oefenbundel voor het vijfde leerjaar

leerinhoud aard brontaal: samenstelling / afleiding accentactiviteit

taalbeschouwingTijd voor Taal accent - Taal 5

taal: tekstsoorten remediëring lezen

Tijd voor Taal accent - Taal 5

spelling: eind -d/-t, verenkelen/ verdubbelen, gt/cht, hoofdletters

remediëring Tijd voor Taal accent - Spelling 5oefenkaarten

spelling: werkwoorden remediëring Tijd voor Taal accent - Spelling 5oefenkaarten

Vind mee

r inform

atie o

ver

Tijd vo

or Taa

l acc

ent

op www.tv

tacce

nt.be

Tijd voor Taal accent 5 - Taal 449

ac

ce

nt

Thema 5 • Accentweek • activiteit 3

Een mooi allegaartjeJe herkent afleidingen en samenstellingen en gebruikt voor- en achtervoegsels om zelf afleidingen te maken. Je maakt ook samenstellingen. Je oefent nieuwe woorden in.

1 Onderstreep de samenstellingen.

In de keukenkast vond hij wat hij zocht. Natuurlijk vond hij dat het veel te lang

duurde eer hij dat brandblusapparaat kon gebruiken. Hij deed zijn uiterste best

om het vuur onder controle te krijgen. Hij was immers aan het oefenen voor het

wereldrecord snelblussen.

2 Onderstreep de afleidingen. Zet een kringetje rond de voor- en de achtervoegsels.

Hij vond de soep veel te waterachtig. Dus zei hij tegen de kelner: “Mijnheer,

ik vind het belachelijk dat zo’n soep geserveerd wordt. Ik proef meer water

dan soep.” De kelner antwoordde heimelijk: “Maar u bestelde dan ook de

watermeloensoep!”

3 Zoek het woord dat in het midden staat. Schrijf dan beide woorden op. Zet tussen de haakjes een S wanneer het een samenstelling is en een A indien het over een afleiding gaat.

turn ster spelerturnster (A) - sterspeler (S)gemakke wagen

( ) - ( )

grootwaren elijk

( ) - ( )

zwem kamer

( ) - ( )

goochel dewerk

( ) - ( )

KOPIEERBLAD 5.121x per ll.

131Thema 4 • remediëring lezen

Naam:

Tijd voor Taal accent - TaalToetsen en remediëring 5

Tekstsoorten herkennen De bedoeling van de schrijver achterhalen

Als je een tekst leest, is het belangrijk dat je weet met wat voor soort tekst je temakenhebt.Ishetfictieofnon-fictie?Moetikallesgeloven?Ofheeftdeschrijver het verhaal gefantaseerd?

Elke schrijver schrijft zijn teksten met een bepaalde bedoeling.

Enkele voorbeelden:➢Ontspannendeteksten:eenverhaal,eengedicht,eensprookje,eenstrip…➢ Informatieve teksten: een studieboek, een krantenartikel, een

gebruiksaanwijzing…➢Grappigeteksten:eenmopje,eencartoon,eengrappigeanekdote…➢Overtuigendeteksten:reclame,eenuitnodiging,eenfolder…

Noteer boven elke tekst de tekstsoort en kleur het passende bolletje. Soms zijn er meerdere oplossingen mogelijk.

Tekst 1:

Het driftige koningszoontje

Er was eens een koningszoon.Hij was heel aardig en gewoon,maar soms kon hij zo driftig zijn.Dan sloeg hij alles kort en klein.De koning en de koningingaven hem altijd maar zijn zinen als je altijd alles mag is dat niet goed voor je gedrag.

Eens, op een mooie zaterdag,toen hij nog in zijn bedje lag;toen riep hij tegen ’t keukenmeisje:“Ik wil onmiddellijk een ijsje!”

Tekst 2:

Moeder: “Ik had drie stukken taart in de kelder gelegd en nu ligt er maar een meer. Hoe kan dat?” Jantje: “Wel, het was er zo verschrikkelijk donker dat ik dat stuk niet heb zien liggen.”

2

� ontspannende tekst� informatieve tekst� grappige tekst� overtuigende tekst

� ontspannende tekst� informatieve tekst� grappige tekst� overtuigende tekst

Meer lezen?Iedereen heeft een staartAnnie M.G. SchmidtQuerido, 1979

132 Thema 4 • remediëring lezen

Naam:

Tijd voor Taal accent - Taal Toetsen en remediëring 5

Tekst 3:

Ontbijt met chocolade: goed voor de lijnWe leerden het al in de lagere school: het ontbijt is de belangrijkste maaltijd van de dag. Maar er is meer: als u de dag begint met chocolade en vlees, kunt u uw gewicht beter onder controle houden.

Eenflinkemaaltijdtijdensdeochtenduren-compleetmetkoolhydraten, mager vlees en chocolade - zorgt ervoor dat u de rest van de dag minder honger lijdt. Dat kan er dan weer voor zorgen dat u minder eet en dus gewicht verliest.

Dat blijkt uit onderzoek door dokter Daniela Jakubowicz van de Virginia Commonwealth University en het Hospital de Clinicas Caracas in Venezuela. Ze liet 47 zwaarlijvige vrouwen twee maanden lang een ’stevig ontbijt’ van 600 calorieën nemen. De resultaten vergeleek ze met die van een testgroep: 47 vrouwen die een klassiek dieet met weinig koolhydraten volgden. Het verschil mocht er zijn: de ’ontbijters’ verloren vijf keer meer gewicht dan de controlegroep.

