Lespakket SZvW leraren 7-8

Schaatsen en Zwemmen voor Water Docentenhandleiding groep 7 & 8 1

Docentenhandleiding groep 7 & 8Inhoud• Inleiding

• Doelstellingen

• Benodigdematerialen

• SchaatsenenZwemmenvoorWater2011

• Aandeslag!


InleidingLeukdatjeinjouwgroepaandachtgaatbestedenaanhetbelang

vanschoonwaterinAfrikaendebetekenisvanwaterinNederland.

Ditlesprogrammaiseengoedekwalitatieveaanvullingopdeactie

‘SchaatsenenZwemmenvoorWater’,eenlandelijketweejaarlijkse

actievanPlan.Hetlesmateriaalkanooklosvandezeactieindeklas

wordenbehandeld.Jouwleerlingenkunnenditjaarweerfanatiek

baantjeszwemmenenrondjesschaatsenvoorschoonenveiligdrink-

waterinAfrikaanselanden.Ookkunnenzijmethetthemawateraan

deslagmetbehulpvandigitalelesmoduleseneenfilm.Uwleerlin-

gendoenalgemenekennisopoverhetonderwerpwaterenervaren

watdebetekenisisvanwaterinhundagelijksleven.Daarnaastleren

zijoverdeproblematiekrondomwaterinAfrika.Hetlespakket

leentzichdanookuitstekendvooreenschoolbreedprojectoverhet

belangvanwater.

DoelstellingenNahetbekijkenvandefilmenhetwerkenmethetlesmateriaalkun-

nendeleerlingen:

• opdekaartAfrikaanselandenaanwijzenwaarwaterschaarsteen

gebrekaantoegangtotveiligdrinkwateraandeordevandedagis;

• redenenaangevenvoorhetbestaanvanwaterschaarsteengebrek

aantoegangtotveiligdrinkwater;

• begrijpenwatwaterschaarsteenonveiligheidbetekentvoor

kinderenvanhunleeftijdinontwikkelingslandenalsMali,Kenia,

ZambiaenBurkinaFaso;

• aangevenwatmensenindezeontwikkelingslandendaadwerkelijk

kunnendoenomdesituatieteverbeteren;

• aangevenhoewijinNederlandkunnenbijdragenaanduurzame

oplossingen;

• informatieverzamelenoverhetonderwerpenereenwerkstuk

overmakenofereenspreekbeurtoverhouden.

Benodigde materialen:• digiborden/ofcomputers;

• voorhetlesonderdeel‘Dejongenstegendemeisjes’:

- rekenmachines;

- grotevellenpapier;

- kleurpotloden;

- tweeemmersofplasticbekers;

- twee(waterdichte)tonnenofgroteemmers;

- stopwatch;

- scheidsrechtersfluitje.

Schaatsen en Zwemmen voor Water 2011, doet u mee?Omdatiederkindrechtheeftopveilig(drink)waterorganiseertPlan

ditjaarvoorde12ekeerdelandelijkescholierenactieSchaatsenen

ZwemmenvoorWater,voorkindereninAfrika.Wantvoormiljoenen

Afrikaansekinderenisveiligwaternietzovanzelfsprekendalsvoor

ons.Planwildaarsamenmetjouwschoolietsaandoendoortegaan

schaatsenenzwemmenvoorwater!

ProjectenDeopbrengstvandeactiekomttengoedeaangrote(drink)water-

projecten.Dezeprojectenrichtenzichopzowelwater,sanitairals

hygiëne.Bekijkopdewebsitewaardeopbrengstenditjaarnaartoe

gaan.

Wat kan Plan doen voor een geslaagde educatieve actie op uw school?Mochtjemetjouwklaswillenmeedoenaandeactie,danreserveert

Plandeijsbanenenzwembaden,zorgtvooreducatieveactiemateria-

lenenregeltbusvervoeralsdeijsbaanofhetzwembadbijjouinde

buurtnietoploop-offietsafstandis.VrijwilligersvanPlanondersteu-

nenjebijhetopzettenvandeactie.

