De NMBS is een reusachtigbedrijf, maar het werd jaren-lang onbehoorlijk bestuurd.Alleen al ABX heeft deBelgische belastingbetalerruim anderhalf miljard eurogekost. OnderzoeksjournalistPaul Huybrechts verdieptezich in 25 jaar reilen en zeilenvan de NMBS: hij kwam totontluisterende bevindingenen botste op nooit eerdergepubliceerde informatie.Een gesprek met de auteurvan In het spoor van KarelVinck. SOS NMBS, over deboekhouding van de NMBS,journalistieke fairplay en deeconomie van de onderzoeks-journalistiek.

Vanwaar het idee om iets rondde NMBS te doen?Huybrechts: In de krantenwordt veel over de NMBS

geschreven, zowel over dedienstverlening als over hetbedrijf, maar een echt gron-dige onderzoeksjournalistiekeaanpak is er nooit geweest.Het laatste boek over deNMBS, Op dood spoor vanPhilippe Janssens, verscheen almeer dan tien jaar geleden. In2001 schreven historici naaraanleiding van 75 jaar NMBSeen bijzonder verdienstelijk enzeer lijvig werk Sporen inBelgië. Maar dat werd doorbijna niemand gelezen.

Er bestond dus niets. Boven-dien vond ik dat met nameABX het verdiende om gron-diger tegen het licht te wordengehouden. Ik volgde het ABX-dossier al een jaar of twee.Daar is zo' n groot bedrag aanbelastinggeld op een licht-zinnige wijze ingezet om vande NMBS een wereldbedrijf temaken, dat ik dat niet achte-loos kon laten passeren.

k Lees verder p. 2

Inhoud

1· InterviewPaul Huybrechts

· Debat: hebben demedia nogjournalisten nodig?

3· ConferentieMechelen

4· Over brood bakkenen nieuws garen

5· Car-tips

· VVOJ in ‘t nieuw

6· Werkbeurzen

8· Debat Boekenbeurs

Agenda

• DEBATDebat: 'Hebben de medianog journalisten nodig?'25 oktober 200620.00 uMechelen, Lamotsitek zie hiernaast

• BOEKENBEURS 2006Debat: 'Als de zorg ontspoort...'5 november 200612.00 -12.45uBoekenbeurs Antwerp Expo,zaal Architectura-rechtsk zie ook p 8

• VVOJVVOJ-conferentie 2006:'Wie maakt er nog nieuws?'17 en 18 november 2006Mechelen, Hogeschool Mechelenk zie ook p 3

N°13 oktober 2006 www.fondspascaldecroos.org

NIEUWSBRIEFFONDS PASCAL DECROOS VOOR BIJZONDERE JOURNALISTIEK

stimuleert bijzondere journalistiek in de Vlaamse schrijvende en audiovisuele pers

INTERVIEW - Paul Huybrechts

Iedereen heeft zijn rol te spelen

De media en de journalistiek,een oude tandem. In temporenon suspecto misschien theperfect match, maar de laatstejaren veeleer een tweespaltmet heel wat barstjes, weer-barstjes.Want wat de uitgevers interes-seert, blijkt zich steeds vakerbuiten de core business van dejournalistiek te bevinden.Objectieve, grondige analyseszijn niet langer 'in'. Hetverslaan van faits-divers blijkteen booming business. Gaat het hier om een onom-

keerbare ontwikkeling? Nietper se. Een problematischetendens? Toch wel.Hebben de media nog journa-listen nodig, als die alleenmaar snel-snel en low-budgetartikels mogen schrijven? Watis de meerwaarde van dejournalistiek als ook kant-en-klare berichten aangeleverddoor uitstekende spindoctorsen pr-bureaus lijken te vol-staan?Stof genoeg voor een boeienddebat. n

PANELLEDEN · Koen Clement (directeur HRM &

corporate affairs, De Persgroep) · Patrick De Witte (internetjournalist)· Jo Van Croonenborch (CEO van

CORELIO en voorzitter dagblad-organisatie)

· Evert Van Wijck (mediatrainer encommunicatieadviseur)

MODERATOR: · Sabine Vandeputte (journaliste,

Radio 1)PRAKTISCH:· Locatie: Lamotsite, Mechelen· Datum en tijdstip: Woensdag,

25 oktober 2006, 20.00 u.· Toegang is gratis. Aanmelden is

niet noodzakelijk.Dit debat is een initiatief van het Fonds PascalDecroos voor Bijzondere Journalistiek insamenwerking met de Vereniging vanOnderzoeksjournalisten (VVOJ).

DEBAT - Mechelen 25/10

Hebben de media nog journalisten nodig?

