MD- traject ter ondersteuning van Zingevingsgericht werken. 2011 … · 2012. 1. 2. · Management...
20
Management Development Protestante Zorggroep Crabbehoff. Traject Zingevingsgericht Werken 2011-2012 1 MD- traject ter ondersteuning van Zingevingsgericht werken. 2011-2012
Transcript of MD- traject ter ondersteuning van Zingevingsgericht werken. 2011 … · 2012. 1. 2. · Management...
Management Development Protestante Zorggroep Crabbehoff.
Traject Zingevingsgericht Werken 2011-2012 1
MD- traject ter
ondersteuning van
Zingevingsgericht werken.
2011-2012
Management Development Protestante Zorggroep Crabbehoff.
Traject Zingevingsgericht Werken 2011-2012 2
Inhoud Voorwoord
Nieuw beleid
Leven met Sterven
Implementeren Zingevingsgericht werken
Management Development PZC
Visie en Missie
Kernwaarden van de organisatie
PZC en palliatieve zorg
Het MD traject ter ondersteuning
De kracht van de eigen organisatie
Doel programma
Inhoud programma
Verwerkingsbijeenkomsten
Coaching
Begeleiding
Doelgroepen
Tijdsinvestering
Compensatieregeling
Certificaat
3
3
4
4
7
9
10
11
12
12
13
17
18
18
18
18
19
19
19
Management Development Protestante Zorggroep Crabbehoff.
Traject Zingevingsgericht Werken 2011-2012 3
Voorwoord:
Voor je ligt een zeer ambitieus programma.
Een Management Development-traject (MD)
bestaande uit vier keer een tweedaagse
conferentie in een hotel,
verwerkingsbijeenkomsten en mogelijkheden
voor collegiale intervisie bedoeld ter
ondersteuning van de nieuwe ontwikkelingen
bij de Protestantse Zorggroep Crabbehoff
(PZC).
In de nieuwsbrief van het managementteam
hebben we reeds aangegeven welke
ontwikkelingen op ons af gaan komen. We
hebben genoemd dat we met een kleine 700
mensen tot taak hebben om passende
hulpverlening en behandeling voor onze
cliënten te realiseren.
Momenteel wordt een nieuw beleidsplan
2011-2016 ontwikkeld. Dit is een belangrijk
instrument om de gewenste
gedragsverandering rond belevingsgerichte
zorg vorm te geven.
Als mission statement is gekozen: ‘Waar
mensen zorgen voor mensen’. In het
beleidsplan wordt de nieuwe zorgvisie
verder uitgewerkt. De drietrap Zien - Bewogen worden - In beweging komen speelt daarin een belangrijke rol. Het betekent dat
er invoelend geluisterd wordt naar de
zorgvraag van cliënten, hen passende hulp
geboden wordt en hun ervaringen en
zorgvraag beschouwd worden als een
belangrijke bron van inspiratie en
informatie. Een bron van waaruit verder
gebouwd kan worden aan de dienstverlening
van wonen, welzijn en zorg. Om die missie te
kunnen realiseren en de visie waar te kunnen
maken, wordt gehandeld volgens drie
(nieuwe) kernwaarden: we zijn betrokken, we
voelen ons verantwoordelijk en we zijn
ondernemend. Bovendien is alles gericht op
de levenskwaliteit van bewoners en cliënten.
“We zetten ons in om ouderen en/of mensen met een beperking optimaal te ondersteunen in hun streven naar een zelfstandig en zinvol leven. Vertrekpunt hierbij is de individuele vraag om zorg- en dienstverlening van onze cliënten en bewoners. We doen ons werk vanuit een protestants-christelijke levensovertuiging. Hierbij zijn waarden als ‘aandacht’, ‘respect voor elkaars overtuiging’ en ‘dienstbaar zijn aan onze naaste’ - ongeacht zijn of haar karakter, geaardheid, huidskleur of levensovertuiging’ - leidend.” Daarnaast streeft de organisatie naar
vergroting van de externe gerichtheid en
uitbreiding van de rol die zij kan spelen in de
wijk. Er is bijvoorbeeld een
rollatorspreekuur ingesteld, en zal
Crabbehoff bijdragen aan de
wijkontwikkeling (locatie ligt in een Vogelaar
wijk) bij de vormgeving van een nieuw te
realiseren wijkgezondheidscentrum.
Reeds geruime tijd is bij PZC op
verschillende niveaus in de organisatie
gewerkt aan de nota ‘Leven met Sterven, de
basis voor zingevingsgericht werken’. Deze
beleidsnotitie is vastgesteld op 29 maart
2011. Hierin is verwoord: de missie, visie,
kernwaarden en verschillende rollen van
medewerkers in relatie tot
zingevingsgericht werken. Daarnaast zijn de
effecten voor het zorgproces weergegeven.
Management Development Protestante Zorggroep Crabbehoff.
Traject Zingevingsgericht Werken 2011-2012 4
“LEVEN MET STERVEN…… DE BASIS
VOOR ZINGEVINGGERICHT WERKEN”.
“In de laatste tien jaar zijn er vele pogingen gedaan om de zorg en het ethische beleid rondom het levenseinde te beschrijven en daar richting aan te geven. Onze inspanningen om goede zorg en dienstverlening te bieden aan de cliënten die hun zorg aan ons hebben toevertrouwd verplicht ons om na te denken over de vragen van het leven en daarmee vragen over de dood. De beleidsnotitie ‘Leven met Sterven’ is de brug tussen de wensen en behoeften van onze cliënten en de wijze waarop wij een antwoord willen geven op deze wensen en behoeften. Met de nota ‘Leven met Sterven’ wordt nu een nieuwe beleidsstap gezet, waarbij alle vragen die rondom het levenseinde kunnen spelen aan de orde worden gesteld. De cliënt komt in veel gevallen bij onze zorggroep terecht op het moment dat hij een andere fase van het leven in gaat. De verhuizing (al dan niet gedwongen) naar een verzorgingshuis en/of verpleeghuis is vaak een nieuwe (en voor velen de laatste) fase van het leven. Stukje bij beetje wordt het leven beperkter en de leefwereld kleiner. Fysieke omstandigheden wijzigen, men vertrekt uit de vertrouwde woning en de oude buurt, de kenniskring wordt kleiner, de afhankelijkheid groter, het perspectief wijzigt, …kortom stukje bij beetje neemt men afscheid van het leven. Uiteindelijk sterft de cliënt daadwerkelijk. Dagelijks is dit proces onze belangrijkste zorg. We willen graag dat de cliënt deze weg goed en op zijn eigen manier kan gaan. Dat hij zich gehoord, gesteund en ondersteund voelt. Dat deze fase van het leven een bewuste en zinvolle periode is. Een fase waarin iedere vraag kan worden gesteld en dat er een gesprek kan worden gevoerd over datgene wat hem bezighoudt. Het gesprek mogen voeren over alle vragen die hem bezighoudt
en weten dat met zijn vragen uiterst zorgvuldig en invoelend wordt omgegaan, geeft ruimte aan het leven terwijl het sterven al heel dichtbij kan zijn. Samen optrekken en zij (cliënt) aan zij (medewerker) het pad aflopen, elkaar inspirerend ontmoeten en elkaar bijstaan vanaf het moment van opname tot de herdenkingsdienst na het overlijden, is wat wij zingevingsgericht werken noemen. De intentie is te allen tijde om optimale palliatieve zorg en geestelijke ondersteuning te bieden.”
