Nationaal congres Taal en Lezen 15 oktober 2015 Differentiëren …uuid:4e021de6... · Werk met een...
30
WWW.CPS.NL Nationaal congres Taal en Lezen 15 oktober 2015 Differentiëren bij taal en lezen
Transcript of Nationaal congres Taal en Lezen 15 oktober 2015 Differentiëren …uuid:4e021de6... · Werk met een...
WWW.CPS.NL
Nationaal congres Taal en Lezen
15 oktober 2015
Differentiëren bij taal en lezen
Doelen
Deelnemers hebben meer inzicht en
overzicht in omgaan met verschillen in
doelen, tijd, instructie en aanbod.
Deelnemers hebben informatie om
gedifferentieerde lessen in te zetten.
4
…………………………………………………
…………......
6
Differentiëren en omgaan met
verschillen
Omgaan met verschillen: rekeningen houden met
verschillen tussen leerlingen in een groep.
Differentiëren: uitwerking van het omgaan met
verschillen door leerlingen individueel of in een
groepje te begeleiden.
Differentiatie is het nemen van maatregelen
waarin de leerkracht tegemoet komt aan aan de
verschillen tussen leerlingen.
7
Visie:
Interne en externe differentiatie
• Interne differentiatie vindt plaats binnen de
eenheid: klas, groep, unit.
• Externe differentiatie vindt plaats op niveau
van de schoolorganisatie:
eenheidoverstijgend.
8
Differentiëren:
Doelen
Tijd
Instructie
Aanbod
Monitoring
Hoe doe ik dat?
Creëer overzicht: ‘succesvol differentiëren?
Leraar heeft overzicht nodig’ (Hattie, 2009)
Aan differentiëren zit een grens (Bosker)
Maak een eenvoudig groepsplan: maximaal 3
niveaus
Combinatiegroep: per jaargroep maximaal 2
niveaus en mix de groepen.
9
Differentiëren in doelen: wat
Alle leerlingen halen de minimale doelen.
SLO eind groep 2.
Referentieniveaus 1F en 1S en tussendoelen per leerjaar.
Passende perspectieven: 3 leerroutes voor leerling die 1F
niet halen.
Hoe:
Lesdoelen op inhoud en procesniveau
Lesdoelen concreter maken
Lesdoelen op hoger inhoudsniveau leerlijn
10
Differentiëren in doelen: hoe
Lesdoelen op inhoud:
Je leert de woorden c=k in een keer vlot te lezen.
Je oefent om met zoveel mogelijk woorden c=k in een keer de
klanken aan elkaar te plakken.
Je oefent om met zoveel mogelijk woorden c=k zonder eerst te
spellen, in een keer de klanken aan elkaar te plakken.
Je leert wat het onderwerp van de zin is.
Je oefent met het vinden van het onderwerp in de zin door de
zin vragend te maken.
Je maakt kennis met een deel van een zin dat onderwerp heet
en je oefent met het vinden van het onderwerp.
11
Differentiëren in doelen: hoe
Lesdoelen op procesniveau:
Je oefent het luisteren naar elkaar.
Je oefent het luisteren naar elkaar door om
de beurt 5 zinnen te lezen.
Je oefent met behulp van de zandloper drie
minuten zonder onderbreking deze tekst te
lezen.
Differentiëren in aanbod
Methode als middel: maak doelgerichte
keuzes uit de lessen en opdrachten.
Nieuwe media als apps, flipping the
classroom, oefensoftware ipv opdrachten.
Spellen, bewegen, rap, lied waarin de
oefenstof is verwerkt als werkvorm: leerstijl
doen.
13
Differentiëren in instructie: wat
Gebruik een organisatiemodel:
IGDI+ Ook instructie voor de begaafde leerlingen
Organisatiemodel: GRRIM voor hogere denkvaardigheden
Coöperatieve werkvormen
14
Differentiëren in instructie: hoe
Korte en langere instructie voor wie dat nodig heeft.
Korte en langere begeleide inoefening.
Instructie sturen en banen: instructie hardopdenkend voordoen en instructie
door het stellen van vragen.
Wissel hardop denken en vragen stellen af.
Varieer in het geven van verlengde instructie: verlengde instructie is geen
excuusinterventie voor een zwakke instructie en voorkom afhankelijkheid.
Gebruik Nieuwe media als flipping the classroom voor korte instructiefilmpjes.
Gebruik de filmpjes van de methoden met uitleg.
https://www.youtube.com/watch?v=3eDL1cT36L4
https://www.youtube.com/user/takengroep2
https://www.youtube.com/watch?v=2zUEolJl2Ts
Differentiëren in het soort vragen
Problematiseren: iets vanzelfsprekends ter
discussie stellen: ‘wat zou er gebeuren als er geen
water meer uit de kraan komt? ‘hoe moet ik dan
drinken, plassen, wassen?’.
