De Journalistm a g a z i n e v a n d e V V J

Opgelet voor valse perskaartenVlaamse mediahuizen maakten weer hoge winsten in 2011

Steunpunt Media screent het nieuwsVVJ Antwerpen start door

En Raad voor de Journalistiek maakt richtlijn over omgang met internetinfo

De

Jour

nalis

t 157

- 2

5 m

ei 2

012

– ve

rsch

ijnt m

aand

elijk

s –

v.u.

pol

del

tour

, IPC

, rés

iden

ce p

alac

e bl

ok C

- w

etst

raat

155

104

0 Br

usse

l

VVJ-info-avond over

belastingen

in Antwerpen op 30 m

ei

Rubriek

2

INH

OU

Dmei 2012

Uit de VVJ

Dekantvandejournalist 3

ActUeel

Tekoop:valseperskaarten 4

Journalistenonzekeroverdetoekomst 4

ConsortiumVlaamseuniversiteitenscreenthetnieuws 5

Vlaamsemediahuizenscoordenin2011hogewinsten 6

Jongerenmoeten‘mediawijzer’worden 7

SerVice

VVJ-info-avondoverbelastingenop30mei 5

VVJAntwerpenstartdoor 7

ForUm

PeterVerlinden:hetgelijkvanBartDeWever 8

menS Achter het nieUwS

GoedeleDevroy(VRT):opallesvoorbereid 9

rAAd Voor de JoUrnAliStiek

Richtlijnoverhetgebruikvanpersoonlijkeensocialewebsites 10

AdvocaatFernandKeuleneerc/De Standaard 11

MiguelDheedeneenTanjaDextersc/Dag Allemaal 12-13

in geSprek

EtienneVermeersch:zijnallereersteinterviewoverdepers 14-15

het ABc VAn de VlAAmSe JoUrnAliStiek (13)

Vanparisificatietotpuur 16-17-18

onder emBArgo 19

Media-aandacht

Parijs, 17 mei. Sylvia Pinel, de nieuwe Franse minister van Nijverheid, Toerisme en Handel, kan op veel belangstelling

rekenen van de Franse nieuwsmedia, op de dag van haar aan-stelling door de pas verkozen president François Hollande.

(Foto Bertrand Guay/AFP/Belga)

3

Lid van de Unie van Uitgevers

van de Periodieke Pers

Uit de VVJDe JournalistMAGAZINE VAN DE VLAAMSE VERENIGING VAN JOURNALISTEN (VVJ)

COÖRDINATIEPol DELTOURpol.deltour@journalist.be

VASTE MEDEWERKERS Jan BACKXIvan DECLERCQMarleen SLUYDTSJohan VAN CUTSEMLuc VANHEERENTALSMark VLAEMINCKBELGA PICTURESPHOTO NEWSZAK

REDACTIESECRETARIAATRésidence PalaceBlok C - Lokaal 2232Wetstraat 155 - 1040 BrusselTel. 02/235.22.70Fax 02/235.22.72info@journalist.bewww.journalist.be

ABONNEMENTENMarleen SluydtsZie adres hierboveninfo@journalist.be

RECLAMEREGIELisbeth MOONSZie adres hierboveninfo@journalist.be

LAYOUT EN DRUKClaes printingAlbert Van Cotthemstraat 541600 Sint-Pieters-LeeuwTel. +32 (0)2 378 09 39Fax +32 (0)2 378 25 59www.claes-printing.be

De kant van de journalist

‘Demedia’hebbendevoorbijewekenveelturbulentiemoetendoorstaan.Degolfvanonthullingenoverongewensteintimiteitenenseksueleintimidatiehebbenhenmeeinhetoogvandestormgebracht.

Omtebeginnen:‘demedia’bestaanniet.Alsmenkritiekgeeft,moetmeneenonder-scheidmaken.Sommigemediahebbenheelsereenoverdezezakenbericht,anderehebbendatmindernauwkeuriggedaan.Enenkelehebbenhunfoutenschoorvoetendtoegegeven.ZoalsdeVRT,die–zijhetnaeenweek–erkendedatReyers Laat JosGhysennietophetjuistemomentheeftlatenreagerenopzwarebeschuldigingen.Dedagnadienishijweluitvoeringaanbodgekomen.

Ookonzeeigenvereniging–deVVJ–isondervuurkomenliggen.Omdatwetesneleenveroordelingzoudenhebbenuitgesproken inde ‘zaak-PVDD’.Daarbij tochvol-gendebedenking.Wijzijnindeeersteplaatseenverenigingdieprobeertdebelan-genvanjournalistenteverdedigen.Enalscollega’sbepaaldefeitenaanklagen,danishetdetaakvandeVVJomdiecollega’sbijtetreden.Danhoevenweniettewachtentotdezaakvolledigisuitgeklaardeneenrechtbankeenoordeelheeftuitgesproken.Datdoenweal jarenzo,bijvoorbeeldookbij socialeconflicten inmediahuizenenwanneer collega’s worden ontslagen. Dan kiezen we, wanneer de zaak naar onzemeningvoldoendezwaarweegt,heelbewustdekantvandegewonejournalistdieslachtoffer is.Onze ledenverwachtendatookvanons.Ookalstrijkenweanderendaarmeetegendehareninenlopenwesomswelenigrisico.

Ietsandersisdebeoordelingvanklachtenoverjournalistiekwerk.AlmeerdantienjaarkunnenwedezemetsuccesdoorverwijzennaardeRaadvoordeJournalistiek.DeVVJheeftdezeRaadzelfopgerichtensteunthemookvoordevollehonderdprocent.Tegelijkfungerenwijnietlangeralsdeontologischerechtbankvoorklachtenwegensinbreukenopdejournalistiekeberoepsethiek.Als belangenorganisatie voelenweonsevenminpermanentgeroepenom– indetraditievandesteekvlampolitiek–bijelkincidenteenstandpuntintenemen.Somsishetgoedomonmiddellijktereageren,somsishetwijzeromevengeduldteoefenen.Datiseenafwegingdieweiederekeeropnieuwmaken,inoverlegmetonzeRaadvanBestuur.Ookhierzettenweonsineenkwetsbarepositie.

Alspoliticiplotsmenentemoetennaarbuitenkomenmetzwarekritiekopdemedia,staanwedaarmetgroteogennaartekijken.DeVVJisaltijdbereidomeenvolwassendebataantegaanoverderolvan‘demedia’indesamenleving.Maarliefstzonderbozeverwijtenofholleslogans.MagikiedereenmetbedenkingenoverdeVVJvragenomonsblad,onzesiteenonzestandpunteneensgrondigdoortenemen.Veelvandekritiekdienunaarvorenwordtgeschoven,hebbenwijaleerder–somsveeleerder–geformuleerd,bijvoorbeeldopdeeersteStaten-generaalvandeMediain2009.DevermeendeklooftussendeanalysevanpoliticioverdemediaendeanalysevandeVVJisverrassendgenoegmindergrootdanmenvreestofhoopt.Erzijnverschillen,maarookheelwatparallellen.WatonsbindtishetnietaflatendepleidooivooreenkwaliteitsvollepersinVlaanderen.Eenpersdiezichnietlaatverblindendoordewaanvandedagenzichnietlaatverleidentotongezondesensatiezucht.

Marc Van de LooverboschVoorzitterVVJ

(Fot

o Er

ic V

idal

)

De

Jou

rna

list

De

Jou

rna

list Actueel

mei 2012

4

TE KOOP: PERSKAARTEN EN ACCREDITATIESStel: iemand biedt je een diploma of rijbewijs aan, te bestellen via internet. Dan staat je vinger wellicht snel op de ‘delete’-knop. Maar hoe zit het met een aanbod tot het kopen van een inter-nationale perskaart en/of een accreditatie als journalist bij de Europese instellingen? Hou die vinger op ‘delete’.

Dejongstetijdkrijgenjournalisten–enwellichtookwould-bejournalisten–aanbiedingenvaneneGregSmithvan5PR Media Agency,uitdeUK.Hijbiedteeninternationalepers-kaartaan,meteenjaarlijkslidmaatschap.Kostprijs:£20,plusbtw.Hetvolstaatevennaardesitevandatagentschaptefietsenomteziendathetomeenorganisatiegaatdie,tegenbetalingvan£4,99perstukof£29,99permaand,be-drijfsberichtenverstuurtnaar“ruim350.000journalistenenruim275.000bloggers”.Enhoekomtdatagentschapaandeadressenvan die journalisten en bloggers? Precies!Een mes dat aan twee kanten snijdt: debedrijven betalen om hun persberichtenteverspreidenende ‘journalisten’betalenvoor een fakeperskaart, die louter als be-doeling heeft 5PR Media Agency adressente bezorgen voor het verspreiden van be-drijfspersberichten.

EenmindergrootlichtiseneGeryVanExem,die zogezegd sinds 2004 ‘geaccepteerdjournalist’ is bij de Europese Commissieen het Europees Parlement. In struikelendNederlandsprobeerthijviamaileenzoge-naamde ‘Europese perskaart’ te verkopen,voor€100.ZijnvehikeldaarvoorisdevzwEuro Consult & Support uit Wetteren. VanExemnoemtnogeenzekereWillyYsewijn,“geaccrediteerd journalist bij de EuropeseCommissieenhetEuropeesParlement”,alsreferentie.Evenchecken bij Marjory van den Broeke, van het Directoraat-GeneraalCommunicatievanhetEuropeesParlement:beide

herenzijnnietgeaccrediteerdenstaannietopdelijstvandeEuropeseCommissieofdeEuropeseRaad.

Hoe kom je dan wél aan een internationale perskaart en een accreditatie bij de Europese instel-lingen?

Een internationale perskaart wordt ver-strektdoorde InternationaleFederatievanJournalisten (IFJ), aan journalistendieovereenofficiëleperskaartbeschikkenvanhuneigenland.VoorBelgischejournalistenver-looptdatviadeVVJenhaarFranstaligezus-terorganisatie AJP. Alle informatie hieroveropwww.journalist.be/beroepsjournalist.

Vooreenaccreditatie bij de Europese in-stellingen gelden bijzondere procedures.Erwordtdaarbijeenonderscheidgemaakt,naargelang u een permanente accredita-tie wenst, een accreditatie voor specialegelegenheden (ook wie een permanenteaccreditatie heeft, moet die aanvragen),eenaccreditatie voor stagiairsof voor ver-vangers van geaccrediteerde journalisten,ofgewoontoegangtotdepersruimtevande Raad of het Parlement, als bezoekendjournalist zonderaccreditatie (vooreen in-terview,bijvoorbeeld).Meer gegevens over de procedure vindt

u op de website van de Europese Commissie: http://ec.europa.eu/dgs/communication/services/accreditation/index_en.htm.

Ivan Declercq

Journalisten die terecht willen bij de Europese instellingen, moeten bijzondere procedures volgen en schaffen zich dus beter geen fakeperskaarten aan. (Foto Gerard Roussel/PhotoNews)

Belgische journalisten onzeker over toekomstBelgische journalisten zijn in hoge mate tevreden over hun huidige werksituatie, maar maken zich zorgen over de toekomst.

Datblijkt uit een recente surveyvanhet communicatiebu-reauQuadrant Communications. Van de 330Belgische be-roepsjournalistendiedeenquêteinvulden,toonteengrootaantal(91%)zichtevredenmetdehuidigeinvullingvanzijnjob.Ookhetloonkanervoordemeestendoor:16%iszeertevredenhiermee,zowatdehelftisgewoontevreden.Overdetoekomstdaarentegenheerstveelonzekerheid.Eénop de vijf heeft wel degelijk vertrouwen in de eigen car-rièremogelijkheden,maareenkwartgelooftniettekunnendoorgroeieninzijnjobeneenkleinehelftmeentslechtscar-rièretezullenmakenmethetnodigegeluk.DiegemengdegevoelenshebbendeBelgischeberoepsjour-nalistenookoverde invloedvannieuwe computertechno-logieënophunwerk.44%zieteenpositieveimpactopdekwaliteitvandejournalistiek(zijhetvoordemeestenslechtsinbeperktemate),36%zieteennegatieveweerslag.Voorzowatéénopdriejournalistenleidenmetnamedesocialemedianiettoteenkwaliteitsverhogingomdatzeonvoldoen-

detijdlatenomdeinformatieelderstechecken.Hetbeletnietdathetgebruikvansocialenetwerksitesindelift zit.Wikipediablijkthetmeestaangewend (door67%),daarna volgen Facebook (64%), YouTube (58%), Linkedln(56%)enTwitter(51%).Vrij verontrustend in de bevindingen van QuadrantCommunications is de ‘commerciële druk’ die veel jour-nalisten zeggen teervaren. 21%geeft aanmeer enmeeronderrichtingen te krijgen die duidelijk door commerciëlemotievenzijningegeven,26%spreektvanalmaarmeeron-derrichtingen die de schijn geven daarvan. Voor zowat dehelftvandeBelgischejournalistenneemtookdeinvloedvanPRophunwerktoe.Nogeensdehelfthiervan,ofruimeenjournalistopdevijf,noemtdieinvloedbovendiennegatief.

(PD)

Voor meer info over deze enquête: Frank De Graeve via www.quadrantcommunications.be

w

(Foto Bert Van Den Broucke–Didier Lebrun/Photonews)

Consortium Vlaamse universiteiten screent het nieuwsMediaminister Lieten lanceert Steunpunt Media

Vlaams minister van Media Ingrid Lieten (sp.a) stelde hetnieuweSteunpuntMediabeginmeivooraandeverzameldemediasector.Ze trokalvast€390.000uitvoordefinancie-ringervan.VoorLietengaathetdanookomeenuiterstbe-langrijkproject.“Velenindemediavoelenvandaagdedrukvanconcurrentieencommercialisering,endatscheptrisico’sophet vlak vanbijvoorbeeldwerkomstandigheden, inhou-delijkeverschralingofminderscheidingtussenredactioneleencommerciëleinhoud.Eengezamenlijkeacademischemo-nitoringvandemediakanonsscherpeinzichtenopleverenoverdekwaliteit,hetpluralismeendeonafhankelijkheidvandemedia.”Metdieinzichten,aldusLieten,kandesectoreerstenvooralzelf eventuele knelpunten aanpakken. Maar zelfreguleringwerktnietaltijd,endanishetaanhetSteunpuntomaantegevenofenwaareroverheidsingrepenwenselijkzijn.