NB13okt.qxd 18-10-2006 11:02 Pagina 1

N I E U W S B R I E F fonds pascal decroos voor bijzondere journalistiek 2 N°13 OKTOBER 2006

(vervolg p. 1 - Interview Paul Huybrechts)

Bent u tijdens uw onderzoekzelf nog tot verrassendeontdekkingen gekomen? Huybrechts: Absoluut. Toen ikaan het dossier begon, wist ikdat ik aan ABX een flinke kluifzou hebben. Daarnaast leekhet aantreden van een succes-rijk privémanager als KarelVinck en de confrontatietussen hem en een van deoudste publieke Belgischebedrijven me wel boeiend, netals de aanstelling van de totaalonervaren Isabelle Durant totminister van Mobiliteit. Tijdens mijn onderzoek heb ikde boekhouding van de NMBSnader bekeken. En dat leiddetot behoorlijk schokkendevaststellingen. Eind 2004moest de overheid 7,4 miljardeuro schulden van de NMBSovernemen. Wat waren deachtergronden? Hoe is dieschuld tot stand gekomen?Hoe kon de NMBS het uit-gavenbeleid dat de Belgischestaat tot begin de jarennegentig kenmerkte, ook in dejaren negentig voortzetten?

Ik stootte op verschillendepistes en ik heb er enkele afgewandeld. Het is een boekgeworden waarin ik tegelijkontdekte wat ik verwachtte teontdekken, maar toch ook nogop een hele hoop nieuwe ennooit eerder blootgelegdeontwikkelingen en situatiesben gebotst.

Hoe bent u methodologisch tewerk gegaan?Huybrechts: Ik heb heel veelmet parlementaire documen-ten gewerkt en ik kon ookrekenen op de diensten van deKamer. Er werd op bijna almijn vragen ingegaan. Ik heballe documenten ook gelezen.Ze vormen een eerste belang-rijke, omvangrijke bron. Daarnaast zijn er de financiële

documenten van de NMBSzelf. Ik heb alle jaarverslagenvan begin de jaren tachtig totvandaag doorgenomen, evenalsde rapporten van de com-missarissen-revisoren – ookdiegene die enkel op aanvraagbeschikbaar zijn – en alleverslagen van de jaarver-gaderingen. Ik stelde vast datze bijna nooit door dejournalisten worden opge-vraagd of gebruikt in deberichtgeving, omdat ze tetechnisch zijn of met grote ver-traging worden gepubliceerd.Een derde belangrijke bronzijn de stukken die ik via KarelVinck kreeg. Vinck heeft mijgeen documenten bezorgd diehij deontologisch niet mochtgeven, maar ik kon bijvoor-beeld wel de voorbereidingvan de strategie Move 2007inkijken. Ik heb ook gewerktmet de databank van deAmerikaanse Securities andExchange Commission. Datkan zeer makkelijk over hetinternet. Als je goed zoekt,vind je alles.

Heeft u gebruik gemaakt vanCAR, Computer Assisted Reporting?Huybrechts: Ik ben redelijkvertrouwd met informatica.Tijdens mijn onderzoek ge-bruikte ik Excell, Word en allemogelijkheden van het inter-net. In Excell maakte ik zelf detabellen en ik zorgde ervoordat in de verschillende veldenwerd berekend wat ik nodighad.

Ondervond u problemen bij hetverkrijgen van bepaaldedocumenten?Huybrechts: Neen. Ik weetredelijk goed hoe het Vlaams,het Waals en het Brusselsparlement, de Kamer, de Se-naat en het Belgisch Staatsbladonline raadpleegbaar zijn. Hetheeft me wel wat tijd gekostom daar efficiënt op te lerenzoeken, maar naarmate ik hetvaker deed, ging het vlotter. Ikwas ook wel blij dat Dun &Bradstreet bestond, wantanders had het me nog veelmeer tijd gekost om sommige

dingen te vinden. Er is steedsmeer elektronisch beschikbaar,en anders volstond een tele-foontje naar de diensten vande Kamer om de documentente kopiëren en op te sturen.Men wist dat ik geen vriende-lijk boek zou schrijven voor deNMBS, maar ik heb weinigtegenkanting ervaren. Zelfs bijde NMBS. De documenten dieik vroeg, kreeg ik.

Veel betrokkenen zullen nietblij zijn met het boek, maartegelijk vinden ze het goed dathet werd geschreven. Er moestnamelijk worden gekapt meteen aantal onhoudbaar slechtegewoonten bij de NMBS.Bijvoorbeeld bij de vakbon-den. Ik heb uren doorgebrachtbij de vakbondsleiders, ik hadook hun vertrouwen. In mijnboek ben ik scherp voor devakbonden, maar tegelijk denkik dat het hen goed uitkomtdat iemand dat zegt wat ze zelfniet aan hun leden kunnenvertellen. Dat de pensioen-voorwaarden bij de NMBSonhoudbaar zullen blijkenbijvoorbeeld. Ik heb het gevoeldat een aantal mensen dacht:ok, zeg dat maar eens. Zonderhet zelf ooit te zullen zeggen ofbevestigen, want dat kunnenze niet.

Ook tegenover EtienneSchouppe trachtte ik fair teblijven, zonder te verhullendat hij met ABX zwaar in defout is gegaan. Ik heb hem opvoorhand gezegd: ‘MijnheerSchouppe, ik kan geen vrien-delijk boek over u schrijven.Het boek komt er in elk gevaldus laten we praten over uwrol bij de NMBS.’ En dat heefthij behoorlijk open gedaan. Ikheb ook geprobeerd de contextte schetsen waarin iemand alsSchouppe te goeder trouw –dat denk ik toch – dwaze be-slissingen begint te nemen. k

“Veel betrokkenenzullen niet blij zijn methet boek, maar tegelijkvinden ze het goed dathet werd geschreven.”

