1

VoorwoordDeze eerste nieuwsbrief is een feit. Er is veel te vertellen over mooie ontwikkelingen binnen de transformatie in Jeugdhulpregio FoodValley, daarom is deze eerste nieuwsbrief heel uitgebreid. Er wordt hard gewerkt aan meerdere projecten tegelijk. Via verschillende bijeenkomsten hebben we elkaar ontmoet, ontstond er energie en was er ruim gelegenheid goede voorbeelden uit te wisselen. Dat willen we doorzetten in 2020. Want ik geloof dat de beweging van transformatie niet zonder deze ontmoeting en interactie kan.

Binnen het project Afbouw verblijf wordt steeds duidelijker wat er nodig is om het aantal kinderen in verblijf nog verder te laten dalen. Noemenswaardig is dat we al een lichte daling van 50 kinderen zien in de cijfers (aantal kinderen in verblijf nov 2019 t.o.v. nov 2018). Ik wil benadrukken dat we in dit project zeer intensief willen samenwerken met alle lokale teams en partners in het zorglandschap. Daarom organiseerden we in het najaar van 2019 een leerbijeenkomst Afbouw verblijf.

Daarnaast is in januari het nieuwe regionaal expertteam gestart. Inmiddels is de eerste casuïstiek aan de driewekelijkse tafel besproken met uitzicht op nieuw perspectief. Hoopvol! We willen dat dit nieuwe team een zeer versterkend effect heeft bij benodigde doorbraken, nieuwe wegen en bij het vergroten van ons lerend vermogen.

Inmiddels zijn we voor het project Onderwijs-Jeugdhulp landelijk een inspiratieregio, iets om trots op te zijn! Er is een groot aantal pilots gestart op scholen in de zeven gemeenten en de eerste resultaten zijn er, Mooi hoe er in dit project door de samenwerkingsverbanden wordt samengewerkt.

Rond het anders organiseren van opvangvormen (BSO+, groepsopvang en respijtzorg) zitten we ook niet stil. In dit project ondernemen we stappen naar een meer inclusieve opvang van kinderen. Vanuit mijn rol als programmamanager bezoek ik regelmatig jeugdhulporganisaties. Ik vind het heel interessant om dan te horen over alle inhoudelijke ontwikkelingen. Bij een bezoek aan Youké begin dit jaar hoorde ik uitgebreid over de JIM (Jouw Ingebrachte Mentor) binnen het InVerbinding Team. En er loopt een mooie ontwikkellijn binnen het Baby Ouder Programma. Dit begeleidingstraject helpt ouders in kwetsbare setting met een kindje tussen de 0 en 2 jaar op weg in de opvoeding, waarbij het werken aan een goede hechting tussen ouder en kind belanrgijk is. Met deze behandeling hopen we op een duurzaam effect op de langere termijn.

Kortom, het beweegt, het is leren van wat wel en niet werkt en continue netwerken om te ontdekken welke collega’s en zorgorganisaties met ons het verschil kunnen maken bij verbeteringen in de jeugdzorg.

Heb je tips of mooie dingen om te delen in de volgende nieuwsbrief? Mail dat dan s.v.p. naar eline.rats@jeugdfv.nl

Hartelijke groet,Marijke te Ronde, Programmamanager Jeugd

Nieuwsbrief Transformatie

- maart 2020

Jeugdhulpregio FoodValley

Project Onderwijs & Jeugdhulp

Introductie en voortgang project

Voor een betere aansluiting van onderwijs, zorg en jeugd zetten we o.a. in op:• Schoolpilots (incl. regionale monitoring);• Passende samenwerking (matrix afbakening Jeugdwet

en Onderwijswetten).

In deze nieuwsbrief vertellen we over de voortgang van deze twee projecten en andere relevante ontwikkelingen die van invloed zijn op de voortgang van deze transforma-tielijn.

Jeugdhulpregio FoodValley, 1 van de 10 landelijke inspiratieregio’s ‘Met Andere Ogen’Een betere aansluiting tussen onderwijs, zorg en jeugd, dat is waarvoor achttien landelijk partijen zich hebben verenigd in de coalitie onderwijs-zorg-jeugd. Om de aansluiting te verbeteren en te versnellen is René Peeters als kwartiermaker aangesteld. Hij is de regio’s langsgegaan om na te gaan wat hiervoor nodig is. Dit leverde zeven adviezen op.

Om deze adviezen in te voeren wordt een lerend net- werk opgezet met inspiratieregio’s. De Jeugdhulpregio FoodValley heeft zich aangemeld als zo’n inspiratieregioen is als één van de elf regio’s geselecteerd. Daarmee zijn we onderdeel van het lerende netwerk dat zich inzet om de ontwikkelkansen van kinderen te vergroten.

Eind vorig jaar hebben Pieter van Dijk (SWV VO Barneveld-Veenendaal) en Monique Zeeman (gemeente Ede) de Jeugdhulpregio FoodValley geïntroduceerd bij de coalitie onderwijs-zorg-jeugd. Wat onze regio komt ‘brengen en halen’ werd tijdens de bijeenkomst samengevat en weergegeven door een tekenaar (zie afbeelding).