De cliënt en diens directe familieleden
krijgen in de toekomst een prominente rol
bij het formuleren van de zorgvraag in het
algemeen en voor de laatste levensfase van
de cliënt in het bijzonder.
Dit betekent verandering bij alle
medewerkers, vrijwilligers en betrokkenen in
kennis, vaardigheden en attitude waarbij
communicatie en samenwerking de basis
zullen zijn voor vertrouwen, respect en het
inhoud geven aan optimale zorg ten gunste
van de cliënt.
De nota ‘leven met Sterven’ is in dit verband
een zeer belangrijke nota. De inhoud hiervan
is evident voor de inrichting van het
zorgproces in de toekomst en is daarmee
onlosmakelijk verbonden met het
veranderproces dat wij nu gaan doormaken.
De visie achter deze notitie draagt bij aan
de zorgbestendigheid van PZC,
professionalisering van de medewerkers en
het zingevingsgericht werken.
Het proces heeft zich gekenmerkt en
kenmerkt zich nog steeds door inspirerende,
emotionele en wijze gesprekken. Al zal de
inhoud van de nota en de omstandigheden
een eigen dynamiek houden, we zijn nu er aan
Management Development Protestante Zorggroep Crabbehoff.
Traject Zingevingsgericht Werken 2011-2012 5
toe om ons beleid te funderen en daarmee
een houvast te hebben om te komen tot het
nader invullen en implementeren van het
gedachtegoed in onze organisatie. De
volgende stap is de implementatie….een
proces dat zeer intens zal zijn en lange tijd
zal vergen. Af is het nooit, de eigen
dynamiek zorgt voor voortdurende beweging,
verandering en weer aanpassen aan de
omstandigheden.
In dit plan van aanpak is te lezen hoe we dat
gaan doen bij PZC. Er is een scan gemaakt
van de sterke kanten van de organisatie en
de kansen die PZC heeft om aan de nieuwe
filosofie inhoud te geven.
De prioriteit betreffende deze verandering
ligt erg hoog. Er is een zogenoemde
regiegroep samengesteld waarbij de
voorzitter van deze groep zowel eigenaar is
van dit project, als ook bestuurder van de
organisatie en communicator naar diverse
gremia zoals RvT, CCR en OR.
Vanuit de filosofie van de beleidsnota ‘Leven
met Sterven’ zal aan het verandertraject bij
PZC vorm en inhoud worden gegeven.
Onze mensgerichte visie wordt via
zingevingsgericht werken herkenbaar,
merkbaar en voelbaar voor cliënten en
medewerkers. De zingeving sluit aan bij de
beleving van cliënten en medewerkers in de
fase van hun leven waar zij zich nu bevinden.
De aandacht voor de zingeving maakt de
zorggroep onderscheidend. Het zal een
wervende kracht hebben op personeel. De
organisatie zal meekunnen bewegen met de
werkelijkheid van cliënten en medewerkers
waardoor de zorggroep veerkrachtig,
positiever, verantwoordelijker en flexibel
wordt en daarmee aantrekkelijk om te
werken en te verblijven.
In de praktijk zal iedere functionaris zich
bezighouden met zingeving en complementair
zijn waar anderen even geen bijdrage kunnen
hebben.
Er zullen veel meer relaties worden
aangegaan en er zal veel meer dialoog
worden gevoerd tussen medewerkers,
cliënten en hun familie.
Er zal meer diepgang zijn in discussie,
gesprekken als gevolg van continue aandacht
en verdieping in de hele organisatie.
Zingeving kan je ( en wil je) niet afschuiven.
Daaruit zullen afspraken voortkomen die
worden gecheckt (breder draagvlak voor
afspraken en het nakomen er van en
daarmee meer draagvlak en sociale
controle).
De gesprekken gaan uit van de kracht, de
emotie, de behoefte van het moment
waardoor minder gepraat zal worden over
wat er niet goed gaat, maar wat het met je
doet. (minder probleemgerichte
communicatie en daarmee positiever).
Juist die kracht willen we bundelen en
benutten om van PZC een gezonde
organisatie te maken. Dat willen we niet
doen door steeds maar weer de vinger op de
pijnlijke plek te leggen en te wijzen op de
fouten die worden gemaakt. Dat willen we
doen door gebruik te maken van de
kwaliteiten die bij de medewerkers aanwezig
zijn.
Door die kwaliteiten binnen de organisatie te
ontdekken kunnen we deze inzetten om onze
bedrijfsvoering op orde te houden, kunnen
we variëren in ons aanbod aan hulpverlening
en zijn we in staat om aan de wensen van
onze cliënten gehoor te geven.
Het belangrijkste wat we hiervoor moeten
doen is met elkaar in dialoog gaan. Met
elkaar communiceren over hoe het beter
Management Development Protestante Zorggroep Crabbehoff.
Traject Zingevingsgericht Werken 2011-2012 6
kan, maar óók door met elkaar af te spreken
wie welke verantwoordelijkheid kan en mag
dragen.