“Uitgevers moetenfinancieel iets over

hebben voor hungeloofwaardigheid”

TITEL: SOS NMBSONDERTITEL: In het spoor vanKarel VinckAUTEUR: Paul HuybrechtsUITGEVER: HoutekietPUBLICATIEDATUM: 31 mei 2006

NB13okt.qxd 18-10-2006 11:02 Pagina 2

N I E U W S B R I E F fonds pascal decroos voor bijzondere journalistiek 3 N°13 OKTOBER 2006

(vervolg p. 2 - Interview Paul Huybrechts)

U laat uw gesprekspartnerssteeds weten hoe en in welkecontext zij worden geciteerd. Inhoeverre kunnen zij dan nogingrijpen in de tekst?Huybrechts: Mocht iemandeen bepaald statement doen endat nadien terugnemen, terwijlik de uitspraak te goedertrouw heb weergegeven, danzal ik niet aarzelen om deoorspronkelijke tekst te be-houden. Maar wanneer hetgaat om nuances en omwoordgebruik, ben ik geneigdter compensatie voor het opengesprek de tekst aan te passen.

Wat wilde u met SOS NMBSbereiken?Huybrechts: Het doel van ditboek is dat de NMBS na dietwaalf miljard euro schulden,die vooral in de jongste vijftienjaar zijn opgestapeld, kapt methet verleden en in alletransparantie een dienst levertaan de bevolking, die rechtheeft op waar voor het velegeld. De breuk met hetverleden, die begonnen isonder Isabelle Durant envoortgezet en geïmplemen-teerd onder Karel Vinck, moetworden bestendigd. Men magniet terugkeren naar de oudeNMBS met de oude gewoonten.

Hopelijk kan mijn boekdaartoe bijdragen. Ik hebecho's opgevangen van men-sen die zeggen dat het geengemakkelijk en geen vriende-lijk werk is, maar dat het welblijft hangen. Ik hoop dat deparlementsleden en de ledenvan de Kamercommissie Infra-structuur, de kaderleden vande NMBS en van andereoverheidsbedrijven het alle-maal lezen.Iedereen heeft zijn rol tespelen. De leden van deCommissie Infrastructuur, maarook de journalisten, moetennog meer dan ze hebbengedaan kritisch blijven tegen-over elke investering van deNMBS en de kosten van dedienstverlening.

Is het mogelijk een complexonderwerp als dit voor het grotepubliek te brengen?Huybrechts: Ik kan hier geenpopulair boek over schrijven.Wanneer er wordt gemorstmet overheidsgeld, treft datniemand, integendeel. Datkomt een aantal mensen goeduit: als de trein gratis is, alsmensen na 25-30 jaar oppensioen kunnen, prima. Metasbest bijvoorbeeld, zie jemeteen slachtoffers en poten-

tiële slachtoffers.Natuurlijk zou ik het grotepubliek wel willen bereiken,maar ik denk niet dat dat luktmet een dergelijk boek.

Is dit boek voor u financieel eengoede zaak?Huybrechts: Nee hoor. Ik zoudit nooit doen mocht ik ermijn boterham mee moetenverdienen. En ik ben ook blijmet de subsidie van het Fonds.Zonder het Fonds zou er ophet vlak van onderzoeks-journalistiek nauwelijks ietsgebeuren. Maar het is nog nietvoldoende. Nu redacties steedsmeer worden geconcentreerd,zouden de uitgevers middelenkunnen en moeten vrijmakenvoor een team van seniors dieeventueel met hulp vanjongeren wat diepgravenderwerk kunnen leveren. Deeconomie van de onderzoeks-journalistiek in een kleinemarkt als Vlaanderen krijg jeenkel goed wanneer uitgeversfinancieel iets over hebbenvoor hun geloofwaardigheiden voor een stevige onder-bouw van hun oplage. Alsdaarnaast dan het Fonds nogkan bijspringen, zijn we goedbezig. n

VVOJ-CONFERENTIE - Hogeschool Mechelen 17-18/11

Wie maakt er nog nieuws?De komende jarenlijken beslissend voorde kritische journalis-tiek. Maken redactieshun beloftes waar enruimen ze meer plaatsin voor onderzoeks-journalistiek? De Ver-eniging van Onder-zoeksjournalisten geeftgraag een duwtje in degoede richting. Op 17 en 18 novemberorganiseert de VVOJeen tweedaagse confe-rentie te Mechelen.Onder het motto 'Wiemaakt er nog nieuws?'

wordt gefocust op de nood-zaak van kritische journalis-tiek. Internationaal bekendegezichten als Matthew Waite,Brigitte Alfter en Henk Van Esgeven er lezingen, workshopsen computertrainingen. Zijtonen aan de hand van spre-kende voorbeelden, overtui-gende studies en fabelachtigetechnieken dat er met onder-zoeksjournalistiek wel degelijkgeld valt te verdienen. n

17 - 18 novemberHogeschool Mechelen

Lees meer: www.vvoj.be/

NB13okt.qxd 18-10-2006 11:02 Pagina 3

N I E U W S B R I E F fonds pascal decroos voor bijzondere journalistiek 4 N°13 OKTOBER 2006

COLUMN

Over brood bakken en nieuws garenWat onderscheidt een jour-nalist van een weblogger ofeen wiki-bouwer? Is de jour-nalistiek per definitie unieken onmisbaar? Of kan zijmakkelijk worden vervangendoor andere, nieuwe infor-matiemedia?

