NOORD AMSTERDAM DATA CENTER CAMPUS

ECONOMISCHE IMPACT

Development Agency Noord-Holland Noord

DevelopmentAgencyNoord-HollandNoord

Development AgencyNoord-Holland Noord

NOORD AMSTERDAM DATA CENTER CAMPUS ECONOMISCHE IMPACT

In opdracht van:

www.investinholland.com

EditieNoord Amsterdam Data Center CampusEconomische Impact StudieSeptember 2018

BijdragesDigital Gateway to Europe (Stijn Grove, Judith de Lange)

Pb7 Research(Peter Vermeulen)

Deze studie is in opdracht van:Ontwikkelingsbedrijf Noord-Holland NoordAgriport A7 Gemeente Hollands Kroon

OpmaakSplend!

HoofdredacteurStijn GroveDigital Gateway to Europe

UitgaveEerste uitgave, September 2018

BeschikbaarheidOnze publicaties zijn vrij te downloaden viawww.digitalgateway.eu

© 2018 Digital Gateway to Europe

GEBRUIKERSVOORWAARDEN EN DISCLAIMER

Het “Noord Amsterdam Data Center Campus - Economische Impact rapport” (hierna: ‘het Rapport’) bevat informatie en data samengesteld en/of verzameld door Digital Gateway to Europe (naar alle informatie en data wordt hierna verwezen als ‘Data’). De informatie in het Rapport is gebaseerd op bronnen die naar onze mening betrouwbaar zijn, maar Digital Gateway to Europe staat niet in voor de nauwkeurigheid of volledigheid ervan. Digital Gateway to Europe behoudt zich het recht voor op elk moment de inhoud aan te passen of onderdelen te verwijderen zonder daarover aan u mededeling te hoeven doen. Hoewel Digital Gateway to Europe zich inspant om ervoor te zorgen dat de samengestelde/verzamelde Data nauwkeurig wordt weergegeven in het Rapport, verstrekt de Digital Gateway to Europe de Data zoals deze beschikbaar is en zonder enige vorm van garantie met betrekking tot de inhoud of volledigheid. Digital Gateway to Europe is nooit aansprakelijk voor enig gebruik of vertrouwen op de Data, inclusief, maar niet uitsluitend, voor enige interpretatie, beslissing of andere actie gebaseerd op de Data in het Rapport. Het kan zijn dat andere partijen belang hebben bij een deel van de Data in het Rapport. Digital Gateway to Europe staat er op geen enkele manier voor in of garandeert dat het eigendom en controle heeft op alle rechten met betrekking tot de Data en Digital Gateway to Europe is niet aansprakelijk tegenover gebruikers voor claims tegen gebruikers door derden in verband met het gebruik van enige Data. Digital Gateway to Europe en zijn werknemers staan op geen enkele manier garant en bekrachtigen op geen enkele manier de producten of services van derden gebaseerd op de Data, het materiaal of de inhoud/verwijzingen naar inhoud van het Rapport.

COLOFON

VOORWOORD

NOORD AMSTERDAM DATA CENTER CAMPUS: INTRODUCTIE

NOORD AMSTERDAM CAMPUS: ECONOMISCHE IMPACT STUDIE

ACHTERGRONDINFORMATIE

WAAROM NEDERLAND

OVER DIGITAL GATEWAY TO EUROPE

INHOUDSOPGAVE

OVER DEZE ECONOMISCHE IMPACT STUDIEDeze economische impact studie is onderdeel van het North Amsterdam Data Center Campus rapport, gepubliceerd op 21 september 2018. In dit rapport wordt de Noord Amsterdam datacenter campus gepresenteerd als een uitstekende locatie voor grote datacenters en hyperscales, vanwege de hoeveelheid beschikbare betrouwbare energie, de verschillende glasvezelverbindingen naar Amsterdam zonder noemenswaardige vertraging, en de flexibele en snelle werkwijze van de regio. Het volledige rapport is beschikbaar via www.digitalgateway.eu

6

8

10

18

20

21

“De grootste techbedrijven van de wereld kiezen Nederland als dé plek om Europa te veroveren. Het is de Digital Gateway to Europe.”

7

Datacenters hebben Nederland veel te bieden -en vice versa

Anno 2018 is de digitale infrastructuursector verworden tot een bloeiende, zelfstandige industrie. Van Internetproviders, connectiviteitspartijen, hosting- en clouddiensten tot hardware leveranciers en bouwbedrijven; allen zijn ze onderdeel van een unieke logistieke keten. Sterker nog, met een aandeel van 20% van de directe buitenlandse investeringen is de Nederlandse cloud- en datacenterindustrie de grootste investeringssector.

De metropoolregio Amsterdam, de op-een-na grootste datacenterhub van Europa, is de afgelopen jaren sterk gegroeid, met een gemiddelde jaarlijkse groei van 18% in de laatste zeven jaar. Deze sector groeit niet alleen in Amsterdam; ook regionale datacenters hebben in de afgelopen jaren een belangrijke rol gespeeld bij het oursourcen van IT. Een sterke IT-infrastructuur is cruciaal voor verdere digitale groei, flexibiliteit en innovatie.

