Natuurlijk

Natuurlijk

Frans Hoppenbrouwers en Jan Scholten

Natuurlijk

Natuurlijk

Bestelezer,

Metveelgenoegenbiedikudezefraaiegedichtenbundelaan.Hetiseenbundeldiedooronzegemeente-

dichterfransHoppenbrouwersmetveelzorgisgeschreven.Tijdenshetlezenvandegedichtenzultu,net

alsik,deliefdeervarendiefransvoeltvoorValkenswaardendeomringendenatuur.Dezeliefdeheefthijop

onnavolgbarewijzewetentevertalenintwaalfschitterendesonnetten.Sonnettendiejeaandachtgrijpen

enjedoenverlangennaareensamenzijnmetdenatuur.Bijhetlezenvandesonnettenwerdikbovendien

vervuldmeteengevoelvantrots.WanttrotsmogenwezijnopdeschitterendenatuurgebiedendieValkens-

waardtebiedenheeft;heerlijkgeurendebossen,oogstrelendeheideveldenensprookjesachtigevennen.

EnwaarjejeinValkenswaardookbevindt,alditprachtigsligtaltijdbinnenhandbereik.

Trots ben ik ook op frans Hoppenbrouwers die sinds 2005 gemeentedichter van Valkenswaard is.

In 2012 neemt hij afscheid.Het is ter gelegenheid van dit afscheid dat deze bundel verschijnt. Twaalf

sonnetten die elk een stukje Valkenswaardse natuur beschrijven. Twaalf sonnetten; de beginletters

vanelksonnetvormentezamendenaamValkenswaard.Hiermeebrengtfranseenodeaanzijngeliefde

Valkenswaard.Desonnettenwordenbovendienvergezelddoorschitterendefoto’s,metevenzoveelzorg

gemaaktdoorJanScholten.

Ikhoopdatubijhetlezenvandezesonnettennetzoinvervoeringwordtgebrachtalsik.Endatudeze

bundeltelkenmaleweerterhandzultnemenomeventevluchtenindeschitterendewereldvannatuuren

sonnet.

GraagdankikfransvoorzijnonvolprezenliterairebijdrageaandegemeenteValkenswaard!

Drs.A.B.A.M.Ederveen

BurgemeestervanValkenswaard

fRANSHoPPENBRoUWERS

Dichter en schrijver frans Hoppenbrouwers (Valkenswaard 1940) schrijft al vanaf zijn twaalfde jaar.

Hijpubliceerdeondermeerkinderboeken,dichtbundelsenromans,albijalmeerdanhonderdboekwerken.

InzijncanonnamGerritKomrijviervanHoppenbrouwers’gedichtenop.Inveelbloemlezingenkomjewerk

vanhemtegen.

In2005werdhijvooronbepaaldetijdbenoemdtothuisdichtervandegemeenteValkenswaard.In2012

namhijalszodanigafscheid.Indieachtjaarschreefhijeenkleinehonderdgedichten,dieallemaalbetrek-

kinghaddenopBorkelenSchaft,DommelenenValkenswaard.Hetmerendeelvandiegedichtenisopge-

nomenindebundel‘DorpaandeDommel’,uitgegevendoordestichting‘Poëzielokaal’insamenwerking

metdegemeenteValkenswaard.

Veelalwasdenatuurhetonderwerpvanzijngeschriften.Zoookinditkleineboekwerk,datdeaandacht

wilrichtenophetgroenekaraktervanzijnwoonplaats.Hijhooptenvertrouwteropdatditwerkertoe

zal bijdragen, dat steedsmeermensen, dorpsgenoten en anderen, oog krijgen voor deonuitputtelijke

rijkdomvandenatuurinonzeomgeving.Naarhetintergemeentelijkeproject‘DeGroteHeide’waaraan

ookdegemeenteValkenswaarddeelneemt,ziethijmetmeerdannormalebelangstellinguit.

JANSCHolTEN

fotograafJanScholten(Zwolle,1931)kijktmetdescherpeogenvandeervarenwaarnemer.Alveertigjaar

zwerfthijbijnadagelijksdoordenatuur,feilloosaanvoelendwaarenwanneererietstegebeurenstaat.

Maardat‘zesdezintuig’ishemnietzomaarkomenaanwaaien.

Nietzeldenzathijurentewachtenophetmomentdatdelichtvaldeedwathijervanverwachtte,datde

schaduwvielwaarhijhemhebbenwilde,dateenbewegingkristalliseerdezoalshijzichdatwenste,datde

zoneengrandioosgatbranddeindeochtendnevels,dathetwatervaneenven,beekofslootopglinsterde

ineenplotse,tegendraadsebeweging,datdeboomzichhuldeineenkleedvanwinterserijp...

opdiemaniernamhijookdeveelzijdigenatuurrondValkenswaardvaakopdekorrel.Tebeginneninde

winter,waarvanhijdehardheid,maarookdebetoverendemomentenlaatzien,komenwebijhetvertede-

rendprillegroenvandelente.Vanuitdevolheidvandezomerbelandenwetenslotteindekleurenrijkdom

vandeherfstigevoleinding.

