Nacontrole darmkanker: een taak voor de huisarts?
1
39 huisarts & wetenschap (Ver)stand van zaken 57(1) januari 2014 Nacontrole darmkanker: een taak voor de huisarts? Laura Duineveld betrekking hebben op comorbiditeit en preventieve zorg. Daarnaast doen kankerpatiënten na de diagnose kanker vaker een beroep op hun huisarts vergeleken met mensen zonder kanker. 1 Bovendien ervaren patiënten na de kanker- behandeling tekorten in psychosociale ondersteuning bij onder andere angst- en depressieve klachten. Oplossingen moeten niet uitsluitend in de tweede lijn worden gezocht, aangezien generalistische zorg onmisbaar lijkt in de nazorg. Een systematische review met drie gerandomiseerde onder- zoeken toont aan dat de huisarts in staat is nacontrole bij kanker uit te voeren. Deze review, waarbij borst- en darm- kankernacontrole in de eerste en de tweede lijn werd verge- leken, laat zien dat er tussen beide groepen geen significant verschil aantoonbaar is in kwaliteit van leven van patiën- ten, het aantal recidieven en overleving. 2 Recentelijk toonde een Noors onderzoek naar darmkankerpatiënten evenmin een verschil aan. Zowel de Gezondheidsraad, KWF Kanker- bestrijding als patiëntenverenigingen bepleiten een grote- re rol voor de huisarts in de nazorg. 1 Vooralsnog ontbreekt evidence over het meest optimale nacontroleprogramma van darmkanker wat betreft inhoud en hoofdbehandelaar. Daarnaast is er onvoldoende aandacht voor systematische controle van andere aspecten van nazorg, zoals psychosoci- ale problematiek. Conclusie Huisartsen kunnen een grotere bijdrage leveren aan de na- zorg van darmkankerpatiënten, aangezien bewezen is dat nacontrole door hen veilig is en er vraag is naar een gene- ralistische benadering. Momenteel is er onvoldoende duide- lijkheid over de vraag waar darmkankerpatiënten het best af zijn voor de totale nazorg. Belangrijkste onderzoeksvraag Is de nazorg voor darmkankerpatiënten door de huisarts in de Nederlandse situatie haalbaar met behoud van kwaliteit en tevredenheid van alle betrokkenen; patiënten, chirurgen en huisartsen? ▪ Literatuur 1 Signaleringscommissie Kanker van KWF Kankerbestrijding. Nazorg bij kanker: de rol van de eerste lijn. Amsterdam: KWF, 2011. 2 Lewis RA, Neal RD, Williams NH, France B, Hendry M, Russell D, et al. Follow-up of cancer in primary care versus secondary care: systematic review. Br J Gen Pract. 2009;59:234-247. Praktijkvraag Patiënten met darmkanker ervaren tekorten in de nazorg tij- dens jarenlange nacontrole volgend op curatieve behandeling in de tweede lijn. Bovendien krijgen behandelend chirurgen tijdens nacontrole te maken met comorbiditeit en generalis- tische zorgvragen. Is een actieve rol voor huisartsen in de na- zorg van darmkankerpatiënten gewenst? Huidig beleid De huisarts verwijst patiënten bij een vermoeden van darm- kanker tijdens het diagnostisch traject naar de tweede lijn. Vanaf dat moment is de specialist hun aanspreekpunt. Na curatieve behandeling worden patiënten vijf jaar gevolgd door de chirurg. In Nederland bestaat nacontrole uit pe- riodieke CEA-bepaling (carcino-embryonaal antigeen) en echoscopie van de bovenbuik. Nacontrole maakt deel uit van de nazorg, waaronder de totale zorg na kankerbehandeling wordt verstaan. Patiënten hebben na curatieve behandeling jaarlijks twee tot vier keer contact met de tweede lijn, waar- bij onderzoeksuitslagen worden besproken en lichamelijk en psychisch functioneren wordt geëvalueerd. De organi- satie van de nazorg verloopt tot nu toe vaak via de behan- delend specialisten. De huisarts krijgt pas een taak als de patiënt zich met vragen bij hem meldt. Relevantie voor de huisarts Darmkanker is een van de meest voorkomende kankersoor- ten in Nederland. Jaarlijks wordt darmkanker bij 10.000 mensen vastgesteld. Dit aantal stijgt naar verwachting tot 14.000 in 2015, voornamelijk onder ouderen bij wie comor- biditeit vaak voorkomt. Komend jaar start in Nederland het bevolkingsonderzoek naar darmkanker, wat zal leiden tot een verdere toename van het aantal (gediagnosticeerde) mensen met darmkanker. Stand van zaken in de literatuur Specialisten worden tijdens de vijaarlijkse nacontroles ge- confronteerd met generalistische zorgvragen, die met name [email protected] In de rubriek (Ver)Stand van zaken geeft de aiotho (arts-in-opleiding tot huisarts-onderzoeker) een korte samenvatting van de literatuur die heeft geleid tot de belangrijkste onderzoeksvraag, waarop hij/zij aan het promoveren is. De coördinatie van de rubriek is in handen van M.J. Scherptong-Engbers, LUMC Leiden, aiotho en redactielid
Transcript of Nacontrole darmkanker: een taak voor de huisarts?