Een tijdje geleden woedde opde Nederlandse journalisten-blog De Nieuwe Reporter eenpittige discussie. Aanleidingwas een bijdrage van internet-journalist Erik van Heeswijck,die zich bezorgd toonde overhet groot aantal dubieuzeclichés rond internet en jour-nalistiek die tegenwoordig “opnet wat teveel symposiainstemmend door de luchtvlogen”. De opkomst van'nieuwe technieken' zou detraditionele media bedreigen –lees, overbodig maken – eneender welke amateur in staatstellen een journalistiek stukte schrijven. Van Heeswijck nuanceert.Volgens hem kunnen nieuws-consumenten via weblogs enonline zoekmachines welnieuws selecteren en becom-mentariëren, maar gebeurt denieuwsgaring nog steeds in deeerste plaats door dejournalist. Sterker nog, dezogenaamde 'iedereenjourna-list-theorie' zou niet meer zijndan “een prachtige fantasie diestoelt op een volstrekt onbe-grip van hoe de journalistiekwerkt en hoe de gemiddeldemens in elkaar steekt. Eenmaatschappij bestaat nu een-maal bij de gratie van detaakverdeling.” De taakverdeling: klinkt alseen sociologisch container-begrip met een erg gewilligelading, die door Van Heeswijck

zelf ongeveer als volgt wordtingevuld. Wie brood nodigheeft, gaat naar de bakker. Wieeen samenvatting wil van water in de wereld gebeurt, doeteen beroep op een journalist.Mits de nodige oefening kanwaarschijnlijk iedereen broodbakken of nieuws vergaren.Maar – en dat is dan detaakverdeling – slechtsenkelen hebben de ambitie enbeschikken over devaardigheden én de tijd omzich met die activiteit bezig tehouden.

De journalistieke 'taak'Wat maakt een journalistonmisbaar? Waaruit bestaat dezogenaamde 'taak' die de jour-nalistiek door onze maat-schappij krijgt toebedeeld. Ofdie ze zichzelf toeëigent? Erik van Heeswijck ziet dejournalist in de eerste plaatsals een 'richtinggever', een'bronnenduider' en de onmis-bare informatiemanager 'inhet steeds complexere webdat informatiemaatschappij isgaan heten'. Recent omschreefde Nederlandse NRC-reporterDick van Eijck de journalistiekin een vergelijking met de'burgerjournalistiek', die ookallerlei teksten en foto's terpublicatie aanbiedt. Terwijl hijhet journalistieke handelenziet als een “waarheidszoekendverhalen vertellen zonderwettelijke grondslag, primairten dienste van de burgers”,betreft de burgerjournalistiekvolgens van Eijck “eerder hetdigitale equivalent van eenconversatie aan de dorps-pomp”, een soort “publiekeconversatie”. Soms wordt de journalistiekook beschreven via een op-somming van eigenschappendie ze niet bezit, en die maken

dat ze bijvoorbeeld geen'publieke conversatie' is. Mis-schien levert zo'n definiëringook iets op in de discussie overde relatie tussen internet enjournalistiek.

Onmisbare journalistiekWat maakt de journalistvandaag onmisbaar, lees niet-hetzelfde als de tientallen pers-en communicatiebureaus, ende duizenden virtuele web-loggers en wiki-bouwers? Zijnaanlevering van feitenmate-riaal? Het principe van hoor enwederhoor? De nieuwswaardevan zijn werk? Een sluitend antwoord lijktniet evident, en is misschienook niet noodzakelijk. Maarlaat dat u er niet van weer-houden de gedachtenoefeningverder te zetten en misschienwel op 'het meest sluitende'antwoord uit te komen. Datkan alvast helpen bij eendefinitie van de meest nood-zakelijke – of minst misbare –vorm van hedendaagse journa-listiek, te midden van eenhoop nieuwe, digitale informa-tiemedia. Als opstapje geven we u graagdeze bedenking van de Neder-landse communicatieweten-schapper Mark Deuze mee:'Journalistiek is onmisbaar ineen situatie van informatie-schaarste: als we niet bij defeiten en meningen kunnenkomen, maar daar journalistenvoor nodig hebben. Ten dele isdat nog zo – onderzoeksjour-nalistiek, maar welke omroe-per of uitgever investeert daarnog in – maar de meeste infor-matie die journalisten verko-pen, is elders voor niets danwel direct “from the horse'smouth” te verkrijgen.' n

Lees meer: www.denieuwereporter.nl

Word lid van het Fonds Pascal Decroos en bouw mee aan dit unieke project

Word lidDe steun van zijn leden isessentieel in de werking vanhet Fonds Pascal Decroos.Immers, het Fonds werktvolkomen onafhankelijk. Alleextra activiteiten zoals debat-ten, conferenties, worden metledengeld betaald. Nieuweinitiatieven zoals de uitbouwvan het Fonds tot een‘infocentrum researchjourna-listiek’ hangt van uw steun af.Als lid wordt u uitgenodigd opalle activiteiten (debat, lezing,conferentie ...) en u ontvangttwee keer per jaar de Nieuws-brief van het Fonds en de e-brieven via e-mail.