WINTERDAG

Verkleumdvind ikdeweg inbosenveld

envoel hetzeervanwintersongemak.

Kaal is mijnziel enkaal deberkentak

daarnogdevorstz i jnhardewettenstelt.

Nabi j deKluisneemikhetsmallepad,

dehandenstevigomhettr i l lendstuur :

bevrorengrond. Deoostenwind is guur,

ik hebvanwintermijnbekomstgehad.

Dantoontdezonzi jnwintersegezicht

enwarmtdekleurenvanhetbuntgrasop

meteengelouterdenbarmhartig l icht.

Ik voel detoonvanvoorjaar indeknop,

erplooit eengrimmigtrekjeommijnmond:

straksbarsthet levenuit dekoudegrond.

JANUARI

WIlGENKATJES

Alsikdit bits ig l ichtnogmaarverdraag

dathardalssteen is enmeedogenloos.

Dit weer is onweerlegbaarbarenboos:

demussenschelden luidkeels indehaag.

Hetwandelpark is numijnkroondomein.

Ikspeurgespitst naar iederzekerteken

datdezewinterweereensopzal breken,

maaruit hetoostenkomthetguurveni jn.

Deelzenhangennogvol bruineproppen

endoordeeikenwaartdewinterdood,

maar inveel wi lgenzittenwitteknoppen

endatmaaktdebeloftewaarl i jk groot:

eenszal erweereenkeuraankatjeskomen.

Eenmanals ik leeft vandiedonzendromen.

fEBRUARI

HElENDlICHT

laat onsbedachtzi jnopdefel lebui ,

dewolkenkomendreigendoponsaf

engevenonswatmaartalt i jdal gaf:

dehagel ranselt razendpoortenpui .

Dezonbegint ineenszi jnbesttedoen

enwentelt z ich inonversneden l icht

datzichgenadigophet loofbosr icht:

depopul ierenpronkenmet jonggroen.

Zokomenwi j dekalemaandendoor,

verwachtenwi j hetratelendgezang:

devinkenslagverbl i jdt al onsgehoor.

Dewinterduurtons ieder jaarte lang

enwi j z ienuit naarpasontlokenblad

enhelend l ichtdatdanstoveronspad.

MAART

EVENWICHT

Komnooit aanhetverdict vandenatuur

en laathetal ler laatstegroenmetrust ;

vandezepl ichtzi jnweonszeerbewust,

wi j str i jdendoelgerichtvoort i jdenduur :

denkaandetoekomstvanonsnageslacht,

opdatzi j zonderzorgkunnengenieten

vanal hetgeenwi j zorgzaamoverl ieten:

eengroenespechtdiehardopschaterlacht.

Demeeuwenzi jnweerbi j hetMalpieven,

hunschri l lekretenvul lenheel de lucht,

eenki l gekri js waar ikmaarnietaanwen,

maar ikz ieookhetschonevanhunvlucht

bovenhetwater, scherend langseenden

diezichnietsaantrektvanhunoergerucht.

APRIl

NATUURWET

Eerstzag ikhemvooreenverraderaan,

desperwerdieopslagde l i jsters loeg

die inextaseommeeraandachtvroeg

totereeneindekwamaanhaarbestaan.

Ik l iepal vroegvlakbi j deKluizerdi jk

engafmijnbeideogengoeddekost.

De l i jsterzonggezetenophaarpost,

desperwerwaakte inzi jnkoninkri jk .

Zoheb ikoudenenwi js tochnoggeleerd

datdenatuurgeenwol lenwettenstelt

daar iederdierheteigenrechtbeheert.

De l i jsterzingtdewi js die inhemwelt,

desperwerziet het jagenalsgoedrecht,

waardoordemuzesteedshet loodje legt.

MEI

WElDADIG

Neemvanmeaandat ik vanzomerhoud,

hetmorgenl ichtdatvroegfuroremaakt,

hetavondl ichtdatzachtdeeinderraakt,

hetmiddagl ichtdatzich inrustontvouwt.

Mi jnbrozebottenwordenvoelbaaroud:

meerwarmte is voormij hètmedici jn

als ik bezochtworddooreenhelsepi jn,

omdatdezonzichvandedommehoudt.

Maardezedag is eenuitbundigfeest.

Ik z it weerbi j deKeersop inhetgras

envoel dewarmtediedepi jngeneest,

bedenkhoezorgeloosalskind ikwas:

weldadigzonl icht is weeralseenvriend

dieweetwateenbejaardemanverdient.

JUNI

oPGESCHooND

Statoedat ik mij ongekroondbenoem

totkoningvaneenwonderl i jk gebied

datmij haast levenslanggenieten l iet

vanschonezakendie ik haastigroem.

Hetbeekdal vandeKeersopnoemikdan

enaandeDommel is mijnhartgewijd.

Als ik test i l wordvanhetwi jdenzi jd

houdtnogdeTongelreepmij inhaarban.

DeMol lenveldendie inzonl ichtbaden

bezie ik meteenopgeschoondgemoed:

ikkendetoekomst, debeganepaden,

enbrengdeveldennogeenavondgroet,

die languit luieren, onthutsendschoon.