Vragen die hogere orde denken uitlokken:
Blooms taxonomie
Werk met een stelling: 3 argumenten voor en 3
argumenten tegen.
Vragen stellen in de taxonomie van
Bloom
17
Creëren Kun je een nieuw plan maken voor…
Wat kun je doen om…
Wat zou er gebeuren als….
Bedenk eens…
Evalueren Wat vind je er nu van?
Ben je het eens met en waaruit blijkt dat?
Waardoor vind je het een goede oplossing?
Analyseren Waardoor komt dat?
Hoe komt dat?
Wat was het probleem?
Toepassen Wat wil jij veranderen?
Hoe zou jij dit probleem oplossen?
Welke vragen stel je bij…
Begrijpen Hoe leg jij dat uit?
Wat gebeurt er als?
Bedenk eens…
Herinneren Wat gebeurde er na?
Hoe vaak?
Wie was?
Instructie op verschillende manieren: zet in
wat bij het kind effectief is om de doelen te bereiken
A. Vraag: hoe spreek je ‘gevaarlijk’ uit?
Kinderen geven antwoord
B. Uitleg: gevaarlijk spreek je uit als ‘gevaarluk’.
Bij woorden met /lijk/ aan het einde van het
woord, verandert dus de /ij/ in een /u/.
C. Hardop denken: Ik zeg ‘gevaarlijk’. Ik zie een
/ij/ in het laatste deel /lijk/. Ik hoor /luk/ en ik
zie /lijk. Ik weet nu dat ik woorden met /lijk/ aan
het eind, als /luk/ moet uitspreken. 18
Differentiëren in tijd: wat
Meer of minder tijd voor instructie
Meer of minder tijd begeleide-inoefening
Meer of minder tijd voor zelfstandig werken.
Differentieer in tijd door leerlingen meer oefentijd,
productietijd, doe-tijd en puzzeltijd te geven, zodat
alle leerlingen de doelen bereiken.
Voor plusleerlingen ‘puzzel’tijd, denktijd en doe-
tijd benutten voor verdieping.
19
Differentiëren in tijd/organisatie: hoe
Start les
Instructie hele groep
Deel groep lezen/taal werk Extra instructiegroep 1 met de
leerkracht:
- Inhoudelijk lesdoel herhalen
- Instructie in kleine stappen
hardopdenkend voordoen
- samen oefenen
- kort zelf oefenen
Feedbackronde hele groep
Extra instructiegroep 2 met de leerkracht
Elke dag 2 x kort oefenen in duo/zelfstandig.
3 x per week 10 min. Extra oefenen samen met de leerkracht, leesmaatje
of zelfstandig
21
Differentiatiemodel technisch lezen: waar kan de tijd voor extra instructie en
begeleiding gevonden worden?
Voorbereiding en opstarten met eigen leesboek hele groep (5 minuten)
Zelf lezen basis en plusgroep
- Oefen met vl&vl vorige en bekende
leesmoeilijkheden; wrd, zin, tekst) in
duo of zelf
- Tekst lezen (boek Estafette, eigen)
Instructie en in-oefening zorggroep
- Leesmoeilijkheid met zinnen en tekst voor en
in koor
15 minuten
Leerkracht loopt feedbackronde 2 minuten
Instructie en inoefenen nieuwe
leesmoeilijkheid 10 minuten
Duo lezen/zelfstandig lezen
Zelfstandig lezen vl&vl nieuwe
leesmoeilijkheid en leesboek
Herhalen en koorlezen
5 minuten.
Duo lezen/ zelfstandig
lezen en verwerken
werkboekje 5 min.
Of meer instructie en
begeleiding
Les afronden met hele groep 5 minuten.
Maandag,dinsdag, donderdag leeskwartier 12.45-13.00 uur voor onderhouden door koorlezen
en leesboek en vl&vl.
22
Begrijpend lezen differentiatie in tijd/organisatie
Gezamenlijke start met: leerdoel, kennis activeren en aandacht voor
de strategie: (5 minuten)
Modellen lastige tekstdelen door de leerkracht: klassikaal (3-5 min)
Leerlingen plusgroep verwerken
samen of zelf de tekst met een
passende opdracht.
Ze modelen aan elkaar.
