Marnix Pieters (aAgentschap Onroerend Erfgoed)
-
Upload
herita -
Category
Presentations & Public Speaking
-
view
68 -
download
1
Transcript of Marnix Pieters (aAgentschap Onroerend Erfgoed)
Verdwenen in de Noordzee. Cultureel erfgoed onder water
Een overzicht
Marnix PIETERS
C-Mine, Genk, 22/11/2014, Herita
Inhoudstafel Inleiding Cultureel erfgoed onder water in de Noordzee: een Overzicht - Paleontologisch botmateriaal - Verdronken nederzettingen - Schijnbaar losse vondsten - Scheeps- en andere wrakken Nieuwe ontwikkelingen - Op wetgevend vlak - Op technologisch vlak Besluit
Cultureel Erfgoed onder water in de Noordzee?
Scheepswrakken ?
Inleiding
Palaeolandschappen en verdronken sites
Krijn: een Nederlandse Neanderthaler
(40.000 – 90.000 jaar)
Schedelfragment (2001) • dikke wenkbrauwboog • jonge man
CT-scan van neanderthaler- schedel met het fragment (10cm)
Cultureel Erfgoed onder water in de Noordzee: een overzicht
Paleontologisch botmateriaal
Verdronken nederzettingen
zeespiegelstijging kusterosue overstromingen aardbevingen …
Schijnbaar geïsoleerde vondsten
Wat we weten over Romeinse vondsten in het Belgische deel van de Noordzee is grotendeels te danken aan de vissers die hun vondsten gemeld of bekend gemaakt hebben. De pot gevonden door R.Barbaix uit Bredene is de enige in zijn soort die we kennen. Van opgravingen aan land zijn veel fragmenten gekend, maar dit is voor zover geweten het enige volledige stuk
graad van bewaring
uitstekend 14 5%
goed 64 22%
gemiddeld 97 33%
slecht 53 18%
zeer slecht 34 12%
niet gekend 28 10%
290 100%
Scheepswrakken: gekende posities: 290, geïdentificeerd: 228.
0
5
10
15
20
25
30
35
1 4 7
10
13
16
19
22
25
28
31
34
37
40
43
46
49
52
55
58
61
64
67
70
73
76
79
82
85
88
91
94
97
10
0
Reeks1
Aantal scheepswraksites uit de 20ste eeuw per jaar van vergaan.
20ste eeuw 212
19de eeuw 10
18de eeuw 4
17de eeuw 1
16de eeuw 1
Chronologie van gekende scheepswraksites
WO I en WO II
Amerikaans 7 6
Belgisch 43 7
Brits 72 53
Deens 2 2
Duits 64 59
Ests 1 1
Frans 9 4
Grieks 2 2
Italiaans 1 1
Lets 1 1
Liberiaans 1
Nederlands 13 2
Noors 1
Panamees 2 1
Spaans 1
Zweeds 1
Zwitsers 1 1
Niet gekend 6
Totaal 228 140
Vertegenwoordigde nationaliteiten
Nationaliteit scheepswrakken WOI en WOII
©Vlaamse hydrografie
18de-eeuws scheepswraksite
Persoonlijke voorwerpen
• Gouden zakhorloge
• Vervaardigd: Amsterdam
• Datering: 1741
• geschenk?
Zeebrugge-site
16de-eeuwse wraksite
Scheepswraksites uit WO I: 46 sites in het totaal, 19 zijn nog redelijk goed bewaard
Duikboot op de Fairy Bank
UB-10 MMS Vindictive
Recentelijke ontwikkelingen op wetgevend vlak - Op 5 augustus 2013 ratificeerde België de Unesco-conventie voor de bescherming
van het cultureel erfgoed onder water - Op 1 juni 2014 trad de nieuwe Belgische wet die deze ratificatie omzet in Belgische
wetgeving in werking waardoor het nu mogelijk wordt om erfgoed op zee te gaan beschermen.
- Essentie van die wet: 1. als je iets vindt waarvan je vermoedt dat het cultureel erfgoed kan zijn op zee moet je dat melden bij de gouverneur van West-Vlaanderen (ontvanger van het cultureel erfgoed onder water) 2. de koning kan cultureel erfgoed onder water in situ beschermen 3. gouverneur van West-Vlaanderen krijgt centrale rol 4. Het agentschap Onroerend Erfgoed en het Vlaams instituut voor de zee hebben beiden een protocol afgesloten met de gouverneur - Stand van zaken: momenteel al ongeveer een 15-tal meldingen van vondsten
geregistreerd, 2 wraksites kregen erfgoedstatus en doorlopen de procedure voor bescherming in situ.
- Er is ook een nieuwe wet op de ruimtelijke planning op zee, die voortaan ook aandacht heeft voor erfgoed.
Online databank
gerealiseerd door
agentschap
Onroerend Erfgoed
1. Experiences with the new law: b. practicalities of the new law VLIZ geeft de gouverneur de
mogelijkheid om vondsten tijdelijk
te stockeren in een loods gelegen
te Oostende-oosteroever
1. Experiences with the new law: c. brief history of the new law
www.vondsteninzee.be: hier kan u ook terecht voor verdere
informatie over de nieuwe wet met betrekking tot erfgoed in
de territoriale zee en op het continentaal plat van België
- Sinds de in werking treding van de nieuwe wet op de bescherming van het cultureel
erfgoed onder water (1 juni 2014) hebben reeds twee wraksites erfgoedstatus
gekregen: de West-Hinder en de HMS Wakeful.
West-Hinder: Belgisch lichtschip gezonken in 1913, ligt op Belgisch continentaal plat
HMS Wakeful, een Britse destroyer die zonk tijdens de evacuatie van
Dunkerque in mei 1940. De site ligt in de Belgische territoriale zee en bij
het zinken verloren ongeveer 700 personen het leven: een oorlogsgraf.
Voorschip (dl 2)
Achterschip (dl 1)
Zogenaamde ‘oorlogsgraven’
www.sea-arch.be ‘Archeologisch erfgoed in de Noordzee’
project loopt van 2013-2016
Recente ontwikkelingen op technologisch vlak
Belangrijkste doelstellingen van het project 1. Ontwikkeling van een snelle + kwaliteitsvolle methodiek voor inschatten van archeologisch potentieel van geaffecteerde gebieden
- Welke technieken leveren meest relevante informatie (offshore + intertidaal)
- Nadruk op data-integratie en visualisatie (ruimtelijke data infrastructuur SDI)
- Generische methodologie! 2. Voorbereiding van een duidelijk beleid + wettelijke omkadering met betrekking tot marien archeologisch erfgoed
- Duurzaam en transparant beheer van onderwatererfgoed
- Inkadering in ruimtelijke planning en geïntegreerd kustbeheer
3. Onderwatererfgoed beter bekend maken bij de verschillende belanghebbenden en het brede publiek
- Aanbevelingen voor ‘best practice’ en vondsten op zee
- Workshops, demo-sessies, brochures, media
Overleg Vlaamse havens 02/10/2013 www.sea-arch.be
‘subbottom’ of seismische beeldvorming met hoge resolutie
Protocollen voor archeologische vondsten
Dank voor uw aandacht!
Besluit Veel veranderd op korte tijd Blijft nog heel veel werk over Hoop dat ik u overtuigd heb van het belang van cultureel erfgoed onder water