MINDER IS MEER

LITERATUUR

  

InhoudsopgaveWerkgedrag en gevolgen..........................................................................................................2

Bewijslasten van de uitgevoerde activiteit, good practice.....................................................2

Benoemen van opbrengsten voor leerlingen en de student (o.a. leerervaring, reactie en houding van de leerling)........................................................................................................4

Opbrengsten voor de leerlingen, Groep 8:............................................................................4

Opbrengsten voor de student................................................................................................4

Verantwoording gemaakte didactische/pedagogische en organisatorische keuzes.................5

Verantwoording informatieverwerkingsmodel voor leren..........................................................6

Verantwoording metacognitieve vaardigheden.........................................................................7

Eigen metacognitieve kennis en vaardigheden........................................................................8

Relaties tussen de verschillende breinprincipes.....................................................................12

Breinprincipes......................................................................................................................12

Onderzoekende didactiek.......................................................................................................15

Aanpakstrategieën volgens Marzano......................................................................................16

Identificeren van overeenkomsten en verschillen...............................................................16

Non- verbale representaties................................................................................................16

Voorkennis activeren...........................................................................................................16

Actuele ontwikkelingen...........................................................................................................17

Relatie met de omgeving (nadruk op visualisatie)..................................................................18

Leerlijnen SLO-tule uit verschillende vakgebieden.................................................................19

Leeropbrengsten uit de verschillende vakken........................................................................20

Relatie 21ste century skills voor KO OJW................................................................................21

Bibliografie..............................................................................................................................22

DOT 1

Werkgedrag en gevolgenOp stage hebben wij de good practice uitgevoerd. Enkele resultaten en opbrengsten zullen hieronder laten zien of beschreven worden.

Wij hebben de les als volgt uitgevoerd. Tijdens de inleiding zijn we gestart met een filmpje van de heftige regenval in Nederland. Om direct de aandacht van de leerlingen te krijgen hebben we gekozen voor een plaats in de buurt (Enschede). Hierdoor raken de leerlingen meteen geprikkeld omdat ze allemaal wel eens in Enschede zullen zijn geweest en het eventueel dus kunnen herkennen.

Vervolgens hebben we een vraaggesprek met de leerlingen gehad over de problemen van overstromingen. Onder andere zijn de volgende vragen gesteld. Aan de hand van de volgende vragen konden we het vraaggesprek starten.

Wat is precies een overstroming? En hoe kan het ontstaan? Wat doet een overstroming met de mensen in zo’n gebied? Welke middelen hebben we in Nederland om overstromingen te voorkomen/ tegen te

gaan? Waar moet een oplossing aan voldoen om in het vervolg de problemen van een

overstroming te voorkomen?

Vervolgens zijn de leerlingen in groepjes aan het brainstormen gegaan over de oplossing voor wateroverlast. Ze schreven de verschillende ideeën op of maakten kleine schetsjes. Vervolgens hebben we klassikaal besproken welke ideeën eruit zijn gekomen.

Hierna zijn de kinderen het beste idee gaan uitwerken. Dit hebben ze gedaan door een poster te maken. Hierop hebben ze het idee zo goed mogelijk uitgewerkt. Ze hebben hier vervolgens kritisch naar gekeken en nog de laatste aanpassingen gedaan. Vervolgens hebben de leerlingen de poster gepresenteerd voor de klas.

Als afsluiting hebben we besproken of de ideeën uniek waren of gebaseerd op al bestaande ideeën.

Bewijslasten van de uitgevoerde activiteit, good practice.

De leerlingen van dit groepje hebben een boot ontworpen. De boot heeft een slang die al het water opzuigt. Het water komt vervolgens in de boot terecht en kan hier gezuiverd worden .

DOT 2

De leerlingen van dit groepje hebben het idee van de paraplu gebruikt, ‘’De reuze paraplu’’. De paraplu zorgt ervoor dat het water niet op de steden valt maar ernaast.

De leerlingen van dit groepje hebben een ontwerp gemaakt voor op auto’s. Een grote bak boven op de auto vangt het water op. Het water wordt direct gezuiverd. Het water komt vervolgens in de motor, deze wordt aangedreven door water.

Het water dat gevallen is wordt direct weer gebruikt.

Deze leerlingen hebben gebruik gemaakt van een bestaand idee. De duinen moeten hoger worden gemaakt. Dit kan alleen voor hoge golven. Om water uit de stad te krijgen moet het naar de zee worden gepompt.

DOT 3

Benoemen van opbrengsten voor leerlingen en de student (o.a. leerervaring, reactie en houding van de leerling). Opbrengsten voor de leerlingen, Groep 8:Voor de leerlingen was het een leerzame maar doordat ze heel veel vrij aan het werk waren ook een leuke les.

Ik heb aan het eind van de les met de leerlingen besproken wat ze ervan vonden en hoe ze tegen de les aan keken. Alle leerlingen gaven aan het samenwerken en het vrije werken erg prettig te vinden. De leerlingen konden met elkaar ideeën en meningen delen.

Ook vonden de leerlingen het leuk om samen één resultaat te maken waar van iedereen een idee in zat. Alle ideeën samen gaf het eindresultaat.

Opbrengsten voor de studentDe good practice is een totaal ander soort les dan een normale taal of rekenles bijvoorbeeld. Dit vraagt ook een andere aanpak en een andere manier van lesgeven.

De good practice laat de kinderen het meest van de les vrij aan het werk gaan. Als leerkracht moet je ervoor zorgen dat je het overwicht blijft houden. Dit was voor mij een belangrijk leerpunt van de les. Ik had de kinderen op dat moment alleen nog maar in een ‘’normale’’ situatie gezien.

Door de les te starten met een pakkende inleiding heb je meteen de aandacht van de kinderen. Bij een les zoals de good practice (vrijere les) is dit erg belangrijk.

DOT 4

Verantwoording gemaakte didactische/pedagogische en organisatorische keuzesDe gemaakte didactische/pedagogische en organisatorische keuzes worden verantwoord vanuit verschillende ontwikkelingsgebieden (cognitief, creatief, sociaal- emotioneel, neurologisch).

