Maak plaats voor de knoop in de...

Maak plaats voor de knoop in de

Vervoerregio

Hans Tindemans Beleidsmedewerker

Seminar Vervoerregio’s – AMRP - Brussel

12 november 2018

Gebundelde expertise!

Wout Baert, Kobe Boussauw,

Conrad De Poortere, Filip De Rynck,

Steven Hoornaert, Dirk Lauwers,

Steven Logghe, Angelo Meuleman,

Willy Miermans, Stijn Oosterlynck,

Kris Peeters, Stephan Reniers,

Hella Rogiers, Joris Scheers,

Chris Tampère, Hans Van Hoof,

Johan Van Reeth, Sylvie Van Damme,

Filip Vanhaverbeke, Peter Vermeulen,

Sven Vlassenroot, Miguel Vertriest,

…

Pleidooi voor een betere (stad)regionale samenhang

tussen mobiliteit en ruimtelijke ontwikkeling

VRP Manifest Mobiliteit 2.0

DE UITGANGSPUNTEN

• Kiezen voor nabijheid

• Kiezen voor Transit Oriented Development

VIJF SLEUTELKWESTIES

• Van autobeleid naar genetwerkte mobiliteit

• Kiezen voor ruimtelijke kwaliteit

• Investeren in ruimtelijke procesregie

• Regionale samenwerking en organisatie

• Een aangepast algemeen beleidskader

+ 2 achtergronddocumenten:

• Nieuwe mobiliteit

• Regionale aanpak




Vervolgproject 2017-2018

• Subsidie MOW

• Onderzoek hoe mobiliteit en ruimte afstemmen in functie van vervoerregio’s

• Opleveren Inspiratieboek knooppunten (eind 2018/ begin 2019)




Departement MOWDecreet Basisbereikbaarheid met

oprichting van vervoerregio’s en afstemming mobiliteit en ruimte

Departement Omgeving BRV met principe ontwikkelen rondom knooppunten




VERVOERREGIO’S• Nood aan regionale aanpak

• Vervoerregio’s brengen nieuwe dynamiek

KNOOPPUNTEN• Knooppunten als plaatsen waar ruimte en mobiliteit

samenkomen

• TOD

• Inspiratieboek knooppunten

CONCLUSIES / SLOTBESCHOUWINGEN

Maak plaats voor de knoop in de vervoerregio

VERVOERREGIO’S

In Manifest Mobiliteit:

• Een pleidooi voor een regionale tussenschaal

“Een generiek bovenlokaal beleid is ontoereikend voor de specifieke noden per

regio. Er wordt een mismatch ervaren tussen het (lokale) ruimtelijk beleid en het bovenlokaal gevoerde mobiliteitsbeleid. Een afstemming van agenda’s van de verschillende actoren per regio is onontbeerlijk. Het niveau van de regio is een tussenschaal, waarop de verschillende uitdagingen gekoppeld en geïntegreerd kunnen worden. “

Nood aan regionale aanpak


• Behoefte aan een sterker kader en stimulans om tot geïntegreerde regionale samenwerking te komen

• Circa 70% verplaatsingen / socio-economisch-culturele interactie binnen een regio

Daily Urban System


• Realistisch voorstel op maat van Vlaanderen:o Geen extra bestuurslaag

o Regio’s versterken zonder ontmanteling van provincies of Vlaamse overheid

o Voldoende ruimte voor lokale dynamiek en autonomie

• Geen bestuurlijke blauwdruk, geen vrijblijvendheido Regio’s vormen zich op basis van daily urban systems

o Regionale platformen

o Regionale Ontwikkelingsprogramma’s

o Fonds voor regionale samenwerking

o Stimuleren van een regionale reflex

o Regionale regisseurs



• Regionale platformen

o Regio kiest wijze waarop ze zich organiseert

o Politieke besluitvorming noodzakelijk

o evt. met verschillende fora (bestuurlijk, werkgroepen, …)

o evt. met uitvoeringsgerichte organen (cfr. werkvennootschap Brusselse Ring, Vervoersautoriteit Rotterdam-Den Haag)