PARTICULIERENgewoon lid 30 euro steunend lid 60 euroerelid 150 eurovvj lid 15 eurostudent 10 euro

BEDRIJVENgewoon lid 60 eurosteunend lid 150 euroerelid 250 euro

Gelieve uw bijdrage testorten op rekeningnummer:422-8004971-11 metvermelding 'lidgeld 2007'.(IBAN: BE30 4228 00497111 KBC Bank NVBIC: KREDBEBB)

Alvast bedankt!

NB13okt.qxd 18-10-2006 11:02 Pagina 4

N I E U W S B R I E F fonds pascal decroos voor bijzondere journalistiek 5 N°13 OKTOBER 2006

COMPUTER ASSISTED REPORTING

CAR-tips

WEBSITE

VVOJ.be

Meer dan tweehonderd jaarnieuws via Google Sinds begin september kun jevia Google verschillendenieuwsarchieven raadplegen.Google News Archive Searchbiedt je de kans artikels tetraceren over specifiekethema's, personen en gebeur-tenissen tot meer dantweehonderd jaar terug.Via de News-link op Googlesstartpagina, klik je door naarNews archive search, waar jezowel een eenvoudige als eenmeer uitgebreide zoekop-dracht kunt invoeren. Googletoont je vervolgens een lijstartikels over het gezochteonderwerp, gerangschikt opbasis van relevantie. Dewaarde die een artikel toe-gemeten krijgt, hangt af vande tekst zelf, het mediumwaarin de tekst werd gepu-bliceerd, en de frequentiewaarmee de zoekterm in debron voorkomt. Je kunt jezoekresultaten ook chrono-logisch laten rangschikken. Google put voor zijn infor-matie zowel uit de archievenvan dag- en weekbladen alsThe New Tork Times, The WallStreet Journal, Trouw en NRC-Handelsblad, maar ook uitnieuwssites als LexisNexis enAccessMyLibrary.com.Sommige teksten staan gratister beschikking. Voor anderemoet je je aanmelden op de

site van het betreffendemedium of betaal je een fee. Google News Archive Searchdoorzoekt een geheel vanbronnen in verschillende talen,waaronder het Nederlands.Doel van Google is de dienstwereldwijd uit te bouwen.Lees meer:

news.google.be/archivesearch

Online steekproefevaluatieSurfend op de site Journalinksvan journalist Bartel Volckaertkom je de zogenaamde steek-proefcalculator tegen. Decalculator werd gemaakt doorhet Amerikaanse software-bedrijf Raosoft. Het gaat om een eenvoudiginstrument dat toelaat deideale steekproefgrootte teberekenen voor je eigenonderzoek, en de waarde vande resultaten van groot-schalige enquêtes beter in teschatten. De calculator geeftje een zicht op de fouten-marge van de steekproef. Steekproefresultaten zijn na-melijk nooit helemaal exacten brengen altijd een wel-bepaalde fout met zich mee.Met behulp van de calculatorkun je oordelen in welkemate aan het resultaat van deproef een bepaald besluit kanworden verbonden en inhoeverre het resultaat niettoelaat andere conclusies tetrekken.

De calculator gaat uit van deveronderstelling dat de steek-proef zelf op een correctewijze werd uitgevoerd: meteen objectieve selectie vancorrespondenten, de juistevragen, enzovoorts. Het is dusniet de bedoeling de weten-schapper te vervangen of zijnresultaten in twijfel tetrekken. Bartel Volckaert:”Het enige doel is de jour-nalisten wat meer voeling tebezorgen met statistischmateriaal en hen toe te latende resultaten van een steek-proef kritisch te beoordelen.” Volgens Volckaert gebeurt hetimmers nog vaak dat uit deresultaten van een steekproefverkeerde conclusies wordengetrokken “Op basis vanfoutieve interpretaties ver-schijnen vaak grote verhalen,wat op zich nog geen ramphoeft te zijn. Erger wordt hetals aan die verhalen beleids-beslissingen worden gekop-peld.” n

Zie ook:

- www.journalinks.be/steekproef

- www.raosoft.com/ samplesize.html(voor meer info over de

berekeningswijze)

- Van Nijlen D. en Volckaert B.,Sprekende cijfers. Technieken voorComputer Assisted Reporting,Universitaire Pers Leuven, 2005.

De Vereniging van Onder-zoeksjournalisten heeft eennieuwe website. De site werdniet alleen uiterlijk gerestyled,maar zal binnenkort ookinhoudelijk meer mogelijk-heden bieden. Zo komt er eenonline kenniscentrum waar jemateriaal van conferenties,workshops en jaarboeken kunt

raadplegen. Journalisten diezelf over interessante tipsheetsbeschikken, kunnen ze via dieweg ter beschikking stellenvan collega's. Oude publicatieskunnen steeds worden geraad-pleegd via het archief. n

Lees meer: www.vvoj.be

NB13okt.qxd 18-10-2006 11:02 Pagina 5

N I E U W S B R I E F fonds pascal decroos voor bijzondere journalistiek 6 N°13 OKTOBER 2006

WERKBEURZEN - Gerealiseerd met de steun van het Fonds Pascal Decroos voor Bijzondere Journalistiek