Deze economische impact studie, onderdeel van het ‘North Amsterdam Data Center Campus’ rapport, richt zich op de ontwikkeling van de Noord Amsterdam campus, op slechts 30 minuten rijden van Amsterdam. De bedrijvigheid op deze nieuwe campus heeft sterke economische impact op de directe omgeving. Daarnaast zal de Noord Amsterdam campus wereldspelers op het gebied van Internet, software en data opslag aantrekken.

Daarnaast, zoals de verschillende scenario’s in deze studie laten zien, draagt de campus ook op positieve wijze bij aan de economische ontwikkeling van de regio Holland boven Amsterdam. En de impact reikt verder; Nederland als geheel profiteert van de vestiging van de Noord Amsterdam campus; de aanwezigheid van datacenters zorgt namelijk voor een sterker digitaal land. Datacenters zijn, samen met netwerkpartijen, de slagader van de digitale economie. Zonder datacenters komt het hele Internet tot stilstand, en daarmee ook de Nederlandse (digitale) economie.

Vriendelijke groet,

Stijn Grove

Directeur Digital Gateway to Europe

DATACENTERS ZIJN HET FUNDAMENT

VAN ONZE NIEUWE DIGITALE ECONOMIE

VOORWOORD

NOORD AMSTERDAM

DATACENTER CAMPUSDe regio Holland boven Amsterdam investeert op grote schaal in de ontwikkeling van datacenter infrastructuur. De regio heeft snelle verbindingen met de internationale datahub Amsterdam en kent een unieke en diverse economie, waaronder de grote glastuinbouw industrie waardoor er betrouwbare en goedkope duurzame energie beschikbaar is. Daarnaast biedt Holland boven Amsterdam grote en betaalbare bouwpercelen. De campus biedt dus zowel snelle verbindingen tot de markt, als een schaalbare oplossing voor Europese ambities.

Alle datacenterhubs in de wereld kennen drie beperkende factoren voor groeiambities. Dit zijn connectiviteit, ruimte en energie. De Noord Amsterdam datacenter campus biedt deze alledrie.

Connectiviteit

Nederland is het best verbonden land ter wereld, gelet op internationale uitwisseling van informatie, mensen en kapitaal (DHL, 2016). Nederland heeft directe toegang tot meerdere onderzeese communicatiekabels, wat zorgt voor snelle internationale verbindingen, ook wel low-latency genoemd. Van de 15 trans-Atlantische zeekabels komen er 11 aan in Nederland. De Noord Amsterdam datacenter campus heeft drie aparte (dark) fiber verbindingen van KPN, Eurofiber en ReliNed, die allemaal direct verbonden zijn met de AMS-IX Internet Exchange. Verder is er een sterke aanwezigheid van aanbieders uit de hele waardeketen. Grote partijen zoals Eurofiber, EUNetworks en Relined zitten in Nederland en veel IP-carriers zoals NTT, Cogent, Level3, GTT, Hibernia en Telia Sonera zijn hier gevestigd.

Ruimte

In de directe omgeving van Amsterdam wordt het steeds lastiger - en prijziger - om ruimte te verwerven. De Holland boven Amsterdam regio heeft grote bouwpercelen beschikbaar, tot zelfs 150 hectare; dit biedt fantastische schaalmogelijkheden.De percelen zijn rechthoekig en aan te passen; dit draagt bij aan een efficiënte bouw en een ideale gebiedsindeling. Een ander voordeel is dat het gebied een relatief laag aantal privé-gebiedseigenaren kent.

Energie

Lage energieprijzen zijn belangrijk voor datacenters, aangezien deze een groot deel van de totale kosten beslaan. De Nederlandse industriële stroomprijzen zijn een van de laagste in vergelijking met de andere grote Europese datacenterhubs Londen, Frankfurt en Parijs. Daarnaast heeft Nederland het meest betrouwbare energienetwerk van Europa, met een leveringsbetrouwbaarheid van 99.9943% in de afgelopen 5 jaar.Energie is ook cruciaal als het aankomt op groei. Op de Noord Amsterdam campus zijn er verbindingen met drie verschillende stroomnetwerken. TenneT, netbeheerder van het landelijke hoogspanningsnet, Liander, beheerder van regionale midden- en laagspanningselektriciteitsnetten, en de Energie Combinatie Wieringermeer (ECW). De ECW is een regionale en private netwerkpartij, die gekoppeld is aan het nationale net. Klanten van de ECW kunnen zelfstandig handelen op de nationale energiemarkt en kunnen energie verhandelen ‘binnen de hekken’, om zo hun piekvraag te optimaliseren.

9

45 min

0.23 ms

150 kV

3 verbindingen

rijafstand naar luchthaven Schiphol

snelheid van de verbinding met

datahub Amsterdam

private energie- voorziening van

de campus

naar de AMS-IX Internet Exchange, voor een

relatief lage prijs

65 km

1

2

3

4

5

Amsterdam campussen

1. Zuid-Oost Amsterdam2. Science Park3. Schiphol 4 West Amsterdam5. Noord Amsterdam6. Almere

Bron: Dutch Data Center Report 2018

6

FLEXIBEL, SNEL & AMBITIEUSEen van de succesfactoren van de regio Holland boven Amsterdam is de snelheid waarmee de verschillende betrokkenen opereren: er is een duidelijke ambitie en een ondersteunend en professioneel team voor vergunning processen. Er is een sterke samenwerking tussen Ontwikkelingsbedrijf Noord-Holland Noord, Agriport A7, de gemeente Hollands Kroon, de provincie Noord-Holland en de Netherlands Foreign Investment Agency (NFIA). Ga naar www.investinholland.com voor meer info.

