MODULE-OMSCHRIJVINGEN Master Educational Needs · Met behulp van eigen filmopnames wordt het leren...

1

MODULE-OMSCHRIJVINGEN

Master Educational Needs

2

Inhoud Afstemmen op diversiteit ........................................................................................................................ 3

Coachen ................................................................................................................................................... 4

Coachen op executieve functies .............................................................................................................. 5

Coachen op kwaliteiten en verschillen .................................................................................................... 6

Communicatie en afstemmen ................................................................................................................. 7

*Dialogen rond onderwijsbehoeften ...................................................................................................... 8

Didactiek voor de 21ste eeuw ................................................................................................................... 9

Dynamiek van het afstemmen .............................................................................................................. 10

Kansrijk begeleiden bij moeilijk verstaanbaar gedrag ........................................................................... 11

Krachtig leren ........................................................................................................................................ 12

Learning Analytics en Ethische dilemma’s ........................................................................................... 13

Leren met ict ......................................................................................................................................... 14

Leren, onderwijzen en gedragvraagstukken ......................................................................................... 15

Lesgeven en denkprocessen .................................................................................................................. 16

*Nieuwkomers en Educational Needs .................................................................................................. 17

*Nieuwkomers en taalbeleid ................................................................................................................ 18

*Nieuwkomers en taalonderwijs........................................................................................................... 19

*Nieuwkomers en sociaal-emotionele ontwikkeling ............................................................................ 20

*Nieuwkomers en rekenwiskunde ........................................................................................................ 21

Onderwijsinnovaties duurzaam implementeren .................................................................................. 22

Ontwerpen: kind en sociale omgeving .................................................................................................. 23

Ontwerpen voor spelen......................................................................................................................... 24

*Rekendynamiek: een aanzet tot verandering in reken-wiskundeonderwijs ...................................... 25

*Rekenen aan de basis: rekengesprekken en rekeninterventies .......................................................... 26

*Rekenwiskunde-problemen en dyscalculie: leerpotentieel bij ernstige rekenproblemen ................. 27

*Rekenen in ontwerpend leren ............................................................................................................. 28

Schoolontwikkeling en verandermanagement ..................................................................................... 29

*Schrijven en spellen ............................................................................................................................. 30

*Spelen met taal en geletterdheid ........................................................................................................ 31

*Taal en lezen 1 (decoderen en vloeiend lezen) ................................................................................... 32

*Taal en lezen 2 (denken en begrijpen) ................................................................................................ 33

*Taal, dyslexie en handelen in de vakken ............................................................................................. 34

Trends in onderwijsconcepten .............................................................................................................. 35

*deze modules zijn ook via E-learning te volgen

klik op het paginanummer om direct naar de omschrijving te gaan

3

Afstemmen op diversiteit

Deze module is in ontwikkeling. Nadere informatie volgt.

4

Coachen Coaching gaat uit van de gedachte dat alle kennis zich in de gecoachte bevindt. Bij coaching wordt gewerkt vanuit bewustzijn en verantwoordelijkheid van de gecoachte. De nadruk verschuift hiermee van de coach (adviesgever) naar de coachee. Coaching is gericht op het bevorderen van leren, anders gezegd op leren leren. Een coach richt zich met name op het vrijmaken van het eigen potentieel van de coachee. De coach ondersteunt de coachee in het verinnerlijken van leerervaringen. Hierdoor maakt de coach zich na verloop van tijd overbodig. En dit alles gebeurt binnen een methodisch kader. Coaching is daarmee doelgericht oftewel resultaatgericht (Van Beek en Tijmes, 2005). In deze module verbeter je de eigen coachingsvaardigheden door het verbreden en verdiepen van het handelingsrepertoire ten aanzien van het begeleiden van leerkrachten. Je oefent met effectieve manieren van communiceren om aan te sluiten bij de coachee en een duurzame manier van leren (double loop learning) te stimuleren. Je wordt uitgedaagd je handelen theoretisch te verantwoorden door de keuzes die in de coachingstrajecten gemaakt worden/zijn te motiveren. Deze module is onderdeel van de leerroute Intern begeleider/zorgcoördinator. Onder begeleiding van vakinhoudelijk bekwame opleiders werk je in de module aan je eigen onderwijspraktijk. In vijf modulebijeenkomsten worden interactieve colleges afgewisseld met werkcolleges en praktijkopdrachten, waarbij je veel ruimte krijgt om met je persoonlijke praktijkvragen aan de slag te gaan. Je leert wetenschappelijke bronnen zoeken, beoordelen en vertalen naar je eigen situatie, maar ook naar de brede onderwijscontext. De module wordt afgesloten met een beroepsproduct waarin je je verworven competenties aantoont.

5

Coachen op executieve functies

Als leerlingen/studenten niet goed kunnen lezen wordt er ingezet op het maken van

leeskilometers, als leerlingen/studenten niet goed kunnen rekenen, maken ze rekenkilometers.

Maar als leerlingen/studenten achter blijven in bepaalde executieve functies, zoals bij

leerlingen/studenten met ADHD of ASS, wordt er in het onderwijs niet veel gedaan. Terwijl het

verder ontwikkelen van executieve functies voor deze leerlingen/studenten, op den duur, het

verschil kan maken in het zelfstandig functioneren in de maatschappij. Daarom staan in deze

module de volgende onderwerpen centraal:

Executieve functies

Executieve functies is een verzamelnaam voor denkprocessen die belangrijk zijn in het uitvoeren

van sociaal en doelgericht gedrag (Smidts & Huizinga, 2011). Leerlingen met ASS, ADHD of een

aanverwante stoornis hebben vaak zwakke executieve functies. In deze module komt aan bod hoe

u executieve functies van leerlingen/studenten in kaart brengt en kunt versterken.

Coachen van leerlingen/studenten

Om gedrag te veranderen is het van belang dat de ander een ‘real need’ en een doel heeft om te

veranderen. Dat geldt ook voor leerlingen/studenten. Om dat te bereiken moeten

leerlingen/studenten als gelijkwaardige partner en eigenlijk zelfs als initiatiefnemer aangesproken

worden om een individueel handelingsplan op te stellen. Vervolgens wordt het plan uitgevoerd

en geëvalueerd. Al deze stappen vragen om coachingvaardigheden van jou, als begeleider.

Groepscohesie

Het gedrag van een leerling/student in een groep of klas staat altijd in interactie met de

omgeving. Dus als een leerling/student gedrag verandert kan dat een effect hebben op de

groepscohesie in de klas. Daartegenover staat dat de cohesie van een groep of klas ook invloed

kan uitoefenen op het gedrag van een leerling/student. In deze module kijk je niet alleen naar de

gedragsverandering van de individuele leerling/student, maar ook naar het effect in de groep.

Deze module is onderdeel van de leerroute gedragspecialist in het profiel onderwijsexpert gedrag

en leren. Onder begeleiding van vakinhoudelijk bekwame opleiders werk je in de module aan je

eigen onderwijspraktijk. In vijf modulebijeenkomsten worden interactieve colleges afgewisseld

met werkcolleges en praktijkopdrachten, waarbij je veel ruimte krijgt om met je persoonlijke

praktijkvragen aan de slag te gaan. Je leert wetenschappelijke bronnen zoeken, beoordelen en

vertalen naar je eigen situatie, maar ook naar de brede onderwijscontext. De module wordt

afgesloten met een beroepsproduct waarin je je verworven competenties aantoont.

6

Coachen op kwaliteiten en verschillen

Binnen scholen begeleiden en ondersteunen leraren elkaar in allerlei situaties. Elke leraar heeft een

eigen manier van leren. De vraag is hoe je daar als coach zo goed mogelijk bij kunt afstemmen. In

deze module leer je aan te sluiten bij de communicatie en leerbehoefte van collega’s.

In deze module ontwerp je coachingstrajecten en voert deze uit in de in de eigen onderwijspraktijk.

Eerst verken je de basisprincipes van een goede coach. Vervolgens verdiep je deze kennis met

verschillende coachingsmodellen. Op deze manier leer je verschillende fases te gebruiken in een

coachingstraject. Een ander thema van de module is het oplossingsgericht coachen en het coachen

van leerlingen/studenten. Je leert de kenmerken en uitgangspunten van deze vormen in van

coachen.

