JAAROVERZICHT 2018

1

Images

Voorwoord

3

Voor u ligt het Jaaroverzicht 2018. We laten u graag in vogelvlucht zien waar we het afgelopen jaar mee bezig zijn geweest. De promotie van Judith van Helvert in Zweden begin maart, met hieraan gekoppeld de afronding het subsidieproject van RAAK SIA over Raden van Advies in het familiebedrijf, was een mijlpaal voor Judith en ons expertisecentrum. In juli mochten we tijdens het IFERA congres veel internationale onderzoekers verwelkomen. Die week was Zwolle even de wereldwijde hotspot op het vlak van onderzoek naar familiebedrijven. Tijdens het conferentiediner hebben we de Ten Clarenwater scriptieaward mogen uitreiken. Studenten van Windesheim en Jönköping University hebben de prijzen in de wacht gesleept.

Het afgelopen jaar hebben we veel geïnvesteerd in het versterken van de inbedding van het thema familiebedrijven in het onderwijs op Windesheim. Een mooi voorbeeld is de start van een nieuwe minor ‘de adviseur in het mkb’. Verderop vindt u een overzicht van alle onderwijs gelieerde activiteiten.

Voorwoord

4

Verheugd zijn wij ook om te melden dat er twee nieuwe SIA Raak projecten zijn gestart. Eén in samenwerking met de branchevereniging Cumela op het vlak van financiering en het andere project in samenwerking met Koninklijke Horeca Nederland en JongRecron over communiceren binnen het familiebedrijf.

Het is goed om te zien dat in navolging van Overijssel andere provincies met het thema familiebedrijven aan de slag gaan en mooi dat ons expertisecentrum hierbij betrokken is.

We zijn dankbaar voor de mogelijkheden die we krijgen vanuit de donateurs van de Stichting Ten Clarenwater. Naast de scriptieprijs hebben diverse visiting scholars ons kunnen bezoeken en zijn de mogelijkheden voor het doen van onderzoek verruimd.

Alle activiteiten zouden niet mogelijk zijn zonder de samenwerking met collega’s, studenten, beleidsmedewerkers en ondernemers. Hartelijk dank hiervoor. We wensen u veel leesplezier.

Special

Promotie Judith van Helvert

Vrijdag 9 maart 2018 heeft Judith van Helvert haar proefschrift succesvol verdedigd aan de Jönköping International Business School, JönköpingUniversity.

De titel van het proefschrift was “The emerging role of advisory boards in strategizing in family firms: A sensemaking perspective”.

9 maart 2018

5

Special

Symposium De paradoxen van de Raden van Advies

Een symposium als feestelijke afsluiting van de afronding van twee onderzoeksprojecten: het RAAK MKB project Raden van Advies in familiebedrijven en het proefschrift naar het functioneren van de Raad van Advies van Judith van Helvert.

Judith van Helvert heeft de uitkomsten gepresenteerd voor ondernemers en adviseurs.

Ivo Brughmans van PA Consulting Group was gastspreker en nam de deelnemers mee in paradoxaal leiderschap en hoe dit thema speelt binnen familiebedrijven.

16 maart 2018

6

Special

IFERA is de “International Family Enterprise Research Academy”, een wereldwijd netwerk van onderzoekers betreffende het familiebedrijf. Het congresthema dit jaar was “Disruptie: continuïteit en duurzame ontwikkeling van een familiebedrijf in tijden van snelle veranderingen”.

IFERA is het wereldwijde netwerk van onderzoekers op het gebied van familiebedrijven. In de eerste week van juli waren meer dan 150 onderzoekers uit de hele wereld aanwezig om elkaar te ontmoeten en de nieuwste onderzoeksresultaten te presenteren. De eerste dag van de conferentie, woensdag 4 juli, stond in het teken van kennisuitwisseling tussen onderzoekers en de praktijk. Ondernemers, betrokken familieleden en familiebedrijvenadviseurs waren van harte welkom om deze dag bij te wonen.

