Moetivatie of motivatie?De lerarenopleider als motiverende coach

Prof. Dr. Maarten VansteenkisteUniversiteit GentUniversiteit Gent

Contactadres: Maarten.Vansteenkiste@ugent.be@ gwww.psych.rochester.edu/SDTwww.vopspsy.ugent.be

Doelstellingen van lezingDoelstellingen van lezing

1 Jullie laten nadenken over het concept motivatie:1. Jullie laten nadenken over het concept motivatie:- wat is een gemo(e)tiveerde leerling?

wat is een gemo(e)tiveerde lerarenbegeleider?

2. Een referentiekader aanbieden om te reflecteren over

- wat is een gemo(e)tiveerde lerarenbegeleider?

- een motiverende leerkrachtstijl- een motiverende lerarenbegeleiderg

O er ichtOverzicht1. “Waarom we doen wat we doen”

2. De motor van groei: De rol van psychologische behoeftesg p y g

3. Hoe kan een lerarenopleider motiverend coachen?

ZELF-DETERMINATIE THEORIE

Prof. Edward Deci(University of Rochester NY)

Prof. Richard Ryan(University of Rochester NY)(University of Rochester, NY) (University of Rochester, NY)

DEEL IDEEL I

“Waarom we doen wat we doen”: Waarom leren jongeren?

Waarom kiezen jongeren voor het leerkrachtberoep? Waarom kiezen jongeren voor het leerkrachtberoep?

TAAK VAN DE MOTIVATIEPSYCHOLOOGTAAK VAN DE MOTIVATIEPSYCHOLOOG

Motivatie < movere = bewegingMotivatie < movere beweging⇒Welke factoren doen jongeren bewegen? ⇒De vraag naar drijfveer reden of motief van gedrag⇒De vraag naar drijfveer, reden of motief van gedrag⇒Heeft de aard van deze drijfveren een impact op

Tijdens opleiding- Kwaliteit van de lesvoorbereiding?

In het werkveld- Lesstijl?- Kwaliteit van de lesvoorbereiding?

- Spanning voor een stageles?

- Lesstijl?

- Kwaliteit van de lesvoorbereiding?

- Afhaken versus volhouden?

Openheid voor feedback?

- Bereidheid tot samenwerking?

Afhaken versus volhouden?- Openheid voor feedback? - Afhaken versus volhouden?

VAKEXPERTISE / KNOWHOW MOTIVATIONELE ERVARING EN VAKEXPERTISE / KNOWHOW

- (Technische) kennis van materie- Vakbekwaamheid

MOTIVATIONELE ERVARING EN INZICHTEN

- Hoe leerling stimuleren? - Hoe kennis overbrengen zodat leerling Vakbekwaamheid Hoe kennis overbrengen zodat leerling geïnspireerd wordt?

N d k lijk ld d N d k lijk ld d Noodzakelijk, maar geen voldoende voorwaarde

Noodzakelijk, maar geen voldoende voorwaarde

Sti l d b t Stimulerend overbrengen van correcte kennis

Blijvende interesse in materie

Oefening 1: Combineer & benoem

⇒Probeer types motivatie samen te plaatsen

1 2 3 4 5helemaal niet

b l ijk heel belangrijk

belangrijk g j

Ik doe mijn best bij het lesgeven …

1) … omdat de lerarenopleider, directeur, en leerlingen dit van mij verwachten 1 2 3 4 5

2) … omdat ik dit persoonlijk zinvol vind. 1 2 3 4 5

3) … omdat ik me schuldig zou voelen als ik het niet zou doen. 1 2 3 4 5

4) … omdat ik dit heel erg leuk vind 1 2 3 4 5

5) … omdat ik dit heel erg belangrijk vind voor mijn leerlingen. 1 2 3 4 5

6) … omdat ik op die manier goede punten haal. 1 2 3 4 5

7) … omdat ik moet tonen dat ik een bekwaam leerkracht ben. 1 2 3 4 5

8) … omdat lesgeven mijn roeping is. 1 2 3 4 5

Probeer om de-Items twee aan twee samen te plaatsen-Een label te verzinnen voor het type motivatie dat beide items beogen te meten