Kijk voor meer informatie op:https://www.aanpakmetandereogen.nl

InhoudsopgaveOnderwijs & Jeugdhulp 1

Afbouw verblijf 3

Van exclusieve opvang naar toegankelijke en gastvrije 6 algemene voorzieningen6

Door: Eline Rats, externe projectdrager, met dank aan Pieter van Dijk (directeur SWV Passend Onderwijs Barneveld- Veenendaal) en Monique Zeeman (intern projectdrager J&O)

Het ‘Transformatieplan Jeugd FoodValley’ beschrijft de zes transformatielijnen waarlangs de komende jaren het stelsel voor jeugdhulp verder hervormd zal worden. Eén van deze transformatielijnen is Onderwijs & Jeugdhulp (oftewel: project 2). Doel hierbij is: minder GGZ door anders en beter samen te werken met en op de school.

2

Met dank aan David Smeets (data-analist FV), Eline Rats (extern projectdrager), Monique Zeeman (intern projectdrager J&O) en de werkgroep monitoring

Geen verwijzing, maar jeugdhulp in de directe omgeving van het kind. Dit is één van de doelstellingen uit het transformatieplan en kan alleen behaald worden als de drie domeinen (onderwijs, zorg en jeugd) goed op elkaar aansluiten.

De Jeugdhulpregio FoodValley beschikt over een unieke dataset. Zij kan per school inzicht geven in de aantallen leerlingen die gebruikmaken van een vorm van jeugdhulp. Aan de hand van deze data is het gesprek aangegaan met gemeenten, samenwerkingsverbanden en scholen. Scholen die zich willen inzetten om te onderzoeken wat nodig is om de hierboven beschreven doelstelling te kunnen behalen, vroegen we om een schoolpilot in te richten. De uitvoerende partijen bepalen zelf hoe ze de pilot willen inrichten.

Het tempo waarop de schoolpilots worden ingericht verschilt per gemeente, maar de gezamenlijke gesprek-ken die gevoerd zijn aan de hand van de data worden als waardevol beschouwd.

Regionale monitoring voortgang schoolpilotsHoe zorgen we dat we niet allemaal apart het wiel uitvinden? Hoe zorgen we dat er niet alleen knelpunten gesignaleerd worden, maar dat er ook iets gebeurt bij

Datagedreven samenwerken met scholen

Als herders naar de kudde kijkenEen schoolpilot in de werkpraktijkDoor: Gert van Roekel, regiomanager Berséba Regio Midden

Met regelmaat horen we op de Willem Teellinckschool, in het landelijke Achterberg, verhalen over schapen en lammetjes. Sommige kinderen hebben zelfs hun eigen schaap en verzorgen dat. Ze vertellen bij het ontvangstgesprek graag over hun dier en over wat ze zoal doen om het te verzorgen. Misschien is dat het, waarom we op de Willem Teellinckschool graag door de ogen van de herder kijken. Dr. W. ter Horst is daarbij een inspiratiebron voor ons, want ook hij noemt de herder in zijn pedagogisch kwintet.

In bijgevoegd infographic verbeelden we als school, hoe we als herders (directie, IB’er, groepsleerkrachten) naar de kudde kijken, die aan onze zorgen is toevertrouwd. De herder heeft daarbij diverse gereedschappen, die ingezet kunnen worden om de kudde te leiden, beschermen en verzorgen. Een daarvan is de inzet van onze gedragsspe-cialist. Graag vertellen we waarom we zo enthousiast zijn over deze persoon binnen onze school. Om eerlijk te zijn vonden we het in het verleden soms lastig om grip te krijgen op de Achterbergse kudde. Om in het beeld te blijven, we hadden nogal wat hulp nodig van ingehuurde herders, om de kudde bij elkaar te houden. Een hoog percentage arrangementen vanuit Berséba, teveel verwijzingen naar het SBO en veel leerlingen die via het CJG in de GGZ terechtkwamen, waren daar de indicatoren van. Door een aantal gereed-schappen, die te zien zijn op de infographic, kregen we meer grip op onze groepen en individuele leerlingen. We waren dan ook heel blij dat in januari 2019 het licht op groen sprong om te starten met de inzet van een gedragsspecialist binnen onze school. Met Maarten van Brakel kregen we expertise binnen de school die welkom was.

Laten we eens meekijken naar de verschillende fasen in het traject:

1. GroepsbesprekingTijdens een groepsbespreking, een prachtig moment om als herders de kudde te overzien, bespreken we het gedrag van H. Hij is erg onzeker en angstig. Als hij de situatie in de groep niet overziet, kruipt hij onder zijn tafel of gaat allerlei geluiden maken. De leerkracht heeft al verschillende interventies gedaan, echter zonder al te veel resultaat. Na overleg met ouders en gedragsspecia-list Maarten wordt besloten om een individueel traject te starten.