‘s Avonds waren er sociale activiteiten gepland waaronder een ontvangst bij Waanders In de Broeren, een bezoek en diner aan Hattem en op donderdagavond het conferentiediner bij Raw Space in Zwolle.

4 – 6 juli 2018

7

Special

Uitreiking Ten Clarenwater Thesis Award

De prijs is een initiatief van het Landelijk Expertisecentrum Familiebedrijven van hogeschool Windesheim en de Stichting Ten Clarenwater. De uitreiking vond plaats tijdens het galadiner van de IFERA conferentie op donderdag 5 juli. Aan de winnaars in beide categorieën (bachelor en master) werd een cheque overhandigd van € 2.500,-. De inzendingen voor de prijs waren afkomstig van negen verschillende universiteiten en hogescholen uit Nederland, Zweden, Italië en Duitsland.

Winnaar categorie bachelor is Geurt van Assen, student opleiding Bedrijfseconomie Hogeschool Windesheim. Deze scriptie ging over de invloed van subsidies en stewardship gedrag op duurzaamheidsinitiatieven van familiebedrijven.

Winnaars categorie master zijn Klara Selling en Gabriella Gustafsson van Jönköping University.Deze scriptie ging over het vertrouwen dat medewerkers na bedrijfsopvolging hebben in een nieuwe COE.

5 juli 2018

8

Special

Uitreiking awards

Het hoogtepunt van de IFERA conferentie was de uitreiking van de award voor de beste conferentiebijdragen.

Ook wij vielen in de prijzen:

The “Ten Clarenwater Foundation” best teaching case award:Award Jury: Joe Astrachan (chair), Isabel Botero and Andrea Calabro

Winner:Jansen Office Supplies: Love to Work….or not? A Shift in Leadership and Strategy – Jan Willem van der Vloot van Vliet, Rachel Heeringa and Ilse Matser

5 juli 2018

9

Stichting Ten Clarenwater

10

Ten Clarenwater ondersteunt in financiële zin het onderzoek en de kennisontwikkeling van het Landelijk Expertisecentrum Familiebedrijven (LEF) ten behoeve van de ontwikkeling van de kracht van familiebedrijven.

Ook in 2018 hebben we middelen kunnen aanwenden om aanvullende en bestaande activiteiten beter te kunnen vervullen.

www.tenclarenwater.nl

Projecten

11

In samenwerking met andere organisaties zoals onder andere Provincies, brancheorganisaties en andere kennisinstellingen hebben wij ook in 2018 weer praktijkgericht onderzoek kunnen doen.

De diversiteit binnen deze projecten is van grote meerwaarde. Het geeft ons niet alleen de gelegenheid om onderzoek te doen maar het biedt ook de mogelijkheid om aan betrokkenen een stuk kennis over te dragen. Praktijkgericht onderzoek binnen deze projecten levert altijd nieuwe inzichten op en deze worden in veel gevallen vertaald naar een product voor in het onderwijs, een tool of een ander instrument om zo de opgedane kennis terug te laten vloeien naar de praktijk.

Project“Samen financieren, samen

ondernemen?” Eigendom en besluitvorming in het MKB familiebedrijf

Op 29 mei in De Schakel in Nijkerk vond de startbijeenkomst plaats van een nieuw project. De families van de deelnemende bedrijven uit de groen, grond en infra waren hierbij aanwezig.

Vooraf was er een aftrap met de consortiumpartners:• Hogeschool Utrecht• Hogeschool van Amsterdam• Cumela (brancheorganisatie)• De Jong & Laan Ondernemende Accountants

Centrale praktijkvraag:Hoe gaan we in de besluitvorming van ons mkb bedrijf om met meerdere financiers, die afkomstig zijn uit één familie?

Het onderzoek loopt. De eerste ronde met interviews zijn gedaan. In december hebben onderzoekers een workshop gegeven met de betrokken familiebedrijven. Rode draad van deze workshops was communiceren.

SIA Raak traject

12

Project

Wij zijn een familiebedrijf! En (hoe) communiceren we dat?

Op 26 november is dit project gestart met 12 deelnemende bedrijven uit de hospitality sector. Albertha Wielsma is projectleider.