Als DOT groep zijn we begonnen met een website. Op deze website kun je van alles vinden over ons onderwerp. Bij het maken van deze website is er ook nagedacht over didactische, pedagogische en organisatorische keuzes. Door middel van alle activiteiten die wij bedacht hebben voor ons project hebben wij veel nagedacht over het ontwikkelingsgebied dat gaat over cognitie. Cognitieve vaardigheden hebben te maken met de mate waarin je in staat bent om kennis en informatie op te nemen en te verwerken. Bij het verwerken van informatie spelen allerlei mentale processen een rol. Je hebt je geheugen (neurologisch aspect) nodig, maar ook taal, oriëntatie, aandacht en het vermogen om problemen op te lossen, concepten te vormen en dingen voor je te zien. Daarnaast zijn redeneren, rekenen en lezen en schrijven cognitieve functies. Je gebruikt je cognitieve vaardigheden dus voortdurend. Al deze punten hebben wij gebruikt in onze website. We hebben activiteiten gemaakt die een probleemoplossend vermogen vragen van de kinderen. Ook zijn er activiteiten waarbij taal en rekenen een grote rol speelt. Deze activiteiten zijn belangrijk voor het ontwikkelingsgebied cognitie. Voor het ontwikkelingsgebied creativiteit zijn er ook activiteiten waarbij de leerlingen hun creatieve zelf kunnen zijn en het creatieve proces in hun hersenen kunnen vergroten. De activiteiten die de kinderen in de praktijk gaan uitvoeren vergen veel van hun creativiteit maar dit past juist weer heel erg bij de 21’st century skills waarbij het erg gaat over het samenwerken met een ander en over het ontdekkend en onderzoekend leren. De activiteiten die wij ontwikkeld hebben zijn goed voor het sociaal-emotionele ontwikkelingsgebied. Ons onderwerp is handicaps en dit onderwerp heeft respect nodig. De leerlingen leren hoe ze hier mee om moeten gaan en hoe ze dit moeten respecteren. De leerlingen praten er over met andere kinderen, geven hun mening en komen er achter hoe het is om met een handicap te leven. Hierdoor leven zij zich in in een situatie die waar zij zelf niet inzitten. De leerlingen tonen empathie en hierdoor ontwikkelt het sociale-emotionele aspect zich geheid. Kinderen op de basisschool ontwikkelen zich nog erg veel. De kinderen ontwikkelen zich heel erg op neurologisch gebied. Deze ontwikkelingen beginnen al van kinds af aan, en stoppen niet op de basisschool. Hier ontwikkelen de kinderen zich juist door alle cognitieve vaardigheden die zij aanleren. De beide delen van onze grote hersenen, de linker en de rechterhersenhelft, hebben een duidelijk verschillende rol in ons geheugen. Als we iets nieuws gaan doen dan wordt de rechterhersenhelft klaargezet om deze taak te gaan vervullen. Als het iets is dat met taal te maken heeft, dan neemt onze linkerhersenhelft het over en wordt het opgeslagen in die hersengebieden in de linkerhelft. Ons geheugen bestaat uit verschillende onderdelen. Ook hier hebben wij rekening mee gehouden met het maken van de activiteiten. Wij hebben activiteiten gemaakt die elk een ander breinprincipe omvatten. Hierdoor worden onze hersenen geprikkeld en ontwikkelen de kinderen door deze activiteiten te doen ook de verschillende delen van de hersenen.

DOT 5

Verantwoording informatieverwerkingsmodel voor lerenHet proces van informatieverwerking verloopt als volgt. Er komt een stimulus binnen. Dit kan een beeld zijn, maar dit kan ook geluid zijn of bijvoorbeeld licht. Dit is het zintuigelijk geheugen. Het wordt omgezet in voor onze hersenen begrijpelijke signalen. Vervolgens wordt het vergeleken met onze geheugeninhoud. Is het iets nieuws of iets dat ik al ken? In het kortetermijngeheugen kan een beperkte hoeveelheid informatie tijdelijk (maximaal een paar minuten) in het bewustzijn worden gehouden. Vanwege de beperkte capaciteit kan informatie uit dit geheugen verdwijnen, doordat er nieuwe of oude informatie bijkomt. Als de informatie in het kortetermijngeheugen op een bepaalde manier bewerkt wordt kan deze in het langetermijngeheugen terechtkomen. Het langetermijngeheugen is een permanente geheugenopslag met vrijwel onbeperkte capaciteit. Wanneer je een herinnering wilt oproepen, moet deze uit het langetermijngeheugen komen. Het werkgeheugen is een tijdelijke opslagplaats van taak-relevante informatie in de hersenen. Het speelt vooral een rol bij actieve denkprocessen. De activiteiten die wij gekozen hebben zitten vol met denkprocessen. De leerlingen moeten nadenken en ontwikkelen hierbij heel erg het cognitieve en creatieve niveau. Het geheugen speelt in dit proces dus een zeer belangrijke rol. Hier hebben wij natuurlijk rekening mee gehouden. Dit hebben wij gedaan door bijvoorbeeld een onderwerp te kiezen wat de leerlingen aanspreekt. Handicaps is een onderwerp wat niet heel vaak wordt besproken op scholen maar wat eigenlijk wel een heel belangrijk onderwerp is om te bespreken. Dit kun je bespreekbaar maken. De activiteiten die wij gemaakt hebben zijn stuk voor stuk betekenisvol en hierdoor spreekt het de kinderen aan. Het zijn activiteiten waarbij de leerlingen veel gebruik maken van de 21’st century skills. Het ontdekkend en onderzoekend leren spreekt kinderen heel erg aan. Leerlingen willen zelf ook graag onderzoeken. Zoals wij weten is herhalen belangrijk en belangrijke informatie moet geautomatiseerd worden. Daarom is er ook een hele lessenserie ontwikkeld over dit bepaalde onderwerp. De leerlingen blijven er een tijd mee bezig en er wordt elke les weer teruggeblikt. Hierdoor wordt het herhaald en blijft het beter hangen bij de leerlingen. De informatie komt binnen bij de leerlingen, de informatie wordt op een bepaalde manier bewerkt en hierdoor komt het in het langetermijngeheugen. Hierdoor kunnen leerlingen vaak ook nog na een paar jaar vertellen hoe leuk ze die ene opdracht op school wel niet vonden. Dit willen wij natuurlijk ook bereiken met onze activiteiten.

DOT 6

Verantwoording metacognitieve vaardighedenTijdens de activiteiten wordt er op de volgende manier de metacognitieve vaardigheden bij de kinderen gestimuleerd.