In vijf modulebijeenkomsten worden interactieve colleges afgewisseld met werkcolleges en

praktijkopdrachten. Daarbij krijg je veel ruimte om met je persoonlijke praktijkvragen aan de slag te

gaan. Je leert wetenschappelijke bronnen zoeken, beoordelen en vertalen naar je eigen situatie,

maar ook naar de brede onderwijscontext. De module wordt afgesloten met een beroepsproduct

waarin je verworven competenties aantoont.

7

Communicatie en afstemmen

Als begeleider of coördinator in het onderwijs voer je gesprekken met ouders, collega’s,

hulpverleners uit de zorg, andere begeleiders in het onderwijs, directies, etc. Je voert veel

verschillende gesprekken en met het ene gesprek bereik jemeer dan met het andere gesprek. Met de

ene persoon verloopt het gesprek beter dan met de andere persoon. Communicatie bepaalt de

relatie met anderen, maar de relatie bepaalt ook de communicatie. Problemen in de communicatie

ontstaan niet zozeer door water gezegd wordt, maar door de betekenis die men daaraan geeft.

In deze module verbeter je het professioneel communiceren. Je verbreedt en verdiept je eigen

handelingsrepertoire om te kunnen afstemmen op de diverse perspectieven van

leerlingen/studenten, collega’s, ouders / verzorgers, directie en externe professionals in complexe

situaties.

Met behulp van eigen filmopnames wordt het leren van ervaring gekoppeld aan het leren van kennis.

Deze module is onderdeel van de leerroute intern begeleider / zorg coördinator en dynamisch

coachen op verschillen. Onder begeleiding van vakinhoudelijk bekwame opleiders werk je in de

module aan je eigen onderwijspraktijk. In vijf modulebijeenkomsten worden interactieve colleges

afgewisseld met werkcolleges en praktijkopdrachten, waarbij je veel ruimte krijgt om met je

persoonlijke praktijkvragen aan de slag te gaan. Je leert wetenschappelijke bronnen zoeken,

beoordelen en vertalen naar je eigen situatie, maar ook naar de brede onderwijscontext. De module

wordt afgesloten met een beroepsproduct waarin je je verworven competenties aantoont.

8

*Dialogen rond onderwijsbehoeften

Docenten en leerlingen/studenten wisselen met elkaar heel wat informatie uit. De manier waarop

docenten dit doen, hoe zij in gesprek gaat met hun leerlingen/studenten verschilt. In deze module

gaat het over de ontmoeting tussen leraar en leerling/student en de betekenis van deze ontmoeting

voor het leren van de leerling/student. Het gaat over het écht in gesprek gaan met elkaar. De inhoud

van dit gesprek is hetgeen onderwijs ambieert: het stimuleren van het leren. Je verdiept je in

literatuur over het voeren van gesprekken en in literatuur over goed onderwijs en over leren. Je krijgt

ruimte om je te verdiepen in een thema dat je in de ontmoeting met de leerling tegenkomt.

Deze module is ook een eerste oriëntatie op je persoonlijke praktijktheorie.

De persoonlijke praktijktheorie gaat over je eigen visie op onderwijs en hoe dit zichtbaar wordt in je

eigen pedagogisch en didactisch handelen. Deze persoonlijke praktijktheorie is de basis voor je

handelen in de praktijk en om te gaan met de diversiteit van leerlingen op school.

Deze module is onderdeel van iedere leerroute in de master Educational Needs. Onder begeleiding

van vakinhoudelijk bekwame opleiders werk jein de module aan je eigen onderwijspraktijk. In vijf

modulebijeenkomsten worden interactieve colleges afgewisseld met werkcolleges en

praktijkopdrachten, waarbij je veel ruimte krijgt om met je persoonlijke praktijkvragen aan de slag te



waarin je je verworven competenties aantoont.

* Deze module kan ook via e-learning worden gevolgd.

9

Didactiek voor de 21ste eeuw

Heb je herinneringen aan een project waar je enorm trots op bent omdat het uiteindelijke resultaat

boven al je verwachtingen uitsteeg? En kun je dan terughalen wat je hebt geleerd en op welke

manier je gestimuleerd bent om je prestatie met grote inzet af te ronden? In deze module

onderzoeken we didactiek voor de 21ste eeuw gericht op duurzaam leren. Duurzaam leren onttrekt

zich grotendeels aan onze waarneming. Daarbij kunnen we doorgaans verwachten dat

leerlingen/studenten 40-50% leren van de aangeboden lesstof. Verder is het per leerling ook nog

verschillend wat zij van de lesstof leren. Deze bevindingen vergen veel van onze didactische aanpak.

In de module Didactiek voor de 21ste eeuw staan wetenschappelijk doordachte didactische principes

centraal die het leren van leerlingen/studenten stimuleren.

Deze module is onderdeel de leerroute Leren en lesgeven in de 21ste eeuw.Onder begeleiding van

vakinhoudelijk bekwame opleiders werk je in de module aan je eigen ontwikkeling en aan het

verbeteren van je eigen onderwijspraktijk. In de module bijeenkomsten worden interactieve colleges

afgewisseld met werkcolleges en praktijkopdrachten, waarbij je veel ruimte krijgt voor eigen

persoonlijke praktijkvragen. Je leert wetenschappelijke bronnen zoeken, beoordelen en vertalen naar

niet alleen je eigen situatie maar ook naar de brede onderwijscontext. De module wordt afgesloten

met een beroepsproduct waarin je je verworven competenties aantoont.

10

Dynamiek van het afstemmen

We weten al zo lang dat elk mens uniek is. Enig in zijn soort.

Uniek door eigen talenten, door eigen voorkeuren, door de eigen wijze van “zijn” en omgaan met

anderen. In de hedendaagse samenleving en zo ook in het onderwijs spreken we veelal van prestatie-

, opbrengsten resultaatgerichtheid. Soms horen we dat het daar eigenlijk niet om zou moeten gaan.

Dat we meer de mens achter de lerende moeten zien. Hoe kun je dan in een onderwijs- en

begeleidingssituatie rekening houden met het unieke van elke lerende?

Hoe stem je af op wie de ander is, hoe die leert, hoe die zich ontwikkelt, hoe die communiceert, hoe

die zijn eigen talenten ontdekt en met de ontwikkelpunten omgaat?

In deze module leer je af te stemmen op verschillen tussen mensen. Verschillen in de manier waarop

mensen leren én communiceren. Verschillen in de persoonlijke leer-en communicatiebehoeften en -

voorkeuren. Meerdere bronnen uit de vakliteratuur rond leren en coaching wijzen op het wezenlijke

belang van de afstemming van jou als leraar, collega of coach op deze verschillen. De kwaliteit van je

afstemming is één van de bepalende factoren voor succes in een leer- of coaching situatie.

Je ontdekt dat er hiervoor verschillende leer- en communicatietheorieën en -modellen zijn. Deze

bieden een groot scala aan afstemmingsmogelijkheden. Deze module stimuleert je de verschillende

theorieën en modellen onderling te vergelijken, en bepaal je hun waarde voor uw onderwijs- en

coachsituaties.

Deze module is onderdeel van de leerroute dynamisch coachen op verschillen en de leerroute

intern begeleider/zorgcoördinator. Onder begeleiding van vakinhoudelijk bekwame opleiders werkt

je in de module aan uw eigen ontwikkeling en aan het verbeteren van je eigen onderwijspraktijk. In

vijf modulebijeenkomsten worden interactieve colleges afgewisseld met werkcolleges en

praktijkopdrachten, waarbij je veel ruimte krijgt met je eigen persoonlijke praktijkvragen aan de slag

te gaan. Je leert wetenschappelijke bronnen zoeken, beoordelen en vertalen naar niet alleen je eigen

situatie maar ook naar de brede onderwijscontext. De module wordt afgesloten met een

beroepsproduct waarin de verworven competenties aantoont.