We moeten met elkaar de motivatie vinden
om zelf een bijdrage te leveren aan het
realiseren van de doelstellingen van de
organisatie:
Ter ondersteuning van dat hoge
ambitieniveau dient dit programma. Een
programma dat je als deelnemer meemaakt
door te participeren, je mening te geven en
de lef om je te laten beïnvloeden door de
mening van anderen. Zo is het programma
ook ontwikkeld in overleg met het
managementteam van PZC, de regiegroep, de
projectgroep en de scholingsgroep.
Ik heb hoge verwachtingen van dit
programma en ik hoop van harte dat dit
traject ons de nodige steun kan bieden om
de noodzakelijke verbeteringen in te zetten
en door te voeren, zodat we onze
kernwaarden: betrokken, verantwoordelijk
en ondernemend ook kunnen waarmaken.
Ik nodig u uit, partner te zijn in het
vormgeven van zingevingsgericht werken.
J. Groen
Bestuurder.
Management Development Protestante Zorggroep Crabbehoff.
Traject Zingevingsgericht Werken 2011-2012 7
Management
Development
PZC
Inleiding:
Bouwstenen voor een missie en visie
in het kader van zingevingsgericht
werken.
Context:
Doelstellingen en ambities.
We introduceren Mevrouw Jansen als één
van de denkbeeldige cliënten van PZC:
Mevrouw Jansen zal merken dat: o zij haar leefstijl kan handhaven (kleding,
gewoonten, interieur) en dat er aandacht is voor de zaken die nu spelen als gevolg van de levensfase waarin zij zit;
o haar wensen worden gehoord (niet één keer, maar continue) en dat er wordt geluisterd waardoor zij beter wordt gekend;
o zij zelf de afspraken maakt en kan veranderen als zij dat wil (er zijn vaste afspraken die op elk gewenst moment kunnen worden gewijzigd). Daar waar zij dat niet kan wordt zij ondersteund;
o familie participeert in de zorg – en dienstverlening en deze familie een invloedrijke stem heeft in de wijze hoe zorg- en dienstverlening van het familielid wordt geregeld daar waar de cliënt dit onvoldoende kan.
o de EVV-er een vaste en intense relatie
heeft waarin zij/hij kwetsbaar durft te
zijn en mevrouw Jansen door en door kent;
o het zorg/leefplan alle persoonlijke zingevingsgerichte aspecten bevat en up to date is en goed bevonden door mevrouw Jansen;
o Mevr. Jansen zich gehoord voelt en vertrouwen heeft in de medewerkers van PZC om haar wensen kenbaar te maken. Zij krijgt te allen tijde antwoord op haar vraag;
o zij zich niet in hoeft te houden, omdat de medewerker het zo druk heeft en zo loopt te zuchten;
o zij accepteert dat niet alles mogelijk is binnen PZC, maar weet tegelijkertijd dat overal over te praten valt;
o Mevr. Jansen zich gelijkwaardig voelt aan de medewerkers en weet dat haar zorgafhankelijkheid niet leidt tot afhankelijkheid in relatie tot macht van de medewerker;
o zij er zelf voor een groot deel verantwoordelijk voor is, dat haar wensen gekend worden door de zorgverlener;
o Mevr. Jansen zich informeert over huis- en veiligheidsregels;
o Mevr. Jansen participeert in de beleidsbeslissingen van de organisatie.
Management Development Protestante Zorggroep Crabbehoff.
Traject Zingevingsgericht Werken 2011-2012 8
De medewerkers zullen merken dat: o Het werken bij PZC meer bijdraagt aan
de eigen ontwikkeling en zingeving; o Dat het geven van oprechte aandacht
aan de cliënt en diens familie de vraag naar extra zorg of medische klachten vermindert;
o Er handelingen die nu gedaan worden af zullen vallen, omdat dit niet echt bijdraagt aan de kwaliteit van leven van de cliënt, maar het beheersen van alle medische risico’s;
o Er meer rust en plezier ontstaat op de afdeling;
o Deze zingeving richt zich nadrukkelijk niet alleen op het christelijk geloof. Het gaat over allerlei religies en levensovertuigingen. De Multiculturele aspecten worden als gelijkwaardig gezien. Doordat de zorgverlener basale kennis heeft, of minstens gevoelig is voor culturele aspecten van iedereen, worden deze aspecten van zingeving van de cliënt medebepalend voor de zorg-en dienstverlening.;
o Effect van de lopende projecten wordt nog sterker en meer verbonden, denk aan ZZp fase 2, medezeggenschap, effecten van het functiehuis, gastronomie en schoonmaak;
o De cliënt, de familie, de medewerker de vrijwilliger, enz. zullen zich goed voelen en merken dat hij of zij er toe doet. Zorg en barmhartigheid zijn elementen in een bestaan die niet alleen goed zijn voor de ontvanger. Ook de gever zal hiervan herstellen. Het zingevingsgericht werken heeft daarmee als resultaat dat zo de bewoners hier
fijn verblijven, maar ook binnen de mogelijkheden fijn herstellen. Tevens zal er een effect zijn op het welbevinden van medewerker. Hij kan zich opladen in plaats van leeg lopen en ‘gevuld’ weer naar huis gaan. Als we kunnen bereiken dat medewerkers ervaren dat ze er toe doen, dat ze de positieve elementen oppakken, dan raken ze niet moe en uitgeblust maar geeft dat wat ze doen weer energie;
o Het verandertraject op zich moet revitaliserend zijn voor iedereen die met PZC in aanraking komt. De sfeer zal revitaliserend zijn, warm en welkom;
o Deze vorm van werken zal door heel de organisatie heen zijn beslag vinden. We hebben het over de cliënt, maar ook de interne klant zal evenzo zingevingsgericht benaderd worden!
Management Development Protestante Zorggroep Crabbehoff.
Traject Zingevingsgericht Werken 2011-2012 9
Visie en missie
De Protestantse Zorggroep Crabbehoff
biedt in Dordrecht een kwalitatief
hoogwaardig samenhangend dienstenpakket
van wonen, welzijn en zorg.
We zetten ons in om ouderen en/of mensen
met een beperking optimaal te ondersteunen
in hun streven naar een zelfstandig en zinvol
leven. Vertrekpunt hierbij is de individuele
vraag om zorg- en dienstverlening van onze
cliënten.