Het Steunpunt maakt deel uit van het bredereSteunpuntenprogramma waarmee de Vlaamse overheidsinds2001haarbeleidwetenschappelijkondersteunt.Tevenskomt het in de plaats van het Elektronisch Nieuwsarchief(ENA),datsinds2003dehoofdjournaalsvanVRTenVTMar-chiveertenontleedt.Dat de vier Vlaamse universiteiten nauw samenwerken inhet Steunpunt, belet niet dat er een werkverdeling is af-gesproken. De Universiteit Gent zal zich onder leiding van

hoogleraarStijnJoyetoeleggenoponderzoekvandenieuws-productie.Hoewordthetnieuwsdoorjournalistengeselec-teerd en vervolgens geproduceerd? In dit kader voert deUGent volgend jaar in samenwerkingmetdeVVJ opnieuween journalistensurvey uit. Volgend op de eerdere surveysvan2003en2008,moetdattoelatenlangetermijnvaststel-lingentedoenoverdejournalistiekewerkomgevingenar-beidsvoorwaarden.Professor Stefan Walgrave van de Universiteit Antwerpenkrijgt het luik ‘nieuwsinhoud’ onder zijn hoede. Waaroverberichten de Vlaamse nieuwsmedia, en hoe? Concreet zalworden ingezoomd op financieel-economisch nieuws, cri-minaliteitsnieuwsenzogenaamd‘softnieuws’.Inditkaderkrijgt de KULeuven, en met name professor Baldwin VanGorp, de specifiekeopdracht na te gaanwat demate vandiversiteitisindeVlaamsenieuwsmediaenhunnieuwsaan-bod.De VUB tot slot krijgt onder leiding van Katia Segers hetmedia- en nieuwsgebruik als onderzoeksdomein toegewe-zen. Hoe gaat het publiek om met nieuwsmedia, en hoekandemediawijsheidvandatpubliekwordenbevorderd?In2014wordtinditverbandeenbredeenquêtebijdeVlaamsebevolkinguitgevoerd.(PD)

Contact: julie.desmedt@ua.ac.be - tel. 03-265.57.60 - gsm: 0494-89.79.83

De UGent, de UA, de KUL en de VUB werken van meet af aan samen in het academisch Steunpunt Media. Dit moet de nieuwsproductie, de nieuwsinhoud en de nieuwsconsumptie wetenschap-pelijk opvolgen en hier de gepaste aanbevelingen uit distilleren.

Journalisten en belastingen:kom naar de VVJ-info-avond op 30 mei

Een dezer dagen valt ook bij u de ‘bruine enveloppe’ weer in de brievenbus. De FOD Financiën wil graag weten hoeveel u in 2011 hebt verdiend, wat u aan beroepskosten hebt uitgegeven (althans indien u niet kiest voor het beroepskostenforfait) en zo nog een en ander.

En telkens weer lijkt het in te vullen formulier ingewikkelder geworden. Komt daar sinds een paar jaar nog de onduidelijkheid bij over wat nu als (fiscaal gunstig) auteursrecht kan worden beschouwd en wat als honorarium. En wat moet u doen als een opdrachtgever geheel uw inkomen als auteursrecht heeft beschouwd en daarop roerende voorheffing heeft ingehouden?

Wie zijn belastingaangifte zelf invult, moet ervoor zorgen dat die tegen 28 juni binnen is bij de fiscus. Doe je dat via tax-on-web, dan heb je nog tot 17 juli. Wie via een boekhouder of een account werkt, krijgt nog de tijd tot eind oktober.

Om u enigszins te gidsen bij uw belastingaangifte organiseert de VVJ net als voorgaande jaren een informatieavond. Behalve het eigen VVJ-secretariaat staan ook het JAM-team en een erkende belastingconsulent, Walter Van den Brande, klaar om u tekst en uitleg te geven.

Datum: woensdag 30 mei, om 19 uur.Plaats: de Antwerpse hoofdzetel van Belfius, Grote Steenweg 454, 2600

Berchem (parking achteraan) De informatieavonden zijn uitsluitend voor leden van de VVJ bestemd en voor hen gratis toegankelijk.Omdat we graag weten hoeveel mensen we mogen verwachten, vragen we u uw komst vooraf te melden op info@journalist.be.Vanwege de bestelde hapjes en de drankjes hebben we graag dat wie zich aanmeldt ook effectief komt.

De

Jou

rna

list

De

Jou

rna

list Actueel

mei 2012

6

VLAAMSE MEDIAHUIZEN MAAKTEN IN 2011 WEER VEEL WINSTAlle grote Vlaamse mediabedrijven hebben hun resultaten voor 2011 bekendgemaakt. Ondanks de daling van de advertentie-inkomsten in de tweede helft van het jaar en ondanks de stijging van lonen en papierkosten, zijn de winstcijfers weer indrukwekkend.

Insommigegevallenliependewinstenwelwatteruginver-gelijkingmethetjaarvoordien.MaareenanderebelangrijkevaststellingisdatdewebsitesvandeVlaamsemediahuizenstilaanbeginnenterenderen.Hoedanookdoendesterkeprestaties opnieuw vragen rijzen bij de herstructureringendiediversemediabedrijvenindetweedehelftvan2011aan-kondigdenenwaarbijweervelejobssneuvelden.Concentra,Sanoma, Belga, Think Media, VTM, VT4 en de regionalezenders ontslaan samen vele tientallen journalisten. ZopasnogzetteRoularta8mensenaandedeur.

De Persgroepboektevorigjaareenomzetvan930miljoeneuro,tegenover932miljoenin2010.Datleverdeeennettoresultaat op van 40 miljoen; in 2012 ging het nog om 34miljoen euro. De uitstekende cijfers in 2011 zijn vooral tedankenaandebetereprestatiesvandePersgroepNederland.De Nederlandse activiteiten (waaronder De Volkskrant enHet Parool)zijnintussengoedvoor40procentvandeomzetvan de Persgroep. Blijkbaar heeft Kobbegem de smaak tepakken, want op 15 mei werd VNU Media (Intermediair,Vacaturebank…) overgenomen. In de Belgische uitgeefac-tiviteiten werden de dalende inkomsten uit advertentiesgecompenseerd door een licht groeiende lezersmarkt (Het Laatste Nieuws + 1.100 exemplaren, De Morgen - 2.000,Joepie+3.250).DePersgroepbundeldebeginditjaaralhaardigitaleactiviteiteninDePersgroepDigital.

Mediafin, een joint-venture van De Persgroep en Rossel,deedhetin2011uitstekend.De Tijdgroeidemet4procent,L’Echo met 1,2 procent. Algemeen directeur Dirk Velgheschrijftdeomzetgroeitoeaanhetbetalendmodelvoorhetraadplegen van de nieuwssites. Het aantal digitale abon-nementen voor zowel tablets als websites ging immers instijgendelijn.

OokVMMa,dejoint-venturevanDePersgroepenRoularta,heeft een goed jaar achter de rug, “met een omzet diesterkervooruitgingdandemarkt”.Degrootstegroeikwamechter van 2BE en Vitaya, die met respectievelijk 10,4 en5,9 procent vooruitgingen. Net als de andere mediabedrij-venkijktookDePersgroepuitnaardeimpactvandekomstvandenieuweVT4enVIJFTVditnajaar.DiezenderskwamenvorigjaarinhandenvanDeVijver,eenconsortiumwaarinSanoma,WoestijnvisenCoreliobelangenhebben.“Hetwordteenzero-somspel”,aldusPersgroepbaasChristianVanThillo.“Watdeenegroepwint,verliestdeandere.”

Roularta zag zijn omzet in 2011 stijgen met 2,7 procentvan 711,6 tot 731,1 miljoen euro. En dit ondanks een op-merkelijkedalingvandeadvertentie-inkomstenindelaatstemaanden van het jaar. Zonder rekening te houden metnieuwe participaties, steeg de omzet in de printed mediamet 1,4 procent en die in de audiovisuele media met 3,7procent.Doordehogerepapierprijs,loonindexeringengroteherstructureringskosten(terwaardevan15,6miljoeneuro)daaldedenettowinstevenwelvan31tot14,4miljoeneuro.

Deinkomstenuitdeverkoopvangedrukteuitgavenstegenmet 1,2 procent. Intussen puurt Roularta hoe langer hoemeeradvertentie-inkomstenuitzijndigitalemedia.Debe-zoekersaantallen (van vooral knack.be en levif.be) stegenmet50procentendereclame-inkomstenvandesitesmet30procent.Dereclame-inkomstenvandewebsiteszijnmo-menteelgoedvoorzowat15procentvandereclame-inkom-stenvandemagazines.Op15meikondigdeRoulartaaandathetstoptmethetbusinessmagazineMoneytalk,watgepaardgaatmetdiverseontslagen.

Corelio heeft een uitstekend 2011 achter de rug met eenomzetstijgingtot388miljoeneuro(+3,6miljoen).Denet-towinstliepmet3,7miljoeneurooptot10,7miljoeneuro.OokCoreliozagindetweedehelftvanhetjaar“eenvertra-gingvandesterkgestarteadvertentiemarkt”,maarkonditopvangendoor“creatiefintespelenopdevraagvanadver-teerders, onder meer door een gecombineerd aanbod vanprintenonline”.De450.014krantendievorigjaarwerdenverkocht,betekeneneenstijgingvanhetmarktaandeelmet0,6procenttot33,6procent.Het Nieuwsblad/De Gentenaarverkocht1,4procentmeerkrantenenDe Standaardzelfs3,4procentmeer.Ookdedigitalemedia(krantensitesenjobat.be) bereikten meer mensen, alles samen meer dan éénmiljoenuniekebezoekers.

Sanoma geeft voor België traditioneel geen nettoresulta-tenvrij.SanomaMediaBelgiërealiseerdevorigjaarweleenevengroteomzetalshetjaarvoordien:ongeveer209miljoeneuro.Voorheteerstwasdezeomzetechterdeelshetresul-taatvandeparticipatievan33,3procent indeholdingDeVijverdieVT4enVIJFTVovernam.Anderszoudeomzetmet2procentzijngedaald.IndemagazinesectorzagSanomavorigjaar zoweldeoplagesalsdeadvertentie-inkomstendalen.HetSanoma-marktaandeelopdelezersmarktsteegevenwellichttot31,8procent,hetaandeelbijdetijdschriftenadver-tenties tot30,5procent.Sanomakondigde inaprilaandathet zijn digitale activiteiten in ons land voortaan zelf gaatbeheren.HetrichttehiertoeSanomaDigitalBelgiumop.

Concentratotslothaalde211,1miljoeneuroomzetin2011,watietsmeerisdande210,8miljoeneurohetjaarvoordien.Hetbedrijfsresultaatbleefophetpeilvan2010(6,5miljoeneuro),maarhetnetto-resultaatdookvoor7,9miljoeneuroinderodecijfers(tegenover3,1miljoeneurowinstin2010).Deverklaringligtineenmaligekosteneneenherstructurering,waarbijeindvorigjaar25mensendegroepmoestenverla-ten.DeverkoopvanHet Belang van Limburgbleefnagenoegstabiel.Gazet van Antwerpenlietbijdeabonneeseenlichtestijging optekenen, maar noteerde een daling in de losseverkoop. De nationale adverteerders lieten het enigszinsafweten,maardankzijderegionaleadverteerdersblevendereclame-inkomstentochoppeil.Ondankshet‘zwareweer’luktedegratiskrantMetroerandermaalin5procentmeeradvertentie-inkomsten binnen te halen. De digitale mediazagenhunbezoekersaantalstijgenmet30procent.

Luc Vanheerentals

w

7

JONG GEWELD REALISEERT DOORSTART ANTWERPSE AFDELING VAN DE VVJMet z’n tienen zijn ze, in het nieuwe bestuur van de Antwerpse afdeling van VVJ. Er is vanaf nu geen spra-ke meer van de Afdeling Antwerpen-Limburg. Met het nieuwe geweld waait er meteen een nieuwe wind in de vereniging. VVJ Antwerpen is er voor journalisten die in de provincie Antwerpen wonen of werken.

Het nieuwe bestuur is, zoals het reglement bepaalt, verko-zendoordealgemenevergadering,diebijeenkwamop25april.Allekandidatendiezichaanbo-den,raaktenverkozen.WouterBruyns(vtm) en Kevin Major (VRT) werdenaangewezen als respectievelijk voor-zitter en ondervoorzitter. ThomasVreriks (StampMedia) werd verkozenals secretaris en Hugo Genbrugge(actief gepensioneerde) is penning-meester.Inhetbestuurzetelenverder:Kristof Aerts (Het Laatste Nieuws),Tamara Van Hasselt (Belga), DriesLuyten (fotograaf), Matthias Van denBossche (demorgen.be), Jo Hermie(gepensioneerd) en Ronny Meyers(gepensioneerd). Iedereen had meerdanvoldoendevoorkeursstemmenomdefunctieoptenemen.

Journalistenloket

VVJAntwerpen isambitieus.Deverenigingmaakt zich sterkdatzeditjaardiverseactiviteitenzalaanbieden.Eénvandebelangrijksteprojectendieoptilstaan, ishet journalistenlo-ket.ElkemaandkomtVVJAntwerpennaardejournalistentoe.Elkekeeropeenanderelocatieindeprovincie.Het journalistenloket is een aanspreekpunt voor journalis-tendieandersdewegnietvindennaardeVVJ.Deplaatse-lijkebestuursledenmakenzichsterkdatzejongeenervarenjournalisten kunnen begeleiden en bijstaan waar het nodigis. Op alle vlakken. In het journalistenloket krijg je ant-woordopvragenals:hoezithetmetmijnhernieuwingvanmijnperskaart?;waarmoet iknaartoeals iknetvan schoolkom?; of erger: ik hebeen juridisch probleem... Dankzij hetjournalistenloket maakt VVJ Antwerpen de drempel minderhoogomdeVVJ aan te spreken.Maar laat er geenmisver-stand bestaan: VVJ Antwerpen vervangt de VVJ geenszins.

Het journalistenloket zal naast de fysieke avonden ook vir-tueelaanspreekbaarzijn.Mete-mailkanhetvia:vvjantwer-

pen@journalist.be. De vereniging zitzelfs al op twitter: @vvjantwerpen.Binnenkort is er webruimte beschik-baaropdewebsitevandeVVJ.

