Living in Mechelen 2

Living in Mechelen

3 exotische smaken op je bord3 exotische smaken op je bord

De laatste reis NA DE DOOD TERUG NAAR HET VADERLAND

De laatste reis NA DE DOOD TERUG NAAR HET VADERLAND

FANNY’S VINTAGEPARADIJS“Meubels moeten de oorlog doorstaan”

FANNY’S VINTAGEPARADIJS“Meubels moeten de oorlog doorstaan”

PATATE INTERNATIONALEPATATE INTERNATIONALE

Zoek

de 7 verschillen

© M

ARI

E W

ALG

RAEV

E

© M

ARI

E W

ALG

RAEV

E

3

Daar zat ik dan, tussen driehonderd mensen met donker haar, in de kerk op de avond voor Pasen. Het was lang geleden dat ik nog eens een misviering had bijgewoond. Mijn fototoestel was te groot, ik verstond de taal niet en weinig mensen waren op de hoogte van mijn bezoek. Om betere foto’s te maken ging ik vooraan zitten en kwam ik tussen het koor terecht - dat was niet de bedoeling. Veel foto’s heb ik die avond niet gemaakt.

Nadien werd ik aangesproken op mijn ongemakkelijke gedrag. ‘Want toeristen die de kerk binnenkomen,’ zeiden de Chaldeeërs, ‘die blijven niet zitten. En af en toe denken ze dat we moslims zijn.’ Zo kwam ik in contact met Nezmi, vader van vijf kinderen en sleutelbewaarder van de Sint-Pieter-en-Paulkerk. Toen ik hem sprak, had hij net een kersverse dochter gekregen.

Ook zijn zuiver Mechels lees je niet, maar het verhaal van Nezmi staat op pagina 51. In deze tweede editie van Living in Mechelen kijken we binnen in het leven van achttien interessante Mechelaars. Dankzij een handvol contactpersonen en toevalligheden kwamen we terecht in hun woonkamers.

Mechelen zit vol verhalen, en het is jammer dat we ze niet allemaal kunnen vertellen. Pas achter de voordeuren van de huizen, leer je iemand kennen. Voor Living in Mechelen was het aangenaam kennismaken met de stad en zijn bewoners. Niet al hun verhalen werden verteld in vlekkeloos Nederlands, maar elke woonkamer was het bezoeken waard.

Eline Vander meiren

EDITO

4 - INHOUD

Aan tafelWINKELEND DE WERELD ROND

13 - 15

Wat hebben een Vlaamse kaaswinkel, een Marokkaanse bakker en een Rus-

sische winkel gemeen? Ze liggen in de smakelijkste driehoek van Mechelen. Maak kennis met de mensen achter

deze winkels.

PATATE INTERNATIONALE33 - 39

Vergeet Jeroen Meus. Wat dacht je van een bord Zuid-Afrikaanse, Spaanse of Noord-Amerikaanse dagelijkse kost?

OnderwegDE LAATSTE REIS

18 - 21

Mechelse moslims keren na hun dood terug naar hun vaderland. Kom hier te

weten waarom.

HET DONKERSTE UUR30 - 32

Een huis onderhouden, een kind opvoeden en tegelijk een nachtwinkel

openhouden: Sneh lata Basu draait lange dagen. Ontdek hoe ze

het allemaal combineert.

RELIGIE LEEFT51 - 52

Niet alle Vlaamse kerken lopen leeg. De Sint-Pieter-en-Paulkerk zit op

zondag bomvol.

Dwars dooR MechelenDEUREN EN KLEUREN

16 - 17

Mechelen is geen grijze en grauwe stad. Ga op pad en ontdek de mooiste

voordeuren.

POSTBUS M28 - 29

Kom te weten wat de man in de straat over Mechelen denkt.

VOLG DE M-ROUTE46 - 47

Laat je verrassen door het beste dat Mechelen te bieden heeft. Allemaal met

de letter M.

ONTMOET DE BANKZITTERS53 - 55

Filosoferen of bezinnen: op een bank kan je meer dan zitten alleen.

© MARIE WALGRAEVE

INHOUD - 5

Talent gespotRUSSISCH IN HET WEEKEND

10 - 12

Met zijn papa kan hij praten, met zijn mama nog niet. Daarom leert Tim elke

zaterdag Russisch.

IN DE VERF GEZET40 - 41

Yevgueny schildert zich een weg door het leven, zonder papieren, maar met

bakken vol talent.

TROUWEN IN EEN SPROOKJE48 - 50

Duik mee in de decoratiewereld van Armine.

Op bezoekTWEE STIJLEN, EEN HUIS

7 - 9

Zineb en Johan wonen in een Vlaams-Marokkaans huis, aangepast aan de twee culturen. Jammer genoeg moet hun woning binnenkort verdwijnen.

GLUREN BIJ DE BUREN22 - 27

Kijk binnen bij drie merkwaardige woningen: een vintageparadijs, een woonboot en een klokkenmuseum.

SNOEZELEN OP SCHOOL42 - 45

Een ballenbad op school? Dat is in Den Anker heel gewoon.

ColofonREDACTIE

Judith Maekelberg, Pieter Jan Rosiers, Elke Spelters, Eline Vander meiren,

Tessa Van Steyvoort, Julie Wijckmans

COVERFOTO

Julie Wijckmans, met dank aan Jos Verhoogen

ILLUSTRATIES

Marie Walgraeve

LAY-OUT

Elke Spelters & Julie Wijckmans

MET DANK AAN

Dienst Diversiteit Stad Mechelen, Cimic, Fanny Matheusen, Joke Dupon-cheel, Kris Vanhemelryck, Managers in Diversiteit, Marie Walgraeve & Renaat

Bogaert

VERANTWOORDELIJKE UITGEVER

Herman DuponcheelOpleiding Journalistiek

Lessius MechelenRaghenoplein 21 bis, 2800 Mechelen

© MARIE WALGRAEVE

6 - NIEUWS

MONDIAL FAMILY MAAKT GELDTRANSFERS OVERBODIG

Dankzij het nieuwe Mechelse bedrijf Mondial Family kunnen uitgeweken Zwart-Afrikanen rechtstreeks pro-ducten aankopen bij leveranciers in het land van herkomst. Een zak rijst wordt zo betaald in de lokale munt en afgehaald door een familielid in een nabijgelegen magazijn.

‘Migranten uit Sub-Saharisch Afrika ondersteunen vaak hun achtergeble-ven familie’, zegt Wouter Wyns van Mondial Family. ‘Ze sturen maande-lijks een bepaald bedrag waarmee de thuisblijvers voedsel kunnen kopen of gezondheidszorg kunnen betalen.’ Die geldstroom, vooral afkomstig uit Europa en de Verenigde Staten, wordt op zo’n 254 miljard euro geschat. Dat is ongeveer drie keer zoveel als de ontwikkelingshulp die door het Development Assistance Committee (DAC) in de regio wordt gepompt. Voor veel landen is deze geldstroom de belangrijkste economische bron.

‘Het grote nadeel is dat veel geld verloren gaat door dure transfers’, zegt Wyns. Zo blijft er bijvoorbeeld van honderd euro, na omzetting, gemiddeld tachtig euro over. ‘Uniek aan ons sys-teem is dat iemand die anders geld zou storten, via onze website goederen kan aankopen’, zegt hij. Klanten betalen er

MENSENRECHT IN MECHELEN

Van 1 september tot 10 december vindt er de internationale tentoonstel-ling Newtopia plaats, op vijf cultu-rele locaties en in de binnenstad van Mechelen. De expositie gaat over de maatschappelijke relevantie van de hedendaagse kunst in de aandacht van de mensenrechten.

De Griekse Katerina Gregos, gere-nommeerd curator van het project, werd door de stad uitgenodigd om een tentoonstelling van beeldende kunst op poten te zetten die volledig gewijd wordt aan de mensenrechten, met de re-latie tussen kunst en mensenrechten als belangrijkste inspiratiebron. Meer dan zestig internationale artiesten, vooral uit landen waar mensenrechten een belangrijk agendapunt vormen, komen hun werk tentoonstellen.

Meer informatie op www.newtopia.be

NIEUWSTWAALFDE HANSWIJKCAVALCADE IN 2013

Op 25 augustus en 1 september 2013 trekt de twaalfde Hanswijkcavalcade door de straten van Mechelen. De stoet vormt het hoogtepunt van de Hanswijkjubelfeesten, die slechts om de 25 jaar plaatsvinden. Naast de Cavalcade, worden er het hele jaar door feestelijkheden gehouden.

De Hanswijkprocessie trekt sinds 1273 door de straten van Mechelen. Daarnaast worden sinds 1738 ook om de vijfentwintig jaar de Jubelfeesten gevierd. Het hoogtepunt in dat jaar is de Hanswijkcavalcade met aansluitend de Mechelse Ommegang. Die laatste maakt sinds 2005 deel uit van het cul-tureel erfgoed . In de Cavalcade wordt massaal gebruik gemaakt van paarden als rij- of trekdieren. De vorige Cavalcade vond plaats in 1988. Er na-men toen zo’n tweeduizend Mechelaars aan de optocht deel.

KostuumsCoördinator Frieda Van Vaeck liet in Het Nieuwsblad weten dat de kostuums en praalwagens van de Hanswijk-processie speciaal voor de Cavalcade worden vernieuwd. ‘In totaal gaat het om zo’n 3000 stukken kledij. Wat met de oude kledij gebeurt, beslissen we in 2014’, zegt ze. Kostuumontwerpster Suzanne Van Well tekent de nieuwe collectie. Wie meer wil te weten komen over de optocht kan een kijkje nemen in Galerij CG in de Sint-Jansstraat. Daar loopt nog tot september een tentoonstel-ling over de Cavalcade en de Mechelse Ommegang. De festiviteiten rond de Hanswijkjubelfeesten beginnen op 7 oktober 2012 en eindigen exact een jaar later. De openingsviering in de Hanswijkbasiliek wordt rechtstreeks uitgezonden op één.

in de lokale munt en een familielid kan de goederen afhalen in een magazijn bij hen in de buurt. ‘Op onze website kopen ze aan bij de importeurs zelf. Zo is er geen geldverlies. Honderd euro blijft honderd euro.’

De website Mondialfamily.com gaat live op 1 september 2012.

OP BEZOEK - 7

Marokko of Mechelen: het huis van Zineb El Boussaadani twijfelt tussen de twee landen. Ze trouwde met Johan Van Nuffel uit Walem en samen richtten ze een karaktervolle woning in. Jammer genoeg moet hun droomhuis binnenkort verdwijnen.

“MAROKKO IS OVERAL AANWEZIG IN HUIS”

FEZ IN WALEM

TEKST & FOTO’S: ELINE VANDER MEIREN

Zineb El Boussaadani (42) ontmoette Johan Van Nuffel in 1987, en verhuisde van Fez naar België. Samen verbouw-den ze het huis van Johans grootou-ders en het aangrenzende pand tot een unieke, Marokkaans getinte gezinswo-

ning. ‘Ik hou van interieurvormgeving en ik wilde iets speciaals. We hebben de twee huisjes vanbinnen afgebroken en zijn van nul begonnen. Enkel de buitenmuren stonden nog recht. De ge-lijkvloerse verdieping is gebouwd naar

Marokkaans voorbeeld. De boogjes zijn typisch Arabisch, maar Marokko is niet alleen dat. Daarom heb ik ook een Berbers tapijt. Uit elk hoekje van Marokko vind je hier wel iets. De kas-ten zijn dan weer erfstukken van Johans

8 - OP BEZOEK

ouders en grootouders: zijn roots liggen tenslotte in dit huis. Ik heb graag meu-bels met een verhaal of een emotionele waarde.’

“De Koran staat hier ter versiering, want ik heb geen tijd om te bidden”

‘ONZE EUROPESE’

Het ruime salon doet vermoeden dat er vaak familie uit Marokko op bezoek komt, maar het gezin gebruikt de bankjes vooral om iets te eten, televisie te kijken of om uit te rusten. Iedereen heeft er zijn favoriete plek. Op de zolderverdieping heeft Zineb, naast een schitterende badkamer, haar eigen televisiehoek. ‘Over de televisie in het salon heb ik niets te zeggen: die is eigendom van mijn man en mijn kinderen. Daarom volg ik boven de Arabische zenders. Ik kan me niet voor-stellen dat ik niet kan meepraten over de politiek in Marokko. Soms moet ik spreken in adviesraden over thema’s uit

de Arabische wereld. Ook voor mijn job blijf ik best op de hoogte. Ik ben consu-lente voor immigranten en asielzoekers in Brussel.’

Zineb koestert haar eigen ruimte en geniet ook van de momenten wanneer ze alleen kan zijn. ‘In Marokko ben je altijd bij elkaar. Wanneer we samen op vakantie gaan, willen mijn Marok-kaanse vriendinnen shoppen, maar ik lees liever mijn boekske. Die karakter-trek heb ik hier ontwikkeld. Mijn broers en zussen lachen er vaak om. “Onze Europese”, zeggen ze dan. Maar ik heb hier mijn evenwicht gevonden. Ik ben heel gevoelig voor racisme. Je kan me echt provoceren met een opmerking over Belgen.’

ZO MOEDER, ZO ZOON

Zineb drukte een Marokkaanse stempel op het huis, maar in Vlaanderen vond ze zichzelf. ‘Ik ben in België geworden wie ik altijd wilde zijn. Als kind had ik al een sterk karakter: ik kwam op voor mijn rechten, was vrijgevochten en

kreeg daardoor wel eens moeilijkheden op school.’ Ook de kinderen van Zineb en Johan zijn aangepast aan de twee werelden. ‘Ines en Ilias zijn honderd procent Vlaams, maar tegen mijn familie kunnen ze beleefd een woordje Arabisch spreken. Als iemand Ilias uitscheldt voor “makak”, kan hem dat weinig schelen. Ines is daar gevoeliger voor, maar ze zijn allebei trots op hun roots.’ Ilias volgt sinds kort islamles op school, en dat zorgt wel eens voor ver-warring. ‘Hij is even nieuwsgierig als ik en stelt veel vragen. Moslims worden enkel begraven, maar een nonkel van zijn vader is gecremeerd. “Gaat hij dan naar de hel, juffrouw?”’

Het leven van Zineb is dan ook een wereld van verschil met dat van haar moeder. ‘Wanneer zij op bezoek komt, heeft ze het niet altijd gemakkelijk met mijn gewoonten. Ik lees veel Arabische geschiedenisboeken, die ik koop wanneer ik op reis ga. “Hoe kan je nu zo veel lezen en niet bidden?” Dan wil ze mijn boeken afnemen, geen denken aan. Ik heb nu eenmaal geen tijd

“Mijn moeder heeft het niet altijd even makkelijk met mijn gewoonten.”’Zineb: “Mijn moeder heeft het niet altijd even gemakkelijk met mijn gewoonten.”i

OP BEZOEK - 9

om vijf keer per dag te bidden. Discus-sies over religie geef ik een draai in de andere richting. Het zou haar alleen maar ongelukkig maken. De Koran staat hier eerder ter versiering, maar over mijn huis is ze heel tevreden. Alles wat ze nodig heeft, kan ze hier vinden.’

“Mijn kinderen zijn 100 procent Vlaams, maar ze spreken ook Arabisch”

DROOMHUIS

Het huis van Zineb en Johan staat aan de brug van Walem, waar enkele maan-den geleden slecht nieuws de bewoners bereikte. Binnen enkele jaren moet de brug verhoogd en vernieuwd worden, en dat gaat ten koste van de straat. Hun droomhuis wordt afgebroken. ‘Toen we dat te weten kwamen, stortte onze wereld in. Wekenlang heb ik slecht ge-slapen. Het is ongelooflijk jammer voor

alle tijd, moeite en het geld dat we aan het huis besteed hebben. Ook mijn rug heb ik bij de verbouwingen versleten, met een zware operatie tot gevolg. Dit huis is uniek, het is van ons en ik geniet nu dubbel zo veel van elk hoekje. We willen niet weg uit Walem, maar ons volgende huis zal heel simpel worden. Een woning zoals deze kunnen we nooit evenaren.’ |

WAT GEBEURT ER MET DE BRUG VAN WALEM?

