les_3_van_ei_tot_bij_klein

Van ei tot bij

dinsdag 8 februari 2011

Van ei tot bij

Ontwikkelingsstadia (3)

• ei (1)


Van ei tot bij


• ei

• larve (2)


Van ei tot bij


• ei

• larve

• pop (3)


Van ei tot bij

Voordat de moer een eitje legt in een cel,

• controleert zij de reinheid ervan• door haar kop in de cel te steken• meet met haar voorpoten de grootte van de cel• legt dan een onbevrucht of bevrucht eitje


Van ei tot bij

• ei

Na gelegd te zijn begint het zich onmiddellijk te delen

• er ontstaat een embryo dat op zijn rug ligt• op de 3de dag draait embryo 180º => buikligging• spoedig hierna wordt larve geboren


Van ei tot bij

• larve

Bijna gelijktijdig, soms zelf eerder, begint het voeren

• voedsel bestaat uit voedersap• wordt afgescheiden door klieren van werkster• bevinden zich in kop en borststuk van jonge werksters• wordt ook wel bijenmelk genoemd


Van ei tot bij

• larve

Samenstelling voedersap:

• wordt aangepast aan leeftijd van de larve• is verschillend voor werkster- darre- of koninginne larve• jonge larven krijgen transparant voedersap • later wordt voedersap melkachtig wit• de larven zwemmen in het voedsel..


Van ei tot bij

• larve

Larve groeit als kool...

• geboortegewicht = 0,1 mg• neemt in 6 dagen toe tot 150 mg (moer 300 mg)• na 5 dagen hele celbodem bedekt • larve strekt zich en begint een cocon te spinnen• de cel wordt afgesloten met dekseltje (was/haren)• popstadium begint


Van ei tot bij

• pop

Het dekseltje is anders dan deksel die honingcel afsluit...

• honingcel deksel is meestal wit door laagje lucht• pop deksel is bruin/geel door bijenharen die mee ingebouwd zijn• dit maakt deksel poreus => lucht uitwisseling • waardoor pop kan ademen


Van ei tot bij• pop

Tijdens popstadium vindt her-rangschikking van cellen plaats

• uiterlijk verandert in de vorm die wij kennen• na laatste vervelling wordt harde chitine huid gevormd• als laatste ontwikkelen de poten en vleugels zich


Van ei tot bij

Ontwikkelingsduur dar en beide vrouwelijke kasten min of meer gelijk in ei en larve stadium

• popstadia verschillen• temperatuur beïnvloed lengte popstadia• gemiddeld:koningin: 7 dagen (van ei tot koningin: 15,5-16 dagen)werkster: 12 dagen (van ei tot werkster: 21 dagen)dar: 14 -15 dagen (van ei tot dar: 24 dagen)


Van ei tot bij

koningin werkster dar

Ei bevrucht? ja ja nee

Hoeveel dagen ei? 3 3 3

Hoeveel dagen larve? 5 6 7

Hoeveel dagen pop? 7 - 8 12 14

Soort voedsel van larve

koninginne gelei voedersap voedersap

Verwachte levensduur tot 5 jaar 6 weken/

6 - 8 maanden 7 - 8 weken

Onderstaand schema moet iedere imker kennen...


Van ei tot bijWaarom is schema zo belangrijk om succesvol te kunnen imkeren...

• beoordelen broednest op regelmatige opbouw• als alles “klopt” is verhouding open - gesloten broed bijna één• verhouding eitjes-larven-poppen = 1 : 2 : 4


Werkverdeling bij werksters

Als een volwassen bij uitloopt is ze nog niet volgroeid.

• enkele organen moeten nog uitgroeien tot bruikbare omvang...• daarom eet de jonge bij nog volop stuifmeel gedurende ca. 12 dagen• dit stuifmeel is essentieel om voedersap te kunnen produceren



In literatuur is een soort kalender te vinden van de taken tijdens het leven van de werkbij

• poetsbij dag 1 - 2• voedsterbij dag 3 - 11 (koninginne gelei dag 6 - 11)• bouwbij dag 12 - 17• wachtbij dag 18 - 21• vliegbij dag 22 - 42

Deze taakverdeling moet niet zo strikt genomen worden zoals hierboven vermeld

Bijen kunnen overschakelen op taken die op dat moment vereist zijn



Deze taken, die gerelateerd zijn aan de leeftijd van de bij worden gereguleerd door het Juveniel hormoon (JH)