In het publieke debat wordt vaak gesteld dat datacenters weinig bijdragen aan de economie, en alleen de IT-gerelateerde sector ondersteunen. Hierbij wordt geen rekening gehouden met de investeringen, de bouwfase en, het belangrijkste, de effecten voor de bredere keten en de impuls die de vestiging van een datacenter betekent.

Er zijn veel onderzoeken gedaan naar de impact van datacenters. Het merendeel van deze studies richt zich op individuele hyperscale datacenters. Met name de economische impact van de datacenters van Facebook en Google in Europa zijn goed gedocumenteerd. De resultaten van deze impactstudies helpen om de huidige en potentiële economische impact van de Noord Amsterdam campus te berekenen.

Economische impact studies

Bij een onderzoek naar de economische impact proberen onderzoekers de impact van een activiteit of investering op een bepaald geografisch gebied te kwantificeren in termen van bruto binnenlands product (BBP) en werkgelegenheid. Om de economische impact van datacenters te omvatten, kijken we naar die BBP-bijdrage en werkgelegenheid, maar ook naar de fiscale impact van afgedragen belastingen, zoals BTW, social premies, inkomstenbelasting en lokale belastingen. De impact is normaal gesproken een combinatie van data geleverd door de partijen zelf - dataceneters in dit geval - en via modellen, waarbij gebruik wordt gemaakt van sectorale input/output tabellen van bijvoorbeeld Eurostat en het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS).

In het geval van de Noord Amsterdam campus kijken we naar de binnenlandse impact voor Nederland als geheel, en verwachtingen van de impact op de directe omgeving van de campus, de regio Holland boven Amsterdam. We maken daarbij onderscheid tussen drie verschillende economische effecten:

• Directeeffecten- Bevat de regionale bestedingen. De grootste uitgaven en meeste werkgelegenheid zit in de bouw van de gebouwen, installatie van apparatuur en bekabeling en operationele kosten.

• Indirecteeffecten- Dit zijn de effecten binnen de waardeketen, bestedingen van leveranciers om de bouw en andere operationele activiteiten te ondersteunen, en de bijbehorende banen.

• Afgeleideeffecten - Hierin zitten de uitgaves van de werknemers, die hun salaris uitgeven aan huisvesting en aan goederen en diensten.

Vorig onderzoek

Er is al eerder gepoogd de indirecte economische impact van datacenters te kwantificeren. In 2014 keek CBRE al naar de economische en fiscale impact van datacenters in een onderzoek naar de ontwikkeling van een datacenter van $1 miljard in de VS. Dit rapport, getiteld Leasing a Data Center: U.S. Market Cost Comparison, is gepubliceerd in 2014. Over een periode van 10 jaar, inclusief de bouwfase, levert een datacenter van $1 miljard investering, rond de 30 tot 50 banen op de lange termijn op. Daarnaast draagt het datacenter rond de $200 miljoen aan belastingen af. Dit is vergelijkbaar met de fiscale bijdrage van een hoofdkantoor met 1.700 banen en een kapitaalinvestering van $40 miljoen.

NOORD AMSTERDAM CAMPUS

ECONOMISCHE IMPACT

11

Scenario’s Noord Amsterdam campus

Om de potentiele implicaties van een hyperscale en datacenter campus in Holland boven Amsterdam te bepalen, hebben we drie groeiscenario’s ontwikkeld gericht op de periode van 2014 tot en met 2025.

In het eerste scenario rondt Microsoft zijn hyperscale plannen voor de locatie af, maar worden er geen andere datacenter projecten van andere investeerders gestart. In het tweede scenario breidt Microsoft uit met 15 hectare, en zijn er een of meerdere nieuwe hyperscale partijen die op korte termijn investeren. Als gevolg hiervan ontstaat er een hyperscale campus in Noord Amsterdam dat nieuwe investeringen en banen oplevert. Ten slotte, in het laatste scenario, ontstaat er een hyperscale campus zoals in scenario 2, en is de Noord Amsterdam campus daarnaast succesvol in het aantrekken van colocatie datacenters. Door de groei en vestiging van deze datacenters ontstaat er een hyperscale en colocatie datacenter campus als onderdeel van de Metropoolregio Amsterdam.

Op de volgende pagina gaan we verder in op de drie verschillende scenario’s en de implicaties ervan.

Nederlands datacenter onderzoek

Een vorig onderzoek van Pb7 Research uit 2017 richtte zich op de economische impact van colocatie datacenters in Nederland. De tabel hierboven laat de uitkomsten van dit onderzoek zien. Hierbij een korte toelichting op de resultaten.

BBP - In 2015 was de directe bijdrage van de Nederlandse colocatie datacenters aan het BBP rond de €462 miljoen. Als je daar de aanvullende inkomsten van deze bedrijven bij pakt, ingeschat op een extra €123 miljoen, kom je uit op een totale directe BBP-bijdrage van €585 miljoen.

Werkgelegenheid - Uit het onderzoek blijkt dat de sector in totaal voor 2300 banen zorgt. Ongeveer 41% van hen hebben een IT-gerelateerde titel. De overige werknemers zitten in facilitymanagement, inclusief veiligheid (20%), commerciële functies (22%) en overhead & management (16%).