2. BehandelplanMaarten heeft, samen met de groepsleerkracht, een behandelplan in ParnasSys opgesteld. Hierin heeft hij

zijn analyse van Zien! en het sociogram verwerkt. Hij heeft geobserveerd in de groep en op het plein en is met ouders en met H. zelf in gesprek geweest. We hebben een aardig beeld gekregen van H. Tijd om de volgende stap te zetten.

3. StartgesprekIn de IB-ruimte zitten we bij elkaar met de ouders van H., de groepsleerkracht, een medewerker van het CJG in Rhenen (betrokken bij de pilot), Maarten en ikzelf als IB’er. Ouders vertellen waar zij tegenaan lopen, de leerkracht beschrijft de situatie in de klas. We bespreken het behan-delplan de doelen en werkwijze. We besluiten het traject te starten voor 10 weken. Wel zijn er vragen van ouders over de thuissituatie. De medewerker van het CJG biedt aan om drie keukentafelgesprekken te komen voeren, om hierin mee te denken.

4. BehandelsessieHet is dinsdagmorgen 10.30 uur. Maarten haalt H. op uit de klas en neemt hem mee naar het speellokaal van de school. Er wordt een kort balspel gedaan, waar Maarten met H. op reflecteert. Het is aan de reactie van H. te mer-ken dat hij het spel spannend vindt. Als hij het overzicht over het spel kwijtraakt, gaat hij schreeuwen. Maarten spreekt hierover door. Zijn er ook situaties in de klas, die hierop lijken? Na een half uur gaat H. een ervaring rijker terug naar de klas. Maarten noteert zijn bevindingen in het behandelplan.

5. EvaluatieNa 10 weken zitten we met dezelfde groep mensen bij elkaar. Met elkaar kunnen we tot grote tevredenheid concluderen dat er een positieve ontwikkeling in gang is gezet bij H. Het zal nog geruime tijd duren voordat de geleerde dingen bij H. verankerd zijn. Daarom zullen we zo nu en dan terugkomen op wat geleerd is, door hem nog een behandelsessie met Maarten te geven. Voor nu is kunnen we het behandeltraject afsluiten.

gemeenten en het onderwijs? Hoe zorgen we dat al die opgedane kennis over wat wel en niet werkt bij welke doelgroep ook beschikbaar en bruikbaar is voor andere scholen, samenwerkingsverbanden en gemeenten?

Om zicht te krijgen op de trends en ontwikkelingen (ken-getallen), resultaten van samenwerking (op het niveau van beleidsontwikkeling en werkvloer) en leeropbreng-sten is een regionale monitor vormgegeven (bestaande uit vijf fasen - zie onderstaande afbeelding).

Project Onderwijs & Jeugdhulp

Eén keer per 6 maanden (in januari en september vanwege planning OOGO) wordt aan de uitvoerende partijen gevraagd om het format in te vullen. Het format wordt per schoolpilot ingevuld en de werkvloer wordt zoveel mogelijk ontlast.

Doel van de monitor is het ophalen van knelpunten in de regio, eventueel vormgeven van een regionale aanpak om de knelpunten op te lossen en leeropbrengsten regionaal ophalen en delen.

Een aantal gemeenten zit al in de uitvoeringsfase met haar schoolpilot. Eén van die gemeenten is Rhenen. In het volgende artikel leest u over een schoolpilot in Achterberg, gemeente Rhenen.

Is de inzet van Maarten op onze school een succesver-haal? Dat gevoel hebben we sterk, hoewel bij behan-deling op sociaal-emotioneel gebied altijd voorzichtige conclusies moeten worden getrokken. Gedrag buig je niet in korte tijd om. Wel geloven we als Willem Teellinckschool in het succes van vroegtijdig signaleren en interveniëren. We hopen daarom door de inzet van Maarten te voorkomen dat problemen zich verdiepen en vergroten, waardoor specialistische hulp noodzakelijk is.

Het heeft veel inspanning gekost om bovenstaande werkwijze op te zetten. Het is een zoektocht geweest. Hoe betrek je het CJG op een constructieve wijze bij de pilot? Hoever gaat de gedragsspecialist in zijn behandeling? Hoe voorkomen we dat we als school te ver betrokken worden op hulp in de thuissituatie? We hebben nog niet op alle vragen een goed en passend antwoord, maar daarom is dit ook een pilot. Tot nog toe weet de herder van H. het schaap weer bij de kudde te houden en kan het zo aan het einde van de dag tevreden naar de stal terug.

?