We doen ons werk vanuit een protestants-
christelijke levensovertuiging. Hierbij zijn
waarden als ‘aandacht’, ‘respect voor elkaars
overtuiging’ en ‘dienstbaar zijn aan onze
naaste’ - ongeacht zijn of haar karakter,
geaardheid, ras of levensovertuiging’ -
leidend.
De Protestantse Zorggroep Crabbehoff gaat
ervan uit dat elk mens het leven moet
kunnen leiden dat voor hem of haar
wenselijk is. Wanneer dit (deels) onmogelijk
wordt, door ziekte of ouderdom,
ondersteunen wij mensen bij het zo optimaal
mogelijk benutten van hun
restmogelijkheden met als primair doel: het
behouden of uitbreiden van een zo groot
mogelijke zelfstandigheid. Uitgangspunt
hierbij is dat de cliënt in alle levensfasen
zoveel mogelijk zelf de regie over zijn of
haar leven houdt.
In onze visie op zorg staat de
levenskwaliteit van de cliënt centraal.
Omdat we beseffen dat het begrip ‘kwaliteit
van leven’ voor elk mens anders is, is onze
zorg- en dienstverlening primair gericht op
datgene wat de cliënt als meest belangrijk
ervaart. We stimuleren mensen invulling te
geven aan hun persoonlijke wensen en
verlangens en passen onze zorg daar zoveel
mogelijk op aan.
Naast levenskwaliteit staan in onze zorgvisie
ook respect en aandacht centraal.
Medewerkers van de Protestantse
Zorggroep Crabbehoff luisteren naar de
(zorgbehoeften van) cliënten, zijn betrokken
en tonen medeleven en oprechte
belangstelling. Dat we deze waarden erg
belangrijk vinden, blijkt uit de beeltenis in
ons logo dat refereert aan het verhaal van
de Barmhartige Samaritaan. Aan dit Bijbelse
verhaal, waarin alles draait om omzien naar
de ander - ongeacht zijn of haar geloof of
afkomst - ontleent onze organisatie haar
inspiratie en identiteit.
Vanuit deze identiteit gaat Protestantse
Zorggroep Crabbehoff ervan uit dat ieder
mens uniek is, gekend en gewaardeerd mag
worden als schepsel van God en als zijn
beelddrager in relatie tot anderen mag
staan.
Dit betekent dat de zorg rondom het
levenseinde altijd geïntegreerde zorg is:
lichamelijk (verzorgend handelen),
psychosociaal (mens in relatie tot anderen)
en geestelijk
(de levensoriëntatie in relatie tot zijn God
of volgens een bepaalde levensbeschouwing,
de ander en zichzelf). 1
1 (C. Leget, Van levenskunst tot stervenskunst, over spiritualiteit in de palliatieve zorg, Uitg. Lannoo, Tielt 2008, blz. 55-58)
Management Development Protestante Zorggroep Crabbehoff.
Traject Zingevingsgericht Werken 2011-2012 10
Medewerkers van verschillende disciplines
zullen dan ook samenwerken ten dienste van
het verlenen van deze geïntegreerde zorg.
Daarin verwachten wij dat medewerkers met
compassie zullen kijken en luisteren naar de
zorgvraag van onze cliënten, hen passende
hulp bieden en beschouwen we hun
ervaringen als een belangrijke bron van
inspiratie en informatie om verder te
bouwen aan onze dienstverlening van wonen,
welzijn en zorg.
Kernwaarden van de organisatie Om onze missie te kunnen realiseren en onze
visie waar te kunnen maken, handelen we
volgens drie kernwaarden: we zijn
betrokken, we weten ons verantwoordelijk
en we zijn ondernemend.
Deze kernwaarden vormen een ‘moderne
vertaling’ van de gelijkenis van de
Barmhartige Samaritaan. (Lukas 10:25-38)
In deze gelijkenis wordt de Samaritaan
‘geraakt in zijn hart’ bij het zien van de nood
van een ander. Hij loopt niet om de nood
heen, maar gaat erop in. Er is een ‘drietrap’
te ontdekken van Zien (van nood en lijden) –
Bewogen worden –(geraakt worden door de
situatie van de ander)- In beweging komen
(verantwoordelijkheid nemen en tot actie
komen). Dit zijn de bouwstenen van onze
identiteit om betrokken, verantwoordelijk
en ondernemend zorg en diensten te
verlenen. Deze grondhouding en dit handelen
gelden als een belofte hoe we omgaan met
onze cliënten, hun familieleden, met
collega’s, vrijwilligers, zorgpartners,
leveranciers en overige betrokkenen.
Onze medewerkers doen hun werk met hart
en ziel. Zij geven cliënten en hun naasten
het gevoel dat ze welkom zijn met hun
hulpvraag en dat zij er werkelijk toe doen.
We staan open voor de eigenheid en het
bijzondere van elk mens en hebben respect
voor diens opvattingen. Onze betrokkenheid
laten we zien door ons te verplaatsen in de
belevingswereld van onze cliënten. We
bieden oplossingen voor hun specifieke
wensen en behoeften en spelen flexibel in op
wisselende omstandigheden.
Onze medewerkers voelen zich
verantwoordelijk voor het resultaat van hun
handelen. Ze werken goed samen, maar zijn
ook autonoom. Ze zijn collegiaal, bereid
verantwoording af te leggen over wat ze
doen en altijd bezig hun taak zo goed
mogelijk te vervullen. Ook integer zijn hoort
daarbij. We verwachten van onze
zorgverleners dat ze open, oprecht en
betrouwbaar zijn. Kortom: onze
medewerkers zeggen wat ze doen en doen
wat ze zeggen.
Wij hechten grote waarde aan creativiteit
en het vermogen van mensen om nieuwe
wegen te bewandelen voor het ontdekken
van kansen en het oplossen van problemen.
Onze medewerkers tonen initiatief en maken
gebruik van de vrijheid en de ruimte die de
organisatie hen biedt.
De eigen verantwoordelijkheid die de cliënt
voor de invulling van het leven heeft, staat
in de zorg- en dienstverlening van de
Protestantse Zorggroep Crabbehoff
Management Development Protestante Zorggroep Crabbehoff.
