LEA en Zorg:

ZAT’s als voorwaarde voor passende onderwijstrajecten

in goede afstemming met CJG en borging in LEA

Gerard Bouma www.zat.nl

2

We bespreken:

• Zorg- en adviesteams t.b.v. leerlingenzorg en passende onderwijstrajecten

• Gemeente als belangrijk(st)e partner: CJG en regierol

• Passend onderwijs• Bestuurlijke borging in Lokale LEA• Randvoorwaarden en succesfactoren

LEA• Format voor onderwijs en gemeenten

3

Essentieel voor dit alles

• Belang onderwijs: versterken!!!• Landelijke kaders: regionale

uitwerking

• Niemand kan het alleen: samenwerken

• School, thuis, vrije tijd: aanpak gehele systeem

• Inhoudelijke ontwikkelingen: bestuurlijk borgen (LEA)

4

Urgentie• Nog vele leerlingen in de knel• Samenhang?! per 2011:

• Zie de beleidsbrieven OCW + PJG

– Centra voor Jeugd en Gezin– Passend onderwijs– Zorg- en adviesteams

Zonder verbinding geen effectieve aanpak Partners: gemeente(n) en onderwijs(ook voor afstemming

zorgcoördinatie/regierol)

5

Essentieel: verbinding via onderwijs (ZAT)• Belangrijkste leefmilieu / opvoedingsdomein naast het

gezin• Vindplaats voor alle kinderen van 4 tot 18 (23) jaar• Belangrijkste signaleerder van problemen bij kinderen

én ouders• Informant / dossierdrager; veel informatie over het

kind• Professionele samenwerkingspartner voor

hulpverleners• Laagdrempelige toegang: door zorg op of via school

groter bereik van ouders die zorg nodig hebben maar die niet krijgen / vinden

• Plaats waar preventieve programma’s aangeboden kunnen worden

• Oplosser van problemen, schoolsucces belangrijke beschermende factor

• Klant; leerkrachten hebben handelingsadviezen nodig

6

ZAT voor(waarde) aansluiting leerlingenzorg en (jeugd)zorg• Zorg- en adviesteam: multidisciplinair team,

waarin lokale zorg en jeugdzorg samenwerken met het onderwijs.

• Doel van een ZAT: kinderen en ouders, waarbij op school problemen gesignaleerd worden, vroegtijdig, snel, effectief en samenhangend zorg bieden door het lokale aanbod dicht rond de school te organiseren.

• In het ZAT participeren:– Onderwijs (zorgcoördinator - voorzitter)– (School-)maatschappelijk werk – Jeugdarts/-verpleegkundige– Bureau jeugdzorg– Speciaal onderwijs (REC’s)– Leerplicht/rmc– Politie en

anderen………………..

7

Taken van het ZAT:– Preventie en vroegsignalering– Advies en consultatie voor ouders, jongeren en school– Screening / vraagverheldering– Aanvullend onderzoek / diagnostiek– Licht ambulante hulp bieden– Voorbereiding indicatiestelling en afstemming

indicatiestelling REC - BJZ– Toeleiding naar overige lokale voorzieningen of

jeugdzorg – Voorbereiden van gecombineerde onderwijs-

zorgprogramma’s– Afstemming / coördinatie van zorg

• Belangrijk: nabij school en voldoende uitvoeringscapaciteit.

8

Stand van zaken ZAT-VO

1 ZAT’s in 92% van de scholen/schoollocaties

2 % meest deelnemende instellingen/partners in ZAT-VO:

2007 20062005

jeugdarts/schoolverpleegkundige 85 78 70

leerplicht 84 75 69(school-)maatschappelijk werk 71 65 64

bureau jeugdzorg 59 57 52politie 30 26 21

9

ZAT’s als voorwaarde voor continuüm van (leerling-)zorg:• Onderwijszorg en ZAT per school en/of

samenwerkingsverband• Ontwikkeling naar passend onderwijs:

alle zorgleerlingen via ZAT in beeld voor overgang PO-VO-MBO en toeleiding naar SO/VSO en onderwijs-zorgarrangementen(Rebound)

