstellen van een impact-analyse van de

INSPIRE-richtlijn. Daarin wordt ondermeer het volgende gesteld [1]:

“Op dit moment is de verstrekking van informatie over geografische data en de geografi-

sche data zelf bij veel waterschappen nog een deels handmatige, tijdrovende activiteit,

die straks voor een deel overbodig wordt. Services die 24 uur/7 dagen beschikbaar zijn

dragen bovendien bij aan doelstellingen van de e-overheid. Dit is alleen dan efficiënt

wanneer de waterschappen de dienst van het beschikbaar stellen gezamenlijk uitbeste-

den. Het zelf gegarandeerd 24 uur/7 dagen beschikbaar hebben van services zal voor veel

waterschappen een extra investering in systeem(beheer) capaciteit vergen.”

Waterwet

De Waterwet verplicht alle waterschappen om leggers beschikbaar te hebben waaraan

waterstaatswerken naar ligging, vorm, afmeting en constructie moeten voldoen. Daar-

naast verplicht de wet om technische beheerregisters bij te houden voor primaire en be-

langrijke regionale keringen. Veel van de objecten die in deze leggers en beheerregisters

zijn opgenomen zijn uitgewerkt in de dataspecificaties van het INSPIRE thema Hydrogra-

fie.

Status: Definitief



waterschappen 5

Aangezien in INSPIRE alleen gegevens hoeven te worden gepubliceerd die aanwezig zijn,

is het belangrijk om te beseffen dat er vanuit een andere wet verplichtingen zijn ten aan-

zien van het beheren van gegevens.

Basisregistraties

In het landelijke stelsel van basisregistraties hebben de waterschappen tot op heden de

rol van afnemer. De ontwikkeling van de Overheidsdatabase (ODB) is bedoeld om het

verplicht gebruik en terugmelden van authentieke basisgegevens door waterschappen

praktisch te implementeren. Daarnaast worden de waterschappen mede-bronhouder van

de nog te ontwikkelen Basisregistratie Grootschalige Topografie (BGT). Deze opvolger van

de GBKN zal op termijn hét referentiebestand zijn voor al het grootschalig geografisch

objectenbeheer. De waterschappen zullen bronhouder worden van een aantal objecttypen

in deze registratie, die in de periode 2010-2013 wordt opgebouwd. Hoewel het Algemeen

Hoogtebestand Nederland (AHN) geen basisregistratie volgens de wet is, krijgt dit be-

stand – zeker voor de waterschappen – een belangrijke rol als geografisch basisbestand.

Zeker als verstrekking – zoals wordt verwacht – om niet zal kunnen plaatsvinden.

GIDEON

Het ministerie van VROM heeft – samen met een groot aantal betrokken partijen – een

uitvoerings- en implementatiestrategie opgesteld voor de totstandkoming van een lande-

lijke basisvoorziening voor geo-informatie, onder de naam GIDEON. Naast de implemen-

tatie van de INSPIRE-richtlijn regelt GIDEON een groot aantal zaken rondom standaardi-

satie, basisregistraties, aanbodoptimalisatie, bestuurlijke verankering en samenhang in de

uitvoering.

NORA + geo-katern

De Nederlandse Overheid Referentie Architectuur (NORA) biedt een kader voor de infor-

matievoorziening van samenwerkende overheden. De NORA stelt een groot aantal princi-

pes vast waaraan deze informatievoorziening moet voldoen en beschrijft een servicege-

richte architectuur (SGA) voor de uitwisseling van gegevens en diensten tussen partijen.

Een belangrijk leidend principe daarin (en zeer relevant voor de onderhavige studie) is

data bij de bron, waarmee wordt bedoeld dat databeherende organisaties te allen tijde

zelf het beheer over hun eigen gegevens behouden.

Met de ontwikkeling van het geo-katern (najaar 2009/begin 2010) wordt de NORA uitge-

breid tot het geo-domein. Hiermee wordt een aantal reeds in gang gezette ontwikkelen

standaardisatietrajecten naar verwachting geformaliseerd. Een waterschaps geo-voorzie-

ning zal op basis van deze architectuur kunnen (en móeten) worden ontwikkeld.

MARIJ + PETRA + GEMMA + WILMA

De NORA is of wordt verder uitgewerkt tot sectorspecifieke architecturen voor de Rijks-

overheid (MARIJ), provincies (PETRA), gemeenten (GEMMA) en waterschappen (WILMA).