Pijlers

VVJ Antwerpen heeft nog pijlen opdeboog.Volgenshetstrategischplanzet de vereniging in op educatie,duiding, service, dagelijkse werkingenontspanning.Deverenigingiszichervan bewust dat de heropstart nietonmiddellijk een massa journalistenin beweging zal zetten. Het nieuwebestuurzalookdenodigetijdmoeten

krijgenomzichteontplooien.Maarmetgoededebatten,in-teressantevormingsmomentenengezelligeontspanningsmo-menten,moethetlukkenomopkortetijdietstebetekenenvoorelkeAntwerpsejournalist.

Neem contact op met VVJ Antwerpen: vvjantwerpen@journalist.be

Wouter BruynsVoorzitter VVJ Antwerpen

Het nieuwe bestuur van VVJ Antwerpen toog na de AV van 25 april meteen aan het werk. (Foto’s Dries Luyten)

AGENDA VVJ ANTWERPEN• 12 juni 2012: Journalistenloket (regio Mechelen)

Startloket19u30.Aansluitendisereenwelkomstdrinkin’t Anker Aan De Dijle, Vismarkt 23 in Mechelen

• 14 juni 2012: Journalistenloket (regio Turnhout)Startloket19u30.AansluitendisereenwelkomstdringinCafé Sint-Pieter, Grote Markt 60 in Turnhout

• 16 november 2012: Mediakwis (regio Antwerpen)Meerinfolaterbeschikbaaropdewebsite.

JONGEREN MOETEN ‘MEDIAWIJZER’ WORDENDe Vlaamse ministers Pascal Smet (Onderwijs, sp.a) en Ingrid Lieten (Media, sp.a) lanceren een uitgewerkt plan om de bevolking – en vooral kinderen en jongeren dan – ‘mediawijzer’ te maken.

SmetenLietendefiniërenmediawijsheidals“hetvermogentot actiefen creatiefmediagebruikdatgericht is opmaat-schappelijke participatie”. Volgens hen moeten mediage-bruikersvooral lerenomgaanmetdemassainformatiedietegenwoordigophenafkomt.“Deontsluitingvaninformatieis nog nooit zo groot geweest als vandaag”, aldus Lieten.“Maarmediawijsheideindigtnietbijhetkunnenwerkenmeteencomputerofhethebbenvaneenkrant,televisieofinter-net.Jemoetookkunneninschattenofinformatiebetrouw-baaris.”Lieten gaf vorig jaar al voor 600.000 euro subsidies aanzes projecten rond mediawijsheid voor jongeren. In denieuwe beheersovereenkomst voor de VRT kreeg Ketnetde opdracht “kinderen mediawijsheid bij te brengen”. HetVlaams Parlement van zijn kant pleitte in 2008 voor een

KenniscentrumMediawijsheidenMediageletterdheid,endeoprichtingdaarvanwordtdoorSmetenLieteninhetvooruit-zichtgesteld.Inhetonderwijswordencompetentieszoalsmediawijsheid,ICT, informatie- en digitale geletterdheid als eindtermenvooropgesteld. Scholen zullen tegeneenverminderd tariefmediapakkettenkunnenkrijgenwaarmee leerkrachtenaandeslagkunnen.HetleesbevorderingsprojectKrant in de Klaswordtverdergezetenkrijgteendigitalevariant.Erkomtookeenwebsitemetbetrekkingtotmediawijsheid,samenmeteen educatieve portaalsite voor leerkrachten. Nog andereprojecten zetten in op meer correcte beeldvorming overmensen in armoede of op het creëren van een veilige enverantwoordemediaomgeving.

(LV)

De

Jou

rna

list

De

Jou

rna

list Forum

mei 2012

8

‘DE MEDIA HEBBEN HET GEZEGD, DUS GELOVEN WE HET NIET’ Peter Verlinden

VRT-journalistDocent KULeuven (Media en Internationale Conflicten)

Het gelijk van Bart De Wever: een pleidooi voor deskundige journalistiek

Zowattienjaargeledenmaakteikvoorditvakbladeenbij-drage met de wat provocerende titel: ‘Het Journaal heeft het gezegd, dus geloven we het niet’. Mijn betoog wasondermeergebaseerdophetBelgischWaardenonderzoek,waaruitjaarnajaarbleekdathetvertrouwenvanhetgrotepubliek indejournalistiekklappenkreeg.Mijnstellingwasdatdejournalistiekzichgeenenkelefoutkanveroorloven,zelfsnietdeallerkleinste.Enalserdantocheenmenselijkevergissingbinnensluipt,moetdie zo snelmogelijkwordenrechtgezet.Wantdemediawordendanwelnietbeoordeelddoor‘hetgrotepubliek’alseenmonolitischblok,zewordenwel kritischgevolgddoor telkensverschillende segmentenkijkers,luisteraarsoflezers,dieelkophunterreinspecialistzijn.Omdatzezelfbijeenongevalaanwezigwaren,omdatzepersoonlijkdezelfdegemeenteraadhebbenbijgewoond,omdatzegoedgeïnformeerdefamiliezijnvandeinopspraakgekomenbedrijfsleider,ofomdatzedoctor indeSlavischeTalenzijnendesituatieinhunregioperfectopvolgen...

Nietiedereenheeftmijnboodschapvantoengoedonthaald.Sommigenvoerdengrotepleidooientégengespecialiseerdejournalisten,want“wieheelveelvanietsweet,maaktveelteingewikkeldestukkendieoverdehoofdenvandemensenheen gaan”. Een (intussen vertrokken) VRT-hoofdredacteurmaakteerzowaareenpuntvanomjuistniét-kennersoppadte sturen, “want die stellen tenminste nog de vragen vande kleine man”. Dat die onervaren collega’s vaak volledigvoorbijgingenaandeessentievaneendossier,ofindeval-kuilen liepenvanelkebeginner,werddanmaartoegedektmethetargumentdathet‘tocheenmooiereportagewas’.Inhoudelijkmisschiennietoké,maarwel‘mooi’…

DerecenteuithaalvanBartDeWever,scherpopdeApache-website,genuanceerderindeveleinterviewsachteraf,legthoe dan ook de vinger nog eens op de wonde. Hij heeftgelijk: wij, journalisten, spelen met onze geloofwaardig-heidalseenkindmetvuur.Mediaverhalenstaansomseenbeetje, soms mijlenver, van het ware verhaal. Dikwijls ishetmediaverhaalwel eenmooier en spannender verhaal,perfectpassendbinnenhetverkoopproductdathetnieuwsmeerdanooitgewordenis.Maarhetisgewoonniet‘juist’meer: de exacte waarheid moet wijken voor het ‘format’.Entelkensopnieuwverliezenweallensamenweerwatvanonzegeloofwaardigheid.

Nogkwalijkerwordthetalseenredactiewetensenwillensdeuitgeholdemythevandealwetende journalist in standhoudtofzelfscreëert.Dàtispasspelenmetvuur.Uittien-tallen jaren academisch onderzoek naar de verslaggevingvan internationale conflicten – ik beperktmeevenhiertoeomdat ik dit domein goed ken – blijkt ten overvloede datde individuele journalist daarin allerminst een doorslagge-vende rol speelt. Als bij de val van de Libische hoofdstad

TripolieenVRT-ploegerinslaagtominhetvroegerehoofd-kwartier van de gevallen leider Khadaffi door te dringenen daar een aardige reportage te draaien, dan is dat niétineersteinstantiedeverdienstevandebetrokkenjournalist(ikzelf,inditgeval).Hetenigewatjedanalsjournalistdoet,isgebruikmakenvandekansdiedenieuwemachthebbersjegevenomergenstekomenwaarjevroegernietgeraakte.Precieszoalsdegoedejournalistdoetmeteenhemtoege-stopt‘geheim’document.Wij,journalisten,wetenallemaaldatexclusievedocumentendoorgaansalleenmaaropeenredactietafelbelandenomdatdeeneofdeanderebetrok-kenpartijerbelangbijheeftdateruitgeciteerdwordt.Netzoalseen ‘exclusief interview’eralleenmaarkomtomdatdebetrokkengeïnterviewdedatzobeslistheeftennietdejournalist.Ende journalisten,diedraaieneenvoudigweg indatradarwerkmee.

Dieontluisterendevaststelling,indeacademischewereldaltientallenjarenoud,zoumoetenaanzettentotbescheiden-heid.Enliefstookenigverweer.Zichalsjournalistwapenentegendie ‘manipulatie’ doorderdenkan,maardanalleenals de journalist zijnmaterie op z’nminst evengoed kentalsdebetrokkenpartijen.Datveronderstelt,inderdaad,ver-regaande specialisering. De werkelijkheid leert dat precieshetomgekeerdegebeurt.Inhetbelangvandesnelheidende journalistieke rentabiliteit (aantalgeproduceerde televi-sie-ofradiosecondenofkrantentekensperdag)verschraaltopveleplaatsendekennisvandematerie.Op de koop toe schrijft de moderne marketing blijkbaarvooromdemythevandealwetendejournalist instandtehouden.Datgebeurtbijvoorbeeldviaeen‘verslaggeverterplaatse’,diezijninformatienochtansniétuiteerstehandterplaatseheeftvergaard,maarzegewooningefluisterdkreegvanuitBrussel.Die‘ik-journalist’neemtalseenalwetendedekijkerbijhethandjeenetaleertzichals‘dekenner’terwijlhetookvoorhemofhaarmaardeeerstekennismakingmetderegiois.

Hetenigeverweerdatons, journalisten, rest isdeskundig-heidenbescheidenheid.Wezullenonspubliekenkelmaarterugwinnen als we ons elk toeleggen op het stukje vak-gebieddatwebeheersenenwaaroverwemeteengerustgeweten en zonder natte vinger uitspraken kunnen doen.Datvergttijdenruimte:tijdomtespecialiseren,ruimteomcomplexeverhalenzoexactmogelijktebrengen.Somsvergthetookeenherorganisatievaneenredactie.En o ja, een gespecialiseerde journalist die niet (meer) instaat isomdevragentestellendiehetgrotepublieksteltenhetverhaal ineenverstaanbare taal tebrengen,dat isgeenslechtespecialist.Datisgewooneenslechtejournalist.Evenslechtalsdeonwetendejournalistdiederolspeeltvandeskundige.

9

Mens achter het nieuws

Goedele DEVROY (VRT): ‘IEDEREEN MAG MENINGEN UITEN, ALLEEN WIJ NIET’“Vliegendereportersmoetenopallesvoorbereidzijn”,zegtVRT-WetstraatredactriceGoedeleDevroy. Inéénademsomtzeallerleinuttigespullenopdiedeconfrontatiemetdevij-andigebuitenwerelddraaglijker kunnenmaken: dikke trui,regenjas,stevigelaarzenen...zonnecrème.“Ikwasnogmaarnetbegonnenbijhettelevisiejournaal,toeneropeensnik-hetezondaginjuni1995eentankstationmetwegrestaurantontplofte inEynatten. Ikdaarheen, inhetzogvanervarencollega Ivan Ollevier. Het was vreselijk, zestien doden.Urenlangstondenwe indevlakkezon,enzwaarverbrandkeerdenweterugnaardeReyerslaan.Sindsdienhoortookzonnecrèmetotmijnbasisuitrusting.”

GoedelekomtuiteengrootgezinengroeideopinLeuven.“Papa werkte bij de Generale Bank en moeder had thuisdehandenvol.HetwasmijneigenideeomGermaansetegaanstuderen.ThuislazenweDe Standaard.Alsjongmeisjedroomde ikweleensvan iets journalistieks: schrijvenovercultuurofinternationalepolitiek...”In 1989 behaalde ze aan de unief van haar geboortestadhaar diploma. Haar eindverhandeling was de vrucht vaneen sociolinguistiek onder-zoek, dat onder meer haduitgewezen dat mannen hungesprekspartner vaker onder-breken dan vrouwen. De stel-ling wordt tijdens ons gesprektotwanhoopvanGoedelemaaral tevaakbevestigd: “Jan,alsjemezoblijftonderbreken,kanikmeechtnietconcentreren...”Alhoewel ze had gezworennooitlestezullengeven,bleefGoedeleaandeunief 'plakken'alsassistent. “Nadrie jaarhadikhetwelbekeken.Datbestaanwas me te theoretisch en we-reldvreemd. Ik snakte naarmeeractieenmenselijkeinter-actie.EenstemproefafleggenbijdeVRT leekmeeenleukidee.Enikwasmeteengeslaagd.”Zo werd ze nieuwslezeres bij Studio Brussel, vooral ‘savonds en tijdens de weekends. “Een paar jaar combi-neerde ik dat met mijn werk aan de unief, en toen werdhet tijd voor een deftige job. In 1995 slaagde ik voor hetVRT-journalistenexamenenmochtikaandeslagbijhettv-Journaal.Eenopleidingwaservrijwelniet.Beginmaar,wasdeboodschap.Gelukkigwarenergoedecollega’szoalsRudiVranckx,diemetussendesoependepatattenleerdehoejeeentv-verslagmaakt.”“De eerste jaren deed ik als algemeen verslaggever allemogelijke onderwerpen. Tot in 1997 de buitenlandredac-tie moest worden versterkt. Ik kreeg Groot-Brittannië enNederland toegewezen. Zo stond ik op de eerste rij bij deverkiezingvanTonyBlairenbijderouwvoorLadyDi.MeteenbeursvanhetprinsFilipfondsbrachtikin2002ookeenpaarmaandendooropdepolitiekeredactievandeNOSinDenHaag.NettoenPimFortuynwerdvermoord.Daarkreegikdesmaakvandelangdurigepolitiekecrisestepakken.”

Deze rubriek koestert grote sympathie voor de ‘werkers’onderons,dieopstraatenopdemeestonmogelijkeurenhun journalistieke ambacht beoefenen. Goedele Devroybehoort ontegensprekelijk tot die categorie. Toch beklaagtze zichhaar soms lastigewerkgeenszins. “Ikheb ik2004zelfmijnoverplaatsingnaardeWetstraatgevraagd”,zegtze.“Politiekistochveruithetinteressantstewatjekuntverslaan.Daar ishetdatbeslissingenwordengenomenendemaat-schappijwordtgeorganiseerd.Ikhoorhetdikwijls:Ocharme maske, wat hebt gij een zware job, maar zelf vind ik hetnogal meevallen. Over het algemeen gaan de politici ookzeercorrectommetdepers.Ennee,ikbennietjaloersopdekrantencommentator,dienietdoorweerenwindmoet.Da’seenanderetaakbinnendejournalistiek.”Frustreerthethaartochnietdatzelangnietalleskwijtkanindejournaals?“Nietecht.BijdeVRTispolitieknieuwsnogaltijd een vandeprioriteiten.Dus als je nieuwshebt, dankrijgjemeestalookwelderuimteomhettevertellenenerduidingbij tegeven.Persoonlijkemeningenmogenweui-teraardnietverkondigen.Somsisdatmisschienwelfrustre-rend,jekunternietzoalsdekrantencollega’safentoeeen

goei lap op geven.Maargoed,dat is de job. Als je daar nietmee kan leven, kan je altijdnognaareenkrantofzelfindepolitiek.”

