MEMORIESIGNAALTEST

TRAININGSBIJEENKOMST

mei 2014

Inhoud

Inleiding

Uitleg De MST in de praktijk Testen Tablet Nazorg

INLEIDINGWie zijn wij?

De aanleiding van het onderzoek

Doel(en) van het onderzoek

WIE ZIJN WIJ?

De regiegroep:

Gerda Andringa – onderzoeker

Nathalie van de Zande - onderzoeksassistent

Diny van der Staal - vertegenwoordiger van de zorgaanbieders

Erna Verstraaten - verzorgt digitalisering en zoekt business case

Raymund Pessers – specialist ouderengeneeskunde, vertegenwoordiger medische sector

Werner van Belzen – kassier, financiële verantwoording

Mira Weber – projectmanager

Doelgroep training:

Testers

Regionale aanspreekpunten

DE AANLEIDING VAN HET ONDERZOEK

Het aantal mensen met dementie groeitEr wonen meer mensen met dementie thuisHuidige diagnosetraject is arbeidsintensief en duur

GROEIPROGNOSE DEMENTIE ZEELAND

PRAKTISCHE TOOLS VOOR DE DETECTIE VAN DEMENTIE

Te gebruiken door specialist maar wellicht ook door huisartsen en verpleegkundigen

Gevoelig en selectief

Minimale belasting voor de cliënt

DE MEMORIESIGNAALTEST(MMSE)

TYM

Frailty

MMSEMini Mental State Examination

“Gouden standaard”

MMSE

Cliënten geven antwoord op vragen en voeren opdrachten uit

De test is kort De test bestrijkt meerdere cognitieve domeinen

oriëntatie in de tijd ruimtelijke oriëntatie herhalen concentratie rekenen korte termijn geheugen taal visueel inzicht

Test ligt onder vuur

TYM Test Your Memory

DE TEST YOUR MEMORY TEST

Cliënten doen de test zelf

De test is kort

De test bestrijkt meerdere cognitieve domeinen lange termijn geheugen oriëntatie in de tijd executieve functie herhalen rekenen opsommen benoemen concentratie korte termijn geheugen taal visueel inzicht

Onderzoek in Spanje, Polen, Japan, Engeland en Nederland

Studies suggereren dat de test gevoelig en specifiek is, vooral in vroeg stadium

De vraag is of de test een praktische signaaltest kan vormen buiten de geheugenkliniek

FRAILTYFragiliteit = “Een dynamische

toestand waarin een individu verkeert die tekorten heeft in één of meerdere

domeinen van het menselijk functioneren (lichamelijk, psychisch, sociaal), die onder

invloed van een diversiteit aan variabelen wordt veroorzaakt en die de kans op het

optreden van ongewenste uitkomsten vergroot.” (Robert Gobben, 2011)

FRAILTY

Factoren die van invloed kunnen zijn op het geheugen: Gezondheidsproblemen Activiteit Voeding Slaap(kwaliteit) Emotionele gebeurtenissen Etc.

DE MEMORIESIGNAALTEST

VRAAGSTELLING

Hoofdvraag:

In hoeverre is de TYM, in vergelijking met de MMSE, bruikbaar als signaaltest voor beginnende dementie in de extramurale setting?

Subvragen:Gevoelig?

Specifiek?

Gebruiksvriendelijk?

Laagdrempelig ?

Projectoverstijgend doelIntensivering van samenwerking tussen alle partijen die te maken hebben met dementie

DE TOEGEVOEGDE WAARDE VAN DE MST IN DE THUISSITUATIE

Patiënt/naaste omgeving:Inzicht in eigen situatieTijd voor het plannen van de toekomstSneller starten met meest accurate behandeling

Zorgverlener:Praktisch, snel, gebruiksvriendelijk

Wetenschap:Inzicht in de effecten van interventie

UITLEGDe MST in de praktijk

MMSE

TYM

Tablet

DE MST IN DE PRAKTIJK

STAPPENPLAN

1)     Potentiele deelnemers worden gezocht door: wijkverpleegkundigen, huisartsen, casemanager kwetsbare ouderen, etc.

