nieuwsbrief aan(ge)dacht 25

7
aan(ge)dacht nummer 25 november 2008 1 Vragen, kritiek, bijdragen of andere reacties altijd welkom! [email protected] In- of uitschrijven op bovenstaande adres Link In de regio Roeselare werden zes diensten die opvoedingsondersteuning bieden onder één info punt ondergebracht. Via onderstaande link, kom je in contact met deze diensten. www.infopuntopvoeding.be Infopunt opvoeding biedt het volgende aan: Een luisterend oor voor vragen over opvoeding. Informatie over allerlei opvoedingsthema’s. Advies over opvoeding. Activiteiten die je helpen bij de opvoeding. Beste Lezer, Het doet toch weer vreemd aan als het ’s avond zo vroeg donker wordt. Sinds 25 oktober is het weer van dat. Daarmee worden herinneringen aan de vakantie of de hoop op een nazomertje uitgewist. De blik is nu vaker gericht op het eindejaar dat er heel snel aankomt. De donkere dagen (voor sommige beursfans figuurlijk te nemen) beïnvloeden onze tijdsorganisatie. En sommigen van ons hebben last met de omschakeling. Niet in het minst vormt deze aanpassing voor kinderen met een moeilijk slaappatroon ( en hun ouders) een lastige periode. Een goede slaaphygiëne en geleidelijk aanpassen van de nieuwe tijd is belangrijk. Kinderen mogen langer slapen maar zijn meestal vroeger op. Als ouder is dit balen wanneer je uitkeek naar een extra uurtje. Maar ’s avond kunnen de kinderen een uurtje langer wakker blijven. Als ze te vermoeid zijn, stop je hen best onder de wol. Maar niet te vroeg want dan heb je ’s morgens terug hommeles. Als de overgang moeilijk verloopt hou je de kinderen een kwartiertje langer op en dit herhaal je enkele dagen. Daarna nog een kwartiertje erbij ... en zo verder. Dikwijls ervaren mensen die betrokken zijn bij buitenschoolse activiteiten op een later uur ook dit probleem. Als Marieke van 18u tot 19u turnles volgt kan dit de eerste dagen (weken) extra vermoeiend zijn. Ditzelfde ondervindt ook Poltje bij de kinesist als hij op een laat uur therapie volgt. ‘Hou ermee rekening’: is de boodschap. Eventjes doorbijten en we zijn zo weer aangepast!!!! Jan Inhoud Er is een doorbraak geforceerd bij het introduceren van software als hulp voor kinderen en jongeren met ernstige dyslexie. Tot eind 2008 kunnen scholen en ouders (via de school) aan sterk verminderde prijzen deze computer programmatuur aanschaffen. Kinderen (en jongeren) met een uitgesproken temperament iets verbieden is geen makkelijke opdracht. Soms lijkt het een lijdensweg. Maar wie al heel vroeg in de ontwikkeling van zijn kind toegeeft aan de grilletjes van kindlief riskeert later een zware tol te betalen! De wetenschap levert steeds vaker bewijs hoe we beter kunnen opvoeden. In dit laatste artikel vermelden we een onderzoek die ons doet nadenken over het geven van een pluim of een negatieve opmerking bij kinderen en volwassenen. aan dacht ge Nieuwsbrief 25 november 2008 Jan Vanthomme info [email protected] 1

description

 

Transcript of nieuwsbrief aan(ge)dacht 25

aan(ge)dacht nummer 25 november 2008 1

Vragen, kritiek, bijdragen of andere reacties altijd welkom!

[email protected] of uitschrijven op bovenstaande adres

Link In de regio Roeselare werden zes diensten die opvoedingsondersteuning bieden onder één info punt ondergebracht. Via onderstaande link, kom je in contact met deze diensten. www.infopuntopvoeding.be Infopunt opvoeding biedt het volgende aan: ☯ Een luisterend oor voor

vragen over opvoeding. ☯ Informatie over allerlei

opvoedingsthema’s. ☯ Advies over opvoeding. ☯ Activiteiten die je helpen

bij de opvoeding.