Verkenningsfase Ontwerpfase Uitvoeringsfase Raportagefase Transferfase

3

Nieuwsbrief Jeugdhulpregio FoodValley

Passende samenwerking is het antwoord daar waar de jeugdwet en onderwijswetten elkaar raken Met dank aan Joetta Berens (gemeente Veenendaal), Thea de Graaf (directeur bestuurder SRGV Passend Onderwijs PO), Marion Koolstra (gemeente Rhenen) en de werkgroep passende samenwerking

Betrokken partners hebben de afgelopen maanden veel werk verzet om te komen tot een matrix Passende Samenwerking. Dit overzicht toont de afgesproken verdeling van verantwoordelijkheden tussen Jeugdwet en Onderwijswetten in de FoodValley, geldend voor scholen, gemeenten en samenwerkingsverbanden van Barneveld, Scherpenzeel, Veenendaal, Renswoude, Ede, Wageningen en Rhenen. Daarmee wordt duidelijkheid gegeven wanneer er vragen zijn of een ondersteunings- of zorgvraag vanuit de Jeugdwet of Onderwijswet wordt bekostigd.

Uiteraard willen we zo veel mogelijk bureaucratie uit de weg gaan en ervoor zorgen dat het kind en ouders hier geen last van hebben. Scholen, samenwerkingsverban-den en gemeenten zijn gezamenlijk verantwoordelijk. De matrix passende samenwerking kan hierbij helpen en duidelijkheid geven. Ondanks dat blijven er altijd casussen waarbij het niet enkel zwart of wit is. Dan is de stelling binnen FoodValley dat partijen elkaar opzoeken en in samenwerking komen tot een goede afweging en een eenduidig antwoord op de ondersteunings- of zorgvraag. Hier is een procedure met werkafspraken voor opgesteld.

Het is de bedoeling dat in het OOGO van maart 2020 de definitieve besluitvorming plaatsvindt. In juni 2020 worden twee instructiebijeenkomsten georganiseerd voor alle betrokkenen, waarna het model in augustus 2020 kan worden ingevoerd.

Nieuwsgierig?Binnenkort vindt u alle informatie op https://foodvalley.jeugdhulponderwijs.nl/

Project Afbouw verblijf

Introductie en voortgang projectDoor: Anja Senhorst, externe projectdrager

Aan de hand van het actieprogramma Zorg voor de jeugd verkent de regio hoe we ervoor kunnen zorgen dat ieder kind thuis, of zo thuis mogelijk kan zijn. In de projectlijn ‘afschalen verblijf’ gaan we uit van het principe: nee, tenzij.

Kijkend naar de documentaire Alicia kan iedereen zich voorstellen dat de beste plek voor een kind thuis is en thuis hoort te zijn. En als het thuis om veiligheidsredenen niet meer gaat, wat dan? De beste optie blijft een kind thuis, dus richten de strategieën zich daarop. Aan de hand van de transformatieladder leren we anders kijken en meer ‘out of the box’ te denken om uithuisplaatsing te voorkomen. Dat betekent bijvoorbeeld eerst een flink ambulant traject. Bijvoorbeeld 24 uur per dag een hulpverlener in het gezin als daarmee wordt voorkomen dat een kind uit huis wordt geplaatst. Of moet er een ouder uit huis worden geplaatst of het gehele gezin?

Dit project omvat een groot vraagstuk. Het vraagt om inrichting van het (boven) regionale zorglandschap. Het vraagt intensieve samenwerking met aanbieders en het vraagt om afstemming met de lokale teams vanuit de zeven gemeenten. Op basis van casusselectie proberen we aan de hand van (nieuwe) casussen doorbraken te forceren om daarmee het beoogde projectdoel te bereiken.

Het vraagt out of the box denken, over schotten heen en uitgaan van de bedoeling en van mogelijkheden. Wat hebben we nodig om het mogelijk te maken, is een goede startvraag. In deze nieuwsbrief willen we graag de goede voor-beelden delen om daarmee met elkaar een vliegwiel op gang te brengen. We nodigen daarom iedereen uit om

met ons te delen en het verhaal te vertellen en door te vertellen. In de leercirkel van november 2019 hebben we al een goede start gemaakt met het delen van de best practice. Bijvoorbeeld de casus uit de gemeente Veenendaal waar krappe huisvesting de gezinsdynamiek ernstig onder druk zette. Door het betrekken van andere afdelingen binnen de gemeente is het gelukt om andere huisvesting te vinden, een belangrijke randvoorwaarde voor hulp aan dit gezin. Zo ook een verhaal uit een andere gemeente van een jongere uit de residentiële opvang die een slecht contact heeft met haar moeder. Op initiatief van de gemeente zijn de jeugdige, moeder en zorgaanbieder om de tafel gegaan. Er werden mogelijkheden besproken om de jeugdige uit vast verblijf te krijgen. Er zijn afspraken gemaakt, 8 dagen thuis en 8 dagen in verblijf en inten-sieve ambulante jeugdhulp. “Het is een investering en misschien kosteninefficiënt, maar het kind keert wel stapsgewijs weer terug in haar eigen netwerk. Iets wat eerst nog ondenkbaar was. Dat is toch het doel van dit project en een succes op zichzelf’’, vertelt een medewer-ker van de gemeente. Ook ’s Heerenloo heeft met ons een verhaal gedeeld over een moeder met een andere culturele achtergrond met vier kinderen en een dreigende uithuisplaatsing. Alles is ingezet om uithuisplaatsing te voorkomen.

