MasjidEen moskee is een plek waar een of meerdere moslims salat / islamitisch

gebed tot god doen. In principe is hier geen gebouw voor nodig.Er is nergens een omschrijving van hoe een moskee eruit moet zien.

SajdehHet Arabische woord voor moskee is masjid en betekent plaats van sajdeh.

Sajdeh betekent met het voorhoofd een paar seconden, minuten op de grond steunen. Men mag alleen voor God sajdeh doen en niet voor mensen

of beelden.

SajdehDe grond waarop gebeden wordt moet schoon zijn en moet niet gestolen zijn of met dwang van de eigenaar afgepakt zijn. Men moet toestemming hebben om er te bidden, wil men dat het gebed door god geaccepteerd

wordt.

Mekka KaabehMen moet wel in de richting van mecca, kaabeh staan en als er meerdere

mensen samen bidden zal de meest vrome van allemaal de voorganger zijn.

University MosqueDepok, Jawa Barat, Indonesia

Deze universiteitsmoskee is gesitueerd in het centrum van de nieuwe universiteits campus in Depok. Deze kan 3000 gelovigen onderdak bieden. Het ontwerp is gebaseerd op de gebruikelijke

masjid vormgeving in Indonesie die daken met meer lagen hebben.

Tengku Tengah Zaharah MosqueKuala Terengganu, Malaysia

Sherefuddin’s White MosqueVisoko, Bosnia and Herzegovina

Deze moskee is een van de vele voorbeelden hoe men in de islamitische landen probeert los te komen van de traditionele manier van moskeebouw en eigentijdse architectuur met gebruikmaking van nieuwe technieken te

introduceren.

Sherefuddin’s White MosqueVisoko, Bosnia and Herzegovina

De moskeegangers hebben uiteindelijk de schoonheid hiervan leren waarderen.

Qubbah MosqueMedina, Saudi Arabia

Mud MosqueMaree, Australia

Een moskee van klei en riet gebouwd door de Afghaanse kameelherders die zich in de late 19de eeuw in Australië hebben gevestigd.

La Mezquita/ Grote moskeeCordoba, Spain

Van moskee tot KathedraalDe bouw is tussen 784 en 786 op de plek waar waarschijnlijk een vroegere

Romeinse tempel gelegen was begonnen en heeft twee eeuwen geduurd. In 1236 nadat Cordoba in de handen van Ferdinand III kwam, werd het

interieur van de moskee tot Kathedraal omgebouwd en het gebouw werd de stadskathedraal

De Muzquita/ Grote moskeeCordoba, Spain

In de 16de eeuw heeft de Romeinse koning Carel de Vde een geheel gotische kapel aan de voormalige moskee toegevoegd. Het gebouw wordt

nu als kathedraal gebruikt.

Al-Abbas MosqueAsnaf, Yemen

Deze rond 1255 gebouwde moskee is dicht bij Sanaá , de hoofdstad van Yemen.De muren zijn van steen, Het plafond is van hout en is versierd met

vergulde geometrische tekeningen.

The Central MosquePorto Novo, Benin

Deze moskee was gebouwd in 1912 door de Afrikaanse remigranten vanuit Zuid Amerika. Het is wat hoger dan de rest van de gebouwen in de stad en

doet eigenlijk aan de Europese middeleeuwse kathedralen denken.

Dar al-Islam MosqueAbiquiu, New Mexico, United States

bouwwijze in noord Egypte. Fathy past vaker plaatselijke materialen en natuurlijke ventilatie in zijn The Egyptische architect , Hasan Fathy en zijn metselaars uit Nubia kwamen speciaal voor dit project naar Amerika. Het gebouw is totaal uit leem gemaakt en heeft veel elementen van de lokale architectuur, hoewel de vormgeving en bouwtechniek is gebaseerd op de

ontwerpen toe.

Grand National Assembly MosqueAnkara, Turkey

De nieuwe moskee van de National Assembly is exclusief voor polititie en hun medewerkers van het in Turkije. Het heeft een driehoekig voorplein en een rechthoekige gebedsruimte. De qibla muur is van glas en kijkt uit op

een tuin.

Mosque of the ShahIsfahan, Iran

Shah moskee is gebouwd tussen 1611 en 1630 om binnen het stedenbouwkundige plan van Shah Abbas voor Isfahan gebedsruimte voor het publiek te maken. De moskee werd pas in de tijd van zijn opvolger Safi I

voltooid.