Traject Zingevingsgericht Werken 2011-2012 11
centraal. Hij kan zijn eigen leefstijl (zo veel
mogelijk) handhaven, ook wanneer hij als
gevolg van ziekte en gebrek van anderen
afhankelijk wordt. De aan de cliënt geboden
zorg sluit aan op diens leefstijl en dwingt
hem niet tot het maken van ongewenste
keuzes.
Het behoud van de regie van het eigen leven
door de cliënt wordt zo lang mogelijk als
uitgangspunt van de zorg- en dienstverlening
gehandhaafd. Meedenken, (mee)beslissen en
participeren door de cliënt, in zoveel
mogelijk zaken die betrekking hebben op het
leven en de leefomgeving, zijn in attitude,
werkwijze en handelen van de Zorgverleners
gewaarborgd.
Er vindt een constante afweging plaats
tussen de kwaliteit van leven en de door de
Zorgverleners geboden ondersteuning.
Deze benadering betekent voor de zorg- en
dienstverlening door de Protestantse
Zorggroep Crabbehoff, dat de cliënt door
alle Zorgverleners:
• erkend wordt in zijn eigen (unieke)
waarde;
• benaderd wordt als volwaardige
gesprekspartner die zo lang mogelijk zelf
de regie van het eigen leven moet kunnen
voeren;
• respectvol tegemoet getreden wordt in
de door hem gekozen leefstijl en relaties.
Dit alles vraagt van medewerkers een
professionele houding, zodat zij:
• kunnen omgaan met afhankelijkheid van
de cliënt met een gerichtheid op het
streven naar zelfstandigheid;
• respect hebben voor leefstijl;
• aandacht hebben voor en kunnen omgaan
met vragen rondom zingeving;
• met de cliënt huiselijkheid, warmte,
gezelligheid als belangrijke waarden
beleven.
In de organisatie staat wederzijds respect
voor elkaars overtuiging centraal: tussen
cliënt en medewerker, maar zeker ook
tussen medewerkers onderling. De
organisatie moet in dat licht even goed voor
haar cliënten als voor haar zorgverleners
zijn.
Dit betekent dat er sprake kan zijn van een
dialoog binnen de zorgrelatie tussen cliënt
en zorgverlener, waarbinnen niet alleen
recht gedaan wordt aan de wensen en
verwachtingen van de cliënt maar ook aan de
verwachtingen, mogelijkheden en
onmogelijkheden van de medewerkers.
Hier tekent zich het verschil af tussen
cliëntgericht werken en zingevingsgericht
werken. Bij zingevingsgericht werken neemt
de zorgverlener de eigen persoon mee in de
relatie, bij cliënt centraal niet.
Protestante Zorggroep Crabbehoff en
palliatieve zorg:
Palliatieve zorg is gericht op het toevoegen
van leven aan de dagen, in plaats van dagen
aan het leven.
Palliatieve zorg:
• beschouwt het sterven als een proces dat
inherent is aan het leven;
• is niet gericht op versnelling of uitstel
van de dood;
• is gericht op verlichting van pijn en
andere belastende symptomen;
• biedt ondersteunende zorg aan cliënten,
gericht op een zo actief mogelijk
bestaan;
• biedt ondersteunende zorg aan
familieleden in hun verwerking van en
omgang met de ziekte van de cliënt.
Protestantse Zorggroep Crabbehoff spant
zich in om cliënten in de terminale fase van
hun ziek zijn te verzorgen volgens de
uitgangspunten van de palliatieve terminale
zorg. Daarbij speelt aandacht voor zingeving
en spiritualiteit een belangrijke rol (zie:
richtlijn spirituele zorg; Agora.
Management Development Protestante Zorggroep Crabbehoff.
Traject Zingevingsgericht Werken 2011-2012 12
Het MD-traject ter ondersteuning
van de komende veranderingen.
Op alle niveaus in de organisatie ziet men
het streven naar optimale kwaliteit.
Gezien deze positieve kracht in onze
organisatie, kunnen we een aantal stappen
op verschillende niveaus en parallel
realiseren:
� Er is gewerkt aan een visie en missie
voor PZC;
� Er wordt gewerkt aan de uitwerking
van de nota ‘Leven met Sterven’;
� Er wordt gewerkt aan inzichten m.b.t.
de meest wenselijke en meest
effectieve vorm van zingevingsgericht
werken;
� Er wordt gewerkt aan
kwaliteitsverbetering op vele fronten;
� Er wordt gewerkt aan de nieuwbouw
(letterlijk en figuurlijk).
Dit soort veranderingen doe je niet
alleen, dit realiseer je samen.
Via de leidinggevenden willen we de krachten
van alle medewerkers bundelen om aan dit
proces een bijdrage te leveren.
Eén van de speerpunten daarbij is Human
Resources Management. Het ontwikkelen
van managers heeft daarin een permanente
plaats. Als zodanig is het de uitdrukkelijke wens van
het MT
om door middel van een MD-traject, de
majeure veranderingen te ondersteunen.
Uw uitnodiging om aan dit programma
deel te nemen komt dan ook direct
van de bestuurder.
De kracht van de eigen organisatie:
Vanuit de traditionele benadering zal iedere
manager aan de slag gaan bij
organisatieproblemen met analyseren en
diagnosticeren van de problemen om
vervolgens een plan van aanpak op te stellen
en dit plan uit te voeren. Probleem opgelost!
Maar daarmee niet de “beleving” van de
emotionele impact van het probleem.
Ervaringen van medewerkers bij
veranderingen zijn vooral gebaseerd op de
“weerstand” tegen de verandering en
daarmee per definitie negatief.
Tijdens deze leergang is het de bedoeling
dat de deelnemers in dialoog treden over
Succesvol verandermanagement door Appreciative Inquiry.
Appreciative inquiry (AI) oftewel
“waarderend onderzoeken”, is een nieuwe
fundamenteel andere manier van denken
over het oplossen van problemen en het
veranderen van organisaties. AI richt zich
niet op het analyseren van het probleem en
het “repareren van het defect”, maar op het
zoeken naar en versterken van oplossingen
die al bestaan. Vijf basisprincipes liggen aan
AI ten grondslag:
1. Het constructionistische principe: onze
verbeeldingskracht, ons vermogen om toekomstbeelden te creëren maakt het mogelijk dat menselijke systemen (inclusief organisaties) kunnen worden veranderd of gereconstrueerd;
2. Het simultaniteitsprincipe: de zaden van
de verandering worden gezaaid in de eerste vragen die gesteld worden. Daarom zijn onderzoek (inquiry) en interventie onderling verbonden en simultaan;
Management Development Protestante Zorggroep Crabbehoff.