Items Naam

Motivatietype 1

meten

Motivatietype 1

Motivatietype 2

Motivatietype 3

Motivatietype 4

WAAROM WE DOEN WAT WE DOEN

Plezierpassie,

Persoonlijke relevantie,

Straf,beloning,

Schaamte, schuld,

Verplichting, druk, stress Vrijwillig, psychologisch vrij

interessebetekenisvolverwachting zelf-waarde

Autonome Gecontroleerde

Verplichting, druk, stress Vrijwillig, psychologisch vrij

Autonome Motivatie

GecontroleerdeMotivatie

“Moeten”of “moetivatie”

“Willen”

Geboeidheid, Persoonlijke Straf, Schaamte, ,interesse,

plezier

jrelevantie,

zinvol

,beloning,

verwachting

,schuld,

zelfwaarde

⇒ Waarom maak je jouw huiswerk?

‘omdat ik pas dan naar ‘omdat ik moet ‘omdat ik het ‘omdat ik de stof pde scouts mag’ bewijzen dat ik slim

ben’belangrijk vind om het zelf te proberen’

boeiend vind’

‘om van het gezaag van mijn ouders af te zijn’

‘omdat jongeren van mijn leeftijd dit horen te doen’

‘omdat ik de stof zinvol vind’

Stelling 1: Concept motivatie

Het fundamentele onderscheid binnen de ZDT is dat tussen autonome of vrijwillige en gecontroleerde of gemoetiveerde motivatie.

⇒Implicatie voor de praktijk: Taak van de leerkracht & ⇒Implicatie voor de praktijk: Taak van de leerkracht & lerarenopleider = aanmoedigen van autonome motivatie

Stelling 2: Motivatie van de leerkacht & lerarenmentor

ZDT is niet enkel een theorie over leerlingmotivatie, maar over

lerarenmentor

persoonlijkheidsfunctioneren, inclusief de motivatie & persoonlijkheid van de lerarenopleider.

⇒Implicatie voor de praktijk: De leerkracht en lerarenopleider ⇒Implicatie voor de praktijk: De leerkracht en lerarenopleider kunnen zelf voor de spiegel gaan staan en hun eigen motivationeel functioneren in vraag stellenmotivationeel functioneren in vraag stellen

Speelt de kwaliteit van de motivatie een rol?pWillen versus moeten

School & studeren

Concentratie.24**

“Willen”Tijdsbeheer

.22**

“M t ” Prestaties

.21**-.39**

“Moeten” Prestaties

Actief .41**

-.37**

Actief Klasgedrag

Vansteenkiste, M., Zhou, M., Lens, W., & Soenens, B. (2005). Experiences of autonomy and control among Chinese learners: Vitalizing or immobilizing? Journal of Educational Psychology, 97, 468-483.

Leerkrachtmoti atie & b rn o tLeerkrachtmotivatie & burn-out

Uitputting-.36**

“Willen versus moeten”

Cynisme & depersonalisatie

-.36**p

Soenens, B., Sierens, E., Vansteenkiste, M., Goossens, L., & Dochy, F. (in press). Psychologically controlling teaching: Examining self-regulated learning and achievement outcomes and antecedents. Journal of Educational Psychology.

MotivatieMotivatie

Niveau 2:Klasverschillen

Niveau 1:Leerlingverschillen

Activiteitsgraad Beoordeeldebetrokkenheid

Aelterman, N., Vansteenkiste, M., Haerens, L., Vandenberghe, L., Demeyer, J., & Van Keer, H. (2011).Pupils’ Objectively MeasuredPhysical Activity Levels and Engagement as a Function of Between-Class and Between-Pupil Differences in Motivation towards Physical Education: A Self-Determination Theory Approach. Manuscript submitted for publication

Stelling 3: Motivatie op groepsniveau

M ti ti i i t k l l t l k k

Stelling 3: Motivatie op groepsniveau

Motivatie is niet enkel relevant als persoonskenmerk, maar verschilt ook van groep tot groep. ⇒ Implicatie voor de praktijk: Probeer als lerarenopleider in

intervisiegroepen de nieuwsgierigheid en interesse naar de eigen manier van functioneren en lesgeven te laten toenemenin een veilige, niet-bedreigende omgeving.