“We moeten op zoek naar een dieet dat het hongergevoel onder controle houdt”, aldus Jakubowicz. Bron: Gazet van Antwerpen

Tekst 4:

� ontspannende tekst� informatieve tekst� grappige tekst� overtuigende tekst

� ontspannende tekst� informatieve tekst� grappige tekst� overtuigende tekst

IK BEN JARIGDUS HET IS ECHT TIJD VOOR

EEN FEESTJEDENK AAN TAARTSLINGERS EN BALONNEN

KLINKT GOED TOCH?

KOM JE OOK LANGS?VEEL LIEFS VAN MIJ

Verenkelen of verdubbelen

Verlengen

Gebaseerd op Tijd voor Taal accent - Spelling 5 - Oefenkaart 12a/13a

1

2

Vul aan met de opgegeven medeklinker, enkel of dubbel. Schrijf de woorden volledig.

vertra en (g) vo edig (l)

hersenschu ing (d) du ele (b)

deuro ening (p) aflei en (d)

we elddeel (r) ko ig (d)

profe or (s) diplo a (m)

Vul aan met de opgegeven klinker, enkel of dubbel. Schrijf de woorden volledig.

h gedis (a) k peren (o)

sp nnende (a) rak tten (e)

temperat r (u) dagdr men (o)

c mmunie (o) bijvoorb ld (e)

k tsen (a) m zikale (u)

Er ontbreekt een letter. Vul correct aan: d of t. Schrijf de woorden op.

accent

Deze oefenkaart werd speciaal voor de ‘Bouw een brug’-actie invulbaar gemaakt.

© VAN IN

Naam: Klas:

Nu midden in het woord!

akkoor

muzieknoo

zoektoch

drietan

tennisvel

straa lantaarn win stil

be tijd noo zaak

bloe plas moor wapen

hui verzorging prin versie

onbewoon

verstrooi

drijfzan

achtergron

opdrach

d of t?

Woorden met gt of cht

Hoofdletters bij aardrijkskundige namen

Gebaseerd op Tijd voor Taal accent - Spelling 5 - Oefenkaart 15b/18b

1

2

Welk woord uit de tweede kolom past bij de gegeven omschrijving? 1 niet te zien = 2 heel mooi, heel goed = 3 je kunt er niets tegen doen, je bent …… 4 vliegveld = 5 beschermers van een beroemd persoon = 6 toch, desondanks = 7 een rondvaart op het water = 8 kasteel = 9 zonder omweg = 10 blij dat het voorbij is =

accent

Deze oefenkaart werd speciaal voor de ‘Bouw een brug’-actie invulbaar gemaakt.

© VAN IN

Naam: Klas:

machtelooslijfwachtennochtans

onzichtbaarboottochtjeopgelucht

rechtstreeksprachtigburcht

luchthaven

te weing plaats

Zoek de aardrijkskundige naam. Schrijf die op.Namen van landen: - Het land waar je woont = - Ons buurland waar ze Frans spreken = Namen van steden: - Een Ranstenaar woont in - De hoofdstad van ons land is - Een Bruggeling woont in - De hoofdstad van Frankrijk is Namen van straten: - De straat naar Ieper = - Deze straat komt uit aan de kerk = - In deze straat wonen veel beenhouwers = ……- In deze laan kunnen wel eens veel rozen staan = Andere namen: - Het werelddeel waarin ons land ligt = - De grootste rivier in Vlaanderen = - De zee aan onze Belgische kust =

Gebaseerd op Tijd voor Taal accent - Spelling 5 - Oefenkaart 14h

1

2

Vul de juiste vorm in van het werkwoord dat voor de zin staat: pv. of geen pv., tegenwoordige tijd of verleden tijd. Schrijf het in te vullen woord op.

accent

Deze oefenkaart werd speciaal voor de ‘Bouw een brug’-actie invulbaar gemaakt.

© VAN IN

Naam: Klas:

Vul de juiste vorm in van het werkwoord dat voor de zin staat: pv. of geen pv., tegenwoordige tijd of verleden tijd. Schrijf het in te vullen woord op.

Werkwoorden: tegenwoordige en verleden tijd

besproeien

krijgen

beroven

leiden

knoeien

verongelukken

stoten

vastbinden

rijden

hoesten

antwoorden

braden

1 Vader de planten. (t.t.)

2 Ik heb vorig jaar een tennisraket .

3 De dief een vrouw van haar handtas. (t.t.)

4 Hafida haar pony naar de stal. (v.t.)

5 De kleuter heeft met de verf .

6 Er al vier kinderen op dit kruispunt. (v.t.)

7 Ik mijn elleboog tegen het muurtje. (v.t.)

8 Bruno het touw goed . (t.t.)

9 De ruiters op zwarte paarden. (v.t.)

10 Emmy verschrikkelijk. (v.t.)

11 niet op deze moeilijke vraag!

12 Het vlees smaakte heerlijk.

mislukken

voetballen

vinden

zenden

branden

oefenen

beleven

weten

snijden

worden

richten

grazen

1 De poging door het slechte weer. (v.t.)

2 Wij gisteren in de regen.

3 je broer dit plan geen goed idee? (t.t.)

4 Lore gisteren laat nog een berichtje naar haar nicht.

5 dit hout maar op!

6 Wij de hele avond aan ons toneeltje. (v.t.)

7 Gert heeft al vele avonturen .

8 Hoe de jongens het antwoord? (v.t.)

9 Mehmet in zijn vinger. (t.t.)

10 De jongen niet gestraft. (t.t.)

11 De kinderen hun zaklamp op het gat. (v.t.)

12 In de wei wel dertig koeien. (v.t.)