De kinderen leren planmatig te werken door eerst informatie te verwerven. Hiervoor moeten zij tijdens de activiteiten over geschiedenis en het maken van een muurkrant, eerst bedenken welke onderwerpen zij willen behandelen voordat zij op zoek gaan naar informatie op internet en in boeken. Op deze manier leren de kinderen hun tijd zo in te delen dat zij niet te lang opzoek zijn naar informatie en daarom de muurkrant niet af kunnen krijgen. Een vraag die de kinderen zich hierbij kunnen stellen is bijvoorbeeld; ‘Welke gegevens zijn relevant voor ons?’. Daarnaast moeten de kinderen ook bedenken welke aanpak zij gaan gebruiken. Wie doet wat en hoe wordt de informatie opgezocht. Door hier eerst over na te denken leren wij de kinderen dat het belangrijk is eerst na te denken over het gegeven probleem voordat zij beginnen met de opdracht.

De zelfsturing van de kinderen komt onder andere tot uiting tijdens de activiteit Nederlands, het is de bedoeling dat de kinderen de gegeven zinnen over twee vakken verdelen. Hierbij worden de kinderen begeleidt door de leerkracht, dit begeleiden gebeurd door middel van procesgerichte instructie en gerichte feedback.

Als de kinderen gaan evalueren tijdens de rekenactiviteit helpt de leerkracht bij het controleren van de taak. Vragen die worden gesteld aan kinderen zoals; ‘Hoe zijn jullie te werk gegaan?’ zorgen ervoor dat kinderen gaan nadenken over hun eigen verloop van het leren.

Een voorbeeld van het voorspellen van een aanpak bij aanvang van een activiteit, is dat van de activiteit bewegen. Hier moeten de kinderen hun aanpak voorspellen voordat zij in hun teams aan de gang gaan, daarbij moeten zij hun taakverdeling ook goed duidelijk maken naar elkaar. Gedurende de activiteit moeten de kinderen hun proces controleren.

Als de aanpak, die de kinderen bedacht hebben, niet werkt dan moeten zij een andere manier bedenken dit is een vorm van zelfregulatie. Ook tijdens de activiteit over het maken van een eigen prothese is de zelfregulatie belangrijk. De kinderen krijgen wel aangereikt wat zij ongeveer moeten doen maar moeten daarbij wel zelf de stappen zetten op het juiste moment.

Gedurende alle activiteiten wordt er door de leerkracht tijdens de instructie aandacht besteed aan wat de kinderen gaan leren. Het heeft de voorkeur om deze doelen visueel te maken zodat het gedurende de les continue zichtbaar is voor de kinderen. Het geven van doelen kan zorgen voor een betere zelfregulatie en procescontrole. De kinderen weten waar zij naar toe moeten werken en kunnen zo hun eigen weg uitstippelen, daarnaast kunnen zij een procescontrole uitoefenen; ‘Zijn wij op de goede weg?’. Door de doelen visueel te maken zullen de kinderen tijdens de activiteit en reflectie van de activiteit hun taak kunnen controleren, heb ik het doel behaald? Zo ja, hoe heb ik dit gedaan en zo niet, wat had ik anders kunnen doen. Het reflecteren is een belangrijk onderdeel bij het aansturen van het eigen leerproces.

Bronnen:

(Belang van metacognitieve vaardigheden)

(De bruyn, 2013)

DOT 7

Eigen metacognitieve kennis en vaardighedenBewustzijn van mijn eigen metacognitieve vaardigheden en kennis.Romy Ik ken mij zelf goed en weet wanneer ik iets wel of niet aan kan qua intensiteit. Op de momenten dat ik hulp nodig heb durf ik die te vragen, maar ik weet ook van mijzelf dat ik toch soms te lang door blijf modderen met een bepaald probleem. Dit kan zowel school gerelateerd als sociaal gerelateerd zijn.Ik beschik meestal over een goede zelfdisciplinering, ik hoef niet altijd even gemotiveerd te zijn om aan de slag te gaan. Hoewel een interne motivatie er voor zorgt dat ik gedreven aan het werk ga en mijzelf wil controleren, heb ik dit met een externe motivatie minder. Op momenten waar externe motivatie van toepassing is voelt het vaak nog als moeten. Ik ben op deze momenten dan ook vatbaarder voor impulsen van buitenaf. Als ik bezig ga met een taak dan begin ik vaak met een duidelijke organisatie, ik deel mijn tijd in en zet doelen vast die ik in een bepaald tijdsbestek zou willen behalen.

Bewustzijn van mijn eigen metacognitieve vaardigheden en kennis.SimonaTijdens het proces van deze opdracht ben ik bewust geworden van mijn eigen cognitieve kennis en vaardigheden die ik heb ingezet. Bij de metacognitieve kennis het bewust zijn van de mogelijkheden en beperkingen van de eigen cognitieve bekwaamheden (Desoete, 2003). Ik ben voornamelijk bewust geworden van de procedurele kennis, waar het om gaat hoe ik dit ga aanpakken. We hebben de onderdelen verdeeld, omdat we niet met zo’n grote groep aan één opdracht konden werken. Metacognitieve vaardigheden zijn zelfregulatiemechnismen die in verband staan met het sturen en reguleren van de eigen denk en leerprocessen. We hebben ons georiënteerd op het onderwerp. Bij de bijeenkomsten zijn we voornamelijk bezig geweest met oriënteren en plannen. Bij de laatste bijeenkomsten is het evalueren aan pas gekomen.

Bewustzijn van mijn eigen metacognitieve vaardigheden en kennis.MariskaTijdens de lessen pedagogiek en onderwijskunde hebben het gehad over de metacognitieve vaardigheden en kennis. Wij moesten hier een vragenlijst invullen om onze eigen vaardigheden en kennis te bekijken. Daar is uitgekomen dat monitoring bij mij hoort, hier kan ik mij op zich wel in vinden. Ik wil altijd wel het doel weten waarom ik dit moet leren/weten en dat het gene waar ik mee bezig moet niet onnodig is.

Bij metacognitieve kennis is uitgekomen dat ik bij het studeren vaak taakgericht wil werken. Ik maak ook vaan een schema op papier, zodat ik weet wat ik allemaal nog moet doen en wat ik al af heb kan afvinken. Vaak voor een toets lees ik het niet één keer door, maar doe dat ik dat een paar keer zodat ik zeker weet dat ik alles heb geleerd.

