Laboratoriumdiagnostiek bij de geïntoxiceerde patiënt op spoedgevallen Clara Ceyssens Ass....
-
Upload
alexander-desmet -
Category
Documents
-
view
224 -
download
1
Transcript of Laboratoriumdiagnostiek bij de geïntoxiceerde patiënt op spoedgevallen Clara Ceyssens Ass....
Laboratoriumdiagnostiek bij de
geïntoxiceerde patiënt op spoedgevallen
Clara CeyssensAss. Klinische Biologie2003-2004UZ GasthuisbergLeuven
Laboratoriumdiagnostiek bij de geïntoxiceerde patiënt op spoedgevallen
Epidemiologie:
Belgische/Europese antigifcentra Accidentele > intentionele intoxicaties Kinderen (0-4 jaar !) versus volwassenen: 1/1 farmaceutica > huishoudprodukten>
pesticiden, planten, paddestoelen…
Laboratoriumdiagnostiek bij de geïntoxiceerde patiënt op spoedgevallen
Accidentele intoxicaties Huishoudprodukten > geneesmiddelen < 5 jaar of > 65 jaar Lage morbiditeit en mortaliteitIntentionele intoxicaties 2/3 van intoxicaties op spoedgevallen Geneesmiddelen, alcohol Multi-drug ingestion Mortaliteit < 1%, < ICU 10%, verblijfsduur 24 uur
Dr. A. Meulemans, Dr. E Dhondt (spoedgevallen UZ gasthuisberg Leuven)
Laboratoriumdiagnostiek bij de geïntoxiceerde patiënt op spoedgevallen
Verdeling intoxicaties bij mensen 2002 (antigifcentrum)
Laboratoriumdiagnostiek bij de geïntoxiceerde patiënt op spoedgevallen
Intoxicaties met geneesmiddelen bij volwassenen (intentioneel) waarbij een ziekenhuisopname vereist is.
(antigifcentrum 2002)
Laboratoriumdiagnostiek bij de geïntoxiceerde patiënt op spoedgevallen
Management
1. Waakzaamheid en supportieve therapie2. Klinische en medisch-technische diagnostiek3. Detoxificatie4. Psycho-sociale evaluatie
Dr. A. Meulemans, Dr. E Dhondt (spoedgevallen UZ gasthuisberg Leuven)
Adult Toxicology in Critical Care. Part I: Specific Poisonings. Chest 2003; 123:577-592
Up to date online 2004
Laboratoriumdiagnostiek bij de geïntoxiceerde patiënt op spoedgevallen
Management
1. Waakzaamheid en supportieve therapie2. Klinische en medisch-technische diagnostiek3. Detoxificatie4. Psycho-sociale evaluatie
Laboratoriumdiagnostiek bij de geïntoxiceerde patiënt op spoedgevallen
1. Waakzaamheid en supportieve therapie
Coma a causa ignota, cardiale aritmieën (jonge pers), metabole acidose, slachtoffers van brand, lethargie/atoon/hypotoon coma bij kind,
heterogene , MVG…
Laboratoriumdiagnostiek bij de geïntoxiceerde patiënt op spoedgevallen
Management
1. Waakzaamheid en supportieve therapie2. Klinische en medisch-technische diagnostiek3. Detoxificatie4. Psycho-sociale evaluatie
Laboratoriumdiagnostiek bij de geïntoxiceerde patiënt op spoedgevallen
Anamnese
patiënt, familie… gevonden verpakkingen… Tijdstip…
Laboratoriumdiagnostiek bij de geïntoxiceerde patiënt op spoedgevallen
Klinische evaluatie
CZS (GCS) Ademhaling Longauscultatie Ademgeur Pupildiameter Cardiovasc Gastro-intest Lichaamstemp Diurese…
toxidroom
Laboratoriumdiagnostiek bij de geïntoxiceerde patiënt op spoedgevallen
Biochemische en radiografische evaluatie
Routine laboratoriumtesten RX-thorax ECG RX-abdomen (body packers)
Toxicologische investigaties