• Nood aan strategische projecten mobiliteit en ruimte (cfr. stadsvernieuwingsprojecten) o In samenwerkingsverband tussen lokale overheden, NMBS, De Lijn,

MOW, …

o Moeten aan aantal vereisten voldoen:

• Geïntegreerde aanpak van mobiliteit en ruimte

• Opgebouwd vanuit duurzaamheid (klimaatdoelstellingen, sociale cohesie, circulaire economie, natuur- en biodiversiteitsontwikkeling, …)

• Participatief tot stand komen

• Kosten-baten analyse



• Fonds voor regionale samenwerking

o Bundelen van een deel van de verkokerde Vlaamse budgetten (MOW, RV, LNE, Onderwijs, Welzijn, Economie, …)

(hefboomfinanciering cfr. Stadsvernieuwingsfonds)

o Fonds wordt ingezet voor:• Structurele ondersteuning regionale platformen

• Proces- en/of projectgericht

o Geïntegreerde budget neemt gradueel toe

=> Verknopen van Vlaamse en lokale opgaven

=> Komen tot regionaal geïntegreerde projecten ipv sectorale



• Regio’s vormen zich op basis van daily urban systems

o Grosso modo 13-tal regio’s gegroepeerd rond tot meerdere centrumsteden

o Wetenschappelijke DUS-afbakening als maatgevend voorstel aan gemeenten

o Gemeenten in randzones kiezen tot welke regio(‘s)

Decreet basisbereikbaarheid

• Concept van vervoerregio sluit nauw aan bij Manifest– 15 vervoerregio’s cfr daily urban system

– Afstemming lokale en bovenlokale actoren

– Geïntegreerde budgetten MOW ((nog) geen andere beleidsdomeinen)

– Afstemming met ruimte en klimaat

– Voldoende marge voor eigen aanpak vanuit regio


Enthousiast!!!

Ruimte 38 - juni 2018

• Brengen vernieuwde scope

Binnen pilootprojecten kwam de behoefte naar boven om mobiliteit en ruimte af te stemmen

• Brengen nieuwe concepten

MaaS, knoopplaats, vlinder, magneten, BOD, TOD, …

• Brengen diverse actoren in beweging

Provincies, intercommunales, universiteiten, studiebureaus…

Vervoerregio’s brengen nieuwe dynamiek


Meeste landen organiseren ruimtelijk en mobiliteitsbeleid ook op stadsregionale schaal


• 4 Vlaamse Proefregio’s

Aalst, Mechelen & Westhoek en Antwerpen


NOTA RUIMTE

PROV ANTWERPEN

THE PROOF OF THE PUDDING IS IN THE EATING! (1)

Vervoerregio’s:

• Zullen regio’s tot afstemming en beslissingen kunnen komen?

• Koppeling mobiliteit met andere beleidsdomeinen onzeker.

• Zijn budgetten toereikend?

• Capaciteitsopbouw en cultuuromslag nodig

• …


KNOOPPUNTEN

Knooppunten als plaatsen waar ruimte en

mobiliteit samenkomen

Nood aan ambitieus knooppuntprogramma• Knooppunten als plaatsen waar

o mobiliteit en ruimte samen komeno verschillende schaalniveaus samen komeno verschillende actoren samen komen

Bron: E. Van Uum

• Strategische visie Beleidsplan Ruimte Vlaanderen:



Knooppunten voor personenvervoer en hun globaal ontwikkelingsperspectief

internationale knoopunten

Internationaal uitstekend bereikbare knooppunten zoals de

luchthaven Brussels Airport (Zaventem), HST-stations

Ruimte maken voor gemengde leefomgevingen met hoog rendement,

eventueel in de vorm van een metropolitane hefboomplek. Er is hier in

bijzonder ruimte voor internationale voorzieningen, internationale

bedrijvigheid in de kenniseconomie en metropolitaan leven.