11

Kansrijk begeleiden bij moeilijk verstaanbaar gedrag

In de praktijk is het soms lastig gedrag van leerlingen/studenten goed te ‘verstaan’. Als leraar is het

een uitdaging leerlingen/studenten met moeilijk verstaanbaar gedrag goed te begeleiden. Het gedrag

van leerlingen/studenten doet een groot beroep op de kennis en vaardigheden van jou en jouw

collega’s. Het kan voorkomen, dat een collega met de spreekwoordelijke handen in het haar is

komen te zitten. Een belangrijke taak als gedragsspecialist binnen de context van de school, is het

begeleiden van collega’s met specifieke ondersteuningsbehoeften. In deze module leer je om de

begeleiding van een collega zodanig vorm te geven, dat er weer mogelijkheden worden gecreëerd.

Tevens plaats je het begeleidingstraject in de context van de zorgroute binnen het

samenwerkingsverband of organisatie.

Inhoud van de module

Het hoofdthema binnen deze module is het begeleiden van een collega. Je krijgt inzicht in

verschillende manieren van begeleiding en het afstemmen van de begeleiding op de specifieke

begeleidingsbehoefte.

Je verbetert een onderwijsleersituatie door af te stemmen op de ondersteuningsbehoefte van een

collega, die moeite heeft om te functioneren in een onderwijsleersituatie met moeilijk verstaanbaar

gedrag van een of meerdere leerlingen/studenten. In de voorbereiding op en de uitvoering van het

begeleidingstraject vraag je feedback aan betrokkenen en experts. Je plaatst het begeleidingstraject

in de context van de zorgroute binnen het samenwerkingsverband of organisatie. De gesprekken in

het begeleidingstraject leg je vast op film.

Deze module is onderdeel van de leerroute gedragsspecialist uit het profiel onderwijsexpert gedrag

en leren. Onder begeleiding van vakinhoudelijk bekwame opleiders werk je in de module aan je eigen

onderwijspraktijk. In vijf modulebijeenkomsten worden interactieve colleges afgewisseld met

werkcolleges en praktijkopdrachten, waarbij je veel ruimte krijgt om met je persoonlijke



afgesloten met een beroepsproduct waarin je verworven competenties aantoont.

12

Krachtig leren

In het onderwijs wordt vaak gezegd dat kinderen en jongeren zich zo slecht kunnen concentreren,

een kleine spanningsboog hebben en nauwelijks nog te motiveren zijn. Hoe kan het dan dat jongeren

in staat zijn vaak uren achter elkaar ingewikkelde computergames spelen? Wat maakt dat zo

aantrekkelijk, of, anders gezegd, wat maakt dat onderwijs niet in staat is hen (zo) lang te boeien? Hoe

zien lessen er over het algemeen uit? Hoe uitdagend is het onderwijs?

Tijdens de module Krachtig Leren voeren studenten een onderzoeksexperiment uit waarin het

versterken van de (intrinsieke) motivatie van kinderen / jongeren door middel van een activerende

leeromgeving het uitgangspunt is.


In deze module gaan we actief aan de slag met het optimaliseren van leerprocessen en motivatie.

Kinderen en jongeren die gemotiveerd zijn laten namelijk zelden gedragsproblemen zien. Je

onderzoekt de context en kenmerken (diversiteit) van en met de leerlingen m.b.t. krachtig leren in

relatie tot de onderwijsbehoeften. Steeds wordt er een relatie gelegd tussen de theorie en je eigen

visie met betrekking tot een krachtige leeromgeving.

Deze module is onderdeel van de leerroute gedragsspecialist uit het profiel onderwijsexpert gedrag

en leren. Onder begeleiding van vakinhoudelijk bekwame opleiders werk je in de module aan je eigen

onderwijspraktijk. In vijf modulebijeenkomsten worden interactieve colleges afgewisseld met

werkcolleges en praktijkopdrachten, waarbij je veel ruimte krijgt om met je persoonlijke



afgesloten met een beroepsproduct waarin je verworven competenties aantoont.

13

Learning Analytics en Ethische dilemma’s

Het gebruiken van Learning Analytics heeft als doel het leerproces te versterken door op

systematische wijze te meten en met de uitkomsten daarvan de lerenden en leraren te informeren.

Met behulp van ICT kun je gegevens snel en tijdig bij leerling/student en leraar krijgen. In deze

module leren studenten de data die beschikbaar komen uit het volgen van en meten in

leerprocessen te analyseren en de uitkomsten ervan te gebruiken als feedback van datzelfde

leerproces. Vervolgens kunnen met gegevens allerlei analyses worden uitgevoerd. Wat zijn ethische

stappen als het gaat om afstemmen op leerlingen/studenten? Welke gegevens worden verzameld,

met welk doel, wanneer, wie ziet gegevens, met wie worden gegevens gedeeld, wie is eigenaar ? Het

werken met learning analytics kan niet zonder overwegingen en afspraken ten aanzien van de

ethische aspecten van het werken met big data.

Deze module is een onderdeel van de leerroute Gepersonaliseerd en toekomstgericht leren uit het

profiel Onderwijsexpert in de 21e eeuw. Onder begeleiding van vakinhoudelijk bekwame opleiders

werk je in de module aan je eigen ontwikkeling en aan het verbeteren van je eigen onderwijspraktijk.

In deze module worden blended onderwijsvormen ingezet, waarbij je veel ruimte krijgt met je eigen

persoonlijke praktijkvragen aan de slag te gaan. Je leert wetenschappelijke bronnen zoeken,

beoordelen en vertalen naar niet alleen je eigen situatie maar ook naar de brede onderwijscontext.

De module wordt afgesloten met een beroepsproduct waarin je de verworven competenties

aantoont.

14

Leren met ict

Als leerkracht krijg je steeds nieuwe informatie over de vele ICT-toepassingen die invloed kunnen

hebben op het leren van je leerlingen/studenten en op jouw pedagogisch -didactisch handelen.

Welke keuze wil je maken en waar baseer je deze keuze op? En wat is er nodig om tot zinvolle

implementatie te komen? Van leraren wordt verwacht dat zij beredeneerde keuzes maken om

nieuwe technologieën verantwoord in te zetten. Deze module stuurt dan ook aan op het didactisch

redeneren rondom de inzet van onderwijstechnologie.

In de eerste plaats betekent dit dat samen nagedacht wordt over duurzaam leren. Treedt duurzaam

leren op onder invloed van specifieke didactiek waarin ict een rol speelt? In de leerroute hanteren

we drie ijkpunten om na te gaan of leren werkelijk optreedt: duurzame verandering, transfer en rijke

verbindingen. Als we beslissingen nemen over de inzet van onderwijstechnologieën op basis van

deze begrippen kunnen we kwaliteitsverbetering in het onderwijs realiseren. Vervolgens komen

didactische principes aan de orde die een rol spelen bij je keuze voor specifieke ICT-toepassingen.

Ook worden voor- en nadelen van ICT-toepassingen en implementatie-perikelen geïnventariseerd en

besproken.

Studenten verrichten binnen de module een onderzoek naar de inzet van ICT op hun school en

komen tot concrete en uitvoerbare adviezen die een aanzet zijn voor schoolverbetering.







met een beroepsproduct waarin je de verworven competenties aantoont.

15

Leren, onderwijzen en gedragvraagstukken (Deze module is niet los te volgen)

Leerlingen/studenten met specifieke onderwijsbehoeften hebben vooral veel baat bij effectief en

goed opgezet onderwijs. Vanzelfsprekend geldt dat voor iedere leerling/student, maar vooral

leerlingen/studenten met gedragsproblemen zijn hierbij het meest gebaat. Effectief en goed opgezet

onderwijs zorgt ervoor dat gedragsproblemen minder vaak voorkomen, afnemen en bij

gedragsstoornissen beter beheersbaar zijn binnen een effectieve schoolcontext. In deze module leer

je om op schoolniveau te kijken naar processen rondom leren en gedrag.


Je doet onderzoek naar gedragsvraagstukken op schoolniveau waarbij je aanbevelingen geeft

om tot verbetering van het pedagogisch schoolklimaat te komen. Met als uiteindelijk doel om

leerlingen/studenten optimaal tot leren te laten komen.

Een ander thema binnen deze module is ethisch handelen. Hierbij krijg je inzicht in het spanningsveld

tussen overtuigingen en praktisch handelen van jezelf en collega’s.


praktijkopdrachten. Daarbij krijg je veel ruimte om met je persoonlijke praktijkvragen aan de slag te



waarin je je verworven competenties aantoont.