DEEL IIDEEL II

De motor van groei:De rol van psychologische behoeftebevrediging

Welke behoeftes sluiten aan bij deze criteria?Welke behoeftes sluiten aan bij deze criteria?

Eerder psychologisch dan

Eerder universeel dan gebonden aan

fysiologischdan gebonden aan

cultuur

Eerder aangeboren dan verworven

Fundamenteel

BasisbehoeftesBasisbehoeftes

Behoefte aan t i

Behoefte aan t ti

Behoefte aan b d h idautonomie

Acompetentie

Cverbondenheid

B

Initiator zijn van eigen Gedrag tot een goed Geliefd worden door -Initiator zijn van eigen acties-Zelf aan basis liggen

-Gedrag tot een goed einde kunnen brengen -Controle hebben over

-Geliefd worden door anderen-Goede, close relaties

van gedrag- Jezelf mogen en kunnen zijn

uitkomstgedraghebben

kunnen zijn

A

Optimale Motivatie, Groei, Integratie &

EngagementB

g g

CC

Dagelijkse Variatie in Behoeftebevrediging

Ryan, R. M., Bernstein, J. H., & Brown, K. W. (2010). Weekends, work, and well-being: Psychological need satisfaction and day of the week effects on mood, vitality, and physical symptoms. Journal of Social and Clinical Psychology, 29, 95-122.

5 Effecten binnen personen: Dagelijkse fluctuaties

34

Persoon A

12

-10 Steekproef-

gemiddelde

-3-2 Persoon B

-5-4

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14Dagen

Ryan, R. M., Bernstein, J. H., & Brown, K. W. (2010). Weekends, work, and well-being: Psychological need satisfaction and day of the week effects on mood, vitality, and physical symptoms. Journal of Social and Clinical Psychology, 29, 95-122.

Ik voel alsof ik mezelf kan zijn tijdens mijn stage.Tijdens mijn stage heb ik vaak het idee dat ik de instructies van anderen moetTijdens mijn stage heb ik vaak het idee dat ik de instructies van anderen moetvolgen.*Als ik kon kiezen, dan zou ik de dingen tijdens mijn stage anders aanpakken.*De taken die ik tijdens mijn stage moet doen zijn in lijn met wat ik zelf graag

ADe taken die ik tijdens mijn stage moet doen zijn in lijn met wat ik zelf graagwil doen.Ik voel me vrij om mijn stage te doen op de manier die ik het beste acht.Op mijn stage voel ik me gedwongen om dingen te doen die ik niet wil doen.*Op mijn stage voel ik me gedwongen om dingen te doen die ik niet wil doen.Ik voel me niet echt competent op mijn stage.*Ik beheers de taken echt op mijn stage.Ik voel me competent in mijn stage.

Cp j g

Ik twijfel of ik mijn stage wel naar behoren uitvoer.*Ik ben goed in de dingen die ik doe op mijn stage.Ik heb het gevoel dat ik zelfs de moeilijkste taken op mijn stage goed kan volbrengen.

Bg j p j g g g

Ik voel me niet echt verbonden met andere mensen in mijn stage.*Op mijn stage voel ik me deel van de groep.Ik meng me niet echt met andere mensen op mijn stage.*

Bg p j g

Op mijn stagekan ik praten met mensen over dingen die echt belangrijk voor me zijn.

Stelling 4: Rol van behoeftebevredigingStelling 4: Rol van behoeftebevrediging

De behoeftes aan autonomie, competentie en verbondenheid vormen het ABC van deze motivatietheorie: ze vormen de vormen het ABC van deze motivatietheorie: ze vormen de voedingsbodem voor ons dagelijks geluk en optimale motivatie!

⇒Implicatie voor de praktijk: Probeer maximaal aan de behoeftes van uw leerling-leerkrachten tegemoet te komen, want dit hangt samen met hun leerkrachtstijl!

PsychologischeOptimale Motivatie

Psychologischebehoefte-

bevrediging

Motiverendeleerkrachtstijl

M ti t l b ttiMotivatonele besmetting

Willen versus moetenleerkracht

Willen versus moetenleerling

AutonomieAutonomie-ondersteunend versuscontrolerend lesgeven

Roth, G., Assor, A., Kanat-Maymon, Y., & Kaplan, H. (2007). Autonomous motivation for teaching: How self-determined teaching may lead to self-determined learning. Journal of Educational Psychology, 99, 761-774.