In dit praktijkgerichte onderzoek naar de communicatiestrategie en het reputatiemanagement van familiebedrijven, werkt het lectoraat familiebedrijven van Hogeschool Windesheim samen met Hogeschool Saxion, Nyenrode Business Universiteit, Koninklijke Horeca Nederland, JongRECRON en twaalf mkb-familiebedrijven.

De doelstelling van dit project is om samen met de projectpartners kennis en inzicht te verwerven over het reputatiemanagement van familiebedrijven in de hospitality-sector, met name over de manier waarop de unieke, aan de familie gelieerde, identiteit benut kan worden in de communicatie. Het beoogde resultaat is een instrument waarmee familiebedrijven communicatiebeleid kunnen ontwikkelen dat past bij hun stakeholders, dat stevig geworteld is in de identiteit van het bedrijf en dat draagvlak heeft bij alle betrokkenen. Door de actiegerichte aanpak van dit onderzoek worden de bedrijfseigenaren en betrokken familieleden in staat gesteld de mogelijkheden en onmogelijkheden voor hun eigen bedrijf te verkennen en afspraken te maken over de inhoud en aard van gedrag en communicatie met stakeholders. Hiermee vergroten zij de effectiviteit van hun communicatie, waarmee ze hun reputatie en uiteindelijk hun concurrentiepositie versterken.

SIA Raak traject

13

Project

Aan de slag met Goed Bestuur in MKB familiebedrijven

Dit project is een meerjarig programma. Naast het begeleiden van bedrijven rondom Goede Bestuur gaan we op zoek naar de “parels” in Overijssel. Het LEF maakt gebruik van de kennis over het succes van de Duitse Middelstand bedrijven.Ook waren we aanwezig op het MKB Kennisevent Overijssel in Hengelo.Op 29 oktober 2018 organiseerde de Provincie Overijssel een MKB kennisevent. Na verschillende plenaire sessies met staatssecretaris Mona Keijzer, gedeputeerde Eddy van Hijum en voorzitter van MKB Nederland Jacco Vonhoff konden de aanwezigen verschillende inspiratiesessies volgen. Eén van deze inspiratiesessies ging over familiebedrijven en werd geleid door Judith van Helvert en Erik Wierstra van Saxion.

Provincie Overijssel

14

Project

Gelderse Familiebedrijven

Najaar 2018 start het onderzoek naar netwerkactiviteiten en impact van familiebedrijven in de Provincie Gelderland. Dit traject zal 2 jaar duren. Judith van Helvert is projectleider.

Vanuit het besef dat familiebedrijven de ruggengraat vormen van de Gelderse economie is er een initiatiefvoorstel ingediend en goedgekeurd. Het voorstel omvat drie pijlers: bewustwording, kennis en netwerk & instrumenten. In dit plan wordt een onderzoeksvoorstel geschetst dat als doel heeft om enerzijds de kennis over Gelderse familiebedrijven te vergoten en anderzijds nieuwe kennis op zal leveren over hoe de bestaande kennis en infrastructuur effectief ontsloten kunnen worden voor en door familieondernemers. Het LEF is verantwoordelijk voor dit onderzoeksdeel. Het plan sluit tevens aan bij de bevindingen uit het onderzoek ‘De Kracht van Oost-Nederland’ en het daaruit volgende besef dat het voor de provincie belangrijk is om beter inzicht te krijgen in de bestaande netwerken van relaties tussen bedrijven.

Provincie Gelderland

15

Project

Drentse Duurzame Familiebedrijven

Versterken van de ondernemende kracht van Drentse familiebedrijven

Op 27 september vond de ondertekening plaats van de intentieverklaring tussen de Provincie Drenthe, Hogeschool Windesheim, VNO NCW Noord, MKB Noord, de Metaalunie, Recron en LTO Noord/DJAK.

Provincie Drenthe, Hogeschool Windesheim, VNO NCW Noord, MKB Noord, de Metaalunie, Recron en LTO Noord/DJAK onderkennen het grote belang van familiebedrijven voor de Drentse economie en gaan in 2018 en 2019 samen aan de slag om gerichte aandacht en ondersteuning te bieden aan deze bedrijven, elk vanuit hun eigen achtergrond en expertise.