Laboratoriumdiagnostiek bij de geïntoxiceerde patiënt op spoedgevallen
Management
1. Waakzaamheid en supportieve therapie2. Klinische en medisch-technische diagnostiek3. Detoxificatie4. Psycho-sociale evaluatie
Laboratoriumdiagnostiek bij de geïntoxiceerde patiënt op spoedgevallen
1. Ondersteunende therapie ABC (ventilatie, circulatie, aritmie…) correctie lichaamstemp Convulsies (Coma-cocktail)
2. Vermijden absorptie gif Absorptie door aktieve kool Verwijderen maaginhoud Emesis
Laboratoriumdiagnostiek bij de geïntoxiceerde patiënt op spoedgevallen
3. Eliminatie van het toxische agens
Kunstmatige ventilatie met hyperventilatie Geforceerde diurese Hemodialyse en hemoperfusie Wisseltransfusie Repetitieve doses aktieve kool
4. Antidota
Up to date online 2004
Laboratoriumdiagnostiek bij de geïntoxiceerde patiënt op spoedgevallen
Management
1. Waakzaamheid en supportieve therapie2. Klinische en medisch-technische diagnostiek3. Detoxicatie4. Psycho-sociale evaluatie
Dr. A. Meulemans, Dr. E Dhondt (spoedgevallen UZ gasthuisberg Leuven)
Laboratoriumdiagnostiek bij de geïntoxiceerde patiënt op spoedgevallen
• 3297 pt met intoxicatie van 1993-1996 in UZ Leuven
• 2827 intentioneel intoxicatie• 10 lethaal
• Cholinesterase inh.• Paraquat• methanol• benzodiazepines
• Ethanol, benzo’s, drugs, antidepressiva, analgetica, chemicalien, andere…
Fatal intentional poisoning cases admitted to the University Hospitals of Leuven, Belgium from 1993 to 1996. Bruyndockx RB, Meulemans AI, Sabbe MB et al. Eur J of Emergency Medicine 2002;9:283-243
Laboratoriumdiagnostiek bij de geïntoxiceerde patiënt op spoedgevallen
• Chemicalien (organofosfaten, carbamaten, paraquat, methanol)
• Mortaliteit van 11,8%• Chol. esterase inh: cardiaal arrest, primaire opvang, co-
morbiditeit, concentratie…• Paraquat: [plasma], start van R/ (dialysis…) • Methanol: direct toxisch effect
• Benzodiazepines• Mortaliteit van 0.52%• Medische complicaties, co-morbiditeit, therapie uitstel
Laboratoriumdiagnostiek bij de geïntoxiceerde patiënt op spoedgevallen
Top 4 (UZ Gasthuisberg):
1. Alcohol2. Benzodiazepines 3. Illegale drugs4. Antidepressiva
x2
Laboratoriumdiagnostiek bij de geïntoxiceerde patiënt op spoedgevallen
• Paracetamol• Salicylaten• Benzodiazepines• Antidepressiva• Cocaïne• Opioïden• Amfetamines• Barbituraten• Neuroleptica• Organofosfaten/carbamaten• Methanol/ethyleen glycol
Laboratoriumdiagnostiek bij de geïntoxiceerde patiënt op spoedgevallen
Paracetamol (1):
• 7,5 tot 10 g voor gezonde volwassenen• 150 mg/kg volwassenen en 200 mg/kg kinderen• Cave: chronische alcoholici, malnutritie,
glutathion depletie• > 4 uur, éénmalig• R/ 8 tot 12 uur na inname• Normogram
Adult Toxicology in Critical Care. Part II: Specific Poisonings. Chest 2003; 123:897-922
Laboratoriumdiagnostiek bij de geïntoxiceerde patiënt op spoedgevallen
Paracetamol (2):
• 5% NAPQI (n-acetyl-p-benzoquinomine)• Cytochroom P450• Irreversiebele conjugatie met gluthation• Centrolobulaire hepatische necrosis
Laboratoriumdiagnostiek bij de geïntoxiceerde patiënt op spoedgevallen