Belastingen - Door CBS-cijfers te extrapoleren, kwam Pb7 Research op de assumptie dat datacenters, vergelijkbaar met de vastgoedmarkt, rond de 7% belasting afdragen. Dat betekent dat er in totaal rond de €64 miljoen aan belastingen en sociale premies wordt afgedragen.

Direct Indirect Afgeleid Totaal

BBP bijdrage (in EUR Mln) €585 €293 €67 €941

Werkgelegenheid (in FTE) 2300 1300 250* 3850

Belastingen en sociale premies (in EUR Mln) €64 €15 €4 €83

ECONOMISCHE IMPACT VAN COLOCATIE DATACENTERS IN NEDERLAND

*NB: Er wordt een conservatieve methode gebruikt om de afgeleide werkgelegenheid te bepalen.

Bron: The economic impact of multi-tenant data centers in the Netherlands, Pb7 Research & Dutch Data Center Association, March 2017

• Gemiddeld 900 bouwvakkers aanwezig tijdens periode van 7 jaar

• 350-400 banen in het datacenter in 2021

• 37 hectare aangekocht door Microsoft

• Totale investering van €2 miljard

• Microsoft ontwikkeld volgens plan

• Faciliteiten gebouwd tussen 2014-2020

De eerste datacenter activiteiten in Noord Amsterdam startte in 2013, toen Microsoft besloot zijn hyperscale faciliteiten in Middenmeer te vestigen. De eerste en tweede fase van het datacenter werden operationeel in 2015 en 2017, de derde en vierde fase zijn momenteel in de bouwfase. Microsoft heeft in totaal 37 hectare aangekocht, en is voornemens om de technische ruimte te vergroten tot 112.000 m2 in 2021. De totale investering is ingeschat op 2 miljard euro. In 2021 zullen er rond de 380 FTE werkzaam zijn in het datacenter. Tijdens de 7 jaar durende bouwfase, van 2014 tot en met 2020, zijn er dagelijks gemiddeld 900 bouwvakkers aanwezig op de bouwplaats. In dit scenario verwachten we dat alles verloopt zoals gepland zonder verdere vertragingen. Hierbij gaan we er ook vanuit dat er geen andere datacenterpartij of investeerder zich meldt in deze periode.

HYPERSCALE CAMPUSIn dit scenario gaan we ervanuit dat Microsoft verder ontwikkeld volgens plan, en daarnaast nog 15 hectare verder uitbreidt. Daarnaast melden zich nog één of meerdere andere hyperscale investeerders, die in totaal 72 hectare aankopen en tussen 2019 en 2025 deze faciliteiten bouwen. De totale investering wordt in dit scenario dan geschat op 3,5 miljard euro. In deze periode zijn er op een gemiddelde dag rond de 1400 bouwvakkers aanwezig op de bouwplaats. In 2025 leidt dit uiteindelijk tot 1000 permanente banen (FTE) in de datacenters.

• Gemiddeld 1.400 bouwvakkers aanwezig op bouwplaats

• 1.000 permanente datacenter banen in 2025

• 37 + 15 hectare aangekocht door Microsoft, 72 hectare door andere hyperscale(s)

• Totale investering van €3,5 miljard in 5 jaar

• Microsoft ontwikkeld volgens plan, en breidt uit met 15 hectare

• Een of meerdere hyperscales melden zich

• Faciliteiten gebouwd tussen 2019-2025

MICROSOFT VOLLEDIG OPERATIONEEL

SCENARIO 2

SCENARIO 1

13

SCENARIO 1: MICROSOFT VOLLEDIG OPERATIONEEL

Direct Indirect Afgeleid Totaal

Bijdrage aan BBP (EUR MLN) 139 77 53 €269 mln

Werkgelegenheid (FTE) 518 292 268 1140 FTE

ECONOMISCHE IMPACT SCENARIO’S NOORD AMSTERDAM CAMPUS JAARLIJKS GEMIDDELDE VOOR 2014-2025

SCENARIO 2: HYPERSCALE CAMPUS

Direct Indirect Afgeleid Totaal

Bijdrage aan BBP (EUR MLN) 416 229 158 €803 mln

Werkgelegenheid (FTE) 1429 718 658 2805 FTE

SCENARIO 3: HYPERSCALE & COLOCATION CAMPUS

Direct Indirect Afgeleid Totaal

Bijdrage aan BBP (EUR MLN) 477 259 181 €917 mln

Werkgelegenheid (FTE) 1638 837 763 3238 FTE

• Er wordt een totaal van 1.638 banen gecreëerd voor bouwvakkers, datacenter medewerkers en andere directe werkgelegenheid

• Een totale investering van €500 miljoen voor alleen al de bouwwerkzaamheden

• Microsoft ontwikkeld volgens plan (37+15 ha), en er sluiten 1 of meer hyperscales aan

• Bouw van het eerste colocatie datacenter start in 2020

• In 2025 is er rond de 40.000 m2 aan datavloer gebouwd

In dit scenario voltooid Microsoft zijn plannen in 2021 zoals in scenario 1 en ontwikkeld de hyperscale campus zich zoals in scenario 2. Daarnaast ontstaat de Noord Amsterdam datacenter campus, als grote colocatie datacenters die zich willen verbinden aan de AMS-IX, zich in de regio vestigen. Over een periode van 20 jaar kan de campus groeien tot maar liefst 80.000 m2 in datavloer. In dit scenario start de bouwfase van het eerste colocatie datacenter in 2020, met een gestage groei richting 40.000 m2 beschikbare technische ruimte in 2025. De totale investeringen komen dan neer op rond de 500 miljoen euro, voor alleen al de bouwwerkzaamheden.