Tijdensdeleskunjedrinkwaterproblematiekopeenspeelsemanier

aandeordestellenmethetlesmateriaal‘SchaatsenenZwemmen

voorWater’.Eengastlesofeenpresentatievandevrijwilligersvan

Planisookmogelijk!PlanNederlanddraagtgraagideeënaanalsje

ookdeonderbouwwiltbetrekkenbijdeactie.

Melduwschoolnuaanviawww.plan.nl/voorwater

Aan de slag!Hetdigitalelesmateriaalbestaatuit:

• eenintroductiefilmvandecharactersNiels&Natoma;

• eenstartquiz;

• filmvragen;

• doe-opdrachten;

• eeneindquiz.

IntroductieOmdekinderenvoortebereiden,houdtueenvoorgesprekoverhet

gebruikvanwater.Maakdekindereneropattentdathetvoorhen

denormaalstezaakvandewereldisdaterineenhuiskranenaan-

wezigzijnwaarschoondrinkwateruitkomt.Ookheeftiederewoning

eenwc(meestalzelfsmeerdanéénwc)eneenbadkamer(somsook

meerdere)meteendoucheensomsookeenbad.Daarnaastbeschik-

kendemeestehuishoudensovereenwasmachine.Tegenwoordig


beschikkenookdemeestemensenovereenvaatwasser.Kortom:in

Nederlandhebbenweoveralomonsheenschoon(drink)water.Vraag

dekinderenofzekunnenradenhoeveelwaterzegemiddeldperdag

gebruiken.(Ditisca.150liter.Hoeveelliterisdatperjaar?)

Waterisooknodigvoordeindustrieendelandbouw.Ineen

elektriciteitscentralewordenbijvoorbeelddagelijksduizendenliters

koelwatergebruikt.Enomlandbouwproductentelatengroeien

enveetevoeden,hebbenweookveelwaternodig.Vraagofde

kinderenzichkunnenvoorstellenwathetzoubetekenenalsergeen

watermeeruitdekraanzoukomen.Verteldaterlandenzijnwaar

mensenbijnageenofhelemaalgeenschoonwaterhebben.Vertelde

kinderendatzeeenfilmgaanzien(drink)waterinAfrika.Verteldat

veelAfrikaanselandeneengebrekaanschoondrinkwaterhebbenen

laatuwleerlingenalvastnadenkenwatwezoudenkunnendoenom

desituatieteverbeteren.

Niels & NatomaNielsenNatomazijnde‘characters’/mascottesvanhetschool-

programma‘SchaatsenenZwemmenvoorWater’.Natomaisvan

Afrikaanseorigineeniseenfanatiekzwemster.NielsisvanHollandse

bodemenschaatstalent.Samenpresenterenzijdeshow‘Schaatsen

enZwemmenvoorWater’waarinzijdeleerlingendoordelesstof

voeren.Inhetintroductiefilmpjevertellenzijoverwaterinontwik-

kelingslandenenoverdesponsoractie.Nadatdeleerlingenditfilmpje

hebbenbekeken,beginnenzemetdestartquiz.

StartquizDestartquizbetrefteennulmetingoverhetonderwerpwater.

Wetendeleerlingendathetmenselijklichaamvoorhetgrootste

deeluitwaterbestaat?Wetendeleerlingenhetverschiltussen

grond-enoppervlaktewater?Bijdelaatstevragenvandequiz

verschuifthetaandachtsgebiednaarwaterinontwikkelingslanden.

Hetverdientdevoorkeurdeleerlingendestartquizindividueelte

latenmaken.Mochtunietbeschikkenoverpc’smaarwelovereen

digibord,dankuntudestartquizookklassikaalbehandelen.

Leerdoel

• Deleerlingendoenalgemenekennisopoverhetonderwerp

water.

Antwoorden

1. Hetlichaamvaneenmensbestaatvoorhetgrootstedeeluit

water.Welklichaamsdeelbestaatvoorwel85%uitwater?

Goede antwoord:C.hersenen

2. Bevrorenwater(ijs)weegt:

Goede antwoord:B.preciesevenveelalswaterinvloeibare

vorm

3. Alswaterverdampt,stijgtdewaterdampop.Hoogindelucht

koeltdewaterdampweerafenverandertinkleinedruppeltjes.