Bewust zijn van mijn eigen metacognitieve vaardigheden en kennis. KayleeMetacognitie betekend letterlijk ‘’denken over denken’’. De volgende vier aspecten van metacognitie die sterk samenhangen en elkaar onderling beïnvloeden; kennis, vaardigheden, informatie en ervaringen.

Ik weet van mijzelf dat ik beter leer door zelf actief met de lesstof bezig te gaan. Als groep hebben wij onderdelen verdeeld. Hierdoor kon iedereen met zijn of haar eigen onderdeel aan het werk. Dit past erg goed bij mijn manier van kennis eigen maken. Zelf bezig met de stof, zelf alles uitzoeken. Ook hebben wij elkaars onderdelen bekeken en geëvalueerd.

DOT 8

Ook weet ik van mijzelf dat ik niet direct het inzicht heb op bepaalde lesstof. Ik loop dan vrij snel vast en weet ik niet zo goed hoe ik iets moet aanpakken waardoor ik het overzicht kwijt raakt. Om deze reden bestudeer ik stukken soms nog een keer om zeker te weten of ik het goed heb gedaan en op de juiste manier. Daarom vind ik de manier van werken zoals we nu hebben gedaan goed. Het past bij mijn manier van werken en het eigen maken van de kennis.

Een belangrijke vaardigheid die ik bezit is dat ik mij goed aanspraken hou. Als iets voor een bepaalde datum af moet zijn heb ik dit ook af. Ik hou daarvoor goed de tijd in de gaten zodat ik op tijd klaar ben en de groep niet op mijn onderdelen hoeft te wachten.

Bewust zijn van mijn eigen metacognitieve vaardigheden en kennis. TimVan mijzelf weet ik wat ik nodig heb om mijn leergedrag te controleren en aan te sturen. Ik heb het nodig om scherpe doelen te stellen en goed te plannen. Wanneer ik geen concrete leerdoelen stel voor mijzelf zijn mijn leeropbrengsten vaak matig. Zonder doelen en planning stop ik te snel met studeren waardoor ik de stof niet genoeg onder de knie heb. Daarom schrijf ik mijn leerdoelen en de tijd waarin ik die leerdoelen bereikt wil hebben op. Ook controleer ik mijzelf na het leren door vragen te stellen over het onderwerp. Om kennis te verwerven over een taak heb ik het nodig om een beeld te hebben van het probleem. Het beste werkt voor mij als ik zelf in aanraking kom met het probleem en de kennis die ik verworven heb praktisch kan inzetten.

Bewust zijn van mijn eigen metacognitieve vaardigheden en kennis.DaniëlleMetacognitie is de kennis over de eigen kennis of het weten van het eigen weten. Je kunt hierbij denken aan het inzicht in het leerproces, maar ook het kunnen toepassen van deze kennis in de juiste leerprocedure. Als ik kijk naar mijn eigen metacognitieve kennis dan denk ik dat ik een goede zelfkennis heb omdat ik in een groep goed kan samenwerken. Af en toe kijk ik nog iets te veel de kat uit de boom, maar als het erop neerkomt kan ik prima in de groep mijn eigen mening geven. Ook het met elkaar omgaan in de groep ging erg goed. Iedereen wist wat hij/zij moest doen en de omgang met de groep verliep prettig. Er zijn taken verdeeld en ik heb zelf actie ondernomen om een interview af te nemen met iemand die gespecialiseerd is in de omgang met kinderen met een handicap. Omdat ik vind dat ik zelf communicatief en professioneel genoeg ben om hier actie in te ondernemen heb ik deze taak op mij genomen. Voordat ik op pad ben gegaan heb ik me nog kort ingelezen in het Roessingh, al wist ik er zelf al veel van omdat ik daar ook een tijd in behandeling ben geweest. Vervolgens ben ik daar naartoe geweest om iemand te spreken over de vragen die ik opgesteld had.

De vaardigheden over de regulering van eigen impulsen, zelfcontrole en zelfdiscipline vind ik dat ik daar best sterk in ben. Ik zorg er altijd voor dat wanneer me iets heel impulsiefs te binnen schiet, dat ik probeer eerst te bedenken of het echt nodig en effectief is voordat ik daadwerkelijk actie ga ondernemen. Tijdens deze opdracht ik dat bijvoorbeeld geweest dat ik niet direct naar het Roessingh ben gerend, maar dat ik voordat ik daar naartoe ben gegaan vragen heb bedacht, wist voor mezelf wat ik er precies wou doen en weten, me in heb gelezen en toen langs ben gegaan. Een stukje zelfcontrole hoort hier ook bij. Voordat ik dingen aanlever voor bijvoorbeeld de site heb ik het meerdere keren gecontroleerd om het goed was. En als ik twijfelde dan liet ik dit nog eerst door iemand anders nakijken. En zelfdiscipline is een mooie test geweest tijdens deze opdracht. Hoe gedisciplineerd ben je om de spullen voor de groep op tijd aan te leveren. Dit vond ik zelf erg makkelijk omdat ik het niet leuk vind dat de medestudenten op mij moeten wachten om spullen in te leveren of af te maken. Dus ik kan wel zeggen dat dit goed is gegaan en dat ik mijn spullen op tijd aan het geleverd.

DOT 9

Bewust zijn van mijn eigen metacognitieve vaardigheden en kennis.JuliëtMetacognitieve vaardigheden en kennis zijn belangrijk voor de bewustwording op de ontwikkeling van een proces. Door zelfregulering denk je na hoe je je zelf nog wil en kan verbeteren en dit is goed voor je voortgang. Tijdens één van de lessen pedagogiek & onderwijskunde hebben we een vragenlijst in moeten vullen over onze eigen metacognitieve vaardigheden tijdens het studeren. Dit vond ik erg interessant en je gaat hierbij beter nadenken over hoe jij als persoon functioneert. Je evalueert op je eigen gedrag en dit is soms best confronterend, maar wel goed aangezien je zo inziet op welke gebieden jezelf wilt verbeteren.