metropolitane knooppunten

Vanuit heel Vlaanderen en haar directe omgeving uitstekend

multimodaal bereikbare knooppunten, zoals bepaalde

treinstations van de grote steden. Zij dienen als toegangspoort tot

een regio met stedelijk karakter

Ruimte maken voor gemengde leefomgevingen met hoog rendement,

eventueel in de vorm van een metropolitane hefboomplek. Er is hier ruimte

voor metropolitane voorzieningen, investeringen in kennisintensieve

sectoren en metropolitaan wonen en leven.

stedelijk-regionale knooppunten

Vanuit de stedelijke regio bereikbare interne knooppunten door

middel van collectieve vervoersmodi en fietsinfrastructuur, zoals

de verschillende (kleinere) treinstations, tram- of metrohaltes die

de verschillende kernen in de regio onderling, en het

metropolitane knooppunt verbinden.

Ruimte maken voor gemengde leefomgevingen met behoorlijk rendement

(wonen, werken, voorzieningen, …); kernen krijgen behoorlijke

ontwikkelingskansen

landelijk-regionale knooppunten

Vanuit de landelijke regio bereikbare interne knooppunten door

middel van (collectieve) vervoersmodi en fietsinfrastructuur zoals

kleine treinstations en bushaltes, die de kernen in de regio

onderling met elkaar verbinden.

Ruimte maken voor gemengde leefomgevingen met gepast rendement

(wonen, werken, voorzieningen, …); kernen krijgen gepaste

ontwikkelingskansen



Strategische visie Beleidsplan Ruimte Vlaanderen:

Transit Oriented Development

Kaart ontwikkelingskansen - Beleidsplan Ruimte Vlaanderen


Hoogwaardige OV-netwerken en locatiebeleid


Geïntegreerde benadering van verkeerskundige en ruimtelijke


Bordeaux: 50.000 woningen extra; locatie afgestemd op uitbouw nieuwe tramlijnen

Franse steden tonen aan dat het kan


Franse steden tonen aan dat het rendeert

Hoe realistisch is TOD in Vlaanderen?

In Vlaanderen realisme noodzakelijk: autodominatie & sprawl

In Vlaanderen realisme noodzakelijk: autodominatie & sprawl

Fig.: H. Van Hoof, De Lijn



maar met gigantisch potentieel!

Hoe ontwikkelen we TOD in Vlaanderen?

TOD is enkel mogelijk via een actief locatiebeleid met

verdichting op knooppunten

- Stop aansnijden greenfields en bouw van klassieke verkaveling

- Ontwikkelen rond knooppunten en corridors

- Hogere densiteit ( ≠(overal) hoogbouw)

- Hoogwaardig OV en actieve modi


Sterk netwerk van hoogwaardig OV met stamassen= ruggengraat• Opwaardering bestaande spoorwegen• Snelle tram- of buslijnen (in eigen bedding)• Verbindende buslijnen• Onderliggende lokale buslijnen+ • Hoge frequentie• Hoge betrouwbaarheid• Hoge commerciële snelheid• Hoog niveau van informatie en comfort• Minimum aanbod in daluren


Sterk netwerk van hoogwaardig OV met stamassen= ruggengraat


Genetwerkte mobiliteit is noodzakelijk

• Fysiek verknopen van mobiliteit

• Virtueel verknopen van mobiliteit


Genetwerkte mobiliteitTrein-tram-bus als cruciaal onderdeel van een totaalaanbod van genetwerkte mobiliteitsdiensten


Genetwerkte mobiliteit => Mobility as a Service

OV = ruggengraat

Aangevuld met kwaliteitsvolle fiets- en voetgangersinfra


AMBITIEUZE én REALISTISCHE (MOBILITEITS)PLANNEN NODIG

• Ambitieus

Maatschappelijke kosten van urban sprawl onhoudbaar

Andere aanpak is aan de orde!Mobiliteit is gelinkt aan heel wat maatschappelijke issues