• poetsbij dag 1 - 2

• cellen poetsen• verwijderen van vervelllingsresten van de pop en laagje propolis aanbrengen• gepoetste cellen glanzen je tegemoet!• jonge bijen worden ook wel grijsjes genoemd


Gepoetste cellen



• voedster dag 3 - 11

• eerst oudere larven voeden met melkwitte voedersap• als voedersapklieren verder ontwikkelen kan ze ook het transparante voedersap produceren• hiermee kan ze de jongste larven voeden• overige taken: ventileren, ontzegelen, verzegelen



• bouwbij dag 12 - 17

• voerdersapklieren degeneren• wasklieren zijn ontwikkeld en gaan werken• overige taken: overnemen, opslaan, verwerken en conserveren van binnengebracht voedsel, reinigen nest en • bouwen van raten



• wachtbij dag 18 - 21

• nu zijn ook de gifklieren goed op ganggekomen...• er zijn wachtbijen op de vliegplank...• maar ook bijen die in de buurt van het volk waken (scout)



• vliegbij dag 22 - 42

• nectar, stuifmeel, water, propolis• voordat bijen uitvliegen maken ze oriëntatie vluchten• Belangrijk: als omstandigheden het nodig maken => kunnen er haalbijen zijn van 2 weken oud, of voedsterbijen van 4 weken oud


Van ei tot bij

• Darren

De ontwikkeling is ongeveer gelijk aan die van werksters, het pop stadium duurt enkele dagen langer

• worden aangezet in tijden van overvloed• bij sterke volken dus eerder• na 10 - 14 dagen is dar geslachtsrijp• voorwaarde: ononder-broken overvloe-dige voeding voor kiemkrachtige sperma productie


Van ei tot bij

• Darren

Ze vliegen uit vanaf 11.00 uur bij een tem-peratuur die > 18ºC

• ze maken oriëntatie vluchten• ontlasten zich buiten de kast• bezoeken darren verzamelplaatsen• om daar te paren met langs vliegende ♀


Van ei tot bij

• Darren

Ze weten deze darren verzamelplaatsen(DVP) feilloos te vinden

• vliegen daarvoor soms 8 of meer km • bij terugvliegen kunnen ze in andere volken terecht komen• dit heet vervliegen• darren worden in elk volk toegelaten• vanuit sterke volken => migratie!!• bereiken een leeftijd van 7 à 8 weken


Van ei tot bij

• Moer

Een koninginnelarve ligt in een koninginne cel

• grotere cel (∅ 9 mm) • moerdop “hangt”• haar voeding is 10x overvloediger• heldere voedersap tijdens heel het larvestadium aanwezig (koninginne gelei)• samenstelling verandert met leeftijd larve


Van ei tot bij

• Moer

Uitsluitend de aard van het voedersap en de vorm van de cel bepalen wat het imagowordt... (werkster of koningin)

• moer is na uitlopen direct vliegvaardig • na enkele dagen oriëntatievluchten• na ca 5 - 7 dagen wordt moer bronstig• duurt 2 weken, bij slecht weer langer• ze gaat bruidsvluchten maken


Van ei tot bij

• Moer

Ze zoekt de DVP op die zij feilloos weet te vinden

• paringen hebben plaats op 15 - 30 meter hoogte • paart met 10 tot 25 darren...• die sterven na de daad omdat ze hun geslachtsorgaan verliezen• soms blijft dit orgaan na de laatste paring achter en wordt dan bevruchtings-teken genoemd


Van ei tot bij

• Moer

Bij de DVP komen darren uit weide omtrek bijeen

• paring met eigen darren klein• natuur zorgt voor brede genetische variatie• van elke dar wordt klein beetje sperma opgeslagen in spermatheek (zaadblaasje)• hier wordt sperma bewaard tijdens haar verdere leven• na 3 weken, paring niet meer mogelijk


Van ei tot bij

• Moer

Na een paar dagen begint de koningin eitjes te leggen

• in `t begin soms meerdere in één cel• de werksters corrigeren dit• als door slecht weer de moer niet op bruidsvlucht kan, gaat zij toch eitjes leggen... • de moer is darrebroedig


Van ei tot bij

• Moer

Een oudere moer wordt minder vitaal...