Ilse Matser was aanwezig voor de ondertekening.

Provincie Drenthe

16

Project

Agrarische bedrijfsopvolging van keukentafel tot familiestatuut

Belangenspel ‘leef je in – leef je uit’

Tijdens het RAAK-MKB project rond agrarische bedrijfsopvolging is het idee ontstaan om een belangenspel te ontwikkelen dat gebruikt kan worden bij familiegesprekken. Na afloop van het project is ruimte gevonden om dit spel verder door te ontwikkelen. In mei 2018 is het eerste prototype in ontvangst genomen.

Het spel wordt getest in de verschillende projecten om het zo verder te vervolmaken.

SIA Raak

17

Visiting Scholars

Via de Stichting Ten Clarenwater hebben wij de mogelijkheid om externe onderzoekers in te schakelen. Tijdens hun bezoek verzorgen ze soms een seminar voor de kenniskring, helpen ze bij het schrijven van een paper en zijn ze beschikbaar voor consultatie voor allerlei onderzoeksvragen. In 2018 hebben wij de expertise in kunnen schakelen van:

18

Alfredo de Massis Professor Alfredo De Massis holds the Chair in Entrepreneurship and Family Business at Lancaster University Management School and is Director of the School's Centre for Family Business, Lancaster University, VerenigdKoninkrijk.

Francesco Barbera

Frank is a Senior Lecturer and Co-Director of the Family Business Education & Research Group at the Adelaide Business School. Australië.

Olof Brunninge

Olof is Associate Professor Business Administration, Academic Director of International Development Collaboration, Business Administration , Jönköping International Business School, Zweden.

Nadine Kamerlander

Prof. Dr. Nadine Kammerlander is the Chaired Professor of Family Business at Otto Beisheim School of Management (WHU), Duitsland.

Onderwijsactiviteiten

Het afgelopen jaar hebben we een goede stap gezet richting een stevige verankering van het thema familiebedrijven in het onderwijs. We hebben geholpen bij het ontwikkelen van de nieuwe multidisciplinaire minor “De adviseur in het MKB” en ook in de uitvoering hebben we een actieve rol. Dit leidt tot mooie initiatieven, zo heeft er een groep minor studenten meegedaan met “De Uitdaging”, een strategische praktijkcasus verzorgd door De Jong & Laan waarin studenten zich in teamverband buigen over een actueel financieel vraagstuk van een ondernemer. Het volgende overzicht laat zien dat op een heel aantal plekken het thema familiebedrijven voorbijkomt. Zo komen veel studenten in aanraking met het vakgebied. Belangrijk is ook dat we één cursus in het Engels bij het Windesheim Honours College aanbieden. Hier sluiten een 10-tal internationale exchange studenten bij aan.

19

Onderwijsactiviteiten

20

Naam vak/cursus Korte beschrijving Opleiding/opdrachtgever Doelgroep

Family Business Governance Kennis en vaardigheden ten aanzien van diverse besturingsvraagstukken in het MKB/ familiebedrijf

Minor Adviseur in het MKB Derde- en vierdejaars studenten Business, Media en Recht

Financiële aspecten bedrijfsopvolging

Waardering, herstructurering van het bedrijf, fiscale aspecten

Minor Adviseur in het MKB Derde- en vierdejaars studenten Business, Media en Recht

Civielrechtelijke aspecten bedrijfsopdracht

Overdrachtsovereenkomsten, jaarrekeningen, zeggenschap, aansprakelijkheden, contracten die een DGA heeft (arbeidsovereenkomst, leningovereenkomst, statuten), erfrechtelijk, BOR)

Minor Adviseur in het MKB Derde en vierdejaars studenten Business, Media en Recht

Project Belangen in het familiebedrijf, belangenspel, agrarische context, bedrijfsopvolging, rollen van adviseurs bij het familiebedrijf, BOR