De metacognitieve strategieën zelfplanning, zelfcontrole, zelfregulatie, zelfbevraging, zelfreflectie en zelfherziening zijn noodzakelijk bij het kritisch leren denken en leren. Zelfplanning is niet mijn sterkste punt, omdat ik altijd alles op het laatste moment laat afhangen. Dit levert mij op zo’n moment veel stress, maar dit doe ik al zo lang dat ik me kan herinneren, dat ik er ondertussen gewend aan ben geraakt. Ik heb mijn twijfels of ik dit ooit zal kunnen verbeteren. Wel ben ik altijd erg kritisch over mijn eindresultaat. Als ik ergens klaar mee ben, controleer ik het liefst nog vijf keer om nog een kleine fout te ontdekken. Mijn zelfreflectie is hierdoor op een hoger level. Vooral met samenwerkingsactiviteiten ben ik erg actief en neem ik vaak de leidersrol tot me. Ik ben veel aan het woord en wil zoveel mogelijk het overzicht houden waar iedereen mee bezig is. Tijdens samenwerkingsopdrachten zorg ik er vaak wel voor dat alles op tijd in orde is in tegendeel tot mijn eigen werk. Dit komt omdat ik anderen niet wil teleurstellen of in problemen wil brengen door mijn werkwijze.

Zo moesten we ook samenwerken tijdens het docent ontwikkelingsthema. (DOT) Hierin werken we met maar liefst elf studenten aan één product. Dit vergt goede samenwerking, goede planningen en concentratievermogen. Dit verliep niet altijd even goed, maar we reflecteerden altijd wel wat er mis ging en hoe we het proces in betere banen konden leiden waarin we wel opbrengsgericht bezig waren. Het was niet altijd even makkelijk om in zo’n grote groep te werken, omdat je snel het overzicht kwijt raakt of iedereen daadwerkelijk de taken maakt die hij/zij moest voltooien. Het was wel erg leerzaam, omdat je in zo’n grote groep ook met name veel bezig bent met de strategieën zelfplanning, zelfcontrole, zelfregulatie, zelfbevraging, zelfreflectie en zelfherziening. Iedereen heeft bepaalde taken die je ten eerste goed moet plannen met elkaar wie wat gaat doen. Je moet telkens controleren hoe het bij iedereen verloopt en je vraagt je af wie wat doet en of het wel gaat lukken. Als het product eenmaal vorm krijgt, reflecteer je hier met elkaar op en ben je telkens weer opnieuw bezig met zelfherziening. Verbeteren, verbeteren, verbeteren…

Bewust zijn van mijn eigen metacognitieve vaardigheden en kennis.DjordyIk denk dat ik goed zicht heb op mijn eigen leerproces. Omdat ik vaak reflecteer op mijn eigen werk, kan ik mijn eigen gedrag bevorderen. Ik weet van mezelf dat ik opdrachten vaak tot vlak voor de deadline af heb, omdat ik weet dat ik beter presteer onder druk. Met deze opdracht was dat idem dito. Naarmate de deadline nadert ging ik pas echt aan het werk. Creativiteit is mijn sterkte punt, plannen mijn zwakste. Ik denk dat dit in deze opdracht goed naar voren is gekomen. Ik denk dat ik wel wat creatieve input heb gehad, terwijl mijn papierwerk pas laat werd ingeleverd. Ik heb van deze kennis gebruikgemaakt door meer in te spelen op het creatievere vlak en mij meer dit werk laten doen. Ook heb ik delen van het verslag eerder ingeleverd en voor mezelf (en met de groep) een deadline afgesproken waarop we de betreffende opdracht af moesten hebben.

DOT 10

Bewust zijn van mijn eigen metacognitieve vaardigheden en kennis.AmyMetacognitie is het denken over het denken. Door middel van een metacognitieve vragenlijst die ik heb ingevuld in de les ben ik bewuster geworden van mijn eigen metacognitieve kennis en vaardigheden. Metacognitie kan zich richten op drie punten. Namelijk de kennis over de eigen persoon of anderen, de kennis over een taak en de kennis over je strategieën. Ik weet bijvoorbeeld dat ik bij het studeren nog veel meer van vragen van mijn kennis dan dat ik doe. Met het studeren kan ik nog meer uit mijn cognitieve kennis halen. Ik begin namelijk al snel met het bestuderen van een tekst zonder dat ik eigenlijk nadenk over punten als: “Wat weet ik hier al van?” “Hoe ga ik dit aanpakken?” “Hoeveel tijd gaat me dit kosten?” Als je over deze punten gaat nadenken denk ik dat je daar zeker profijt van kan hebben. Wel ben ik juist heel organisatorisch en wil ik graag alles op een rijtje hebben. Hierdoor maak ik schema’s en bestudeer ik stukjes vaker dan één keer.

Bewust zijn van mijn eigen metacognitieve vaardigheden en kennis.LauraTijdens deze opdracht heb ik heb de verantwoordelijkheid genomen voor het maken van het eindproduct. Dit heb ik zelf aangeboden, omdat ik het normaal erg fijn vind om de touwtjes in handen te hebben. Dat kan negatief uitpakken, omdat ik dan het meeste zelf wil doen om zeker te weten dat het goed gaat. Ik heb dit los kunnen laten en er op vertrouwd dat welke input (van activiteiten tot informatie etc.) ik van de anderen kreeg, dat dit ook goed was. Normaal neig ik tijdens het samenwerken in grotere groepen terug te kruipen naar de achtergrond en een afwachtende houding te laten zien. Met het DOT heb ik er aan gewerkt om juist een keer een leidende rol op mij te nemen en dat is mij erg goed bevallen. Er werd door de groep ook gewaardeerd voor wat ik deed en ik voelde mij zelf betrokken bij het proces. Tijdens de bijeenkomsten hebben we veel overleg momenten gehad, waarbij ik heb aangetoond of de anderen nog input hadden voor de site en of zij mij willen controleren op mijn werk. Feedback kan ik goed accepteren en ik probeer en altijd iets mee te doen. Ook heb ik tijdens de bijeenkomsten de notulen gemaakt en heb deze gedeeld met de anderen, zo had iedereen een goed beeld van het groepsproces.

Bewust zijn van mijn eigen metacognitieve vaardigeden en kennis.LaurenAls ik kijk naar mijn eigen metacognitieve kennis en vaardigheden ben ik er tijdens de lessen pedagogiek/onderwijskunde achter gekomen dat ik voldoende kennis heb over de eigen persoon en anderen als lerende. Zo weet ik dat ik het beste studeer door elke dag niet langer dan een uur bezig ben. Hierna is mijn concentratievermogen weg en word ik snel afgeleid. Ook ben ik het ermee eens dat iedereen feedback nodig heeft.