Begin 2012 is Waterwegen & Zeekanaal NV, beheerder van de Beneden-Nete, begonnen aan voorbereidende studies over de brug in Walem. Een aantal bruggen over die rivier moeten namelijk verhoogd worden, volgens het Infrastructuurmasterplan voor de Vlaamse waterwegen. Binnen enkele jaren volgt uit de studie een technisch ontwerp voor de brug.

Dat de straat verdwijnt, is nog niet officieel. Wel is het zeker dat de brug niet kan verhoogd worden zonder de huidige grenzen te verbreden. Er moet ruimte worden vrijgemaakt aan de even genummerde huizen in de Emiel Engelsstraat - de kant van Zinebs huis. De hoeveelheid ruimte die nodig is, zal blijken uit de studie. Waterwegen & Zeekanaal heeft alvast enkele huizen aan die kant van de straat gekocht om mogelijke onteigeningen te voorkomen. De betrokken bewoners zullen worden ingelicht zodra er meer duidelijkheid is over de impact van het project.

Elk tegeltje werd zorgvuldig uitgekozen.’

“RUSSISCH LEREN IS IN DE TOEKOMST INVESTEREN”

WEEKENDSCHOOL VERENIGT KINDEREN MET HUN RUSSISCHE ROOTS

10 - TALENT GESPOT

Het schoolleven valt stil op zaterdag, kinderen en leraren genieten van het weekend, maar niet in het Scheppersinstituut in Mechelen. Daar is het gezellig druk wanneer alle kinderen zich verzamelen voor de deur van de Russische weekendschool ‘De Regenboog’. Leren op zaterdag? Ze doen het hier duidelijk met plezier.

TEKST: JUDITH MAEKELBERG, FOTO’S: ELINE VANDER MEIREN

Natasha Dobrovolska, één van de drijvende krachten achter de weekend-school, verwelkomt de kinderen met open armen. ‘Elke zaterdag van tien tot zes is het hier een drukte van jewelste. Elf verschillende leeftijdsgroepen krij-gen dan steeds twee uur les. De klein-sten krijgen spelenderwijs Russisch aangeleerd met sprookjes en liedjes. De oudsten zwoegen op woordenschat en grammatica, aangevuld met aardrijks-kunde, geschiedenis en literatuur. Vier enthousiaste docenten ruilen hun vrije zaterdag graag in om de kinderen Rus-sisch te leren.’

“De Russische weekenschool barst bijna uit haar voegen met 155 kinderen”

VREEMDE ROOTS

Integreren in een vreemd land is één ding, maar tegelijkertijd ook je roots behouden is moeilijker. ‘Omdat ik op de vluchtelingendienst in Mechelen werk,

wist ik dat de vraag naar een Russische taalcursus groot was’, zegt Natasha. ‘Veel allochtone ouders zorgen ervoor dat hun kinderen goed geïntegreerd zijn door bijvoorbeeld Nederlands te leren, maar vinden het jammer dat ze de band met hun eigen taal en roots verliezen. Daarom hebben we ons verzameld in een groep van Russischsprekenden, allemaal families uit de ex-Sovjet-Unie, om de situatie te bespreken. Toen is het idee ontstaan om een weekendschool te organiseren. In oktober 2003 was het zover.’

De school oprichten gebeurde vrij snel, maar een lokaal vinden ging minder vlot. ‘Bij de opening van de weekend-school hadden we meteen 25 inschrij-vingen. Elk kind moest een plaatsje krijgen in de klas’, zegt Natasha. ‘Een brief naar de stad Mechelen bracht niets op, dus zaten we met de handen in het haar. We vonden onderdak in een gebouw van het OCMW, de vroegere lokalen van de kinderwerking El Kantra - De Brug op de Wollenmarkt. Toen dat verkocht werd, ben ik omdat mijn dochter les volgt op het conservatorium

daar gaan horen of er lokalen beschik-baar waren. Na een paar jaar moesten we weg wegens plaatsgebrek en zijn we terecht gekomen in het Scheppersinsti-tuut.’

De Russische weekendschool barst ondertussen bijna uit haar voegen. ‘Dit jaar volgen 155 kinderen Russisch op zaterdag’, vertelt Natasha. ‘We zijn directeur Marc Vercauteren van het Scheppersinstituur heel dankbaar dat hij zijn klassen en het auditorium voor ons ter beschikking stelt. Want met de tien euro vergoeding die we per maand vragen aan de kinderen kunnen we ons geen locatie veroorloven. Dat geld investeren we in een schoolkassa en geven we uit aan schooluitstap-pen, schoolmateriaal en natuurlijk het hoogtepunt van ons schooljaar: het nieuwjaarsfeest.’

SPROOKJE

Kinderen die vrijwillig op zaterdag naar school gaan, het lijkt een sprookje. ‘Ik vind het niet erg om op zaterdag les te volgen, want we krijgen weinig

11 - TALENT GESPOT

Eliza Makaryan

Magomed Madaev

Tim Couck

“Wij offeren onze zaterdag met plezier op.”i(leerkrachten v.l.n.r. Svetlana Astashkina, Nataliya Dobrovolska, Lilit Tumasyan en Ruzanna Hovhannisyan)

huiswerk en op het einde van het jaar volgen er geen examens of rapporten’, zegt leerling Magomed Madaev (9). ‘Soms ondervraagt de juf ons wel in de klas. Dat is goed, want zo ga ik vooruit en kan ik steeds beter communiceren met mijn familie in Tsjetsjenië. Sinds kort volgt mijn zusje ook Russische les. ‘Voor mijn kinderen is Russisch leren een pluspunt’, zegt mama van Eliza Armine Makaryan. ‘Zo kunnen ze gemakkelijk communiceren met hun achtergebleven familie. Ook als we reizen, is het handig. Vooral in Rusland, want niet iedereen kent daar Engels. Ik ben blij dat de school er is, want de Russische taal heeft veel regels en het zou moeilijk zijn om als ouder alles uit te leggen. Soms zijn Eliza en Arsham minder gemotiveerd om te komen, maar dan hamer ik erop dat ze zo hun kansen op de arbeidsmarkt vergroten. Hoe meer talen je kunt, hoe beter je toekomst. De twintig euro die ik hier betaal, is een investering voor hun toekomst in de wereld.’

“Vier docenten ruilen hun vrije zaterdagen in om de kinderen Russisch te leren”

MEERTALIGHEID

Ook de kinderen vinden dat Russisch leren alleen maar voordelen heeft. ‘Mijn ouders hebben mij naar de Russi-sche weekendschool gestuurd om mijn Russisch bij te spijkeren’, zegt leerlinge Eliza Makaryan (13). ‘Ik ben geboren in Novorossiysk, een havenstad in het zuiden van Rusland, maar woon al meer dan elf jaar in België. Ik spreek perfect Nederlands en leer daarnaast ook Latijn, Frans en Engels. Toch ben ik ervan overtuigd dat het een voordeel is om ook Russisch te leren. Zeker als ik later vertaler-tolk wil worden. Al die talen door elkaar vormen geen probleem. Door het Latijn wordt mijn Russisch zelfs iets gemakkelijker, want de taalregels lijken sterk op elkaar.’

“Russisch leren is een pluspunt”

Niet alleen voor hun toekomstig werk kan het handig zijn, ook voor de liefde kan een extra taal meegenomen zijn. ‘Net zoals Eliza krijg ik op school Frans, Engels en Latijn erbij’, zegt leerling Tim Couck (12). ‘Door hard te

studeren, lukt het me wel om de talen te beheersen. Mijn papa heeft ooit geprobeerd om Russisch te leren, maar hij vond het veel te moeilijk. Daarom spreek ik met hem Nederlands, met mama Russisch en onderling spreken ze Engels. Mijn mama is ervan over-tuigd dat al die talen mij alleen maar kunnen helpen. Kijk maar naar mijn ouders. Mijn mama was docente aan de universiteit in Rusland en sprak al vrij goed Engels. Om de taal nog beter te beheersen, nam ze deel aan een uitwis-selingsproject. Het project bestond uit een pennenvriendschap met mensen uit West-Europa. Zo leerden mijn ouders elkaar kennen. Ze zijn elkaar tegenge-komen, werden verliefd, trouwden en verhuisden naar België, ondanks het taal- en cultuurverschil.’ |

Ook zin om Russisch te leren? Je vindt meer informatie over de Russische Weekendschool ‘De Regenboog’ op russchoolmechelen.jimdo.com

12 - TALENT GESPOT

AAN TAFEL - 13

DRIE WINKELS, DRIE CULTUREN

EEN KLEIN BEETJE WERELDREIZEN

Marokkaanse koekjes, Russische bonbons of typisch Vlaamse kaas: proeven van verschillende culturen was nog nooit zo gemakkelijk. Bakkerij Non Stop, buurtwinkel M Markt en kaaswinkel Schockaert liggen op nog geen tien minuten van elkaar verwijderd. Neem een dagje vrij en laat de bekende supermarkt achterwege.

6.30uur De wekker loopt af. Over een half uurtje worden we verwacht bij Achmed Enmisbahi (60) en zijn zoon Mohammed (27). Zij runnen de bak-kerij Non Stop in de Hoogstraat.

7.00uur Met kleine oogjes komen we aan. Mohammed verwelkomt ons en geeft ons meteen werk: deeg maken. Basisingrediënten zijn bloem, water, gist en zout. Daarna kneden we het deeg. Bij bakkerij Non Stop komt er geen machine aan te pas, maar han-denarbeid op de ambachtelijke wijze. We maken ronde broden, stokbroden, Turkse broden en piccolo’s.

7.30uur Ondertussen staat Achmed al in de winkel te verkopen. Vriendelijk wuift hij elke klant uit met de woor-den As-Salamu Alaykum, wat zoveel betekent als ‘goedendag en bedankt uit de grond van mijn hart’. De koekjes die in de toonbank liggen, springen meteen in het oog. ‘De koekjes maakt mijn oom ’s nachts’, vertelt Mohammed. ‘Ook Mechelaars uit de buurt bakken af en toe koekjes voor ons, die wij dan verkopen.’ Op de vraag of hij zelf een

lievelingskoekje heeft, antwoordt Mo-hammed direct: ‘Croissants lust ik wel graag, of een rozijnenkoek. Maar eigen-lijk ben ik alles beu gegeten, omdat ik met de bakkerij ben opgegroeid.’ (lacht)Het was nooit Mohammeds grote droom om bakker te worden, toch werkt hij al vijf jaar in de bakkerij.

9.00uur De gisting van het brood is een volgende stap en ten slotte gaat het in de oven. ‘Omdat het in de lente warmer is, gaat dat wat sneller dan in de winter.’

10.00uur De leverancier komt langs om de bestellingen op te halen. ‘We hebben veel grote klanten in Mechelen’, legt Mohammed uit. ‘We leveren bijvoorbeeld brood aan de Prof en aan Friends.’

12.00uur Na een hele ochtend brood bakken zit onze werkdag erop. Mohammed en Achmed werken nog door tot acht uur ’s avonds.

Bakkerij Non Stop, Hoogstraat 80

TEKST & FOTO’S: ELKE SPELTERS & JULIE WIJCKMANS, ILLUSTRATIES: MARIE WALGRAEVE

Zoetigheden a volonte bij bakkerij Non Stop

“Mijn oom bakt de koekjes ‘s nachts”

M Markt is een winkel die opvalt door zijn blauwe en gele logo. De M staat niet voor Mechelen, maar voor Mutabilou, de achternaam van de eige-naars. Vaste klant Paul vindt de familie Mutabilou heel vriendelijk. ‘Ze hebben goede openingsuren en altijd vers fruit. Ik woon schuin tegenover de zaak, dus ik kom er dagelijks. Door te winkelen bij M Markt maak je kennis met andere culturen. Ze verkopen Russische pro-ducten, maar ook Poolse, Roemeense, Marokkaanse, Turkse en Belgische.’

OLYMPISCHE WINTERSPELEN

Voor ieder wat wils bij de gezellige vrouwen Larisa en Lena. De Tsjet-sjeense Larisa is de eigenares van de winkel. Lena, uit het Russische Sochi, is vriendin aan huis. ‘Sochi ken je onge-twijfeld van het nieuws’, zegt ze trots. ‘In 2014 zullen de Olympische Winter-spelen daar plaatsvinden.’ Niet alleen Belgen zijn vaste klanten, mensen van alle nationaliteiten komen winkelen bij M Markt. Ze hebben één ding gemeen: iedereen houdt van de kleine Russische snoepjes. Die bestaan in alle smaken, van aardbei en framboos tot vanille en toffee.

Uliana is een van de liefhebbers van de snoepjes. Ze komt vooral naar de win-kel voor de Russische producten, maar ook voor de typisch Belgische etens-waren, zoals chocolade. Kapa, ook een vaste klant, kan moeilijk weerstaan aan

de talrijke rayons. ‘Alles is makkelijk te vinden. Ik stap door elke rayon en gooi altijd wel iets in mijn mandje, zonder nadenken eigenlijk. Als je iets speciaals nodig hebt, kan je het hier bovendien bestellen: een pluspunt.’

DUITSE LABELS

Naast de Russische snoepjes kopen de meeste klanten zonnebloempitten, kwark, zure room, groenten, boekweit ... en natuurlijk wodka. In de winkel vallen vooral de Duitse labels op. Larisa legt uit: ‘We importeren vooral uit Duitsland.’ Russische winkels in Mechelen kan je op één hand tellen. M Markt bestaat al vijf jaar, waarvan drie jaar in de Onze-Lieve-Vrouwestraat. ‘Er zijn al een drietal Russische winkels de revue gepasseerd. Terwijl zij na een tijdje stopten, bleven wij bestaan.’

Wat kochten de klanten?

Paul verliet M Markt met een Marok-kaans, rond brood.Uliana kocht vooral Russische produc-ten, waaronder een grote zak chips en een pot augurken.Kapa vertrok naar huis met drie pa-prika’s, een doos diepvriesframbozen, twee potjes kwark, rijst, rode bietensoep en twee flesjes granaatappelsiroop.

M Markt, Onze-Lieve-Vrouwestraat 92

Rusland LIGT aan je voeten bij buurtwinkel M Markt

“Iedereen is fan van de Russische snoepjes”

14 - AAN TAFEL

Lena en Larissa

AAN TAFEL - 15

Harry Schockaert is de kleinzoon van Louis Schockaert, stichter van de kaashandel op de Ijzerenleen. Harry is de derde generatie en ver-koopt Belgische, Franse en Italiaanse kazen in de familiezaak.

Waarom koos je voor een kaaswinkel?Harry: ‘Mijn grootvader begon met de winkel in 1915. Toen mijn vader de zaak overnam, veranderde hij het naar een kaaswinkel met ook algemene voe-ding zoals conserven en likeur. Dat was net na de Tweede Wereldoorlog en er was een tekort aan algemene voeding. Sinds enkele jaren ben ik de zaakvoer-der, en ik had op dat moment de keuze: enkel kaas of niet? Ik wilde terug naar de basis, waardoor het assortiment nu bestaat uit tachtig procent kaas en twin-tig procent fijne vleeswaren. Binnenkort ga ik op pensioen en nemen mijn twee dochters de winkel over. ’

Was kaas altijd al een passie?‘Als ik naar school ging, was dat in functie van de winkel. Ik wist dat ik de zaak ging overnemen. Vanaf het moment dat ik in de winkel stond, is de passie beginnen groeien. En ze is blijven groeien.’