2)       Aandrager neemt contact op met huisarts voor afstemming

3)     Bij akkoord van huisarts informeert de aandrager de deelnemer en laat een folder achter

4)      Als de deelnemer akkoord is met deelname aan de test neemt de aandrager contact op met aanspreekpersoon in de regio 

5)      Aanspreekpunt dirigeert potentiele deelnemers naar tester (indien nodig)

6)      Tester neemt contact op met deelnemer om afspraak te maken

7)      Instemmingsformulier wordt getekend

8)      Testen en vragenlijst worden afgenomen

9)      Testuitslagen worden verstuurd naar huisarts

10)      Nazorg: tester belt na enkele dagen op

DOELGROEP

Doelgroep 50+ Testgroep met beginnende geheugenklachten Controlegroep zonder geheugenklachten

Partners Andere cliënten

Regio Zeeland

Thuiswonend of geclusterd wonend tot en met ZZP 3

PAKKETJE

1x richtlijnen MMSE

10x MMSE

1 richtlijnen TYM

1 nakijkmodel TYM

10x TYM

10x toestemmingsformulier

5x formulier evaluatie

(1x voorbeeldtekst folder)

MMSE

AFNAME INSTRUCTIES

Benodigdheden:Uitgeprinte MMSE test (incl. blad met zin en figuur)

Pen

Horloge

Potlood/gum

“Voor deze geheugentest ga ik u vragen stellen die verschillende delen van het geheugen testen. Sommige vragen zijn makkelijker en sommige moeilijker. Het is prima als u uw best doet, maar het is niet erg als u niet alles weet. Als u niet zeker het goede antwoord weet, dan geeft dat niet.”

AFNAME INSTRUCTIES

Ga tegenover de persoon zitten. Zorg dat de persoon beschikking heeft over bril of gehoorapparaat indien nodig. Stel eenvoudige vragen om vast te stellen of de cliënt u begrijpt en verstaat.

Zorg dat datum nergens zichtbaar is (bijvoorbeeld klok, horloge, computer, kalender, formulier, etc.)

Stel iedere vraag maximaal drie keer, tenzij anders aangegeven.

Als de persoon geen of incorrect antwoord geeft, scoor 0. Geef geen hints, stel de vraag niet nogmaals. Accepteer het antwoord, geef geen suggesties of fysieke duidingen, zoals hoofd schudden, etc.

Eventueel aanwezige partners/kinderen/mantelzorgers mogen niet helpen.

SCORINGSINSTRUCTIES

Vraag 1a-e: Alleen het exacte jaar is goed. Gedurende de laatste week van het oude

seizoen, of de eerste week van het nieuwe seizoen, reken beide seizoenen goed. Reken zowel 1 maart als 21 maart goed voor het begin van de lente, enz. Op de eerste twee dagen van een nieuwe maand en de laatste twee dagen van de vorige maand, reken beide maanden goed. Accepteer twee dagen ernaast m.b.t. datum. Alleen de exacte weekdag is goed.

Vraag 2a-e: Accepteer alleen exact goede antwoorden. Pas de vragen aan de situatie van

de persoon aan (naam ziekenhuis/straatnaam etc.).

Vraag 3: Alleen punten voor goede antwoorden bij eerste poging. Blijf daarna herhalen

tot alle drie de woorden herhaald zijn.

Vraag 4: Laat persoon doorgaan tot vijf aftrekkingen zijn gemaakt. Foutieve antwoorden

niet corrigeren maar mee doorrekenen. Als het rekenen niet lukt, ga over op achteruit spellen. Reken van de twee opdrachten de hoogste score.

MMSE OEFENEN

SCORINGSINSTRUCTIES

Vraag 5: Scoor 1 punt voor ieder goed antwoord, ongeacht de volgorde.

Vraag 6: Accepteer ‘horloge’ en ‘pen’, maar niet ‘klok’, ‘tijd’, of ‘potlood’. Accepteer

gegeven antwoord, maar ook verbeteringen.

Vraag 7: Reken alleen het exacte antwoord goed.

Vraag 8: Geef of toon papier met daarop “sluit de ogen”. Herhaal maximaal drie keer

de zin: “Wilt u deze woorden lezen en dan doen wat er staat”. Geef alleen 1 punt als persoon de ogen sluit. De persoon hoeft niet hardop voor te lezen wat er staat.