Salicylaten (1)
• T ½: 2 tot 4 uur • Tinnitus, nausea, vertigo• Metabole acidose en
respiratoire alkalose
Laboratory analyses for poisoned patients: joint position paper. Ann Clin Biochem 2002;39:328-339
Laboratoriumdiagnostiek bij de geïntoxiceerde patiënt op spoedgevallen
Salicylaten (2)
• Bepaling: > 2uurherh / 2 uur tot afname
• Gestegen anion gap• R/ ABC, akieve kool, alkalinisatie…
Laboratoriumdiagnostiek bij de geïntoxiceerde patiënt op spoedgevallen
Benzodiazepines
• Anxiolyticum, sedativum, hypnoticum, spierrelaxantia, anticonvulsie
: depressie CZS (vertraagde spraak coma, < pupillen…)• T ½ : 2 uur – verschillende dagen• Grote range van veiligheid• R/ supportief, flumazenil
Laboratoriumdiagnostiek bij de geïntoxiceerde patiënt op spoedgevallen
Antidepressiva
• Depressie, chronische pijn, paniekstoornissen…• TCA: cardiale aritmieën (†), anticholinerge ,
convulsies, hypotensie…• Cardiale aritmieën: Na-kanaal inhibitie met
vertraging van depolarisatie (QRS-verlenging)• R/ supportief, levensbedreigende , ECG-
monitoring, aktieve kool ( tot 12 uur na inname) Na-bicarbonaat…
Adult Toxicology in Critical Care. Part II: Specific Poisonings. Chest 2003; 123:897-922
Laboratoriumdiagnostiek bij de geïntoxiceerde patiënt op spoedgevallen
Cocaïne
: CNS stimulatie, inhibitie catecholamine uptake• T ½ : 60 min, metabolieten tot 24-36 uur in urine• R/ ABC, convulsies, hyperthermie, agitatie,
aktieve kool (orale inname)• Urine: immunoassay
Laboratoriumdiagnostiek bij de geïntoxiceerde patiënt op spoedgevallen
Opioïden
: Depressie CNS (lethargie,resp falen tot coma), pinpoint pupillen
• Klinische diagnose, GCS,naloxone
• Urine: immunoassay• R/ ABC, aktieve kool, naloxone
Laboratoriumdiagnostiek bij de geïntoxiceerde patiënt op spoedgevallen
Amfetamines
• CNS stimulatie • R/ ABC, supportief• Urine: immunoassay
Laboratoriumdiagnostiek bij de geïntoxiceerde patiënt op spoedgevallen
Barbituraten
• Verlaten• Sedativa, anxiolytica, hypnotica, anti-epileptica• CV en respiratoire depressie• R/ supportief
Laboratoriumdiagnostiek bij de geïntoxiceerde patiënt op spoedgevallen
Neuroleptica
• Antipsychotica• extrapyramidale , cardiale aritmieën• R/ supportief
Laboratoriumdiagnostiek bij de geïntoxiceerde patiënt op spoedgevallen
Organofosfaten/ Carbamaten
• Resp irreversiebele en reversiebele inhibitie van acetylcholinesterase accumelatie acetylcholine
: 12-24 uur, resp falen, ventriculaire aritmieën, CNS depressie
• Overstimulatie van muscarine, nicotine, centrale receptoren
• SLUDGE• Rbc- en pseudocholinesterase• R/ stabilisatie, atropine…
Laboratoriumdiagnostiek bij de geïntoxiceerde patiënt op spoedgevallen
Methanol/ethyleen glycol
• Anamnese, metabole acidose, anion gap
• R/ supportief, antidota, voorkoming drugabsorptie, hemodialyse
Laboratoriumdiagnostiek bij de geïntoxiceerde patiënt op spoedgevallen
Bij een patiënt die zich meldt met een acute intoxicatie,welke laboratoriumdiagnostiek is hierbij verantwoord/noodzakelijk en heeft invloed op de therapeutisch beleid van de patiënt?