Hoenoemenwedit?

Goede antwoord:C.condensatie

4. Hoelangkaneenmenslevenzonderwater?

Goede antwoord:A.eenpaardagen

5. Hoeveelliterwatermoetjeongeveeropeendagdrinkenom

gezondteblijven?

Goede antwoord: B.2,5literwater

6. Alsjeziekbent,moetje:

Goede antwoord:C.meerwaterdrinkendanjenormaaldoet.

7. Hoeheethetsysteemvoordeafvoervangebruiktwater?

Goede antwoord:B.riolering

8. Eendeelvanhetwaterindewereldisdrinkwater.

Hoegrootisdatdeel?

Goede antwoord:A.minderdan1%vanalhetwaterisdrink-

water

9. Welkwaterwordtviaeenwaterputomhooggehaald?

Goede antwoord:B.grondwater


10.Schoondrinkwateriseeneerstelevensbehoefte.Hoeveelmen-

senopaardehebbenteweinigtoegangtotschoondrinkwater?

Goede antwoord: C.ongeveer1miljardmensen

11.HoelangdoetiemanduitMaliergemiddeldoveromaanwater

tekomen?

Goede antwoord: C.zo’n30minuten

12.InAfrikawordenvaakkinderenerdoorhunoudersopuitge-

stuurdomwatertehalen.Meestalmoetendemeisjesdatdoen.

Waarommoetendemeisjesvakerwaterhalendandejongens?

Goede antwoord:A.Omdatdemeisjesminderbelangrijkwor-

dengevondendandejongens.Dejongensmogennaarschool

terwijldemeisjeswatermoetenhalen.

13.Inontwikkelingslandenwordenerdagelijksmensenziekomdat

zevervuilddrinkwaterhebbengedronken.Somsmetdedood

totgevolg.Kunjealtijdzienofdrinkwatervervuildis?

Goede antwoord: B.nee,jekuntnietaltijdzienofdrinkwater

vervuildis.

FilmquizDeleerlingenkijkensteedsnaareenkortfilmfragmentenbeant-

woordendaarnaeenvraag.

Leerdoelen

• Deleerlingenlerenover(drink)waterproblematiekinontwik-

kelingslanden.

• Deleerlingenontdekkenwelkeoplossingenerzijn.

• DeleerlingenlerenwatPlanviadeactie‘SchaatsenenZwem-

menvoorWater’kandoentegenwaterproblematiekinontwik-

kelingslanden.

Antwoorden

1. Waaromhalendekinderenlievergeendrinkwatermeeruitde

rivier?Kruisdegoedeantwoordenaan.

Goede antwoorden:

• Hetkostveeltijdomnaarderiviertelopenenwaterte

halen.Daardoormissenzelessenopschool.

• Hetrivierwaterisvervuild.Jekunterergziekvanworden.

2. Waardenkjedatveelmenseninontwikkelingslandenrivierwa-

terallemaalvoorgebruiken?

Goede antwoorden: alleantwoordenzijngoed

3. Vulachteriederebeweringinofdezewaarofnietwaaris.

Goede antwoorden:

1.InNederlandstroomtrioolwaterrechtstreeksnaarderivie-

ren.[nietwaar]

2.AlsjeineenAfrikaanserivierzwemt,isdekansgrootdatje

ookinwc-water

zwemt.[waar]

3.Rioolwaterinrivierenisslechtvoordedierenenplanten.

[waar]

4.Openriolenzijnbronnenbijverspreidingvanallerleiziektes.

[waar]

4. Vuldeontbrekendewoordenin.

Goede antwoorden:

Eenwaterpompzorgtervoordatgrondwateromhoogwordt

[gepompt/gehaald].Grondwaterisveiligeromtedrinkendan

[rivierwater/oppervlaktewater].Hetisnamelijkvanzichzelf

eenstukschonerenjehoeftnietoptepassenvoorgevaarlijke

[dieren/beesten/krokodillen/nijlpaarden/slangen].

5. Waaromkunnenerdooraldezewaterprojectenmeerkinderen

envooralmeisjesnaarschool?