! FOTOREPORTAGEWie betaalt uwexclusieve vakantie?- Nick Hannes en Tom Naegels

De toeristische industrie op enrond de Kilimanjaro explo-deert. Voor veel Tanzanianenuit de streek is het de enigebron van inkomsten gewor-den. Helemaal onderaan deladder staan de dragers. Slechtbetaald en in onaangepastekledij vechten ze om teoverleven.Schrijver Tom Naegels enfotograaf Nick Hannes trokkenop uitnodiging van Karavaannaar het dak van Afrika enzagen er schrijnend onrecht,maar ook zingende dragers.

fondspascaldecroos.org/archief/werkbeurzen/nick_hannes/

" BOEK - DavidsfondsDe mooie beloftenvan de biotechnologie- Kim De Rijck

Milieuvriendelijke varkens,genezende genen, wijn zonderhoofdpijn, groene energie engekloonde troeteldieren... Eenfantastisch toekomstscenariodankzij de biotechnologie,maar wat komt er van demooie beloften in huis?Waar de biotechnologie nieuwemogelijkheden schept, brengtze ook nieuwe gevaren encontroverse met zich mee. KimDe Rijck zocht het uit. Hetboek De mooie beloften van debiotechnologie geeft een helder

antwoord op vragen als 'Wathebben we eraan?', 'Is het ge-vaarlijk?', 'Willen we het wel?'en 'Wat brengt de toekomst?'.Vanaf eind maart in de winkel.

fondspascaldecroos.org/archief/werkbeurzen/kim_de_rijck/

" BOEK - UitgeverijVan Halewyck

Geboeid voor hetleven - Steven De Bock

Het ongekuiste verhaal van vijfjonge criminelen uit Everberg.Journalist Steven De Bockdompelde zich een jaar langonder in de leefwereld van vijf'jongens van Everberg'. Hijleefde mee met hen, won hunvertrouwen, groef in hun ver-leden en zocht mee naar eentoekomst. Het resultaat is eenbeklijvend beeld van eenwereld waarin criminaliteitiets banaals is geworden, waardrugs een toekomst onmoge-lijk maken en van waaruit hetverdomd moeilijk is om weerop het rechte pad te geraken.

fondspascaldecroos.org/archief/werkbeurzen/steven_de_bock/

" BOEK - StandaardUitgeverij/Manteau

Dwaalspoor - Op zoeknaar de waarheid achterHet Dwaallicht vanWillem Elsschot- Eric Rinckhout

Werkelijkheid haalt fictie in:journalist biedt nieuwe kijk opeen van onze grootste schrij-vers. Nee, memoires heeftWillem Elsschot nooit ge-schreven. Maar hij liet ons welHet Dwaallicht na, eencomplex en openlijk erotischboek uit 1946 dat zonder meerkan worden gelezen alspublieke biecht. Eric Rinckhoutging op zoek naar deachtergronden van HetDwaallicht. Ze leidden hemveel verder dan hij durfde tevermoeden. fondspascaldecroos.org/archief/werkbeurzen/eric_rinckhout/

" BOEK - HoutekietSOS NMBS - In hetspoor van KarelVinck - Paul Huybrechts

Volgens Karel Vinck schreefjournalist Paul Huybrechts'een uitzonderlijk boek'. Het iseen sterk staaltje van diep-gravende onderzoeksjournalis-tiek naar 25 jaar reilen enzeilen van de NMBS.Huybrechts' bevindingen zijnontluisterend en bevatten nooiteerder gepubliceerde informa-tie. De NMBS is een reusachtigbedrijf maar het werd jaren-lang onbehoorlijk bestuurd.Alleen al ABX heeft deBelgische belastingbetaler ruimanderhalf miljard euro gekost.

fondspascaldecroos.org/archief/werkbeurzen/paul_huybrechts/

! MAANDBLAD - MO*Strenger beleid leidttot overlevingscrimi-naliteit - Sara Frederix

150.000 illegalen in België. Zezijn er, er komen er nog bij.We kunnen hen niet buitenfort Europa houden. Wat nu?Na de reportage over deonzichtbare stad in MO, zoektSara Frederix naar de con-touren van een humanitair enefficiënt beleid. Lectuur voorde minister van BinnenlandseZaken.

fondspascaldecroos.org/archief/werkbeurzen/sara_frederix/

" BOEK - Van HalewyckMishandeling vanbejaarden- Denise Van den Broeck

De bevolking vergrijst en debejaardentehuizen wordenoverladen met aanvragen. Dekans dat je ooit in eenbejaardentehuis terechtkomt,is groot want weinig ouder-lingen hebben het geluk thuiste worden verzorgd. De bejaar-dentehuizen worden zowat devergeetputten van de samen-leving: er is een groot perso-

TITEL: De mooie beloften van debiotechnologieAUTEUR: Kim De RijckUITGEVERIJ VLAANDEREN:Davidsfonds / LeuvenISBN 90 5826 388 6UITGEVERIJ NEDERLAND:Veen MagazinesISBN 90 8571 033 2

TITEL: Geboeid voor het levenSUBTITEL: Het ongekuiste verhaalvan vijf jonge criminelen uitEverbergAUTEUR: Steven De BockUITGEVERIJ: Van HalewyckPUBLICATIE: 2 mei 2006ISBN 9056176889