De visie op ICT van Het Waterschapshuis (zie § 2.2) is gebaseerd op de NORA en is

daarmee de grondslag voor WILMA.

Framework van standaarden [2]

Het formuleren van inhoudelijke en technische standaarden voor (het uitwisselen van)

geo-data is in Nederland vergevorderd. Het Basismodel Geo-informatie IMGEO vormt een

Status: Definitief



waterschappen 6

paraplu over een groot aantal sectorspecifieke modellen voor het uitwisselen van geo-

informatie, zoals het IMWA voor de watersector. Internationale specificaties voor de defi-

nitie en het uitwisselen van geo-data zijn vastgelegd in de zogenaamde OGC (Open GIS

Consortium) standaarden. Hiermee is het inrichten van gestandaardiseerde webservices

voor geo-informatie tegenwoordig relatief eenvoudig.

Nationaal Geo Register (NGR)

Eén van de speerpunten van GIDEON en onder andere de toegangspoort tot Nederlandse

INSPIRE-data is het NGR, het register waar alle Nederlandse overheden hun geo-data ter

publicatie kunnen aanbieden. Voor INSPIRE-bronhouders is deelname aan het NGR (direct

of indirect) een verplichting. Er zal – op welke wijze dan ook – een nadrukkelijke verbin-

ding tussen een waterschaps geo-voorziening en het NGR ontstaan.

Publieke Dienstverlening op de Kaart (PDOK)

In PDOK werken het ministerie van VROM, de Dienst Landelijk Gebied en Dienst Regelin-

gen van het ministerie van LNV, Rijkswaterstaat van het ministerie van V&W, Kadaster,

TNO en Geonovum de komende vier jaar samen aan een operationele rijksbreed inzetbare

voorziening voor het aanbieden van geo-informatie. Deze PDOK-voorziening faciliteert de

samenwerking en de gezamenlijke ontsluiting van geo-informatie tussen de partners (in-

tern) en aan maatschappelijke partijen (extern). PDOK speelt in op het toegenomen be-

lang van geo-informatie in de samenleving en sluit daarmee aan bij zowel de overheids-

brede GIDEONvisie als het kabinetsstandpunt inzake de e-dienstverlening.

PDOK stelt zich ten doel:

• Ontsluiting van geo-informatie tussen de PDOK-partners (intern) d.m.v. gezamenlijke

voorzieningen;

• Geo-informatie, die probleemloos digitaal beschikbaar, vindbaar, toegankelijk en uit-

wisselbaar is, met het nationaal georegister (NGR) als het kanaal voor geo-informatie

van de overheid, die voldoet aan de eisen van betrouwbaarheid die van de overheid

verwacht mag worden;

• Het gezamenlijk ontsluiten van INSPIRE-datasets en inrichten van een INSPIRE servi-

cecenter voor de PDOK-partners;

• Geo-informatie als integraal onderdeel van de e-dienstverlening;

• Verzorging van de randvoorwaarden die gesteld worden aan basisregistraties;

• Verhoging van de kwaliteit van de geo-informatie van de PDOK-partners, nieuwe geo-

informatie voor veelvuldig gebruik door de combinatie van hun geo-informatie en als

een consortium optreden bij onderhandelingen voor het overheidsbreed aanschaffen

van geo-informatie;

• Het realiseren van een dienstencentrum voor GIS-analyses en ander maatwerk voor

geoinformatie.

RO-Online

Deze landelijke voorziening bevat en ontsluit alle ruimtelijke planinformatie die door de

verschillende overheidslagen wordt aangemaakt in het kader van de Wet Ruimtelijke Or-

dening, zoals gemeentelijke bestemmingsplannen en provinciale structuurvisies. De wa-

terschappen zullen als afnemer aansluiten op deze voorziening, zodat processen als plan-

Status: Definitief



waterschappen 7

toetsing en vergunningverlening kunnen worden versneld en verbeterd. Bij de opzet van

RO-Online is in overleg met de Unie van Waterschappen al voorzien in een toekomstige

relatie tussen RO-Online en het Waterportaal door middel van services.

OLO

Burgers en ondernemers kunnen een vergunning aanvragen of een melding doen via een

internetsite, Omgevingsloket Online (OLO). Ook de afhandeling van vergunningaanvragen

in het kader van de Waterwet zal in de toekomst via het OLO verlopen.