HYPERSCALE & COLOCATION CAMPUS

SCENARIO 3

opzichte van het gemiddelde. In scenario 1 zijn de gemiddelde jaarlijkse uitgaves over een periode van 10 jaar rond de €60 miljoen. In scenario 2 groeien deze uitgaves naar €170 miljoen per jaar, en tot €190 miljoen in scenario 3. Meer dan 95% van deze investeringen worden binnenlands besteed. Sterker nog, 90% wordt lokaal in de regio uitgegeven.

In termen van werkgelegenheid zien we in scenario 1 dat er in de bouwfase gemiddeld 900 mensen aan het werk zijn op locatie. Over een periode van 10 jaar komt dat uit op een gemiddelde van 630 bouwvakkers per jaar. Door aanvullende bouwwerkzaamheden in scenario 2 en 3 loopt dat gemiddelde op tot 1610 medewerkers per jaar. Hiervan zijn ongeveer 980 personen uit Nederland gecontracteerd. Dit betekent dat de Noord Amsterdam Datacenter Campus, en de directe omgeving van Agriport A7, lang kunnen profiteren van de bouwwerkzaamheden. Als we verder kijken dan alleen de bouwfases, dan zien we dat er meer dan 1275 banen op de campus kunnen ontstaan op de lange termijn.

Dit alles geldt alleen voor de impact op de binnenlandse en lokale economie. Ongeveer de helft van de werkgelegenheid komt uit het buitenland, en iets meer dan de helft van de investeringen wordt elders uitgegeven.

Binnenlandse investeringen en werkgelegenheid

Kijkend naar de jaarlijkse impact over een periode van 10 jaar, zien we dat scenario 1 leidt tot een gemiddelde investering van €200 miljoen per jaar voor de bouw- en installatiewerkzaamheden. Ongeveer 40% van die uitgaven is binnenlands. Aangezien de bouwwerkzaamheden naar verwachting zijn afgerond in 2020, zullen de meeste investeringen voor die tijd zijn afgerond en afgenomen tot nul.In scenario 2 en 3 zullen deze investeringen in de bouwwerkzaamheden vervolgens weer toenemen door nieuwe initiatieven van investeerders. In scenario 2 is de verwachting dat de jaarlijkse gemiddelde bouwkosten rond de €550 miljoen zullen zijn, waarvan €245 binnenlands besteed. In scenario 3 stijgt dit tot een jaarlijkse investering van €600 miljoen (€280 miljoen binnenlands besteed).

Naast de kosten voor de bouw- en installatiewerkzaamheden zijn er ook doorlopende exploitatiekosten van de datacenters. Bijvoorbeeld energiegebruik en personeelskosten voor technische experts, bewaking en gespecialiseerde schoonmaak. Deze uitgaves blijven redelijk constant nadat de bouwwerkzaamheden zijn afgerond, en zullen daarna licht stijgen ten

JAARLIJKSE BINNENLANDSE INVESTERINGEN (EUR MLN) Gemiddelde 2015 - 2024300

200

100

0Scenario 1 Scenario 2 Scenario 3

Bouwwerkzaamheden Exploitatie

15

Ondanks dat profiteert zowel de Nederlandse als de lokale economie stevig. Op de lange termijn worden de banen in de datacenters over het algemeen heel lokaal ingevuld. Ook bieden deze banen een interessante mix van vaardigheden, van schoonmaak en catering tot ingenieurs en managers. Ten slotte zullen de niet-Nederlandse werknemers ergens moeten wonen en leven tijdens hun verblijf hier in Nederland, wat de lokale dienstverlening erg ten goede komt.

Indirecte BBP bijdragen en werkgelegenheid

Een vergelijkbare dynamiek is van toepassing op de indirecte invloed op BBP en werkgelegenheid. Een groter deel van de indirecte uitgaven zijn binnenlands, maar meer dan de helft van de uitgaven en gerelateerde werkgelegenheid komt van buiten de regio. Afgeleide uitgaven zijn over het algemeen wel heel lokaal; hieronder vallen zaken waar werknemers hun salaris aan uitgeven. Hiervan profiteren lokale winkels en dienstverleners.

Zoals blijkt uit scenario 1 levert het Microsoft datacenter een bijdrage van €269 miljoen aan het BBP, wat door indirecte en afgeleide effecten maar liefst dubbel zoveel is als de gemaakte directe investeringen door Microsoft zelf. Dit effect zal

BINNENLANDSE WERKGELEGENHEID (FTEs) Bouwwerkzaamheden: gem. 2015 - 2024 | Exploitatie: 20251500

1000

500

0Scenario 1 Scenario 2 Scenario 3

Bouwwerkzaamheden (gemiddeld) Exploitatie (2025)

groter zijn voor 2021, als de laatste bouwfase is voltooid, en lager na de bouwperiode. Kijken naar de binnenlandse werkgelegenheid worden hiermee meer dan 1100 banen ondersteund. In het tweede scenario, gericht op hyperscale uitbreiding, stijgt de jaarlijkse BBP-bijdrage tot €800 miljoen en de werkgelegenheid tot 2.800 FTE. In scenario 3 ligt dit beiden nog iets hoger. De aanvullende invloed lijkt beperkt, maar zeker een colocatie campus draagt relatief veel bij aan de lange termijn werkgelegenheid in de regio.