Hoeveel soorten kazen verkopen jullie?‘Wij hebben 250 soorten kazen, maar toch primeert kwaliteit op kwantiteit. Ik ben slow food-gericht. Liever producten uit eigen regio dan een Amerikaanse kaas zonder smaak. Als het qua smaak niks bijbrengt, hoeft het niet. Deson-danks is onze grootste verkoop het dagelijkse boterhambeleg: de Hollandse kaas met zijn varianten, jong, belegen, extra belegen, oud en brokkel.’

Proef je alle kazen?‘Ik ken de smaken en ik haal de kazen bij groothandelaars die ik vertrouw. Het merendeel van de kazen koop ik op de vroegmarkt in Rungis, Parijs. Op die plaats komen alle kaasboeren uit Frank-rijk en het buitenland samen en steunen

Honderden kazen in familiezaak Schockaert

“De meeste kazen haal ik op de vroegmarkt in Parijs”

ze hun assortiment. Ik ga er om de drie weken heen.

Welke kaas verkies je?‘Tomme des Vosges. Ik heb een goede band met de kaasboer zelf en hij is een echt natuurmens. Het hooi wordt niet geperst in zakken, maar wordt geven-tileerd zodat het niet stinkt. Hij duwt altijd een stukje hooi onder mijn neus, en dan ruik je de bloemetjes. De meest bijzondere kaas van het moment is de blauw geaderde kaas met chocolade rond. Een perfecte combinatie is de zoute smaak van de blauwe schimmel-kaas en het zoete van de chocolade. Ik ben ook een bier- en wijnliefhebber. Ik

weet goed welke wijn er bij de verschil-lende kazen past.’

Bestaat er zoiets als een Mechelse kaas?‘De Mecheleir is een kaas die niet uit Mechelen of omstreken komt, maar die hier wordt gewassen met Gouden Carolus bier, een echt Mechels streek-product.’ |

Kaasmeester Schockaert, Ijzerenleen 28

Harry: “Binnenkort nemen mijn twee dochters de winkel over.”i

16 - DWARS DOOR MECHELEN

DE KLEURRIJKSTE DEUREN VAN MECHELEN

Kobaltblauw, lila, appelblauwzeegroen, oranje, bordeaux: het zijn maar enkele van de kleuren die Mechelen opvrolijken. Wandel door de straten en vind nog meer kleurrijke voordeuren die je dag goed maken.

TEKST & FOTO’S: JULIE WIJCKMANS

ALLE KLEUREN VAN DE REGENBOOG IN HARTJE STAD

DWARS DOOR MECHELEN - 17


18 - ONDERWEG

“IN DE DOOD ZIJN MECHELAARS ONGELIJK”

GEBREK AAN MOSLIMPERCELEN OP MECHELSE BEGRAAFPLAATS

ONDERWEG - 19

Het Mechelse College van burgemeester en schepenen schoof twee jaar geleden een voorstel voor het aanstellen van een moslimperceel op de stedelijke begraafplaats op de lange baan. Moslims die volgens hun geloofstradities willen begraven worden, zoeken daarom nog steeds hun heil in hun land van herkomst. Ze laten hun lichaam repatriëren naar hun thuisland, waar ze hun laatste rustplaats vinden.

TEKST: PIETER JAN ROSIERS, FOTO’S: PIETER JAN ROSIERS & ELINE VANDER MEIREN, ILLUSTRATIE: MARIE WALGRAEVE

‘Begraven worden waar je geleefd hebt, is een basisrecht’, zegt CD&V-gemeen-teraadslid Hamid Riffi. Hij was twee jaar geleden een van de indieners van het voorstel voor een moslimbegraaf-plaats en houdt zich al zo’n drie jaar bezig met de materie. ‘Dat heeft met integratie te maken. Als iemand zich thuis wil voelen in Mechelen, moet die persoon ook weten dat hij daar kan be-graven worden als hij sterft.’ Naar eigen zeggen eist Riffi geen aparte begraaf-plaatsen. Hij ijvert voor percelen op bestaande kerkhoven, waarop men op islamitische wijze wordt begraven.

De nood aan een eigen perceel is volgens hem niet zo groot voor de allochtone islamitische gemeenschap. De meeste moslimfamilies hebben een uitvaartverzekering bij een Marokkaanse bank. Die regelt de repatriëring van de overledene tot in de puntjes. ‘De nood is er wel voor Vlamingen die zich bekeerd hebben tot de islam. Zij kunnen niet terugkeren naar een land van oorsprong, waar ze wel volgens de voorschriften worden begraven’, zegt hij. Hetzelfde geldt voor jonge mensen van allochtone origine. ‘Mechelen is hun thuis. Ze hebben geen band meer met het land van hun ouders. Ze komen er alleen om familie te bezoe-ken of om op vakantie te gaan. Ook zij willen in Mechelen begraven worden.’

EEUWIGE RUST

De Koran schrijft voor hoe een moslim zou moeten worden begraven. De stof-

felijke resten worden in een lijkwade gewikkeld en op hun rechterzijde met hun gezicht richting de heilige stad Mekka begraven. Dat alles kan in Mechelen. Moslims worden dan op ge-mengde percelen begraven naast over-ledenen van andere strekkingen. Dat is het eerste probleem. De Koran stelt dat moslims in reine grond moeten worden begraven, gescheiden van “ongelovi-gen”. Het tweede grote struikelblok zijn de grafconcessies. Zo’n gebruiksrecht van begrafenisgrond koop je voor een periode van minimum tien jaar. Als die tijd is verstreken, wordt het graf verwij-derd. Dat is in strijd met de overtuiging van moslims. Volgens de Koran moet een lichaam onaangeroerd blijven tot de dag des oordeels. En daar wringt het schoentje. Dertig jaar is de langste con-cessie die je in Mechelen kan aankopen. Daar tel je zo’n duizend euro voor neer. Theoretisch zou dat gebruiksrecht tot in de eeuwigheid moeten worden vernieuwd. Een repatriëring tot aan het graf in Marokko is met een gemiddelde prijs van 2700 euro een veel goedko-pere optie.

“In Marokko ligt mijn vader naast familie en vrienden”

‘Ook al is het voordeliger, een repatriëring heeft veel om het lijf’, zegt Riffi. Volgens de traditie moet een moslim binnen de vierentwintig uur begraven worden. Bij repatriëring is dat onmogelijk. ‘Op het stadhuis en bij het consulaat van het land moet een

hele hoop papierwerk worden ingevuld. Daar komt dan nog eens bij dat er naar de meeste islamitische landen niet elke dag een vlucht is.’ De meeste moslims van de eerste of tweede generatie heb-ben daarom een verzekering die hen helpt met de praktische kant van de zaak. Zo’n verzekering kost gemiddeld vijftig euro per jaar. ‘Vanaf het moment dat iemand van het gezin overlijdt, wordt de verzekering gebeld’, legt hij uit. ‘Die regelt een groot deel van de administratie in België, alsook het papierwerk bij aankomst. Ook zorgt de verzekering ervoor dat twee familie-leden het lichaam van de overledene kunnen vergezellen.’

MAROKKAANSE BEGRAFENISONDERNEMER

Dat een repatriëring niet vanzelfspre-kend is, weet Samir Aberkane. Hij is een van de oprichters van de Mechelse pizzazaak Kingslize Pizza en verloor zijn vader twee jaar geleden aan kanker. Samirs vader werd naar zijn geboorte-land gerepatrieerd door het ontbreken van begrafenismogelijkheden in Meche-len en omdat zijn overleden familiele-den ook in Marokko begraven liggen. In het strakke interieur van zijn zaak, doet hij zijn relaas. ‘Hij stierf thuis, op vrijdagnacht. De maandag erop al, gaven we hem zijn laatste rustplaats in Marokko’, vertelt hij. ‘Mijn familie heeft nog steeds een goede band met het dorp waar mijn vader vandaan komt. Hij hielp bij de bouw van de plaatse-lijke moskee. Daarnaast sturen we nog

20 - ONDERWEG

steeds een aanzienlijke som geld naar het dorp. Het was zijn wens om daar begraven te worden. In België zou hij naast vreemden liggen, in Marokko ligt hij naast vrienden en familie.’

Toen zijn vader stierf, bracht Samir de verzekering op de hoogte van het over-lijden. ‘Ze belden ons op en stelden een begrafenisondernemer aan. Die hielp ons met de papiermolen die volgde. Eerst moesten we naar het stadhuis en daarna naar het Marokkaanse consulaat in Antwerpen. Daar kregen we een attest van overlijden.’ Het lichaam van Samirs vader werd ritueel gewassen en in een witte doek gewikkeld. ‘Er komen geen bloemen of versieringen aan te pas’, zegt Samir. ‘Zelfs niet op verzoek van de familie. Je bent naakt geboren en zo word je ook begraven. Hoeveel rijkdom iemand ook heeft vergaard in zijn leven, hij neemt er niets van mee in de dood.’

VLIEGANGST

Het lichaam van zijn vader werd in een zinken kist gelegd. Die werd onder het toeziend oog van een politieagent dichtgelast en met een spaanderplaten doos omhuld die door dezelfde agent werd verzegeld. ‘Zo weet de douane

dat de kist echt een lichaam bevat en geen smokkelwaar’, legt Samir uit. De verzegelde kist werd naar de moskee gebracht, waar de imam een gebeds-stonde had georganiseerd. Daarna ging de kist naar de cargo op de luchthaven, met als eindbestemming Marokko. ‘De verzekering voorziet twee vliegtuigtic-kets zodat er twee familieleden met het lichaam mee kunnen vliegen. Anderen die mee willen, moeten hun eigen tickets regelen. Ik heb vijf broers en alle vijf hadden we een ticket geboekt. Spij-tig genoeg kon een van hun niet mee. Zijn vliegangst was te groot.’

“Als ik in Mechelen sterf, wil ik hier ook begraven worden”

Aan de luchthaven van Marokko wachtte een ambulance die het lichaam van Samir’s vader vervoerde naar het plaatselijke stadhuis, waar hij werd uitgeschreven. Vandaar ging het naar zijn laatste rustplaats. ‘De dag dat het lichaam aankwam in het dorp, riep de imam vanaf een van de minaretten van de moskee het overlijden van mijn vader om. Hij deelde mee dat er voor hem een nis moest worden gedelft. Het hele dorp kwam meegraven’, vertelt Samir. Zo’n

nis moet de dag zelf worden gegraven, anders bestaat de kans dat de regen het gat dichtspoelt. De kist ging in de nis, waarna er zand over werd gestort. ‘Bij ons in het dorp leggen we ook takken op het graf, tegen de wilde dieren. Als ze het lichaam ruiken, graven ze het mogelijk op’, aldus Samir. ‘Normaal gezien moet een moslim zonder kist worden begraven. Bij een repatriëring is dat onmogelijk. Het lichaam wordt bijna nooit uit de verzegelde kist gehaald. Het is te moeilijk om ze weer open te maken.’ STRUIKELBLOK

Dat tussen hem en het graf van zijn vader zo’n 2300 kilometer ligt, stoort Samir niet. ‘Ik reis sowieso elke maand naar Marokko. Ik kan het graf van mijn vader vaak bezoeken’, zegt hij. Dat het niet voor iedereen praktisch haalbaar is om zo’n begrafenis in Marokko bij te wonen, is voor hem wel een strui-kelblok. ‘De meeste familieleden van moslims die in Mechelen sterven, wo-nen in België. Ze hebben geen tijd om een ticket te boeken, moeten werken of hebben vliegangst, zoals mijn broer. Op zo’n begrafenis in Brussel, waar wel een perceel is voor moslims, komen meer dan honderd mensen opdagen.’

Samir: “ Je bent naakt geboren en zo word je ook begraven.”

ONDERWEG - 21

Zelf in Brussel begraven worden, is voor hem geen optie. ‘Als ik in Meche-len sterf, wil ik ook hier begraven wor-den’, zegt hij. ‘Als moslim ben ik niet meer, maar ook niet minder dan een an-dere Mechelaar. Toch wil Samir liefst in Marokko worden begraven, naast zijn vader. ‘We hebben geld geïnvesteerd in het dorp en veel mensen geholpen. Zo’n band gaat nooit meer stuk. Om die te vereeuwigen door er zelf begraven te worden, is een mooi gebaar. Moest mijn vader in Mechelen zijn laatste rustplaats hebben, zou ik wel hier begraven willen worden. Zo denken de meeste moslims van mijn generatie erover.’

Zelf was Samir eerst een tegenstander van een gescheiden perceel voor mos-lims op de centrale Mechelse begraaf-plaats. ‘Naar mijn gevoel zijn we nog steeds buitenstaanders’, legt hij uit. ‘Tot op de dag van vandaag weet ik nog steeds niet wat ik ben, Belg of Marok-kaan. Waarom moet ik dan hier begra-ven worden?’ Toen het argument van de bekeerde moslims werd aangehaald, was hij wel voor het idee gewonnen. ‘Door onze band met het land, kun-nen wij in Marokko worden begraven volgens de regels in de Koran. Dat is voor bekeerde moslims onmogelijk.’ Volgens Samir is het ontbreken van een

begrafenisperceel voor moslims een menselijk thema dat te weinig media-aandacht krijgt. ‘Wat kan iemand erop tegen hebben dat we een waardige laat-ste rustplaats krijgen? We vragen geen miljoenen euro’s of special effects.’ Als het perceel er toch zou komen, zouden er volgens hem generatie na generatie steeds meer gelovigen in Mechelen hun laatste rustplaats vinden. ‘Dan is zo’n repatriëring niet meer nodig.’

GROOT NADEEL

Hamid Riffi is naar eigen zeggen al lan-ger dan drie jaar met het dossier bezig. ‘Het huidige bestuur zegt dat er geen plaats is voor islamitische percelen’, zegt hij. ‘Volgens mij is het geen priori-teit. Als een perceel wordt opgegraven en de graven ervan worden verwijderd, kan je even goed het perceel in twee delen en een van de stukken voorbe-houden voor er op islamitische wijze te begraven.’

“Moslimpercelen zijn voor Mechelen geen prioriteit”

Rita Janssens (sp.a) spreekt Riffi tegen. ‘Het voorstel rond de moslimpercelen is niet afgewezen’, zegt ze. Als schepen

voor Burgerzaken is ze bevoegd voor de Mechelse begraafplaatsen. ‘Ik ben nog steeds met het dossier bezig.’ Samen met mensen van de dienst Begraafplaatsen en enkele experts heeft ze een werkgroep gevormd. Al een tijd zoeken ze tevergeefs naar een geschikte locatie voor het moslimperceel. ‘Er is nergens plaats’, zegt ze. ‘Een perceel op de stedelijke begraafplaats vrijmaken is onmogelijk, het is nu al puzzelen om reguliere graven een plek te geven. Daarbij zijn er zoveel moslims in Mechelen dat het perceel niet groot genoeg zou zijn.’ Een deadline om een perceel te vinden, is er niet.

Er wonen zo’n twaalfduizend moslims in Mechelen. ‘Er is dus zeker vraag naar’, zegt Samir. ‘Het is jammer dat we nu nog steeds via de verzekering onze overledenen speciaal naar Marok-ko moeten sturen om ze daar te begra-ven.’ Net als Riffi geeft hij de hoop niet op, hij bekijkt de toekomst rooskleurig. ‘We zijn nu twee jaar verder, het is tijd om een nieuwe aanvraag in te dienen. Ik hoop dat Mechelse moslims binnen-kort de keuze hebben tussen Mechelen en Marokko.’ |

Hamid: “Als iemand zich thuis wil voelen in Mechelen, moet die persoon ook weten dat hij daar kan begraven worden als hij sterft.”