Intentieverklaring vrije verstrekking geo-informatie

Het ministerie van BZK heeft de waterschappen gevraagd om, in navolging van de provin-

cies, de intentieverklaring Verstrekking en Hergebruik Geo-informatie te ondertekenen.

Deze intentieverklaring is in lijn met het beleid van de waterschappen om niet meer dan

de verstrekkingskosten voor hun geo-informatie te vragen. Met de ondertekening van

deze intentieverklaring committeren de waterschappen zich om het gebruik van geo-

informatie te vereenvoudigen door te werken aan gemeenschappelijke condities voor ver-

strekking en hergebruik van geo-informatie. Ook gaan de waterschappen werken aan het

toevoegen van metadata aan hun geo-informatie.

2.2 ONTWIKKELINGEN BIJ DE WATERSCHAPPEN

Ook een aantal ontwikkelingen bij de waterschappen is kaderstellend en richtinggevend

voor de ontwikkeling van een online waterschap geo-informatievoorziening. Bijvoorbeeld

de Visie op ICT, de parallel aan het project Belastingen ontwikkelde referentiearchitectuur

en de ontwikkeling van de Overheidsdatabase.

2.2.1 ICT-visie en -architectuur Het Waterschapshuis

Applicatiearchitectuur: Het Uniformatie Informatiesysteem “HUIS”

Op basis van de Visie op ICT is door Het Waterschapshuis een schets gemaakt van de

toekomstige informatievoorziening voor waterschappen. Deze staat bekend onder de

naam “HUIS” (Het Uniformatie Informatiesysteem) is gevisualiseerd in onderstaande

figuur 1 (die door zijn omvang en complexiteit op deze schaal op papier helaas niet goed

leesbaar is. In de digitale versie van het document is de afbeelding met inzoomen wel

leesbaar).

Status: Definitief



waterschappen 8

Gegevens-

beheer & rapportage

Heffen &

Innen

Technologie

Migratiestatus

Componenten

Projecten

‘Praatplaat’

Applicatiearchitectuur

Waterschappen

Getekend door

Edwin Huijskens

versie 2009.1

23 maart 2009

<applicat ienaam>

<Projectnaam>

Belastingsysteem, ESB, WDB (Belastingsysteem)

Oracle RDBMS of SQLServer

?

Hulpaanduidingen

Integratie Component

IC

Uit te faseren

systeem

Gedeeltelijk uit te

faseren systeem

X

X

Of The Shelf

Maatwerk

Progress

?

Foxpro

SchilIntegratie schil

Schil Communicatie

schil

Component typering

X

X Data (bron of doel)

Gebruiker(sgroep)

Grens /afbakening

WEB GUI gebruikers-

toepassing

Functionaliteit of realisatie

onderdeel(vo lgens tech nolog iekleu r)

Gegevens(tabellen)

XMLHTML

Rapport

Bestandslocatie (netwerk, lokaal)

Communicat ie

SqlNet

Met gebruiker

FTP, CD of SOAP over http(s)

?

In ontwerpfase, n og

niet gerealiseerd

In ontwikkeling, n og

niet opgeleverd

Gerealiseerd, in onderhoud

X component gerealiseerd door meerdere

onderdelen

<project>

<project>

<project>

Gerealiseerd, geen activiteit

X Functioneel of fysiek bij elkaar

horende AA onderdelen

Communicatierichting, A vraagt B

<A> <B>

X

Bestaand(legacy) systeem

Versie interface en

versie berichten structuur

xxxx

Beveiligde toepassing d.m.v. authenticatie

Publiek toegankelijke toepassing

SOAP over http(s)

X

Verwijzing naar

Bestaand legacy systeem

‘Praatplaat’ applicatiearchitectuur

Het Uniforme InformatieSysteem

(HUIS) - versie 2009.1

Watersch

apsdatabase

Applicatie-

architectuur

onderdelen

Waterkwantiteit & -kwaliteit

Verkiezingen

Documentmanagement

Calamiteiten

Accountmanagement

Foutafh

andeling

mechanism

e

Fail -over m

echanisme

Testmechanism

e

Beveili ging

smechani sme

(o.a. rol-gebaseerd)

Belasting

systeem

CMS sch

ilDMS sch

il

Auditt ra

ilmechanism

e

...

