HOOFDSTUK 5: CYNISME

EIGEN NOTITIES

Inleiding: een bende marginalen

Sociale marginaliteit: boeren, masturberen…

1. Cynisme is het hoogste (Nietzsche?)

2. Cynisme, wie zijn die mensen?

3. Wat brengt het nu nog bij?

Hondse figuren: kunikoi

Een hondenleven: leven volgens de natuur, eenvoudig, los

Bijtgraag: mensen bekeren

Tijdens een offerfeest ging een hond met het offer lopen, dit vonden ze grappig

Hondse figuren: Diogenes

Beruchte levensstijl: rondzwerven, leefde in ‘ton’, armoed

Doel: autarkeia: onafhankelijkheid, autonomie…

Prediker: sociale normen en waarden in twijfel trekken

Wedijveren in onbeschoftheid: parrèsia

Vrijmoedigheid is typerend voor alle cynici

Wedijveren in onbeschoftheid: kritische preken

Partycrashen op olympische spelen

Onderwerpen

(1) Taboes

(2) Materialistisch element (enkel lichaam)

Wedijveren in onbeschoftheid: aanstootgevend gedrag

Een exemplarisch leven = volgens de natuur

Opvattingen over natuur

1) Cf. Nietzsche

Natuur

Strijdveld, krachtmeting tussen organismen

Cynisme:

Waar eindigt dat? De sterktste wint pleit, dit is een verzwengelde

levenshouding

2) Cf. Atomisten

Natuur

Machine, standaard atomen, mechanistische visie, door botsing worden

lichamen gevormd

Epicurus:

Genieten van wat er is als het toch zo loopt (carpe diem), niet teveel

verwachten van het leven

3) Cf. Plato

Natuur

2 werelden (echte + nagebootste)

De echte filosoof moet leren sterven en afstand nemen van deze wereld om

zijn aandacht te richten op de hogere wereld

4) Cf. cynici

Natuur

Warme, hartelijke huismoeder, de weelde die ons toestaat onafhankelijk te

zijn

Leven is eenvoudig, deint mee op natuur (seizoenen)

Mens is hiertoe in staat

(a) Zonder luxe

(b) Aangepast aan de natuur

HOOFDSTUK 7: EVOLUTIEPSYCHOLOGIE

EIGEN NOTITIES

Inleiding: Darwin doordenken

Gradation: stapsgewijs

Alles is te verklaren door natuurlijke selectie

Scheppingsact bij het brein (door God) = geen natuurlijke selectie!

Inleiding: Darwin doordenken: 3 implicaties

(1) Geest is stapsgewijze versie van eerdere versies = stamboom

(2) Geest valt volledig samen met de hersenen

Natuurlijke selectie =

(a) Materialistisch substraat

(b) Genen

(3) Onderdelen van geest = adaptaties

(a) Emoties, verlangens, theoretische dingen

(b) Voordeel: boden oplossing voor problemen (bv. snuit van miereneter)

(c) Modules die fictieve voorouders tot nut waren = evolutiepsychologie

Dr. Pangloss in Santa Barbara: adaptationisme

Verschillende versies/gedaanten

Natuurlijke selecte = soort slimme ontwerper die van de menselijke geest een

wonderlijke vernufting heeft kunnen maken

Filosofen = optimistische = verwonderd over de ontwikkelingen

Natuurlijke selectie = good designism

Steven Pinker

Snelle verspreiding van gedachtegoed, kritiek, ook academisch

Dr. Pangloss in Santa Barbara: panglossianisme

PANGLOSSIANISME

Scheldnaam voor adaptionisme

Ontstaan?

Dr. Pangloss uit Candide

Alle mislukkingen en ellende van de wereld, hij wou het positieve hiervan inzien

- Syfilis: zegen zoeken voor ziekte

- Alles heeft ook een positieve kant

Alternatief voor natuurlijke selectie = blind en historisch proces

GOULD

- Hekel aan het positieve

- Veel natuurlijke dingen die het positieve tegenspreken

NATUURLIJKE SELECTIE

Natuurlijke selectie brengt problemen mee: maakt iets met wat het op dat moment

heeft

- Elk onderdeel van de menselijke geest kan begrepen worden als adaptatie

- Geest = kunst = onwaarschijnlijk wat men kan doen

- Emoties, moraal

Dr. Pangloss in Santa Barbara: the adapted mind

Steentijd = pleistoceen (eindigt ongeveer 10000 jaar geleden)

Onze geest = geest die nagenoeg identiek is aan steentijd geest (= uit pleistoceen)

(a) Pleistoceen?

o Lange en stabiele periode: geest kon zich ontwikkelen

o Later snelle (door industriële revolutie) periode: menselijke geest kon

zich niet zo snel aanpassen

(b) Kloof tussen moderne wereld en die van voorouders

o Dezelfde geest

o Andere bezigheden

(c) Voorouders

o Jagen, speren maken

o Goede partner kiezen

o …

Dr. Pangloss in Santa Barbara: modules zijn

Onderdelen van de geest

(a) Functioneel: adaptief (antwoorden op problemen)