DE BANEN IN EEN DATACENTER, VAN

CATERING EN SCHOONMAAK TOT

INGENIEUR, WORDEN HEEL

LOKAAL INGEVULD

Lokale impact op de regio

In de analyse richtten we ons op de binnenlandse impact en selecteerde we de lokale invloed waar mogelijk. Bij hyperscales zien we dat ongeveer de helft van alle werkzaamheden worden verricht door gespecialiseerde (onder-)aannemers. De hoeveelheid bouwwerkzaamheden dat door lokale aannemers en hun medewerkers wordt uitgevoerd is over het algemeen genomen tussen de 20-30%. Bij colocatie datacenters zien we dat een veel groter deel van de directe investeringen lokaal wordt besteed. Het aandeel van lokale aannemers is daarin veel hoger, tussen de 25 en 35%.

Als we kijken naar de exploitatiekosten, de investeringen en de personeelskosten om het datacenter te runnen, zien we een sterk lokale invloed: meer dan 90% van de kosten wordt lokaal uitgegeven, van energie tot personeel. De indirecte effecten van bestedingen en werkgelegenheid in de waardeketen zijn beperkt. We verwachten geen grote bijdrage hiervan aan de lokale economie, aangezien partijen uit de waardeketen over het algemeen op grotere afstand van de locatie opereren. Maar de afgeleide effecten, waar werknemers hun salaris aan besteden, is meestal heel erg lokaal, wat positief bijdraagt aan de lokale economie.

Impact op de lokale digitale economie

Datacenters zijn een cruciaal onderdeel van de digitale samenleving. Samen met netwerk- en connectiviteitspartijen zijn zij de ruggengraat van de digitale economie. In een datacenter wordt data opgeslagen en verwerkt, en vervolgens wordt de data verder gedistribueerd door de netwerkpartijen. Dit zorgt ervoor dat bedrijven de mogelijkheid hebben om betrouwbare en robuuste diensten te leveren, en het geeft hen de mogelijkheid op te schalen zonder op financiële en fysieke drempels te stuiten.

Dit alles trekt nieuwe digitale spelers aan, wat voordelen oplevert voor de lokale werkgelegenheid, en het geeft lokale digitale spelers en het lokale bedrijfsleven veel meer mogelijkheden.

Groeimogelijkheden voor lokale bedrijven

Gelet op de potentiele regionale impact van een colocatie campus in Noord Amsterdam, is het ook goed de aanwezigheid van een technisch hoogwaardig colocatie datacenter in de regio te waarderen. Toegang tot een colocatie faciliteit is niet alleen gunstig voor internationale, digitale bedrijven, maar ook voor lokale, ‘traditionele’ bedrijven en organisaties, zowel commerciële partijen en de (semi-)publieke sector als IT- dienstverleners en technologische innovators. Uit eerder onderzoek van Pb7 naar Nederlandse colocatie bedrijven blijkt dat een colocatie datacenter zich binnen 30 minuten rijafstand moet begeven. Dit is van toepassing op 80 tot 90% van de Holland boven Amsterdam regio.

Traditiegetrouw hebben de meeste organisaties hun eigen in-house serveruimtes of, als ze groot genoeg zijn, hun eigen datacenters om hun computerapparatuur op te slaan. Maar inmiddels kampen veel bedrijven met problemen om deze faciliteiten op peil te houden.

MEER DAN 90% VAN DE OPERATIONELE KOSTEN

WORDT LOKAAL UITGEGEVEN,

VAN ENERGIE TOT PERSONEEL

17

Aan de ene kant vraagt de computerapparatuur steeds meer energie, aangezien fabrikanten het vermogen van de apparatuur steeds verder opschroeven. Hierdoor is er steeds meer stroom en steeds meer koeling nodig. Dat betekent dat er steeds hogere investeringen moeten worden gedaan om een serverruimte toekomstbestendig te krijgen en te houden. Aan de andere kant wordt toegang tot de computersystemen steeds meer cruciaal voor de bedrijfsvoering: uitval van systemen leidt direct tot productiviteitsverlies omdat processen acuut tot stilstand komen.

Vaak leiden deze problemen tot direct inkomensverlies. Het verplaatsen van apparatuur van in-house faciliteiten naar een professionele colocatie faciliteit, een multi-tenant datacenter, zorgt ervoor dat organisaties minder kwetsbaar worden voor energieverlies en andere apparatuur problemen, veroorzaakt door een suboptimaal klimaat of door ondeugdelijke schoonmaak. Tegelijkertijd zorgt professionele bewaking ervoor dat onbevoegden geen toegang krijgen tot bedrijfskritische IT-apparatuur.

Kortom, de aanwezigheid van een professioneel colocatie datacentrum in de regio levert lokale organisaties belangrijke digitale groeimogelijkheden op.