Goede antwoord:

Vroegermoestendekinderen,vooraldemeisjes,vaaklange

afstandenafleggenomwatervoorhunouderstehalen.Dit

kostteveeltijdwaardoorzenietaltijdnaarschoolkonden.Nu

iservoldoendeschoonenveiligdrinkwaterbijdemenseninde

buurt.

6. Opdevierfoto’skunjezienwatermetdeopbrengstvande

actieisgedaan.Welkefotohoortbijwelkproject?Sleephet

fotonummernaarhetjuisteproject.

Goede antwoorden:

• latrinesbouwenfoto2

• voorlichtingoverschoonenveiligwatergevenaanmensen

uitdedorpenfoto3

• moestuintjesbijscholenaanleggenfoto1

• waterpompsystemenaanleggenfoto4

7. Watzeggendekindereninhetfilmfragment?

Goede antwoord: Doemeemetschaatsenenzwemmenvoor

water!


De jongens tegen de meisjesInhetonderdeel‘Dejongenstegendemeisjes’lerendeleerlingen

opeenspeelsemaniermeeroverhetonderwerpwater.Hetfeit

datinveelAfrikaanselandenvrouwen(enmeisjesinhetbijzonder)

vaakeenondergeschikterolhebbenomdatzealsminderwaardig

wordenbeschouwd,vormtdeaanleidingomdejongenstegen-

overdemeisjesteplaatsen.Vanzelfsprekendisdewedstrijdniet

bedoeldomtetestenofvrouwendiscriminatieterechtis.Door

tweegelijkwaardigeteamstegenoverelkaartezetten,wordtjuist

deabsurditeitvandiscriminatievanvrouwen/meisjesbenadrukt.

Dewedstrijdbestaatuitdrieonderdelen,namelijk:

1. eenrekenopdracht

2. eeninzichtopdracht

3. eendoe-opdracht

Ubentdespelleider.Uhoudtdetijdindegaten(iedereopdracht

moetbinneneenbepaaldetijdwordenuitgevoerd)enbeoordeelt

iederekeerwelkteamheeftgewonnen.

Opdracht 1: WaterverbruikLeerdoelen

• Deleerlingenontdekkendatmenseninrijkelandendagelijks

velelitersschoondrinkwatergebruikenzonderdatzijhetinde

gatenhebben.

• Deleerlingenbegrijpendatschoondrinkwatereigenlijkheel

kostbaarisendatdeaanwezigheidervanvoorveelmensenin

dewereldhelemaalnietvanzelfsprekendis.

• Deleerlingenbegrijpendatzijzelfzuinigmoetenomgaanmet

hetgebruikvan(drink)water.

Antwoord

Nielswordtzaterdagochtendwakkervanhetgeluidvandewc

diewordtdoorgetrokken[6liter].Hetiseenbelangrijkedag

voorNielswanthijschaatst’smiddagsindefinalevaneengroot

schaatstoernooi.Kennelijkwashetzijnzusdiezojuistopdewc

zat.Wanthijhoortnudatzijinbadligt[115liter]tezingen,met

koptelefoonop.Slapenziternunietmeerinwantzijnzuszingt

ontzettendhardenvals.Danmaaropstaan.Hijdrinkthetglas

waterleeg[0,3liter/300milliliter]datophetkastjenaastzijn

bedstaatengaatnaardewc[6liter].Nadathijzijnhandenheeft

gewassen[1liter]gaathijnaardewoonkameromeencomputer-

speltespelen.Naeentijdjehoorthijzijnoudersdetrapafkomen.

Kennelijkheefteenvanhenzojuistdewasmachine[60liter]

aangezet.Hopelijkzittenzijnschaatsklerendaarin,wantdieheeft

hijvandaagnodig.Zijnvaderbegintdedagaltijdmeteenkopkof-

fie[0,2liter/200milliliter].Zijnmoederzeteenpotthee[1liter].

NahetontbijtgaatNielsnaardebadkamerendouchtongeveer

7½minuut[60liter].