Minor Adviseur in het MKB Derdejaars studenten Business, Media en Recht

Succesvolle familiebedrijven Studenten bekend maken met het familiebedrijf: 3 cirkelmodellectorale rede Ilse Matser, model Organisatiekundig boek

Opleiding Commerciële Economie

Tweede- en derdejaars studenten BMR

Onderwijsactiviteiten

21

Naam vak/cursus Korte beschrijving Opleiding/opdrachtgever Doelgroep

Opdracht Businessmodel Innovatie Opleiding Commerciële Economie

Derdejaars studenten Business, Media en Recht

Familiebedrijven verbinden met opleiding

Internationalisering van familiebedrijvenKoppelen aan STEP-project

Opleiding International Business Afstudeerders studenten Business, Media en Recht

Masterclass Bavaria Family governance Contractactiviteit Externe contractactiviteit

Exchange programma Korea Family entrepreneurship Koreaanse studenten Incheon National University Seoul South Korea

TLN cursus bedrijfsopvolging Leiderschap Strategisch managementCoveyBedrijfsopvolging

Beoogde opvolgers leden branchevereniging TLN

Externe contractactiviteit van 5 dagdelen

Strategisch management familiebedrijf

Discussie over strategische dillema’s

Minor Derde- en vierdejaars studenten Business, Media en Recht

Workshop familiebedrijf 8 sessies: algemene introductie, strategische management, governance, conflicten, social responsibility

Minor Studenten WHC en studenten uit andere opleidingen

Onderwijsactiviteiten

22

Naam vak/cursus Korte beschrijving Opleiding/opdrachtgever Doelgroep

Strategische management gastcollege

Stategische verschillen tussen fb en non fb

Opleiding Finance & Control Derdejaars studenten Business, Media en Recht

Governance in familiebedrijven Kennis en vaardigheden ten aanzien van diverse besturingsvraagstukken in het MKB/ familiebedrijf

Opleiding Bedrijfskunde deeltijd Tweedejaars studenten Business, Media en Recht

Governance in familiebedrijven Kennis en vaardigheden ten aanzien van diverse besturingsvraagstukken in het MKB/ familiebedrijf

Opleiding Bedrijfskunde voltijd Tweedejaars studenten Business, Media en Recht

Gastcolleges bij post bachelor accountancy

Ondernemerschap, strategisch management, governance

Post bachelor Accountancy Post hbo

Opleiding opvolgers diverse fb zaken

Opvolging VMO VMO

ComNow project, filmpjes en communicatiemateriaal

Communicatie Opleiding Communicatie Tweedejaars studenten

Afstudeerders begeleiden Diverse thema’s Vierdejaars bachelor studenten BMR

Onderwijsactiviteiten

23

Naam vak/cursus Korte beschrijving Opleiding/opdrachtgever Doelgroep

Gastcollege Project Familiebedrijf Algemene intro en stakeholderperspectief

Opleiding Ondernemerschap & Retail Management

Eerstejaars studenten BMR

Rabobank Training Opvolging in agrarische bedrijven Contractactiviteit

Youth Leadership Academy Opvolging in agrarische bedrijven Contractactiviteit

Storytelling Opdracht over storytelling die uitgevoerd wordt in en/of oor een familiebedrijf

Opleiding Communicatie Vierdejaars studenten Business, Media en Recht

ComNow Imago-onderzoek Opleiding Communicatie Tweede- en derdejaars studenten BMR

Ontwikkeling nieuw onderwijsmateriaal

Cases (4 stuks)

Memberships

STEPHet STEP Project is een langlopend onderzoek waar 38 universiteiten uit de hele wereld aan meedoen. STEP, een afkorting van succesful transgenerationalentrepreneurship practices, gaat over de vraag hoe ondernemende families generaties lang succesvol kunnen ondernemen. Hierbinnen vallen onderwerpen als bedrijfsopvolging, governance en innovatiekracht. Het project omvat zowel kwalitatief als kwantitatief onderzoek, zo loopt er momenteel een onderzoek naar de impact van demografische veranderingen op de bedrijfsopvolging. Meer te lezen over het project kan via www.stepresearch.org . Het project bestaat al sinds 2005 en heeft al veel opgeleverd, daarom zal naast nieuw onderzoek de komende jaren ook nadrukkelijk aandacht zijn om de opgedane kennis te vertalen naar onderwijsmateriaal. Kansrijk is ook om STEP te verbinden met andere lopende initiatieven om zo de impact van het project te vergroten. Sinds 1 januari 2019 is Ilse Matser chair van de global board.

