Oecumenisch Leerhuis Loosduinen 2018 · 12 sep De heilige naam van Maria gedachtenis 15 sep Onze...

MARIA

Bijbelse gestalten uit Oude en Nieuwe Testament

Oecumenisch Leerhuis Loosduinen 2018

Diaken Jos van Adrichem

OPBOUW VAN DE PRESENTATIE

Maria in de Bijbel, welke boeken/hoofdstukken?

Wat weten we van Maria op basis van de Bijbel?

Mariafeesten in de RK Kerk

Waar komen die feesten vandaan?

Welk beeld krijgen we nu van Maria?

Betekenis Maria voor mensen van vandaag

19-02-2018Oecumenisch Leerhuis Loosduinen 2018

2

MARIA IN DE BIJBEL

Op volgorde van ontstaan:

Galaten 4,4: ‘Maar toen de volheid van de tijd gekomen

was, heeft God zijn Zoon gezonden, geboren uit een vrouw,

geboren onder de wet,………..’

Marcus 3, 31-32: ‘Eens kwamen zijn moeder en zijn broeders,

en terwijl zij buiten bleven staan, stuurden ze iemand naar

Hem toe om Hem te roepen. Er zat veel volk om Hem heen,

dat het bericht doorgaf: “Uw moeder en uw broeders

daarbuiten vragen naar U.”……’

Marcus 6, 3: ‘Is dat niet de timmerman, de zoon van Maria

en de broeder van Jakobus en Jozef en Judas en

Simon?......’


3

MARIA IN DE BIJBEL

Matteüs 1,1-17 (Geslachtslijst van Jezus Christus)

1,16: ‘Jakob nu was de vader van Jozef, de man van Maria, en

uit haar werd geboren Jezus die Christus genoemd wordt.’

Tamar – Rachab – Ruth - Batseba

Matteüs 1, 18-25 (Geboorte van Jezus Christus)

‘De geboorte van Jezus Christus vond plaats op deze wijze. Toen

zijn moeder Maria verloofd was met Jozef, bleek zij, voordat ze

gingen samenwonen, zwanger van de heilige Geest……..’


4

MARIA IN DE BIJBEL

Matteüs 2 (Bezoek van de wijzen en vlucht naar Egypte)

2,11: ‘Zij gingen het huis binnen, zagen er het Kind met zijn moeder

Maria en op hun knieën neer vallend…..’


5Het Montforte altaarstuk van Hugo van der Goes, ca.1470. Gemäldegalerie, Berlijn.

MARIA IN DE BIJBEL

Matteüs 2 (Bezoek van de wijzen en vlucht naar Egypte)

2,13-14: “Sta op, neem het Kind en zijn moeder,

vlucht naar Egypte…..Hij stond op en week in de nacht met het Kind en zijn moeder naar Egypte uit.’

2,20-21: “Sta op, neem het

Kind en zijn moeder en trek

naar het land Israël……

Hij stond op, nam het Kind en

zijn moeder en ging naar het

land Israël.’


6De vlucht naar Egypte, Giotto di Bondone (1304)

MARIA IN DE BIJBEL

Matteüs 12, 46-47: ‘Terwijl Hij nog tot het volk sprak,

gebeurde het dat zijn moeder en broeders buiten stonden

om te trachten met Hem te spreken. Iemand kwam Hem nu

zeggen: “Uw moeder en broeders staan daar buiten en

willen U spreken.”.………..’


7

De vlucht naar Egypte,

Albrecht Dürer 1471-1528

MARIA IN DE BIJBEL

Lucas 1, 26-38 (Boodschap van engel Gabriël aan Maria):‘……Nu zei Maria: 'Zie de dienstmaagd des Heren; mij

geschiede naar uw woord…....’(38)


8

Annunciatie, Fra Angelico 1450

Annunciatie, Middelrijns altaar, ca. 1410

MARIA IN DE BIJBEL

Lucas 1, 39-56

(Bezoek van Maria aan Elisabeth):“Waar heb ik het aan te danken

dat de moeder van mijn Heer tot

mij komt. Gelukkige vrouw, zij

die gelooft…….”