22 - OP BEZOEK

“WE ZIJN ELKAARNOG NIET MOE”

Vic Boonen (77) en Marcelline Trouwkens (74) wonen op het water. Hun True Love is een vrachtschip uit 1916, omgebouwd tot woonboot. Bijna 27 jaar geleden verhuisden ze hun meubels naar het Keerdok. Alleen het uitzicht op het water geeft weg dat hun woning ook kan varen.


OP PENSIOEN IN EEN VRACHTSCHIP

Een grote keuken of badkamer heb-ben ze niet. Toch is er plaats genoeg voor twee bewoners en een hondje. Vic en Marcelline zijn al jaren op pensioen, maar denken nog lang niet aan verhuizen. ‘Vroeger, op het vas-teland, was ons keukentje zelfs nog kleiner. In een huis zouden we meer werk hebben met poetsen.’ De naam True Love kregen ze cadeau. ‘In een koffertje met herstellingsmateriaal dat ik kreeg, zat een naambordje voor een boot’, vertelt Vic. ‘We vonden het mooi, dus hebben we hem over-genomen.

“Een meer praktische woning is niets voor ons”

Vic nam Marcelline lang geleden mee in zijn liefde voor watersport. Vic: ‘Mijn broer en ik beoefenden vroeger verschillende watersporten, zoals kanovaren en waterskiën. Toen ik Marcelline in 1957 leerde kennen, ging ze af en toe mee varen. Dat is ze blijven doen.’ Het koppel kreeg twee kinderen en woonde jarenlang met hen aan de rand van Mechelen. Toen de kinderen zelf een huis kochten, keerden ze terug naar het water. De True Love is ondertussen hun tweede

woonboot. Het grootste deel van de verbouwingswerken voerde Vic zelf uit.

OP VAKANTIE

Marcelline: ‘Woonboten zijn meestal nogal smal, zodat er vaak inge-bouwde kasten zijn. We hebben al onze meubelen hier gezet omdat wij de ruimte wél hebben. We zijn maar met twee, meer plaats hebben we niet nodig.’ Zoals in een doodge-woon huis hangen er foto’s aan de muren, en op de lakhouten kasten staan allerlei beeldjes. ‘Niet dat we die dingen verzamelen, maar we krijgen ze van vrienden en familie. Soms wordt het een beetje te veel, en dan moeten we een grote schoon-maak houden.’

Als Vic en Marcelline op vakantie gaan, gaat het hele huis mee. ‘We zijn al ver geweest. Van Parijs naar Lyon en verder naar het zuiden, en zowel België als Nederland door. Als we varen, zetten we de televisie op de grond zodat hij niet valt. En de vensterbanken hebben we beveiligd met een plankje: daar viel wel eens een beeldje af.’ De kleinkinderen van het koppel reizen soms mee. ‘We hebben er vier. Zelfs als iedereen op bezoek komt, kunnen ze zitten.’

MODELBOOTJES

Vic en Marcelline brengen hun dagen door met koken, poetsen en knutse-len. Zij maakt postkaarten, hij bouwt modelbootjes. ‘En als het mooi weer is, zitten we buiten op het dek. Voor de fabriek naast ons gebouwd werd, hadden we een klein tuintje. Dat moest toen verdwijnen, maar ik mis het niet.’

“We nemen ons huis gewoon mee op vakantie”

Voor Marcelline wordt het langzaam moeilijker om het trapje naar haar woonkamer af te dalen. Maar verhui-zen naar een meer praktische woning of zelfs een rusthuis ziet het kop-pel niet zitten. ‘Dat nooit. Af en toe bezoeken we iemand in een tehuis, maar zo willen we niet leven. We zijn elkaar nog niet moe en we hebben genoeg plaats. Zolang we kunnen, blijven we hier.’ |

OP BEZOEK - 23

Vic en Marcelline: “Als we varen, zetten we de televisie op de grond.”

24 - OP BEZOEK

“MIJN HUIS IS EEN MUSEUM VAN KLOKKEN”

Zoals het klokje thuis tikt, tikt het nergens. Deze leuze is heel sterk van toepassing op Jozef Op de Beeck (58). Naast horlogemaker is hij ook de trotse eigenaar van een heus klokkenmuseum in de Lange Schipstraat. En dat museum is meteen ook zijn huis.

TEKST: TESSA VAN STEYVOORT, FOTO’S: JUDITH MAEKELBERG & TESSA VAN STEYVOORT

JOZEF WEET ALTIJD HOE LAAT HET IS

‘Ik ben een horlogemaker in de zuivere zin van het woord. Natuurlijk kan ik klokken herstellen, maar ik ontwerp en maak ook zelf klokken en horloges. De bal ging aan het rollen op mijn 13de, toen de wekker van mijn ouders stuk ging. Ze gaven hem aan mij en ik haalde het hele ding uit elkaar. Ik ontdekte dat er een veer kapot was en stopte er een nieuwe in. Tot mijn verbazing begon de klok meteen weer te tikken. Op dat moment kreeg ik echt een kick: ik had een dode wekker weer tot leven gebracht.’

“DE HORLOZIEMAKER”

‘Vanaf toen was ik gefascineerd door het concept ‘tijdmeter’. Ik ging meteen op zoek naar literatuur over klokken. Uiteindelijk vond ik De Horloziemaker aan de Werkbank. Dat boek uit 1904 wordt beschouwd als een van dé basis-werken over horlogemakerij. Het was ook de basis voor mijn werk.’‘Toen ik vond dat het tijd was om mijn boekenkennis in de praktijk om te zet-ten, ging ik langs bij een brocanteur die ook veel klokken in zijn winkeltje had staan. Daar ben ik een paar jaar aan de slag geweest. Ik herstelde een aantal klokken en kreeg bij wijze van betaling een andere klok in ruil. Voor die man stelde dat niets voor, want hij had ze

waarschijnlijk toch voor een appel en een ei gekocht, maar voor mij waren die klokken het begin van een hele col-lectie.’

“Klokken herstellen, geeft me een kick”

TIJD IS GELD

‘Vervolgens ben ik de leer gegaan bij een oude horlogemaker hier in Meche-len. De man was al 70 jaar en zijn ogen lieten hem wat in de steek. Daardoor werd het voor hem moeilijk om kleine herstellingen aan bijvoorbeeld horloges uit te voeren. Hij vroeg me of ik die in zijn plaats wilde doen. Uiteindelijk heb ik twee jaar bij hem gewerkt en deed ik alle herstellingen. Dat was een goede leerschool. Hij zorgde ervoor dat ik de opleiding Horlogemakerij in Antwer-pen in twee in plaats van vier jaar kon afronden.’

‘Bovendien heeft hij me na die twee jaar ook nog een arrondeermachine cadeau gedaan die ik nog steeds quasi dagelijks gebruik om de tanden van radertjes te frezen. Een mooi cadeau, als je weet hoe duur zo’n machine is. Eigenlijk is het horlogemakersmetier een ontzettend prijzige onderneming.

Een beginner die zich een basisuitrus-ting wil aanschaffen, is al gauw 100 000 euro kwijt.’

LEVEN TUSSEN DE KLOKKEN

‘In 1974 opende ik mijn eigen horlo-gewinkel in Mechelen. Ik had toen al een aanzienlijke collectie uurwerken en stelde mijn verzameling regelmatig tentoon. In 1978 kocht ik dit huis en na jaren renoveren, maakte ik er maar meteen een museum van.’

‘We leven hier tussen de klokken. In de eetkamer moeten we de kist met tentoongestelde horloges op de grond zetten voor we kunnen eten. Maar dat geeft niet. Het is de bedoeling dat dit een levend museum is. Voor mijn gezin is dat ook helemaal geen probleem. Mijn dochter is namelijk ook mijn ‘stu-dent’. Zij heeft tot mijn vreugde mijn passie voor uurwerken geërfd en ik leer haar alles wat ik weet. Daar wordt een mens echt gelukkig van.’ |

Het museum is open van maandag tot zaterdag van 10.00 tot 12.00 en van 14.00 tot 18.00 uur. Zon- en feestdagen gesloten. Meer info vind je op www.horlogeriemuseum.be

OP BEZOEK - 25

“Ik geef dode wekkers een tweede leven.”

26 - OP BEZOEK

“MIJN ORANJE KEUKEN WORD IK NOOIT BEU”

Een huis zoals Barbie? Dat is niets voor Fanny Van Elsen (33), maar de jaren zestig en zeventig kunnen haar wel bekoren. Ze zal niet snel neen zeggen tegen een poster van Tigra en beeldjes van Star Wars. De vrouw achter vintageparadijs Blender in de shopping Bruulcenter verfde haar huis in alle kleuren van de regenboog, met uitzondering van roze natuurlijk.


FANNY IS ZOT VAN DE GOLDEN SIXTIES

Fanny: ‘Mijn fascinatie voor vintage en retro heb ik te danken aan mijn ouders. We gingen vroeger naar rom-melmarkten. Zij zochten naar antiek en ik naar robots, die ik vanaf mijn twaalfde verzamel. Ze zijn allemaal van de Japanse animatiereeks Shogun Warriors. Ik kocht ze in aparte stukken: eentje zonder arm, eentje zonder been. Uiteindelijk maakte ik er één robot van. Met mijn passie voor blik en plastiek kom je uit bij design uit de jaren zestig. De sixties zijn mijn favoriete periode. Als ik kies voor een interieur uit de jaren zestig, dan wil ik het over de hele lijn doortrekken. De appelvormige ijs-emmertjes komen in elke kamer terug, die kocht ik in alle kleuren.’

KNALORANJE

‘Ik hou niet van strakke zwart-wit interieurs. Ik ben een optimist en er wordt geleefd in mijn huis, daarom heeft elke kamer een andere kleur: een oranje keuken, een groene woonkamer, een rode tv-kamer, een gele badkamer, een oranje met bruine kinderkamer en een oranje met blauwe slaapkamer. Als ik iets roods vind op een rommelmarkt, weet ik meteen in welke kamer het zal pronken. Het keukenmeubel hebben we in knaloranje laten maken. Dat was

de enige optie naast grijs, wit, bruin en zwart. Iedereen zou een oranje keuken sneller beu worden dan een witte, maar bij mij is dat net andersom. Om te voorkomen dat het een kakofonie aan kleuren wordt, staan de kasten nooit vol. Daarom ben ik met mijn vintage-winkel Blender begonnen. Ik had te veel mooie dingen. En dan moet ik ze ook nog poetsen...’

“Ik hou niet van Ikea. Meubels moeten de oorlog doorstaan”

‘Alle meubels zijn vintage. Er staat wei-nig nieuws, behalve de koelkast. Dat is eentje van Smeg, met een knipoog naar de jaren zestig. Dankzij het internet kan je alles kopen wat je hartje begeert. Ik vind het leuker om het in een winkel of op een rommelmarkt te vinden. De jacht is specialer dan het te bestellen op eBay. Je krijgt er het verhaal achter elk object bij. Ik heb ook een Star Wars-collectie. Die is niet volledig, en dat hoeft ook niet. Ik kan de volledige collectie bestellen en de volgende dag staat het voor mijn deur, maar nu hangt er een verhaal aan elk beeldje. Ik kan van elk object zeggen waar ik het kocht en hoeveel het kostte.’

IKEA-CATALOGUS

‘Design hoeft voor mij niet duur te zijn of een naam te hebben om mooi te zijn. Ik geef nooit veel geld uit aan design-stukken. Ik heb twee kinderen, nog een extra motief om geen dure stukken te kopen. Een meubel moet niet perfect zijn, hier en daar een kras maakt het uniek. Onlangs zag ik een grote poster van Tigra die ik al lang zoek, voor duizend euro. Ik zou nooit zoveel geld uitgeven voor een stuk papier, maar mocht ik hem vinden en de prijs valt mee, dan koop ik hem meteen. De lamp in de living is een hele dure. Het is een designstuk van Flos dat ik kreeg van mijn ouders, ze konden het op de kop tikken voor een prikje. Het is een soort varkensblaas die echt aanvoelt, maar het is kunstmatig.’

‘Ik besef heel goed dat niet iedereen dit interieur oké vindt. De meeste mensen vinden het tof, oudere mensen snap-pen niet dat ik zo kan leven. Als je van klassiek houdt met een huis vol bruine meubels, dan snap ik dat mijn interieur je ding niet is. Ik heb liever een unieke inrichting met authentieke meubels in plaats van de hele Ikea-catalogus voor hetzelfde budget. Het is toch leuker om een interieur te hebben waar je ziel in

OP BEZOEK - 27

ligt? Kwaliteit is belangrijk. Een Ikea-kast valt uiteen na twee keer verhuizen. Kasten van vroeger werden gemaakt om jarenlang mee te gaan, meubels moesten de oorlog doorstaan.’

“Ik had te veel mooie dingen, daarom begon ik met mijn vintagewinkel Blender”

GEZELLIGE ACHTERTUIN

‘Mijn ultieme favoriet in huis is mijn verzameling Atomium-beeldjes. Die staat in de keuken, vintage Expo ’58. De ruimte ernaast, de living met de eet-kamer, is mijn lievelingskamer. Vooral als ik rust nodig heb. Het is gezellig om er te zitten met het grote raam, vooral in de zomer als de zon binnen schijnt. Ik heb zicht op de tuinen die niet van mij zijn, want in de achtertuin ligt het Vrijbroekpark. Mocht er ooit

een brand uitslaan in mijn huis, zou ik gewoon opnieuw beginnen. Ik ben niet zo gehecht aan mijn spullen, want alles is vervangbaar. Ik kan nu ook perfect van nul beginnen, alles buiten gooien en een volledig ander interieur zetten. Misschien zou ik dan alles decoreren in de stijl van de jaren vijftig. Als het maar een verhaal heeft.’ |

“Met mijn passie voor blik en plastiek kom je automatisch uit bij design uit de jaren zestig.”i


‘Mijn man en ik komen speciaal naar Mechelen om te wandelen. ’t Is een compacte stad met een historische uitstraling. Dé ideale omgeving om in te winkelen en te slenteren.‘(Isabelle)

‘Drie jaar geleden verhuisde ik vanuit de VS naar hier voor mijn werk. Me-chelen heeft de sfeer van een dorp met de allures van een grootstad. Je vindt hier alles wat je nodig hebt zonder je een deel van de massa te voelen, zoals in Brussel.’(Annie Chu)

‘Ik hou van al de fietsende mensen in Mechelen. Dat hebben we niet in Jordanië, waar ik vandaan kom. Het spreekt me ook aan dat alles zo dicht bij elkaar is, en de rijke hoeveelheid historische gebouwen, spreken me aan.’(Lara Adnan)

‘Mechelaars zijn chauvinistisch. Als geboren en getogen Maneblusser vind ik dat geheel terecht. Mechelen is kleinschalig en gezellig. Elke dag zie je de stad beter worden. Vooral de wegen zijn tegen-woordig goed onderhouden. Wie wil genieten van een echt stukje Mechelen, moet zeker eens kuieren langs de vernieuwde Melaan.’(Pierre Van Belleghem)

‘Ik werk in de buitenring van Mechelen en ik merk dat de stad de laatste tijd in opmars is. Het verkeer ’s morgens is al net zo druk als in alle andere Vlaamse grootsteden en overal zijn er tegenwoordig werken bezig om de stad te verbeteren. Ik probeer het centrum dus te vermijden, maar ik vind Mechelen wel een vlotte, toffe stad.’(Koen Baptist)

CHAUVINISME

SFEERVOLLE ALLURES

HISTORISCHE UITSTRALING

FIETSENDE MENSENOPMARS

POSTBUS MDit hele magazine is eraan gewijd. Maar wat denken de mensen in de gezellige, historische Mechelse straten echt over de stad? Living in Mechelen trok haar stoute, kasseiproof schoenen aan en vroeg aan toevallige voorbijgangers: wat vindt u van Mechelen?