16

Lesgeven en denkprocessen

Van nature zijn we nieuwsgierig en hebben we vragen over het hoe en waarom van dingen. Maar

nieuwsgierigheid naar nieuwe dingen leidt niet altijd vanzelfsprekend tot duurzaam leren. We gaan

uit van de opvatting dat denken de basis vormt voor leren en dat de leraar in het ontwerp en de

uitvoering van zijn les de denkprocessen van leerlingen en studenten stimuleert.








17

*Nieuwkomers en Educational Needs

Newcomers and Educational Needs

In Nederland zijn veel nieuwkomersgezinnen die asiel hebben gekregen of nog wachten op een

status. Alle kinderen uit deze nieuwkomersgezinnen hebben recht op onderwijs en gaan in

Nederland naar school. De diversiteit aan leerlingen die de Nederlandse taal niet spreken en

ondertussen veel hebben meegemaakt stellen leraren voor de nodige implicaties en vraagstukken. In

deze module komen de volgende onderwerpen aan de orde:

Interculturele communicatie en ecologie:

Het bieden van goed onderwijs met nieuwkomers vraagt om aan te sluiten bij de

onderwijsbehoeften van deze leerlingen. Hiervoor is het van belang om het systemische netwerk (de

ecologie) van de leerling in kaart te brengen. Daarvoor is kennis van interculturele communicatie

noodzakelijk zodat je gesprekken met onder andere ouders of andere verzorgers kunt voeren.

Constructen ten aanzien van nieuwkomers:

Leraren maakt het meestal niet uit welke culturele achtergrond een leerling heeft. Zij zeggen vaak

‘een leerling is een leerling en die heeft recht op onderwijs, ongeacht achtergrond of huidskleur’. De

vraag is hoe jij en je collega’s handelen op basis van eigen culturele achtergronden en constructen. Je

onderzoekt de oordelen, vooroordelen en constructen van collega’s en jezelf.

Visie op onderwijs met nieuwkomers

Deze module is een eerste oriëntatie op je persoonlijke visie op goed onderwijs met nieuwkomers in

het Nederlandse onderwijssysteem. Hierbij besteed je aandacht aan hoe deze visie zichtbaar wordt

in jouw pedagogisch en didactisch handelen. Je persoonlijke visie is de basis voor eigen handelen in

de praktijk en in het omgaan met de culturele diversiteit op school.

Deze module is onderdeel van de leerroute ‘Expert in Nieuwkomersonderwijs’ uit het profiel

‘Onderwijsexpert speciale onderwijsbehoeften’ in de master EN. Onder begeleiding van

vakinhoudelijk bekwame docenten werkt u in de module aan uw eigen onderwijspraktijk. In vijf


praktijkopdrachten, waarbij u veel ruimte krijgt om met uw persoonlijke praktijkvragen aan de slag te

gaan. U leert wetenschappelijke bronnen zoeken, beoordelen en vertalen naar uw eigen situatie,


waarin u uw verworven competenties aantoont.


18

*Nieuwkomers en taalbeleid Newcomers and school language policy

Om adequaat taalonderwijs te kunnen verzorgen in Nederlands als tweede taal in het basisonderwijs

is het van belang om zicht te hebben op de meest recente internationale kennis op het gebied van

taalverwerving en het brein en de daarmee verbonden kennis over meertaligheid en Nederlands als

tweede taal. In deze module leert u om vanuit uw bevindingen in de eerste module van deze

leerroute en vanuit een onderbouwde visie kritisch te kijken naar taalonderwijs voor deze doelgroep.

Daarbij is de invalshoek dat meertaligheid geen probleem vormt, maar juist mogelijkheden biedt. U

onderzoekt in uw eigen onderwijspraktijk vanuit verschillende perspectieven en op verschillende

niveaus de taalachtergrond van en het onderwijs aan niet-Nederlandstalige leerlingen. Dit leidt tot

een sterkte/zwakte analyse als het gaat om het taalbeleid, gericht op aanpassing en/of aanvulling

van het schoolbeleidsplan.

Deze module is onderdeel van de leerroute ‘Expert in Nieuwkomersonderwijs’ in de master

Educational Needs. Onder begeleiding van vakinhoudelijk bekwame docenten werkt u in de module

aan uw eigen onderwijspraktijk. In vijf modulebijeenkomsten worden interactieve colleges

afgewisseld met werkcolleges en praktijkopdrachten, waarbij u veel ruimte krijgt om met uw

persoonlijke praktijkvragen aan de slag te gaan. U leert wetenschappelijke bronnen zoeken,

beoordelen en vertalen naar uw eigen situatie, maar ook naar de brede onderwijscontext. De module

wordt afgesloten met een beroepsproduct waarin u uw verworven competenties aantoont.


19

*Nieuwkomers en taalonderwijs Newcomers and language teaching

Op basis van de sterkte/zwakte analyse in de module Nieuwkomers en taalbeleid ontwerpt u –in

samenspraak met uw collega’s – taal- en leesonderwijs op het gebied van Nederlands als tweede taal

in uw eigen onderwijspraktijk. Afhankelijk van die praktijk richt u zich daarbij op de eerste opvang

van niet-Nederlandstalige leerlingen in speciaal daarvoor ontworpen vormen van onderwijs of op het

ondersteunen van leraren bij het NT2-onderwijs op reguliere scholen. U maakt gebruik van

internationale kennis op het gebied van het onderwijzen van een tweede taal en van vakkennis die

voorhanden is met betrekking tot ontwikkelingsperspectieven en leerlijnen.

Deze module is onderdeel van de leerroute ‘Expert in Nieuwkomersonderwijs’ in de master

Educational Needs. Onder begeleiding van vakinhoudelijk bekwame docenten werkt u in de module

aan uw eigen onderwijspraktijk. In vijf modulebijeenkomsten worden interactieve colleges

afgewisseld met werkcolleges en praktijkopdrachten, waarbij u veel ruimte krijgt om met uw

persoonlijke praktijkvragen aan de slag te gaan. U leert wetenschappelijke bronnen zoeken,

beoordelen en vertalen naar uw eigen situatie, maar ook naar de brede onderwijscontext. De module

wordt afgesloten met een beroepsproduct waarin u uw verworven competenties aantoont.

De module nieuwkomers en taalonderwijs kan alleen als losse module gevolgd worden als eerst de

module nieuwkomers en taalbeleid is gevolgd.


20

*Nieuwkomers en sociaal-emotionele ontwikkeling Newcomers and social-emotional development

Onbekend maakt onbemind, zo luidt het spreekwoord. Dit spreekwoord geldt vaak voor mensen die

niet begrepen worden vanwege een andere culturele achtergrond. Op het moment dat we vanuit

verschillende culturele achtergronden met elkaar in contact komen en luisteren naar ervaringen van

elkaar komt er begrip voor de ander. Johnston (2012) stelt dat begrip noodzakelijk is om je te kunnen

verplaatsen in de ander. Verplaatsen in de ander is van belang om de ander te accepteren zoals die is

en het zorgt voor minder angst en conflicten.

Daarom staan in deze module de volgende onderwerpen centraal:

Verhalen, ervaringen en wijsheden

In deze module worden verhalen, ervaringen en wijsheden uitgewisseld om het sociaal emotioneel

leren te stimuleren. Door uitwisseling komt immers begrip voor de ander tot stand. Hierdoor

ontstaat ruimte om de ander te accepteren.

Sociaal emotionele ontwikkeling

In het Nederlandse onderwijs besteden we tijdens de lessen sociaal-emotionele ontwikkeling

aandacht aan het opbouwen van zelfvertrouwen, het leren omgaan met gevoelens, sociale

vaardigheden en relaties. Het sociaal emotioneel leren stopt niet bij volwassenheid maar is een

continue ontwikkeling gedurende het leven. In deze module onderzoeken we hoe sociaal emotioneel

leren verweven kan worden in het onderwijs zonder aparte lessen aan te bieden en tegemoetkomt

aan de ondersteuningsbehoeften van mensen met een andere culturele achtergrond.