A en B = level of evidence
Laboratoriumdiagnostiek bij de geïntoxiceerde patiënt op spoedgevallen
Artikels
• Wu AHB, McKay C, Broussard LA, Hoffman RS, Kwong TC, Moyer TP et al. National Academy of Clinical Biochemistry Laboratory Medicine Practice Guidelines: Recommendations for the use of laboratory test to support poisoned patients who present to the emergency departement. Clinical Chemistry 2003; 49(3):357-79.
• National poisons information service and association of clinical Biochemist. Laboratory analyses for poisoned patients: joint position paper. Ann Clin Biochem 2002; 39: 328-39.
Laboratoriumdiagnostiek bij de geïntoxiceerde patiënt op spoedgevallen
Supportieve diagnostiek
CompletNatrium, Kalium, ureum, creatinineGlucoseCalcium, albumine, magnesiumINRLeverfunctietestenAnion gap (chloride, bicarbonaat)Plasmaosmolaliteit, osmol gapArteriële bloedgassenCreatine kinase
Laboratory analyses for poisoned patients: joint position paper. Ann Clin Biochem 2002;39:328-339
Laboratoriumdiagnostiek bij de geïntoxiceerde patiënt op spoedgevallen
Welke testen
Laboratoriumdiagnostiek bij de geïntoxiceerde patiënt op spoedgevallen
NACB guidelines (art 1) NPIS guidelines (art 2)Ethanol Ethanol
Salicylaten Salicylaten
Paracetamol Paracetamol
Lithium Lithium
Theophyllines Theophyllines
Digoxine Digoxine
Ijzer Ijzer
Carboxyhemoglobine Carboxyhemoblobine
Methemoglobine Methemoglobine
Valproaat
Methanol
Ethyleenglycol
Carbamazepine
Phenobarbital ( zo barb positief)
Transferrine
Laboratoriumdiagnostiek bij de geïntoxiceerde patiënt op spoedgevallen
NACB guidelines (Tier 1) B NPIS guidelines (groep 1)
Barbituraten
Opiaten
Cocaine
Amphetamines
Propoxyfeen
PCP
TCA ( ECG,ervaring nz)
Paraquat (kwalitatieve urine test)
Laboratoriumdiagnostiek bij de geïntoxiceerde patiënt op spoedgevallen
NACB guidelines (Tier 2) A
Phenothiazines Calcium kanaal blokkers Beta-blokkers Hypnotica en tranquilizers Anticholinergica Spierrelaxantia Antidepressiva (fluoxetine) Behavorial drugs ‘Rape’ drugsSommige anesthetica (vb ketamine)Sommige analgetica ( vb fentanyl)
Laboratoriumdiagnostiek bij de geïntoxiceerde patiënt op spoedgevallen
NPIS ( groep 2: specialistische of infrequente assays)
Acetylcholinesterase TAT 3 uur, rbc-: TAT 6 uur tijdens dag
Carbamazepine* TAT 2 uur, zz, twijfel
Ethyleen glycol/Methanol* TAT 4 uur
Zware metalen TAT < 24 uur
Methotrexaat TAT < 24 uur
Paraquat (quantitatief plasma) Zo qualitatief +, niet dringend
Phenobarbital* TAT 2-4 uur ( twijfel, neonaten)
Phenytoïne TAT 2 uur ( zz geïndiceerd, zo twijfel)
Thyroxine Niet dringend
* : Tier 1 bij NACB
Laboratoriumdiagnostiek bij de geïntoxiceerde patiënt op spoedgevallen
• Cyanide/hydrogeen sulfide: bloedcollectie voor latere bepaling (A), niet en acute setting
• Arseen/kwik: 12-24 uurs urine collectie, resultaat binnen 48 uur (A)