Ze kwamen er tijdens het hulptraject achter dat de moeder vanuit haar culturele achtergrond niet gewend is om grenzen te stellen aan haar kinderen. Na het inzetten van een cultuur- en opvoedkundige, leerde de moeder controle over haar kinderen te krijgen. Door goede en adequate ambulante hulp, zeven dagen, 24 uur per dag, is uithuisplaatsing voorkomen.

De sleutel van het omdenken ligt volgens de betrokke-nen in het werken vanuit de bedoeling, de belangen van het kind centraal stellen en niet de systemen. Durf met elkaar ‘out of the box’ te denken. Wat is er nodig en durf te doen, niet bang zijn om fouten te maken. Dit proces is in gang gezet, langzaam worden de stappen anders gezet, het vraagt nog een lange weg, maar door elkaar te kennen en door met elkaar de mooie verhalen te delen, kunnen we de jeugdzorg transformeren.

24 uurambulant

Ouder uithuis

Gezin uithuis

Kind uit huis

4

Vertel het verhaal: Durf verder te kijken, dan gaat de wereld open

In december gaat het mis met moeder en een opname is onvermijdelijk. Ouders zoeken naar oplossingen en besluiten de kinderen bij een familie pleeggezin onder te brengen. Dit gezin woont echter in Limburg, dit betekent voor de kinderen dat ze weg moeten uit hun vertrouwde omgeving; kinderopvang, school, vriendjes, sportclubjes, oma’s, enz.

De casemanager van dit gezin vindt het vanuit het perspectief van de kinderen geen goed idee om ze uit de vertrouwde omgeving te halen en legt de vraag voor aan het jeugdteam: kunnen we iets anders bedenken?

Er zijn geen andere plekken of pleeggezinnen in de omgeving, wat nu?

Er liep al een kennismaking met een buurtgezin voor dit gezin. Met buurtgezinnen is in overleg gegaan, zou dit potentiele gezin ook een opvang kunnen doen voor een periode van 4 tot 6 weken? Het buurtgezin heeft daarop besloten om de kinderen op te vangen. Beide ouders van het buurtgezin werken, dus moet er wel het een en ander geregeld worden.

Een medewerker van de gemeente vertelt: “Als gemeente zijn we voor deze oplossing gaan staan en we hebben ervoor gezorgd een aantal randvoorwaarden goed zijn. Er is vervoer voor de kinderen van en naar school geregeld, dit wordt gedaan door vrijwilligers tegen een onkostenvergoeding. Ouders betalen zelf voor het onderhoud van de kinderen, gemeente draagt bij aan iets

extra’s, zodat er geen financiële druk komt te liggen bij het buurtgezin. De ouders dragen een deel van de extra kosten BSO en de kinderopvang, de gemeente legt bij. De BSO heeft ook meegedacht, waardoor het mogelijk werd om een dag te ruilen. Zo kon ook oma een dag in de week de kinderen na school opvangen. De Kinderen gaan naar huis op het moment dat vader thuis is.”

Op de vraag wat heeft geholpen in deze casus, ant-woordt de medewerker van het jeugdteam: “De bereid-willigheid van mensen. Als je een vraag durft te stellen en uitgaat van mogelijkheden dan komt de oplossing sneller dichterbij. De bereidwilligheid is het grootste succes en mensen op wie je een beroep doet onderstrepen het belang. Juist die wederkerigheid is heel krachtig.

Daarnaast was het belangrijk om regie te voeren, zaken op een rij zetten, doorpakken, maar vooral ruimte laten voor de eigen kracht van dit gezin. Wat ook helpt is niet te denken vanuit financiën, ervan uitgaand dat een goed plan altijd goedkoper is. En laten we ook vooral durven. Laten we lef tonen, onze nek uitsteken en vooral niet opgeven.”

Er wordt nu nagedacht over een vervolg. Wat te doen als moeder weer thuis komt? Hoe wordt de rol van het buurtgezin?

In een volgende nieuwsbrief zullen we hierover berichten.

Wat doet Buurtgezinnen?

Buurtgezinnen is een nieuw initiatief gebaseerd op een oude gedachte: opvoeden doen we samen. Gezinnen die het zwaar hebben (vraaggezinnen) worden gekoppeld aan een warm en stabiel gezin in de buurt (steungezin-nen). Zo krijgen kinderen wat extra liefde en aandacht en worden ouders even ontlast. De hulp is alledaags en vriendschappelijk. Vraag- en steungezin maken onder begeleiding van de coördinator van Buurtgezinnen afspraken over de steun. Het kan bijvoorbeeld gaan om een wekelijkse speelafspraak, een weekend logeren of samen iets leuks ondernemen. Dat is iedere keer maat-werk.Buurtgezinnen wil voorkomen dat de problemen in een gezin verergeren en eraan bijdragen dat kinderen fijn kunnen opgroeien in hun eigen gezin.