Ruimte voor innovators

Veel lokale bedrijven profiteren van de nabijheid van een colocatie datacenter, maar is er een specifieke groep van bedrijven die hiervan het sterkste profiteert, namelijk digitale bedrijven met de nadruk op innovatie. Deze groep van bedrijven bestaat uit eCommerce partijen, software ontwikkelaars, hosting leveranciers en IT-gedreven bedrijven zoals Booking.com en Uber. Ook digitale kennisclusters, waar wetenschap en het bedrijfsleven elkaar ontmoeten op het gebied van bijvoorbeeld Kunstmatige Intelligentie of blockchain, profiteren sterk van de nabijheid van een colocatie centrum. Een voorbeeld uit de Holland boven Amsterdam regio is Data Science Alkmaar en de regionale IT-cluster in Alkmaar. Zij ondersteunen organisaties in de regio met het ontdekken en toepassen van het potentieel van data science, zoals Internet of Things. Deze kennisclusters zijn een belangrijke voedingsbodem voor nieuwe techbedrijven en initiatieven.

Als de regio beschikt over een datacenter- en netwerkinfrastructuur van wereldklasse, zullen deze oude en nieuwe techbedrijven minder snel in de verleiding komen naar Amsterdam te vertrekken. Dit versterkt de regionale digitale economie, en levert banen op binnen de techniek en digitale industrie.

Pb7 Research is een onafhankelijk ICT-onderzoeksbureau. Wij leveren onafhankelijk onderzoek en advies, gericht op de succesvolle toepassingen van nieuwe techniek in de Europese markt, met een focus op de Nederlandse markt.

Pb7 identificeert en analyseert technologische markt- en concurrentiekansen en uitdagingen en helpt technologie-inkopers met het nemen van weloverwogen beslissingen. Ook ondersteunt Pb7 beleidsmakers met belangrijke statistieken en marktinzichten. Pb7 Research is gespecialiseerd in IT-beveiliging, IT-services, datacenterinfrastructuur en -services, cloud en andere opkomende technologieën.

CONTACT PETER VERMEULEN, PB7 RESEARCH ANALIST +31 657 585 156 | INFO@PB7.NL | WWW.PB7.NL

ACHTERGRONDINFORMATIE

Het opvallendste uit dit onderzoek is dat de indirecte en afgeleide effecten sterk verschillen tussen individuele datacenters, afhankelijk van de mix van internationale versus lokale bouwers die actief zijn tijdens bouwperiodes.Voor het Nederlandse datacenter in Eemshaven berekende CE een indirecte bijdrage van 21% en een afgeleid effect van 17%. Daarnaast zorgt het datacenter voor gemiddeld 2200 banen (FTE’s) per jaar, waaronder 700 directe banen. Het is belangrijk om hierbij te vermelden dat deze gegevens van toepassing zijn op een korte en bouw intensieve tijdsperiode.

> Download het rapport hier

Onderzoek door Pb7 naar multiplicatoreffecten voor de BBP-bijdrage, werkgelegenheid, belastingen en sociale premies. De multiplicatoreffecten van Nederlandse multi-tenant datacenters blijken aanzienlijk lager te zijn in vergelijking met grote datacenterprojecten in Zweden en de VS, maar hoger dan Google in Eemshaven. De indirecte BBP-bijdrage komt neer op 1,5 en het afgeleide effect slechts iets hoger op 1,6. Het multiplicatoreffect in termen van werkgelegenheid is iets beter: 1,6 en 1,7.

> Download het rapport hier

Afgezien van de directe bijdrage van het Facebook datacenter aan het Zweedse BBP, identificeerde BCG multiplicatoreffecten: de indirecte bijdrage van uitgaves in de toeleveringsketen was 70%, en de afgeleide bijdrage (uitgaven van werknemers) zorgde voor een toename van 60%. Dat bij elkaar komt neer op een multiplicatoreffect van de investeringen van 2,3. BCG ontdekte dat iets meer dan 40% van de bouwwerkzaamheden binnenlands geïnvesteerd werd. De bouw van de hyperscale werd grotendeels gedaan door buitenlandse medewerkers, met name de installatie van de apparatuur.

>Download het rapport hier

Digital Infrastructure and Economic Development. An Impact Assessment of Facebook’s Data Center in Sweden The Boston Consulting Group, June 2014

The economic impact of multi-tenant data centersin the Netherlands Pb7 Research & Dutch Data Center Association, March 2017

European data centres. How Google’s digital infrastructure investment is supporting sustainable growth Copenhagen Economics, February 2018

19

RTI analyseerde de Amerikaanse datacenters van Facebook, waarbij de nadruk lag op de invloed van de bouw- en operationele fase op de economie en het milieu. Alle datacenters van Facebook in de VS hebben samen in totaal $5,8 miljard aan het BBP bijgedragen in de periode 2010-2016, of $835 miljoen per jaar. Bovendien schatte RTI dat Facebook meer dan 2,5 miljoen MWh CO2-intensief elektriciteitsverbruik vermeed door energie-efficiëntie en investeringen in hernieuwbare energie in de periode 2011-2016. Dit resulteerde in een reductie van CO2-emissies van ruim 1,2 miljoen ton. > Download het rapport hier

Jaarlijks rapport van de Dutch Data Center Association (DDA) over de groei en ontwikkelingen in de sector in 2017. Nederland is een land van datacenters geworden en Amsterdam is de op-een-na grootste colocatie- en hyperscale markt van Europa geworden. De 198 multi-tenant datacenters in Nederland hebben een bruto oppervlakte van 546.000 m2 waarvan 308.000 m2 netto datavloer. De stroomcapaciteit van de single- en multi-tenant datacenters wordt geschat op ongeveer 1350 MW.