6+115+0,3+6+1+60+0,2+1+60=249,5liter(of249

literen500milliliter)

NB:inprincipeis249,5literhetgoedeantwoord.Maaralseen

teameenanderantwoordgoedweettebeargumenteren,isdat

ookgoed.Tedenkenvaltdanbijvoorbeeldaan:

• deoudersvanNielszijnwaarschijnlijkooknaardewcgeweest

enhebbenhiernabeidenhunhandengewassen:249,5+14

liter=totaal:263,5liter;

• dewasmachinestaatnognietzolangaan.Dusslechtseendeel

vande60literisverbruikt.

Indiengeendevanteamsdevraagcorrectweettebeantwoorden,

winthetteammethetantwoorddathetdichtstbij249,5literin

debuurtkomt.

Opdracht 2: WaterzuiverenDoordezeopdrachtzullenleerlingendetechniekvanwaterzuive-

renbeterbegrijpen.Bekijknadezeopdrachtenmetuwleerlingen

naareenfilmpjeopinternethttp://www.schooltv.nl/beeldbank/

clip/20110519_drinkwater01waarintezienishoeschoondrinkwa-

terwordtgemaaktineenNederlandsewaterzuiveringsfabriek.

Leerdoelen

• Deleerlingenwordenzichervanbewustdatschoondrinkwater

nietvanzelfsprekendis.

Antwoord

6.Dewaterpomppompthetruwegrondwaternaarboven.

7. Desproeierszorgenervoordathetwatervoorheteerstin

contactkomtmetdelucht.

2.Devoorfilterbestaatuitgrindenzorgtervoordatderoest

achterblijft.

4. Hetwaterkomtvoordetweedekeermetluchtincontact.Dit

gebeurtombijvoorbeeldkalkteverwijderen.

1.Hetwaterwordtnógeenkeergefilterd.

5.Hetschonewaterwordtopgeslagen.

3.Dewaterpomppompthetdrinkwaterdoordeleidingennaar

dehuizen.

6

7

24

1

5 3


Opdracht 3: WaterestafetteLeerdoelen

• Deleerlingenontdekkendatkinderen(envooralmeisjes)in

ontwikkelingslandenvaaklangeafstandenmoetenafleggenom

aan(drink)watertekomen.Vaakisditwaternieteensschoon.

• Deleerlingenlerendatwaterhaleneenfysiekzwareinspanning

isdieooknogtijdrovendis.Hierdoorkunnenveelkinderenniet

altijdnaarschool.

Ukuntdewaterestafettegoeduitvoerenophetschoonpleininde

buurtvaneen(buiten)kraan.Uheeftdantweetonnen/bakken/

groteemmersnodigwaarindeleerlingensteedshunemmerwater

leegkunnenkieperen.

Indiendezebuitenopdrachtteveeltijdengedoevergt,kuntude

opdrachtookuitvoereninuwklaslokaalofandereruimtebinnen

uwschool.Omeenwaterballettevoorkomen,kuntudetwee

tonnen/bakken/groteemmerswaarinhetwatermoetwordenver-

zameld,vervangendoortuiltjesof‘normale’emmers.Deemmers

waterdiedeleerlingenmoetenvervoerenkuntudanvervangen

doorplasticbekertjes.

Nadewaterestafettewordtduidelijkwelketeamdebattleheeft

gewonnen.

EindquizTerafsluitingmakendeleerlingendeeindquiz.Indienudeleer-

lingendestartquizindividueelhebtlatenmaken,kuntuhende

eindquizookhetbestindividueellatenmaken.

Deeindquizbetreftgrotendeelseenherhalingvandelesstofover

waterinontwikkelingslanden.Indiendeleerlingengoedhebben

opgeletbijdeverschillendelesonderdelenzoudenzedeeindquiz

foutloosmoetenkunnenmaken.Bijdeslotvragenwordenze

ertoeaangezetnatedenkenoverhundeelnameaandeactie

‘SchaatsenenZwemmenvoorWater’.

Antwoorden

1. Inveelontwikkelingslandenzijndesanitairevoorzieningen

nietgoed.Kruisaanwatweondersanitairevoorzieningen

verstaan?

Goede antwoorden: alleantwoordenzijngoed(wc’s,douches,

wasbakken).

2. Alssanitairevoorzieningenheelslechtzijn,moetenmensen

andereoplossingenbedenkenomzichschoontehouden.Ze

wassenzichdanbijvoorbeeldinmerenofrivieren.Welkegeva-

renkanditmetzichmeebrengen?