Gekroondepose, zomers loomvertoon.

JUlI

GEBooRTEGRoND

Waarikhet l iefst eenvoetstaphebgezet

isopdehei als diedieppurpergloeit

enst iptopt i jdpas inaugustusbloeit,

als geengehoorzaamaandestrengewet.

Ikvoel dewi jdtevandit r i jk verschiet

engindszie ik debi jenkorvenstaan

alseenbelofte, wensvol zoetewaan,

diedezemaandgul voormij achterl iet.

Ik denkaandemystiekvanhetmoment

datereenwendingdaagde inmijn leven

alswerd ikdooreenzachtehandgemend.

Deleenderhei kwamplotsel ingtot leven,

daar ik terstonddeaanwijzingverstond

voormijnverbondmetdegeboortegrond.

AUGUSTUS

VRAGEN

Alsgeenken ikderaadselsvandemaand

dievandezomerendeherfst wi l z i jn :

weg is hetkoren, weldrakomtdewi jn.

Het is eenmaanddietotbezinningmaant.

Ik loophier in ’t Heike langsdestroom

diealsgeenander inmijnverzenstaat,

diealt i jdkalmenruisendmetmepraat,

mijnzorgverzachtnaeenteengedroom.

Hetterenajaarsl ichtvalt door hetblad

enraaktdegrond ineenbewegendspel

van l ichtevlekkenopmijnduisterpad.

Zetrekkenr impels inmijnruimevel

alstekensvanhets l i j tenvandedagen:

hetouderwordenmildert levensvragen.

SEPTEMBER

VEEGTEKEN

Aandoenl i jk noemikdit betoverd land:

inwarmekleurenhul lenzichdebomen

endoorde luchtzie ik de l i jsterskomen,

alweeropweg: veegtekenaandewand.

Dichtbi j hetBrugvenheb ikpostgevat

metogenvol vanweemoedki jk ik rond,

eenzuinigtrekjerondmijnoudemond,

daar ik deneergangzie: vergelendblad.

Noemdit det i jdvankomenenvangaan,

hetafscheidgist engrondigzi jndegeuren,

maarvogelsopdetrekgaatdit nietaan.

Zi j nemenalt i jdafscheidzondertreuren:

diezwaretochtzekerthunvoortbestaan.

Het is eenfeit datdit mi j opzal beuren.

oKToBER

RUIG

Ruwisdekartelrandvanhetverschiet:

bewaarmij voorhetsmadel i jk verval ,

maakdat ik opga ineengrootsheelal ,

enstormenspaarhetafgerammeldr iet.

Hieraandeoevervan ’t Koekoeksven,

dattussenr iet engagel is gelegen,

komikmijzelf inal ledieptetegen:

het l i jdt geentwi jfel dat ik eindigben.

Detakkenzwiepenendetwi jgenbuigen

enradeloosweertzichhetwuivendr iet:

éénrukwindendewereldvalt induigen.

Maardesondankssluit ik mijnorenniet,

watkan ikandersdanmijnsteunbetuigen

aanal watvechttegeneen loosverschiet?

NoVEMBER

MISTIG

Deduisternis l i jkt indedaggekropen,

denacht is onbarmhartigzondermaan.

Deaardewachteentroosteloosbestaan,

zodatwi j opnietsbetersdurvenhopen.

Dehardewinterzorgtvoorstrengevorst,

enbi j deZeelbergmonstertmendekou:

detaaistekraaienzi jnreeds inderouw,

dehongerknaagtenwurgend is dedorst.

Gelatenkl inkthunzeeronzal igklagen,

wantkraaienzi jngezantenvandedood,

zegevenvoedsel aanmijn laatstevragen

dienietbeantwoordzi jnen levensgroot:

ik hebeenhekel aanhunnarrenklachten,

hetbrengtmij maaropmist igegedachten.

DECEMBER

ColofoN

Gedichten fransHoppenbrouwers

foto’s JanScholten

Vormgevingenrealisatie: DeGewoneJongens,Créateurs

Uitgave GemeenteValkenswaard

2012

Het bijzondere aan deze cyclus is, dat de beginletters van de twaalf sonnetten

uiteindelijk het woord VALKENSWAARD vormen. De treffende foto’s van Jan

Scholten zijn meer dan een toegevoegde waarde.

Beschouw dit werkstuk als de afsluiting van mijn huisdichterschap van de

gemeente Valkenswaard.

Zie het tevens als de promotie van het begrip ‘Groen Valkenswaard’ dat wijd

en zijd gepropageerd zou moeten worden, want wat wij hebben aan natuur

is onvergelijkbaar rijk en afwisselend: moerassen, rietlanden, beekdalen,

broeklanden, hooilanden, akkerlanden, droge en natte heidelandschappen,

zandverstuivingen en uitgestrekte loof-, naald-, en gemengde bossen.

Dat het een weldaad is, het jaar rond, om in deze omgeving te wandelen of te

fietsen, behoeft verder geen betoog.

In nauwe samenwerking met Jan Scholten, vriend en natuurfotograaf, heeft

dit streven in woord en beeld gestalte gekregen.

Frans Hoppenbrouwers