‘Er is een duidelijk verschil tussen nieuwe en oude Mechelaars. Die laatste hebben een dorpsmentaliteit. Nieuwe Mechelaars daarentegen vormen een divers allegaartje.’ (Lies De Caluwé)

‘In Mechelen is per fiets alles goed bereikbaar. Ik merk een groot verschil in mentaliteit van wijk tot wijk. In de ene wijk heb je teams die leuke evenementen organiseren, terwijl andere wijken er triest bijliggen.’(Hylke Schaepherders)

‘Mechelen is een stad waar mensen vooral komen om te ontspannen. Dat maakt het als zelfstandige moeilijk om er een bloeiende handelszaak op te starten. ’t Is een gezellige stad die veel verbeterd is tegenover de grauwe plek die het vroeger was. Mechelen heeft als troeven veel groen en com-pactheid. Dat maakt het de ideale stad voor toeristen.’(Christine Verstraeten)

‘Ik kom hier vaak stof kopen. Zo ontdekte ik eetcafé Intermezzo aan de Ijzerenleen. Nu ga ik er soms gezellig lunchen met een vriendin. We komen speciaal uit Zaventem om te genieten van het lekkere eten en de rustige, propere binnenstad.’(Robertine Dewulf)

‘In Mechelen voel ik mij thuis. Het is een plek waar ik het stadsgevoel kan beleven, zonder op te gaan in de massa. Wie cultuur en geschiede-nis wil opsnuiven, is hier zeker aan het juiste adres.’(Jan Willems)

‘Ondertussen woon ik op het platteland voor mijn kinderen, maar ik blijf graag terugkeren naar Meche-len. Ik hou van de unieke stadskern waarin eet –en drinkplaatsen, cultuur, winkels en groen op wandelaf-stand van elkaar liggen. Bovendien zijn Mechelaars de vriendelijkheid zelve. En het feit dat al mijn vrienden hier wonen, helpt natuurlijk ook.’(Annelies Roelandt)

‘Mechelen is naast een gezellige en his-torische stad, vooral een kindvriende-lijke stad. Ik kom elke woensdag samen met mijn kinderen naar het Vrijbroek-park om er te wandelen en hen zich te laten uitleven in de speeltuin. Daarnaast organiseert de stad ook regelmatig activiteiten op kindermaat.’(Isabel Beernaert)

‘Wanneer ik op zoek ben naar rust en tijd voor mezelf, dan plan ik een uitstapje naar Mechelen. Je kan er gezellig winkelen op de Bruul, een filmpje meepikken in de vernieuwde bioscoop, genieten van een Mechels biertje op een terras of simpelweg gaan wandelen in het Vrijbroekpark. In welke bui ik ook ben, een bezoekje aan Mechelen laadt mijn batterijen terug op.’(Nicolett Lambrechts)

DORPSMENTALITEIT

WIJKVERSCHIL

UNIEKE

SPELENDE KINDEREN

G RO E N E N COMPACT

HUISELIJK STADSGEVOEL

GENIETEN

BATTERIJEN

KERN

© MARIE WALGRAEVE

30 - ONDERWEG

LEVEN ALS MAMA IN EEN NACHTWINKEL

‘WEINIG SLAAP IS EEN GEWOONTE GEWORDEN’

De nachtwinkel op de Zandpoortvest is een klein pand, waar een vogeltje elke klant verwelkomt die binnenkomt. Ook al bestaat de winkel al enkele jaren, het begin was niet gemakkelijk. Ranjit Basu woont al achtentwintig jaar in België, Sneh lata acht jaar. ‘We leerden elkaar kennen in India’, vertelt Ranjit. ‘Als je daar als vrouw met een man trouwt, dan volg je de man. In India bestaat er een ander systeem dan hier.’ Ranjit verliet zijn thuisland om te werken in België. Dankzij zijn diploma als elektricien kon hij aan de slag bij Sabena. ‘Eerst was ik technicus en ramp operator voor Sabena, daarna voor Belgian Express en SN Brussels. Momenteel werk ik bij Brussels Airlines, in transport.’

POLITIEAGENTE

Sneh lata was politieagente in India toen ze haar man leerde kennen. In België leerde ze Nederlands, maar vond niet snel een job. ‘Ik deed hier en daar een interim-job en uiteindelijk vond ik een vaste baan in een fabriek. Daar heb ik vier jaar gewerkt.’ Ranjit merkte dat zijn vrouw het moeilijk kreeg toen ze zwanger werd. ‘Ik heb toen beslist dat ze moest stoppen met werken. Dat was niet zo’n slim plan, want stoppen bete-

kende één inkomen in plaats van twee.’ Uit noodzaak opende het koppel een nachtwinkel. Sneh lata is de eigenares van de winkel en Ranjit helpt haar na zijn vaste job bij Brussels Airlines. ‘Zo kan ik bij ons kindje blijven, voor hem zorgen en het huishouden doen. Dat vraagt ook veel tijd’, zegt Sneh lata.

“De combinatie gezin en nachtwinkel loopt niet altijd van een leien dakje.”Ranjit leerde zijn vrouw de kneep-jes van het vak. ‘Vroeger had ik een pitazaak, waardoor ik ervaring heb in de horeca. In het begin stond ik mee in de winkel en hielp ik haar met het contact met de klanten. Ze doet het goed’, zegt Ranjit enthousiast. Typische Indische producten vind je er niet, wel tomatensaus, koekjes en frisdrank. Sneh lata laat vallen dat het combineren soms moeilijk is. ‘De nachtwinkel uitbaten, mijn zoon naar school brengen, strijken, huishouden, het is vermoeiend. Wij openen om zes uur ’s avonds en blijven meestal open tot drie uur ’s nachts. Als ik ga slapen, lig ik nog wakker en denk ik na tot vier, vijf uur ’s morgens. Om

half acht gaat de wekker en dan moet mijn zoontje naar school. Soms slaap ik overdag een tweetal uurtjes. Ik ben moe, maar het is ondertussen ook een gewoonte geworden.’

DRONKEN KLANTEN

Ook al loopt de combinatie gezin en nachtwinkel niet altijd van een leien dakje, Ranjit kan alles relativeren. ‘Als je het leven bekijkt, is alles moeilijk, overal zijn er risico’s. Thuis zitten en niks doen, is ook geen oplossing.’ Het koppel zorgt ervoor dat alles vlot ver-loopt door afspraken te maken met el-kaar. ‘Een nachtwinkel is gemakkelijker dan een dagwinkel. Een dagwinkel is van acht uur ’s morgens tot acht uur ’s avonds open. Je kan overdag niks doen. Ik werk overdag, mijn vrouw werkt ’s avonds en ’s nachts. Als ik gedaan heb met werken bij Brussels Airlines, blijf ik samen met mijn zoontje en vrouw eventjes in de nachtwinkel. Tegen de avond ga ik met hem naar huis en zorg ik voor hem. Mijn vrouw doet overdag de boodschappen.’

Bij de nachtwinkel komen mensen langs die overdag hard werken en geen tijd hebben om naar de supermarkt


Een nachtwinkel uitbaten is een harde stiel. Sneh lata Basu (43), eigenares van een nachtwinkel op de Zandpoortvest, combineert dag en nacht. Haar man Ranjit Basu (50) helpt een handje. Terwijl iedereen lekker slaapt, staat zij klaarwakker in de winkel om klanten te voorzien van een pakje chips of een doos pasta. ‘Gelukkig hebben we een nachtwinkel. Met een dagwinkel kan je overdag niks doen.’

ONDERWEG - 31

te gaan, of mensen die heel vroeg moeten werken. ‘Die komen langs voor een ontbijtje’, grapt Ranjit. ‘Vroeger kwamen er veel dronken mensen langs, dat is nu minder. Onze klanten worden ook vrienden. Als er iemand zat bin-nenkomt, laten we ze rustig doen. De volgende dag maken we een grapje. We lachen ermee en dan komen ze zich wel excuseren.’ Een goede beslissing van de stad, zijn de minimale kilometers tussen twee nachtwinkels. ‘De winkels moeten vierhonderd meter van elkaar verwij-

derd zijn. Zo is er brood voor iedereen’, verklaart Ranjit.

“Vroeger had ik een pitazaak in Mechelen, waardoor ik ervaring in de horeca heb. Dat komt me nu goed van pas”

CULTUURVERSCHIL

De afstand tussen België en thuisland India bedraagt 9500 kilometer, dat is ook een klein verschil qua mentaliteit. Volgens Sneh lata zijn Belgen steeds actief aan het werk. ‘Alles draait hier rond werken. Het is constant werken, werken en nog eens werken. In India werk je en dan is het gedaan, tijd voor eten, zitten en drinken.’ Vroeger merkte je een cultuurverschil, maar door de media en de globale veranderingen is

32 - ONDERWEG

dat veel minder. ‘Beide landen hebben ook een financiële crisis, dus voor mij zijn India en België bijna hetzelfde’, zegt Ranjit.

Ook al draait de nachtwinkel goed, het koppel is ervan overtuigd dat ze de winkel niet hun hele leven willen houden. ‘Het is vermoeiend. We doen

het nog een paar jaar en dan stoppen we, of we verkopen de zaak’, legt Sneh lata uit. De nachtwinkel was bedoeld als oplossing toen hun kindje klein was. ‘Nu onze zoon ouder is, kunnen we stilaan stoppen. We willen een normaal leven leiden, waar we van acht tot vijf uur werken, en de rest van de dag vrij hebben’, vervolledigt Ranjit. ‘Ik heb

een vaste job, we zijn gezond, we zijn niet oud, we mankeren niets. Met de nachtwinkel stoppen, zou ons een rustig en gezond leven opleveren. Dat zou ons alle drie goed doen.’ |

Sneh lata Basu: “Alles draait hier rond werken. In India werk je en dan is het gedaan: tijd voor ontspanning.”i

De patatOf het nu gaat om een stevig pak friet, een hartige stoemp of de gekookte

variant: er is niets zo typisch Belgisch als een stevig aardappelgerecht. Toch komt de aardappel oorspronkelijk uit Zuid-Amerika en werd hij pas

in de 16de eeuw in Europa geïntroduceerd. Het toppunt van integratie, dus. En je kan nog meer culturen verkennen in het comfort van je eigen keuken.

Ontdek hier hoe je met een simpele patat een stukje Zuid-Afrika, Spanje of de Verenigde Staten op je bord kan toveren.

SMUL MEE OPWWW.LIVINGINMECHELEN.BE

34 - INTERIEUR

MAURICE EN RENÉE SMULLEN VAN ZUID-AFRIKAANSE BOBOETI

TEKST & FOTO’S: TESSA VAN STEYVOORT, ILLUSTRATIE: MARIE WALGRAEVE

“JE KAN ERIN STOPPEN WAT JE WIL”

Mechelen is al langer dan vandaag een multiculturele stad. Maurice Mbthombeni (70) is daarvan het levende bewijs. Hij kwam in 1969 als politiek vluchteling naar België en was naar eigen zeggen de eerste zwarte man in Mechelen. Hier won hij het hart van Renée Symons (75), zijn echtgenote sinds 1971. Zij verwelkomde de Zuid-Afrikaanse cultuur en kookkunst in haar leven.

‘Ik wist niets over apartheid voor ik Maurice leerde kennen’, vertelt Renée. ‘Maar dat verandert snel door samen te leven. Zeker als je samen een kind hebt.’ Bijgevolg zette Renée zich samen met Mau-rice in voor de zwarte bevolking in Zuid-Afrika. Zo richtten ze Jambo op. Wat van start ging als een eetcafé, groeide al snel uit tot een heuse ontmoetingsruimte voor iedere geëngageerde Mechelaar.

“Het gerecht van de armsten is nu ons nationaal gerecht”

Een ander hoogtepunt in de samenwerking tussen Maurice en Renée was de Mechelse anti-apartheidsweek in 1975. ‘Die week was niet alleen bijzonder omdat er gestreden werd tegen apartheid, maar ook omdat jon-geren van alle politieke partijen uit Mechelen eraan deelnamen’,

weet Renée. ‘Dat was voordien nog nooit gebeurd.’ Ook nu nog laat Renée mensen proeven van de Zuid-Afrikaanse cultuur. ‘Tot vorig jaar hielp ik mee op de Zo-mer van Antwerpen door typisch Zuid-Afrikaanse gerechten klaar te maken’, vertelt ze. ‘Een van die gerechten is boboeti. Vroeger was dat vooral het gerecht van de ar-men, maar nu is het het nationaal gerecht van Zuid-Afrika. Je kan het intussen zelfs in restaurants in België eten.’

BOBOTIE: EEN STUKJE MALEI-SIË IN KAAPSTAD

‘Toen ik Maurice leerde kennen, heb ik me ook verdiept in de keuken van zijn vaderland’, vertelt Renée. ‘In het begin maakte ik mijn boboeti aan de hand van een kookboek, maar later heeft mijn schoonzus in Zuid-Afrika me getoond hoe zij haar versie maakt. Dat is nog steeds de manier

waarop ik hem bereid.’

Renée mag het koken dan wel voor haar rekening nemen, Maurice weet ook het een en ander over boboeti. ‘Boboeti is eigenlijk het resultaat van heel wat Maleisische invloeden’, weet hij te vertellen. ‘Dat kan je merken aan de kruiden die in het gerecht gebruikt worden.’ Voor wie niet heeft opgelet in de aardrijkskunde-les: Maleisië ligt helemaal niet in de buurt van Zuid-Afrika. Maurice verklaart.

“Maurice leerde me alles over apartheid”

GEVAARLIJK

‘In de 17de eeuw wilden de Hol-landers naar het verre Oosten trek-ken om kruiden te gaan halen. Om daar te geraken, vaarden ze met hun boten langs Zuid-Afrika. Dat

1 Week drie sneden brood in 250 ml melk en knijp uit.

2 Snijd vijf grote uien en negen teentjes look fijn en doe ze tien minuten in de magnetron. Giet af. Doe hetzelfde voor drie wortelen en twee rode paprika’s. Schil vijf grote aardappelen en snij ze in schijfjes. Doe ze tien minuten in de magnetron en giet af. Snij twee appels in stukjes en zet ze zes minuten in de magnetron.3

4Doe alles in een ovenschaal en voeg 950 gr gehakt toe (geen kippengehakt).

Voeg kruiden toe: een eetlepel cayennepeper, een eetlepel donkerbruine suiker, een eetlepel azijn, een halve theelepel kurkuma, een theelepel chili, een grote theelepel currypoeder, ander-halve theelepel zout en vijftien draaien van de pepermolen.

5 Voeg een handvol rozijnen, het geweekte brood en twee fijngesneden bananen toe. Meng alles goed met de hand tot één grote brei. Verspreid het mengsel gelijkmatig in de ovenschaal.

6 Klop vier eieren met wat melk. Doe dit bij het brood, giet het over het mengsel en verdeel gelijkmatig. Werk af met een laurierblaadje en zet het een uur in de oven, op 180°.

Doe-het-zelf

was heel uitzonderlijk in die tijd, omdat de zee in dat gebied ontzet-tend ruw en gevaarlijk is. In het voorbijgaan, lieten de Hollanders een paar mensen achter in Kaap-stad en zetten ze hun reis voort tot in Maleisië en Indonesië. Toen ze daar weer vertrokken, namen ze een aantal Maleisiërs mee als slaven om ze later ook in Kaap-stad achter te laten. Over de jaren heen geraakten de Maleisische en Zuid-Afrikaanse culturen met elkaar vermengd, wat zich uitte in

onder andere de kookkunst.’