En Maria sprak:

“Mijn hart prijst hoog de Heer”……

(45-55)


9Visitatie, Middelrijns Altaar, ca. 1410

MARIA IN DE BIJBEL

Lucas 2, 1-7 (Geboorte van Jezus Christus)‘…..samen met Maria, zijn verloofde, die zwanger was.

Terwijl zij daar verbleven, brak het uur aan waarop zij

moeder zou worden; zij bracht haar zoon ter wereld, haar

eerstgeborene, wikkelde hem in doeken en legde Hem neer

in een kribbe, omdat er voor hen geen plaats was in de

herberg…..’ (7)


10

Middelrijns Altaar,

ca. 1410

De geboorte van Jezus,

Rogier van der Weyden ca. 1445 - 1448

MARIA IN DE BIJBEL

Lucas 2, 8-21 (Bezoek van de herders):

2,19:‘Maria bewaarde al deze woorden in haar hart en

overwoog ze bij zichzelf.’


11

De aanbidding van de herders, Paulus Moreelse 1630 De Aanbidding der Herders: Hugo van der Goes, 1476-1479

MARIA IN DE BIJBEL

Lucas 2, 22-40 (Opdracht in de tempel):2,34-35:‘Daarop sprak Simeon over hen

een zegen uit en hij zei tot Maria, zijn

moeder: 'Zie, dit kind is bestemd tot val of

opstanding van velen in Israël, tot een

teken dat weersproken wordt, opdat de

gezindheid van vele harten openbaar

moge worden; en uw eigen ziel zal door

een zwaard worden doorboord……'


12Pieter Paul Rubens voor de kathedraal van Antwerpen, 1612

onderdeel van drieluik

MARIA IN DE BIJBEL

Lucas 2, 41-52 (12-jarige Jezus in de tempel):

2,51: ‘Toen zij Hem daar opmerkten,

stonden zij verslagen.

Zijn moeder zei tot Hem:

'Kind, waarom hebt Ge ons dit

aangedaan? Denk toch eens

met wat een pijn uw vader en ik

naar U hebben gezocht.’(48)

‘Zijn moeder bewaarde alles

wat er gebeurd was in haar hart.’


13

MARIA IN DE BIJBEL

Johannes 2 (Bruiloft te Kana):2,1: ‘Op de derde dag was

er een bruiloft te Kana in

Galilea, waarbij de moeder

van Jezus aanwezig was.’

2,3-5: ‘Toen de wijn

opraakte, zei de moeder

van Jezus tot Hem: “Ze

hebben geen wijn meer.”

Jezus zei tot haar: “Vrouw, is

dat soms uw zaak? Nog is

mijn uur niet gekomen.” Zijn

moeder sprak tot de

bedienden: “Doet maar wat

Hij u zeggen zal.”


14Fresco in de Cappella Scrovegni, Padua

Giotto di Bondone (1304-06);

MARIA IN DE BIJBELJohannes 19, 23-37 (Bij het

kruis van Jezus):19,24-27: ‘Terwijl de soldaten

hiermee bezig waren, stonden

bij Jezus’ kruis zijn moeder, de

zuster van zijn moeder, Maria

de vrouw van Klopas, en Maria

Magdalena. Toen Jezus zijn

moeder zag en naast haar de

leerling die Hij liefhad, zei Hij tot

zijn moeder: “Vrouw, zie daar

uw zoon.” Vervolgens zei Hij tot

de leerling: “Zie daar uw

moeder.” En van dat ogenblik

af nam de leerling haar bij zich

in huis.’


15Maria en Johannes onder het kruis, anoniem ca. 1500

MARIA IN DE BIJBEL

Handelingen 1, 14:‘Zij allen bleven

eensgezind volharden

in gebed samen met

de vrouwen, met Maria,

de moeder van Jezus,

en met zijn broeders.’


16

WAT WETEN WE VAN MARIA

OP BASIS VAN DE BIJBEL?