Bron: www.buurtgezinnen.nl

Samenwerking toegangsteamDoor: een medewerker van het wijkteam

In maart van dit jaar heb ik Femke leren kennen. Femke is een 13-jarig meisje. Ze is normaal gesproken niet bang en kan best wel iets aan, maar nu is er iets voorgevallen tussen haar en twee vriendinnen op school. Dat heeft er bij haar zo ingehakt dat ze vanaf de vakantie al niet meer naar school wil. Ze is met geen paard in beweging te krijgen. Femke weigert consequent, wat ouders en leerkrachten ook zeggen. Niemand krijgt haar naar school en de drempel wordt iedere dag hoger. Ze gaat zich stierlijk vervelen met alle gevolgen van dien.

Femke is een meisje met een verstandelijke beperking dat praktijkonderwijs volgt.

“We hadden dus een thuiszitter die uit onmacht ook nog eens weg liep van huis, wat resulteerde in een zorgmel-ding”, vertelt een medewerker van het Toegangsteam Jeugd. De huisarts heeft een verwijzing gedaan naar een behandelinstelling voor onderzoek naar leermo-gelijkheden en emotionele ontwikkeling en eventuele traumabegeleiding. Door de wachtlijst is ze behalve een intake nog niet gezien. Ondertussen zijn door ouders en leerkrachten al legio formulieren ingevuld.

Vanuit het wijkteam leerde ik haar kennen en samen met de ouders en de zorgboerderij hebben we ons gebogen over de vraag: hoe bewegen we Femke naar school? Hoe kan zij weer haar normale leven oppakken met de meiden op school, hoe krijgt ze weer plezier in school? Hoe gaan we dit bereiken?“We hebben met elkaar intensieve gesprekken gevoerd en het heeft geholpen om uit te gaan van mogelijkheden en vooral niet los te laten.”

Uiteindelijk gaat Femke nu weer met plezier naar school. In kleine stappen is er resultaat bereikt.Maar wat waren nu de werkzame ingrediënten? Wat was het succes? Ten eerste de goede samenwerking tussen school, gemeente, zorgboerderij en ouders. Ouders die het meisje steeds weer motiveerden om naar school te gaan en met haar mee fietsten in de drukke ochtendspits. Niet opgeven, maar moed houden en doorzetten, letterlijk tegen de wind in. De school die extra aandacht

aan haar gaf door het huiswerk te bespreken en die de dagdelen op de zorgboerderij betaald heeft. Gemeente die de individuele begeleiding betaald heeft zodat het meisje de stap naar school met een vertrouwd iemand kon maken. De zorgboerderij die in het belang van het meisje toewerkte naar terugkeer school. Maar vooral

elkaar kennen, elkaar vertrouwen, over grenzen heen kijken, moed houdend en denken vanuit het perspectief van het kind. Uitgaan van het normale en naast het kind blijven staan. Dat waren de grootse succesfactoren. Het is zo fijn om te ervaren dat het werkt en het is zo fijn om weer een blij meisje te ontmoeten dat naar school gaat.

Project Afbouw verblijf

In een gemeente in regio FoodValley woont een jong gezin, vader, moeder en drie kinderen. Twee jongens van 9 en 6 jaar en een meisje van 2. Vader werkt onregelmatig en is hierdoor vaak wat langer van huis, moeder is thuis en werkt niet. De moeder van dit gezin is bekend met psychiatrische problemen. Het gezin krijgt opvoedkundige ondersteuning.

5

Nieuwsbrief Jeugdhulpregio FoodValley

Vrees voor toename breakdowns. Module X biedt uitkomst?

Anja Senhorst in gesprek met Ali Essousi, beleidsregisseur en initiatiefnemers van module X in de gemeente Barneveld

Pleegkinderen hebben zwaardere gedragsproblemen dan voorheen. Daarbij gaat het vaak om hechtingsproble-matiek, maar bijvoorbeeld ook gedrag dat voortkomt uit ernstige verwaarlozing of mishandeling. Ruim 60 procent van de pleegouders ervaart de toename van dit soort problemen.

Vrees voor toename breakdownsPleegouders kunnen hierdoor opgebrand raken, dat heeft een negatieve effect op het aantal breakdowns, een ongeplande voortijdig beëindigde plaatsing. “Zo’n overplaatsing is vaak weer een nieuw trauma. Als kind betrek je dit soort gebeurtenissen allemaal op jezelf en het pleeggezin blijft achter met het gevoel gefaald te hebben”, aldus Essousi. Er zijn verschillende cijfers in omloop over het aantal breakdowns in pleegzorg. Maar uit internationaal onderzoek blijkt dat gemiddeld één op de drie plaatsingen voortijdig wordt afgebroken. (bron: De Monitor)

In de Jeugdregio FoodValley is vanaf medio 2019 gestart met een pilot, Module X. Met deze pilot hopen we het

percentage breakdowns naar beneden te krijgen. Essousi geeft aan dat module X de pleegouders kan ondersteunen: “Met module X willen we dat de pleegouder het langer volhoudt.” Het gaat specifiek om meer nabijheid van pleegouders te organiseren zodat de directe aandacht versterkt. In Barneveld is module X momenteel in één casus ingezet.