Klimaat, Gezondheid, Biodiversiteit, (Vervoers)armoede, …

• Realistisch

Omslag vergt tijdSterk vernieuwende aanpak; resultaten slechts geleidelijk zichtbaar

Inspiratieboek knooppunten


Maak Plaats!We hebben net als in NL zo’n praktijk(boek) nodig

Geïnspireerd door Nederlandse willen we aan een Vlaamse aanpak werken



Mobiliteitsplan VVR moet aanleiding zijn voor ambitieus knooppuntprogramma (1)

• Elke knoop verdient aandachto Programma van knopen ifv positie in netwerk/corridor en ruimtelijke context

o Evenwichten in een corridoro Ook knooppunten buiten OV-assen!

o Netwerk zo sterk als zwakste schakel

• Schakelen tussen schaleno Hiërarchie van bovenlokale en lokale mobiliteitsnetwerkeno Koppelen van bovenlokale en lokale ontwikkelingsperspectieven Aandacht voor verdeling lusten en lasten tussen stakeholders!

Elke knoop verdient aandachtSchakelen tussen schalen


Bron: S. Rybels


Mobiliteitsplan VVR moet aanleiding zijn voor ambitieus knooppuntprogramma (2)

• Geïntegreerde aanpako mobiliteit

o Goed ontwikkeld en kwaliteitsvol aanbodo Genetwerkte mobiliteit

o verdichting o Juiste locatie van knooppunto Creëren van nabijheid en massa rond knooppunten

o inrichting o Kwaliteitsvolle plekken: naadloze overstap, STOP, verblijfskwaliteito Verkeerskundige en stedenbouwkundige oplossingen in samenhang


Bron: E. Van Uum

huidige status toekomstwaarde

hiërarchie van het netwerk

hiërarchie van de knoop

Multimodale inrichting voetganger

(aanbod) fiets

knooppuntwaarde OV

auto

deelmobiliteit

Programma (vraag) gebruiksintensiteit

vervoerswaarde vervoerswaarde

gebouwde ruimte

publieke ruimte

KNOOPPUNTSTRATEGIE

Plaats in het OV-netwerk

Inrichting / ruimtelijke kwaliteit

Ru

imte

lijk

e c

on

text


TOT SLOT

Knooppuntenbeleid is erg complex

Bron: E. Van Uum

THE PROOF OF THE PUDDING IS IN THE EATING! (2)

Knooppuntenbeleid:

• Knooppuntenbeleid heeft nood aan bovenlokaal sturend beleid (planning en uitvoering): wie neemt dit op?

• Codex RO staat vol uitzonderingsprincipes; ruimtelijk beleid steeds meer vanuit vergunningen los van planning

• BRV is nog steeds in ontwerp; we hebben een visie/principes, maar hoe komen we tot uitvoering?

=> De VRP werkt hierover nog nota of advies uit

TOT SLOT

TOT SLOT

Maak plaats voor de knoop in de VVR• Maak plaats

o Cfr. NL: we hebben zo’n praktijk(boek) nodig

• Maak plaats

o lokale overheid moet de vervoerregio een plaats geven in hun beleid

TOT SLOT



TOT SLOT


o Cfr. NL: we hebben zo’n praktijk(boek) nodig

• Maak plaats


• Maak plaats

o Overheden moeten investeren in het ruimtelijke aspect van

vervoersknopen

o Zeker niet overal verdichten!

o Zorg dat knoop op de juist plaats ligt!

o Inrichten (plaats maken) is super belangrijk!

TOT SLOT

Contact:[email protected]

mailto:[email protected]

http://www.vrp.be/

Maak plaats voor de knoop in de...

Documents

Transcript of Maak plaats voor de knoop in de...