Burn-out als verklarend mechanismeErvaren druk op het werk

.14

Burn out als verklarend mechanisme

Emotionele uitputting

-.22***

36*** .10

Controlerend lesgeven

Motivatie voor lesgeven

-.36***

-.36***

-.11

.30***.51***

.49***

Depersona-lisatie.06

-.08

Leerling-motivatie

Soenens, B., Sierens, E., Vansteenkiste, M., Goossens, L., & Dochy, F. (in press). Psychologically controlling teaching: Examining self-regulated learning and achievement outcomes and antecedents. Journal of Educational Psychology.

DEEL IIIDEEL IIIWat typeert een motiverende leerkracht?yp

of H k j ti d l i ë ? Hoe kan je een motiverende leeromgeving creëren?

ofoWat is de brandstof voor de motor?

A t iAutonomie

Autonomie-ondersteunende vs. controlerende context

Warme vs. VerBondenheidkille & verwaarlozende

context

CompetentieStructurerende vs. Ch ti h t t

pChaotische context

Autonomieondersteunend & controlerendAutonomieondersteunend & controlerendlesgeven/begeleiden

A t i d t d l l id /l k ht- Autonomieondersteunende lerarenopleiders/leerkrachtenvertrekken vanuit het perspectief van de leerling en proberenaansl iting te inden bij h n le ens ereld ter ijl aansluiting te vinden bij hun levenswereld terwijl …

- … controlerende lerarenopleiders/leerkrachten hun agenda en standaarden projecteren op de leerlingen

Structurerend en chaotisch lesgeven/begeleidenStructurerend en chaotisch lesgeven/begeleiden

- Structurerende lerarenopleiders/leerkrachten geven jongerende nodige houvast zodat ze zich bekwaam voelen om de opgedragen taken uit te voeren terwijl …

- … chaotische lerarenopleiders/leerkrachten niet duidelijk zijnp j jover wat verlangd wordt.

Oefening 2: Wat doen autonomie-ondersteunende, controlerende, structurerende en chaotische controlerende, structurerende en chaotische

leerkrachten?

⇒Probeer deze vier leerkrachtgedragingen te linken g g gaan één van de vier reacties in situatie 1 en 2

Situatie 1 (eerste les schooljaar): Het is de eerste les van het schooljaar. Jij vindt het belangrijk om …

1) … een reeks geboden en verboden en bijhorende sancties op te lijsten zodat de leerlingen weten wat ze moeten doen en wat ze niet mogen doen. 1 2 3 4 5

2) … een groepsgesprek te organiseren waarbij je leerlingen de kans biedt om te h l bij h l l 1 2 3 4 5helpen bij het vastleggen van een aantal grenzen. 1 2 3 4 5

3) … om het lesgeven gewoon te beginnen. Leerlingen moeten leren om elkaar bij te sturen. 1 2 3 4 5

4) … om duidelijk aan te geven welk klasgedrag je van de leerlingen verlangt. 1 2 3 4 5

1) “V d i t l d t j lli i hi i t t ll i d ”

Situatie 2 (begin les): Als de les begint, kondig je jouw leerdoel op de volgende manier aan:

4) … om duidelijk aan te geven welk klasgedrag je van de leerlingen verlangt. 1 2 3 4 5

1) “Vandaag gaan we iets leren dat jullie misschien interessant zullen vinden” 1 2 3 4 5

2) “Ik zal beginnen met aan te geven welke stof je dient te kennen voor de toets” 1 2 3 4 5

3) “Ik zal beginnen met een overzicht te geven van wat we vandaag zullen leren, zodat je weet wat de les van vandaag inhoudt” 1 2 3 4 5

4) “Laat ons beginnen; we zien wel hoe ver we vandaag geraken” 1 2 3 4 51 2 3 4 5

12 hill d it ti12 verschillende situaties- Vastleggen van regels & afspraken

Lesplan aangeven- Lesplan aangeven- Hoe de les te beginnen?- Hoe betrokkenheid stimuleren? Hoe betrokkenheid stimuleren? - Hoe omgaan met klagende en angstige leerlingen?- Hoe omgaan met agressie?Hoe omgaan met agressie?- Hoe leerlingen aanmoedigen tot een extra inspanning?- Hoe een test afnemen?- Hoe feedback geven? - Etc.

