Thema Fiets

Dit thema duurt 3 lessen en wordt afgesloten met een toets over dit thema.

Les 1 demonstratie band plakken, zelf een losse binnenband plakken. Eventueel oefenen om een buitenband los te maken en weer op zijn plek monteren.

(hele klas)

Les 2 eigen fiets keuren (halve les) demonstatie en uitleg fietsverlichting en samenvatting schrijven (halve les) (halve klas)

Les 3 tandwieloverbrengingen (halve klas)

Les 4 toets, leerwerk is dit boekje (ook het bovenste plaatje met onderdelen van de

fiets)

1

Thema:Subthema:Leergebied:Opdracht:

FietsonderhoudFietsbandNatuur en TechniekFietsband plakken

Omschrijving opdracht

Weet jij hoe je een fietsband moet plakken?

In deze opdracht leer je hoe je op de juiste manier een fietsband moet plakken.

Eindproduct Een fietsband die niet lek is en een opgeruimde werkplek.

Wat kun je gebruiken?

BandenplaksetjeFietsbandBinnenbandSchuurpapierFietspompEmmerWerkblad fietsbandBronnenboek

Tips! Volg de stappenplan van het werkblad.

Hoe pak je het aan?

Stap voor stap volgen het werkblad en let goed op naar de uitleg van de docent tijdens de demonstratie.

Werk je alleen of samen?

Hoeveel tijd heb je? 90 minuten

vaardigheid Ik kan een fietsband moet plakken die lek is.

Bandplakken2

Stap 1

De eerste stap is het ventiel. Het komt wel eens voor dat je band niet lek is, maar dat je ventiel kapot is.Draai het zwarte stofdopje van het ventiel en controleer dan door een beetje spuug op het ventiel te smeren of er lucht uit het ventiel ontsnapt.Zie je luchtbelletjes, vervang dan het ventielslangetje of het hele ventiel.

Stap 2

Is het ventiel niet lek, dan kun je de buitenband aan één kant eraf halen;

- Laat de band leeg lopen- Zet de eerste bandenlichter onder de

buitenband

- Wip de buitenband over de velgrand en zet de bandenlichter vast in een spaak

Stap 3

Doe dit ook met de tweede bandenlichter, ongeveer twee spaken verder dan de eerste.

Is de buitenband er nog niet af, dan gebruik je de derde om de band van de velg te wippen.

Met deze bandenlichter ga je helemaal langs de velg, zodat de buitenband aan een kant helemaal los is van de velg.

Stap 4

Nu haal je het ventielstift uit het ventiel.Hiervoor moet je de ventielring en het velgmoertje helemaal losschroeven.

Bewaar deze onderdelen goed! Ze moeten ook weer terug

Stap 5

3

Haal nu de binnenband uit de buitenband.

Heb je de binnenband ook bij het ventiel uit de velg gehaald, dan schroef je het ventiel weer in de binnenband.

Het velgmoertje heb je hierbij niet nodig.

Stap 6

Pomp de binnenband weer op.Pak nu de lekzoeker en ga met het roostertje naar beneden gericht de band langs.Als de balletjes gaan dansen heb je het lek gevonden.

Wil je het gaatje niet kwijtraken dan kun je met een balpen het gaatje omcirkelen.Laat vervolgens de band weer leeglopen.

Stap 7

Nu komt misschien nog wel het belangrijkste.De plek rondom het gat moet je met schuurpapier goed opruwen, de band mag niet meer glad zijn.

De schuurplek moet net iets groter zijn dan de plakker die je op het gat gaat plakken.

Dit is belangrijk omdat de lijm anders niet goed hecht en de plakker weer los kan laten.

Stap 8

De plek moet je nu dun insmeren met wat solutie.

Weer net iets groter dan de plakker die je gaat plakken.

Wacht nu ongeveer 90 seconden voordat je de plakker op de solutie drukt

Stap 9

4

Van de pakker haal je eerst het zilverfolie af.Deze plakker mag je niet aanraken, want dan plakt deze niet meer.Druk de plakker nu op de lijmplek, precies op het gaatje.Stevig aandrukken, vooral bij de randen.De doorzichtige folie moet je vanuit het midden wegtrekken, omdat anders de randen van de plakker wel eens los kunnen worden getrokken.

Stap 10

Pomp de band nu weer op en controleer of er nog meer gaatjes in de band zitten.

Voordat je de band terug legt, moet je de binnenkant van de buitenband controleren op scherpe delen.

Stap 11

Haal de ventielstift weer uit de band.Plaats het ventiel weer in het ventielgat.Schroef het ventiel weer in elkaar.Eerst het velgmoertje!

Pomp de binnenband heel licht op en stop hem terug in de buitenband

Stap 12

Leg nu de buitenband terug om de velg.Het laatste stuk is het moeilijkst.Je kunt dit het beste doen met twee handen tegelijk.Lukt het niet dan gebruik je voorzichtig de bandenlichters.Controleer of de binnenband nergens klem zit tussen buitenband en velg. Band goed oppompen en je bent klaar!!!!.