Vraag 9: Neem een stuk papier, houd het voor de persoon en zeg: “Wilt u dit papier

pakken met uw rechterhand, het dubbelvouwen en het op uw schoot leggen?” Herhaal de opdracht niet.

SCORINGSINSTRUCTIES

Vraag 10: Scoor 1 punt als de zin een onderwerp en gezegde heeft. Negeer

spellingsfouten.

Vraag 11: 1 punt als figuur geheel correct is nagetekend. Er moet een vierhoek te

zien zijn tussen de twee vijfhoeken,

TYM

AFNAME INSTRUCTIES

Benodigdheden:Uitgeprinte TYM test (dubbelzijdig, in kleur)

Pen

“Op de voor- en achterkant van dit papier staan 10 vragen en opdrachten die verschillende delen van uw geheugen testen. Ik wil u vragen ze in te vullen en op te volgen. Bent u in staat dit te lezen en zelf antwoorden op te schrijven? Sommige vragen zijn makkelijker en sommige moeilijker. Het is prima als u uw best doet, maar het is niet erg als u niet alles weet. Als u niet zeker het goede antwoord weet dan geeft dat niet. Het is het beste als u gewoon invult wat u denkt dat het beste antwoord is. Het is belangrijk dat ik nu even stil ben en dat u de test zelf en in principe zonder hulp invult. Als u er echt niet uitkomt, mag u mij altijd vragen stellen.”

AFNAME INSTRUCTIES

Laat de persoon op een rustige en comfortabele plek zitten met een goede pen en zorg dat hij/zij een goed oppervlak heeft om op te schrijven.

Zorg dat tijd en datum nergens zichtbaar zijn (bijvoorbeeld klok, horloge, computer, kalender, formulier, etc.)

Eventueel aanwezige partners/kinderen/mantelzorgers mogen niet helpen.

Persoon doet in principe test helemaal zelf. Geef alleen hulp als het nodig is. Kijk subtiel mee en stuur eventueel bij. Hulp mag gegeven worden door extra toelichting op de vragen of opdrachten, er mag geen informatie gegeven worden op het antwoord.

Er is geen tijdslimiet voor deze test, maar het is goed om de patiënt soms aan te moedigen verder te gaan met de test om niet te lang bij een vraag te blijven steken.

AFNAME INSTRUCTIES

Het is niet de bedoeling dat patiënten nog een tweede keer naar een vraag die zij al hebben ingevuld teruggaan, of de pagina terug omdraaien als zij de achterkant al aan het invullen zijn. Wees vooral streng op het tweede, minder op het eerste.

Indien de patiënt niet in staat is om de TYM test zelf in te vullen door lichamelijke problemen (bijv. niet kunnen schrijven, verlamming, problemen met zicht) dan mogen de antwoorden voor de patiënt ingevuld worden. Hierbij is het belangrijk dat de patiënt zélf aangeeft wat waar ingevuld moet worden. Vragen voorlezen en uitleggen wordt in dit geval ook beschouwd als “hulp gegeven”, het schrijven van de antwoorden niet. Het vakje onderaan de achterzijde van de TYM moet aangekruist worden.

AFNAME INSTRUCTIES

De TYM score wordt achteraf bepaald, tijdens de test moet wel het aantal keren dat hulp/sturing gegeven is genoteerd te worden. Het is belangrijk direct na afloop onderaan de achterzijde van de TYM te noteren hoe vaak sturing/hulp gegeven is: 5 punten (geen): testpersoon volbrengt de test zonder hulp 4 punten (nauwelijks): testpersoon heeft 1 of 2x sturing/hulp nodig 3 punten (weinig): testpersoon heeft 3-6x sturing/hulp nodig 2 punten (matig): testpersoon kan de test alleen doen als hij/zij

voortdurend wordt begeleid (>6x sturing/hulp) 1 punten (veel): vrijwel alles moet voor de testpersoon gedaan worden,

anders komt er niks van de test terecht

TYM OEFENEN

SCORINGSINSTRUCTIES

Nakijkvoorbeeld

Indien handschrift onduidelijk is, vraag wat de persoon geschreven heeft en schrijf het erbij voor verduidelijking (ook voor later)

Spelling, afkortingen en interpunctie zijn onbelangrijk zolang woorden begrijpelijk zijn. Dit met uitzondering van vraag 2!