Als ik kijk naar het punt voorspellen kijk ik vaak alleen naar de moeilijkheid van een opdracht. Ik weet dan vaak waar ik dan sta en hier kan ik een planning voor maken.

Ook ben ik goed in het plannen. Voordat ik ga studeren bestudeer ik altijd goed wat ik moet doen en wat ik hiervoor nodig heb om mijn doelen te behalen. Ook maak ik een tijdsindeling hoeveel tijd ik nodig heb en dit verdeel ik dan over het aantal dagen wat ik heb.

Ik merk dat ik monitoring ook vaak wel doe. Ik vraag mezelf tijdens het studeren vaak af wat weet ik al over dit onderwerp en wat moet ik er nog over weten. Ook denk ik na of ik het werkelijk begrijp wat ik lees of leer.

Het naderhand evalueren sla ik vaak nog over. Ik kijk nog niet voldoende naar of ik mijn doelen behaald heb en of ik voldoende informatie heb om mijn schema compleet te maken.

DOT 11

Relaties tussen de verschillende breinprincipesOp onze site is te zien dat er eerst onderzoek is gedaan naar de verschillende breinprincipes (zintuiglijk rijk, emotie, herhaal, focus, creatie en voortbouwen). Er is onderzoek gedaan naar wat deze breinprincipes inhouden en hoe wij deze in onze lesactiviteiten kunnen vormgeven. Bij elke lesactiviteit is op het format weergeven welke breinprincipes er tijdens de activiteit ingezet worden. Dit is dan ook te zien onder het kopje lesactiviteiten. Ook wordt er tijdens de lesactiviteit dan ook aandacht besteed aan de bijbehorende lesactiviteiten.

Breinprincipes

De volgende 6 breinprincipes zijn er: Focus Herhalen Emotie Zintuiglijk rijk Creatie Voortbouwen

De 6 breinprincipes zijn belangrijke factoren bij het leerproces van leerlingen. Onderzoek heeft aangetoond dat deze principes grote invloed hebben om de leerwijze van zowel kinderen als volwassenen. Leerlingen leren makkelijker te leren als leerkrachten/docenten deze zes breinprincipes toepassen in hun lessen.

Hieronder gaan we kort in op de inhouden van de verschillende principes en wat dit betekent voor het lesgeven;

Focus Als docent moet je er voor zorgen dat je de actieve aandacht van de leerlingen hebt of dat zij hun aandacht richten op de stof die jij hen aanbiedt.

Wat betekent Focus voor het lesgeven? De hersenen kunnen maar een beperkt aantal zaken tegelijk aandacht geven Multitasking kan niet, concentratie op maar één ding Fysieke behoeften als honger, dorst en frisse lucht vragen veel aandacht Iets wat nieuw of onverwacht is, krijgt meer aandacht, dus zorg ervoor dat er veel

verassingselementen in je les zitten met veel afwisseling Gebruik de namen van de leerlingen als je aandacht wilt trekken Zorg dat je aansluit bij de belevings- en betekeniswereld van de kinderen

HerhalenHerhalen is één van de belangrijkste manieren om te leren en kennis en ervaring op te slaan. Herhalen is niet alleen het ’stampen’ van feiten om iets te onthouden, maar het is ook een onderwerp gedurende langere tijd onder de aandacht brengen.

Wat betekent herhalen voor het lesgeven? Gebruik rijmwoorden Associeer iets nieuws met iets bekends Visualiseer en betrek daar een ander zintuig bij Koppel iets wat je moet onthouden aan bekende plekken

Emotie

DOT 12

Emoties zijn onbewust en gevoelens bewust. Emoties en gevoelens kunnen ons pijn doen, maar ook juist een goed gevoel wekken. Alle emoties die we kunnen hebben (blij, boos, bang, verdrietig etc.) hebben grote invloed op ons leerproces. Ervaringen met een emotionele lading worden dan ook veel beter en langer onthouden.

Wat betekent emotie voor het lesgeven?Dopamine dat een lekker gevoel geeft, komt onder andere vrij bij nieuwsgierigheid. Dit kun je als docent opwekken door:

Leerlingen zelf laten ontdekken Iets spannends brengen en niet volledig vertellen Leerlingen belonen die vragen stellen en hierdoor bepaalde dingen willen

ontdekken Leerlingen in de praktijk dingen laten ervaren en direct uit laten proberen Een quiz geven waar je al een beetje informatie geeft en leerlingen uitdaagt meer

te ontdekken

Zintuiglijk rijkErvaringen die zintuiglijk rijk zijn of waar meer zintuigen bij betrokken zijn, zijn intenser en worden daardoor beter onthouden. Door auditieve informatie (horen), visuele informatie (zien) en kinetische informatie (voelen) samen aan te bieden, wordt het leren gemakkelijker.

Wat betekent emotie voor het lesgeven? Afbeeldingen gebruiken tijdens het lesgeven doet beroep op verschillende

zintuigen Een lied, gedicht, artikel of rap laten schrijven over de lesstof Een tekening, schilderij, collage, foto´s of film laten maken over de lesstof Leerlingen laten bewegen of iets uit te laten beelden over de lesstof Schema´s, rapporten of grafieken maken over de lesstof Voorkom dat leerlingen moeten zoeken op het bord/scherm door de opmaak met

kleur, lettertype, tekst en afbeeldingen goed met elkaar te combineren Wees bewust van gebaren, stemgebruik, stiltes en mimiek. Deze aspecten

hebben namelijk veel invloed op de aandacht die je krijgt als leerkracht

Creatie Met creatie bedoelen we de creativiteit die de kinderen in de les kwijt kunnen. Dit zorgt voor een langere concentratievermogen en meer inzicht in de informatie die ze aan het leren zijn.

Wat betekent ‘Creatie’ voor het lesgeven? Laat leerlingen zelf proefwerkvragen maken Laat leerlingen zelf een mindmap maken Laat leerlingen quizzen, spelletjes of puzzels maken over de lesstof Laat leerlingen iets presenteren of een interview voorbereiden en afnemen Laat leerlingen samenvattingen schrijven en eigen ervaringen koppelen aan de

lesstof Laat de kinderen elkaar feedback geven Geef leerlingen de kans de lesstof zelf aan anderen uit te leggen Laat leerlingen elkaars werk vergelijken Laat leerlingen nadat je instructie geeft er gelijk mee oefenen

Voortbouwen

DOT 13

Als we kinderen nieuwe zaken leren, is dit het meest effectief wanneer die aansluiten bij onderwerpen die de kinderen al kennen en kunnen.