5

Fietsonderhoud en samenvatting schrijven

Thema:Subthema:Leergebied:Opdracht:

FietsonderhoudFietsonderhoudNatuur en TechniekKeuring fiets en samenvatting schrijven

Omschrijving opdracht

Keur je eigen fiets of van een klasgenoot.

In deze opdracht leer je hoe je op de juiste manier een fiets moet controleren en kan afstellen in 45 minuten. Daarna een samenvatting schrijven.

EindproductEen gekeurde fiets en van een fiets van techniek waarbij de stuur, zadel en de remmen opnieuw zijn afgesteld. En een samenvatting van 2 A4 op lijntjes papier of geprint. (achterin het boekje is ruimte voor de samenvatting)

Wat kun je gebruiken?

Steek of ringsleutelsCombinatietangVetSchroevendraaierInbussleutelWerkblad fietskeuring.Bronnenboek

Tips! Volg de stappenplan van het werkblad.

Hoe pak je het aan? Stap voor stap volgen het werkblad.

Werk je alleen of samen?

Hoeveel tijd heb je? 90 minuten

vaardigheid Ik kan een fietskeuren en van een fiets de zadel, stuur en de handremmen afstellen. En een samenvatting schrijven.

6

Fietsonderhoud en KeuringStap 1

StuurGa voor je fiets staan met het voorwiel tussen je benen geklemd. Kun je het stuur bewegen zonder dat je wiel meebeweegt?

Nee: stuur goedgekeurd.Ja: dan zit je stuur niet goed vast en moet de stuurpen aangedraaid worden.

Stap 2

Bela. Rinkelt je bel?b. Kun je bellen als je het handvat vasthoudt?Ja: bel goedgekeurd.Nee:a. je kunt de bel openmaken en het probleem op proberen te sporen.b. schroef het boutje onderaan los. Verschuif de bel zodat je er bij kunt.

Stap 3

RemmenSta je snel stil als je dat wilt?Ja: remmen goedgekeurd.Nee: misschien zijn je remblokjes (bij handremmen) versleten. Kijk naar de zwarte kunststof remblokjes die tegen je velg drukken.

Stap 4

7

TrappersTest of je voet makkelijk van de trappers afglijdt. De trappers horen ruw te zijn.Zitten er gele reflectoren aan de trappers?

Stap 5

BandenZit er zijreflectie op de banden? Let op: niet in je spaken maar echt op je banden!

Zit er nog profiel op de banden? Met afgesleten banden heb je meer de kans op een lekke band en op slippen.

Ja: zijreflectie en profiel goedgekeurd.Nee: je hebt nieuwe banden nodig.

Stap 6

Achter reflectorHeb je achter een reflector en zit hij stevig vast?

Ja: achter reflector goed gekeurd.Nee: je hebt een nieuwe reflector nodig.

Stap 7

LichtDoen je voorlicht en achterlicht het goed?Je bent verplicht de verlichting aan te doen:- als het slecht weer is;- en in het donker.Ja: licht goed gekeurd.Nee: zitten de draadjes vast aan de dynamo? Misschien doet het licht het wel als je de draadjes vastmaakt. Heb je losse lampjes, dan kan de batterij leeg zijn.

Stap 8

ZadelZit je zadel onbewegelijk vast?Kun je met je voeten net op de grond als je op

8

het zadel zit? Dat is de perfecte hoogte!Vast en goede hoogte: goedgekeurd.Nee: draai de zadelpen los en stel de juiste hoogte in (werkblad: Zadel hoger zetten).

Stap 9

KettingKun je de ketting zien?Nee: ga door naar de snelbinders.Ja: controleer of je ketting roestig is.Hoever kun je de ketting naar beneden drukken? Is dit meer dan 2 cm?Ongeveer 2 cm en niet roestig: ketting goed gekeurd.Ketting roestig: hij heeft wat olie nodig.Als de spanning veel meer is dan 2 cm, moet je de ketting spannen.

Stap 10

SpakenZitten er losse spaken in je wiel?

Nee: spaken goedgekeurd.Ja: de spaken moeten vastgezet worden.

Stap 11

WielTil je fiets op zodat het voorwiel of het achterwiel rond kan draaien. Maakt het wiel een slingerbeweging? Dan heb je een slag in je wiel.Kun je het wiel van links naar rechts bewegen in de voor- en achtervork (waar je wiel in vast zit)? Dan heb je ‘speling’ op je voor- of achter vork.Geen slag en geen speling: wiel goedgekeurd.Slag in je wiel: een klusje voor de fietsenmaker.Speling op je voor- of achtervork, dan moeten de wielbouten aangedraaid worden.

Stap 12

9

TrapasHoudt een trapper vast en probeer de andere te bewegen. Kan dat?

Nee: trapas goedgekeurd.Ja: er zit speling op de trapas.

Stap 13

GerammelHoor je gerammel als je flink met je fiets schudt?