Traject Zingevingsgericht Werken 2011-2012 13
3. Het poëtische principe: organisaties zijn als een open boek of poëzie Ze lenen zich voor meer interpretaties en conclusies. Alle medewerkers in een organisatie kunnen coauteur zijn van hoe het boek van de organisatie zich ontwikkelt.
4. Het anticipatoire principe: een beeld
van de toekomst gaat altijd vooraf aan feitelijke verandering;
5. Het positieve principe: hoe positiever de
vraag, hoe positiever de data zullen zijn. Hoe positiever de bereidheid om te participeren, hoe duurzamer het veranderingsproces zal zijn.
David Cooperrider van Case Western
Reserve University is de belangrijkste
grondlegger van appreciative inquiry. Hij
toont de belangrijkste verschillen aan
tussen de traditionele benadering en AI:
De traditionele probleemoplossing:
� Gevoelde noodzaak; � Identificatie van het probleem; � Analyse van de oorzaken; � Analyse van de mogelijke oplossingen; � Actieplanning (behandeling).
Nu kunnen we ons richten op het probleem
van de organisatie, zoals bovenstaande
benadering aangeeft. We kunnen ons richten
op de analyse van alle problemen met als
effect, dat we een gedetailleerd inzicht
zullen verwerven in de omstandigheden
waarin dit probleemgedrag juist kan
floreren.
Of… we kunnen uitgaan van die situaties
waarbij juist sprake is geweest van
uitermate grote betrokkenheid en
intrinsieke motivatie, welke hebben geleid
tot wenselijke effecten in de organisatie.
Juist die situaties onderzoeken richt onze
gedachten op de "mogelijkheden".
Apprciative Inquiry
� Waarderen van het beste wat er nu is (appreciating);
� Verbeelden hoe de organisatie kan worden (envisioning);
� Organisatiebrede dialoog over hoe de organisatie zou moeten worden (dialoging);
� Implementeren van de gewenste verandering (innovating).
Vanuit deze filosofie is inhoud gegeven aan
het Management development traject.
Doel van het programma: Het veranderen van de cultuur van de organisatie van een ‘minder’ gewenst naar een ‘meer’ gewenst niveau, door gebruik te maken van de positieve krachten die in de organisatie aanwezig zijn. Het invulling geven aan zingevingsgericht werken, gekenmerkt door bedrijfstrots, samenwerking en collegiale ondersteuning om bruggen te slaan naar de toekomst van efficiënte zorg ten gunste van de cliënt. Dit willen we bereiken door de attitude van
de leidinggevenden positief te beïnvloeden
op de gebieden:
Communicatie en gesprekstechniek;
Stijlen van leidinggeven;
Waarderend onderzoek in
organisaties,
Motivatie, enthousiasmeren en
coachen van jezélf, collega’s en
medewerkers;
Palliatieve zorg en zingevingsgericht
werken;
Eigen zingeving en spiritualiteit.
Management Development Protestante Zorggroep Crabbehoff.
Traject Zingevingsgericht Werken 2011-2012 14
Dit beïnvloeden van de attitude van de
leidinggevenden zal plaats vinden op
cognitief, affectief en handelingsniveau,
gericht op de taken en competenties van de
individuele deelnemers. De begeleiders
zullen daarbij, afhankelijk van de situatie,
variëren in didactische werkvormen. Er zal in
het programma volop ruimte zijn voor
inbreng van prioriteitsthema’s vanuit het MT
en voor inbreng van eigen casuïstiek van de
deelnemers.
Afgeleide doelstelling van het programma:
De doelstelling van het programma staat
niet ‘op zich’. Zeker bij de uitvoering van de
2-daagse trainingsblokken in een
conferentieoord heeft naast het
cursorische aspect, het sociale aspect een
behoorlijke invloed op de groepscohesie en
op de cultuur van de organisatie.
Een aantal afgeleide doelen is te vermelden
namelijk:
Netwerken in de organisatie;
Het ontwikkelen van een
gemeenschappelijke taal;
Collegiale ondersteuning;
Enthousiasmering van de deelnemers
en medewerkers;
Plezier en uitdaging in het werk;
Persoonlijke ontwikkeling, verrijking
en wijsheid;
Betere balans tussen werk en privé;
Positieve ontwikkeling van de cultuur
van de organisatie;
Minder redenen tot werkgerelateerd
verzuim (grijs verzuim neemt af);
Hogere
medewerkerstevredenheidscores.
De cultuur van een organisatie is een
verzameling van betekenissen, normen en
waarden, verwachtingen en attitudes die
gedeeld worden door de leden van de
organisatie. Als lid van de organisatie en in
het bijzonder als leidinggevende kan men
grote invloed uitoefenen op de cultuur van
de organisatie en wel speciaal in het eigen
team.
Veranderingen zijn eenvoudig realiseerbaar
in een organisatie- (of team-)cultuur die
flexibiliteit en aanpassingsvermogen
voorstaat.
Door de medewerkers te stimuleren mee te
doen aan veranderingen kan deze bron van
creativiteit enorm bijdragen tot het
welslagen van geplande veranderingen.
Ontwikkeling van mensen en het gebruik
maken van de sterke kwaliteiten van de
medewerkers maakt daarbij onderdeel uit
van de cultuur.
Specifiek:
De kwaliteiten van mensen optimaal
benutten door de leidinggevenden inzicht,
vaardigheden en kennis te bieden waardoor
zij beter in staat zijn aan hun integrale
rollen vorm en inhoud te geven.
Hierbij gaan we uit van een aantal principes,
waarbij de theorie van Robert Quinn wordt
DOEL VAN HET DOEL VAN HET MDMD--trajecttraject..
��Veranderen van de attitude van de Veranderen van de attitude van de
leidinggevenden door:leidinggevenden door:
��een handelingscomponenteen handelingscomponent
��een affectieve componenteen affectieve component
��een cognitieve componenteen cognitieve component
Management Development Protestante Zorggroep Crabbehoff.
Traject Zingevingsgericht Werken 2011-2012 15
gebruikt om deze principes inzichtelijk te maken.