TIP 1Bevragen

Van Van “extremen”

Bij het observeren en reflecteren over leerkrachtgedrag is het belangrijk dater een gemeenschappelijke visie bestaat over wat “motiverendg pp jleerkrachtgedrag” precies inhoudt! - vragenlijst kan bron van zelfreflectie en discussie zijn in eeng j j

intervisiegroep• Extremen aftoetsen: ‘waarom scoor je niet 1 of 5?’

- ontwikkeling van een observatieinstrument

I Autonomie ondersteunende vs controlerende I. Autonomie-ondersteunende vs. controlerende context

TIP 2M tive e Motiveren

betekent de j iste taal juiste taal spreken!

Illustratie 1: Motiverend taalgebruik

- Probeer om te vermijden schuld- of schaamte-inducerendet l t h t

Illustratie 1: Motiverend taalgebruik

taal te hanteren

bijv “Je hebt me ontgoocheld; ik had beter verwacht van jou”bijv. Je hebt me ontgoocheld; ik had beter verwacht van jou

bijv. “Ik reken erop dat” vs. “Ik stel voor dat …” j p

bijv. “Het wordt nu toch eens tijd dat je zelfstandig leert werken”

M kt h t b ik h ldi d ti Maakt het gebruik van schuldinductie vs. kunnen & willen een verschil ?kunnen & willen een verschil ?

P dProcedure• Deelnemers: 80 5de & 6de studiejaar obese kindeneren (11-12 year) (adjusted BMI >

182%)• Taak: tekst lezen over klavertje vier (30 min.)

• Setting: real-life setting = tijdens normale klasurenSetting: real-life setting = tijdens normale klasuren

Instructies

Intern controlerend -dwingend

Autonomie-ondersteunend

1) Leren- Oppervlakkig- DiepgaandDiepgaand

2) Fruit eten2) Fruit eten- Korte termijn- Lange termijn

“Deze tekst die we je vragen te lezen vertelt je iets meer over

Voorbeeld: Veld-experiment

Deze tekst die we je vragen te lezen, vertelt je iets meer over eetgewoontes die je kan aanleren. Door iedere dag een stukje uit elk blaadje van het klavertje vier te eten, kan je proberen om wat op je voeding te letten Onderzoekers zeggen immers dat kinderen die voeding te letten. Onderzoekers zeggen immers dat kinderen die iedere dag een stuk uit elk blaadje van het klavertje vier eten vaak denken dat hun gezondheid, als ze 16-17 jaar oud zijn, beter zal zijn; kinderen denken ook vaak dat ze dan fitter zullen blijven Bovendien kinderen denken ook vaak dat ze dan fitter zullen blijven. Bovendien denken vele kinderen dat ze op die manier ook actiever zullen blijven. Om zich beter te voelen over hun gezondheid en conditie volgen vele kinderen dan het klavertje vier door bijvoorbeeld fruit yoghurt en kinderen dan het klavertje vier door bijvoorbeeld fruit, yoghurt en groenten te eten in plaats van te snoepen of frisdrank (bvb. cola, fanta, ice-tea enz.) te drinken. Vele kinderen volgen dus het klavertje vier omdat ze zich schuldig zouden voelen indien ze ziek en ongezond omdat ze zich schuldig zouden voelen indien ze ziek en ongezond zouden worden door hun eigen schuld, of niet langer fit en actief blijven door hun eigen fout. Het is dus voor je eigen goed dat we je vragen om deze tekst over het klavertje vier aandachtig te lezen ”vragen om deze tekst over het klavertje vier aandachtig te lezen.