ABRIKOZEN

‘Boboeti heeft geen vast recept, al zijn er wel veel mensen die altijd dezelfde bereidingswijze toepas-sen’, legt Maurice uit. ‘Armere gezinnen gebruiken gewoon de ingrediënten die ze voorhanden hebben. Het enige wat je moet we-ten is dat de basis van het gerecht de kruidenmengeling is. Curry en chili moeten er altijd in zitten.

Verder kies je zelf wat je erin stopt. Je kan de paprika vervangen door spinazie, de appels door abri-kozen, het gehakt door stukjes kip of vis ... Wat je maar wil. Vergelijk het met hutsepot hier in België: er zijn geen twee mensen in het land die hun hutsepot op dezelfde manier bereiden.’ |

TEKST: ELKE SPELTERS, FOTO’S: JULIE WIJCKMANS, ILLUSTRATIE: MARIE WALGRAEVE

Adela: ‘De tortilla is een typisch Spaans gerecht. Zoals je in Bel-gië frietjes hebt, eet je in Spanje tortilla. Het gaat je hele leven mee. Op jonge leeftijd leerde ik het gerecht maken, het wordt van moeder op dochter door-gegeven. Mijn ouders gingen werken op het platteland en de kinderen maakten tortilla. Ik hou van koken. Tortilla is gemak-kelijk en goedkoop. Veel mensen hadden vroeger een tuintje met aardappelen en dan was het zo klaar. Elke keer als we op uitstap gingen, bijvoorbeeld naar het strand, namen we tortilla, brood en salade mee.’

“Koningin Fabiola heeft me een kaartje gestuurd”

Tomasi: ‘Wat wij gemaakt heb-ben, is de basis: aardappelen, eieren en zout. Maar je kan er

“ALS KLEIN MEISJE WAS IK ER VERZOT OP”

De Spaanse Adela Cedillo (80) en Tomasi Cabrito (83) belandden op jonge leeftijd allebei toevallig in België. Maar nu willen ze Mechelen nooit meer inruilen voor hun oorspronkelijke woonplaats in Toledo en Bilbao. De twee vriendinnen maken een Spaanse tortilla en vertellen ondertussen over de oorsprong van grootmoeders recept.

ADELA EN TOMASI ZIJN DE KONINGINNEN VAN DE TORTILLA

allerlei andere ingrediënten in verwerken. Sommigen doen er paprika bij, zoals in Barcelona. Maar ook chorizo voegen ze er vaak aan toe.’

PLEEGGEZIN

Tomasi: ‘In 1937 brak de Spaanse burgeroorlog uit. We zijn met honderden kinderen op de boot gezet en kwamen in kampen in Frankrijk terecht. Na een paar maanden werden we verdeeld over meerdere landen. Mijn moeder waarschuwde ons dat we altijd moesten samen-blijven, wat er ook gebeurde. Samen met mijn twee broers ben ik in Mechelen aangekomen. Daar werden we verdeeld over verschillende pleeggezinnen. Als kind was dat erg hard. Je verstond de mensen niet en het eten was onbekend... Mijn vader was gesneuveld in de oorlog en mijn moeder was met mijn oud-

ste zus naar Frankrijk gevlucht. Mijn broers heb ik teruggevon-den in Mechelen doordat onze pleeggezinnen contact hielden met elkaar. Toen we elkaar een paar weken later terugzagen, werden we compleet gek. Als ik terugkeer naar Bilbao en ik zie de bergen en het landschap, dan kom ik thuis. Bilbao is van mij. Maar toch zou ik niet voorgoed terug naar Spanje willen ver-huizen. Ik ben hier als Vlaming opgegroeid.’

“Na de Spaanse burgeroorlog vond ik mijn broers in Mechelen terug”

KONINGSKAARTJE

Adela: ‘Toen ik 25 jaar was, zat Spanje in een complete crisis, nog erger dan vandaag. Ik had

1 Schil vijf aardappelen en snijd ze in dunne schijfjes. Snipper twee ajuinen fijn. Voeg de twee samen en spoel onder de kraan. Droog het geheel met een keukenhanddoek.

2 Vul een diepe pan voor de helft met zonnebloemolie. Wanneer de olie heet is, doe je de aardappel-schijfjes en gesnipperde ui in de pan. Voeg zout toe. Schep het geheel om en laat goed garen.

3 Na een tijdje hak je de aardappelen fijn met een spatel. Laat rustig verder garen.

4 Klop vijf eieren los in een aparte kom. Voeg zout en peper toe.

Wanneer de aardappelen voldoende gaar zijn, verwijder je ze uit de olie en voeg je ze bij de geklopte eieren.5

Doe een eetlepel olie en het mengsel in een andere koekenpan. Laat garen.6Wanneer de onderkant gaar is, is het tijd om de tortilla om te draaien. Gebruik hiervoor een bord. Om je arm draag je een theedoek om te voorkomen dat de hete olie op je huid glijdt. Leg het bord op de pan en draai om. Laat nu de andere kant van de tortilla nog ongeveer één minuutje verder garen.7

Doe-het-zelf

geen huis en kon de kosten niet betalen. Mijn man werkte in de mijnen in Limburg en daarom ben ik naar hier verhuisd. Even later is hij in de mijnen veron-gelukt. We hadden toen twee kinderen en ik was zwanger van mijn derde. Ik had hier geen familie. Koningin Fabiola heeft me toen een kaartje gestuurd, “voor als ik iets nodig had”. De Belgische staat heeft alles voor me betaald om rond te kunnen komen na de mijnramp. Ik kan

dus niets verkeerds zeggen over België. Iedereen die in mijn buurt woonde, heeft me toen geholpen. Ik kan alleen maar zeggen: “Dank u, God.”’

TWEE HANDEN

Adela: ‘Twee jaar na de ramp ben ik met mijn kinderen naar Mechelen verhuisd. Nu zijn ze allemaal getrouwd en hebben ze zelf kinderen. Mijn zus woont nog steeds in Spanje. Ik mis haar

het meest want we zijn twee handen op één buik. Wanneer ik kan, zoek ik haar op in Spanje. Maar ik zou nooit voor altijd terug kunnen keren, tenzij ieder-een me volgt. Omdat niemand dat ziet zitten, doe ik het niet. Ook niet om te sterven. Ik wil leven én heengaan in België.’ |

Tomasi & Adela

38 - ONDERWEG

TEKST: ELKE SPELTERS, FOTO’S: ELKE SPELTERS & TESSA VAN STEYVOORT, ILLUSTRATIE: MARIE WALGRAEVE

‘Mieke en ik hebben elkaar leren kennen op een online computer-spel, Maple Story. Eerst zeiden we elke dag ‘hoi’ tegen elkaar. Maar al snel begonnen we echt lange gesprekken te voeren. Soms kwamen we enkel online om te praten en werd het spel vergeten. Onze langste conversatie duurde zesentwintig uur. Voor haar negen-tiende verjaardag kreeg Mieke van haar ouders een vliegtuigticket naar eender waar in de wereld. Ze koos voor Ohio. We hebben echt leuke momenten gehad. Omdat ik net ontslag had genomen, moesten we ons geen zorgen maken over de tijd. Ik leerde haar zoveel mogelijk de typisch Amerikaanse cultuur kennen. Na twee weken moest ze naar huis. Dat echte afscheid wil ik nooit meer mee-maken. Enkele maanden later, met Pasen, ben ik naar België gegaan en moesten we elkaar opnieuw loslaten. De ouders van Mieke be-seften al snel dat het heel serieus

was en hebben me toen onder hun vleugels genomen. Zonder hen woonde ik hier nu niet.’

“Er is altijd een derde van het deeg op voor ik begin te bakken”

PRETPARKEN

‘In december 2010 ben ik naar België verhuisd. In het begin is dat erg hard. Er was zoveel admi-nistratieve rompslomp. Gelukkig is dat nu allemaal achter de rug en kunnen we ontspannen. Ik hou wel van Mechelen. In tien minu-ten geraak je overal. Het grootste probleem heb ik met de openings-uren. Jammer genoeg sluit alles hier om zes uur. Dan valt het leven hier precies stil. In de Verenigde Staten zijn pretparken open tot elf uur ’s avonds. Er zijn zelfs

winkels die de hele nacht open blijven. Toch zou ik niet terug naar de Verenigde Staten willen verhuizen, tenzij we plots veel geld vinden. Ik werk nu in de Mc Donalds. In België kan je van een lager loon leven, in de Verenigde Staten niet.’

TERRORIST

‘Ik mis de feel van de Verenigde Staten wel. Wanneer je naar ie-mand lacht, lachen ze vriendelijk terug, ook al weten ze niet wie je bent. In België krijg je boze blikken. Ik heb hier het gevoel dat iedereen druk bezig is en geen tijd heeft om sympathiek te zijn. Maar ik kon het leven dat ik thuis had niet blijven leiden. Als je in de Verenigde Staten in je staat blijft wonen, lijkt het alsof je niets bereikt hebt. Ik wilde al een hele tijd naar België verhuizen, maar het leek me altijd onmogelijk. Uit-eindelijk was het zo gemakkelijk.

“HASH BROWNS SMAKEN NAAR THUIS”

Kent Nielsen (27) uit Ohio leerde zijn vriendin Mieke (22) kennen via een online game. Wat begon met iedere dag hallo te zeggen, resulteerde al snel in een Belgisch bezoekje aan de Verenigde Staten. Omdat ze beseften dat het afscheid steeds moeilijker werd, besloten Miekes ouders om Kent naar België te halen. Bij een bord typisch Amerikaanse hash browns, oftewel aardappeltaartjes, vertelt Kent over hun eerste ontmoeting.

KENT BAKT GRAAG AARDAPPELTAARTJES

De douane vroeg niet eens of ik wapens of eten bij me had. Ik had een terrorist kunnen zijn. (lacht)’

CAKES EN KOEKJES

‘Hash browns doen me denken aan thuis. Ze zijn erg bekend bij de Amerikaanse brunchketens. Ik ken geen Amerikaan die het ge-recht niet kent. Ik kook wel graag, maar dan vooral cakes en koekjes. Toen ik klein was, hielpen we mijn oma altijd met bakken. De

kleinkinderen mengden dan het beslag voor haar en decoreerden de kerstkoekjes. Als ik nu deeg maak, is ongeveer een derde al op voor het in de oven gaat. Er zijn ook periodes dat ik helemaal niks bak.’

“Ik leerde mijn lief kennen op een online game”

‘Omdat ik alles nogal snel laat

aanbranden, ben ik een beetje bang voor het echte werk. Koken was ook nooit heel belangrijk in mijn familie. De microgolfoven, dat was het belangrijkste. Toen ik jong was, hadden we altijd een dinner night. Dan kookten mijn ouders. De andere dagen aten we vooral take-away of diepvries-maaltijden. In België is huisbereid eten veel belangrijker. Maar ik geef toe dat ik nu en dan wel eens snak naar een goede diepvries-maaltijd.’ |

1 Schil vier aardappelen en rasp ze in fijne reepjes. Was onder de kraan tot het water zuiver is. Pers het geheel droog.

2 Snipper een halve ajuin fijn.

3 Doe de geraspte aardappelen en de fijngesnipperde ui in een kom. Voeg dertig gram bloem en één ei toe. Goed mengen.

4 Verwarm een pan met olie. Wanneer de olie heet is, maak je aardappeltaartjes van ongeveer één centimeter dik. Je kan kiezen voor één grote taart of verschillende kleine taartjes.

Wanneer de aardappeltaartjes bruin kleuren, draai je ze om en laat je de andere kant rustig verder garen. Ongeveer vijf minuten per kant laten bakken.5

Haal de hash browns uit de pan en laat afdruipen op een blaadje keukenpapier.6Afkruiden met peper en zout. Onmiddelijk serveren.7

Doe-het-zelf

40 - TALENT GESPOT

“VIA KUNST ZOEK IKMIJN WEG IN BELGIË”

Zijn eerste werken zijn net tentoongesteld in het cultuurhuis van Meise, een lange rij andere kunstwerken staan te wachten op hun gloriemoment. De Russische economiestudent Yevgueny Tikhomirov blijft dromen van een kunstenaarscarrière in België.

TEKST: JUDITH MAEKELBERG , FOTO’S: JUDITH MAEKELBERG & YEVGUENY TIKHOMIROV

YEVGUENY MAAKT KUNSTWERKEN MET RUSSISCHE INVLOEDEN

Ik begon met schilderen toen ik drie jaar was en ben nooit meer opgehou-den. Tijdens mijn kinderjaren hield ik me op school vooral bezig met theater en kunst. Tegenwoordig is mijn passie alleen maar gegroeid. Ik restaureer meubels, boetseer kleibeelden en ont-werp juwelen en kleding. Ik heb mezelf nog geen eigen stijl aangemeten, omdat ik nog volop aan het experimenteren ben. Soms schets ik een tekening met potlood en verf, soms met houtskool of ik kleur ze in. Noem me gerust een allround kunstenaar met een perfectio-nistisch kantje.

Mijn aanleg voor kunst is erfelijk bepaald. Mijn opa was een echte leerkunstenaar, een stielman zoals je er tegenwoordig niet veel meer vindt. Hij bewerkte leer tot hij een schitterend product verkreeg. Mijn moeder bor-duurt veel Russische iconen. Sinds onze aankomst in België is ze vooral mijn steun en toeverlaat.

Door de Tsjetsjeense oorlog stopte ik met mijn economieopleiding in Rusland. Ik vluchtte naar België en ontdekte dat mijn kunst de manier was om mezelf uit te drukken zonder dat ik de taal nodig had. Anderhalf jaar lang volgde ik een kunstenaarsopleiding bij Atelier Lannaux om mezelf verder

te ontwikkelen. Daarna heb ik mij ingeschreven op de kunstacademie in Mechelen, waar ik nog steeds probeer bij te leren. Studeren in België valt niet te vergelijken met Rusland. In mijn geboorteland krijg je veel theorie en controleert de leerkracht alles voor je. In België word je meer losgelaten. Hier moet je leren uit je eigen fouten. Ik weet niet wat het beste is.

Elf jaar geleden arriveerde ik in België. Sindsdien vecht ik voor een be-staan als kunstenaar. Ik wil me blijven ontwikkelen binnen de kunstsector. Ik wil ook nuttig zijn binnen de Belgische maatschappij. Ik wil deelnemen aan het werkleven. Het oordeel van mensen dat wij niets doen, klopt dus niet altijd. Ik ben jong en ambitieus, maar zonder papieren heb ik geen rechten. Terwijl mijn procedureaanvraag loopt, gaan de jaren dat ik niets kan doen, voorbij. Ik hoop zo snel mogelijk papieren te krijgen, zodat ik meer van mijn dromen kan realiseren.

Ik kan ontwerpen, tekenen en boetse-ren, maar ben verslaafd aan schil-deren. Schilderen boeit me door het realisme. Je moet het kennen, net zoals wiskunde. Daarnaast moet het perfect en goed berekend zijn om tot een mooi geheel te komen. Ik vind het belangrijk

dat mijn kunst verstaanbaar is. Ook mijn modeontwerpen moeten draagbaar zijn. Sommige ontwerpers denken niet na en eindigen daarom met een collectie die mooi is, maar ondraagbaar. Bij mijn ontwerpen krijg je een kerstboomge-voel. Mijn werk moet de mensen raken.

“Ik heb schrik om in de Russische slavernij terecht te komen. Kunstenaars worden vaak gevraagd om bekende schilderijen na te maken”

Soms werk ik van ’s morgens tot ’s avonds, soms doe ik weken niets. Ik kan heel lang door werken, maar hecht vooral belang aan de afwerking. Het moet goed gebeuren of niet. Zeker als ik mijn werk mooi vind, kan ik geduld opbrengen om het te voltooien. Anders leg ik het gewoon weg.