Projecten

Technische

componenten en

bibliotheken

CRM sch

il

Waters

chapskloket

Autorisatie & Authenti cat ie

Contentmanagementsysteem

Zuivering informatie

ESB

Output M

anagement

Systee

m (mechanisme)

Procesmanagement

(mechani sme)

Koppeling CMS/DMS/CRM

Koppeli ng Registrati es

Geo (IRIS)

Http(s)

Netwerk (o.a. Enterprise Service bus (Oracle ESB))

Content-

management

?

Contentpagina

1.01.0

CMS schil

<?>

1.01.0

Proces-/

workflow-management

<?>

1.01.0

WFM schil

<?>

Dig iD

ADS Schil(A uthenticatie ADS)

DigiD Schil(A uthenticatie Dig iD)

Via http sess io n co okie

1.01.0

IntranetInternet

Burgerportaal

Medewerkerportaalwww.waterschap.nl

Relatiebeheer

<?>

1.01.0

CRM schil

<?>

Functionalite it

Authenticatie

& Autorisatie

(subject)Persoonsgegev

ens ingezetenen NL

Bedrag automatische

incasso of stornering(code)

Postcodes +

straatnamen

Waterverbruik per aansluiting

(subject)Gegevens

uit handelsregister

Waarde en

objectgevens

Perceelsgegevens

en zakelijk recht

IGG

GBA

PCT

WTB AKRWOZ

KVK

Aanslagen, brieven e.d.

PB

Betaalgegevens

Bank

Drinkwater-

leiding bedrijf

Gemeente

Betaalgegevens

DW

PrintbureauGemeente

Deur-

waarders-kantoor

Aangiftegegevens

honden-en toeristenbelasting

HBL

Eigenaar-gegevens

van voertuigen

RDW

Waardegegevens

per object

TAX

Gemeente

Gemeente of

taxatiebureau

IP

BGG

Dagafschriften

Bedrijvenportaal

UBS

Referentie architectuur

1.01.0

1.01.0

ODB

Functional itei t

<Belastings ysteem>

Zie ook detail

appl icatiearchi tectuurOverheidsdatabase (WDB)

Ontheffing &

Vergunning Functionali te it

1.01.0

Water-

kwantiteit

OEV

Functionali teit

1.01.0

Water-

kwaliteit

?

Functionali teit

1.01.0

Belastingsysteem

Overheidsportaal

Toezicht &

handhavingFunctionali te it

1.01.0

Financieel

management

<?>

1.01.0

BKH schil

<?>

Personeels-management

<?>

1.01.0

PER schil

<?>

Output-

management

<?>

1.01.0

<?>

EigendommenbeheerFunctional itei t

1.0

1.0

1.01.0

Wegenbeheer

Functional itei t

1.0

1.0

CalamiteitenFunctional itei t

1.0

1.0

KennisborgingFunctional itei t

1.0

1.0

SubsidieFunctional itei t

1.0

1.0

Innovatie & onderzoek

Functional itei t

1.0

1.0

VerkiezingenFunctional itei t

1.0

1.0

Regelgeving, beleid & inspraak

Functional itei t

1.0

1.0

Schade- &

nadeel-compensatie

Functionali te it

1.0

1.0

SQL2000

Smallworld

DB2

Btrieve

OMT schil

Persoonlijke Internetpagina

Bedrijvenloket

Elektronische Postkamer

Oracle ESB

ESB schil

ESB

1.01.0

Externe

applicaties

Dienstenregister

(extern)Functionalite it

1 .01.0

Serviceregister

(intern)Functional itei t

1.01.0

1.01.0

Kadaster

Gemeente

KvK

Belastingdienst

UWV

Provinc ie

Ministerie

Waterschap

burger

bedrij f

Servi cebussen

onderlinge gegevensuitwisseling binnen de e-overheid

GBA

handelsreg

Gebouwen

Kadaster

Topografie

Adressen

Kentekens

Polisadm

Inkomen

etc.