• Spoorelementen: onvoldoende gevalideerde testen (B)
• Pseudocholinesterase (B) met TAT van 4 uur. RBC-cholinesterase is te gecompliceerd
Laboratoriumdiagnostiek bij de geïntoxiceerde patiënt op spoedgevallen
Kwantitatief
(bloed)
kwalitatief
(urine)
Uitvoering testen
Laboratoriumdiagnostiek bij de geïntoxiceerde patiënt op spoedgevallen
Immunoassays (1)
• Nood voor kwalitatieve testen?• Verbetering analytische procedures noodzakelijk
vb: benzo’s• Beperkingen (A):
• sensitiviteit en specificiteit• Kruisreaktiviteit• Moeten gekend zijn door clinici• Cutoff (werk kliniek)• Updating AS (nieuw, kliniek)
Laboratoriumdiagnostiek bij de geïntoxiceerde patiënt op spoedgevallen
Immunoassays (2)
• Resultaat = “screening test” (A)
• Opioid detectie (A): breed spectrum
• Amfetamines (A): breed spectrum? sympatomimetische amines
Laboratoriumdiagnostiek bij de geïntoxiceerde patiënt op spoedgevallen
Wat is de plaats van sneltesten
Laboratoriumdiagnostiek bij de geïntoxiceerde patiënt op spoedgevallen
Sneltesten• < TTAT maar < LOS?• Limitaties moeten gekend zijn• Opgeleid personeel, calibratie,
kwaliteitscontrole…• Kosten besparend?• Bevestiging nz bij positief resultaat• Laboratorium afhankelijk
Use of On-Site Testing for Drugs of Abuse. Clinical Chemistry 2002 48:10; 1639-46 review.
Point of Care testing in the emergency department. Clin Lab J Emerg Med. 2002 May;22(4):393-404. Review.
A review of biological indicators of illicit drug use, practical considerations and clinical usefulness.Addiction. 1999 Sep;94(9):1279-98. Review.
Use of On-Site Testing for Drugs of Abuse. Clinical Chemistry 2002 48:10; 1639-46 review.
Laboratoriumdiagnostiek bij de geïntoxiceerde patiënt op spoedgevallen
Welke conclusie kunnen we hieruit maken
Laboratoriumdiagnostiek bij de geïntoxiceerde patiënt op spoedgevallen
• Volledige toxicologische screening is zelden noodzakelijk.
• GC/MS heeft geen plaats in de acute setting owv > TAT
• Maagvocht bepalingen passen niet in de acute setting (A)
• Beperkt aantal testen uitvoeren bij acuut geïntoxiceerde patiënten
Agentia Methode-identificatie
indicatie tijdstip herhaling Klinisch significante conc
Carboxyhemoglobine
Art bloedgassen
CO/ rook intox. onmiddellijk nee > 10 % wijst op significante blootstelling (slecht gekoppeld met outcome en ernst)*
Digoxine Dimension Rxl
Digoxine intox. onmiddellijk nee > 3 µg/l
Ethanol Dimension Rxl
Coma van ongekende etio met vergrote osmol gap, voor narcose,Bij ernstige intoxicatiemet mogelijks dialysenoodBij gebruik als antidotum
onmiddellijk Om de 2 uur bij gebruik als antidotaNa hemodialyse
800-1000 mg/l bij gebruik als antidota > 1800 mg/l significante toxiciteit (afw van andere agentia)*
Ethyleenglycol / methanol
GC Verdacht voor inname (anamnese, metabole acidose, pH, anion gap…)
Zz, onmiddellijk
Dagelijkse monitoring voor stopzetten dialyse/antidota.