Deze theorie gaat er van uit dat iedere
manager steeds integrale afwegingen zal
moeten maken bij het nemen van
beslissingen waarbij verschillende belangen
een rol spelen.
Principe 1: Iedere manager is ondernemer,
leidinggevende en organisator. Dit vraagt
om:
� Verbetering van zelfkennis;
� Inzicht in de 8 managementrollen van
Quinn en de concurrerende waarden
daarin;
� Training in 24 vaardigheidsgebieden. Tijdens deze leergang wordt inzicht
verstrekt in de rollen welke passen bij het
integraal managen van een organisatie-
eenheid. Iedere rol verlangt drie specifieke
vaardigheden. Met deze vaardigheden wordt
getraind tijdens de leergang.
ROLLEN VAARDIGHEDEN Inzicht in mensen Effectief communiceren
Mentor
Ontwikkelaar Teambuilder Participatief
Stimulator
Conflicthanteerder Functie-evaluator Collectief
Controleur
Organisatie-denken Projectmanager Taakontwerper
Coördinator
Crossfunctioneel Veranderkundig Creatief
Innovator
Vernieuwend Omgaan met macht Onderhandelaar
Bemiddelaar
Presentator Productief Time & stress
Producent
Zicht op werkomgeving Visie Ontwerper
Bestuurder
Delegeren
Meetbaar:
Principe 2: Het gaat altijd om gedrag. Dit
vraagt om:
� Ontwikkelen van persoonlijke kwaliteiten
als instrument voor management;
� Zicht op de effecten van het eigen
gedrag;
� Kunnen nemen van integrale beslissingen
met afweging van verschillende
belangen;
� Dragen van eigen verantwoordelijkheid
voor persoonlijk handelen.
De effecten van dit programma zijn
toetsbaar aan de hand van:
� Cliënttevredenheid;
� Medewerkerstevredenheid;
Management Development Protestante Zorggroep Crabbehoff.
Traject Zingevingsgericht Werken 2011-2012 16
� Verzuimcijfers;
� Zorginhoudelijke toetsing;
� Cliëntenparticipatie;
� Medewerkerparticipatie.
Positieve of negatieve resultaten kunnen
oorzakelijk worden toegeschreven aan het
handelen van de leidinggevende. Door
inzichtelijk te maken wat de effecten van
keuzes zullen zijn op de totale eind-
resultaten van de organisatie, is de
leidinggevende beter in staat om
verantwoorde beslissingen te nemen.
Acceptabel:
Principe 3: De praktijk is de beste
leermeester. Dit vraagt om:
� Durven experimenteren;
� Fouten maken mag; trial and error; � Gericht op positieve effecten op
medewerkers en organisatie;
� Stimuleren van het intentionele karakter
van functies;
� Geen praktischer fundament dan een
goede theorie.
De leergang is vooral gericht op de praktijk.
De deelnemer wordt zich bewust van de vele
mogelijkheden die er zijn om binnen de eigen
werksituatie, persoonlijke doelen te
formuleren. Daarmee kunnen contracten
worden gesloten voor de toekomst.
Realistisch:
Principe 4: Permanente ontwikkeling. Dit
vraagt om:
� Open staan voor innovatie;
� Participatie en consultatie;
� Feedback.
Doordat de deelnemer de eigen doelen kan
formuleren, in overleg met collega’s kan
discussiëren over de mogelijkheden en
collegiale ondersteuning kan krijgen tijdens
en rond verwerkingsbijeenkomsten, zijn de
geformuleerde doelen praktijkrealistisch.
Doordat de betrokkenheid bij het
formuleren van doelen optimaal is, zal de
kans op het bereiken van de doelen eveneens
optimaal zijn.
Tijdgerelateerd:
Door de deelnemers te stellen doelen
worden zodanig concreet geformuleerd en in
tijd benoemd dat tussentijdse evaluaties
direct de vorderingen in de realisatie van de
doelen zichtbaar maken, rekening houdend
met:
� Stellen van prioriteiten;
� Consulteren van medewerkers;
� Gebruik maken van de aanwezige
kwaliteit;
� (Persoonlijke) Ontwikkeling.
Management Development Protestante Zorggroep Crabbehoff.
Traject Zingevingsgericht Werken 2011-2012 17
Inhoud van het programma
(onder voorbehoud):
Deelnemers hebben op basis van hun
persoonlijke leerdoelen, inspraak in het
programma.
1. Vier trainingsblokken van twee dagen
(vijf dagdelen) in een conferentieoord.
2. Tussentijdse verwerkings-
bijeenkomsten.
3. Tussentijdse collegiale consultatie.
4. Certificaat.
BLOK 1: Waarderen en gewaardeerd worden.
10.00: Welkom, onderlinge
kennismaking, informatie
over het conferentieoord
en huishoudelijke
mededelingen.
09.00: Logboek en
terugblik.
Wat kunnen we
verwachten van “de
middelvinger” en de “pink”. Informatie over het MD
traject.
Werkboek t.b.v.
zingevingsgericht werken
Werkblad 1. Ontdek de
waardering. “de Duim”
Discovery
Verwerkingsgesprek.
Van ‘vanaf-waarden’ naar
‘naar-toe-waarden’.
12.30: Lunch 12.30: Lunch
14.00: Werkblad 2,3 uit werkboek:
zingevingsgericht werken
‘Dream your dream’
Ontdek wat er zou kunnen
zijn: “de wijsvinger” en de
“ringvinger”
“beeldend verwoorden”
Werkblad 4,5.
14.00: De aandachtspunten op
het gebied van ‘waarderen’
besproken.
17.00: Snack 17.00: evaluatie en sluiting
17.30: Film.
‘As it is in Heaven’
20.00: Diner
BLOK 2: Communicatie + leidinggeven 10.00: Welkom, doelen
bepalen.
09.00: Logboek en
terugblik
Inleiding dialogisch
Communiceren
Oefening Carrousel
Inleiding situationeel
leidinggeven + dienend
leiderschap
Oefening.
12.30: Lunch 12.30: Lunch
14.00: Inleiding
Communicatie en feed-
back (Leary).
Oefening
14.00: De aandachtspunten
op het gebied van
communiceren en
leidinggeven besproken.