Elektronische overheidals dienstverlenerGemeenschappe lijke front office voorzieningen,koppe lingen via da tane twerken en basisregis traties

GemeenschappelijkFront Office

Overheids-transactiepoort

ICTU / Kenniscentrum / Architectuur e-overheid / 20 07

Actualiseren1. Kernregistratie gegevens

2. Basisregistratie gegevens

3. Referentiegegevens

Heffen1. Opleggen aanslagen

2. Verwerken bezwaren en beroepen

3. Verwerken verzoeken

Vergunning & ontheffing

Belastingsysteem, WDB & ESB Projecten (zwart: lopend project, groen: gepland project)

Z-info (Zuivering Informatie)

IRIS 1.0

PIP (Persoonlijke Internet Pagina)IT@ (Registratie ICT infrastructuur waterschappen)

Belastingsysteem (Waterschapsdatabase, ESB en Heffen & Innen)

Vergunningen op internet (aansluiting op www.overheid.nl & CMS-WaterschapsNet)

WION (Gezamenlijke voorziening waterschappen voor kadaster)

Inrichting Beheerorganisatie

Planning NORA

1.01.0

Informatie, beroeps- en

bezwaarschriftenet cetera

Invorderen

Interne

applicaties

DMS schil

Document-

management

<?>

1.01.0

<?>

Schil

Decos

IRIS database

Metingen

Functionalite it

1.01.0

Onderhouds-management

Func tionali teit

1 .01.0

Zuiverings-infrastructuur

Functionalite it

1.01.0

GEO functionaliteit

(IRIS Basis)

<IRIS>

<Z-info> Watersysteembeheer

Water-

keringenFunctionali te it

1.01.0

Beheer primaire bedrijfsmiddelen

Product-management

Functionalite it

1 .01.0

<Belas tingsysteem>

Schil

IRIS V&H

IRIS

ERGO<IRIS>

IRIS basis

<IRIS>

Schil

<Internetstemmen>

RIES

Schil

Verantwoorden

Functionalite it

Primaire proces ondersteuning

Secundaire proces ondersteuning

Informatie strategie

Architectuur HUISHet Uniforme Informatiesysteem

Eén gezamenlijk doel

Handha ving

Ondersteunende Processen

Relatiebeheer Inno vatie

Besturing

Vergunningverlening

Belastingheffing & Invordering

Wa tersysteembeheer

Wa terkeringenbeheer

Afvalwaterzuivering

Wegenbeheer

Veel vertrekpunten

Extranet

partner

PartnerportaalLeveranciers-

portaal

leverancier

1.01.0

1.01.0

Overheidsportaal; communicatie conform standaarden Overheid Service Bus (OSB)

Overheids-

transactiepoort

percelen

kaart

gebouwen

personen

adressen

bedrijven

inkomens

L.U.D.

auto's

etc.

Loon-

vordering

LVR

Serviceregister

Terugmeld-voorziening

Basisregistraties

Portaal framework‘Toeganspoort’ tot internet-,

intranet- en extranet site en daaronder ressorterende

gebruikerstoepassingen. Biedt tevens standaard functionaliteit

voor FAQ’s, Wiki, discusiefora, ‘smoelenboek’, integratie met outlook, personalisatie etc.

ToepassingslaagGebruikersapplicaties,

opgebouwd uit herbruikbare services van interne en

externe componenten. Deze ondersteunen de

medewerkers, interactief en niet-interactief, bij de

uitvoering van processtappen. Met processtap wordt hier de

‘eenheid van handelen’, ook bekend als ‘business

transactie’, bedoeld. De volgorde van afhandelen van

processtappen die behoren bij de primaire en secundaire

bedrijfsprocessen, kunnen worden bestuurd door

Procesmanagement. Op deze wijze wordt de zogenaamde

wokflow en als nodig ook ‘de zaak’ gemanaged.