Mosque of the Shah Isfahan, Iran c.1612

Huajuexiang MosqueXian, China

Het gebouw is rechthoekig en bestaat uit 5 afzonderlijke buitenplaatsen met muren ertussen. Het is volgens de Chinese traditionele architectuur

gebouwd en heeft geen minaretten.

Mosque of HasanRabat, Morocco

De bouw van deze moskee is in 1191 door Al Mansur Almohad de gouverneur van Rabat begonnen. Maar na de dood van Al mansur is het

gebouw niet afgemaakt. De minaret wijst naar de monumentale maten die deze moskee had moeten krijgen.

Al-Hakim MoskeeCairo, Egypt

Het gebouw is van baksteen gemaakt. Een rechthoekige buitenplaats met arcades eromheen is het centrum waar de gebedsruimte en de andere

ruimtes op uit komen.

Djingareyber MosqueTimbuktu, Mali

Dit is het oudste monument van Timbuktugebouwd door Sultan of Mali, na zijn terugkeer uit Mekka in 1325. Het is gebouwd uit ongebakken aarde En moet continu worden onderhouden. De plaatselijke Imam en de bewoners

van de stad voeren de onderhoud werkzaamheden uit.

minar jonbanMinaret zonder moskee

Dit is geen moskee maar het mausoleum van Amu Abdollah een godvrezende heilige volgens het opschrift op de grafsteen. De datum op het grafschrift is 17

zil hijja 716 AH.De twee minaretten zijn zodanig met elkaar verbonden dat wanneer men in een minaret klimt en tegen de muur steunt, beide minaretten beginnen te bewegen.Dit is een van de toeristische attracties van Isfahan in Perzie. Men weet niet hoe

deze minaretten werken.

Minaret van Jam 65m 12de eeuwMinaret wordt omschreven als: Toren om te markeren, plaats van licht. Minaret is in het Arabisch afgeleid van noor. Noor betekent licht en de

minaret is symbolisch de plek van het licht van het geloof.

In vroegere tijden in de woestijn werden langs de wegen voor karavanen minaretten gebouwd. Dit was nodig om de randen van de weg die door de

zandstormen onzichtbaar werden te markeren.Elke reiziger legde er een paar stenen bovenop zodat er een hogere toren

ontstond.Tegenwoordig zijn minaretten alleen bekend als de torens bij een moskee.

De eerste moskeeën hadden echter geen minaret. De eerste moskee in Medina was gevestigd in het huis van profeet Mohammed.

Het was een eenvoudig huis van klei met een plat dak, en een ommuurde plaats.

Volgens Hadis (verhalen) hebben de muslims samen met de profeet Mohammed overlegd over de wijze waarop omgeroepen werd tot salat (gebed).

Een vond dat net als de christenen de klok moest worden geluid en de ander vond de trompet/hoorn zoals de joden het toepasten beter voor de omroep. Toen heeft de profeet Bellal , zijn vroegere slaaf die door hem vrijgesproken was, en die om zijn heldere mooie stem bekend was, bij zich geroepen en hem gevraagd om op het dak te gaan en tot gebed om te roepen.

Sindsdien is de menselijke (mannen) stem het instrument om gebedstijden aan te kondigen.

Pas 80 jaar na Mohammed verschijnen de eerste minaretten in een gebied tussen Kairouan, Tunesië en Syria om vanuit een hoge plaats oproep te doen tot gebed.

De reden hiervoor was dat het geluid verder en beter hoorbaar werd wanneer men vanuit de hoogte omriep. Maar de politike redenen om minaretten te bouwen moet wij niet vergeten.

Met de komst van luidspeakers is de functie van minaret als oproep plaats vervallen.En met de komst van GSM s is zelfs de functie van luidspeakers aan het vervallen.

De kalan minaret in Bukhara De Kalan minaret in Bukhara, 47 meter hoog, was de hoogste in centraal Azie rond 1130. Deze minaret had namelijk twee extra functies: In de tijd van Djengiz ghan van Mongolie en Timur de Lamme was het een wacht

toren en werden de tegenstanders van de Amir (koning) hier vandaan naar beneden gegooid.

Aan de voet van deze minaret staat een 16de eeuwse moskee die in de sovjettijd tot 1991 als warenhuis werd gebruikt.