39huis art s & we tensch ap
(Ver
)sta
nd
va
n z
ak
en
5 7 ( 1) januar i 2014
Nacontrole darmkanker: een taak voor de huisarts?
Laura Duineveld
betrekking hebben op comorbiditeit en preventieve zorg.
Daarnaast doen kankerpatiënten na de diagnose kanker
vaker een beroep op hun huisarts vergeleken met mensen
zonder kanker.1 Bovendien ervaren patiënten na de kanker-
behandeling tekorten in psychosociale ondersteuning bij
onder andere angst- en depressieve klachten. Oplossingen
moeten niet uitsluitend in de tweede lijn worden gezocht,
aangezien generalistische zorg onmisbaar lijkt in de nazorg.
Een systematische review met drie gerandomiseerde onder-
zoeken toont aan dat de huisarts in staat is nacontrole bij
kanker uit te voeren. Deze review, waarbij borst- en darm-
kankernacontrole in de eerste en de tweede lijn werd verge-
leken, laat zien dat er tussen beide groepen geen significant
verschil aantoonbaar is in kwaliteit van leven van patiën-
ten, het aantal recidieven en overleving.2 Recentelijk toonde
een Noors onderzoek naar darmkankerpatiënten evenmin
een verschil aan. Zowel de Gezondheidsraad, KWF Kanker-
bestrijding als patiëntenverenigingen bepleiten een grote-
re rol voor de huisarts in de nazorg.1 Vooralsnog ontbreekt
evidence over het meest optimale nacontroleprogramma
van darmkanker wat betreft inhoud en hoofdbehandelaar.
Daarnaast is er onvoldoende aandacht voor systematische
controle van andere aspecten van nazorg, zoals psychosoci-
ale problematiek.
ConclusieHuisartsen kunnen een grotere bijdrage leveren aan de na-
zorg van darmkankerpatiënten, aangezien bewezen is dat
nacontrole door hen veilig is en er vraag is naar een gene-
ralistische benadering. Momenteel is er onvoldoende duide-
lijkheid over de vraag waar darmkankerpatiënten het best
af zijn voor de totale nazorg.
Belangrijkste onderzoeksvraagIs de nazorg voor darmkankerpatiënten door de huisarts in
de Nederlandse situatie haalbaar met behoud van kwaliteit
en tevredenheid van alle betrokkenen; patiënten, chirurgen
en huisartsen? ▪
Literatuur1 Signaleringscommissie Kanker van KWF Kankerbestrijding. Nazorg bij
kanker: de rol van de eerste lijn. Amsterdam: KWF, 2011.2 Lewis RA, Neal RD, Williams NH, France B, Hendry M, Russell D, et al.
Follow-up of cancer in primary care versus secondary care: systematic review. Br J Gen Pract. 2009;59:234-247.
PraktijkvraagPatiënten met darmkanker ervaren tekorten in de nazorg tij-
dens jarenlange nacontrole volgend op curatieve behandeling
in de tweede lijn. Bovendien krijgen behandelend chirurgen
tijdens nacontrole te maken met comorbiditeit en generalis-
tische zorgvragen. Is een actieve rol voor huisartsen in de na-
zorg van darmkankerpatiënten gewenst?
Huidig beleidDe huisarts verwijst patiënten bij een vermoeden van darm-
kanker tijdens het diagnostisch traject naar de tweede lijn.
Vanaf dat moment is de specialist hun aanspreekpunt. Na
curatieve behandeling worden patiënten vijf jaar gevolgd
door de chirurg. In Nederland bestaat nacontrole uit pe-
riodieke CEA-bepaling (carcino-embryonaal antigeen) en
echoscopie van de bovenbuik. Nacontrole maakt deel uit van
de nazorg, waaronder de totale zorg na kankerbehandeling
wordt verstaan. Patiënten hebben na curatieve behandeling
jaarlijks twee tot vier keer contact met de tweede lijn, waar-
bij onderzoeksuitslagen worden besproken en lichamelijk
en psychisch functioneren wordt geëvalueerd. De organi-
satie van de nazorg verloopt tot nu toe vaak via de behan-
delend specialisten. De huisarts krijgt pas een taak als de
patiënt zich met vragen bij hem meldt.
Relevantie voor de huisartsDarmkanker is een van de meest voorkomende kankersoor-
ten in Nederland. Jaarlijks wordt darmkanker bij 10.000
mensen vastgesteld. Dit aantal stijgt naar verwachting tot
14.000 in 2015, voornamelijk onder ouderen bij wie comor-
biditeit vaak voorkomt. Komend jaar start in Nederland het
bevolkingsonderzoek naar darmkanker, wat zal leiden tot
een verdere toename van het aantal (gediagnosticeerde)
mensen met darmkanker.
Stand van zaken in de literatuurSpecialisten worden tijdens de vijfjaarlijkse nacontroles ge-
confronteerd met generalistische zorgvragen, die met name
In de rubriek (Ver)Stand van zaken geeft de aiotho (arts-in-opleiding tot huisarts-onderzoeker) een korte samenvatting van de literatuur die heeft geleid tot de belangrijkste onderzoeksvraag, waarop hij/zij aan het promoveren is. De coördinatie van de rubriek is in handen van M.J. Scherptong-Engbers, LUMC Leiden, aiotho en redactielid