Planvorming1. Actualiseren strategische en themagerichte plannen

2. Beïnvloeden/toetsen en anticiperen op plannen van derden

3. Actualiseren gebiedsgerichte plannen

4. Actualiseren waterakkoorden

Waterkeringenbeheer1. In stand houden watersysteem

2. Beheren watersysteem

3. Plannen, ontwerpen en realiseren watersysteem

Watersysteembeheer1. In stand houden waterkeringen

2. Uitvoeren veiligheidstoets

3. Plannen, ontwerpen en realiseren waterkeringen

Afvalwaterzuivering1. Optimaliseren afvalwaterketen

2. Beheren transport/zuivering/slibverwerkings-proces

3. Onderhouden zuiveringstechnisch werk

4. Plannen, ontwerpen en realiseren zuiveringstechnisch werk

Innovatie1. Verkennen ontwikkelingen en kansen

2. Uitvoeren onderzoek

Calamiteitenzorg1. Actualiseren calamiteitenplan

2. Oefenen en opleiden

3. Bestri jden calamiteit

Vergunningverlening1. Houden vooroverleg

2. Toetsen aanvraag (GIS: ontheffing)

3. Opstellen ontwerpvergunning (idem)

4. Ontvangen en verwerken bedenkingen

5. Verlenen vergunning (idem)

Handhaving1. Plannen en uitvoeren toezicht

1a. Repressieve handhaving

2. Ontvangen en verwerken meldingen WVORelatiebeheer1. Actualiseren beleidsplan relatiebeheer

2. Opbouwen en onderhouden relaties

3. Coördineren van de afhandeling van meldingen

Besturing1. Opstellen/actualiseren strategie en organisatiebeleid

2. Beleid vertalen in maatregelen, activiteiten en middeleninzet

3. Opstellen jaarlijkse plannen t.a.v. prestaties en resultaten afdeling

4. Uitvoeren en facil iteren primaire processen

5. Meten prestaties en resultaten

6. Sturing om gestelde doelen te bereiken

7. Tussentijds verantwoorden over prestaties en resultaten

8. Verantwoording afleggen over het gevoerde beleid en beheer

Wegenbeheer1. In stand houden wegen

2. Wegenverkeersregeling en verkeersveil igheid

3. Plannen, ontwerpen en realiseren wegen

1.01.0

1.01.0

1.01.0

1.01.01.0

1.0

1.01.0

1.01.0

1.01.0

1.01.0

Regelgeving1. Actualiseren verordeningen

2. Actualiseren beleid

1.01.0

1.01.0

1.01.0

1.01.0

1.01.0

1.01.0

1.01.0

Schil

Corsa

burgerbedrijf medewerker overheid

figuur 1. Schets toekomstige informatievoorziening waterschappen (HWH)

Deze applicatiearchitectuur is een indicatieve opsomming van bouwblokken en gebruikers-

toepassingen die de bedrijfsprocessen van waterschappen ondersteunen. Hierbij is reke-

ning gehouden met aansluiting op basisregistraties, authenticatie en autorisatie, proces-

management (zaak-oriëntatie) en een gemeenschappelijk portaal voor intern en extern

gebruik, gedifferentieerd naar intranet, extranet en internet.

De ontwikkeling van HUIS wordt in diverse trajecten vormgegeven. Het verkrijgen, be-

werken, opslaan, gebruiken en verstrekken van geo-informatie speelt hierbij vaak een rol.

Voorbeelden hiervan zijn:

• IRIS

o.a. Vergunningverlening & Handhaving in relatie tot “Omgevingsvergunning”

• publicaties van waterschappen via het Waterschapsnet Content Management Systeem

(CMS) o.a. module Bekendmakingen en Vergunningen

• systeem voor Zuiveringsinformatie

de keuze voor één systeem voor alle waterschappen

• bedrijfsvergelijking waterschappen

taak die door UVW bij HWH wordt belegd

• Overheidsdatabase

de bron voor geometrische gegevens

• ‘Metadata tool’

thesaurus voor waterschappen

• implementatie van Europese Wet- en regelgeving

o INSPIRE

doelstelling GEO portaal

Status: Definitief



waterschappen 9

o Kader richtlijn water

Het Waterschapshuis bewaakt de samenhang tussen deze trajecten, gerelateerde pro-

gramma’s en projecten.

Referentiearchitectuur

Door Het Waterschapshuis is een referentiearchitectuur ontwikkeld, die het uitgangspunt

vormt voor de ontwikkeling van de gemeenschappelijke informatievoorziening voor water-

schappen. En daarmee ook voor de te ontwikkelen geo-voorziening. In figuur 2 is deze

gevisualiseerd.

medewerker burgerbedrijf overheid

figuur 2. Referentiearchitectuur HWH

De belangrijkste kenmerken van deze referentiearchitectuur zijn:

• Componenten leveren herbruikbare services (stabiliteit);

• op niveau van gebruikstoepassing worden services geassembleerd tot nieuwe services

(flexibiliteit);

• de uitwisseling van gegevens en informatie met andere overheidsorganisaties verloopt

via de Overheid Servicebus (OSB);

• intern vindt de communicatie tussen componenten plaats via webservices;

• bestaande (legacy) applicaties worden gekoppeld via een zogenaamde integratie appli-

catie;

• releasemanagement vindt plaats over alle componenten heen (o.a. servicecatalogus)

en per component (o.a. services).