Endanisernoghetthuisfront.Goedele is mama van eenzwaar mentaal gehandicaptezoon,Quinten(13).Eenjongendieheelveelzorgnodigheeft.Combineer het maar met eenhectischejob.“Het lukt als je het goed or-ganiseert”, zegt ze. “Quintenheeft een persoonlijk assis-tentiebudget. Hij is een vandebijnatweeduizendmensen

in Vlaanderendiedat hebben, terwijl er vijfduizendopdewachtlijst staan.Wehebbendus geluk. Ik heb tweeassis-tentenindienstdieQuintenenkeleurenkunnenopvangennahetdagcentrum.Hoehetlaterverdermoet,iseenopenvraag.Instellingenhebbengeenplaatsvoordeopvangvanvolwassengehandicapten.Dewachtlijstenwordenerelkjaarlanger.Jehoortnuvanoudersvanvolwassengehandicaptekinderendat zehun jobmoetenopzeggenomdat zegeenenkele opvang vinden. Als toekomstperspectief is dat nietbepaaldbemoedigend.”Er schuilt een sterke tante achter de leverancierster vanWetstraat-nieuws. Hoe blaast zo iemand stoom af, wil iknogweten.“Ikfietsenjoggraag”,ishetantwoord.“Enachtjaargeledenkreegikviaeenvriendindesmaakvanyogatepakken.DaarwordtinVlaanderenvaaknogwatlacherigovergedaan.Jammer.InNederlandisheterghip.Inelkestadvindje daar tientallen yogastudio’s. Het houdt je lichaam lenigenhetbrengtjegeesttotrust.Ikzouhetnietmeerkunnenmissen.”

Jan Backx

Goedele Devroy: ‘Over het algemeen gaan politici zeer correct om met de pers.’ (Foto Benoit Doppagne/Belga)

10

De

Jou

rna

list

De

Jou

rna

list Raad voor de Journalistiek

mei 2012

10

Richtlijn over het gebruik van informatie en beeldmateriaal van persoonlijke websites en sociale netwerksites

Hetinternet,meerbepaaldpersoonlijkewebsitesenblogs,internetforaensocialenetwerksites,maakthetmogelijkdatper-soonlijkegegevens,meningenenafbeeldingenwordengedeeldmeteengrootpubliek.

Persoonlijkewebsitesensocialenetwerksiteskunnenvoordemediaeenbronvaninformatiezijn.Hetfeitdatiemandper-soonlijkegegevens,informatieofbeeldmateriaalophetinternetofopeensocialenetwerksiteplaatst,zelfsalshetompubliektoegankelijkepagina’sgaat,betekentevenwelnietautomatischdatditmateriaalzondermeermagwordenovergenomeninanderemedia.

Omditmateriaaltochtekunnengebruiken,moeteneenaantalafwegingenwordengemaakt.

1. Context van de informatie

1.Dejournalisthoudtrekeningmetdeaardendedoelstellingvandesite,zelfswanneerhetgaatompubliektoegankelijkepagina’s.Eensitediezichvooralrichttoteenspecifiekegroepofomgevingwordtandersbehandelddaneensiteofinformatiedieduidelijkbedoeldisvoorhetalgemenepubliek.

2.Wanneerdebetrokkenezelfdetoegangtotdeinformatieheeftbeperkt,isgebruikinprincipenietgeoorloofd.Dejournalistmoetaantonendatersprakeisvaneengewichtigmaatschappelijkbelangomheteventuelegebruiktochterechtvaardigen.

3.Erisbijzondereterughoudendheidvereistwanneerinformatieofbeeldmateriaalwordtgebruiktdatineentotaalanderecontextofmeteentotaalanderebedoelingophetnetwerdgeplaatstdandievandenieuwsfeitenwaaroverberichtwordt.Verspreiding indeenecontextbetekentnietdatde informatieofhetbeeldmateriaal zomaar ineenanderecontextmagwordengebruikt.

2. Maatschappelijk belang

4.Deaantastingvanhetprivélevenmagnietverdergaandannoodzakelijkinhetmaatschappelijkbelangvandeberichtge-ving.Hetmaatschappelijkbelangmoetvandieaardzijndathetrechtopinformatiehetrechtopprivacyoverstijgt.

5.Hetgebruikzondertoestemmingvanherkenbaarbeeldmateriaalkanenkelverantwoordwordeninhetlichtvanhetmaat-schappelijkbelangvandeberichtgeving.Dejournalistmoetditmaatschappelijkbelangkunnenaantonen.

6.Hoewel ookbekendeof publiekefiguren recht hebbenop respect voor hunprivéleven,moeten zijmeer dananderenaanvaardendatbepaaldeprivégegevensdiedoorhenophetinternetzijngeplaatstendievoorhetpubliektoegankelijkzijn,openbaarwordengemaaktinhetkadervanverslaggeving.Ookhiermagdeaantastingvanhetprivélevenevenwelnietverdergaandannoodzakelijkinhetmaatschappelijkbelangvandeberichtgeving.

3. Personen in een maatschappelijk kwetsbare positie

7.Bijzondereterughoudendheidisvereistbijhetbekendmakenvangegevensofafbeeldingendiedeidentificatiemogelijkmakenvanmensenineenmaatschappelijkkwetsbarepositie,zoalsminderjarigen,slachtoffersvancriminaliteit,rampenenongevallen,enhunfamilie.

8.Overzwaargewondeenoverledenslachtoffersdiegeenpubliekefigurenzijn,wordengeenpersoonlijkedetailsvrijgegevenzolangergeenzekerheidisdatdedirectenaastenwerdeningelicht.

9.Bijslachtoffersdiegeenpubliekefigurenzijn,vergewistdejournalistzichervandathijinformatieenbeeldmateriaal,af-komstigvanpersoonlijkewebsitesensocialenetwerksites,kanovernemen.Wanneerblijktdatnabestaandenofslachtofferszelfzichverzettentegendeopenbaarmaking,leeftdejournalistditverbodna.

4. Behandeling van de informatie

10.Dejournalistchecktdewaarachtigheidvandeinformatieofdebeelden.Hijgaatnaofdeinformatiedoordebetrokkenezelfophetnetwerdgeplaatst,danweldooranderenzonder toestemming. Inhetlaatstegevalkande informatieenkelgebrachtwordenindienereengewichtigmaatschappelijkbelangmeegemoeidis.

11.Bijdeselectieendepublicatievandeinformatie,inhetbijzondervanbeelden,draagtdejournalisterzorgvoordatdezeaangepastisaandeomstandighedenvandeberichtgeving.Dejournalistvermijdtoverdrijvingbijhetvrijgevenvanbeeldenen/ofdetails,ookwanneerdefeitendepubliekeopiniesterkberoeren.

Brussel, 12 april 2012

Naar aanleiding van de berichtgeving over het tragische busongeval in het Zwitserse Sierre in maart jl., en de kritiek die hierop werd geformuleerd, vroeg de VVJ de Raad voor de Journalistiek om meer duidelijkheid over de mogelijkheden voor redacties om informatie te gebruiken die op sociale media te vinden zijn. Deze richtlijn is het resultaat.

11

w

11

Meteenbriefvan23 januari2012dientadvocaatFernandKeuleneerklacht in tegenDe Standaard.Aanleiding iseenanoniemelezersbriefinDe Standaardvan20januari2012.Op9februari2012heeftBartSturtewagen,hoofdredacteurvanDe Standaardgeantwoordopdeklacht.Klagerrepliceer-dehieropmeteenbriefop20februari2012.Ervolgdeeennieuwe reactie van Sturtewagen op 28 februari 2012 meteenrepliekvanklagerop2maart2012.DerapporteringscommissievandeRaadvoordeJournalistiekisop4april2012bijeengekomen.Beidepartijenhebbenaf-gezienvaneenhoorzitting.

DE FEITEN

Op17 januari2012publiceertDe Standaardeenkort tele-fonisch interview met Keuleneer naar aanleiding van eenreeks nieuwe huiszoekingen in de zogenaamde ‘OperatieKelk’.KeuleneerisadvocaatvandeBelgischebisschoppeninhetgerechtelijkonderzoeknaarpedofiliedoorgeestelijken.Driedagenlater,op20januari,verschijnteenanoniemele-zersbriefinderubriek‘BriefvandeDag’waaringereageerdwordtopdeuitsprakenvanKeuleneer.

DE STANDPUNTEN VAN PARTIJEN

Klagervoertaandatdezelezersbriefeenpersoonlijkeaanvaltegenhembevat.Dat eendergelijkebrief anoniemwordtgepubliceerd,enbovendienwerdgeselecteerdals‘briefvandedag’,isvolgenshemeeninbreukopdejournalistiekede-ontologie.HijverwijstdaarbijnaardeRichtlijnbijartikel14vandeCode,volgensdewelkeanoniemebijdragenslechtsuitzonderlijk gepubliceerd kunnen worden. Wie deelneemtaaneenpubliekdebat,hoortdatmetopenviziertedoen.De Standaardhaddeanoniemebriefmoetenweigerenofwelde toestemmingvandeauteurmoetenverkrijgenomzijnnaamtepubliceren.

Volgens de hoofdredacteur van de krant was publicatiezondernaamvermeldingwelverantwoord.

• Debriefschrijveriseenslachtoffervanpedofilieenhaduit-drukkelijkdeanonimiteitgevraagd.Alseenslachtoffervanpedofilie anonimiteit eist, moet daaraan gevolg wordengegeven.Hetopenbarenvandeidentiteitvanslachtoffersvanseksuelemisdrijvenistrouwensstrafbaar.

• Geletopeenaantalcynischeuitsprakeninhetinterview,waarmeehetonderzoeknaarpedofiliedoorgeestelijkenwordtgebagatelliseerd,watkwetsendisvoorelkslacht-offer,meentdekrantdatdezereactieeennoodzakelijkeaanvullingvormtophet interviewwaardoorrechtwordtgedaanaanditslachtofferenalleandereninzijnsituatie.

• Hetopzetnochdetoonvandelezersbriefiseenpersoon-lijkeaanval.Hetslachtofferrepliceertalleenopuitlatingenvanklager.

Inzijn repliekbetwistklager teneerstedat zijnopmerkin-geninhetinterviewcynischwarenbedoeld.Enerzijdsgafhijalsadvocaatvandebisschoppeneenjuridischeappreciatievandehuiszoekingenomzaken teonderzoekendie reedsmetzekerheidzijnverjaard.Anderzijdsgebruiktehijgewonezegswijzenenbetwisthij formeeldatdiekwetsendwarenbedoeld.Ten tweede blijft hij erbij dat de lezersbrief wel degelijkeenpersoonlijkeaanvalisendatdezenietanoniemmochtwordengepubliceerd.Delezersbriefisloutereenopiniëren-debijdrageenbevatgeennieuwselementen.Deanonimiteitvandeauteurkandusnietwordenverdedigdinhetkadervandebeschermingvanvertrouwelijke informatiebronnen.De auteur van een opiniebijdrage geniet een veel groterevrijheid om grievende of zelfs onjuiste kritiek te leveren.Tegenovereendergelijkevrijheidstaatnoodzakelijkdatdeauteurbereidhoorttezijndeeigennaamenreputatieindeweegschaalteleggen.Tenslottevoertklageraandatdebeweringvanbriefschrijverdathijslachtoffervanseksueelmisbruikisgeweest,evenminverantwoordtdatdebriefanoniemisgepubliceerd.Wanneereenvermeendslachtofferzelfdepublieke ruimteopzoekt,metdeuitdrukkelijkebedoelingiemandaantevallen,gaathet niet op anoniem te willen blijven. Een slachtoffer isimmersnietverplichtopiniebijdragenteschrijven,maarkiestdaarzelfvoor.

BESLISSING

DeRaadvoorde JournalistiekherinnertaandeRichtlijnbijartikel14vandeCode:-opiniebijdragenverschijnenonderdeeersteverantwoorde-lijkheidvandeauteurs,maarhetmediumdatdebijdragenpubliceertisopberoepsethischvlakmeeverantwoordelijk;-anoniemebijdragenkunnenslechtsuitzonderlijkanoniemgepubliceerdworden,enderedactiemoetalleszinsoverdeidentiteitsgegevensvandeinzenderbeschikken.De Standaardheeftaannemelijkgemaaktdataandielaatstevoorwaardeisvoldaan.

Gelet op de specifieke context, met name een slachtoffervanseksueelmisbruikdatzichnooitheeftbekendgemaakt,kandeRaadbegrijpendatdebriefschrijverdeanonimiteitwenste te bewaren en dat de krant die anonimiteit ookwensteterespecteren.

De Raad voor de Journalistiek is daarom van oordeel: de klacht is ongegrond.

Brussel,10mei2012

Beslissing over de klacht van de heer Fernand Keuleneer tegen De Standaard

12

De

Jou

rna

list

De

Jou

rna

list

mei 2012

Raad voor de Journalistiek

12

Met een brief van 4 augustus 2011 dient advocaat AlexTrappeniers in naam van de heer Dheedene en mevrouwDexters klacht in tegen drie journalisten en de hoofdredac-teurvanDag Allemaal.AanleidingiseencoververhaalinDag Allemaalvan5juli2011overdevermeenderelatieproblemenvan klagers. Namens Dag Allemaal reageert advocaat GeertGlasop8novemberschriftelijkopdeklacht.Hieropvolgtop29december2011eenrepliekvanadvocaatTrappeniers.DerapporteringscommissievandeRaadvoordeJournalistiekheefteenhoorzittinggehoudenop20april2012.Beidepar-tijenwerdenhieropvertegenwoordigddoorhunadvocaat.