TITEL: Dwaalspoor.SUBTITEL: Op zoek naar dewaarheid achter Het Dwaallichtvan Willem Elsschot.AUTEUR: Eric RinckhoutUITGEVERIJ: StandaardUitgeverij/ManteauPUBLICATIE: 9 mei 2006ISBN 90 8542 047 4

NB13okt.qxd 18-10-2006 11:02 Pagina 6

N I E U W S B R I E F fonds pascal decroos voor bijzondere journalistiek 7 N°13 OKTOBER 2006

(vervolg p. 6 - Werkbeurzen)

neelstekort en het verzorgendpersoneel wordt meer en meeroverbelast… met alle gevolgenvan dien.

fondspascaldecroos.org/archief/werkbeurzen/denise_van_den_broeck/

" BOEK - Van HalewyckBenidorm - De helewinter zomer - Rudy Pieters

Hoe slaagt een vissersdorp vanniets erin meer hotelboekingenbinnen te halen dan eenwereldstad als Barcelona?Benidorm, een zee van wolken-krabbers, een monument vanbeton, een sprong naar de zon.Met Terra Mítica, zijn pret-park, wil het niet zo bestlukken. Logisch, Benidorm iszijn eigen pretpark, hetgrootste ter wereld, mythischeallure genoeg. Rudy Pieterszwierf zes maanden langs deCosta Blanca.

fondspascaldecroos.org/archief/werkbeurzen/rudy_pieters/

! WEEKBLAD - KnackAntwerpen, eenverdeelde stad?- Michael De Cock

Theatermaker en journalistMichaël De Cock dook onderin zijn eigen stad op zoek naarantwoorden op die ene vraagdie hem blijft kwellen: hoeverdeeld is Antwerpen? Eenzomer lang verscheen deneerslag van zijn gesprekkenin Knack.

fondspascaldecroos.org/archief/werkbeurzen/michael_de_cock/

" BOEK - ArbeiderspersDe Perzischeparadox - Verhalen uit deIslamitische Republiek Iran- Shervin Nekuee

Iran is dagelijks in het nieuws.Toch blijft het een land datvoor ons westerlingen inraadselen gehuld is. Ruim eenkwarteeuw is de conservatieveislam er aan de macht maar dejeugd is in de ban van

merkkleding, weblogs en satel-liet-tv, dol op Jennifer Lopezen verslaafd aan chatten.Shervin Nekuee ging in 2004-2005 terug naar zijn geboor-teland en sprak met onderanderen revolutionaire isla-misten van het eerste uur enIraanse cultuurkenners. Hetboek De Perzische paradox ligtnu in de winkel.

fondspascaldecroos.org/archief/werkbeurzen/shervin_nekuee/

" BOEK- Meulenhoff/Manteau

Geesten van hetavondland.De roots van hetmoslimterrorisme- Rudi Vranckx

Ze zijn onzichtbaar. Ze gaanop in de massa. Ze voelen zichuitverkoren in een wereld vanbarbaren. Niemand kent hunware gelaat. Hun geest waartdoor Europa. De geest van deterreur. Waarom staan wemachteloos? Wat voedt hunhaat? Wie zijn ze?

fondspascaldecroos.org/archief/werkbeurzen/rudi_vranckx/

" BOEK - Meulenhoff/Manteau

Hoe mensen sterven.Verhalen over heteinde - Michael De Cock

Hoe sterven mensen? Doodgaan we allemaal, maar niet opdezelfde manier. Michael DeCock heeft de dood in de ogengezien. Hij wilde weten hoe wevandaag aan ons einde komenen dompelde zich lange tijdonder in de wereld van delaatste zorgen. Zes maandenlang bezocht hij diverse pallia-tieve afdelingen in Vlaanderen.Hij sprak er met patiënten,familieleden, dokters en hulp-verleners. Hoe mensen stervenis het indringende relaas vandie zoektocht.

fondspascaldecroos.org/archief/werkbeurzen/michael_de_cock/

! MAANDBLAD - MO*India's goedkopeproefkonijnen- Ann De Ron

Farmaciereuzen testen hunnieuwe medicijnen steeds vakerop proefpersonen in India.Ook Belgische bedrijven sprin-gen mee op de trein. ‘Arme,onwetende mensen wordenmisbruikt voor de medicijnenvan rijke westerlingen’, roepende critici. 'We doen er alles aanom zo ethisch mogelijk te wer-ken', zegt men bij JanssenPharmaceutica. Ann De Ronzocht het voor u uit.

fondspascaldecroos.org/archief/werkbeurzen/ann_de_ron/

! WEEKBLAD - KnackAsbest, de serie-moordenaar - MarleenTeugels en Nico Krols

'Asbest de seriemoordenaar',een reeks onderzoeksartikelenvan Marleen Teugels en NicoKrols over de schadelijkheidvan asbest en de immenseverantwoordelijkheid van deindustrie die verzuimde arbei-ders en omwonenden van haarfabrieken te waarschuwenvoor de gevaren van asbest.