Status: Definitief



waterschappen 10

Aan deze referentiearchitectuur ligt een aantal bepalende principes ten grondslag. Ook

wordt een aantal standaarden gehanteerd. Deze worden in aparte documenten vastge-

legd en beheerd.

Informatiestrategie

Bij de ontwikkeling van een gemeenschappelijke informatievoorziening moet rekening

worden gehouden met de centrale roadmap en de individuele roadmap van een water-

schap. In onderstaande figuur is dit gevisualiseerd.

Architectuur HUISHet Uniforme Informatiesysteem

Eén gezamenlijk doel

Handhaving

Ondersteunende Processen

Relatiebeheer Innovatie

Besturing

Vergunningverlening

Belastingheffing & Invordering

Watersysteembeheer

Waterkeringenbeheer

Afvalwaterzuivering

Wegenbeheer

Veel vertrekpunten

Bij de ontwikkeling van de voorziening is de lokale ICT infrastructuur (applicaties en tech-

nische infrasructuur) een uitgangspunt. Deze moet voor het aspect geo-functionaliteit per

waterschap in in kaart worden gebracht. Ook dient rekening te worden gehouden met

lopende ontwikkelingen (zoals het Belastingsysteem) en op stapel staande ontwikkelingen

(Z-info, bedrijfsvergelijking, doorontwikkeling IRIS en ODB).

2.2.2 Architectuur voor de Natte Sector

In het laatste kwartaal van 2010 zal DGW samen met ondermeer de Unie van Water-

schappen, het Waterschapshuis, de IDSW, RWS, InspectieVenW en het Planbureau voor

de Leefomgeving onderzoeken op welke wijze een beoogde “Architectuur voor de Natte

Sector”(ANS) tot stand kan worden gebracht. Ook IPO, VNG en de departementen VROM

en LNV zullen daarbij worden betrokken. Met als doel om nog in 2009 te komen tot een

overeenkomst in NWO-verband over de wijze waarop het informatiebeheer rond water

voor de komende jaren op een gestructureerde wijze kan worden uitgevoerd. Bij deze

ontwikkeling hoort een eerste schets van een mogelijke in te richten Architectuur voor de

Natte Sector: een blauwdruk van een organisatiestructuur voor het inwinnen, beheren en

onderhouden van informatie, protocollen en modellen met betrekking tot ‘water’.

2.2.3 Overige relevante ontwikkelingen bij de waterschappen

‘Natte’ standaarden

De waterschappen beschikken over een zeer uitgebreide en ver uitgediepte standaard in

de vorm van Aquo: het Aquo-lex woordenboek, de uitwisselmodellen IMWA en UM Aquo

en het informatiemodel LM Aquo. Hiermee zijn definitie, uniforme vastlegging en uitwisse-

ling van (geo)data in principe uitstekend te regelen. De Aquo-standaarden zijn door het

Status: Definitief



waterschappen 11

Forum Standaardisatie voorgedragen om de status “Comply or Explain” te verkrijgen,

waarmee verplicht gebruik min of meer wordt afgedwongen (zie ook [3]).

Belastingsysteem

Als gevolg van de komst van de Wet modernisering Waterschapsbestel en het verplichte

gebruik van authentieke gegevens uit de basisregistraties, willen de waterschappen gelei-

delijk komen tot één uniform belastingsysteem dat gebruik gaat maken van de 'grond-

plaat' van de Overheidsdatabase. Daarom wordt door het Waterschapshuis gewerkt aan

het (laten) ontwikkelen van één belastingsysteem voor alle waterschappen. De ervaringen

uit dit traject zijn zeer relevant voor de ontwikkeling van een toekomstige voorziening

voor geo-informatie.

Overheidsdatabase (ODB)

De ODB – een component die wordt ontwikkeld binnen het project Belastingsysteem –

kan basisgegevens uit de landelijke basisregistraties automatisch ontvangen, opschonen

en verbeteren, koppelen, vastleggen en via modern berichtenverkeer ter beschikking stel-

len aan:

• Bestaande systemen van waterschappen;

• componenten die zijn onderkend in de geschetste applicatiearchitectuur voor een ge-

meenschappelijke informatievoorzieining voor waterschappen;

• applicaties binnen de overheid (via de Overheid Service BuS OSB).