Syrie, Damascus, Umayyad moskeeCaliph Al-Walid Ibn Abdul Malik heeft Griekse architecten ingehuurd om

minaretten voor de Ummayad moskee te ontwerpen. Dit waren een van de eerste minaretten van Islam.

In veel gevallen zoals de Ummayad moskee in Damascus, daterend uit rond 700 zien wij dat de minaret is toegevoegd om een kerkgebouw als moskee

herkenbaar te maken.

Syrie,Damascus, Umayyad moskee

Syrie, Damascus, Umayyad moskeeDeze moskee was oorspronkelijk een tempel gewijd aan Hadad (3000 jaar voor Christus), Daarna werd het door de Romeinen tot een Jupiter tempel

omgetoverd. In de vroege christentijd werd het gebouw een basiliek. De Muslims maakten er later een moskee van. In deze moskee bevindt zich

nu nog steeds het graf van st. John de Baptist.

Syrie, Damascus, Umayyad moskee

In onze tijd zijn de minaretten min of meer het symbool van islam geworden. Maar theologisch is hier geen onderbouwing voor te

vinden.Zij zijn hoogstandjes van architectuur en constructie, elegant hoog en indrukwekkend. Hiermee tonen de machthebbers en de makers en architecten hun eerbied voor God en wellicht ook hun macht en

trots.

Mihrab en MinbarAndere elementen van een moskee zoals de Mihrab de plek waar de

voorganger bidt, en minbar, de plaats waarop de imam zijn toespraak houdt, zijn ook later aan moskee architectuur toegevoegd.

Aya-Sofia moskeeIstanbul

De koepel is ook een overspannings en klimatologische techniek om kolom vrije ruimtes te maken, de koepels werden eerder in de kerken toegepast.

Aya Sofia in Istanbul was vroeger ook een kerk.

De kalligrafie en de indrukwekkende versiering van tegelwerk in de moskee getuigt van het hoge aanzien dat wiskunde, wetenschap en architectuur in de I slam hebben.

Zoals wij in de afbeeldingen hebben gezien heeft de bouwstijl van de moskee tot nu toe per plaats en per tijdstip van de bouw een eigen weg gevolgd.

De moskee is niet in een typologie inpasbaar. Per land en in elke tijd heeft men eigen vorm aan de moskee gegeven. Belangrijk is herkenbaarheid van de moskee als gebouw.

Wel kunnen wij vanuit de filosofie van de Islam die een functionele Godsdienst is te noemen, met veel zorg voor armen en respect voor de natuur en wetenschap de vraag stellen of hoge minaretten zonder functie in deze filosofie passen.

I slam beweert dat het een godsdienst is die met de tijd mee gaat.

Naar mijn mening is dit uitgangspunt maatgevend voor de architecten in het ontwerp van een moskee.

Het is de taak voor ons architecten om op een zuivere manier met principiële vraagstukken om te gaan.

In mijn voorstel voor de Essalam moskee, Rotterdam in 2000 , heb ik geprobeerd om dit uitgangspunt te combineren met de tradities van de moskeebouw en wensen van de gebruikers.

De minaretten in dit voorstel zijn glazen piramiden die voor licht toetreding in de ondergrondse ruimtes zorgen.

De zonnepanelen zijn naast energievriendelijk, symbool voor vooruitstrevendheid en respect voor de natuur en wetenschap in Islam. Door het gebruikmaken van de zonneenergie tonen wij ook onze dankbaarheid aan God.

De kleur en de verdeling van de gevel is geïnspireerd door Marokkaanse architectuur. Gebruikers zullen zich hierdoor meer thuis voelen in deze moskee. In de vormgeving is juist gezocht naar eigentijdse vormgeving zodat het niet-behoudende karakter van I slam nog meer benadrukt wordt en ht gebouw meer in de omgeving past..

In het interieur is er voor gekozen dat mannen en vrouwen naast elkaar kunnen bidden en er is veel ruimte voor leeractiviteiten voor jongeren.

Er is ook een onderdeel als gebedsverzamel ruimte in deze moskee gereserveerd. Hier kunnen christenen, joden ,Hindoes en islamieten samen met mensen met andere godsdiensten bidden en de overeenkomsten tussen de geloven te ontdekken.

Essalam Moskee Rotterdam, Schetsontwerp

Mahasti Kok-Tafahominilofar urban | architectural | industrial

designVerwersdijk 922611 NK Delft

t: 31 15 2141015f: 31 15 2140724info@nilofar.nl

www.nilofar.nl