Waar staat module X voor?Met module X ga je de pleegouders gericht onder-steunen door andere zaken van hen over te nemen, waardoor ze zich meer met het kind bezig kunnen bezig houden. Bijvoorbeeld doordat de pleegouder in staat wordt gesteld om een dag minder te werken of om meer oppas voor de eigen kinderen in te zetten. “Je moet het zo zien, alles wat de pleegouders heel veel energie kost wordt overgenomen waardoor er daadwerkelijk meer tijd en aandacht vrij komt voor het pleegkind”, aldus Essousi.

Module X - praktijkvoorbeeld

Er is een pleeggezin dat vier kinderen opvangt. Een liefdevol gezin, vader heeft onregelmatig werk, maar is wel diegene die erg betrokken is en een voorbeeldrol heeft in het gezin. Nu dreigt er een breakdown omdat pleegvader de combinatie van veel werken en de zorg voor de kinderen niet meer aan kan. Hij is wel de pijler waar het gezin op steunt. Dankzij module X kan de pleegvader nu twee dagen minder werken, dit helpt enorm, want er ontstaat nu veel meer tijd en ruimte voor de pleegkinderen. Dit heeft (tot nu toe) een positieve impact op de gezinsstructuur. Hiermee wordt beoogd om een potentiele doorplaatsing vanuit pleegzorg naar zwaardere residentiële vormen van hulp te voorkomen.

De gemeente compenseert de twee dagen loonderving op basis van minimumloon. Het heeft een goede werking, vader is vaker thuis, er is meer rust in de thuissituatie. Emoties lopen minder snel op, er is een verminderd risico op een breakdown.

Module X is ingezet door de gemeente na gesprekken met het jeugdteam, gespreksvoerder, de ouders, pleeg-zorgmedewerker en pleegzorgaanbieder.

Een JIM inzet in het voorkomen van een uithuisplaatsing

Dat is een nieuwe aanpak die duidelijk werkt. JIM staat voor Jouw Ingebrachte Mentor en dat is een familielid, vriend of bekende van de jongere. De keuze van een jongere voor een JIM wordt ondersteund door ouder(s), waarna JIM optreedt als ambassadeur van de jongere. JIM is vertrouwenspersoon voor de jongere en zijn vertegenwoordiger richting ouder(s) en professionals.” (citaat; www.jimwerkt.nl)

Het kenniscentrum kinder- en jeugdpsychiatrie pu-bliceert op zijn website een effectonderzoek naar de JIM aanpak. Levi van Dam deed onderzoek onder 200 jongeren die intersectorale behandeling ontvingen. Hij vergeleek 96 jongeren waarbij een JIM werd ingezet met een controlegroep van 104 jongeren binnen de residentiële zorg. 83 procent van de jongeren in de JIM-groep wist een mentor te vinden na gemiddeld 33 dagen. De meesten van hen (44 procent) kozen voor een familielid. Hulpverleners rapporteerden dat deze mentoren met name sociaal-emotionele steun boden. 90 procent van de jongeren in de JIM-groep kreeg

ambulante behandeling als alternatief voor uithuisplaat-sing, terwijl hun problemen vergelijkbaar waren met die van jongeren in residentiële zorg. De resultaten wijzen erop dat het betrekken van belangrijke volwassenen naast de ouders, uithuisplaatsing kan helpen voorkomen bij jongeren met complexe problematiek. Levi van Dam promoveerde op 14 december op dit onderzoek aan de Universiteit van Amsterdam.Op de site; www.kenniscentrum-kjp.nl staat het on-derzoeksrapport. De bijgevoegde links openen twee filmpjes over de werkwijze en de resultaten van de JIM:https://youtu.be/-C1H51nlngQhttps://youtu.be/J9IcpPjI6gU

“Kinderen, maar eigenlijk alle mensen hebben wortels nodig om te groeien. Wortels houden je op je plaats en voeden je. Zonder dat je het ziet krijg je er de normen, de waarden, maar ook hoe je dingen handig aanpakt, van mee. Zo groei je. Soms gaat het mis bij jongeren, worden ze geremd in hun groei, hebben ze het moeilijk. Juist dan vragen we de jongeren om binnen de groep mensen die ze al kennen en vertrouwen, iemand aan te wijzen die hen als mentor, hun wortel, verder helpt groeien. Iemand die hen inspireert, energie geeft en dingen leert. We halen ze niet uit hun habitat, we bieden ze een stabielere groei.