De eerste ‘afnemer’ van ODB services is de component “Heffen & Innen”. Daarnaast ver-

zorgt de ODB de wettelijk verplichte terugmeldingen.

In de ODB zullen gegevens worden opgeslagen in historische context, voor meervoudig

gebruik binnen de bedrijfsprocessen van waterschappen. Met de ODB wordt het funda-

ment gelegd voor een gemeenschappelkije informatievoorziening: één bron voor authen-

tieke (afkomstig van basisregistraties), kernregistratie (procesgegevens van waterschap-

pen) en referentie gegevens (codetabellen).

De ODB zal een aanzienlijke hoeveelheid aan geo-data bevatten, die waar mogelijk is

gerelateerd aan administratieve data. De bronnen die hiervoor worden ingezet zijn de

Tariefdiferentiatie kaart (TDK), Landmeetkundig Kartografische Informatie (LKI) en

Adrescoördinaten Nederland (ACN). Ook wordt aangesloten op de basisregistratie

TOP10NL1, waarmee onder andere gebruik kan worden gemaakt van luchtfoto’s en veld-

opnamen. De aansluiting van de ODB op de Basisregistratie Adressen en Gebouwen (op

dit moment gevuld met de gegevens van vier gemeenten) biedt naast adminstratieve data

ook geometrie over objectlocaties (x- en y-coördinaten, oppervlakte, contouren).

De geo-informatielagen die in de ODB beschikbaar komen, kunnen over elkaar worden

gelegd en indien nodig worden gecombineerd met geo-informatielagen uit bestaande GIS

systemen (zoals IRIS). De oplossing die wordt gerealiseerd met behulp van open source

1 Het van het Kadaster verkregen digitale topografische bestand is bruikbaar op schaalniveau tussen 1:

5000 en 1: 25000

Status: Definitief



waterschappen 12

software maakt dit mogelijk. Geo-informatie wordt op deze wijze in samenhang met de

administratieve data ontsloten.

De ODB zal nauwe relaties hebben met een te ontwikkelen voorziening voor geo-

informatie.

IRIS

Het op INTWIS en GIS-ZES gebaseerde geo-informatiesysteem IRIS, dat door vrijwel alle

waterschappen zal worden gebruikt, vormt in de toekomst de basis voor de geo-

gegevenshuishouding van de individuele waterschappen. Door gebruik te maken van deze

gemeenschappelijke basis zal het tot stand brengen van een uniforme voorziening voor

het publiceren en uitwisselen van geo-gegevens naar verwachting minder complex zijn.

Watertoets online

Via de Watertoets Online worden bestemmingsplanwijzigingen voorgelegd aan het water-

schap om te beoordelen of ze een waterschapsbelang raken. Aanvragen voor de water-

toets worden met name gedaan door gemeenten of adviesbureaus in opdracht van ge-

meenten. De watertoets maakt gebruik van online geo-informatie, waarmee de

raakvlakken met het geoportaal nadrukkelijk aanwezig zijn.

WION-portaal

De waterschappen hebben besloten tot de ontwikkeling van één gezamenlijk WION-

portaal om aan te sluiten op de landelijke voorziening. Dit heeft inmiddels geleid tot de

aanbesteding bij een leverancier die begin 2010 een operationele voorziening zal hebben

gerealiseerd. Het ten behoeve hiervan gevolgde traject is een goed voorbeeld van de

manier waarop een gezamenlijke definitie en aanbesteding succesvol kan verlopen.

Status: Definitief



waterschappen 13

3 VERWIJZINGEN

[1] Impactanalyse INSPIRE-richtlijn voor Waterschappen, concept versie 1.1, Unie van

Waterschappen.

[2] Framework van Standaarden (Geonovum):

http://www.rgi.nl/downloads/files/framework van standaarden 2.0 - definitief.pdf

[3] http://www.forumstandaardisatie.nl/fileadmin/OVOS/OS_lijst_open_standaarden_voo

r_pas_toe_of_leg_uit.pdf

Omgevingsanalyse geoportaal waterschappen · en de ontwikkeling van de Overheidsdatabase. 2.2.1...

Documents

Transcript of Omgevingsanalyse geoportaal waterschappen · en de ontwikkeling van de Overheidsdatabase. 2.2.1...