Mijn inspiratie haal ik van over de hele wereld, maar vooral in mijn dro-men. Ik ga ‘s nachts slapen en dan zie ik allerlei vormen, kleuren en mensen verschijnen, die ik overdag verwerk in mijn kunst. Al vind ik ook inspiratie in het dagelijkse leven. Zo tekende ik de handen van een meisje na op de trein.

TALENT GESPOT - 41

Rusland heeft veel vertraging opge-lopen op gebied van ontwikkeling en technologie ten opzichte van Europa. Er zijn veel mensen met talent in Rus-land, maar door de achterstand krijgen zij de kans niet om zich te bewijzen. Er is vaak geen goede scholing en de werkgelegenheid is er niet zo groot als in België. Bovendien heb ik schrik om in de Russische corruptiemolen terecht te komen. Kunstenaars worden immers vaak gevraagd om bekende schilderijen

na te maken, om dan duur door te ver-kopen aan het buitenland. Door de vele omkoperij wordt er door de Russische autoriteiten niets aan gedaan. In België heb ik meer kans om een leven uit te bouwen waarin mijn kunst een centrale plaats krijgt. Maar ik vind Mechelen ook een aangename en rustige stad om in te leven. Alles ligt dicht bij elkaar en er valt net voldoende te beleven. Het beste aan deze stad is echter het cultureel aspect. Als kunstenaar voel ik

me hier helemaal thuis. Mijn inspiratie haal ik van over de hele wereld, maar vooral in mijn dromen. Ik ga ’s nachts slapen en dan zie ik allerlei vormen, kleuren en mensen verschijnen, die ik overdag verwerk in mijn kunst. Al vind ik soms ook inspiratie in het dagelijkse leven. Een tijdje terug zat ik op de trein van Brussel naar Mechelen, toen ik een meisje zag met hele mooie handen. Ik heb haar hand nagetekend omdat ik er zo door geïnspireerd werd. |

Yevgueny: “Mijn inspiratie haal ik van over de hele wereld, maar vooral uit mijn dromen.”i

42 - OP BEZOEK

“ZO’N KLASJE MOET EEN KLEINE FAMILIE ZIJN”

Kinderen met een autismespectrumstoornis ervaren de wereld op een heel eigen manier. Ze worden constant overspoeld door prikkels die ze moeilijk kunnen plaatsen. Zo kunnen alledaagse bezigheden, zoals zich klaarmaken om naar school te gaan, erg veel spanning veroorzaken. Rust en structuur zijn dus cruciaal in het leven van deze kinderen. Met een snoezelruimte en speciaal ingerichte klassen probeert Den Anker, een Mechelse school voor Buitengewoon Lager Onderwijs, aan die behoeftes tegemoet te komen.

TEKST & FOTO’S: TESSA VAN STEYVOORT

‘Als je van start gaat met een autis-mewerking, moet je dat goed doen’, vertelt directeur Edwin Peeters (55). ‘Daarom hebben we bij het oprichten van de school meteen een snoezelruimte voorzien. Zo’n ruimte is niet verplicht, maar wel heel nuttig als je met kinderen met autisme werkt. We vonden het heel belangrijk dat die leerlingen een plek hadden om even tot zichzelf te komen.’

“We krijgen geen subsidies, dus we zijn afhankelijk van sponsors”

‘De snoezelruimte wordt iedere dag gebruikt’, vult coördinatrice Lieve Verbergt (41) aan. ‘Er zijn vaste snoezelmomenten, maar de kinderen kunnen zich hier ook terugtrekken als ze het even niet meer zien zitten in de klas.’ Dat de kinderen rustig worden in de snoezelruimte is niet verwonderlijk. De hele kamer straalt kalmte uit, onder andere dankzij verschillende lavalam-pen, lampjesslingers en andere zachte lichtbronnen. ‘We hebben hier bewust geen TL-verlichting gehangen’, zegt Lieve. ‘Wij merken het niet, maar zo’n lampen flikkeren de hele tijd. Voor een kind met autisme is dat vreselijk.’

Andere dingen die meteen in het oog springen zijn het grote waterbed, het ballenbad en de voeltunnel. ‘Het water-bed hebben we via sponsoring gekre-gen’, verklaart Edwin. ‘Een fatsoenlijke snoezelruimte inrichten kost wel wat geld. Je kan er geen subsidies voor krijgen, dus je bent wel verplicht om op zoek te gaan naar sponsors. Of om zelf dingen te maken, zoals de voeltunnel.’ Die voeltunnel is een houten constructie die vanbinnen bekleed is met voorwer-pen met uiteenlopende texturen zoals lintjes, stukjes stof, sponzen en borstels. Zo wil de school de tastzin van de kin-deren te prikkelen.

GEKLEURDE VIERKANTJES

Hoewel de snoezelruimte een ideale manier is om opgebouwde stress voor

een deel te verlichten, is er meer nodig om kinderen met autisme optimaal te begeleiden. ‘Onze klassen zien er heel anders uit dan die in een gewone school’, weet Lieve. ‘Bij ons ligt de nadruk vooral op structuur.’

De klaslokalen in Den Anker zijn ontzettend ruim. Ze zijn uitgerust met een eigen keuken waar de kinderen in een huiselijke sfeer hun lunch kunnen opeten. Wat ook opvalt is dat de school-banken allemaal van elkaar gescheiden zijn door tussenschotten en boekenrek-ken. ‘Elk kind heeft zijn eigen bankje’, licht Lieve toe. ‘Zo kunnen ze indivi-dueel hun taal- en rekenwerkjes maken. Ze weten welke taken ze moeten maken dankzij de gekleurde vierkantjes die op hun tafel plakken. Elke kleur staat voor een opdracht. Als ze allemaal gemaakt

WAT IS EEN SNOEZELRUIMTE?Een snoezelruimte is een plek waar je tot rust kan komen door middel van zogenaamde “zintuigactivering”. Door de primaire zintuigen te prikkelen met licht, geluid, beeld en textuur roepen snoezelruimtes een gevoel van rust op. Doorgaans worden deze ruimtes vooral gebruikt om mensen met autisme, kleine kinderen en dementerende bejaarden tot rust te brengen.

DEN ANKER PAST INTERIEUR AAN LEERLINGEN MET AUTISME AAN

OP BEZOEK - 43

De voeltunnel is een houten constructie met voorwerpen zoals lintjes, stukjes stof, sponzen en borstels.

44 - OP BEZOEK

zijn, krijgen ze een beloning. Veel men-sen vinden dat belonen overbodig, maar daar ben ik het niet mee eens. Volwas-senen werken ook niet gratis, hé.’

“Wij zijn de enigen in de regio met een goeddraaiende autismewerking”

SPEELPLAATS

Den Anker verdeelt haar leerlingen niet in traditionele klassen. De kinderen worden ondergebracht in groepjes van acht, los van hun leeftijd. ‘Omdat de kinderen hun leerstof toch individueel moeten verwerken, kiezen wij ervoor om kinderen die op sociaal vlak bij el-kaar passen samen te zetten’, legt Lieve uit. ‘Zo’n klasje moet een soort familie zijn, dus botsende karakters kan je best vermijden.’

Dat de groepen zo klein zijn, is een bewuste keuze. ‘Een kind met autisme

heeft ruimte nodig’, weet Edwin. ‘Je kan ze niet zomaar met z’n allen in een klein kamertje stoppen en verwachten dat het wel goed komt. Ze moeten de kans krijgen om zich, in zekere mate, terug te trekken. Daarom is de locatie van onze school ook zo belangrijk.’ Hoewel het hoofdgebouw van Den Anker zich in de Sint-Janstraat bevindt, staat het gebouw met de snoezelruimte in de Acaciastraat, ver buiten het cen-trum van de stad. Dat deze buurt zo rustig is, heeft alleen maar voordelen. ‘Onze school in de Acaciastraat heeft vier speelplaatsen’, vertelt Edwin. ‘Er is zelfs een grote tuin waar de kinderen kunnen spelen. Ze hebben dus niet al-leen veel ruimte in hun klas, maar ook op de speelplaats.’

EVOLUTIE

De school mag dan wel een zee van ruimte voorzien hebben voor haar leer-lingen, toch is ze eigenlijk nog te klein. ‘De vraag naar plaatsen op onze school is heel groot’, zucht Edwin. ‘Aangezien wij de enigen zijn in de regio Mechelen

met een goeddraaiende autismewerking, probeert iedereen hier een plek te bemachtigen. Volgend schooljaar komt er een nieuwe groep van acht leerlingen bij, maar we zijn natuurlijk beperkt in het aantal kinderen dat we kunnen aan-nemen.’

“Kinderen kunnen zich hier terugtrekken als ze het even niet meer zien zitten in de klas”

Ook Lieve is zich bewust van het grote aantal ouders en kinderen dat Den Anker elk jaar moet teleurstellen. ‘De vraag is altijd groter dan het aanbod. Dat is het spijtige. Maar intussen blij-ven wij ons hier wel inzetten voor de kindjes die hier zitten. Een heel dank-bare job, want je ziet ze over de jaren heen duidelijk evolueren. Daar krijg je pas voldoening van.’ |

Directeur Edwin Peetersi

Coördinatrice Lieve Verbergti“Het is belangrijk dat leerlingen een plek hebben om tot zichzelf te komen.”i

Maak je eigen snoezelruimteIedereen heeft af en toe rust nodig. Daarom is het geen slecht idee om thuis af en toe eens te snoezelen, zeker met kleine kinderen. Dankzij deze tips kan je je kleine uk kalmeren. En jezelf trouwens ook.

Elke kamer in huis is een mogelijke snoezelruimte. Je kan je slaapkamer gebruiken of simpel-weg een “tent” maken met een paar lakens. Als het maar knus is. 12 Leg kussens, dekens en knuffels op de vloer zodat je comfortabel kan zitten of liggen.

3 Ga op zoek naar rustige muziek. Klassieke muziek werkt altijd. Geen grote muzie-kliefhebber? Dan zijn zeegeluiden een goed alternatief.

4 Verduister de kamer en zorg voor gepaste verlichting. Je kan kaarsen of een lampjesslinger gebruiken. Veel winkels verkopen nachtlampjes die geleidelijk aan van kleur veranderen. Die zijn heel leuk om naar te kijken en bovendien vrij goedkoop.

5 Zorg voor voorwerpen die de tastzin prikkelen. Je kan werken met warme en koude kersen-pitkussens, zelf een knisperdeken maken door een branddeken in een kussensloop te naaien of simpelweg lintjes, sponzen, watjes... gebruiken.

6 Speel met geur. Dat kan met geurkaarsen, zeepjes, aromatische oliën... Alles wat lekker ruikt. Op het internet staat ontzettend veel informatie over allerlei geuren en het effect dat ze op mensen hebben. Zo zijn lavendel- en bergamotolie bijvoorbeeld rustgevend.

Neem de tijd om helemaal kalm te worden. Snoezelen heeft geen zin als het snel moet gebeuren. Geniet met volle teugen van de texturen, geuren en licht-jes die je omringen.

7Het resultaat: een gezonde geest in een gezond lichaam.8


DE M-ROUTEMechelen is de stad van de Sint-Romboutstoren, Technopolis, de Dijle en nog zoveel meer. Om de stad in de verf te zetten, maakte Living in Mechelen een lijstje met producten, winkels, restaurants, straatnamen en culturele plekjes. Niet zomaar plaatsen in de stad, want een voor een beginnen ze met de M van Mechelen.

TEKST: JUDITH MAEKELBERG, ELKE SPELTERS & JULIE WIJCKMANS

HOTSPOTS VOOR MECHELAARS

MONSEIGNEUR VAN NUFFEL-STRAATJules Van Nuffel kreeg muziek met de paplepel ingelepeld. Hij kreeg zijn eerste zang- en pianolessen van zijn ouders. Later werd hij leraar aan het Mechelse Klein Seminarie. Meche-len was een stad waar hij woonde en werkte. In 1916 stichtte hij ook het Sint-Romboutskoor.

MICHIEL COXIESTRAATMichiel Coxie was een kunstschilder die het “Vlaams Romanisme” verte-genwoordigde. Na een verblijf in Italië keerde Michiel terug naar Mechelen. Als rijke burger kocht hij een heren-huis op de Bruul. Je kan het gebouw nog steeds bewonderen op nummer 98.

MADRIDMadrid is een klein Spaans restaurant in het hart van Mechelen met uitzicht op de Dijle. De kok serveert zowel traditionele Spaanse gerechten als streekgerechten uit alle windstreken van het land.Lange Schipstraat 4

MADELEINEMadeleine is een bistro in jazzy sfeer met een eerlijke keuken, samengesteld uit dagverse producten. Wat dacht je van een heerlijke gravad lax of een stoverij met Carolusbier? Op het grote schoolbord vind je de seizoensklassie-kers terug.Nauwstraat 5

MECHELSE KOEKOEKDe Mechelse koekoek is een smake-lijke kwaliteitskip uit de omgeving van Mechelen. De kip heeft zwart-wit gestreepte pluimen. Leuk weetje: de Mechelse koekoek was ooit een van de belangrijkste kippen ter wereld. Geniet van de fijne smaak van deze klassieker bij restaurant De Carillon op de Steen-weg of bij De Kok en de Proever in de Adegemstraat.

MOKNieuw is kunst- en cultuurbar Mok, een kruising tussen een koffiebar, café en expositieruimte. Artiesten stellen er hun kunstwerken tentoon, terwijl jij van een kopje koffie geniet. Of beter gezegd, een mok koffie. Je kan kiezen uit tien speciale koffies, maar ze bieden ook veertien soorten thee en tien soorten chocolademelk aan.Adegemstraat 1


MONSEIGNEUR SCHEPPERS-STRAATVictor Scheppers werd geboren en getogen in Mechelen en zette zich als priester in voor armen, gevangenen en kinderen die geen onderwijs konden volgen. Hij leent zijn naam ook aan een van de bekendste scholen in Mechelen: het Scheppersinstituut.

MAES KOFFIEMaes koffie is een Hasseltse kof-fiespeciaalzaak met een winkel op de Ijzerenleen. In de shop kan je terecht voor espresso- en koffiezettoestellen, melkcups, koekjes, suiker, vruchten-thees, filters en natuurlijk koffie.Ijzerenleen 5

MARISOLVoor Spaanse specialiteiten moet je bij Marisol zijn, een winkeltje waar je amper kan bewegen. Gedroogd fruit, vijgen, kruiden, chorizo, manchego: ze hebben het allemaal. Een pluspunt zijn de neuzen op de toonbank en de grote kommen olijven, die rechtstreeks uit Spanje worden geïmporteerd. ¡Viva España!Borzestraat 6

MERADMerad serveert typische Turkse gerech-ten, die allemaal vers worden bereid, in een echt Turks decor. Mezze Tabagi, kebap, grill, gamba’s en zoveel meer. Voor de kleine honger kan je ook te-recht in dit restaurant. Ze hebben pita’s, durum en Turkse pizza’s. Vergeet zeker geen dessert, zoals een baklava of een lekkere appelthee.Hendrik Consciencestraat 24

MARGRIETDe Margriet van Mechelen is een blond bier van hoge gisting dat uitsluitend wordt gebrouwen met Belgische hop. Het bier kwam er ter gelegenheid van het feestjaar “Mechelen, stad in vrouwenhanden” en werd genoemd naar Margaretha van Oostenrijk. Wie zegt dat vrouwen niet van bier hou-den, heeft het mis, want dit bier werd geproduceerd door de twee Mechelse bierbrouwers Claire Leclef en Arabel Vancraeyveld. Het bier is te koop in brouwerij Het Anker.

MANEBLUSSERBrouwerij Het Anker brouwt de Mane-blusser. Het blonde stadsbier, dat in juni 2009 werd gelanceerd, heeft een hoge gisting en een alcoholpercentage van zes procent. Tijdens een brouwerij-bezoek geniet je van dit Mechels biertje tijdens een van de proeverijen.