Wat betekent ‘Voortbouwen’ voor het lesgeven? Sluit aan op voorkennis die er al is door oude kennis te herhalen Kinderen op te laten schrijven of laten vertellen wat ze al weten Vooraf vragen of testen geven en deze laten beantwoorden Te starten met een groepsdiscussie over een probleem dat gerelateerd is aan

de inhoud van de les (BCL, 2007)

DOT 14

Onderzoekende didactiekVoor deze opdracht moesten we goed nadenken over wat we als product wilden neerzetten. Iets wat ons allemaal interesseert en populair is op de stagescholen. Het onderwerp paralympische spelen is voort gekomen van het olympische spelen. We waren allemaal erg bewonderd van deze getalenteerde kandidaten die laten zien dat je met een handicap ook gewoon kunt sporten. We vonden het alleen jammer dat je dit niet zo vaak terug ziet, op televisie of op andere media. Ieder heeft op zijn/haar eigen stageschool gekeken of het onderwerp leuk zal bevallen bij de leerlingen. Dit hebben we gedaan door een onderzoek te starten. We hebben aan leerlingen en aan de mentoren gevraagd wat ze van het onderwerp vinden. Veel leerlingen konden hierover praten en vonden het fascinerend wat de getalenteerde sporters allemaal kunnen.

We hebben activiteiten ontworpen op verschillende vakken. Deze kunt u vinden op de site. We hebben deze activiteiten niet zomaar kunnen ontwerpen. We hebben hiervoor veel onderzoek moeten doen. We hebben gezocht naar theorie waar veel informatie in staat.

‘De zes breinprincipes van Marzano’ is een onderzoek naar de werkwijze van de hersenen. Het heeft uitgewezen dat deze breinprincipes grote invloed hebben op het leren van mensen. Hoe beter docenten deze principes toepassen in de lessen, hoe makkelijker kinderen leren. We hebben hier veel informatie uitgehaald en in elke activiteit kunt u terug lezen welke breinprincipes er wordt gebruikt.

’21th Century Skills’ zijn competenties die kinderen nodig hebben om succesvol deel te nemen in de maatschappij van de toekomst. We hebben uit onderzoek op de stagescholen gezien hoe belangrijk 21th century skills is geworden. Bij alles gebruik je wel één of meerdere domeinen uit dat model. In de activiteiten kunt u terug lezen welke domeinen er worden gebruikt.

DOT 15

Aanpakstrategieën volgens MarzanoDe 9 aanpakstrategieën van Marzano

1. Identificeren van overeenkomsten en verschillen2. Samenvatten en notities maken3. Inspanningen bevestigen en erkenning geven4. Huiswerk en oefening5. Non- verbale representatie6. Coöperatief leren7. Stellen van doelen en geven van feedback8. Opstellen en toetsen van hypothesen9. Voorkennis activeren

(SLO nationaal expertisecentrum leerplanontwikkeling, sd)

Van deze aanpakstrategieën moesten er drie uitgewerkt worden die bij ons DOT onderwerp past.

Identificeren van overeenkomsten en verschillenKinderen met een handicap worden vaak als ‘’anders dan normaal’’ gezien. Maar wat zijn nou de overeenkomsten tussen een ‘’normaal’’ kind en een kind met een handicap? En wat zijn nou wel de verschillen? Door er hier met de kinderen over te praten en door activiteiten te doen ervaren ze het zelf ook wat de overeenkomsten en verschillen zijn.

Non- verbale representatiesKinesthetische activiteiten (lichaamsbeweging). Kinderen gaan zelf ervaren hoe het is om een handicap te hebben. Dit door de gymles, muziekles, en door de handvaardigheidsles. Hier gaan ze dus echt zelf ervaren hoe het is om met handicap om te gaan en hoe je hier elkaar bij kunt helpen. Ook gaan ze een muurkant maken waarbij ze ook afbeeldingen, modellen en schema’s die ze hebben gevonden of hebben gemaakt gebruiken. Hierdoor ben je dus bezig met non- verbale representaties.

Voorkennis activerenWat weten de kinderen al over het onderwerp (handicaps/paralympische spelen)?Als je de voorkennis weet van de leerlingen, weet je hoe je moet voortbouwen zodat ze niet al te veel herhaling krijgen. Ook doordat ze zelf moeten nadenken over wat ze er al van weten, prikkel je ze al voor het onderwerp. De hersenen zijn druk bezig wat ze hebben opgeslagen over handicaps/paralympische spelen.

Een aantal tips om voorkennis te activeren d.m.v. van vragen te stellen: Welke typen vragen stel jij?

open vragen – gesloten vragen analytische vragen - herinneringsvragen

Hoeveel Denk tijd geef jij? Hoe vaak geef jij zelf het antwoord? Hoe vaak ben jij in deze fase begeleider?

(Saeijs)

DOT 16

Actuele ontwikkelingenIn de opzet van het onderwijsmateriaal zijn actuele ontwikkelen verwerkt, namelijk de paralympische spelen. De olympische spelen begon en iedereen keek ernaar op televisie. Naast de olympische spelen, zagen we ook de paralympische spelen. Bij de paralympische spelen kregen veel kijkers bewondering van wat deze sporters allemaal konden doen. Er werd veel gepraat hierover, zowel thuis als op school. Ook op de stagescholen werd hierover gepraat en werden er filmpjes afgespeeld. Het onderwerp kwam ook terug in Nieuwsbegrip.

We hebben voor het onderwerp paralympische spelen gekozen, omdat dit een actueel onderwerp is en bij veel mensen bewondering oplevert. Je kunt hier veel over praten. Je kunt ingaan op de onderdelen die ze moeten doen, maar ook over hoe ze als persoon zijn en hoe ze mentaal en fysiek in elkaar zitten. Dit zijn leuke onderwerpen om op de stageschool erover te hebben. Er kunnen hier veel discussies ontstaan.