Maagd, vrouw van Jozef, moeder van Jezus, Gods Zoon

Gering, eenvoudig

Stil, overdenkend, gevoelig,

toch ook streng naar haar zoon

Groot geloof/vertrouwen in God en Gods Zoon

Verwijst naar Jezus

Moeder van de kerk


17

MARIAFEESTEN IN DE RK KERK

Datum Naam Type

8 dec Onbevlekte Ontvangenis v.d. H. Maagd Maria hoogfeest

12 dec H. Maagd Maria van Guadalupe gedachtenis

1 jan H. Maria, Moeder van God hoogfeest

2 feb Maria Lichtmis (opdracht v.d. Heer in de tempel) feest

11 feb O.L.V. van Lourdes gedachtenis

25 mrt Maria Boodschap (aankondiging v.d. Heer) hoogfeest

13 mei H. Maria van Fatima gedachtenis

31 mei Maria Visitatie (Bezoek van Maria aan Elisabet) feest

Onbevlekt hart van Maria (3e zat. na Pinksteren) gedachtenis

7 juli Maria van Den Bosch gedachtenis

16 juli H. Maagd Maria v.d. Berg Karmel gedachtenis


18

MARIAFEESTEN IN DE RK KERK

Datum Naam Type

5 aug Maria ter sneeuw gedachtenis

15 aug Maria ten hemelopneming hoogfeest

22 aug H. Maagd Maria, Koningin gedachtenis

8 sep Maria geboorte feest

12 sep De heilige naam van Maria gedachtenis

15 sep Onze lieve Vrouw van Smarten gedachtenis

7 okt H. Maagd Maria van de Rozenkrans gedachtenis

10 okt H. Maagd Maria, Sterre der Zee gedachtenis

21 nov Opdracht v.d. H. Maagd Maria in de tempel gedachtenis


19

MET DE BIJBEL ALS BASIS


20

Maria, Moeder van God (1/1)?

Maria Lichtmis (2/2, opdracht v.d. Heer in de tempel)

Maria Boodschap (25/3, aankondiging v.d. Heer)

Maria Visitatie (31/5)

16 Mariafeesten niet gebaseerd op de Bijbel

WAAR KOMEN DIE FEESTEN VANDAAN?


21

Gedachtenissen

m.b.t. plaatsen waar Maria verschenen is:- de (eerste) dag van verschijning

Onbevlekt hart van Maria- Hart van Maria als symbool voor haar innerlijk leven

Maria van Den Bosch (7/7)- wonderverhalen rond Mariabeeld

H. Maagd Maria v.d. berg Karmel (16/7)- Karmel vanaf oprichting band met Maria

Maria ter sneeuw (5/8)- legende uit Middeleeuwen



22

Gedachtenissen

H. Maagd Maria, Koningin (22/8)

- encycliek Ad Caeli Reginam - Paus Pius XII (1954)

Schilderij: Kroning van H. Maagd Maria,

Fra Angelico ca. 1450



23

Gedachtenissen

Heilige naam van Maria (12/9)

- 16e eeuw Spanje

Onze Lieve Vrouw van Smarten (15/9)

- Sinds 1814 gedenkt Kerk 7 smarten van Maria,

- Stabat Mater


24

Fresco Zeven smarten van de Heilige Maagd, Tempesta en Circignani,

Santo Stefano Rotondo, Rome


25

Stabat Mater dolorosa,

juxta crucem lacrymosa,dum pendebat Filius.Cujus animam gementem,contristatam et dolentempertransivit gladius.O quam tristis et afflictafuit illa benedictaMater unigeniti!Quae moerebat et dolebat,et tremebat, Pia Mater, cum videbatnati poenas incliti.

Naast het kruis, met schreiende ogen,stond de Moeder, diep bewogen,toen haar Zoon te sterven hing,toen haar door het zuchtend harte,overstelpt van wee en smarten,'t zevenvoudig slagzwaard ging.O hoe droef, hoe vol van rouwe,was die zegenrijkste vrouwe,Moeder van Gods een'ge Zoon!Ach, hoe streed zij! Ach, hoe kreet zij!En wat folteringen leed zij,bij 't aanschouwen van die hoon!