Trauma en veerkracht

Kinderen en jongeren kunnen op jonge leeftijd al schokkende ervaringen meegemaakt die kunnen

leiden tot een trauma. De mate van veerkracht van een kind/jongere bepaalt hoe die schokkende

ervaringen invloed hebben op zijn of haar functioneren. Leraren hebben grote invloed op deze

veerkracht. Hiervoor is een sensitieve leraar en een veilig pedagogisch klimaat noodzakelijk waarin

verhalen met anderen gedeeld worden.

Deze module is onderdeel van de leerroute Expert in nieuwkomersonderwijs uit het profiel

‘Onderwijsexpert speciale onderwijsbehoeften’ in de master EN. Onder begeleiding van

vakinhoudelijk bekwame docenten werkt u in de module aan uw eigen onderwijspraktijk. In vijf


praktijkopdrachten, waarbij u veel ruimte krijgt om met uw persoonlijke praktijkvragen aan de slag te

gaan. U leert wetenschappelijke bronnen zoeken, beoordelen en vertalen naar uw eigen situatie,


waarin u uw verworven competenties aantoont.


21

*Nieuwkomers en rekenwiskunde Newcomers and the teaching of maths

In deze module staat het rekenwiskundeonderwijs in een meertalige setting centraal. Het kan hierbij

gaan om diverse onderwijscontexten, bijvoorbeeld een klas waarbij een of enkele nieuwkomers

binnen de reguliere setting rekenlessen krijgen of een gehele klas van nieuwkomers. We kijken

vanuit meerdere perspectieven naar het rekenwiskundeonderwijs. Daarbij is speciale aandacht voor

de invloed van cultuurverschillen op de inhoud van rekenwiskundige kennis en vaardigheden in

relatie tot de rekenlessen.

Voor twee leerlingen worden gegevens over de rekenontwikkeling verzameld en geanalyseerd en

vervolgens wordt nader onderzocht wat de onderwijsbehoeften van deze leerlingen zijn. Van daaruit

wordt de vertaalslag gemaakt naar een ontwerp. Daarin wordt een passende vakinhoudelijke- en

vakdidactische ondersteuning beschreven die is afgestemd op de talenten en onderwijsbehoeften

van deze leerlingen. We besteden daarbij onder meer aandacht aan ondersteuning van leerlingen bij

talige hobbels bij rekenen en leerlijnen en didactiek. Vanuit de ontwerpen voor de leerlingen wordt

de vertaalslag naar de hele groep gemaakt. In de module word je bovendien uitgedaagd om de

dialoog met collega’s te voeren over het rekenwiskunde-onderwijs in een multiculturele setting.

Aan het eind van de module houden we nog eens tegen het licht: hoe kun je reken-

wiskundeonderwijs in deze specifieke onderwijsleeromgeving zodanig realiseren dat aan alle

leerlingen optimale kansen voor functionele gecijferdheid (voor loopbaan en burgerschap) worden

geboden.


22

Onderwijsinnovaties duurzaam implementeren

In deze module staat centraal hoe je in de rol van master onderwijsveranderingen, gericht op het

ontwerpen van krachtige en inspirerende leeromgevingen in relatie tot gepersonaliseerd en

toekomstgericht leren, kunt ondersteunen en aansturen.

Studenten komen tot een samenhangende visie op het ontwerpen en uitvoeren van

onderwijsinnovaties gericht op gepersonaliseerd en toekomstgericht leren en laten zich hierbij

inspireren door een diversiteit aan bronnen.

Studenten verdiepen zich in schoolontwikkelingsvraagstukken en ontwikkelen hierbij een projectplan

om vorm te geven aan onderwijsveranderingen. Studenten onderzoeken mogelijkheden om krachtig

gepersonaliseerd leren duurzaam te implementeren in de eigen beroepscontext. Onder begeleiding

van opleiders werk je in de module aan je eigen ontwikkeling als veranderaar in de school en aan het

verbeteren van de eigen onderwijspraktijk. In deze module worden blended onderwijsvormen

ingezet, waarbij veel ruimte is om met eigen persoonlijke praktijkvragen aan de slag te gaan.

NB: In het kader van de pilot is het mogelijk dat deze inhoudsbeschrijving nog gewijzigd zal worden.

23

Ontwerpen: kind en sociale omgeving

Kinderen groeien op in een sociale omgeving. De sociale ontwikkeling begint al met het eerste

oogcontact van jonge baby’s. Gaandeweg leren kinderen hun weg te vinden in deze sociale wereld.

Hoe doen zij dit en wat is de rol van de mensen die zij tegenkomen in deze omgeving? Wie leert hen

hóe zich te gedragen en contact te maken? Kortom hoe verwerven kinderen hun sociale

competenties?

Het (rollen-) spelen speelt hierin een belangrijke rol. Via deze weg doen kinderen veel ervaring op en

leren ze grenzen verkennen. In deze module krijg je inzicht in de sociale ontwikkeling van kinderen en

welke rol de leerkracht daarin speelt. Wat is de invloed van je eigen gedrag als leerkracht? Hoe kunt

je eventuele stagnaties herkennen? Hoe kun je de ontwikkeling weer proberen vlot te trekken?

Deze module is onderdeel van de leerroute Passend meesterschap jonge kind uit het profiel

onderwijsexpert speciale onderwijsbehoeften. Onder begeleiding van vakinhoudelijk bekwame

docenten werk je in de module aan uw eigen ontwikkeling en aan het verbeteren van je eigen

onderwijspraktijk. In vijf bijeenkomsten worden interactieve colleges afgewisseld met werkcolleges

en praktijkopdrachten, waarbij je veel ruimte krijgt met je eigen persoonlijke praktijkvragen aan de

slag te gaan. Je leert wetenschappelijke bronnen zoeken, beoordelen en vertalen naar niet alleen je

eigen situatie maar ook naar de brede onderwijscontext. De module wordt afgesloten met een

beroepsproduct waarin je je verworven competenties aantoont.

24

Ontwerpen voor spelen Jonge kinderen leren door te spelen. Zij nemen zelf allerlei initiatieven om de wereld en zijn werking te ontdekken. Zij observeren, imiteren en experimenteren tijdens hun spel. Zij zoeken daarbij zelf het benodigde materiaal of maken het van wat zij tegenkomen. In de onderbouw kunnen leerkrachten leren van het spelen van jonge kinderen. Leerkrachten kunnen door te kijken en te luisteren inschatten op welk ontwikkelingsniveau de kinderen zich bevinden. Dat geeft de leerkracht inzicht in de onderwijsbehoeften van jonge kinderen. Welke ruimte moeten zij bieden? Welk materiaal kunnen ze toevoegen? Wanneer is het zinvol om een spelinterventie te plegen? Op welke manier kunnen ze de kinderen de gelegenheid bieden tot het nemen van een volgende stap in hun ontwikkeling? Met andere woorden: wat is nodig om een krachtige leeromgeving te ontwerpen waarin jonge kinderen goed kunnen spelen? In deze module staan de volgende onderwerpen centraal:

Leren in een verrijkte leeromgeving Het is belangrijk om de waarde van een rijke leeromgeving op een juiste manier te interpreteren voor de manier waarop jonge kinderen leren en zich ontwikkelen. Je leert verschillende leertheorieën met betrekking tot de huidige opvattingen over leren van jonge kinderen.

Planmatig handelen bij het ontwerpen en uitvoeren van een rijke leeromgeving Planmatig werken is essentieel bij het ontwerpen en uitvoeren van een rijke leeromgeving voor kleuters. Planmatig werken helpt om overzicht te krijgen en op een systematische maner te werken waarbij de acties ontwerpt, uitvoert, evalueert en bijstelt. Je leert in deze module volgens de PDCA-cyclus planmatig te werken en te observeren.

Spel als voertuig voor de ontwikkeling van jonge kinderen Spelen is erg belangrijk in de ontwikkeling van het kind. Met spel worden er diverse situaties en vaardigheden geoefend, zowel op motorisch en cognitief, als op sociaal gebied. Je krijgt inzicht in de betekenis van spel voor de ontwikkeling van jonge kinderen. Hiervoor is het van belang dat je weet welke grote lijnen er zijn in de fases van spelontwikkeling. In deze module leer je spelkwaliteit te observeren en te beoordelen.