• Samenhang met lokale jeugdbeleid, vereist

afstemming CJG met/op ZAT• Samenhang Wet op de Jeugdzorg, vereist

afstemming ZAT met Bureau Jeugdzorg

10

Basismodel CJGCentrum voor Jeugd en Gezin

• Bundeling van:

– Jeugdgezondheidszorg– 5 WMO functies

Vroegsignalering, het geven van informatie en advies, toeleiding naar hulp, bieden van licht pedagogische hulp (zoals schoolmaatschappelijk werk) en coördinatie van zorg.

– Schakel met de ZAT’s– Schakel met Bureau Jeugdzorg

11

ZAT’s en CJG

• Het ZAT vervult al een rol m.b.t. 5 de gemeentelijke taken voor alle 4-18(23) jarigen

• Nu worden CJG’s opgezet met deels vergelijkbare doelen en functies

• Voorkom inrichting afzonderlijke kolom in gemeente(n)

• Neem ZAT’s als uitgangspunt en laat CJG (en overige lokale netwerken) aanvullend hierop werken om goed aan te sluiten bij de vraag van (leerplichtige) kinderen en de ouders

12

ZAT’s en CJG• CJG vooral van belang voor:

– Afstemming zorg voor -9 maanden tot 4 jaar – bundeling lokaal aanbod:

opvoedingsondersteuning, JGZ en (S)MW– Coördinatie van zorg via verwijsindex

• ZAT´s zijn hét casuïstiekoverleg op lokaal niveau; dicht bij de signaleringsplaats, noodzakelijke partners sluiten aan

• CJG neemt deel aan ZAT´s, bijvoorbeeld via de jeugdarts en (school-) maatschappelijk werk

• LEA benutten voor borging inzet lokale partijen in ZAT en relatie ZAT - CJG

13

Passend onderwijs

• Van afzonderlijke ontwikkeling per PO, VO en SO

• Naar samenhang en samenwerking in regio– Met PO, VO en (V)SO (en MBO)– Passende onderwijs trajecten en passende

onderwijs-zorgarrangementen, met inzet partners

– ZAT’s als ‘continuüm van onderwijszorg’– Eén loket integrale indicatiestelling

• Prikkel Zorgplicht

– Scheiding aanmelding en inschrijving– Positie ouders verbeterd

14

Lokale educatieve agenda en onderwijszorg

• Niet langer OGOO, dat vooral ging over huisvesting en geld

• LEA vanaf 2006 verplicht overleg gemeente+onderwijs

• Thema’s LEA– Bestrijden onderwijsachterstanden– Bevorderen integratie en tegengaan segregatie

• Pleidooi om vooral ook inhoudelijke samenwerking te agenderen, zoals

– ZAT-ontwikkeling– Passend Onderwijs– Aandacht voor overgangen voorschools-PO-VO-

(V)SO-MBO– Voorkomen voortijdige schooluitval– Afstemming ZAT-CJG

15

LEA voorwaarden voor succes• Deelnemers: gemeente en onderwijs• Inhoud centraal (wat-vraag)• Samenwerken: investeer in vertrouwen• Consistente agenda • Heldere keuzes: prioriteer• Concrete afspraken: educatief

convenant• Proces: reorganiseer overbodig beleids- en

uitvoeringsoverleg

16

LEA voorwaarden voor succes

• Interne samenhang gemeente wethouder jeugd

• Sterke rol beleidsmedewerkers investeer in kennis

• Monitoring voor beleids- en uitvoeringsevaluatie• Open communicatie• Regisseur met kennis, vaardigheden en visie• Aandacht voor zorg bij schoolbesturen

faciliteer/mandateer coördinator• Informeer gemeenten over passend onderwijs

LEA/REA• Gemeenten en autonomie schoolbesturen:

Transparantie en wederkerigheid• Kleine gemeenten en t.b.v. passend onderwijs: werk

maken van REA