Beste Lezer, Het doet toch weer vreemd aan als het ’s avond zo vroeg donker wordt. Sinds 25 oktober is het weer van dat. Daarmee worden herinneringen aan de vakantie of de hoop op een nazomertje uitgewist. De blik is nu vaker gericht op het eindejaar dat er heel snel aankomt. De donkere dagen (voor sommige beursfans figuurlijk te nemen) beïnvloeden onze tijdsorganisatie. En sommigen van ons hebben last met de omschakeling. Niet in het minst vormt deze aanpassing voor kinderen met een moeilijk slaappatroon ( en hun ouders) een lastige periode. Een goede slaaphygiëne en geleidelijk aanpassen van de nieuwe tijd is belangrijk. Kinderen mogen langer slapen maar zijn meestal vroeger op. Als ouder is dit balen wanneer je uitkeek naar een extra uurtje. Maar ’s avond kunnen de kinderen een uurtje langer wakker blijven. Als ze te vermoeid zijn, stop je hen best onder de wol. Maar niet te vroeg want dan heb je ’s morgens terug hommeles. Als de overgang moeilijk verloopt hou je de kinderen een kwartiertje langer op en dit herhaal je enkele dagen. Daarna nog een kwartiertje erbij ... en zo verder. Dikwijls ervaren mensen die betrokken zijn bij buitenschoolse activiteiten op een later uur ook dit probleem. Als Marieke van 18u tot 19u turnles volgt kan dit de eerste dagen (weken) extra vermoeiend zijn. Ditzelfde ondervindt ook Poltje bij de kinesist als hij op een laat uur therapie volgt. ‘Hou ermee rekening’: is de boodschap. Eventjes doorbijten en we zijn zo weer aangepast!!!! Jan

Inhoud ☺ Er is een doorbraak geforceerd bij het introduceren van software als

hulp voor kinderen en jongeren met ernstige dyslexie. Tot eind 2008 kunnen scholen en ouders (via de school) aan sterk verminderde prijzen deze computer programmatuur aanschaffen.

☺ Kinderen (en jongeren) met een uitgesproken temperament iets verbieden is geen makkelijke opdracht. Soms lijkt het een lijdensweg. Maar wie al heel vroeg in de ontwikkeling van zijn kind toegeeft aan de grilletjes van kindlief riskeert later een zware tol te betalen!

☺ De wetenschap levert steeds vaker bewijs hoe we beter kunnen opvoeden. In dit laatste artikel vermelden we een onderzoek die ons doet nadenken over het geven van een pluim of een negatieve opmerking bij kinderen en volwassenen.

aan dacht ge

Nieuwsbrief 25 november 2008

Jan Vanthomme info [email protected] 1

aan(ge)dacht nummer 25 november 2008 2

Agenda Enkele berichten: Maandag 17 november ’08 ☯ Vorig jaar verscheen in ‘The Lancet’ een artikel over voeding en