Nee: goedgekeurd.Ja: zie je waar het vandaan komt? Kun je het verhelpen door bijvoorbeeld iets vast te binden?

Stap 14

HandvattenKun je de handvatten lostrekken?Nee: handvatten goedgekeurd.Ja: dan moet je ze vastplakken of vervangen.

Stap 15

FrameControleer het frame op roestplekken. Zonder roest leeft je fiets een stuk langer.Geen of bijna geen roest aanwezig: frame goedgekeurd.

Je bent nu klaar met de keuring van jouw fiets, meld je bij de docent.

10

Schrijf een samenvatting van de volgende twee onderwerpen

11

12

13

14

15

16

Thema:Subthema:Leergebied:Opdracht:

FietsonderhoudTandwielenNatuur en TechniekVersnellingen en werking tandwielen

Omschrijving opdracht

Weet jij hoe versnellingen werken?

In deze opdracht leer je hoe je versnellingen moet berekenen en de werking van tandwielen.

Eindproduct Vragenlijst correct ingevuld.

Wat kun je gebruiken?

Fiets met 18 versnellingenSchilders tapeLego doosLaptopBronnenboek

Tips! Volg de stappenplan van het werkblad.

Hoe pak je het aan? Stap voor stap volgen het werkblad.

Werk je alleen of samen?

Hoeveel tijd heb je? 90 minuten

vaardigheid Ik kan een juiste berekening maken van een versnelling.

17

Werkblad Tandwielen

Deel 1:Bekijk eerst de film overbrengingen met de groepjes die de opdracht uitvoeren op de laptop.

Vervolgens neem uit de doos de (LEGO) tandwielen en leg ze zoals hieronder staat afgebeeld. Met behulp van de hamer en spijker kun je de tandwielen bevestigen op het plankje.

1) 2)

3) 4)

Foto 1:Welke kant draaien de tandwielen op? Teken het maar!

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Welke bewering is waar (omcirkel de juiste).(a) beide tandwielen draaien even snel rond.(b) het linker tandwiel draait sneller rond.(c) het rechter tandwiel draait sneller rond.

Foto 2:Welke kant draaien de tandwielen op? Teken het maar!

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Welke bewering is waar (omcirkel de juiste).(a) beide tandwielen draaien even snel rond.(b) het linker tandwiel draait sneller rond.(c) het rechter tandwiel draait sneller rond.

18

Foto 3:Welke kant draaien de tandwielen op? Teken het maar!

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Welke bewering is waar (omcirkel de juiste).(a) alle tandwielen draaien even snel rond.(b) het grote tandwiel draait sneller rond.(c) de kleine tandwielen draaien sneller rond.

Foto 4:Welke kant draaien de tandwielen op? Teken het maar!

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Welke bewering is waar (omcirkel de juiste).(a) alle tandwielen draaien even snel rond.(b) het grote tandwiel draait sneller rond.(c) de kleine tandwielen draaien sneller rond.

Deel 2:

Schroef de fietsbel open. Leg alle onderdelen op je tafel. Bekijk ze goed. Hoe draaien de tandwielen? Kun jij uitleggen hoe de fietsbel werkt? Kun jij uitleggen hoe een handboor werkt?

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

19

Deel 3:Neem de fiets met 18 versnellingen uit het lokaal.

Stap 1: Zet het achterwiel zo neer, dat het ventiel precies onder zit.

Stap 2: Plak op de grond naast het ventiel een stukje schilderstape.

Stap 3: Beweeg de fiets in een rechte lijn naar voren, net zo lang tot het

ventiel weer onder staat.

Stap 4: Plak hier weer een stukje tape op de grond. De afstand tussen de stukjes tape is de omtrek van het fietswiel.

Stap 5: Meet deze afstand en noteer deze. De afstand is…………………

Stap 6: Zet de fiets nu op z’n kop.

Stap 7: Tel hoeveel tanden het voorste tandwiel heeft. Aantal tanden voorste tandwiel is……………

Stap 8: Tel hoeveel tanden het kleinste tandwiel aan de achterkant heeft.

Aantal tanden kleinste tandwiel is…………………….

Stap 9: Deel het aantal tanden voor door het aantal tanden achter. De uitkomst is………………….

Stap10: Deze uitkomst maal de omstrek van het achterwiel is de afstand

die je aflegt als je de trappers een keer ronddraait.

Stap11: Reken deze afstand uit…………………………….

Stap12: Tel de tanden van de andere tandwielen bij het achterwiel. Reken voor elk achterste tandwiel uit welke afstand je aflegt als

je de trappers één keer helemaal ronddraait. ………………………………………………………………………

VoorbeeldberekeningStel: het voorste tandwiel heeft 54 tanden, het achterste tandwiel heeft 12 tanden en de gemeten omtrek van het wiel is 2,28 meter.

20

Tanden voor : tanden achter = 54:12=4,5De afstand die je aflegt als je de trapper een keer ronddraait is dan:4,5 x 2,28 = 10,26 meter.

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

21

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

22

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

23