(b) Domein-specifiek: onderdelen vervullen slecht 1 taak, 1 domein

(c) Aangeboren

(d) Automatisch: niet zelf in te schakelen, men heeft niet altijd zeggenschap over

de modules (bv. racisme: onwillekeurige neiging)

(e) Ingekapseld: informatie in 1 module is niet beschikbaar voor andere modules

(f) Intransparant: informatie in modules is niet beschikbaar voor onszelf, is

ondoorzichtig

Dr. Pangloss in Santa Barbara: twee argumenten pro

Modulariteit en zelfbehoud: snel beslissing maken

Voorbeeld: ontmoeting met roofdieren (eat or be eaten)

De evolutiepsychologie en haar grenzen: de steentijd

Problemen meerdere oplossingen: welke is het meest waarschijnlijk?

Beperkte middelen waarop men beroep kon doen

Evolutie na steentijd? Waarom zou de menselijke geest niet meer veranderd zijn?

Cultureel fenomeen kan onze genetica beïnvloeden (bv. veeteelt)

De menselijke natuur

(a) Essentie mens

o Rationaliteit

o Samenleving

(b) Leda Cosmides & John Tooby JA

o Focus op menselijke geest

o Geest bestaat uit enkele universele, aangeboren… modules

o Alle mensen vertonen vaste set van emoties = basisemoties

(c) David L. Hull NEE

o Species zijn geen natuurlijke soorten

o Belang van variatie

o Menselijke soort heeft geen essentie

o So you think you’re special?

o Geen unieke essentie die iedereen deelt

o Drijfveer van alle pogingen ‘wat is menselijke natuur?’

Normatief, richtgevend concept

Politiek concept, gevecht

Definitie vastleggen: zodat men bepaalde groepen uitsluit van de

mensen

Voorbeelden: natuurlijke seksualiteit (kerk), autonome beslissingen

nemen (dementen)…

o Waarom hebben we dat denken over menselijke soort nodig?

(d) Wie heeft gelijk?

HOOFDSTUK 9: INTELLIGENT DESIGN

EIGEN NOTITIES

Waarom dualisme van Descartes?

Vrijwaren van onsterfelijkheid van ziel godslastering

Evolutiebiologie = meest verderfelijke, bedreigende wetenschap voor geloof

Intelligent Design

= creationisme

= aanvulling

= geen alternatief

= bedreven door wetenschappers

= niet evolutie, maar ontwerper is verantwoordelijk voor alle schoonheid in de wereld

Maar:

- Onreduceerbare complexiteit

- Failliet van gradualisme (alle eigenschappen komen stapsgewijs van vorige

generatie = verbetering)

- Voorbeeld: zweepstaart van E.Coli

- Er moet een ontwerper zijn die een beetje vooruit kan kijken

Kritiek

(a) ID = oude wijn in nieuwe zakken?

(b) ID = wetenschappelijke versie van ‘Argument From Design’

(c) Onopgeloste vs. onoplosbare problemen

(d) Het mysterie van de ontwerper: hoe? Waarom? Geen antwoord, dus geen

selectionistische verklaring

Darwins deïsme

Darwin vs. Wilberforce

Darwin = tegen letterlijke lezing van de Bijbel

Deïsme

- God bestaat wel, maar heeft enkel de voorwaarden gemaakt voor het leven

op aarde (= evolutie)

- God grijpt niet in en verandert niet

- De ‘in gang zetter’ van het bestaan

Dobzhansky

- Russisch orthodox christen

- Doelgerichtheid in evolutie

- Creationisme als blasfemie

God bestaat en zijn bestaan maakt enig verschil voor onze leefwereld

- No comment: geen bewijs van tegendeel

- Methodologisch naturalisme: enkel beroep op wetenschap

God is liefhebbend (theïsme), wijs (deïsme) en intelligent

Taalspelen

Geloof (spel 1) + Wetenschap (spel 2) = recepy for disaster

HOOFDSTUK 10: SEKSUELE VOORKEUREN

EIGEN NOTITIES

Het binaire denken

- Homo of hetero

- Natuur of cultuur

- Fatum of keuze

3 voorwaarden uitleggen en toepassen bij homoseksualiteit

Harde wetenschappen

- Essentialisme

- Hersendelen die specifiek zijn voor homoseksuelen (LeVay)