Goede antwoorden:alleantwoordenzijngoed.

3. Zetdezinnenindegoedevolgorde.

Goede antwoord:1–3–6–2–4–5.

4. Indeteksthieronderontbrekenenkelewoorden.Typdejuiste

woordenindetekst.Kiesuit:woestijn–drinkwater–neerslag

–regenseizoen–Sahara-plantjes

Goede antwoorden: Maliiseenvandearmstelandenter

wereld.Hetligttenzuidenvande[Sahara].InMalivaltmaar

weinig[neerslag/regen].Demeesteregenvaltinhet[regen-

seizoen].Doordatdegroeiendebevolkingveel(brand)hout

gebruiktenkuddendieren[plantjes]opeten,wordtdegrond

steedskalerenverandertin[woestijn].Voorveelmensenishet

eengrootprobleemomgeschikt[drinkwater]tevinden.

5. DoordaterindrogelandenalsMali,BurkinaFasoenZambia

steedsmeerbomenenplantenverdwijnen,breiddewoestijn

zichuit.Hierdoorwordthetnógmoeilijkeromaandrinkwater

tekomen.Hoekomtdat?

Goede antwoord: Erzijngeenbomenenplantenmeerdiehet

watereentijdjekunnenvasthouden.Nadathetheeftgeregend,

zakthetwaterveeltesneldiepwegindegrond.

6. InAfrikawordenveelkindereningezetomhunouderstehelpen

methunwerkofinhethuishouden.Sommigekinderenmoeten

bijvoorbeeldeenpaarkeerperdageenlangetochtmakenom

watertehalen.Welkgroteprobleembrengtdatmetzichmee?

Goede antwoord: B.Dekinderenkunnenteweinigofhelemaal

nietnaarschoolomdatzedaargeentijdmeervoorhebben.Ze

hebbendaardoormaarweinigkansopeengoedetoekomst.

7. Sleepdewoordennaardejuisteomschrijvingen.

Goede antwoorden:

• uitdroging;eenernstiggevolgvanhevigediarree:jeverliest

veelvocht;

• kindersterfte;hetergstewaterkangebeurenbijgebrekaan

schoonenveiligdrinkwater;

• bacteriënenvirussen;ziekteverwekkersdieinvervuilddrink-

wateraanwezigzijn;

• cholera;ziektediejekuntoplopendoorhetdrinkenvan

vervuilddrinkwater.

8. Indeteksthieronderontbrekenenkelewoorden.Typdejuiste

woordenindetekst.Kiesuit:dorpen-drinkwater-arme-scho-

len-kinderen-Afrika

Goede antwoorden:

•Planiseenontwikkelingsorganisatie.DatbetekentdatPlan

zichinzetvoormensenuit[arme]landen.Planrichtzich

vooralop[kinderen],omdatzijdetoekomsthebben.Maarhun

familieledenenmensenuithun[dorpen]profiterenmee.Plan

zorgtbijvoorbeeldvoordebouwvan[scholen]enhetontwik-

kelenvansystemenvoorschoonenveilig[drinkwater].

•PlanNederlandisactiefin48landenin[Afrika],Aziëen

Zuid-Amerika.


9. Metdeopbrengstvandeactie‘SchaatsenenZwemmenvoor

Water’verzorgtPlanverschillende(drink)waterprojecten..Kruis

aanwelke.

Goede antwoorden: alleantwoordenzijngoed.

10.Planzorgterookvoordatmenseninontwikkelingslanden

trainingenkrijgenoverhygiëne.

Welkedrievoorbeeldengaanoverhygiëne?

Goede antwoorden:

-hetwassenvanjehanden

-poepenopdewcinplaatsvanindebosjes

-schoonwatergebruikenbijhetbereidenvaneten

ColofonHetlesmateriaal‘SchaatsenenZwemmenvoorWater’kwamtotstandinopdrachtvanPlan

enwerdgeproduceerddoorZornUitgeverijinsamenwerkingmetPlan.

Lespakket SZvW leraren 7-8

Documents

Transcript of Lespakket SZvW leraren 7-8