“De tekst die we je vragen te lezen, vertelt iets je meer over de j g , jeetgewoontes die je kan aanleren. Onderzoekers zeggen dat kinderen aandacht kunnen besteden aan hun voeding door bijvoorbeeld iedere dag één stukje uit elk blaadje van het klavertje vier te eten. Op die g j j j pmanier blijf je later, als je 16-17 jaar oud bent, immers kerngezond en fit. Bovendien kan je op die manier ook actief en in goede conditie blijven (je kan bijvoorbeeld lang blijven bewegen en sporten). Kerngezond en (je kan bijvoorbeeld lang blijven bewegen en sporten). Kerngezond en actief blijven kunnen voor jou goede redenen zijn om te proberen om het klavertje vier na te leven door bijvoorbeeld fruit, yoghurt en groenten te eten in plaats van te snoepen of frisdrank (bvb. cola, fanta, ice-tea, te eten in plaats van te snoepen of frisdrank (bvb. cola, fanta, ice tea, enz.) te drinken. Omdat je erdoor gezond blijft, kan je dus proberen om het klavertje vier dagelijks op te volgen. Maar ook als je actief en fit wilblijven zodat je lang kan blijven doorgaan als je moet bewegen en blijven, zodat je lang kan blijven doorgaan als je moet bewegen en sporten, kan je ook beslissen om het klavertje vier te volgen. Omwille van deze reden kan het dus belangrijk zijn om deze tekst over het klavertje vier aandachtig te lezen klavertje vier aandachtig te lezen.

8

8,5

7

7,5

l kki l

5,5

6

6,5 oppervlakkig lerendiepgaand leren

4,5

5

4

Autonomieondersteunend Intern controlerend

3 5 1 ZDT: Internalizatieproces

Fruit eten over tijd in functie van communicatiestijl

83.5.1. ZDT: Internalizatieproces

5678

ruit

Autonomie-

2345

Stu

kken

f ondersteunendControlerend

012S

Baseline 1 week 3 weken

Tijdslijn

TIP 2Motiveren

betekent de juiste taal spreken

De wijze waarop taken, instructies en opdrachten worden gecommuniceerd is van fundamenteel belang of leerlingen

p

gecommuniceerd is van fundamenteel belang of leerlingen bereid zijn om medewerking te vertonen of zich eerder rebels opstellenopstellen.⇒Implicatie voor de praktijk: Probeer woorden zoals ‘moeten’ ‘verwachten’ ‘ontgoochelen’ etc te vermijden ten moeten , verwachten , ontgoochelen etc. te vermijden ten voordele van woorden zoals ‘kunnen’, ‘voorstellen’, en ‘willen’.

TIP 3Keuze, dialoogdialoog

& participatie

Probeer, indien gewenst door leerlingen, zoveel mogelijk keuze en participatie aan te moedigenparticipatie aan te moedigen

- Keuze van stageplaats- Keuze om al dan niet als vakmentor te fungerenKeuze om al dan niet als vakmentor te fungeren- Keuze van evaluatiemoment- Participatie bij bepalen lesinhoud- Keuze over volgorde van lessenreeksen- Etc.

TIP 4Belang van

een goede uitleg

Probeer een uitleg te geven voor taken die leerlingen vervelend vinden- Realistische en geloofwaardige uitlegg g g- Specifiek & concreet i.p.v. vaag- Betekenisvol i.p.v. zinloosp⇒Als een regel of taak niet logisch kan onderbouwd worden, dan vertonen leerlingen eerder weerstand

bijv. belang van een gedetailleerde lesvoorbereidingbelang van administratie bijhouden

TIP 5Probeer Probeer

nieuwsgierig toezicht te toezicht te

houden

« Ik ga eens kijken wat je er van bakt » of « Ik ga eens zien of je mijn feedback ter harte neemt »

Is het de bedoeling om het gedrag te controleren, te evalueren, en de leerling BEDREIGEND

-Stress-Verzet

te beoordelen?

Wat is de b d li h t

Verzet- Wantrouwen

bedoeling van het toezicht tijdens de

lessen?Is het de bedoeling om de GroeiIs het de bedoeling om de leerling te informeren, werkpunten aan te geven en te bevestigen in zijn competentie?