DE FEITENOp5juli2011publiceertDag Allemaaleenuitgebreidartikeloverdevermeenderelatieproblemenvanklagersendeslip-pertjes van klager onder de titel ‘Tanja Dexters wordt al maandenlang bedrogen door haar vriend’.Het artikelwordtopde coveraangekondigdmetenkele foto’svanDextersenDheedeneenmetvolgendetitels:Tanja Dexters Schaamteloos Bedrogen door haar Miguel - Hoe, wanneer en met wie. De smoezen en wilde overnachtingen. Het tracking-device en het kleding-incident. Onze getuige was er zélf bij. ‘Ik vertel dit omdat ik me bedreigd voel’.HetartikelisgrotendeelsgebaseerdopdegetuigenisvanB.V.R.diemetnaamenfotoinhetbladwordtvermeld.B.V.R.beweertgezienengehoordtehebbendateenvriendinmetwiezedriemaandenheeft samengewoond, een relatie hadmet klager.Zeillustreerthaarverhaalmettalvanpikantedetails.ZezouzichnaareigenzeggenbedreigdgevoeldhebbendoorklagerendaarommethaarverhaalnaarDag Allemaalzijngestapt.Eenmaandeerder,op24mei2011,hadDag Allemaalaleenartikel gepubliceerd waarin anonieme getuigen werden op-gevoerd die beweren dat klager een buitenechtelijke relatieheeft.Hieroverondervraagdontkendedevermeendeminna-resR.datformeel.Klagerzelfweigerdetoencommentaartegeven.DaagsnadepublicatievanhetnieuweartikelinDag AllemaalkwamdegetuigeB.V.R.omhet levenbijeenverkeersonge-valinNederland.Datzorgdevooreengrotemediabelangstel-ling, waarbij verschillende kranten en online magazines eenverband legdenmetdebedreigingenwaarvan sprake inhetinterview.

DE STANDPUNTEN VAN PARTIJENVolgensklagersschendenhetartikelendecoverpaginameer-derejournalistiekeregels.

1. Betalen voor informatie

Het artikel is hoofdzakelijk gebaseerd op de getuigenis vanB.V.R.,diemetnaamenfotoinhetartikelvoorkomt.Zijontvingdaarvoor een vergoeding van 2.000€. Over die betaling enoverhetpreciezebedragiszekeronderhandeldenditbedragwaseenafkoopsomomdeinformatietekrijgen.Klagersbe-twisten dat B.V.R. deze getuigenis heeft afgelegd omdat zezichbedreigdvoelde,zoalsDag Allemaalschreef.Integendeelzelfs,volgenseenartikelinHet Laatste Nieuwsvan7juli2011zouB.V.R.zelfsvanplangeweestzijnomhaargetuigenisintetrekken.

Volgensklagersisditeenschendingvanartikel15en16vandeCode.

2. Wederhoor

De journalistenvanDag Allemaal hebbendeklagersgecon-tacteerd.Hetcontacterenalleenisnietvoldoendeeniszekergeenvrijgeleideinhetperspectiefvandeverregaandeinbreukdie men wilde plegen. De journalisten hebben klagers nietverteld waarover het ging of de draagwijdte van het artikelgeminimaliseerdenzehebbenklagersduidelijkmisleidoverhetbelangendemogelijkeimpactervan.

3. Respect voor het privéleven

Het privéleven van een publieke persoon – en klager is datal veel minder dan klaagster – is geen publiek bezit. Iederepersoon,zelfsdepubliekepersoon,heefthetrechttebepalenwelkdeelvanzijnofhaarprivélevenhijofzijpubliekwensttemaken.Diekeuzeligtnietbijdejournalist.Ookalhebbenklagerszelfdeopenbaarheidopgezochtenbepaaldefeitenvanhun privéleven naar buiten gebracht, de berichtgeving overhun relatieproblemen ligt niet in dezelfde sfeer van het pri-vélevendiezijmethetpubliekwillendelen.Erbestondgeenenkelenoodzaakofmaatschappelijkerelevantieomteberich-tenoverdeintiemedetailsvanhetprivéleven.Hetpublicerenvan informatieoverdealdannietvermoedeintimiteit tussen instemmende volwassenen en hun intiemegevoelens,ongeachtofditwaarisofniet,zonderdatdebe-trokkenen zelf de media hierover inlichten of aansporen teberichten,iseengevaarlijke,onwettelijkeenminstensonbeta-melijkemaniervanjournalistiek.DebeweringvanDag Allemaaldatzehunrelatieproblemenzelfindeopenbaarheidhebbengebracht, isonjuist. Integendeel:naaraanleidingvaneeneerderartikelinDag Allemaalwaarindejachtopklagerwerdgeopendmetanoniemeinsinuatiesenverdachtmakingen,hebbenklagerslatenwetenniettewilleningaanopdieverdachtmakingenenhetintiemedeelvanhunrelatie.Debeproefdetechniekomindemediaeenpubliekeaanwijzing te geven en een schot te lossen om te zienwatergebeurt, indehoopdatbetrokkenenachterafhunverhaaldoenenalsnogdeberichtenlegitimeren,isalevengevaarlijkenzekerinstrijdmetdejournalistiekeberoepsethiek.Hetdodelijkeongevalvandegetuige,endeweerklankdieditheeftgekregenindepers,waarbijeenverbandwerdgelegdmetdeinhetinterviewgeuitebedreigingen,heeftdezaaknogergergemaakt.Klagerwerdzelfsalsmogelijkebetrokkenebijhetongevalopgevoerd,enontvingstapelshaatmail.

4. Kwetsende montage van coverfoto’s

Demanierwaaropde foto’s opdevoorpaginawerdenafge-drukt,meteenongelukkigeklaagstereneenlachendeklager,plusde fotovanhundochter inhetblad, zijnkwetsendvanaardentrekkenookdeaandachtvanniet-lezersopdebeschul-digingen.Ditvormtdanookeeninbreukopartikel3(dejournalistver-draaitgeenbeelden)en15(dejournalistgebruiktloyaleme-thodenomfoto’steverwerken)vandeCode.

Inzijnschriftelijkerepliekenopdehoorzittingheeftdeadvo-caatvandejournalistenvanDag Allemaalopaldezepuntengereageerd.

Beslissing over de klacht van de heer Miguel Dheedene en mevrouw Tanja Dexters tegen de journalisten Serge

Vanhellemont, Jo Smeets en Frederik Velghe, en hoofdredacteur Ilse Beyers van Dag Allemaal

13

1. Betaling informant

Eriseffectiefeenbetalinggebeurd,maarerzijngeenaanwij-zingendateris‘gemarchandeerd’.MetdiebetalingwildeDag Allemaalzichverzekerenvandeexclusiviteitvanhetverhaal.Ditpastindeconcurrentiestrijdtussendeverschillendebladen.Erwarenaleerderartikelenverschenenoverderelatieproble-menvanklagers,diesteevastontkendwerden,waardoorditeenzeerrelevantegetuigeniswas.

2. Wederhoor

De journalistenvanDag Allemaalhebbenbeideklagersher-haaldelijkgecontacteerdviatelefoon,SMS,mailsenhenzelfspersoonlijkaangesprokenopeenpremièrewaaropzijaanwe-zigwaren.Dag AllemaalheeftookgewachtmetpublicatievanhetartikeltotklaagsterterugwasuitMaleisiëwaarzedeelnamaanExpeditie Robinson,zodatzedekanshadomtereageren.Uitdemailsblijktdatklagersweldegelijkopdehoogtewarenvanhetonderwerpvanhetartikel.Klagersweigerdenechterelkereactie.Dag Allemaalheeftbovendientweecollega’svanklaagster gecontacteerd en hen uitgebreid de kans gegevenomtereageren.Dag Allemaalheeftderichtlijnen inverbandmetwederhoordanooknaardegeestendelettergerespecteerd.

3. Privéleven

Klagers zijn bij uitstek een BV-koppel dat meermaals samende media heeft opgezocht naar aanleiding van gebeurtenis-seninhunprivéleven,zoalsdezwangerschapvanklaagster,degeboorteenhetdoopfeestvanhundochterenhetprilleouder-schap.Wanneermenmetzijnprivéleventekooploopt,moetmenaanvaardendatookminderaangenameaspectenvandatprivélevendoordemediawordenbelicht.Hetisgeendoosjedatmennaarbelievenzelfkanopenenofsluiten.Klagerstradentrouwenszelfindeopenbaarheidmethunre-latieproblemen.IneeninterviewmethetweekbladStory,ver-schenenop21juni2011,dusvoorhetbetwisteartikelinDag Allemaal,onderdetitel‘We hebben een moeilijk jaar achter de rug’, hebben klagers uitgebreid commentaar gegevenophunrelatieenhunproblemen.Zehaddenkunnenweigerenomopdievragenteantwoordenindienzedieproblemenuitdemediawildenhouden.Maarinplaatsdaarvankozenzeervooromdieproblemeninhetlangenhetbreedtebespreken.Hetartikel inDag Allemaal is in feiteeen reactieopdeontken-ningenindatinterview,omdatDag Allemaaloverheelandereinformatiebeschikte.Wat de dood van de getuige betreft, gaat het om een toe-vallige samenloopvanomstandigheden.Dag Allemaal heeftklagernooitbeschuldigdvanenigebetrokkenheid.

4. Coverfoto’s

Defoto’sdieterillustratiebijhetartikelzijngevoegdzijnfoto’sdiedoorDag Allemaal-fotografenwerdengemaaktmet toe-stemming van klagers, en die eerder werden gepubliceerdzonderdatklagersdaarovereenprobleemhebbengemaakt.Zich thans verzetten tegen de publicatie van deze beeldengetuigt vaneenergopportunistischehouding indeomgangmetdemedia.

BESLISSINGHetdodelijkeongevalvangetuigeB.V.R. iseen tragischesa-menloopvanomstandigheden.Dag Allemaalkannietverant-woordelijk worden gesteld voor de berichtgeving in anderemediaendecommotiediehierdoorisontstaan.

1. Betalen voor informatie

DatdegetuigeeenvergoedingheeftontvangenstaatvastenwordtdoorDag Allemaalnietbetwist.Artikel16vandeCodestelt dat voor informatie niet wordt betaald. Voor het exclu-

siefgebruikvanbeeldmateriaalof interviewskanechterwelwordenbetaald,opvoorwaardedatditdevrijenieuwsgaringnietinhetgedrangbrengt.Dag Allemaalvoertaandatdebetalinggebeurdeomdeex-clusiviteittegaranderen.Tussenhetogenblikdathetinterviewmetdegetuigewerdafgenomen(7juni)endepublicatievanhet artikel (5 juli) verliep bijna een maand. De vergoedingwerdpasnapublicatievanhetartikeluitbetaald.Ditbetekentdatdegetuigetijdensdieheleperiodeinfeiteeenzwijgplichtwerdopgelegd.DeRaadisvanmeningdathierdoordevrijenieuwsgaringinhetgedrangisgebracht,endatartikel16vandeCodeisgeschonden.

2. Wederwoord

Dag Allemaalheeftherhaaldepogingengedaanomklagerstecontacteren.Klagershebbengeweigerdomtereageren,zoalsinhetartikelookvermeldwordt.DeRaadmeentopbasisvanondermeerdemailsdiedoorDag Allemaalwerdenverstuurd,datklagersweldegelijkwistenwaaroverhetartikelzouhande-len.DeRaadisdanookvanoordeeldatartikel20vandeCodenietisgeschonden.

3. Respect voor het privéleven

KlagerszijnbekendefigurenindeVlaamseentertainmentwe-relddiedemediaopdiversemomenteneenbredeinkijkinhunprivélevenhebbengegund.Indieomstandighedenmoetenzeaanvaardendatdiezelfdemediaongevraagdookoverminderaangenameaspectenvandatprivélevenberichten.DeinformatiewaaroverDag Allemaalbeschikte,moetwelvol-doendewaarheidsgetrouwzijnomklagerstekunnenbeschul-digenvan leugensenom intiemedetails uit hunprivélevenvrijtegeven.Klagers hebben, ook tegenover de journalisten van Dag Allemaal, hun relatieproblemen en de eventuele slippertjesvanklagersystematischontkend.Ookdevermeendeminna-res van klager heeft die relatie formeel ontkend. Bovendienontkennencollega’svanklagersdiedoorDag Allemaalwerdengecontacteerd,derelatieproblemen.De informatiewaaropDag Allemaal zichbaseertomhet te-gendeeltebewerenenomdevermeenderelatievanklagerindetail tebeschrijven, isafkomstigvanééngetuigedie,zoblijktuithaareigenverklaringen,booswasopdevermeendeminnaresvanklager.Ditdoetopzijnminstvragenrijzenbijdemotievenvandegetuigeendewaarachtigheidvandeinfor-matie.Dag Allemaalbeweertnogdrieandereanoniemegetui-gentehebben,maaroverhunhoedanigheidofdeinhoudvanhungetuigenis,isnauwelijksietsterugtevindeninhetartikel.DeRaadmeentdanookdatDag Allemaaldewaarachtigheidvandeinformatiewaarophetweekbladzichheeftgebaseerdom de klagers te beschuldigen van leugens, en om intiemedetailsoverhunprivélevenbekendtemakenenhunreputa-tieophet spel te zetten,onvoldoendeheeftgecheckt, zoalsvereistdoorartikel2enartikel25vandeCode.

4. Coverfoto’s

Dekeuzevandefoto’sopdecoverpaginaendemanierwaaropzenaastelkaarzijngeplaatst,zijnweliswaarsuggestief,maardefoto’szijnnietbewerktofgemanipuleerdenzijnnietvandieaarddatzedewerkelijkheidverdraaienwaardoorhetpubliekwordtmisleid.DeRaadmeentdanookdatditgeenschendingvandeCodeuitmaakt.

De Raad voor de Journalistiek is daarom van oordeel: de klacht is gegrond wat het eerste en derde onderdeel ervan betreft.

Brussel,10mei2012

13

14

De

Jou

rna

list

De

Jou

rna

list

mei 2012

In gesprek

14

Tot nader order is Etienne Vermeersch de meest mediagenieke filosoof en ethicus van Vlaande-ren. Deze maand wordt de professor 78. Zijn leven en denken staan in dienst van een queeste naar De Waarheid, waarbij hij zich door niemand de mond laat snoeren. Ook niet door de pers, die hij daarentegen intensief gebruikt om zijn bevindingen wereldkundig te maken.

De Journalist: Is het de taak van een hedendaagse filosoof om als opiniemaker op te treden?