Rol van de leerkracht in het creëren van een rijke leeromgeving Bij het creëren van een rijke leeromgeving heeft de leerkracht verschillende rollen. Hij is ontwerper van de leeromgeving. Hij is ook de expert als het gaat om de inhoud, de leerstof. Daarnaast is hij voor de kinderen een identificatiefiguur en daarmee ook cultuurdrager. Tenslotte is hij ook een coach, die de kinderen stimuleert om het beste uit zichzelf te halen. Je verkrijgt inzicht in de rol die een leerkracht kan spelen in het ontwerpen en uitvoeren van een rijke leeromgeving afgestemd op de onderwijsbehoeften van de kinderen.

Deze module is onderdeel van de leerroute Passend meesterschap jonge kind uit het profiel onderwijsexpert speciale onderwijsbehoeften. Onder begeleiding van vakinhoudelijk bekwame opleiders werk je in de module aan je eigen ontwikkeling en aan het verbeteren van je eigen onderwijspraktijk. In vijf bijeenkomsten worden interactieve colleges afgewisseld met werkcolleges en praktijkopdrachten, waarbij je veel ruimte krijgt met je eigen persoonlijke praktijkvragen aan de slag te gaan. Je leert wetenschappelijke bronnen zoeken, beoordelen en vertalen naar niet alleen je eigen situatie maar ook naar de brede onderwijscontext. De module wordt afgesloten met een beroepsproduct waarin je je verworven competenties aantoont.

25

*Rekendynamiek: een aanzet tot verandering in

reken-wiskundeonderwijs In deze module wordt toegewerkt naar het ontwerpen van een reken-wiskunde-verbeterplan. Iedereen heeft in het dagelijks leven met rekenen te maken. Het streefdoel voor rekenen wiskundeonderwijs is de maatschappelijke redzaamheid voor alle leerlingen/studenten. Vanzelfsprekend vraagt dit een inspanning van de leraar en de leerling/studenten. Om op een school structureel goed reken-wiskundeonderwijs te realiseren is echter inspanning vereist van het hele team en direct betrokkenen.

Het belang van goed reken-wiskundeonderwijs wordt doorgaans op elke school onderschreven. Leraren staan voor de uitdagende taak om leerlingen een stevige rekenbasis te bieden. Die basis wordt gelegd door vroeg te beginnen en ervoor te zorgen dat er sprake is van een doorgaande lijn tot het eind van de basisschool en daarna. Het onderhouden en uitbreiden van rekenkennis –en vaardigheden vraagt ook in het voortgezet onderwijs en de opleidingen daarna, expliciete aandacht. De volgende onderwerpen staan centraal in deze module:

Goed reken en wiskunde onderwijs Goed rekenen wiskunde-onderwijs begint bij het formuleren van doelstellingen, want alleen dan weet je waar je naartoe werkt en of een leerling/student doelen al dan niet heeft bereikt. Goed rekenonderwijs bevat een beredeneerd aanbod afgestemd op de specifieke behoeften van de leerlingen/studenten. Nadenken over passend aanbod vereist dat leraren kennis hebben over de doorgaande rekenleerlijnen en didactiek. In deze module doen studenten onderzoek naar visie, beleid, praktijk en opbrengsten van het reken-wiskundeonderwijs in de school.

Reken- wiskunde-verbeterplan Goed reken-wiskundeonderwijs begint bij het formuleren van een gezamenlijke visie en ambitie. De visie van de school wordt vertaald in een rekenbeleidsplan of rekenverbeterplan. Dit plan geeft aan op welke wijze goed reken-wiskundeonderwijs gerealiseerd wordt en gaat in op het stellen van doelen, beredeneerd aanbod, tijd voor rekenen op het rooster, kwaliteit van instructie, differentiatie en organisatie, monitoren van de rekenontwikkeling, opbrengstgericht werken, en borging. Leren van en met elkaar als team is een voorwaarde om het rekenbeleid uit te voeren.

Rekenspecialist Een rekenspecialist heeft zicht op het rekenbeleid en op de vertaalslag hiervan in de dagelijkse praktijk van het reken-wiskundeonderwijs. In deze module ontwikkelen studenten hun rol als Master rekenspecialist in de school.

In deze module werken de studenten toe naar een actieve rol als (toekomstig) Master rekenspecialist en ervaren en ontwikkelen diverse aspecten van deze rol.

Deze module is een onderdeel van de leerroute Rekenwiskunde en dyscalculiespecialist uit het profiel Onderwijsexpert rekenen wiskunde-innovatie.


26

*Rekenen aan de basis: rekengesprekken en rekeninterventies

De module Rekenhulp zoomt in op leraarvaardigheden met betrekking tot het rekendomein ‘getallen

en bewerkingen’ in het rekenleerstofgebied tot 1000. In deze module ontwerpen studenten op basis

van inventarisatie en analyse een onderbouwd gepersonaliseerd onderwijsontwerp voor een leerling

waarbij de rekenontwikkeling stagneert of achterblijft.

Studenten verzamelen en analyseren gegevens over de rekenontwikkeling van de leerling/student

en formuleert op basis daarvan hypothesen. Op basis van onderzoeksvragen gaat de student

onderzoeken; taakanalyse en reken(diagnostische)gesprekken met de leerling/student maken daar in

elk geval deel van uit. Op basis van de onderzoeksgegevens worden onderwijsbehoeften

geformuleerd en komen studenten tot een gefundeerd onderwijsontwerp voor ongeveer zes weken

gericht op bevordering van de rekenontwikkeling van de leerling. De leerling/student wordt actief bij

het ontwerp betrokken en het plan wordt met de ouders en andere betrokkenen besproken.

Minimaal één interventie van het ontwerp wordt uitgevoerd. De module wordt afgesloten met een

beroepsproduct waarin de student verworven competenties aantoont.

Deze module is een onderdeel van de leerroute Rekenwiskunde en dyscalculiespecialist uit het

profiel Onderwijsexpert reken-wiskunde innovatie en de leerroutes in het profiel Remedial Teaching

en kan gekozen worden in de (pilot) leerroute Gepersonaliseerd leren met ICT in het profiel Talent.


27

*Rekenwiskunde-problemen en dyscalculie: leerpotentieel bij

ernstige rekenproblemen

In deze module brengen studenten de beginsituatie van een leerling/student met ernstige

rekenwiskunde problemen en/of dyscalculie in kaart. Op basis van een verkennend onderzoek

ontwerpen studenten een OrthoDidactische Leerroute (ODL) die aansluit op de onderwijsbehoeften

van de leerling/student voor rekenen-wiskunde. Het beroepsproduct bestaat uit een schriftelijk

verslag van het ontwerpproces van een orthodidactische leerroute (ODL) voor de gekozen leerling.

Als verplichte bijlage bij dit beroepsproduct worden verder één uitgewerkte lesactiviteit van het

ontwerp en een compilatie van een beeldopname van een rondetafelgesprek opgenomen.

De leerling/student en de collega’s in school worden bij het ontwerpproces betrokken. Om het

ontwerp van de ODL goed te laten aansluiten op de onderwijsbehoeften van de leerling/student

voeren studenten een rekengesprek met de leerling/student. Daarna bespreken studenten het

ontwerp van de ODL op transformatieve wijze in een rondetafelgesprek met tenminste vijf collega’s

die bij de leerling/student betrokken zijn. Daarin bespreken studenten de gesignaleerde

orthodidactische ondersteuningsbehoeften van de leerling/student multidisciplinair om te komen tot

een eenduidige aanpak voor de leerling /student in de school, waarbij commitment wordt

nagestreefd van alle gesprekspartners voor het gezamenlijk realiseren van de ODL bij de

leerling/student.


profiel Onderwijsexpert reken-wiskunde innovatie en onderdeel van het profiel Remedial Teaching.