MAANROCKOp zaterdag 25 en zondag 26 augustus 2012 kunnen muziekliefhebbers hun hartje weer ophalen op de zestiende editie van Maanrock. Het gratis festival vindt plaats in de binnenstad, met podia op de Grote Markt, de Vismarkt en de Ijzerenleen. Bekende artiesten sieren de affiche.

MINDERBROEDERSGANGIn de schaduw van de Sint-Romboutsto-ren ligt de Minderbroedersgang. Dit gezellige straatje vormt de doorgang tussen twee belangrijke punten in Mechelen: het Sint-Romboutskerkhof (Onder den Toren) en de Melaan. Daar-naast huist er ook het Cultuurcentrum Mechelen en figurentheater DE MAAN. Het kleine straatje bood vroeger ook toegang tot het Minderbroedersklooster.

MELAANKuieren langs de Melaan, neervlijen op een bankje of je blik laten rusten op het water, elke Mechelaar voelt zich thuis in deze straat. Melaan is een van de bekendste straten in het centrum, sinds er vanaf 2007 terug een vlietje door stroomt. De vroegere lindebomen langs de waterkant hebben ondertus-sen plaatsgemaakt voor enkele bankjes, zodat je hier in de zomer heerlijk tot rust kan komen.

48 - TALENT GESPOT

Hoe is je hobby uitgegroeid tot je beroep?Armine: ‘Acht jaar geleden ver-sierde ik voor Nieuwjaar ons huis met zelfgemaakte decoraties. Vrienden die langskwamen, waren er helemaal weg van. Ze vroegen of ik hun trouwzaal kon aankleden. Het viel zo in de smaak dat van de tweehonderd aanwezigen er enkelen hebben gevraagd of ik hen ook kon helpen. Zo ging de bal aan het rollen.’

Je werkt als decoratrice, maar je studeerde in Armenië voor gynaeco-loge, apotheker, modeontwerpster en pottenbakster.‘Mijn diploma’s zijn geldig in België, maar de taal is niet zo gemakkelijk. Bovendien had ik ook geen verblijfspa-pieren, waardoor ik niet mocht werken. Ik moest dus op zoek naar iets om mijn kinderen en mezelf te onderhouden. Ondertussen heb ik een voorlopig pas-poort en begin ik in september Neder-lands te leren. Ik zou daarna misschien mijn beroep als gynaecologe terug willen opnemen, want het is zeer mooi werk. Maar voorlopig blijf ik decoreren, zodat ik geld kan verdienen om de huur en de boodschappen te betalen.’

Als decoratrice bezorg je iedereen de perfecte trouw. Ben je zelf getrouwd?‘Mijn man is ondertussen overleden, maar ik ben met hem getrouwd toen

Een trouwzaal als een paleis uit het verre Oosten? Een chocoladetaart uit drie verdiepingen met eetbare bloemen erop? Daar kan Armine Hakverdyan je bij helpen, want zij tovert elke zaal om tot een sprookje.

TEKST: JUDITH MAEKELBERG, FOTO’S: ELINE VANDER MEIREN & ARMINE HAKVERDYAN

TROUWEN OP Z’NARMEENS

DE ROOTS VAN … DECORATRICE ARMINE

de oorlog in Armenië volop bezig was. Het land was één grote chaos, dus een trouwfeest was niet mogelijk, omdat er nergens licht of gas was. Ik heb dus nooit de kans gekregen om mijn zaal mooi aan te kleden. Al krijg ik die nu misschien, aangezien mijn nieuwe vriend mij ten huwelijk heeft gevraagd. Wanneer zijn papieren in orde zijn, stappen we hier in België in het huwe-lijksbootje. Ik heb nog geen idee hoe mijn zaal er zal uitzien, maar het staat wel vast dat ik het zelf doe. Misschien zoals mijn trouwkleed: traditioneel wit met Armeense invloeden.’

“Mijn materiaal laat ik overvliegen uit Armenië en Amerika. Enkel linten koop ik in België”Trouwen Armeniërs anders dan Belgen?‘Armeniërs geven suikerbonen bij trouwfeesten. Die dienen als gelukwen-sen voor de jongens en meisjes die nog niet getrouwd zijn, zodat ook zij een partner mogen vinden. In België geven ze dat alleen bij geboortes. Na afloop van een Armeens trouwfeest, legt de moeder van de bruidegom twee borden buiten die het bruidspaar stuk moet slaan. Het zorgt ervoor dat alle slechte gedachten verdwijnen. In België hangen ze lege blikken achter je auto, om zo de

boze geesten weg te jagen. Het komt een beetje op hetzelfde neer.’

Zijn er ook gelijkenissen?‘Bij beide katholieke culturen moet de bruid in principe nog maagd zijn. Wanneer een Armeens koppel trouwt en de bruid nog maagd is, geeft de moeder van de bruidegom een fruitmand en ca-deautjes aan de familie van het meisje. Zo bedanken ze de ouders van de bruid voor het behoud van een goede dochter. In België moet de bruidegom toestem-ming vragen aan de ouders van de bruid, terwijl in Armenië het de ouders van de jongen zijn de toestemming vra-gen. Ze nemen dan vijf of zes flessen cognac mee, die worden verdubbeld als de ouders van de bruid akkoord gaan. “Ik geef mijn bloed terug aan u”, daar staat de drank symbool voor.’

Een feestzaal in je eentje decoreren, hoe begin je daaraan?‘Om hoge kosten te vermijden, ge-bruikte ik in het begin veel decoratie-materiaal dat ik zelf al had. Ik ver-sierde de tafels in allerlei verschillende kleuren, er was een rode, een gouden en een witte tafel. Het had iets weg van een felgekleurde Marokkaanse trouw. Nu bewaar ik al mijn materiaal in een aparte kamer en maak ik alle decoraties op de vloer van de woonkamer. Zo heb ik meer plaats om te werken dan aan een bureau. Meestal boeken mijn klan-

TALENT GESPOT - 49

Armine werkt vaak nachten door om de zaal af te werken. Alles moet perfect in orde zijn.

50 - TALENT GESPOT

ten op vrijdag de zaal. Zo kan ik de hele nacht doorwerken en kan op zaterdag het feest plaatsvinden. De boeketten, de taart, de tafelversiering, de uitnodigin-gen, alles doe ik zelf. Ik meet op voor-hand de zaal, stoelen en tafels op. Zo is alles precies op maat. Als de zaal te ver weg is, baseer ik mij op foto’s. Om alles op één nacht af te krijgen, moet ik vaak echt doorwerken, want de zaal moet perfect in orde zijn. Als dat niet zo is, komt niemand nog vragen naar mijn decoraties.’

Je hebt klanten uit onder andere Frankrijk, Zwitserland, Armenië en zelfs Tsjechië. Vragen zij allemaal deze aparte felgekleurde stijl?‘Vooral Armeniërs zijn er weg van. Belgische klanten vroegen er in het begin niet naar. Maar nu ze mijn werk wat beter kennen, is er meer vraag naar. Al bekijken de meeste mensen eerst mijn portfolio en stellen dan pas hun eisen. Anderen vragen iets gelijkaardigs als de bruiloft waarop ze te gast waren.’

“Armeniërs gevensuikerbonen bij trouwfeesten. Die dienen als gelukwensen voor de ongetrouwde jongens en meisjes”

Je hangt doeken aan de muren, maakt taarten uit vier verdiepingen en boeketten voor op elke tafel. Waar haal je al dat materiaal vandaan?‘Dat laat ik overvliegen uit Armenië en Amerika, omdat het hier niet te vinden is. Alleen linten koop ik soms in België. Ik zoek zelf al mijn materiaal uit en koop het dan via het internet. Waar? Dat blijft een goed bewaard geheim. Zo kan niemand hetzelfde maken als ik.’

Wordt een bruiloft zoals jij ze ont-werpt niet ontzettend duur?‘Het kost niet zoveel, want ik vraag alleen genoeg geld om zelf rond te komen. Bovendien hergebruik ik vaak

materiaal, waardoor ik de kosten kan drukken.’

Je krijgt steeds meer aanvragen. Hoe zie je de toekomst?‘De laatste vier maanden werkte ik niet zoveel, omdat ik aan het uitzoeken ben wat ik wil doen. Ik zou graag een eigen zaak beginnen. Maar nu mijn man over-leden is, heb ik geen vervoer. En mijn Armeens rijbewijs geldt hier in België niet. Misschien huur ik wel een winkel waarin ik mijn decoraties verkoop. Al bak ik de laatste tijd veel taarten en lijkt dat me ook wel leuk om meer te gaan doen. Ik heb een hele hoop dromen, die hopelijk ooit uitkomen.’ |

ONDERWEG - 51

DE CHALDESE GEMEENSCHAP

Anders dan de katholieke kerk in Vlaanderen, zit de Sint-Pieter-en-Paulkerk op zondag altijd vol. Living in Mechelen ging kijken bij de Chaldeeërs, katholieke Mechelaars die in zichzelf geloven.

HET GEHEIM VAN EEN GOED GEVULDE KERK


Chaldeeërs: nooit van gehoord, zegt u? Het verhaal gaat als volgt. Jaren geleden kwam de eerste generatie naar België; een aantal van hen kwamen in Mechelen terecht. De streek waaruit ze oorspronkelijk kwamen heet Chaldea, het zuid-oosten van Mesopotamië, waar het christendom de godsdienst is. Die oorsprong brengt hen samen onder de naam “Chaldeeërs”. Ze zijn eerder be-kend als Assyriërs, maar hun gewoon-ten verschillen licht van elkaar. Zoals Vlamingen en Walen, zeg maar, zonder de connotaties.

Nezmi Olmez (37) vertelt: ‘Er is weinig verschil tussen ons, wat wel eens voor verwarring zorgt. Maar hoe je jezelf wil noemen, mag je kiezen.’

“Geloven is van alle leeftijden”

MISDIENAARS

De Chaldese gemeenschap in Mechelen is trouw aan het christelijke geloof. Tweewekelijks vieren ze de eucharistie in een goed gevulde Sint-Pieter-en-Paulkerk: iets wat in de rest van het land nog nauwelijks voorkomt. ‘Geloven is bij ons iets van alle leeftij-den’, zegt Nezmi. Al jarenlang openen hij en Mesut Sancar (37) de deuren voor de viering. ‘Vroeger volgden we de mis samen met de Vlaamse Mechelaars, maar onze oudere generatie verstond

De Chaldese misdienaars wandelden voor de eerste keer mee in de Hanswijkprocessie van 2012.

52 - ONDERWEG

geen Nederlands. Daarom hebben we gevraagd of we een sleutel konden krijgen. Sindsdien houden we onze eigen vieringen, met succes. We doen dan ook veel moeite om iedereen er bij te betrekken.’ En inderdaad: op Stille Zaterdag, de avond voor Pasen, stroomt de kerk langzaam vol. Enkele jongens en meisjes vinden spontaan de weg naar hun vaste plaats: een groep van twintig jonge misdienaars zit vooraan.

“Als je naar het toilet moet, ga je. Daar kijkt niemand van op”

Johan Olmez (19) is één van hen. Tijdens de week studeert hij rechten in Leuven, maar in het weekend gaat hij naar de kerk. ‘De misdienaars zingen voor, lezen teksten en staan veel langer recht dan de andere kerkgangers. Als kind ging ik mee omdat het moest van mijn ouders, maar nu doe ik het omdat ik geloof.’ Wanneer de kinderen zeven of acht jaar zijn, mogen ze mee helpen. Voor Johan is het een gewoonte geworden. Uitgaan hoeft niet voor hem, en dat begrijpen zijn medestudenten niet helemaal. ‘Ik ben er nu eenmaal mee opgegroeid.’

De mis wordt voorgedragen in het Sureth, een taal die afgeleid is van het Aramees. ‘Aramees is de taal die Jezus sprak. Omdat het een oude taal is, verstaan we er niet alles van, maar we krijgen lessen van de priester. We leren de gebeden uit het hoofd.’ Wanneer de kerk vol is, wordt een lied ingezet. Het Sureth is onver-staanbaar als je het niet spreekt, maar de rest van de viering is grotendeels herkenbaar. De gelovigen bidden, het evangelie wordt voorgelezen en iedereen krijgt een hostie. Dat laatste duurt een tijdje. Bijna alle stoelen zijn bezet.

VRIJHEID

De Vlaamse kerken mogen dan zo goed als leeg zijn, de Chaldeeërs bewijzen dat het anders kan. ‘De wantoestanden die de laatste jaren naar boven kwamen, keuren we niet goed. Maar daar gaan we ons geloof niet voor laten. Niet voor die mensen. We geloven in onszelf. On-langs zag ik een jongen de kerk binnen-gaan. Er wordt wel eens iets gestolen, dus ben ik hem gevolgd. Vooraan stak hij alle kaarsjes aan. Dat betekent toch dat er nog iets leeft?’

De ongedwongen sfeer in de Chaldese viering verlaagt de drempel, denkt Nezmi. ‘Als ik te laat kom in de vie-ring, draait niemand zich om. Als je naar het toilet moet, dan ga je gewoon. Daar hoeft niemand voor op te kijken. We nemen ook al onze kinderen mee. Ze maken af en toe wat lawaai, maar het belangrijkste is dat ze er zijn.’ Ver-der zijn er weinig verplichtingen: als je wil komen, dan kom je. En anders niet.

TWEETALIGE VIERING

In Parijs is de Chaldese gemeenschap veel groter en vooruitstrevender. ‘Op zondag kan je daar vier keer naar de kerk. Vooral voor jongeren is dat een pluspunt: ze kunnen uitslapen, naar het voetbal gaan en daarna naar de kerk. Die vrijheid hebben we niet, en natuurlijk zouden we graag onze eigen kerk bouwen.’ Maar Nezmi wil eerst een tweetalige viering organiseren voor zowel de Vlaamse als de Chaldese Mechelaars. ‘Zo verschillend zijn we nu eenmaal niet. Onze priester spreekt ook Nederlands. De oudere generatie Chaldeeërs verstaat het niet, maar het Sureth dan weer wel. Zo zou het perfect mogelijk zijn.’ |

Misdienaar Johan OlmezMesut Sancar & Nezmi Olmez: “We doen veel moeite om iedereen bij de viering te betrekken.”

DWARS DOOR MECHECHELEN - 53

Hangen in het park is niet alleen voor jongeren weggelegd. Dat bewijzen Abdeslam en Roger, twee bankzitters pur sang. Vanop hun favoriete bankje doen ze hun verhaal.

De bankzittersTEKST: PIETER JAN ROSIERS, FOTO’S: TESSA VAN STEYVOORT


ABDESLAM ELTJAOUHARI (32)‘Na mijn derde ontslag ben ik nu al een tijd werkloos. Elke ochtend zet ik me rond negen uur achter mijn computer en solliciteer ik voor elke baan die bij mijn profiel past. Daarna kom ik naar het park om na te denken. Het maakt me kwaad dat ik geen werk vind. Ik heb het gevoel dat bedrijven me niet willen door mijn Marokkaanse af-komst. Als Mechelaar sta ik bovenaan de joblijst. Toch word ik voorbijgesto-ken door mensen uit de deelgemeenten met minder werkervaring dan ik. Het park maakt me rustig.’


ROGER MOENS (89)‘Het leven is een stippellijn die je moet volgen. Het enige waar je vrij in bent, is de interpretatie. Ik heb mijn leven gehad en ik heb ervan genoten. Vier jaar geleden vertrok ik uit de Vlaamse Ardennen en ging ik naast mijn dochter wonen. Ze wou mij en mijn vrouw dicht bij haar hebben. Nu vul ik mijn dagen met wandelen. Onderweg rust ik uit waar ik kan en geniet ik van de omgeving.’

Living in Mechelen 2

Documents

Transcript of Living in Mechelen 2