UITDAGEND-Groei

-BetrokkenheidVertrouwencompetentie? - Vertrouwen

« Ik ben nieuwsgierig om te zien hoe je het aanpakt; misschien leer ik iets bij »

Structurende vs chaotische contextStructurende vs. chaotische context

TIP 6Probeer Probeer

duidelijkheid te eë ecreëren

• Wijze waarop een stage is opgebouwd• Reilen en zeilen binnen een stageplaats• Hoe een eerste les verloopt⇒Zo wordt het geheel voorspelbaarder, wat angst en twijfel wegneemt

DE TIJDSLIJNDE TIJDSLIJN

OKTOBER 2011

Maandag  Dinsdag  Woensdag  Donderdag  Vrijdag 

3  

A

4  5  6  7 

Aanvragen stageplaats 10  11  12  13  14   

17 18 19 20 2117  

Eerste contact mentor

18 19 20 21

24  

25  26  27  28 

31         

TIP 7Probeer

zelfreflectie aan te

moedigen

• Laat leerlingen zelf aangeven wat (a) Goed liep (b) Beter kon = werkpunt⇒Geloof in zelfcorrectie en zelfinzicht: belang videomateriaal!!!• Probeer het sandwichprincipe aan te moedigen en toe te passen• Probeer je niet te beperkten tot de bespreking van “probleemgebieden”

tijdens een intervisie, maar laat leerlingen vertellen wat goed loopt

⇒ Voorbeeld geeft aan dat competentieversterkend werken en t i d t i kk lijk h d i h d k autonomieondersteuning gemakkelijk hand in hand kunnen gaan.

⇒ Nood aan bijsturing komt uit leerlingen zelf, die elkaar bijsturen! top down bijsturentop-down bijsturen

⇒ Rol = moderator in plaats van alwetende expertGebrek aan structuur = Structuur Gebrek aan structuur =

chaosStructuur = houvast

Autonomie-ondersteunendControlerend

TIP 8Probeer met Probeer met leerlingen

heldere heldere afspraken te

maken

⇒ Autonomieondersteuning is niet gelijk aan een laissez-faire mentaliteitV hil t l f k!

maken

⇒ Verschil tussen een regel en een afspraak!

Gebrek aan structuur = h

Structuur h t

Autonomie-

chaos= houvast

Controlerendondersteunend

TIP 9Probeer geen

overbodige tips & hulp te geven

• Soms willen we té behulpzaam zijn• Ongewilde hulp en informatie komt niet over als behulpzaam, maar als

bemoederend en getuigt van een gebrek aan vertrouwenbvb. obese persoon

verkeerlesvoorbereiding

⇒Belang van empathie en bevragen van leerlingen!

Conclusie

Optimale Psychologische Behoefteonder-B h ft d pmotivatie i.p.v.

moetivatie leerling

y gbehoefte-

bevredigingleerling

steunendeleerkrachtstijl

leerling

Behoefteonder-steunendestijl mentor leerlingleerling leerling

Nederlandstalige literatuur

Relevante literatuur

Nederlandstalige literatuurSierens, E., Soenens, B., Vansteenkiste, M., Luyckx, K., & Goossens, L. (2006). Een conceptuele

en empirische analyse van leerkrachtstijlen vanuit theorieën over ouderlijke opvoedingsstijlen en de elf determinatietheorie Pedagogische St dieën 83 419 431Relevante literatuuren de zelf-determinatietheorie. Pedagogische Studieën, 83, 419-431.

Sierens, E., & Vansteenkiste, M. (2009). Wanneer “Meer minder betekent”: Motivatieprofielen van leerlingen in kaart gebracht. Begeleid Zelfstandig Leren, 24, 17-36.

Vansteenkiste, M., Soenens, B., Sierens, E., & Lens, W. (2005). Hoe kunnen we leren en presteren bevorderen? Een autonomie-ondersteunend versus controlerend schoolklimaat. Caleidoscoop, 17, 18-25.

Vansteenkiste, M., Sierens, E., Soenens, B., & Lens, W. (2007). Willen, moeten en structuur: Over het bevorderen van een optimaal leerproces. Begeleid Zelfstandig Leren, 37, 1-27.

Victoir, A. (2010). Hoe we kinderen en jongeren kunnen motiveren? Toepassingen van de zelf-( ) j g p gdeterminatie theorie. Caleidoscoop, 22, 6-15.