28

*Rekenen in ontwerpend leren

In deze module ontwerpen studenten een reken-wiskundeproject met betrekking tot de leerstofinhoud van het voortgezet rekenen project. Het project creëert een rijke en uitnodigende reken-wiskundige leeromgeving waaraan alle leerlingen kunnen deelnemen. Het project doet een beroep op 21ste eeuw leren waaronder: creatief denken, probleem oplossend denken, samenwerkend leren. Het is daarbij van belang dat studenten laten zien hoe het proces van ontwerpen en uitvoeren van het project is verlopen. Studenten gaan na of het project de leerlingen/studenten voldoende heeft gemotiveerd / uitgedaagd en heeft bijgedragen aan het zelfvertrouwen in reken/wiskunde. Met andere woorden: studenten moeten nagaan of het project orthopedagogisch en orthodidactisch voldoende aansloot. De module wordt afgesloten met een beroepsproduct waarin studenten de verworven competenties aantonen.


profiel Onderwijsexpert reken-wiskunde innovatie.


29

Schoolontwikkeling en verandermanagement

Over schoolontwikkeling en/of verandermanagement zijn vele boeken geschreven. Een ervan heet:

“Gedoe komt er toch” (Swieringa en Jansen, 2005), een titel die dicht bij de waarheid lijkt te staan,

want helemaal zonder “gedoe” vinden veranderingen nooit plaats. Veranderen is ingewikkeld. Het

heeft namelijk met veel én verschillende aspecten van een organisatie van doen. En

schoolorganisaties zijn daar geen uitzondering op. Of je het nu ontwikkelen, veranderen, aanpassen

of groeien noemt, altijd raakt het mensen diep in hun persoonlijk professionele opvattingen over

onderwijs en leren.

In deze module maak jeeen contextanalyse van de eigen onderwijssituatie op het niveau van de

school (Basisonderwijs) of afdeling/sectie (Voortgezet onderwijs). De analyse toont de actuele

onderwijskundige situatie voor wat betreft opleidingsmodel en pedagogisch-didactische grondslag.

Dit zet je af tegen de nabije en verdere toekomst en plaats je dus in het licht van relevante

maatschappelijke en onderwijskundige ontwikkelingen. Ten behoeve van de analyse gebruik je

verschillende analyse-instrumenten.

Deze module is onderdeel van de leerroute intern begeleider/zorgcoördinator uit het profiel

onderwijsexpert begeleiden en innoveren. Onder begeleiding van vakinhoudelijk bekwame opleiders

werk je in de module aan uw eigen onderwijspraktijk. In vijf modulebijeenkomsten worden

interactieve colleges afgewisseld met werkcolleges en praktijkopdrachten, waarbij je veel ruimte

krijgt om met je persoonlijke praktijkvragen aan de slag te gaan. Je leert wetenschappelijke bronnen

zoeken, beoordelen en vertalen naar je eigen situatie, maar ook naar de brede onderwijscontext. De

module wordt afgesloten met een beroepsproduct waarin je je verworven competenties aantoont.

30

*Schrijven en spellen "Vandaag zijn we bij het onderdeel schrijven. Pak je boek, je pen en je schrift, en lees de opdracht op bladzijde 15 vast door." Nederlandse leerlingen/studenten schrijven op basis van opdrachten in methodes verschillende soorten teksten die vervolgens worden ingeleverd. De leraar voorziet het ingeleverde werk van feedback op inhoud, schrijfstijl en correctheid en het schrijfproduct verdwijnt in de spreekwoordelijke la. Leerlingen/studenten die goed kunnen schrijven, hebben er plezier in. Leerlingen/studenten die moeite hebben met schrijven hopen dat het schrijfonderdeel snel voorbij is. In vo en mbo speelt ‘teaching to the test’ een belangrijke rol. Leerlingen/studenten oefenen gedurende hun gehele schoolcarrière alleen de teksten die op het examen gevraagd worden. Dat is niet erg motiverend en het is de vraag of het hen de mogelijkheid biedt zich werkelijk te ontwikkelen tot schrijvers. In het Nederlandse onderwijs wordt veel tijd besteed aan spelling, maar het schrijven van teksten is een stiefkindje geworden. En dat terwijl schrijven onlosmakelijk verbonden is met begrijpend lezen, faciliterend is voor spelling en deel uitmaakt van het onderwijs in de 21e eeuw! In deze module komen schrijven en spellen in relatie tot elkaar aan de orde. De volgende onderdelen staan centraal:

Motiverend schrijfonderwijs Op welke manier kunnen leerlingen/studenten worden gemotiveerd om te schrijven? Betrokkenheid en authenticiteit zijn belangrijk. Ingegaan wordt op het kiezen en vormgeven van schrijfopdrachten en tekstgenres, de schrijfidentiteit van zowel de leraar als de leerling/student en over de fixed en de growth mindset als het gaat om schrijven. Kwaliteit bij schrijfonderwijs Hoe kunnen leerlingen/studenten worden ondersteund bij het gericht verbeteren van de kwaliteit van hun schrijfproducten? Als basis voor kwaliteit worden de ‘six and one traits for writing’ genomen. Ook is aandacht voor de referentieniveaus voor schrijven. Het schrijfproces en de begeleiding daarvan Welke fasen komen aan bod in het schrijfproces en welke ondersteuning kan in de verschillende schrijffases worden geboden. Aan bod komen de leraar als rolmodel, feedback door de leraar en medeleerlingen/studenten en ondersteunende aanpakken, waaronder ICT-toepassingen. Spelling Spelling is onlosmakelijk verbonden met schrijven. In deze module wordt ingegaan op spellingontwikkeling, goed spellingonderwijs en het ondersteunen van spellingzwakke leerlingen/studenten. Deze module is een onderdeel van de leerroute Taalspecialist/dyslexie uit het profiel Onderwijsexpert taal- en leesinnovatie. Onder begeleiding van vakinhoudelijk bekwame opleiders werk je in de module aan je eigen ontwikkeling en aan het verbeteren van je eigen onderwijspraktijk. In vijf modulebijeenkomsten worden interactieve colleges en praktijkopdrachten, waarbij je veel ruimte krijgt met je eigen persoonlijke praktijkvragen aan de slag te gaan. Je leert wetenschappelijke bronnen zoeken, beoordelen en vertalen naar niet alleen je eigen situatie maar ook naar de brede onderwijscontext. De module wordt afgesloten met een beroepsproduct waarin de verworven competenties worden aangetoond.


31

*Spelen met taal en geletterdheid

Taal is belangrijk in de kleutergroepen en groep 3. Jonge kinderen leren door te spelen en te denken binnen interessante contexten. Zo bouwen ze aan het ontwikkelen van een ervarings- en taalbasis en geletterdheid. Dat betekent dat je in deze module nadenkt over brede motiverende thema's en de plaats daarin van activiteiten die gericht zijn op de taalontwikkeling van leerlingen. De volgende onderwerpen staan centraal: Duurzaam taal leren Je denkt na over de vraag hoe het vergroten van een ervarings- en taalbasis en het ontwikkelen van geletterdheid in de onderbouw betekenisvol kan worden vormgegeven en welke rol ICT hierbij kan spelen. Ook buig je je over de rol van de omgeving. Geletterdheid Er wordt ingegaan op de verschillende aspecten van geletterdheid in de onderbouw, zoals creatief schrijven, luisteren, foneembewustzijn/letters en de leeshandeling. Er is aandacht voor effectief onderwijs en voor de leerkracht als rolmodel. Ook speelt leesmotivatie een grote rol. Spelen en denken We gaan in op de vraag hoe het vergroten van de ervarings- en taalbasis en geletterdheid een plaats kunnen hebben binnen betekenisvolle contexten en welke rol herhaald voorlezen, creatief schrijven en spel daarbij kunnen spelen. Scaffolding Je denkt na over de vraag hoe taalzwakke leerlingen, leerlingen die het Nederlands als een tweede taal leren en leerlingen met zwakke executieve functies effectief kunnen worden ondersteund binnen de context waarin gewerkt wordt en welke rol ICT daarbij kan spelen. Deze module is een onderdeel van de leerroutes Taalspecialist/dyslexie, Passend meesterschap jonge kind en Remedial Teaching. Onder begeleiding van vakinhoudelijk bekwame opleiders werk je in de module aan uw eigen ontwikkeling en aan het verbeteren van je eigen onderwijspraktijk. In vijf modulebijeenkomsten worden interactieve colleges afgewisseld met werkcolleges en praktijkopdrachten, waarbij je veel ruimte krijgt met je eigen persoonlijke praktijkvragen aan de slag te gaan. Je leert wetenschappelijke bronnen zoeken, beoordelen en vertalen naar niet alleen je eigen situatie maar ook naar de brede onderwijscontext. De module wordt afgesloten met een beroepsproduct waarin je de verworven competenties aantoont. *Deze module kan ook via e-learning worden verzorgd.