DOT 17

Relatie met de omgeving (nadruk op visualisatie)In ons onderwijsmateriaal is continue rekening gehouden met de hedendaagse beeldcultuur. Veel van die beelden heeft te maken met digitale technologie zoals internet, digiborden, telefoons, camera’s, 3D printers en andere apparaten. Ook de ontwikkeling in het onderwijs heeft hier veel mee te maken. Daarom hebben wij ervoor gekozen om beelden uit de omgeving van de kinderen te gebruiken. Ook de virtuele wereld wordt veel ingezet wat door ons wordt gezien als een ‘’verlenging’’ van de zintuigen. Vaak maken we in onze activiteiten gebruik van video’s, plaatjes en voorbeelden. We dagen leerlingen uit om gedachten om te zetten in beelden (posters, video’s maken en tekeningen/schilderrijen), waarbij de leerlingen gedachten visueel maken voor en ander en zichzelf.

DOT 18

Leerlijnen SLO-tule uit verschillende vakgebiedenIn al onze activiteiten hebben we twee kerndoelen van TULE als uitgangspunt genomen.

Kerndoel 34: De leerlingen leren zorg te dragen voor de lichamelijke en psychische gezondheid van henzelf en anderen.Kerndoel 37: De kinderen leren zich te gedragen vanuit respect voor algemeen aanvaardbare waarden en normen.

Bij kerndoel 34 leren we de kinderen omgaan met een handicap van zichzelf of van een ander. Hoe de leerlingen ermee omgaan en begrip creëren voor handicap is hierbij het doel van onze activiteiten

In kerndoel 37 gaat het om respect bijbrengen aan de leerlingen. In onze activiteiten willen we verder ingaan op het accepteren van handicaps. Is het in de maatschappij geaccepteerd en wat vinden de leerlingen zelf van handicap?

DOT 19

Leeropbrengsten uit de verschillende vakkenOm leeropbrengsten van de verschillende vakken in kaart te brengen, moeten we kritisch zijn. Gaat het alleen om leerresultaten of beschouwen we een goed schoolklimaat en gemotiveerde leerlingen ook als opbrengsten? Gaat het vooral om cognitieve prestaties of ook om ‘prestaties’ in het kader van de persoonlijke ontwikkeling van leerlingen? Cognitieve opbrengsten kunnen vrij simpel in kaart worden gebracht door middel van onze ICT-vaardigheden. Er zijn genoeg programma’s beschikbaar (denk bijvoorbeeld aan Parnasys) waarin leerkrachten cognitieve resultaten van de leerlingen in kaart kan brengen en kan bijhouden, om zijn/haar vervolglessen hierop aan te passen. Maar hoe zit dat dan met de ‘prestaties’ van de kinderen in het kader van persoonlijke ontwikkelingen? Dit zal vooral moeten gebeuren d.m.v. observaties en gespreksvoering. Dit zal ook goed bijgehouden moeten worden (kan wederom in Parnasys) om dit eveneens in de vervolglessen te kunnen verwerken. Op onze site staan een aantal activiteiten waarin er niet perse getoetst kan worden op cognitieve vaardigheden of waarin het lastig is om te bepalen wanneer een doel nu behaald is of niet. Voor deze lessen is het van belang dat er een gespreksvoering komt aan het einde van de les om te bepalen of het doel behaald is (wat heb je geleerd? Kan je het proces beschrijven?) en moet er tijdens de activiteit goed geobserveerd worden. Voor de andere activiteiten kan er gezorgd worden voor werkmateriaal wat na afloop gecontroleerd kan worden en op deze manier in de computer eindigt. Hoe dan ook is het van belang dat voor beide toets vormen gebruik wordt gemaakt van een programma waarin de resultaten kunnen worden bijgehouden, om hier later in de vervolglessen weer gebruik van te maken.

DOT 20

Relatie 21ste century skills voor KO OJWVoor de KO- en OJW vakken is het vaak iets lastiger om daar een 21st century skill aan te verbinden. Toch is het niet zo lastig als men denkt. Binnen deze vakken is uiteraard een goede communicatie van belang. Wat is de opdracht? Wat leer ik? Hoe leer ik dat? Samenwerken betekent ook overleggen. Communicatie en samenwerken zijn beide 21st century skills die goed kunnen terugkomen in KO- en OJW vakken. Probleemoplossend denken en handelen zijn ook eigenschappen waar gebruik van kan worden gemaakt wanneer er een creatieve oplossing dient te komen. Het kan kinderen zelfs ertoe zetten om ‘outside the box’ te denken. Dit kan met name van belang zijn binnen KO vakken. Bij OJW vakken kan het zeer handig zijn om je meer te richten op mediawijsheid. Dit gaat vaak gepaard met kritisch (kunnen) denken. Wees kritisch met de informatie die je op internet vindt. Tegenwoordig word onze wereld steeds digitale. Het zou dus zo maar kunnen zijn dat beide vakgebieden via een computer of ander devies gegeven worden. Dit houdt in dat kinderen deze veranderen ook moeten kunnen volgen (denk aan tekenen op een iPad bijvoorbeeld). Op deze manier zijn de kinderen bezig met de 21st century skill ICT-vaardigheden. Kortom, voor elk vakgebied zijn er wel bepaalde 21st century skills waaraan kinderen kunnen werken.

DOT 21

BibliografieBCL. (2007). BCL instituut. Opgehaald van BCL instituut: http://www.bclinstituut.nl/

Belang van metacognitieve vaardigheden. (sd). Open opdrachten in het studiehuis: bouwstenen voor een didactiek voor metacognitieve vaardigheden. Opgehaald van http://www.lerarenopleider.nl/velon/ledensite/files/2013/09/34_3_6BlikmansVandenBerg.pdf

De bruyn, I. (2013, Juni 3). Metacognitie. Opgeroepen op Oktober 2016, van www.metacognitie.be: http://metacognitie.be/going-meta-2/metacognitie/

Desoete, A. (2003). Metacognitie. Opgehaald van http://metacognitie.be/going-meta-2/metacognitie/wat-is-metacognitie/

Saeijs, Y. (sd). Onderwijsmaakjesamen.nl. Opgehaald van Onderwijsmaakjesamen.nl.

SLO nationaal expertisecentrum leerplanontwikkeling. (sd). Opgehaald van SLO nationaal expertisecentrum leerplanontwikkeling: http://www.slo.nl/primair/themas/jongekind/lexicon/strategieen/

DOT 22