• de bijen kweken een nieuwe moer• er zijn dan 2 moeren...• als de nieuwe moer goed aan de leg is wordt de oude moer bedankt (gebald)• dit verschijnsel heet een stille moerswisseling


Van ei tot bij

• Feromonen (geurstoffen)

Het feromoon dat afgegeven wordt door de koningin heet koninginnestof

Verhindert• de ontwikkeling van de ovariolen van de werksters• het aanzetten van zwermcellen door de werksters

Bevordert• de eenheid in het volk• de hofstaat


Van ei tot bij

• Zomer en winterbijen

Na de langste dag neemt broednest in omvang af

Winterbij• worden vanaf augustus geboren• eten na geboorte veel stuifmeel (tot 4 weken)• bouwen “eiwit/vet lichaam” op (vitellogenine)• ligt verdeeld over rugzijde van de bij• bijen voeren geen taken uit• kunnen 6 tot 8 maanden oud worden• hebben de zware taak om te overwinteren • en in voorjaar het volk een start te geven aan de opbouw


Van ei tot bij

• Winterbijen

De belangrijkste voorwaarde voor een goede voorjaarsontwikkeling => veel gezonde winterbijen!

Belangrijk• overvloedig stuifmeel in najaar

omdat• jonge bijen na geboorte veel stuifmeel eten (tot 4 weken)• bouwen “eiwit/vet lichaam” op (vitellogenine)


Van ei tot bij

• Zomer en winterbijen

Na de langste dag neemt broednest in omvang af

Zomerbij• worden vanaf maart geboren• eten na geboorte veel stuifmeel (tot 12 dagen)• bouwen minder eiwit-vet reserve op• ligt verdeeld over rugzijde van de bij• verbruiken vitellogenine tijdens hun voedsterperiode• worden gemiddeld 6 weken oud

vitellogenine


Anatomie van de bij


Anatomie van de bij

facetoog


Anatomie van de bij

facetoog

ocel(li)


Anatomie van de bij

facetoog

ocel(li)

antenne


Anatomie van de bij

facetoog

ocel(li)

antenne

bovenkaak


Anatomie van de bij

facetoog

ocel(li)

antenne

bovenkaakbovenlip


Anatomie van de bij

facetoog

ocel(li)

antenne

bovenkaakbovenlip

hoofdschild


Anatomie van de bij

facetoog

ocel(li)

antenne

bovenkaakbovenlip

hoofdschild

onderkaak


Anatomie van de bij

facetoog

ocel(li)

antenne

bovenkaakbovenlip

hoofdschild

onderkaak

borststuk

vleugels

achterlijf

achterlijf segmenten

voorvleugel

achtervleugel


Anatomie van de bij

facetoog

ocel(li)

antenne

bovenkaakbovenlip

hoofdschild

onderkaak

voorpoot

middenpoot

achterpoot

borststuk

vleugels

achterlijf


voorvleugel

achtervleugel


Anatomie van de bij

facetoog

ocel(li)

antenne

bovenkaakbovenlip

hoofdschild

onderkaak

voorpoot

middenpoot

achterpoot

borststuk

vleugels

achterlijf


poetsapp. van de antennes

voorvleugel

achtervleugel


Anatomie van de bij

facetoog

ocel(li)

antenne

bovenkaakbovenlip

hoofdschild

onderkaak

voorpoot

middenpoot

achterpoot

borststuk

vleugels

achterlijf


poetsapp. van de antennes stuifmeelkam

voorvleugel

achtervleugel


Anatomie van de bij

abdominale luchtzak

Nassanov klier

dorsaal diafragma

longitunale vliegspierthoracale luchtzak

kopspeekselklier

voorhersenenmiddenhersenen

zenuwknopen(ganglionen) 7st

verticale vliegspier

kaakklier

keel

labiale spierenthoracale

speekselklierslokdarm

angelgleuf


Anatomie van de bijlongitunale vliegspier

verticale vliegspierthoracale luchtzak

poetsapp. van de antennes

Nassanov klier

zenuwknopen(ganglionen) 7st

middenhersenenvoorhersenen

kopspeekselklier

thoracale speekselklierslokdarm

kaakklier

keel

labiale spieren

angelgleuf


Huiswerk voor

volgende week

Hoofstuk: Zwermen en afleggers Blz. 51 t/m 61


les_3_van_ei_tot_bij_klein

Documents

Transcript of les_3_van_ei_tot_bij_klein