SCORINGSINSTRUCTIES

Vraag 1: Geef ook punten indien correcte informatie op verkeerde plaats staat (dag

bij maand, dag van de week bij datum, etc.) Geef ook 1 punt indien datum 1 dag verschilt (dit geldt niet voor dag van

de week) Houd bij het berekenen van de leeftijd rekening met de dag en de maand.

Soms berekenen mensen hun leeftijd aan de hand van het jaartal, terwijl ze dat jaar nog niet jarig zijn geweest.

Vraag 2: Kijk goed of er ‘zoute’ is geschreven en geen ‘zoete’ Woord vergeten = 1 fout, spelfout = 1 fout, meer dan 2 fouten = 0 punten Let op dat de juiste zin wordt gekopieerd (niet bijvoorbeeld de instructiezin)

Vraag 3: Spelling naam onbelangrijk (ook goed: Marc, Rutten, Ruthe, etc.) Let op dat men de tweede vraag niet over het hoofd ziet

SCORINGSINSTRUCTIES

Vraag 4: Getallen dienen leesbaar te zijn, vraag anders om verduidelijking en schrijf ze

erbij

Vraag 5: 1 punt voor ieder dier dat begint met een “s” (rassen ook goed gerekend) 0 punten voor uitgestorven/niet bestaande/mythische dieren (sabeltandtijger,

sfinx, spaarvarken, springpaard, schoothond, etc.) 0 punten voor “salamander” Negeer spelfouten, behalve wanneer dit de eerste letter betreft (bijv.

shimpansee)

Vraag 6: 2 punten voor een precies antwoord zoals “groenten” en “roofdieren” 1 punt voor minder precieze antwoorden zoals “planten” en “vier poten” 0 punten voor incorrecte antwoorden zoals “(dezelfde) kleur” en

“menseneters”

SCORINGSINSTRUCTIES

Vraag 7: Indien de lijntjes niet (goed) zijn gevolgd: toch punten toekennen indien de

onderdelen juist worden benoemd.

Vraag 8: 3 punten indien alles correct 2 punten indien alle rondjes verbonden zijn maar andere letter gevormd is 1 punt indien alle rondjes verbonden zijn, maar geen letter gevormd is Indien de persoon zichzelf corrigeert, vraag dan of hij/zij duidelijk kan aangeven

welke lijnen fout zijn

Vraag 9: 1 punt indien alle cijfers aanwezig (1 t/m 12) 1 punt indien alle cijfers (min of meer) op de juiste plaats staan 1 punt voor grote wijzer correct 1 punt voor kleine wijzer correct Lengte van wijzers is niet belangrijk

SCORINGSINSTRUCTIES

Vraag 10: 1 punt voor ieder correct woord, onafhankelijk van positie Ken ook punten toe voor vervoegingen (koekjes, kindjes, kind), maar niet

voor synoniemen (zoete i.p.v. lieve) Let op dat de pagina niet meer om wordt gedraaid

Hulpscore: 5 punten (geen): testpersoon volbrengt de test zonder hulp 4 punten (nauwelijks): testpersoon heeft 1 of 2x sturing/hulp nodig 3 punten (weinig): testpersoon heeft 3-6x sturing/hulp nodig 2 punten (matig): testpersoon kan de test alleen doen als hij/zij

voortdurend wordt begeleid (>6x sturing/hulp) 1 punten (veel): vrijwel alles moet voor de testpersoon gedaan worden,

anders komt er niks van de test terecht De hulpscore dient altijd op de test zelf te worden aangegeven

TABLET

INLOGGEN

Gebruikersnaam: mst

Wachtwoord: test

LET OP!

Volgende week krijgt iedere organisatie een eigen gebruikersnaam en wachtwoord. Graag deze gebruiken!

VRAGEN?Nathalie van de Zande

n.zande@ucr.nl

06-28103244

Erna Verstraaten

erna@memoriecare.nl

06-41270188