- Homoseksualiteit ontstaat in genetica

Zachte wetenschappen

- Sociaal-constructivisme

- Homoseksualiteit ontstaat in genetica, maar er moet iets zijn wat dit drijft,

want anders is het bij iedereen zo

Natuurlijke soorten

- Alles wat bestudeerd kan worden door natuur

Interactieve soorten

- Subgroep van sociale menselijke soorten

- Looping-effect: gedrag – theorie

- Voorbeeld: schizofrenie

HOOFDSTUK 11: LUDWIG WITTGENSTEIN

EIGEN NOTITIES

Ludwig Wittgenstein

- 12 stielen, 13 ongelukken

- 2 totaal tegengestelde theorieën

- Nieuw terrein (= taal) aangeboord die tot dan toe niet interessant genoeg

was

Taal heeft betekenis als ze een afbeelding vormt van iets dat zich voordoet in de

werkelijkheid

Wittgenstein: op zoek gaan naar logische structuur van taal (cf. Descartes)

Eenvoud van taal

Onderverdelen (afbreken) in logische stukken

Indelen in proposities (= logische taal)

= geen zinnen (= spreektaal)

Voorbeeld: ‘liefde’ (propositie: onderliggende gedachte) vs. ‘ik hou van je’

(zin)

(1) Proposities (bv. geest is onsterfelijk)

(2) Onderverdelen in atomaire/elementaire proposities

(3) Namen: meest elementaire onderdelen van logische taal (bv. kat, stoel…)

Taal = wereld

- Spreektaal = logische taal

- Proposities = feiten in werkelijkheid = standen van zaken = dingen

- Geest (namen)

Thibetaanse Thibet (ding)

- Propositie = weerspiegeling van feit

Betekenis = niet waarheid

Bv. P.A. belt = betekenisvol, maar niet per se waarheid

- Afbeeldingstheorie

Structurele overeenkomst tussen proposities en feiten (bv. muziek en partituur)

Logische afspiegeling

Proposities (taal) zijn feiten (wereld): onderliggende gedachte die in zinnen zit

Taaltherapie

Spreken over geest/god… is zinloos

Wittgenstein

Mijn werk is even zinloos als andere theorieën, maar wel nuttig = ladder waarmee je

over de muur kijkt en die je kan weggooien

Onzin

- Beroep doen op afbeeldingen die niet laten zien hoe het in werkelijkheid is

- Voorbij grens gaan tussen zin en onzin

- Waarover je niet duidelijk kan spreken, moet je zwijgen. Wat gezegd wordt,

moet duidelijk gezegd worden (cf. natuurwetenschappen)

Religie, ethiek, kunst, muziek … zijn ook zinloos, maar wel heel belangrijk

Hoe in contact komen met andere wereld (= met zinvolle dingen)?

Die dingen zullen zich wel openbaar maken (cf. verschil tussen goede en slechte

literatuur: de betekenis zal zich wel tonen)

Wittgenstein 1

- Propositie/naam heeft betekenis door verwijzing naar werkelijkheid

- Wereld is mentaal doordrenkt van betekenissen

- Zinloze problemen oplossen door te laten zien hoe taal juist werkt

- Gelijkenis met Descartes wordt onderschat

Wittgenstein 2

- Niet DE betekenis, maar wel verschillende betekenissen

- Niet DE wereld (geen vat op), maar een taalspel vormt een

wereld/werkelijkheid (er zijn evenveel taalspelen als werelden)

Ziekte en familiegelijkenissen

Ze hebben niet allemaal eenzelfde kenmerk, maar wel familiegelijkenissen

(sommigen meer dan anderen) = prototypes: leden van verzameling die alle

eigenschappen van die verzameling in zich dragen

Ziekten volgens Wittgenstein

Geen unieke essentie tussen ziekten

Jerome Wakefield

(1) Schadelijk: altijd lijden veroorzaken bij zieke individuen

(2) Disfunctie: iets objectief misgelopen bij de ziek persoon, de geneeskunde

moet aantonen wat (genetische mutatie)

Er zijn ziekten die beiden hebben!

Wittgenstein wilde gewoon weten hoe taal werkt

Taaltherapie voor iedereen die taal gebruikt om verwarring te vermijden

Inhoudelijke verschillen

(1) Waartoe dient taal, wat is het nut?

TRACTATUS

o Werkelijkheid beschrijven, natuurwetenschappen

UNTERSUCHUNGEN

o Met taal kan je veel meer dan beschrijven, de functie moet zich niet

beperken

o Taalspelen

Gelijkenissen tussen ‘taal’ en ‘spel’

Geen van beiden heeft een unieke gemene deler (= essentie)

Alle activiteiten die op elkaar lijken, maar ze vallen niet samen (=

familiegelijkenissen: sommigen lijken meer op elkaar dan

anderen en hoe verder je uitbreidt, hoe minder gelijkenissen)

(2) Onderscheid tussen zin en onzin

TRACTATUS

o Betekenis = verwijzing, afbeelding

UNTERSUCHUNGEN

o Verwarring omdat verschillen niet erkend worden

o Niet functioneren, tegen de regels spelen door onwetendheid

o Betekenis = manier/context waarop/waarin je bepaalde uitspraak

doet = gebruik!