> Download het rapport hier

Deze impactanalyse identificeert welk effect een potentieel datacenter zou kunnen hebben op de Noorse economie. Menon Economics schatte dat er meer dan 6800 FTE’s nodig zullen zijn over een periode van 12 jaar, en meer dan 450 voltijdse werknemers in de jaren erna, als het datacenter volledig operationeel is. Verder wordt de economische impact van de komst van het datacenter geschat op meer dan €547 miljoen over een periode van 12 jaar, en rond de €34 miljoen aan jaarlijkse impact in de periode erna. Dit staat nog los van de indirecte effecten op de Noorse economie en arbeidsmarkt.

> Download het rapport hier

Economic impact of a hyperscale data center establishment in NorwayMenon Economics, June 2017

The Impact of Facebook’s U.S. Data Center Fleet RTI International, March 2018

State of the Dutch Data Centers 2018 - Always On Dutch Data Center Association, July 2018

PERFECTE CONNECTIVITEITNederland heeft meerdere onderzeese

internetkabel aansluitingen, een uitgebreide glasvezelnetwerk en de snelste verbindingen

van Europa.

GUNSTIG KLIMAATMet ideale omstandigheden (geen orkanen en

amper aardbevingen) en een gemiddelde temperatuur van 10 °C, is het Nederlandse

klimaat ideaal voor datacenters

BETROUWBARE ENERGIE

Een van de meest betrouwbare en stabiele Europese energienetwerken; met lage

industriële energieprijzen in vergelijking met andere datacenterlocaties in Europa

UITSTEKEND ECOSYSTEEMBouwers, leveranciers, ontwerpers;

Nederland is de thuisbasis van alle grote namen uit de branche, zoals Unica, ICTroom,

Deerns, Stulz, Socomec & Minkels

EUROPESE INTERNE MARKTOnderdeel van Europese interne markt en EU-

regels zoals GDPR, wat Nederland ideaal maakt voor de distributie van data & digitale diensten

naar andere landen

INTERNATIONEEL GEORIËNTEERDWereldwijd # 1 in de English Proficiency Index en thuisbasis van 60% van de IT-bedrijven van de Forbes Global 2000, inclusief Uber, Tesla,

Elastic, Oracle en Netflix

STABIEL POLITIEK SYSTEEMNederlanders hebben een pragmatische,

lange termijn oriëntatie en zijn flexibel. Het coalitiesysteem resulteert in stabiele,

voorspelbare en gematigde politiek

ONDERSTEUNEND NETWERKEen actief netwerk van regionale

ontwikkelingsbureaus en de Netherlands Foreign Investment Agency (NFIA) resulteert in

snelle vergunning- en bouwprocedures

WAAROM NEDERLAND

www.investinholland.com

21

Nederland is al meer dan 1000 jaar lang de (digitale) toegangspoort tot de Europese markt. Digital Gateway to Europe promoot deze Nederlandse digitale data hub, en helpt op vele manieren helpt bij het voorbereiden van vestiging of uitbreiding in Nederland.

Van de industrie, voor de industrieWe organiseren evenementen zoals handelsmissies, evenementen, launchpads en andere meet-ups om informatie over de Nederlandse datahub te delen. Bedrijven die meer achtergrondinformatie over de Nederlandse digitale economie willen, kunnen onze kennisdatabase raadplegen. Hier is meer informatie te vinden over waarom Nederland het beste land is voor de distributie van data en het leveren van digitale diensten.

HandelsmissiesWe organiseren regelmatig handelsmissies voor de technische industrie. In de afgelopen jaren hebben we de VS bezocht (San Diego, San Francisco, Silicon Valley), Canada, Ierland, Spanje, Duitsland, Frankrijk, Verenigd Koninkrijk, Nieuw-Zeeland en Australië.

KickStart Europe ConferentieAlleen door samenwerking kan de connectiviteit-, datacenter- en cloud sector zich voorbereiden op de enorme groei in de vraag naar data; het is de enige manier waarop de digitale infrastructuur in staat zal zijn om de Nederlandse economie in de toekomst te blijven ondersteunen. Om de industrie te helpen samenwerken, organiseert Digital Gateway to Europe een jaarlijkse conferentie, KickStart Europe. 400 internationale C-level executives ontmoeten elkaar in de Amsterdam RAI om toekomstige trends en investeringen in technologie en digitale infrastructuur te bespreken.

KickStart Europe wordt gehouden op 14 en 15 januari 2019. Voor meer informatie, zie www.kickstartconf.eu

Blijf op de hoogteAbonneer je op onze nieuwsbrief via www.digitalgateway.eu en blijf op de hoogte van onze evenementen, publicaties en handelsmissies.

STIJN GROVEManaging Director+31 (0)6 - 50 439 288sgrove@digitalgateway.eu

+31 (0)20 - 303 78 60info@digitalgateway.euwww.digitalgateway.euwww.twitter.com/DGWEU

JUDITH DE LANGEMarketing & Evenementen+31 (0)20 - 303 78 60jdelange@digitalgateway.eu

DIGITAL GATEWAY TO EUROPE