gedrag. Eens dergelijk onderzoek in dit gezaghebbend tijdschrift kan verschijnen moet het voldoen aan de regels van wetenschappelijk onderzoek. De auteurs wensten al of niet te bevestigen wat ouders reeds langer melden: dat hun kinderen onrustig zijn na het eten van snoep met kunstmatige ingrediënten zoals bepaalde zoet- en kleurstoffen. Prof. Jim Stevenson en zijn team van de Universiteit van Southampton verdeelden zo’n 300 kinderen in twee leeftijdscategorieën: 3- jarigen en 8-9 jarigen. Gedurende drie keer één week kregen deze kinderen één van de drie drankjes die bereid werden. Een drankje bevatte de normale hoeveelheid aan kleur- en bewaarmiddelen die terug te vinden zijn in de typische maaltijd van de Britse kinderen. Een tweede drankje bevatte minder concentratie aan deze stoffen en een derde drankje had geen dergelijke kleur- en bewaarmiddelen. Alle drie de drankjes smaakten hetzelfde en zagen er eender uit. Gedurende ieder 7 daagse periode vulden ouders, leerkrachten en studenten gestandaardiseerde gedragsvragenlijsten in. Niemand was op de hoogte welk drankje het kind nu innam. (zgn. dubbel blind onderzoek)Je kan het allicht raden maar kinderen die de drankjes met veel kleur- en bewaarmiddelen dronken waren duidelijk drukker dan de andere. De kleuters reageerden feller op het drankje met een lage dosis aan kleurstoffen dan de oudere kinderen. Maar binnen elke leeftijdsgroep waren er toch wel belangrijke individuele verschillen. Het onderzoeksteam is nu op zoek naar genetische verschillen die deze gevoeligheidsvariantie kunnen verklaren. Men denkt dat deze additieven bij gevoelige kinderen als een soort starter dienen om histamine in het lichaam te verhogen. Die histamine is verantwoordelijk voor de verhoogde onrust. Merken we nog op dat het gedrag drukker en beweeglijker was maar niet resulteerde in het beeld van ADHD! Kinderen kregen maw geen ADHD omwille van de kleur- en bewaarmiddelen. Het spreekt voor zich dat je kind met ADHD geen voordeel heeft bij ‘ongezonde’ snoepjes. Aandacht voor de voeding is voor ieder kind van belang maar wanneer je kind ADHD heeft is het een extra punt. Onderzoek naar suikers is nog twijfelachtig maar cola en andere opwekkende dranken zijn beter te vermijden. Eigenlijk zou het nagaan van de slaaphygiëne en de voedingsgewoonten standaard aanwezig moeten zijn bij de bevraging vooraleer eventuele medicatie voorgeschreven wordt. Maar soms is het makkelijker om enkel een pilletje te geven dan daarnaast ook nog slapen en eten te wijzigen en dit zou niet mogen!

info-avond: Leuk lezen met moeilijke lezers. Samen lezen thuis. Voor ouders van kinderen met leesproblemen tussen 8 en 14 jaar: door Luk Van Den Steen. Centrum Ten Berg, Halvemaanstraat 94, 9040 Sint Amandsberg (Gent) om 20u Leden gratis, niet leden €3 org. vzw Sprankel.

Donderdag 20 november ’08 Informatieavond SPRINT helpt lezen met dyslexie! door Leen Verstraete. van 19u30 tot 22u in CC De Spil te Roeselare. voor ouders en leerkrachten inschrijven vooraf, plaatsen beperkt. toegang gratis. org. vzw ZO.O.M. zie www.zorgzaamomgaan.be Donderdag 20 november ’08Als rekenen moeilijk loopt... een blik op rekenproblemen en dyscalculie door Prof. Annemie Desoete Katho Tielt -Beernegemstraat 10, 8700 Tielt om 20 uur org. vzw Sprankel 050 82 33 54 Leden (Sprankel & Gezinsbond): € 2 / niet leden € 5 Dinsdag 2 december ’08 Workshop Puber in het kwadraat - over ADHD en puberteit

☯ Kinderen en volwassenen met ADHD vechten heel vaak tegen de afleiding die de buiten- en binnenwereld biedt. De aandacht blijven richten op de taak, het probleem, de situatie …. waarin men zich bevindt, is moeilijk. Aandacht en geheugen zijn ontegensprekelijk met elkaar verbonden. Ons werkgeheugen, waarin alle info eventjes in terecht komt, is het verwerkingscentrum van de geest. Tussen de 10 en 20 seconden kunnen we 7 à 9 elementen informatie vasthouden. Wie daarbij zijn aandacht verliest mag het verwerkingsproces telkenmale opnieuw opstarten - als tenminste nog alle info terug te vinden is! Dit zorgt voor moeizaam leren en vooral tot moeizaam automatiseren. Vandaar dat veel kinderen met ADHD -zonder uitgesproken leerstoornissen- toch wel moeite hebben met het memoriseren van bijv. de tafels. Volgens onderzoekers aan de universiteit van Stockholm hebben kinderen met ADHD een verminder dopamine-niveau in hun hersenen en vertonen daardoor

Plaats: CC Het Spoor, Eilandstraat 6, Harelbeke vzw ZitStil Aanvang: 20.00u. Prijs: abonnees gratis - € 5,00 niet-abonnees. Inschrijven verplicht Dinsdag 9 december ‘08 Workshop Puber in het kwadraat - over ADHD en puberteit CC de Valkaart, A. Rodenbachstraat 42, Oostkamp vzw ZitStil Aanvang: 20.00u. Prijs: abonnees gratis - € 5,00