ProfessorVermeersch:“Volgensmijwel.Filosofenzijnbijuitstekfiguren die geen specifieke discipline hebben en zich openstellenvoorbredevragen.Alsiemandvraagt:bestaat God?,kaneenfysicuszeggen:vraag dat aan de pastoor, dat is zijn vak-gebied.Maarookdepastoor zitopgesloten in zijnvakgebied.Jehebtduseenfilosoofnodigomvanuiteenbredevisie,metzuiverredeneervermogenenopwetenschappelijkebasisnatedenkenoverdergelijkevragen.Ikziehetdaarbijookalstaakommijnbevindingenviadepersteverspreiden.Nietdatikophetjubileumfeestvantante nonnekegazeggen:God bestaat niet. Daarpastdatnatuurlijkniet.”

Dat impliceert dan wel een permanente en brede studie van mens en maatschappij?

“Je hebt mensen die tateren zonder onderliggende kennis endaardoorweinigsteekhoudendepraatverkopen.Wel,ikniet.Ikvertrekvanuiteensolidebasisinmijnachterhoofd,dieikverderkanuitbouwen.Daaromprobeer ikzoveelmogelijk kennis te vergaren. Zo weet iktenminste waarover het gaat als ze mijover ietsvragenstellenofals ikuiteigenbewegingietsschrijf.Kijk(wijst naar lijvige boekdelen op de grond onder de koffieta-fel),datzijnboekendieikpasgekochtheb.The Oxford Handbook of Hypnosisbijvoor-beeld.Ikleesdatondermeeromdatmenmensen onder hypnose een portret heeftlaten maken van de leden van de bendevan Nijvel. Dat is volkomen flauwekul!Maar vooraleer je dat kunt zeggen, moetjenatuurlijkwelwetenwaaroverhetgaat.”

Zijn er vragen die ze u nog nooit hebben gesteld?

“Ze hebben mij al zoveel vragen gestelddat ik er geen kan bedenken die ze niethebbengesteld.Behalveoverdepersdan,dit is de allereerste keer (schenkt een kopje koffie in). Als jehetoverdepershebt,moetjebeginnenbijdedrukpersinhetalgemeenendeontzaglijke invloedervanopdeontwikkelingvanonzewestersebeschaving.InformatiedrukkenwerdinhetWesten vrij snel een commercieel en kapitalistisch gebeurenen was geen monopolie van kerk of staat. Het waren bedrij-vendieboekenenbladendruktenendaardoorbleefdecensuurbeperkt.Diecommerciëleverspreidingvankennisvergdegroteoplagen,watbijdroegtotdevormingvangeünificeerdetalen,en dat stimuleerde verder het natiebegrip. De hele Belgischeintelligentsiaenookdepetitebourgeoisielazeninde19deeeuwFrans.DaardoorwaserinBelgiëeengemeenschappelijkepers.DoorhetwegvallenvandekennisvanhetFransendeopkomstvanhetEngelszijndiegemeenschappelijketaalenpersweg-gevallen.”

Dat geldt ook voor televisie, Vlamingen kijken bijna exclu-sief naar Vlaamse zenders.

“Datklopt,deVlamingenkijkennietmeernaardeFranstalige

ofFransetelevisie,zelfsnietmeernaardeHollandse.Datdoetons uit elkaar groeien, want de media hebben een immenseinvloedoponzementaliteit,ophetons-kent-ons-gevoel.Stilaandrijvenwezoineenbepaalderichtingendiewordtzeereigen.Doordetoenemendegreepvantycoonsopdepersorganen isereentendensomuitsluitendhetgrotepubliektebereikenendatleidttotvervlakking.VroegerhaddeVRTduidelijkedoelstel-lingen:informeren,opvoedenenvermaken.Nuisdatgedaan,zemoetenmeedoenmetdeanderen.ToenDe MorgenfaillietgingenwerdovergenomendoorVanThillo,zatikineencommissiediemoestwakenoverderedactioneleonafhankelijkheidvandekrant,dietoenlinkswas.MaarVanThilloheeftzichdaarnooitietsvanaangetrokken.Hijheeftdaargewoonhoofdredacteursgeplaatstdiededenwathijwilde,namelijkeenwinstgevendekrantmaken.Ideologiespeeltnagenoeggeenrolmeer.Daaromisdeevolutievandeperseenbelangrijkebarometervanwaterindemaatschappijgebeurt.”

En een stille macht?

“Ja,depersheeftvooralmachtdoordestemmingdiezecreëert.Ik luister de zondag naar debatten opdiversezendersenvooraldesfeerdaarvanheeft invloedopdepubliekeopinie.Nietzozeerdoorwatdieofdiezegt,maardoorhetsoortonderwerpendatmenbehandelten het type mensen dat men uitnodigt.De pers versterkt ook gevoelens die bijmensenallatentaanwezigzijn.Tochdenkik niet dat je via de pers iets kunt door-duwen waarvoor er al geen voedingsbo-demisbijhetpubliek.Enals journalistende waarheid niet respecteren, lukt hetevenmin.”

Over welke ‘waarheid’ heeft u het dan?

“Kijk, men kan seksuele escapades vanhoogstaande figuren aan de grote klokhangen. Maar zo’n ‘nieuws’ zou volko-menirrelevantzijn,omdathetmetderol

vandiepubliekefigurenniks temakenheeft.Die smsjesvanLetermepublicerenvond ikdus irrelevantenondeontologisch.En Steve Stevaert heeft ook nooit een beroep gedaan op zijnseksueledeugdzaamheidomzijnpolitiekestandpuntentever-kondigen. Zijnprivéleven isdanookonbelangrijk. Journalistenhebben evident ook niet het recht om de wet te overtredenen telefoonsaf te luisterenofprivécorrespondentiebekend temaken,zoalsinEngeland,omde‘waarheid’teonthullen.”

Beschouwt u uw opiniestukken als journalistiek?

“Ja en nee. Ik probeer bij te dragen tot de algemene menta-liteit, tot het inzicht van de mens in allerlei zaken. Maar ookgoede journalisten willen het publiek voorlichten, en dat iseveneenseenvormvanbeïnvloeding.Ikschrijfominzichtenuitte dragen die volgens mij omzeggens vaststaan én belangrijkzijn.Maarikschrijfvolkomenautonomeopiniestukkenenhoefgeenrekeningtehoudenmetdestrekkingvaneenblad,ikbenechtongebonden.Welmoet ik zoals iedereeneen toegelatenruimterespecteren–duizendwoordenbijvoorbeeld–maarzoalsGoethezegt:in der Beschränkung zeigt sich der Meister.Ikdenk

Professor Etienne Vermeersch: ‘Alle mo-gelijke vragen zijn mij al gesteld. Behalve over de pers dan, dit is de allereerste keer.’ (Foto Monica Moritz)

Moraalfilosoof Etienne Vermeersch: ‘Waarom staat er zo weinig over de overbevolking in de pers ?’

Monica Moritz

1515

weleensoeioeioei,datistelang,endanbeginikteciselerenentebeitelen.Dooralhetoverbodigeeruittegooienwordthetstukdanveelalstilistischwelbeter.”

… kill your darlings?

“Entochmoetjesomsietsuitvoeriggenoegkunnenuitleggen.Somsmerkjedatmensennietkunnenlezen,endatisverschrik-kelijk. Ik leesdan reactieswaarvan ikdenk:heeftdienunietbegrepenwatdaarstaat?(lacht).Datfoutinterpreterenvanwatjezegtispijnlijk,wantdatgaateeneigenlevenleidenenblijftlang hangen. Tijdens een gesprek onder vriendelijke mensenkunjedatrechttrekkenenalsjehetzelfgeschrevenhebtook,maarikhebmewelaldikwijls latenvangendoorjournalistendiemeopbellen.ZohadikiemandvanHet Laatste Nieuwsaandelijndiewildewetenwatikdachtvaneenonderzoekoverdevraagofbiddenvoorziekemensenhelpt(schiet in een lach).Ikzeidatzo’nonderzoekmethodologischwaardeloosenzinloosisomdatergeenenkelmiddelisomtecontrolerenofiemandbidtenwaarvoorhijbidt. ‘Bidden voor zieken is zinloos’citerenzedan,terwijlikdatdusnooithebgezegd.”

U bent zelf al een hele tijd een Bekende Vlaming.

“Kijk,sommigemeisjeswordenBV’somdatzeMissBelgiëzijnofeenrelatiehebbenmeteenBV.DenkaanParisHiltonenbijonsdieEvadienooitietsheeftgepresteerdbehalveopjongeleeftijdeenrelatiebeginnenmeteenouderekomiekendaarnalesbischworden.Zebetekentstriktinhoudelijkniks.DatishetpureBV-schap. Gebakken lucht,gevoeddoor smeuïgeperipetieëndiedezeBV’sinhunBV-schapbevestigenenwaardeboekjesvanleven.MaarmensenzoalsRikTorfs,ikennoganderenhebbenonsBV-schaptedankenaanonzeveleopiniestukkenenartike-len,waardoorookradioentelevisieonshebbenopgevist.Datisookeenmogelijkheidombredebekendheidtekrijgen.Maarikganooitmeedoenaanspelletjesofmebelachelijkmakeninandereprogramma’s.Eénkeerhebikhetgedaan,metdequizDe Tabel van Mendelejev, omdatikdachtdatdaaralleenlouterwe-tenschappelijke vragen gesteldwerden.Maardatwasnieternstig.Entoenhebikgezegd:nooitmeer.”

En die keer met Tania Dexters?

“Een dag met Vermeersch en Tania Dexters, opgenomen door VTM!(lacht smakelijk) Ikhebzoietséénkeer gedaan en er zijn 7 minutenvan uitgezonden. Maar plezierig was het wel. Eerst moest zenaareenkapsalonendannaarverschillendestudio’somrecla-meteksten in te spreken.Daarheb ikgemerktdat ze in staatisomzo’n15keermetdezelfdetonaliteitdezelfdetekst in tesprekenenopcommandotientallenkerendezelfdeglimlachtevoorschijn te toveren. Heel professioneel. De dag eindigde inBlankenbergeinHetWittePaard,waarzepaaldanste.Datwaseensietsanders.Overigensiszevriendelijken,inmijnoptiek,heelmooi(luide lach).Datisdeenigekeerdatikmeeenbeetjeheblatengaan.Alsiknumetzo’nBVeenrelatiezouaangaan,opmijnleeftijd,zouikinalleblaadjesstaannatuurlijk,danbenikdeuniverseleBV,hè.”

Wat heeft het BV-schap met u gedaan?

“Veelminderdanmenzouverwachten. Ikhebde laatstedriejaarherhaaldelijkprijzenmogenontvangenenikvinddatwelsympathiek,maareigenlijkdoetdatmeweinig.Verderwordikoveralherkend.Datissomswelprettig.MaarikkannietnaardePlacePigallegaanendaarinhetgeheimergensbinnenlopen(lacht hardop).VrijlanggeledenwasikopdePlacedeClichyaanhetwandelen,ikweetnietmeermetwelkedoelstelling,maarzekergeenoneerbare,enineenszeieriemand:dag professor!Erzijnookveelmensendiemegewoonkomenzeggendatzeveelbaathebbenbijwatikvertel,maarerzijnerookdieme

echthaten.”

Die bekendheid vergemakkelijkt toch ook de verspreiding van uw ideeën?

“Ikhebdepretentietedenkendatikdatbewerkstelligdoordekrachtvanmijnargumentatieenbewijsvoering.Mijnoptredensoptelevisiehebbennatuurlijkookeeneffect.IkbendeeerstedieopdeVlaamsetelevisieeendebatgevoerdheeftovereu-thanasie,in1971.LaterbenikalsvoorzittervanhetComitévoorBio-ethiekdelegaliseringvaneuthanasiegaanverdedigenindeSenaatenzohebikeenzekererolkunnenspeleninhetwetge-vendproces.DatBV-schapvermengtzichdanmethetelementdeskundigheid. Maar ik ben niet zo bekend als Tania Dexters,hoor!”

Zijn er persfenomenen die u ergerlijk vindt?

“Hetisvoormijeenonnoemelijkraadselwaaromenkeleinzich-tendieikpersoonlijkevidentvind,ofwelnietaandeordekomenofweltotaalnietgeloofdworden.ZoishetevidentdatdeGodvanhetOudeenhetNieuweTestament,éndievandeKoran,onweerlegbaaronethischzijnenslavernijgoedkeuren.HoekunjedandenkendatdieboekengeïnspireerdzijndooreenGoddieoneindigwijs,machtigengoedis?Schrijfdatinduizendkranten,datzalgeenenkeleffecthebben,zezullenzeggenVermeersch is weer bezig.Hetzelfdegeldtvoorhet themavandeoverbe-volking:waaromstaatdaarzoweinigoverindepers?Datzulkeevidentiesoverdelezerlopenalswaterovereeneend,iseenvandegrootsteraadselsinmijnleven.”

Hoe verklaart u dat?

“Veelmensenzijnerdiepvanovertuigddatjehetrechthebtomzoveelkinderenopdewereldtezettenalsjewilt.Alsjehetdaarnietmeeeensbent,schendjehun‘mensenrecht’opkinderen.Deperszwijgtdaaroveromdatzeafhangtvaneconomischeenpolitiekemachtsstructuren.Veelkindjeszoudenonsnueenmaalverzekerenvanonspensioenenonzeconsumptie.Maarstraks

ontploft de wereld wel. In Europaspeelt ook de druk van de islam.Vroeger was dat het christendom,maardierol ishieruitgespeeld. Jemoetweloplettenals jedat zegt,wantdatwordtbeschouwdalseenuiting van islamofobie. Ik kreegal twee doodsbedreigingen, eenervan in slechtNederlands: ‘vuile zwijn – sic – pas maar goed op, we

hebben op de koran gezworen dat je darmen over de straten van Gent zullen op te rapen zijn’.Maaralsikeenmeninghebwaaroverikhebnagedacht,danishetinelkgevalmijnrechtensomsmijnplichtdienaarvorentebrengen,ofzenutaboeisofniet.Bangbenikniet,alhoewelikdaarmeenietwilzeggendatikmenooitvergis. Ikhebmijaleenpaarkeervergistendanbenikwelbeschaamd,zekeralsikvanmeningmoetveranderenover ietswaarikwerkelijkvanovertuigdwas.Hetverwondertmedatmensenzoweinigbeschaamdzijnalsmenaantoontdatzefoutzijn.”

Wegen de jaren?