32

*Taal en lezen 1 (decoderen en vloeiend lezen)

Het bereiken van leesvloeiendheid is essentieel om volwaardig deel te nemen aan de geletterde

samenleving. Vloeiend kúnnen lezen is daarom een belangrijk doel van onderwijs in voortgezet lezen.

Het is de fase waarin leerlingen/studenten tot geautomatiseerde woordherkenning komen,

aanvankelijk hardop (tot AVI M4) en later via stillezen (vanaf AVI M4 en verder gedurende de hele

onderwijscarrière). In deze module staan de volgende onderwerpen centraal:

Vloeiend lezen; versnellen van de leeshandeling

Leerlingen/studenten leren vloeiend lezen doordat zij steeds vaardiger (complexe) woordstructuren

kunnen decoderen. Deze ontwikkeling wordt gestimuleerd door het lezen van veel teksten. Er is een

aantal effectieve technieken voor het versnellen van de leeshandeling. We bieden de kaders hiervoor

aan in een basisarrangement.

Leesmotivatie, leesbeleving en het juiste boek

Eén van de factoren die medebepalend zijn voor leesmotivatie is het vinden van het beslissende

boek. Hoe helpen leraren leerlingen/studenten juist dat boek te vinden? Hoe kunnen ze functioneren

als rolmodel als het gaat om leesmotivatie? Hoe creëren ze een ‘leessfeer’ in hun klas zodat alle

leerlingen/studenten met plezier lezen? Welke mogelijkheden bieden digitaal lezen of luisterlezen?

Innovatief handelen

In deze module kijk je kritisch naar het onderwijs in en de toetsing van vloeiend lezen op je eigen

school. Ze baseren zich daarbij op beschikbare onderzoeksevidentie. Belangrijke uitgangspunten

vormen goed en motiverend leesonderwijs voor alle leerlingen/studenten en het daarbij inzetten van

extra ondersteuning voor zwakke lezers met behulp van programma’s als Connect of Ralfi/Ralfi light.

Deze module is een onderdeel van de leerroute Taalspecialist/dyslexie uit het profiel

Onderwijsexpert taal- en leesinnovatie. Onder begeleiding van vakinhoudelijk bekwame opleiders








33

*Taal en lezen 2 (denken en begrijpen)

In de praktijk van het onderwijs wordt onder begrijpend lezen vaak verstaan dat leerlingen/studenten strategieën leren om teksten te kunnen begrijpen. In deze module gaan we ervan uit dat een aantal aspecten samen tot leesbegrip leiden. Het gaat dan om het decoderen, het ontwikkelen van een ervarings- en taalbasis, leesmotivatie en hoeveelheid tekst, tekstkwaliteit en actief denken over teksten. In deze module staan daarom de volgende aandachtsgebieden centraal:

Een ervarings- en taalbasis Om teksten te kunnen begrijpen, is het nodig om kennis op te bouwen en een adequate woordenschat. Wat zijn effectieve manieren om contextgericht te werken aan leesbegrip? Hoe vergroten leerlingen/studenten hun woordenschat? Begrijpend lezen is geen geïsoleerd vak, maar het omgaan met teksten vindt plaats in alle vakken. Op welke manieren kan de verbinding tussen lezen en andere vakken plaatsvinden? Leraren kijken vanuit onderzoeksevidentie kritisch naar het huidige onderwijs en doen voorstellen tot innovaties.

Teksten kiezen Om teksten te leren begrijpen hebben leerlingen ‘rijke teksten’nodig. In deze module wordt ingegaan op de vraag wat daaronder wordt verstaan en hoe teksten kunnen worden geselecteerd.

Leesplezier ontstaat niet vanzelf! Het met plezier lezen van (jeugd)literatuur en informatieve teksten vraagt om een geëngageerde aanpak met gerichte instructie en ondersteuning. Alleen leesplezier is echter geen garantie voor het aanleggen van de taal-denkrelaties die nodig zijn om te functioneren op het bij de (zorg) leerling/student passende niveau. De ondersteuning in het ervaren en begrijpen van fictie kan naast het maken van leeskilometers juist voor zorgleerlingen een brug slaan naar het begrijpen van meer complexe informatieve teksten. Ben je als leraar in staat om vanuit je eigen leesmotivatie en – ervaring de (zorg)leerling/studenten te enthousiasmeren en de juiste kaders te bieden?

Actief denken De Nederlandse methodes begrijpend lezen zijn sterk gericht op de instructie van leesstrategieën. Wat weten we over het effect daarvan? En hoe kunnen we leerlingen/studenten in een meer contentgerichte benadering stimuleren en ondersteunen in het actief denken over teksten?

Deze module is een onderdeel van de leerroute Taalspecialist/dyslexie uit het profiel Onderwijsexpert taal- en leesinnovatie. Onder begeleiding van vakinhoudelijk bekwame opleiders werk je in de module aan je eigen ontwikkeling en aan het verbeteren van je eigen onderwijspraktijk. In vijf modulebijeenkomsten worden interactieve colleges afgewisseld met werkcolleges en praktijkopdrachten, waarbij je veel ruimte krijgt met je eigen persoonlijke praktijkvragen aan de slag te gaan. Je leert wetenschappelijke bronnen zoeken, beoordelen en vertalen naar niet alleen je eigen situatie maar ook naar de brede onderwijscontext. De module wordt afgesloten met een beroepsproduct waarin de verworven competenties aantoont.


34

*Taal, dyslexie en handelen in de vakken

Binnen het voortgezet onderwijs en het middelbaar beroepsonderwijs spelen de taalvaardigheden

van leerlingen/studenten bij alle vakken een centrale rol. Taal en lezen vormen belangrijke

voorwaarden voor schoolsucces. Over het algemeen zal het zo zijn dat leerlingen/studenten die sterk

zijn in taal en lezen betere resultaten behalen op alle vakken. Leerlingen/studenten met dyslexie en

taalzwakke leerlingen/studenten dreigen soms af te stromen naar een lagere vorm van onderwijs

dan ze cognitief gezien aankunnen. Bovendien hebben problemen met taal en lezen ook vaak

consequenties voor het sociaal-emotioneel functioneren van leerlingen/studenten. In deze module

staan de volgende onderwerpen centraal.

Handelen in de vakken

Bij het vormgeven van een krachtige orthodidactische leeromgeving voor leerlingen met dyslexie en

voor taalzwakke leerlingen/studenten in het algemeen staat het handelen in de vakken centraal.

Leerkrachtvaardigheden, taalgericht vakonderwijs, woordenschat, orthografie, het vreemde

talenonderwijs, het onderwijs aan anderstalige leerlingen en de mogelijkheden van ICT vormen

daarbij ingangen voor een effectieve aanpak.

Taalvaardigheden

Door effectief aandacht te besteden aan taalvaardigheden binnen het voortgezet onderwijs en het

middelbaar beroepsonderwijs zullen niet alleen de taalzwakke leerlingen/studenten, maar alle

leerlingen/studenten binnen de school optimaal profiteren.

Deze module is een onderdeel van de leerroute Taalspecialist/dyslexie uit het profiel

Onderwijsexpert taal- en leesinnovatie. Onder begeleiding van vakinhoudelijk bekwame opleiders








35

Trends in onderwijsconcepten

In deze module volg je de actuele trends in onderwijsconcepten en je denkt met collega’s na over

onderwijsvernieuwingen. Je zet daarvoor een professionele leergemeenschap op in je school. Je

observeert een van deze onderwijsconcepten en je schrijft een kritische waardering.








MODULE-OMSCHRIJVINGEN Master Educational Needs · Met behulp van eigen filmopnames wordt het leren...

Documents

Transcript of MODULE-OMSCHRIJVINGEN Master Educational Needs · Met behulp van eigen filmopnames wordt het leren...