Jan Vanthomme info [email protected] 2

aan(ge)dacht nummer 25 november 2008 3

niet-abonnees. Inschrijven verplicht

minder hersenactiviteit. Zij onderzochten het effect van achtergrondgeluiden bij geheugen taken bij kinderen met ADHD en syndroomvrije leerlingen. Zij kwamen tot de conclusie dat kinderen zonder ADHD beter leren in stilte. Terwijl bij ADHD het achtergrondgeluid “witte ruis” een stimulerend effect heeft op de hersenen. In bijlage sturen we een mp3 bestandje mee waarop een fragment van 5 sec. ‘witte ruis’ te horen is. Op verscheidene websites verkoopt men cd’s met witte ruis fragmenten op.

Maandag 15 december ‘08 Praatcafé: Ook ouders hebben examenstress. Toch? Centrum Ten Berg, Halvemaanstraat 94, 9040 Sint Amandsberg (Gent) 20u Leden gratis, niet leden €3 org. vzw Sprankel.

☯ Kinderen met dyslexie hebben er vaak baat bij wanneer de teksten

vergroot worden. Op die manier is voor hen de wit ruimte tussen de woorden wat groter en dit ondersteunt het lezen. Maar ook het lettertype speelt een grote rol. Zo is geweten dat ‘verdana’ een goede leesbaarheid biedt. En sinds vorig jaar bestaat er een nieuw lettertype ‘lexia’ dat gebaseerd is op ‘comic sans’ . De inleiding op deze nieuwsbrief werd in dit lettertype geschreven. Je merkt dat de /p/ en de /b/ geen gesloten buikje hebben: p en b . De /a/ lijkt meer een schrijfletter: a. Wie dit lettertype wenst aan te schaffen, kan gebruik maken van onderstaande link. Of het bestand in bijlage bij deze nieuwsbrief openen. Om het te installeren ga je naar ‘configuratiescherm’ en klik dan door naar lettertype. Je sleept dan het lettertype uit het bestand naar dit onderdeel.

http://www.k-type.com/fontlexia.html

De computer ondersteunt het lezen voor wie lezen te moeilijk is.

Bij het begin van het nieuwe schooljaar stappen kinderen vol goede moed de school binnen. Een pak aan vaardigheden wenkt om aangeleerd te worden. Vanaf het eerste leerjaar en de daarop volgende jaren uit de basisschool zijn rekenen, lezen en schrijven belangrijke facetten, waarvan reeds in de kleuterklas een aanzet wordt gegeven. Maar voor 2 van de 20 kinderen uit de

klas verloopt het leren niet zoals verwacht! Voor ouders slaat dit vaak in als een donderslag bij heldere hemel! Inderdaad, extra aandacht van de leerkracht of zorgleerkracht, extra oefeningen en zelfs buitenschoolse professionele hulp zorgen dat veel van deze kinderen met leer-, lees en schrijfproblemen een behoorlijk niveau behalen. Voor sommigen echter blijken deze inspanningen boter aan de galg te zijn. Deze groep blijft problemen ondervinden met leren, lezen en schrijven en dit in een maatschappij die ons voortdurend onderdompelt in een bad vol informatie. De intrede van de digitale snelweg maakt de problemen voor deze laatste groep kinderen, jongeren en jongvolwassenen er niet minder op. Elke internetpagina braakt immers een stroom van woorden, begrippen en kennis uit!

Wie dyslexie of een andere vorm van leer-, lees en/of schrijfproblemen heeft is ontegensprekelijk beperkt in het vlot en efficiënt opnemen van deze informatie. Men valt niet alleen uit de boot op de informatiestroom! Met zijn allen verwachten wij van de leerlingen dat zij zelfstandig hun weg vinden in tal van leergebieden. In het middelbaar onderwijs ligt de lat nog hoger! Spijts zijn voldoende intellectuele mogelijkheden dreigt voor de jongere met dyslexie —of andere leer-, lees- en/of schrijfproblemen— een watervaleffect binnen het onderwijs. Gelukkig dringt de kennis over de impact van deze problemen niet enkel binnen in de basisschool. Ook in het middelbaar en het hoger onderwijs wordt er bijzondere aandacht geschonken met maatregelen, zoals: Het niet in rekening brengen van spellingfouten, mondelinge examens ipv van schriftelijke enz…. . We stippen ook aan dat diverse studies aantonen dat om de zelfstandigheid van de leerlingen te vrijwaren het inschakelen van computersoftware een zeer grote troef is.