26

Gedachtenissen

H. Maagd Maria v.d. Rozenkrans (7/10)

- rozenkransgebed om overwinning op de Turken

H. Maagd Maria, Sterre der Zee (10/10)

- Hiëronymus

Opdracht H. Maagd Maria in de tempel (21/11)

- Proto-evangelie van Jacobus



27

Veertiende-eeuws mozaïek in Istanbul: Maria’s opgang in de tempel. Achter Maria haar ouders Anna en Joachim, achter hen een maagd met een fakkel. Boven is te zien hoe Maria

door een engel gevoed wordt.



28

Feesten

Maria Lichtmis, opdracht v.d. Heer in de tempel (2/2)

- Bijbel, 40 dagen na Kerstmis, al in 4e eeuw

Processie tijdens de Maria-Lichtmis in de Oudkatholieke

kerk in Den Haag, met pastoor Cornelius van Vlooten,

Isaac Israëls, 1881



29

Feesten

Maria Visitatie (bezoek aan Elisabet) (31/5)

- Bijbel, sinds 14e euw kerkfeest

Maria geboorte (8/9)

- Proto-evangelie Jacobus

Anna bevalt van Maria. Illustratie uit de

Neurenbergkroniek, 1493.


30

Joachim en Anna bij de Gouden Poort.

Schilderij, onbekende meester, ca. 1465.

Icoon: Joachim, Anna en Maria.


31

Fresco in de kerk van Santa Maria

Foris Portas in Castelseprio, Italië:

Maria ondergaat de proef met water.

Glas-in-lood in de Lidwinabasiliek in Schiedam:

verloving van Maria en Jozef

(met bloeiende staf!) voor de hogepriester.



32

Hoogfeesten

Onbevlekte Ontvangenis v.d. H. Maagd Maria (8/12)

- dogma sinds 1854

15e-eeuwse glasschildering in Brennilis, Frankrijk: Sint Anna met, in haar schoot, Maria, als Onbevlekte Ontvangenis.



33

Hoogfeesten

H. Maria, Moeder van God (1/1)

- Bijbel,

algemeen concilie Efeze (431)



34

Hoogfeesten

Maria Boodschap (aankondiging v.d. Heer) (25/3)

- Bijbel, 7e eeuw sterk Mariaal karakter,

nu feest van de Heer

Russisch icoon: de Annunciatie. In Maria’s

linkerhand en achter haar zijn de klossen te

zien waarmee zij het voorhangsel van de

tempel aan het weven is.



35

Hoogfeesten

Maria ten hemelopneming (15/8)

- apocriefe evangeliën, 5e en 6e eeuw

Mïnnerstadt; altaar, ca. 1420. Armeens handschrift, 1336.



36

Mïnnerstadt; altaar, ca. 1420. Armeens handschrift, 1336.

tenhemelopneming van Maria. Murillo, 1675. St. Petersburg,

Hermitage

WELK BEELD HEBBEN WE NU VAN MARIA?

Door volksdevotie, theologie, kerk en kunst:

Maria van gering en eenvoudig naar een vrouw met

koninklijke en goddelijke allure

Verpersoonlijking van elementen uit Oude Testament:

nieuwe Eva, Ark van het Verbond, brandende

braamstruik, troon waarop David heeft gezeteld….

Diverse titels in litanie van Loreto

Maar toch….


37

BETEKENIS VAN MARIA VOOR ONS

Maar toch….

Maria verwijst ons naar Jezus, voorspreekster

Moeder – geluk – zorgen – verdriet/pijn

troost en bemoediging

Voorbeeld voor ons geloof - Magnificat


38


39

MAGNIFICAT

Oecumenisch Leerhuis Loosduinen 2018 · 12 sep De heilige naam van Maria gedachtenis 15 sep Onze...

Documents

Transcript of Oecumenisch Leerhuis Loosduinen 2018 · 12 sep De heilige naam van Maria gedachtenis 15 sep Onze...