EMGO Institute for Health and Care Research

Quality of Care

Matthijs van Wijmen

Wat willen mensen rond het levenseinde?

NHG Wetenschapsdag 2013

Inleiding

Doorbehandelen of niet?

Onderzoeksvragen:

• Wat zijn de wensen van de Nederlandse bevolking als het gaat om (door)behandelen rond het levenseinde?

Inleiding

Wilsverklaringen (WVs) in Nederland:

• Juridisch bindend (behalve euthanasie)

• 7% van de Nederlanders bezit een WV

• Geen wettelijke vereisten omtrent vorm of inhoud

• Vragen over effectiviteit

Onderzoeksvragen:

• Wat zijn de wensen van de Nederlandse bevolking als het gaat om (door)behandelen rond het levenseinde?

• Wat zijn de wensen hieromtrent van mensen met een WV?

• Komen deze wensen overeen met hun WV?

Studie

Cohort

Mensen met een WV

Leden van de NVVE

Leden van de NPV

Populatie: NVVE

• NVVE (Nederlandse Vereniging voor een Vrijwillig Levenseinde):

• N=5.661

• 4 standaard WVs:

• Behandelverbod

• Niet-reanimeer-verklaring

• Euthanasieverklaring

• Volmacht

• Meest voorkomende WVs in Nederland

Populatie: NPV

• NPV (Nedelandse Patiënten Vereniging):

(Protestants) Christelijke achtergrond.

• N=1.261

• WV: Levenswensverklaring:

• Geen buitensporig en zinloos medisch handelen

• Geen euthanasie

Studie

Cohort

Mensen met een WV

Sample Nederlandse BevolkingVergelijken

Mensen zonder een WV

Leden van de NVVE

Leden van de NPVVergelijken

N=1402

Resultaten

2 casussen in vragenlijst:

• Eindstadium kanker

• Eindstadium dementie

Casus Kanker

Er is bij u kanker geconstateerd met uitgebreide uitzaaiingen. U bent niet meer te genezen.

U bent al enkele dagen niet meer aanspreekbaar. U vertoont duidelijk tekenen van hevige pijn en onrust.

Casus Dementie

U bent dement en herkent uw naasten niet meer, u weigert te eten en te drinken en trekt zich steeds meer terug.

Er is met u geen communicatie over de behandelingen meer mogelijk.

Wat willen mensen aan het levenseinde?

2 casussen:

• Kanker

• Dementie

• Behandel opties:

• Kunstmatige voeding

• Antibiotica voor een mogelijke longontsteking

• Reanimatie

• Kunstmatige beademing

Kunstmatige voeding

5

25

3337

9

18

27

47

05

101520253035404550

Kanker Dementie

Wel

Waarsch.WelWaarsch.NietNiet

Nederlandse bevolking

Reanimatie

6 7

22

65

6 8

19

67

0

10

20

30

40

50

60

70

Kanker Dementie

Wel

Waarsch.WelWaarsch.NietNiet

Nederlandse bevolking

Reanimatie

1 2 6

91

0 1 4

95

0102030405060708090

100

Kanker Dementie

Wel

Waarsch.WelWaarsch.NietNiet

NVVE

Reanimatie

31

1619

3538

1514

33

0

5

10

15

20

25

30

35

40

Kanker Dementie

Wel

Waarsch.WelWaarsch.NietNiet

NPV

Dementie

12

30

58

0

13

87

51

2722

0102030405060708090

NedBevol

NVVE NPV

Behandelen

NietconsistentStoppen

Alle behandelingen

Reanimatie: mensen met WVs

38

1514

33

0 0 2

98

0102030405060708090

100

NPV Niet Reanim

Wel

Waarsch.WelWaarsch.NietNiet

Dementie

Kunstmatige beademing: mensen met WVs

43

1912

25

38 9

80

0

10

20

30

40

50

60

70

80

NPV Beh. Verbod

Wel

Waarsch.WelWaarsch.NietNiet

Dementie

Regressie (n=7238)

• Het vrouwelijk geslacht, hogere leeftijd (>55 jr.) en een hogere opleiding verhogen de kans om behandeling te weigeren.

• Het hebben van een (Christelijk) geloof verkleint de kans om behandeling te weigeren.

Conclusie (1): voorkeuren

• Een meerderheid van de Nederlandse bevolking neigt naar stoppen met behandelen

• Leden van de NVVE: hetzelfde, maar explicieter

• Leden van de NPV: anders, meer richting doorbehandelen.

Conclusie (2):voorkeuren

• Mensen maken onderscheid tussen verschillende behandelopties

• Mensen zijn uitgesprokener bij dementie vergeleken met kanker

• Mensen met dezelfde WV kunnen andere dingen willen

Implicaties voor de praktijk:

Communicatie!!!

Einde

Vragen?