In Vlaanderen zijn er twee belangrijke programma’s op de markt: Sprint en Kurzweil . SPRINT helpt kinderen, jongeren en volwassenen met allerhande lees-, schrijf- en spellings-problemen,

Jan Vanthomme info [email protected] 3

aan(ge)dacht nummer 25 november 2008 4

inclusief dyslexie. Een heldere en aangename stem leest de teksten voor in verschillende talen. Het programma kunt u koppelen aan Office en plaatst zich als een werkbalkje in programma’s als Word, Exell enz. … Ook een ‘PDF ‘-bestand of ingescande teksten — met een eenvoudige scanner— worden probleemloos gelezen. Foutjes in de spraak kunnen vlot gecorrigeerd worden met een fonetische module… . Wie surft op internet kan de pagina’s laten lezen via deze software.

Er is meer: via dit programma kunt u de informatie in de teksten organiseren en samenvatten door middel van een digitale markeerstift in verschillende kleuren. Het softwarepakket helpt bij het typen en u kunt vragen om de ingetypte woorden te laten lezen of zelfs te voorspellen waardoor de kans op spellingfouten verkleint.

Dergelijke software bezit niet alleen compenserende mogelijkheden maar biedt ook kansen op het vlak van hulp en training: Woorden kunnen ‘groter’ worden aangeboden. Er is een modus om ‘leestimulatie’ te geven via de ‘kijk&luistermethode’. Tenslotte kunnen teksten omgezet worden in een wav – of mp3 -bestand. De gebruiker kan zo de teksten vooraf beluisteren of —met de koptelefoon— probleemloos mee volgen in de klas.

Belangrijk

Zorgzaam Omgaan, vzw. organiseert een informatieavond op donderdag 20 november om 19u30 in CC De Spil te Roeselare. Er zijn nog 10 plaatsen beschikbaar bij het verschijnen van dit bericht. Haast je als je erbij wil zijn en schrijf in via ~ : 0476/585984 of via de website : www.zorgzaamomgaan.be !

NEEN is NEEN!!!!!! Ja , toch? Kinderen tussen de 2,5 jaar en 5 jaar maken heel dikwijls een moeilijke periode door. Dochtertje lief die zo innemend en meegaand was, vertoont plots weerstand. Waar zij volgzaam reageerde op wat haar gevraagd werd, blijkt zij nu een voorkeur te hebben voor ‘nee’. Zoals bij alle menselijke trekjes zijn er hier heel wat individuele verschillen. Je hebt kinderen die echte driftkikkers worden, altijd met de kont tegen de krib staan. Als ouder doet dit vreemd aan. Je bevindt je in de koppigheidsfase van je kind. En je zal het weten, meestal in het bijzijn van andere mensen. We kennen allemaal de fragmenten uit de opvoedingsprogramma’s waarbij een peuter een scène maakt in de supermarkt. En dan maar consequent zijn terwijl het bloed naar je hoofd stijgt en je stilaan op een rode lampion lijkt terwijl je op de achtergrond de supernanny hoort! Eigenlijk is dit gedrag op deze jonge leeftijd een goed teken; want je oogappel ontwikkelt zijn eigen persoontje, zijn eigen ‘ikje’. Anderzijds leert het kind grenzen kennen, uitstel ervaren en aanvaarden, zekerheid verwerven want een ‘neen’ blijft een ‘neen’! Op die jonge leeftijd maken kinderen met een sterk temperament, met een korte lontje die snel vuur vatten, de ouders het zeer lastig. Maar het is aan die leeftijd dat er duidelijkheid moeten geboden worden. Ouders die daar de moed verliezen en makkelijk toegeven zaaien daarmee de zaden die later ontkiemen tot

: tot eind december zijn er speciale modaliteiten voor softwareondersteunende hulpmiddelen zoals Sprint of Kurzweil. Op die manier zijn deze programma’s niet enkel voor scholen maar ook voor gezinnen financieel haalbaar. Contacteer de school van je kind want via school kan je deze software goedkoper krijgen.