fondspascaldecroos.org/archief/werkbeurzen/marleen_teugels/

fondspascaldecroos.org/archief/werkbeurzen/nico_krols/

" BOEK - ManteauVrij spel - Kristof Clerix

België is een magneet voorbuitenlandse geheime diens-ten. Alleen al de aanwezigheidvan de Europese instellingenen de navo zorgt voor heel watspionnen op ons grondgebied.Tijdens de Koude Oorlog wer-den betrapte spionnen personanon grata verklaard en terug-gestuurd naar hun land. Van-daag krijgen ze in België vrijspel. Met alle gevolgen van dien.

fondspascaldecroos.org/archief/werkbeurzen/kristof_clerix/

TITEL: Mishandeling van bejaardenSUBTITEL: Als de zorg ontspoort.AUTEUR: Denise Van den BroeckUITGEVERIJ: Van HalewyckPUBLICATIE: 31 augustus 2006Voorpublicatie in Humo van 21augustus 2006ISBN 90 5617 714 1

TITEL: BenidormSUBTITEL: De hele winter zomerAUTEUR: Rudy PietersUITGEVERIJ: Van Halewyck nv,LeuvenPUBLICATIE: juni 2006ISBN 9056176773

TITEL: De Perzische paradoxSUBTITEL: Verhalen uit deIslamitische republiek IranAUTEUR: Shervin NekueeUITGEVERIJ: Arbeiderspers, B.V.Uitgever De, Amsterdam-AntwerpenPUBLICATIE: 08 juni 2006ISBN 9029563753

TITEL: Geesten van het avondlandSUBTITEL: De roots van hetmoslimterrorismeAUTEUR: Rudi Vranckx, Ina Maesen Inge VranckenUITGEVERIJ: Meulenhoff/ManteauPUBLICATIE: september 2006ISBN 90 8542 058 3

TITEL: Hoe mensen stervenSUBTITEL: Verhalen over het eindeAUTEUR: Michael De CockUITGEVER: Meulenhoff / ManteauPUBLICATIE: september 2006ISBN 90 8542 069 5

NB13okt.qxd 18-10-2006 11:02 Pagina 7

N I E U W S B R I E F fonds pascal decroos voor bijzondere journalistiek 8 N°13 OKTOBER 2006

Colofon

Fonds Pascal Decroos voorBijzondere Journalistiek vzw

Rozenweg 4bB-1731 Zellik - BelgiëT +32 2 705 59 19F +32 2 705 59 29E info@fondspascaldecroos.orgW www.fondspascaldecroos.org

Het Fonds Pascal Decroos voorbijzondere journalistiek is eenonafhankelijke vereniging zonderwinst-oogmerk (vzw) en opgerichtmet als doel de herinnering aanPascal Decroos levendig te houdenen zijn levenswerk voort te zetten.

Website FondsDe website kwam tot stand met desteun van www.persberichten.be enwww.2mpact.be

Alle rechten voorbehouden. Uit deze Nieuws-brief noch de website mag niets wordenverveelvuldigd en/of openbaar gemaakt doormiddel van druk, fotokopie, microfilm, of opwelke andere wijze ook, zondervoorafgaandelijke schriftelijke toestemming vande uitgever.

Ministerie van deVlaamse Gemeenschap

! MAANDBLAD - MO*Een Zambiaansplundernetwerk metBelgische draadjes- Tineke Van der Eecken

Op 28 september 2006 zijn erverkiezingen in Zambia. Presi-dent Mwanawasa hoopt dat dekiezer zijn strijd tegen corrup-tie zal belonen, maar die kansis klein. Want Mwanawasablijkt zelf allesbehalve schonehanden te hebben. Intussen isZambia en de wereld nog langniet klaar met het reusachtigeplundernetwerk van ex-presi-dent Frederick Chiluba. In deonderzoeken naar dat corrup-tienetwerk duikt België gere-geld op. Tineke Van derEecken onderzocht de heleMatrix of Plunder, ging naarZambia en Londen – waar een

proces loopt – en belandde inBrugge en Brussel.fondspascaldecroos.org/archief/werkbeurzen/tineke_van_der_eecken/

" BOEK - EpoWat u moet wetenover het Vlaams Belang- Marc Spruyt

Marc Spruyt bewerkte de besteteksten van Blokwatch overhet Vlaams Blok-proces, denaamsverandering, het racis-me van de partij, het heimweenaar een fout verleden, hetgeweld, de ideeën overvrijheid, cultuur en media, heteconomische congres, hetcordon sanitaire en detoekomst van Antwerpen.

fondspascaldecroos.org/archief/werkbeurzen/marc_spruyt/

" BOEK - EpoMade in China - Ng SauwTjhoi en Marc Vandepitte

China verandert razendsnel.De gevolgen daarvan zijnverstrekkend voor de helewereld. Zullen de Chineseproducten onze markten over-spoelen en jobs vernietigen?Of is de Chinese supergroeiook een kans? Ng Sauw Tjhoi,Radio 1-journalist van Chineseafkomst, en Marc Vandepittezochten Chinezen van allerang en stand op voor eendiepgaand gesprek. Zoontstaat een Chineesmensenlandschap dat de lezereen betere kijk geeft op deimmense veranderingen inChina.

fondspascaldecroos.org/archief/werkbeurzen/ng_sauw_tjhoi/

(vervolg p. 7 - Werkbeurzen)

NB13okt.qxd 18-10-2006 11:02 Pagina 8