Nederlands Lectoren Platform Ondernemerschap (NLPO)Ons expertisecentrum is aangesloten bij NLPO. Het Nederlands Lectoren Platform Ondernemerschap (NLPO) is dé plek voor ondernemerschap. Het actie-platform is voor lectoren ondernemerschap van toekomst-gerichte hogescholen die samen praktijkgedreven uitdagingen en kansen in samenwerking met de bedrijfswereld en overheden omzetten in actie en waarde. Het LEF is één van de founding partners van dit platform. Het afgelopen jaar was het NLPO partner van het MKB ondernemerscongres in Rotterdam.

Journal of Family Business StrategyAnita Van Gils is associate editor at the Journal of Family Business Strategy. Journal of Family Business Strategy publishes research that contributes new knowledge and understanding to the field of family business. The Journal is international in scope and includes papers that address all aspects of how family influences business and business influences family.

24

Workshops en Seminars

30 januari 2018 Themabijeenkomst LTO “Bedrijfsovername: een project van de hele familie!”Jelle Bouma verzorgt de lezing bij LTO afdeling Alblasserwaard-Vijfheerenlanden. Vanuit de afronding van het agrarisch project is er een aanvraag gedaan om een lezing te verzorgen.

24 februari 2018 Seminar Innoveren in het MKBTijdens een seminar hebben Frank Bos en Anita Van Gils de resultaten gepresenteerd van het enquete-onderzoek ‘Strategische Besluitvorming in het MKB: familie- en niet-familiebedrijf 2017’ waarin de opbouw van innovatieportfolio’s van meer dan 300 midden- en kleinbedrijven in de maakindustrie in Gelderland, Overijssel en Flevoland in kaart werden gebracht. Dit seminar vond plaats in het Provinciehuis in Zwolle. Tijdens dit seminar was het ook mogelijk om in gesprek te gaan met gedeputeerde Eddy van Hijum. Een kleine 30 personen hadden zich aangemeld voor dit seminar. Na afloop ontstond er een levendige discussie.

19 maart Seminar Innoveren in het MKBInnoveren in het MKB: investeren in de doelgerichte opbouw van een innovatieportfolio. Frank Bos en Anita Van Gils hebben onderzoek verricht naar strategische besluitvorming in het MKB. Voor de deelnemers die geïnteresseerd waren in de onderzoeksresultaten was er een bijeenkomst bij Remeha in Apeldoorn. De opbouw van innovatieportfolio’s van meer dan 300 midden- en kleinbedrijven in de maakindustrie in Gelderland, Overijssel en Flevoland zijn in kaart gebracht. Tijdens het seminar was er eveneens ruimte voor twee gastsprekers van Remehadie concrete voorbeelden gaven van de doelgerichte opbouw en inzet van een innovatieportfolio.

25

Workshops en Seminars

20 maart Bijeenkomst Familiebedrijf en BedrijfsopvolgingKennispoort Regio Zwolle, Windesheim en de gemeente Westerveld organiseren een bijeenkomst over bedrijfsopvolging. Ilse heeft een presentatie gegeven over uitdagingen en best practices rondombedrijfsopvolging.

14 november Rabo miniMaster Agrarische Ondernemers De Rabobank in Sliedrecht organiseerde voor de agrarische ondernemers een miniMaster waarbij een veelheid aan theorie en casuïstiek werd aangeboden. Jelle Bouma en Erik Veldhuizen hebben tijdens dit event een workshop verzorgd op dit event.