Jan Vanthomme info [email protected] 4

aan(ge)dacht nummer 25 november 2008 5

dwingend, opstandig gedrag! Betekent dit dat kinderen die op latere leeftijd zeer moeilijk gedrag vertonen dit doen omdat de ouders hun verantwoordelijkheid niet namen? NEEN maar beïnvloeding op jonge leeftijd kan in beide richtingen. Je kan erg moeilijk gedrag temperen of juist dwingend, opstandig gedrag nog stimuleren. Het vraagt emotionele kracht om ‘neen’ te zeggen tegen je kind en zijn/haar ontgoocheling te zien. Veel ouders voelen zich schuldig en neigen tot toegeven om het lachende peutertje terug te krijgen. Maar indien je de ontgoocheling bij je kind niet kan verdragen, zal later je kind je boven het hoofd groeien. Kinderen leggen zichzelf van nature uit, op jonge leeftijd, geen grenzen op. Het is de taak van de ouder om dit te doen! ☯ (Jonge) kinderen hebben behoefte aan zekerheid. Het is aan de omgeving om hen die

zekerheid te bieden. Grenzen verduidelijken is daarbij een onderdeel. Als ouder zorg je voor een constante in de leefwereld van het kind. Kinderen moeten jou kunnen vertrouwen en ervaren dat een ‘neen’ een ‘neen’ blijft! Ze moeten beseffen dat hun huilbuien, driftig gedrag, stampvoeten ...je niet doen veranderen. Als ze op hun ouders niet meer kunnen rekenen, op wie dan wel? Discipline is er niet om tegen je kind te gebruiken maar voor het kind.

☯ Kinderen zijn van nature uit impulsief. Ze reageren sterk vanuit hun behoeften en willen snelle bevrediging. Door een “NEEN” leren ze omgaan met uitstel. Als kinderen alles (direct) krijgen wat ze verlangen, leren ze dat de wereld zo in elkaar steekt maar we weten toch wel beter. Je krijgt niet altijd alles wat je wenst te krijgen. Want vergeet niet dat je hen later nooit alles zal kunnen geven wat ze wensen!

☯ Dat gekrijs van jouw kind, dit gejank, het schelle geroep... het put je uit. Je hebt de neiging om toe te geven om de rust terug te vinden. Maar pas op!!! Dit is een valkuil die je beter vermijdt. Anders leren kinderen dat door veel te krijsen, janken en roepen ze uiteindelijk hun gedacht krijgen en zo verlies je gegarandeerd de rust die je zo graag wou. Als de energie je al verlaat bij het dwingend gedrag van het jonge kind waar zal je dan de energie vinden wanneer er zich op latere leeftijd ernstiger problemen voordoen?

☯ Kinderen die leren om te gaan met uitstel leren meteen dat de wereld niet stilstaat als je niet onmiddellijk je zin krijgt. Wachten, uitstellen is goed.

☯ “Een minuutje geduld” is niet alleen het signaal die het kind moet aanzetten om even te wachten. Ouders moeten dit ook in hun opvoeden inbouwen. Misschien ben je als ouder zelf te impulsief en zeg je te snel “neen” om er wat later op terug te komen. Stel je beslissing uit. Laat merken aan je kind dat je daar eerst wil over nadenken.

☯ Koester een woedebui. ‘Neen’ zeggen en een prachtige woedebui ontlokken is een mooie kans! Inderdaad je leest dit goed. Je kan hier voor jezelf en het kind bewijzen dat wat hij/zij ook doet, neen – neen blijft!

Veel succes!!!

Jan

Jan Vanthomme info [email protected] 5

aan(ge)dacht nummer 25 november 2008 6

Hersenen bepalen het leren !