“Hugo Camps schrijft dat de koning hoogbejaard is, maar dekoningisnetalsikin‘34geboren.Ikbendusookhoogbejaard(lacht),maar ikvoélmenietbejaard, laatstaanhoogbejaard.Ik heb gisteren nog vier interviews gegeven en in een debatgezetenmetdeHollandsefilosoofEricSchliesser.Enikwasbij-zondergoedinvorm.IkhebwelaleenRomeinsgrafschriftdathetmenselijkbestaanmooi relativeert:Non fui, fui, non sum, non curo.Miljoenenjarenwasikernietendoodgaan,’tzalmijeen zorgwezen!Wiewil ernueeuwig leven, komzeg!Maarzolang mijn leven fysiek draaglijk is en mijn intelligentie vol-doendefunctioneert,wilikerzijn.Enfin,hoogbejaardofniet,ikwiltochooknogeenpaarboekenschrijven.”

‘Als mensen iets wat je zegt fout interpreteren, is dat pijnlijk. Dat gaat immers een eigen leven leiden en blijft

lang hangen.’

1616

De

Jou

rna

list

De

Jou

rna

list

mei 2012

ParisificatieLeo Bonte van De Standaard interviewt Goedele Liekens.Of ze de media vrouwonvriendelijk vindt, wil hij van haarweten. Liekens antwoordt: “In plaats van over de pornofi-catiezoumenzichbeterzorgenmakenoverdeparisificatievandewereld.VrouwenalsParisHiltoneisenblijkbaaralleaandachtop.Vrouwendiedeonnozeletrienuithangenmeteenhondje ophun schoot en tussendoor eens zonder slipoppadgaan.Dat vind ikeenengeevolutie. Enals jedaneenvrouwvindtdiewélscherpemeningenverkondigt,zoalsKristien Hemmerechts, dan wordt zemeteen afgeschilderdalseenbitch.”

PartyHugoDeRidderinzijnmemoiresGeen blad voor de mond,overFransVerleyen,zijnflamboyantecollegabijDe Standaarddie later hoofdredacteur zou worden van het magazineKnack:“Departy’svanFransinzijntuinaanDeSterinHovewerdenlegendarisch.Jekonernaastnymfomanevrouwen,anarchistischeacteursenhunflodderigeaanhang,ookeenchristelijke eerste minister, een progressieve socialist, eenin Argentinië ondergedoken collaborateur ontmoeten. Suszong,dirigeerde,droegromantischeverzenvoor,speechte,koppeldecabinetardsindriedeligherenpakaanlaatbloeien-deflowerpower-meisjes,weende,lachte,stakeengrootvuuraan,onderhandeldemetdedoorwakkereburenopgeroepenrijkswachtentroostteontredderdegasten.”

Passie (1)WielElbersen,destichtereneerstehoofdredacteurvandeVlaamseFlair,laatin1986optekenenhoehetwarejourna-listenharterhoortuittezien:“Alsiknaareentv-seriekijk,vraagikmemeteenaf:hebbenwediehoofdrolspeleralvooreeninterview?AlsikmetmijnvrouwDientjeopvakantiega,zegtzij:‘Gééntijdschriften!’MaarinhetvliegtuigzieikeenvrouwFlair lezenenikzoumijnnekkrakenomtekunnenzienwelkartikelhaaraandachtheeft.Enalsdievrouweenverhaaloverslaat,wordikverdrietig.Hetiseenpassie.DiehadiktoenikwerktebijDe Post, Story, Mimo, Panorama,endiehebikvandaagnogaltijd.”

Passie (2)HugoClaus in1970:“Ik leesdeLibellemetbijnaevenveelpassiealsikDantelees.”

PauwKnack-redacteur Dirk Draulans maakt alswetenschapsjournalist én ervaringsdes-kundigeduidelijkwaaromintelevisiepro-gramma’s nog altijd meer mannen danvrouwen aan het woord komen: “Kunstencultuurzijndepauwenstaartenvandemensenwereld. De pauw trekt de aan-dacht van de vrouwtjes met zijn gewel-dige staart; wij, mannen, doen dat metonzegeweldigeboekenenonsongelofe-

lijkoptredenoptelevisie.Daarmeegenereerjesuccesbijdevrouwen,eninhetverlengdedaarvansuccesvollevoortplan-ting.Desociobiologieverklaartookwaaromerzoveelmindervrouwelijkeschrijverszijn:vrouwenhoevenniettepronken.Zijkiezen.”

PenelopeIndejarenzestigvandevorigeeeuwmaaktePaulaSemervoor de openbare omroep (die toen nog BRT heette) hetspraakmakende televisieprogramma Penelope. Daarin pas-seerdenvoorheteerstookallerleiseksuelethema’sderevue.Daarvoorhaaldedepresentatriceereendeskundigebijindestudio:depsychiaterWillyBallet,dieinNederlandhadge-studeerd.PaulaSemerinhaarboekGoeden avond, dames en heren:“IneenvanzijneerstepraatjeshaddokterBallethetovermasturbatiealseendoodnormaal,gezondiets.Dereacties hierop waren niet te overzien. Scheldbrieven mettientallenhandtekeningen.Het grootste deel vandebrief-wisselingwerddoordokterBalletmeteenbredearmbewe-gingindeprullenmandgeveegd.‘Erzijnmeerziekemenseninonslanddanikdacht’,waszijndiagnose.Sommigekijkersgavenblijkvaneenmorbideverbeelding:zijwistenwatvoorviezigheidikachterdecoulissenvandetelevisieuithaalde.Ikmoestoppassen,schrevenze,wantzezoudenweleensmijnontslagkunneneisen.Anderenraaddenmeaaneendonkerebriltedragenalsikbuitenging,want…hetflesjemetvitrioolstondklaar.Eenpaarmaalheeftdebewakervandienstme’savondsbijhetverlatenvanhetomroepgebouwtotaandetramhalte gebracht. Van de vitrioolgooisters – tja, tot mijnspijtmoetikbekennendathet‘dames’warendiedergelijkebedreigingenuitvonden – had hij geenweet.Maar al eenpaar keer was een zwakzinnige jongen op de BRT komenverklarendatikzijnverloofdewasendathijmeopzijnfietsmeenaarhuiswildenemen.Dusvoorzichtigheidshalvebe-geleiding!Voormijhoefdehetniet,maardátdurfdeiknietzeggen.”

PestLeest iemand nog weleens een boekvan Marnix Gijsen? Een zo goed alsvergeten schrijver, terwijl hij in 1974toch bekroond werd met de Prijs derNederlandse Letteren. Een van zijnromansheeft als titelDe parel der di-plomatie. Een directeur van hetminis-terie van Buitenlandse Zaken spreektdaarin de illustere woorden: “In onsberoepstaatpersgelijkmetpest.Schuwdemelaatsehoerenvandepers,tenminstezolangjeonderaandeladderstaat.Laterhebjezenodig,maardanbenjealoverdevijftig.”

PetDrievoudigwereldkampioenwielrennenRikVanSteenbergenhaaltinHumoherinneringenopaanKarelVanWijnendaele,diein1912dekrantSportwereldstichtte:“Karelhadrespectvoormij,maarhijwasmijnvriendniet.Inzijnogenwasikindeverkeerdestreekgeboren,hè:ikkwamuitdeKempen,ik

P In deze maandelijkse rubriek duikt Manu Adriaens in de geschiedenis van de Vlaamse jour-nalistiek. Letter na letter ontdoet hij memorabilia uit het rijkgevulde media-archief van het stof: opmerkelijke uitspraken van perslui uit de afgelopen decennia, miniverhaaltjes die minstens een glimlach opwekken, wijsheden van oude ratten voor beginners in het vak. Een abecedarium voorbij de waan van de dag.

Klein lexicon van de Vlaamse journalistiek (13)D

irk D

raul

ans

(fot

o Er

ic V

idal

/Bel

ga)

Marnix G

ijsen (foto Belga)

1717

wasgeenflandrien.IkhebKarelzijnpeteensvoormijlatenafnemen,wistjedat?HijlachtemeuitomdatikdeTourdeFrancewilderijden.Tegenmijngoesting.Maaranderswerdiknietvoorhetwereldkampioenschapgeselecteerd. ‘Als jijdeTouruitrijdt,neemikmijnpetvoorjouaf’,grinnikteKarel.InParijswonikdelaatsteritindespurtenvervolgensreedikrechtnaarhemtoe.‘Afnemen!’zeiik.Haha,hijkonnietandersmeer.”

PingelvingerNadat hij zijn satirische weekblad De Zwijger had stop-gezet omdat het een financiële strop bleek te zijn, brachtJohanAnthierensnogenigetijddewekelijkse‘nieuwsbrief’Gaandewegopdemarkt.Injuni1986ontleeddehijdaarinzijnhoogstpersoonlijkemaniervanformuleren:“Ikwoudatik sec kon schrijven, heb grote bewondering voor ontbla-derdeschrijfstijlen,maarmijzelfwilhetnietlukken.Terwijlik denkdat ikde teugels kort hou, onduleertmijn taal enontspoortdezinsbouw,wiegendewoordenenwipneuzener komma’s. Ergerlijk kinderlijk. Om sec te schrijven moetjeeenleerachtigehuidhebbenenlangekrachtigevingers,ikdoehetmetpingelvingers.Bijsoberschrijvenhoorteengoedgevormdekinenbenjeeengezinshoofddat’savondsdeluikenopvouwtenzichvervolgensinhetstudeervertrekterugtrektvoorhetuitschrijvenvanvolwassendingen.OnderhetgenotvaneenbelHennessyeneenschoteltjegekookteleverlapjes.Terwijlinhuiselkeenrustigademhaaltomdatjijhunmoreledakbovenhethoofdbent,omdatjeopstellendhuntoekomstveiligstelt.”

PlankenkoortsIn 1997 nam Bruno Wyndaele afscheidals presentator van het programma Het vrije westen op Radio 1 om zich volopopeentv-carrièretegaanrichten.TegenDiederik VandenAbeele, diehemnaaraanleiding van dat vertrek komt inter-viewen voor Humo: “Ik ben nooit banggeweestopderadio. Ikhebnooitplan-kenkoorts gehad. Ik heb altijd gedacht:‘Wat kan er verkeerd gaan? Dat ik een

dommevraagstel?Danexcuseer ikmegewoon,omdat ikeen domme vraag heb gesteld.’ De eerste mens die nognooit een domme vraag heeft gesteld, moet nog geborenworden.Nee, ikzoupasbangzijnals ikeenhersenchirurgwas:alsjedáneenfoutmaakt,isdatwélerg.”

PlassenNogmaals Johan Anthierens aan het woord: “Ik heb vanStory-hoofdredacteurLouisvanRaakeen leukezingeleerdvooralsjemoetplassen.‘Ikgaevenuitdebuikhuilen’,zegtLouisdan.Hetiseenmooieenstaandeuitdrukking.”

PlichtMaurice De Wilde, de televisiejournalist van de openbareomroepdiezichvoorzijnprogrammareeksDe Nieuwe Ordeals een pitbull vastbeet in de geschiedenis van de TweedeWereldoorlog, staat een interview toe aan de schrijver JefGeeraerts.DeWilde(inhetboekGesprekkenvanJefGeeraerts):“Vanwegemijncollega’swaserafentoedevolgendereactie:‘Maarjegaattochgeencollaborateursinterviewen?’Nou,danplaatstmenideologievóórjournalistiekeplichttotinformeren.Eenprofessorvroegmeeens:‘EnalsHitlernogzouleven?’Ikhebhemgeantwoord: ‘Wablieft? Ik zoudebenenvanondermijnlijflopenomhemteinterviewen!’”

Poëziekritiek“Poëziekritiek: onbegrijpelijke dingen van iemand die hetniet begrepen heeft.” (Herman De Coninck, de dichter dieeerstalsjournalistwerktebijHumo enlaterdehoofdredac-teurvanhetNieuw Wereldtijdschrift werd)

PompenEenVRT-wielercommentator isookmaareenmensenkanzichdusnetalselkestervelingevenverspreken.NeemMarkVanlombeektijdensderechtstreekseverslaggevingvanhetwereldkampioenschap van 1989 in Chambéry. Terwijl deregen met bakken uit de hemel valt, wil hij zeggen: “Hetishierpompenofverzuipen.”Maardekijkerskrijgenindehuiskamervanhemtehoren:“Hetishierpijpenofverzom-pen.”

PosterJos Bouveroux, de inmiddels gepensi-oneerde hoofdredacteur van het VRT-radiojournaal, was al van kleins afgefascineerd door de Belgische politiek:“Andere kinderen hadden plakboekenmet sporthelden of muziekgroepen, ikhadeenknipselboekmetpolitici.”Tijdenszijn studententijd in Leuvenhieldhij zichop in ultralinkse kringen, meer bepaaldbij degroeperingAmada. InHumo blikteBouverouxooit terugopdie tijd: “Opeendag kwammijnmoedermeinLeuvenbezoeken.Erwasneteenvergaderingopmijnkotbezigtoenzeaanbelde:aldiemannenmetlanghaarmoestenmeteenafdruipen.Bijdiegelegenheidheeftze me bezworen om toch op te passen. Een andere keerkwamzemijnkotpoetsen–datwasnietalteproper.Toenik ’savondsthuiskwam,hadzeeenvandeveleopgeroldepostersopgehangen:eenafbeeldingvanLenin.Gewoonomhetkotwatteversieren,wellichtwistzezelfsnietwiediemanopdeposterwas.HetwasdieberoemdefotovanLeninmetzijnkat.Waarschijnlijkdachtzedathetmeomdiekatging.”(lacht)

PostscriptumLatenwe vooral geenheimweehebbennaar de uitgeversvanvroeger.ToenHumo indevorigeeeuwnogeigendomvande familieDupuiswas, verscheenondereenvraagge-sprek met professor Jaap Kruithof een postscriptum: “Deinhoud van dit interview is volledig voor de rekening vandegeïnterviewde.”Dat had iemand vande uitgeversfami-lieergewoonevenbijgezetindedrukkerijvanMarcinelle.Hoofdredacteur Guy Mortier ontdekte het pas toen hij zelfeenversexemplaarvanHumoinhandenhad.

PotloodFotograafStephanVanfleterenheftin2010eenlofzangaanop zijnvrouw: “Als ik straksdoodga,weet zij: hij hadnietdatlevengehadzondermij.Endeomgevingweethetook:hijhadnietdatlevengehadzonderhaar.Hetwordtzovaakvergetendoormensendieietsbereiken.Datzedandenken:volgendevrouw.Ikprobeertijdtemakenvoormijngezin.Ikprobeerhet.Ikherinnermeruzies,bijvoorbeeldmetdere-dactievande Volkskrant,datmenzei:‘Jezultdriedagenwegzijn vooréén foto.’Dat vond ik absurd, terwijlmijn vrouwthuis ziek zat tewezen.Danheb ikwel drie keermoetenzeggen:‘Ikganiet,ikganiet,ikganiet.’Alsikmijnnaambijeenfotoziestaan,voegikdenkbeeldigaltijdmetpotlooddenaamvanmijnvrouwtoe.”