29 juni Bijeenkomst bedrijfsopvolging met 10 opvolgers VMO MaakindustrieOp 29 juni is de aftrap gegeven van een reeks bijeenkomsten voor de themagroep bedrijfsopvolgers. Deze groep opvolgers zijn allen lid van de branchevereniging Oost en willen middels de bijeenkomsten inzichten delen betreffende de problemen waar zij bij de opvolging tegenaan lopen. De bijeenkomst werd geleid door Judith van Helvert en Erik Veldhuizen.

26

LEF Research Seminars

27

10 januari 2018 Alfredo de Massis Case study method in family business research: guidelines forqualitative scholarschip

22 januari 2018 Jan Willem van Vloot van Vliet STEP / teaching case

5 februari 2018 Mira Bloemen

Mira heeft een paper ingestuurd naar Journal of Family Business Strategy. Mira deed uitleg over het ontwikkel- en schrijftraject van dit paper en ze heeft een inhoudelijke weergave gegeven van de resultaten en bijdrage.

5 maart 2018 Jelle Bouma Family business teaching cases

16 april 2018 Jelle Bouma Fair proces and justice in agrarische bedrijfsopvolging

7 mei 2018 Frank Barbara Intergenerational succession and the internationalizationstrategy of family SMEs: Evidence from China

24 september 2018 Frank Bos Academische conferenties: do’s & dont’s?!Hoera…..ik heb een R&R?!

11 oktober 2018 Olof Brunninge Identiteitsontwikkeling van familiebedrijven

5 november 2018 Jan Willem van der Vloot van Vliet

Exploring family business intrapreneurship among family-and non-family managers

10 december 2018 Coen RigteringIncreasing scientific impact without compromising practical relevance: How field experiments can be used as a tool within applied research

Lezingen

11 januari Cumela inspiratiedagen voor 300 leden uit bedrijfsfamilies.Anita Van Gils is één van de keynote speakers en verzorgt een presentatie over ‘Familiebedrijven met lef en trots’.

29 maart Ledenbijeenkomst brancheorganisatie CBM Ilse Matser verzorgt een lezing over ondernemen in mkb-familiebedrijven met name opvolging en bestuur.

14 september Ilse Matser neemt deel aan een panelgesprek o.l.v. Jan Peter Balkenende ter ere van 150 jaar Stork. Samen met verschillende generaties van familiebedrijven, CEO’sondernemers, start-ups, toekomstige ondernemers en studenten werd gesproken over ondernemerschap binnen het familiebedrijf.

20 november Ondernemersvereniging Lindus organiseert een boekvoorstelling over familiebedrijven in de Linders voor haar leden in Groessen. In een rondetafelgesprek deelt Anita Van Gils haar kennis over familiebedrijven.

28

In de media

Het afgelopen jaar kregen we op verschillende momenten aandacht vanuit de media. Soms was de aanleiding de resultaten van een onderzoek en een andere keer werd iemand benaderd om vanuit zijn en/of haar expertise mee te werken aan een item.

IFERA conferentie• Er was een uitzending van RTV Oost met Anita Van Gils• Aandacht vanuit de landelijke dagbladen o.a. Trouw, Reformatorisch Dagblad• Radiointerview BNR met Anita Van Gils

Afronding van het project rondom agrarische bedrijfsopvolging• Artikel in vaktijdschriften o.a. Nieuwe Oogst (Jelle Bouma)• Landelijke dagbladen Friesch Dagblad

Raden van Advies• Medewerking BNR radio met Judith van Helvert-Beugels

29

Medewerking aan BNR RadioJudith van Helvert-Beugels

Familiebedrijven.tv

In 2018 kon het tv kanaal flink worden gevuld met diverse items. Er zijn diverse expert filmpjes geplaatst waarbij specifieke topics door een expert werden toegelicht. Het familiebedrijf zelf kwam ook aan het woord. Ondernemers van Powerspex, Foreco, Van Ittersum, Heerlijke Huisjes, Burgers’ Zoo werden gefilmd en vertelden over hun eigen situatie.

30

www.familiebedrijven.tv

Studenten van ComNow (tweedejaars studenten Communicatie) maken een filmrapportage voor ons tv-kanaal www.familiebedrijven.tv bij Heerlijke Huisjes in Steenwijk. Een familiebedrijf onder leiding van Arjen Dekker.