Leerkracht loopt rond en geeft
feedback. 10 minuten
Leerling(en) modelen basisgroep
en zorggroep: Leerlingen doen de
strategie hardopdenkend voor
Leerkracht loopt rond en geeft
feedback. 10 minuten
Toepassing en verwerking:
Basis en plusgroep of extra
begeleiding plusgroep
Samen denken: leerkracht denkt
samen en modelt met zorggroep
of begeleidt plusgroep. 10 min
Afsluiting: klassikaal 3 minuten
Terugkoppeling naar het doel van de les en een opdracht op
inhoud/strategie bespreken.
23
Differentiatiemodel spelling
Herhalingsoefening hele groep (5 minuten)
Instructie en in-oefening spellingstrategie hele groep 3-4 minuten
Plusgroep Instructie 2 minuten Basis en zorggroep maakt oefening
Zelfstandig enof samen verwerken Basisgroep en zorggroep
- Instructie en begeleid oefenen
verbreding 10 minuten
Feedbackronde leerkracht
Zelfstandig enof samen verwerken door
basisgroep en plusgroep
Zorggroep verlengde instructie
5 minuten.
Feedbackronde leerkracht Zelfstandig verwerken met enkele
opdrachten 5-10 minuten
Of leerkracht geeft herhaalde instructie
Les afronden met hele groep begeleiden, 2-4 min.
Woensdag en vrijdag spelling extra 12.45-13.00 uur
Differentiëren in groep 1 en 2, in
combinatiegroep of unit
Groep 1 en 2:
Differentiëren door activiteiten in de grote kring en
vervolgens herhaalde instructie in de kleine groep in de
hoeken, door middel van spel binnen/buiten en kleine kring
aanbieden.
Differentiëren in combigroepen kan op 2 manieren:
jaargroepen na en naast elkaar instructie geven.
jaargroep overstijgend instructie geven.
Unit: leerlingen met dezelfde instructiebehoefte clusteren
tijdens een les of activiteit.
24
Werkles/keuzeactiviteit (differentiatiemodel) Vul
gezamenlijk een les op deze wijze in: kijk hoe je handiger kunt
organiseren en differentiëren.
Voorbereiding
Start van de werkperiode/activiteit: vrij spel, werkles
Deel groep kiest overige zelfstandige activiteiten planbord (met rekenen), vrij
Instructie werkactiviteit werkles 5 min
Kleine kring/kleine groep in hoeken 10 min
Feedbackronde hele groep
Deel groep en kleine kring/groep werkt en speelt
Groepje werklesExtra begeleiding
Feedbackronde hele groep
Afsluiting hele groep
25
Differentiëren in monitoring en evaluatie.
Maak gebruik van verschillende soorten evaluatiedata (leerlingenwerk,
foto’s, filmpje, toetsen, verslagen, etc.).
Evalueer summatief door na het leren toetsen af te nemen om vervolgens te
kunnen differentiëren.
Evalueer formatief door tijdens het leren met leerlingen verschillende
toetsvormen in te zetten (mening vormende vragen, schrijfopdracht,
stappenplan, samenvatting) om vervolgens te kunnen differentiëren.
Laat leerlingen op onderdelen een verschillende hoeveelheid opdrachten
van de methode toets maken, zodat de leerkracht weet dat de doelen zijn
bereikt.
Maak de toets vooruit en geef instructie op niet beheerste onderdelen en
onderhoud wat reeds is geautomatiseerd.
Effecten van differentiëren.
Leerkrachten die meer gaan differentiëren merken dat ze:
Hun activiteiten en lessen beter (en anders) voorbereiden.
Efficiënter lesgeven doordat ze zichzelf vragen stellen zoals: wat doet er
eigenlijk toe in deze les? Welke instructie, passende werkvormen zet ik in?
Welke activiteiten zijn nodig voor bepaalde groepen leerlingen?
Minder afhankelijk worden van de methode.
Heldere lesdoelen op inhoud en proces stellen.
Opbrengstgerichter gaan werken omdat ze summatieve en formatieve data
gebruiken om de lessen vorm te geven.
Problemen met klassenmanagement voorkomen, omdat ze meer inspelen op
de (leer)behoeften van leerlingen.
Hoe differentieer ik in de elementen: doelen,
tijd, instructie, aanbod en monitoring om de
doelen te behalen?
Bekijk een onderdeel van de checklist
differentiatie op school en/of groepsniveau en
de voorwaarden.
Denk en leestijd: Wat is sterk en wat vraagt aandacht?
Welke actie gaat u inzetten?
Overlegtijd: Wissel uw acties uit.
28
WWW.CPS.NL
CPS Onderwijsontwikkeling en advies
Plotterweg 30 3821 BB Amersfoort Postbus 1592 3800 BN Amersfoort
T [033] 453 43 43
F [033] 453 43 53
www.cps.nl
www.cps.nl