17.00: Snack
17.00: evaluatie en sluiting
17.30: Oefening X-Y
20.00: Diner
Management Development Protestante Zorggroep Crabbehoff.
Traject Zingevingsgericht Werken 2011-2012 18
BLOK 3: Zingeving + spiritualiteit. 10.00: Welkom, doelen
bepalen.
09.00: Logboek en
terugblik.
Zingevingsgericht werken
Multi-culturalisatie
Wat iedereen moet weten
op het gebied van
zingeving en spiritualiteit.
Casuïstiek.
12.30: Lunch 12.30: Lunch
14.00: Narrativiteit en
betekenisgeving (eigen
materiaal)
14.00: De aandachtspunten
op het gebied van
zingeving en spiritualiteit
besproken.
17.00: Snack
17.00: evaluatie en sluiting
17.30: De wereld is veranderd. Nu wij nog.
Dialoog over waarden en
principes.
20.00: Diner
BLOK 4: PZC in aktie 10.00: Welkom, doelen
bepalen.
09.00: Logboek en
terugblik.
Terug naar AI
Werkboek
zingevingsgericht werken.
Werkblad 6
In dialoog met…..
12.30: Lunch 12.30: Lunch
14.00: Wat kan en wat
moet.
Hoe sta ik erin???
14.00:
Facultatief
17.00: Snack 17.00: evaluatie en sluiting
17.30:
Verwerkingsgesprek
20.00: Diner
Verwerkingsbijeenkomsten
Na de trainingsblokken is een
verwerkingsbijeenkomst gepland.
Tijdens deze bijeenkomst(en) kunnen de
deelnemers van gedachten wisselen over de
implementatie van het geleerde in de
praktijk. In de vorm van collegiale
consultatie kan men gebruik maken van de
ideeën en ervaringen van medecursisten
waardoor kansen t.b.v. praktijkinterventies
worden benut.
Coaching:
Gedurende het gehele traject is het aan te
bevelen om gebruik te maken van collegiaal
consult. Gedacht wordt aan een persoon,
door de deelnemer zelf gekozen, die het
vertrouwen heeft van de deelnemer en die in
staat is om feedback te geven die bijdraagt
aan de ontwikkeling van de deelnemer, in
positieve zin.
De begeleiding:
De inhoudelijke begeleiding is in handen van
de Coach ZGW (Jan van den Braak) en de
Zingevingsspecialist (Nico van der Leer).
Zij zullen optreden als mentor en als docent.
Daarnaast kunnen verschillende
gastsprekers vanuit PZC of daarbuiten
worden uitgenodigd om een bijdrage leveren.
De doelgroepen: De samenstelling van de groepen worden
door het MT en het management bepaald.
Zij zullen ook zal de deelnemerslijsten
samenstellen. Het maximum aantal
deelnemers per groep is vastgesteld op 30
personen. Deelnemers ontvangen een
uitnodiging van de bestuurder van PZC.
Management Development Protestante Zorggroep Crabbehoff.
Traject Zingevingsgericht Werken 2011-2012 19
Tijdsinvestering: De tijdsinvestering voor de deelnemers kan
als volgt worden ingeschat:
� Vier keer twee dagen inclusief één
avond training in een conferentieoord,
inclusief overnachting;
� Tenminste drie keer twee uur tussen de
blokken voor intervisiebijeenkomsten;
� Tenminste drie keer twee uur tussen de
blokken voor overleg met de eigen coach;
� Reservering van eigen tijd voor
zelfstudie;
� Reservering van tijd voor het uitwerken
van de opdrachten.
De te investeren tijd kan worden verdeeld
over de periode van de leergang, te weten
een half jaar.
De bijeenkomsten in het conferentie-oord
vinden zoveel mogelijk plaats op dinsdag en
donderdag.
Compensatieregeling:
De kosten van verblijf in het
conferentieoord worden betaald door PZC
binnen het afgesproken arrangement.
De kosten die voor uw eigen rekening komen
worden vermeld op de eerste dag in het
conferentieoord.
Reiskosten kunnen worden gedeclareerd via
de gebruikelijke weg en conform de CAO-
richtlijnen. Gevraagd wordt om zoveel
mogelijk samen te reizen.
Certificering:
De directie biedt met dit programma de
mogelijkheid om er voor te zorgen dat
leidinggevenden bij PZC voldoende zijn
toegerust met kennis inzicht en
vaardigheden om aan de veranderende
functie-eisen te voldoen.
Als bewijs dat de deelnemer van deze
mogelijkheid gebruik heeft gemaakt
ontvangt hij of zij een certificaat van
deelname.
Studiemateriaal:
Ter ondersteuning van deze leergang
ontvangen de deelnemers tijdens de eerste
bijeenkomst:
Cursusmap met daarin een
samenvatting van het programma en
informatie over het conferentieoord.
Verder zal de map tijdens de
leergang worden gevuld met
verslagen van ieder trainingsblok,
relevante artikelen en persoonlijke
aantekeningen.
Notitieblok met pen;
Na afloop van ieder trainingsblok wordt door
de begeleiders een ‘feitelijk’ verslag
gemaakt, waarin wordt opgenomen: de
aanwezigheid van de deelnemers, de
behandelde leerstof met eventuele
toelichting, kopieën van presentaties en
eventuele foto’s van leermomenten en foto’s
van flap-overs. Er worden géén persoonlijke
mededelingen van de deelnemers
weergegeven en eventuele
evaluatiemomenten worden geanonimiseerd.
Dit verslag verschijnt binnen één week na
afloop van ieder trainingsblok en zal digitaal
worden toegezonden aan de deelnemers, de
leden van de regiegroep en de leden van de
projectgroep en de leden van de
scholingsgroep.
Management Development Protestante Zorggroep Crabbehoff.
Traject Zingevingsgericht Werken 2011-2012 20
Colofon:
Uitgave van:
“Zingevings Gericht Werken”
Protestante Zorggroep Crabbehoff
Groen van Prinstererweg 38
3317 SP Dordrecht
Postbus 1493
3300 BL Dordrecht
T: (078) 6528888
Ontwikkeling en uitvoering Programma:
Coach ZGW: Dr. Jan van den Braak
Ds. Nico van der Leer
Ondersteuning: Regiegroep PZC
Projectgroep PZC
Scholingsgroep PZC