Opname bij Powerspex

Publicaties

• Calabrò, A., Minichilli, A., Mussolino, D., & Van Gils, A. (2018). Navigating the waters of family business research: Options and learnings for youngscholars. Journal of Family Business Strategy, 9(1), 27-32.

• Mennens, K., Van Gils, A., Odekerken-Schröder, G. & Letterie, W. (2018). Exploring Antecedents of Service Innovation Excellence in Manufacturing SMEs, International Small Business Journal, 36(5), 500-520.

• Van Helvert-Beugels, J.M.C. (2018). The emergence and role of advisory boards in strategy processes. A study on family firms. Doctoral dissertationseries: Jonkoping University.

• Van Helvert-Beugels, J.M.C., Van Gils, A. & Huybrechts, J. (2018). Boards of Advisors in Family SMEs. In E. Memili & C. Dibrell (Eds.), Handbook on Family Firm Heterogeneity, Palgrave.

• Van Helvert-Beugels, J.M.C. & Nordqvist, M. (2018). Entrepreneurship from a family business perspective. In R. Blackburn, D. De Clercq & J. Heinonen (Eds.), The SAGE Handbook of Small Business and Entrepreneurship (pp. 107-124). London: Sage Publications.

31

Conferentie bijdragen

• Broersma, R., Van Gils, A. & De Grip, A. (2018). Heterogeneity in SME’S new product development performance; a micro-foundation approach. Conference paper - Research in Entrepreneurship Conference (RENT), Toledo, Spain, 15-16 november.

• Bouma, J. & Matser, I.A. (2018). Non-succeeding siblings. Conference paper – EIASM 14th workshop on family firm management research, Larnaca, Cyprus, 17-19 mei.

• Bouma, J., Kant, F., Matser, I.A., Veldhuizen, E.H. & Willig, C. (2018). The Roelink Farm Brothers. Teaching case - The International Family Enterprise Research Academy ( IFERA) 2018, Zwolle, Nederland, 3-6 juli.

• Bos, F. (2018). Temporal profiles within family and non-family businesses. Conference paper - The International Family Enterprise Research Academy ( IFERA) 2018, Zwolle, Nederland, 3-6 juli.

• Bos, F., Van Gils, A. & Brinkerink, J. (2018). Temporal orientation in Family Firms. Academy of Management Conference, Chicago, August 9-13.• Matser, I.A. (2018). workshop family constitution. STEP Cartegena• Van Dalfsen, M., Matser, I.A., Veldhuizen, E.H. & Barbera, F. (2018). Becoming a multinational family business: the role of trust. Conference paper -

The International Family Enterprise Research Academy ( IFERA) 2018, Zwolle, Nederland, 3-6 juli.• Van der Vloot van Vliet, J.W., Heeringa, R. & Matser, I.A. (2018). Jansen Office Supplies: Love to Work….or not? A Shift in Leadership and Strategy.

Teaching case - The International Family Enterprise Research Academy ( IFERA) 2018, Zwolle, Nederland, 3-6 juli.• Van der Vloot van Vliet, J.W., Van Helvert, J.M.C. & Van Gils, A. (2018). Corporate venturing in family businesses: empowering non-family managers?

Conference paper - RENT, Toledo, Spain, 15-16 november. • Van Helvert, J.M.C. (2018). The role of the advisory board during the transition process of a family-managed to a family-owned firm. Conference

paper - The International Family Enterprise Research Academy ( IFERA) 2018, Zwolle, Nederland, 3-6 juli.• Van Helvert, J.M.C. & Knobel. (2018). Solar Innovations Group: Managing Change in a Family Firm. Teaching case - The International Family Enterprise

Research Academy ( IFERA) 2018, Zwolle, Nederland, 3-6 juli.• Wielsma, A. (2018). We are a Family Firm! And (how) do We Communicate This? Conference paper - The International Family Enterprise Research

Academy ( IFERA) 2018, Zwolle, Nederland, 3-6 juli.

32