Het is al langer bekend dat onze hersenen meer tijd nodig hebben om zich volledig te ontwikkelen. Onderzoekers stonden lang op het verkeerde been omdat het volume van de hersenen van een 10- jarige niet zo veel meer verschilt van deze van een volwassene. Toch duurt het tot 25 jaar vooraleer de hersenen volledig klaar zijn! Maar niet alleen tussen pubers en volwassenen maar ook tussen kinderen en pubers verschillen de hersenen qua werking. Onderzoek naar de werking van de hersenen bracht nu aan het licht welke gebieden actief zijn bij het krijgen van feedback bij een leeractiviteit. Eveline Crone een Nederlandse psychologe onderzocht via fMRI – scan (functional Magnetic Resonance Imaging) wat de verschillen zijn in reacties in sommige hersenengebieden tussen drie leeftijdsgroepen (8-9 jarigen, 11-13 jarigen en 18-25 jarigen) bij het ontvangen van positieve feedback “goed zo , goed bezig” en negatieve feedback “niet goed, fout….” tijdens het uitvoeren van enkele taken. De resultaten zijn niet onbelangrijk voor de houding van de opvoeder (leerkracht, ouder …) bij het begeleiden van kinderen en jongeren bij leertaken! Met een positieve houding bereik je meer bij kinderen dan met voortdurend spugen van kritiek. Maar nu blijkt dit ook uit het onderzoek van Crone. Er zijn duidelijke neurologische ontwikkelingsverschillen bij het reageren op positieve of negatieve feedback tussen de drie onderzochte leeftijdsgroepen. Bepaalde hersengebieden reageren met verhoogde activiteit bij kinderen bij het horen van een opbeurende opmerking (positieve feedback) terwijl diezelfde gebieden bij volwassenen juist actiever worden na het ontvangen van kritiek (negatieve feedback)!

Bij kinderen van 8-9 jaar worden de hersengebieden voor de cognitieve controle heel actief na het krijgen van positieve feedback.

Kinderen van 8 jaar leren volgens een andere strategie dan 12 jarigen of volwassenen! Een volwassene is makkelijker in staat dan een kind van 8 jaar om na een negatieve opmerking bij zichzelf ten rade te gaan en naar een oplossing te zoeken. De denkactiviteit om je eigen oplossingsgedrag te wijzigen is complexer want je moet je eigen gedrag in vraag stellen en bijsturen. Jonge kinderen kunnen dit minder goed. Zij leren en reageren meer op positieve feedback. Dit betekent dat je bij die kinderen meer het goede gedrag moet benadrukken en dus hen meer moet sturen zodat ze dat goed gedrag, de juiste oplossingswijze enz. … zich eigen kunnen maken. In de praktijk betekent dit: meer voordoen en goed instrueren! Het verschil in hersenactiviteit tussen de groep van de 11 – 12 jarigen en de volwassenen bij het ontvangen van negatieve feedback was nihil. Bij 11- tot 13- jarigen zien we dus een verschuiving optreden naar een verhoogde activiteit bij bepaalde prefrontale gebieden onder invloed van negatieve feedback. De controle centra in de hersenen gaan dus sterker werken bij negatieve feedback vanaf de leeftijd van 11 jaar. Bij jongere kinderen is dit alleen maar bij positieve feedback. Dit verklaart waarom kinderen beter op beloning reageren dan op straf. In de hersenen zit ook een gebied dat heel sterk reageert op positieve feedback. Het is bij alle leeftijdsgroepen actief: bij volwassenen, maar ook bij kinderen van zowel acht als twaalf jaar.

Jan Vanthomme info [email protected] 6

aan(ge)dacht nummer 25 november 2008 7

Dr. Eveline Crone. Zo net verscheen van haar een boek Het puberende brein, bij uitgeverij Bert Bakker. Hersenactiviteit na positieve en negatieve feedback bij deelnemers van verschillende leeftijdsgroepen Jan Bron: Evaluating the Negative or Valuing the Positive? Neural Mechanisms Supporting Feedback-Based Learning across Development Anna C. K. van Duijvenvoorde, Kiki Zanolie, Serge A. R. B. Rombouts, Maartje E. J. Raijmakers, en Eveline A. Crone 2008, Journal of Neuroscience).

Jan Vanthomme info [email protected] 7