Project Afbouw verblijf

6

Project Van exclusieve opvang naar toegankelijke en gastvrije algemene voorzieningen

Introductie en voortgang projectDoor: Lonneke Siegers, projectdrager

Kinderen met een extra ondersteuningsvraag zouden ook gebruik moeten kunnen maken van algemene en reguliere voorzieningen voor opvang, vrijetijdclubs en sportactiviteiten in hun buurt.

Met dit project wordt gestimuleerd dat de begeleiding voor kinderen met een extra ondersteuningsbehoefte ‘zo normaal mogelijk’ wordt vormgegeven, dus op de plekken waar ook broertjes, zusjes, vriendjes en vrien-dinnetjes zijn. Dit doet de regio door in te zetten op drie deelprojecten.

a) Het omvormen van de BSO+ Het omvormen van de huidige BSO+ naar BSO

met extra begeleiding (de +) op locatie van BSO-aanbieders is geheel gelukt. Deze omvorming kent twee varianten. Jeugdhulpaanbieders zijn BSO-aanbieders geworden of er zijn bij de reguliere BSO-aanbieders, jeugdhulpaanbieders die de + op locatie zullen bieden door in te zetten op de samenwerking tussen kinderopvang en jeugdhulp.

b) Het inzetten van respijtzorg als mogelijkheid tot begeleiding van ouders bij het vinden van balans

Het onderzoek van begeleiding groep en respijtzorg is afgerond. De conclusies en aanbevelingen zijn gedeeld en momenteel kijken we naar een imple-mentatiestrategie.

c) Het onderzoeken van dagbehandeling In de uitvoeringsfase van deze twee deelactiviteiten

werd duidelijk dat er onduidelijkheid bestaat over het product ‘(dag)behandeling’. Wat wordt hieronder verstaan en wanneer wordt het product ‘begeleiding groep specialistisch’ ingezet? Met deze vraag gaan we de komende periode aan de slag.

Van groepsopvang naar vrijetijdsbesteding

Een kind van 11 jaar zat al een tijd bij een jeugdhulpaan-bieder voor groepsbegeleiding. Hier bracht hij veelal zijn vrije tijd door. Deze jongen hield van het buiten zijn en vissen. Zijn ouders hebben hem samen met de gezins-regisseur gestimuleerd om te kijken naar alternatieven. Jeugdhulp was nodig om hem te begeleiden, maar na een lange periode had hij zich deze vaardigheden eigen gemaakt. Toch bleven vrijetijdsinvulling en sociale contacten een aandachtspunt.

Hierop is besloten dat deze jongen aangemeld zou wor-den bij de scouting, waar een groep met leeftijdsgenoten was, veel activiteiten in de buitenlucht plaatsvinden en begeleiding is.

Momenteel gaat hij elke zaterdag naar de scouting en hij is na een periode van afbouw en overlap in december gestopt bij de groepsbegeleiding. Doordat deze jongen deze stap heeft gemaakt is hij zelfstandiger geworden en heeft hij meer zelfvertrouwen gekregen.

Omvorming beschikking verblijf

Het gaat om een jongere van 17 jaar die woonde in een driemilieusvoorziening en daar dus 24 uur per dag verbleef. Deze jongen draag de geschiedenis van het vluchtverleden van ouders met zich mee, waardoor hij niet alleen zijn eigen rugzak, maar ook die van zijn ouders met zich meedraagt.

Een plek zoals deze driemilieusvoorziening is kostbaar, maar ook niet helemaal passend bij ‘dichterbij huis’ en het sloot niet aan bij wat deze jongen allemaal wel kan. Een driemilieusvoorziening voorziet in alles, maar deze jongere kon ook dingen van het terrein af.

De therapie van Karakter die was ingezet zou langer zou duren dan vooraf bedacht. Daardoor moest deze jongere langer op deze plek blijven. Voor de continuïteit in de behandeling is verhuizen geen goed plan. Maar de jongere hoefde niet meer op deze specifieke groep te blijven.

Om deze jongen niet tussentijds van plek te laten veranderen en van de aangeboden behandeling te laten profiteren is het volgende bedacht: omdat de groep min-der inzet hoefde te plegen, is er een nieuwe beschikking gemaakt op maat voor datgene wat de jongere nodig heeft.

Contactgegevens projectdragers:

Project Onderwijs & JeugdhulpInterne projectdrager

Monique Zeeman (monique.zeeman@ede.nl)Externe projectdrager

Eline Rats (eline.rats@jeugdfv.nl)

Project Afbouw VerblijfInterne projectdrager

Ali Essousi (a.essousi@barneveld.nl)Externe projectdrager

Anja Senhorst (anja.senhorst@jeugdfv.nl)

Project Van exclusieve opvang naar toegankelijke en gastvrije algemene voorzieningenInterne projectdrager

Lonneke Siegers (lonneke.siegers@ede.nl)

ColofonRealistie: afdeling communicatie, Mediateam. De casuïstiek is geanonimiseerd en de personen op de foto’s zijn niet de personen uit de tekst.

Programmamanager Transformatieprogramma JeugdMarijke te Ronde (marijke.te.ronde@jeugdfv.nl)