Klein lexicon van de Vlaamse journalistiek (13)Br

uno

Wyn

dael

e (f

oto

Dirk

Wae

m/B

elga

)

een reeks van Manu AdriaensACB

Jos Bouveroux (foto Herw

ig Vergult/Belga)

18

18

De

Jou

rna

list

De

Jou

rna

list

mei 2012

Lie

ve B

lanc

quae

rt (

foto

D

idie

r Le

brun

/Pho

toN

ews)

ACBPralineStef Wauters is in 2001 nog anker van het VRT-journaalwanneer Dag Allemaal hem opzoekt voor een interview.OverderesponsopzijnwerkdiehijkrijgtvandeVlaamsekijker: “Oudere mensen laten me weleens weten: ‘Zoalsjij het vertelt, begrijpen we het tenminste.’ Zulke reactiesmakenmegelukkig,omdat ikmejuisterg inspanomdui-delijk te zijn. Als dank belandt er zelfs af en toe een kiloNeuhauspralinesopmijnbureau.”

PrehistorieHugoCamps,minnaarvandehyperboolalsstijlfiguur.UiteenvanzijnmaandagsesportcolumnsinDe Morgen:“FCAntwerpverloorditweekendzelfsvanVerbroederingGeel,eenge-meentewaardemensennoginberenvellenrondlopen.”

PrikbordIn2005kwamvoorChantalPattyneeneindeaanhaarcarri-èreals‘actieve’radiomaakster,toenhaarbijdeVRTeenpro-motiewerdaangeboden.Tevorenhadzejarenlangbekendenamen geïnterviewd voor aanvankelijk Studio Brussel enlaterKlara.Bijhaarafscheidvandeetherin2005lietzezichinDe Morgenontvallen:“Opmijnprikbordhangteenkaartjevan de Nederlandse schrijver Cees Nooteboom: ‘Ik heb bijuindestudioeenpaarzeermooiedingengezegd,maarikherinnermenietprecieswathetwas.Kuntumijdatevenlatenweten,alstublieft?’Datvondikbijzonder.”

ProcessieVoor haar in 2009 verschenen boekDoor de lens van professionele fotogra-fensprakdeNederlandseLiseLottetenVoordeookmetonzeLieveBlancquaert.Waarom zij eigenlijk zo hard werkt?Blancquaert:“Velenblijvenjarenlangaan-modderenmeteenbepaaldproject.Datisnietsvoormij;ikwileenritmehebben.Datkomt,denkik,omdatikvoeldatmijntijd zobeperkt is. Ikbenzobangdat ik

nietalleskandoenwatiknogwildoen.FotografieblijftechteenprocessievanEchternach:tweestappenvooruitzetten,danweerdrie stappenachteruit,enzovoort.Het iseen le-venslangleerproces.Jeblijftcontinuevolueren–enterugkij-kenopeenprojectzorgtiederekeerweervoorfrustraties.Jewiltvooruit,opallevlakken:dekwaliteitvandebeelden,demanierwaaropjefotografeert,dewijzewaaropjejeonder-werpenbenadert,demanierwaaropjeinderuimtestaatenwaaropjecontactlegtterwijljefotografeert,noemmaarop.Maardatprocesgaatzotergendtraag.”

ProgressiefVoorhijjournalistwerdbijdeopenbareomroep,gafWalterZinzenenkelejarenlesinCongo.Bijzijndefinitieveterugkeerin1966naarVlaanderensolliciteerdehijeerstvooreenjobals journalistbijGazet van Antwerpen, indie tijdnogeenhéélconservatievekrant.Nietmeteenduseenkeuzediejevan een kritisch ingestelde figuur als Zinzen zou verwach-ten.Hoewasdatin’shemelsnaammogelijk?WalterZinzenlegdehetin2002zelfuit:“Hetbewijsthoenaïefiktoenwas.InmijnCongojarenhadikalscorrespondentenkelestukjesinGazet van Antwerpengepubliceerd,vandaar.Ikwistsim-pelweg niet wat voor rechtse rakkers daar de touwtjes inhandenhielden.Goed,ikmeldmeaanbijDriesCraeynest,deadjunct-hoofdredacteur,enhijzegtme:‘JeweettochdatGazet van Antwerpen een progressieve krant is?’ Ik ant-

woordde:‘Datvindikfantastisch,meneerCraeynest.’Bleekdathijheteigenlijkoverdeprogressievespellinghad.”

PseudoniemRadioproducerPaul Jacobsgaat in1999alsgastinterviewervoorLibelleopvisitebijGuyMortier,metwiehijnauwsa-menwerktevoorzijnzondagsehumorprogramma’sDe taal-strijdenDe perschefs.JacobsvraagtdeHumo-hoofdredacteur ofhijaltijdalbekendwildeworden.Mortier:“Ikweetnietof ik als kind bekend wilde worden, maar ik had wel ietsvan:jemoetorigineelzijn,jemoetnietgewoonzijn.ToeniknogopdehumaniorazathebikeenseencolumnwedstrijdvanRadioLimburggewonnen.Hetpseudoniemwaaronderikmijnstukjehadingezonden,was:‘NooitBurger’.Datvathetzo’nbeetjesamen.Ikzatdaargeweldigmeeinmijnhoofd.Nooitteevidenteantwoordengeven,altijdietsandersver-zinnen.IkdenkdatmijnbewonderingvoordeNederlandseschrijverGodfriedBomansdaarinmeespeelde.”

PuddingWilliam Van Laeken, meerdere decennia de presentatorvanPanoramatotPharadeAguirredatvanhemovernam,vertelt in 1984aanHumo dat hij zich bij politici altijdun-heimlich heeft gevoeld: “Het is niet rechtvaardig om zo’ngrote en uiteenlopende groep van mensen over dezelfdekamtescheren,maarzebehorenvoormijallemaaltoteencategoriewaarikgeenvoelingmeeheb.Zemissenzoveel:vrijheidofferenzeopvoordemacht.IkhebeenpaarkeermeegemaakthoedeDuitsebondskanselierWillyBrandtzichvandeeneverkiezingsmeetingnaardevolgendelietslepen.Hijetaleerdeduidelijkdathethemzijnstrotuithing.ToenikopdepartijdaginEsseneeninterviewmethemhad,kwamereendoodvermoeide,oudemannaarmetoe,metdiepewallenonderdeogen–detegenzinvielzovanzijngezichtaf te lezen. Maar zodra de spots aangingen, vond hij zijnmimiek terugensprakhijmetvuur.Heel raarwasdat.Ennogmaarnetwashetinterviewafgelopenofhijzakteweerals een pudding in elkaar, ging als een zombie de kameruitensleeptezich totbijeen journalistvandeFrankfurter Rundschau.”

PuurGelukiseenvakwaarintelevisiemakeren muzikant Stijn Meuris naar eigenzeggennogveelbij te lerenheeft. In2000 in De Standaard: “Geluk is bijmijaltijdvankorteduur.MijngrootsteherinneringaanpuurgelukdateertvaneenreisnaarCambodja,meerbepaaldtoen ikbij een rijstveld stond. IkwasdaaropreportagevoorHet Belang van Limburg en alles was perfect. Om deeenofandereredenvielendepuzzel-stukkeninelkaar.Demensenwarenerfantastisch.Hetlandheeftverschrikkelijkveelellendegekendentochslagendiemensenerin–endat isgeenclichéuiteennatuurfilm–meteenwatermeloeninhunpaalwoninggelukkigtezijn.Endanstajedaarmetjedurecameraenjehigtechmateriaal.‘Stop!’hebiktoentegenmezelfgezegd.Ikwildemediereisinmijnhoofdherinneren,nietopeenfoto.”

Bronnen: naast de vermelde boeken werd voor deze af-levering gebruik gemaakt van jaargangen van Humo, De Standaard, De Morgen, Knack, Panorama, Libelle en Gaandeweg.

Stijn Meuris

(foto Kurt Desplenter/Belga)

19

Onder embargoC

19

DeBelgischeregeringzalbijdeTurkse autoriteiten zo snelmogelijkaandrin-gen op meer persvrijheid in dat land.Datantwoordt federaalpremierElioDiRupo(PS)opeenvraagvandeAVBBindiezin.

De AVBB kaartte in een brief aan deBelgische regering de schrijnendepositie van een negentigtal Turksejournalisten aan, die louter vanwegehun werkzaamheden gevangengeno-menzijn.Eenvanhen,Baris Terkoglu,is door de AVBB ‘geadopteerd’ in hetkadervaneenEuropesesolidariteitsac-tievandeEFJ (EuropeseFederatievanJournalisten).

Wider? World? Web?Onderdietitelvindtop woensdag 27 juni in het EuropeesParlement in Brussel een Europees Forum plaats over nieuwe media enmediapluralisme. In welke mate zorgtde technologische revolutie voor eenwisseling van mediamacht? En bevor-deren of bedreigen de ontwikkelingenhetpluralismeindemedia?

Het forum wordt mee georganiseerddoor de KULeuven. Een van de hoofd-sprekers is Christian Van Thillo, grotebaasvanDePersgroep,die tevenshetwoordzalvoerenalsvoorzittervandeEuropean Commission Media Futures Group.Vooralle informatieen inschrij-vingen:http://www.mediapluralism.eu.

Promemorie:journalistendievoorhunwerkopdeluchthaven van Zaventemmoetenzijn,kunnengedurende24uurgratis parkeren. Maar de gunst geldtenkelvoorerkendeberoepsjournalistenmeteengeldigeofficiëleperskaartdiegevalideerd is voor 2012. Dat laat debeheerder van Interparking Zaventemweten.

Omvanhetgratisparkerentegenieten,ga je met het te betalen ticket en je(geldige)perskaartnaardedispatchingvan Interparking, die zich bevindt ophet aankomstniveau in P2. Reken dusnietvoorafzelfhetticketaf;terugbeta-lingachterafisnietmogelijk.

Roulartaheeftinallestilteachtjourna-listen en andere redactiemedewerkersop straat gezet.Deontslagen zijn ver-spreidoverdediversetitels.

De ontslagregelingen die Roeselarevoorlegt, zijn overigens ondermaats.VVJenaanFranstaligekantAJPzorgenvoor maximale ondersteuning van degetroffencollega’s.

BijDe Morgen isAgnes Goyvaertssinds1 april officieel met pensioen. Agnesblijft wel nog op een tijdje freelancemeedraaien.

DatMan bijt hond –vanafhetkomendenajaar op VT4 in plaats van op Eén –

wekelijks gaat in plaats van dagelijks,betekent niet noodzakelijk dat de re-dactieploegwordtafgeslankt.Dat zegtOlivier Goris, creatief directeur vanWoestijnvis,inGazet van Antwerpen.

“Erzalgenoegwerkaandewinkelzijn”,aldus Goris. “Mogelijk zullen een paarmensen naar de nieuwe actuashowovergaan,maar omgekeerd kunnenerevengoed redacteurs van andere pro-gramma’saandenieuweMan bijt hond komenmeewerken.”

Bizar:deechtgenotevandeAntwerpseprocureur-generaal Yves Liégeoisdienteenschadeclaimvan€19.000integenDe Morgen-collegaYvesDesmetwegens diens stellingnamesover haarman. Desmet plaatste enkele kerenkanttekeningen bij de politiek van PGLiégeois om de Antwerpse diamant-fraude met minnelijke regelingen aantepakken.

De echtgenote van Liégeois, IngridSchoeters, die zelf magistrate is, zegtin de dagvaarding continu te wordengeconfronteerd met mensen die nudenken dat haar echtgenoot ‘corrupt’is.Enookhaarkinderenhebbendaarvantelijden,voertzeaan.VervolgvoorderechtbankvanMechelen...

S C H E E F B E K E K E N“Hetonderscheidtussenpubliekenprivaatwerddoorhettotalitarismemetgeweldopgehevendoorhetprivélevenaandepubliekemoraalteonderwerpen.Vandaagdoenweuitvrijewilhetomgekeerde:heelonsprivélevenkomtophetpubliekeforum.De logicadat iedereenhieraanmeedoet,wordtsteedsdwingender.Zohebbenpubliekefigurendieeendeelvanhunprivélevenopenbaarmakenvrijwelgeenrechtmeeropprivacy.(...)Tochmaareensnadenkenoverwatweonderluidapplausaanhetopgevenzijn.”N-VA-voorzitter Bart De Wever in zijn tweewekelijkse column voor De Standaard op 15 mei 2012

“Watjesteedsvakerziet,isnieuwsdatafkomstigisvanzogenaamdecontent farms:bedrijvenmetnamenalsDemand MediaenAssociated Content,dieartikelsschrijvenopmaat.Niethethardenieuws,maarvooraldesoftereonderwerpen,diezeselecterenopbasisvantrendsopTwitter.Staanpuppy’sopeenbepaaldmomentindebelangstelling,dangaatzo’ncontent farm aankloppenbij zijn freelancers voor verhalenof video’soverpuppy’s. Zoproduceren zeduizendenartikelsperdag.Iemanddieinformatiezoektoverhonden,zaldanschijnbaartoevalligdieartikelsaantreffen,metdebijhorendeadvertentiesernaast.Gevolg:detraditionelejournalistiekwordtvanhetschermverdrongen,enuitdehoofdenvandemensen.”Joseph Turow, Amerikaans hoogleraar Communicatie, in Humo van 15 mei 2012

“Vandaagzijner25-jarigendiezeggen:‘Ikleesdekrantopdesite,wantdatisgratis’.Endeonlineadvertentie-inkomstenstaandaaréchtnietinverhoudingtotdeomzettenvandekrantentitels.Danmoetjemijnietkomenvertellendaternietsaandehandis.Ditzullenalleuitgeversterwereldmoetenoplossen,dekwaliteitskrantenopkop.Gratisenkwaliteitzijnmoeilijkverenigbaargeworden,ja.”Christian Van Thillo, topman van De Persgroep, in De Tijd van 28 april 2012

“Voorderesthoopikdathetslechtweerwordt.”Jan Leyers wenst zichzelf als presentator van het VPRO-tv-programma Zomergasten veel kijkers toe (Het Nieuwsblad van 8 mei).