Positief
Ijzer Modular > 20 mg/kg ijzeringestie gedurende laatste 6 uur. suggestief voor ijzerintox, ongeacht tijdstip van inname
> 4 uur na inname overdosis
nee 300 µg/dl*
Lithium Dimension Rxl
Verdacht chronisch/acute intoxicatie
Zz, onmiddellijk bij verdenking van acute/chronische intox of bij patiënten met suggestief voor intox.Na 6 uur bij a acute overdosis
6-12 uur bij zware intox of bij slow-release preparaten, tot conc daalt.Na hemodialyse
Streefwaarde: 0,4-1,5 mmol/l (12 u na inname)
Methemoglobine
Co-oximetrie
Blootstelling aan relevante toxines
onmiddellijk Toename > 20 % (slechte correlatie met klinische )
Paracetamol Tdx-FLx Verdacht voor intoxicatie,Drugoverdosis waar paracetamol niet uitsluitbaar is
> 4 uur Zz, onzekerheid over innametijdstip
Op normogram uitzetten (Rumack-Matthew)
Phenobarbital ( zo barb positief)
Dimension Rxl
Twijfel over diagnoseMonitoring anti-epileptica bij neonaten
Onmiddellijk Controle dosis bij hervatten therapie
> 50 mg/l
Salicylaten Dimension Rxl
Enkel zo patiënt een metabole acidose heeft, verdacht voor intoxicatie, suggestief voor salicylaten
2 uur zo Na 2 uur bij patiënten met verdachte ernstige intox.Herh meting tot daling conc
Therapeutische conc:Analgetisch en antipyretisch: < 100 mg/lAnti-inflammatoir 150-300 mg/lManifest toxisch vanaf > 500 mg/l
Pseudocholinesterase(Organofosfaten/carbamaten)
DimensionRxl
Verdacht voor inname
Zz, onmiddellijk
Opvolging via rbc-cholinesterase (niet in acute setting)
Mogelijks bij gedaalde waardes
Theophyllines Dimension Rxl
Kliniek suggestief voor theophylline intox
Onmiddellijk zo klinische . 4 uur zo a.
Herhaling om de 2-4 uur bij ernstige intox of conc > 25 mg/L, en bij inname slow-release preparaten.
> 25 mg/l
Amfetamines Axsym1 Bij vermoeden intoxicatie en enkel wanneer patiënt symptomatisch is.
Onmiddellijk Nee Te interpreteren in functie van kliniek en innametijdstip
Barbituraten Axsym1 Bij vermoeden intoxicatie en enkel wanneer patiënt symptomatisch is.
Onmiddellijk Nee Te interpreteren in functie van kliniek en innametijdstip
Benzodiazepine Axsym1 Bij vermoeden intoxicatie en enkel wanneer patiënt symptomatisch is.
Onmiddellijk immunologische screening, TLC en GC/MS overdag
Nee Te interpreteren in functie van kliniek en innametijdstip
Cocaïne Axsym1 Bij vermoeden
intoxicatie en enkel wanneer patiënt symptomatisch is.
Onmiddellijk Nee Te interpreteren in functie van kliniek en innametijdstip
Opiaten Axsym1 Bij vermoeden intoxicatie en enkel wanneer patiënt symptomatisch is.
Onmiddellijk Nee Te interpreteren in functie van kliniek en innametijdstip
Paraquat urine spot test
Verdacht voor inname
Zz, onmiddellijk
Herh zo initieel staal ( afgenomen < 4 uur na inname) negatief was
positief
Synthetische opiaten
GC/MS Bij vermoeden intoxicatie en enkel wanneer patiënt symptomatisch is.
Zz, staalafname met uitvoering analyse tijdens werkuren
Nee Te interpreteren in functie van kliniek en innametijdstip
TCA TLC (GC/MS)
Bij klinisch vermoeden van intox ( verdacht ECG)
Zz, staalafname met uitvoering analyse tijdens werkuren
Nee Te interpreteren in functie van kliniek en innametijdstip
Neuroleptica TLC (GC/MS)
Bij vermoeden intoxicatie en enkel wanneer patiënt symptomatisch is.
Zz, staalafname met uitvoering analyse tijdens werkuren
Nee Te interpreteren in functie van kliniek en innametijdstip
Organofosfaten/carbamaten
GC/MS Verdacht voor inname Zz Opvolging via rbc-cholinesterase (niet in acute setting)
positief
Laboratoriumdiagnostiek bij de geïntoxiceerde patiënt op spoedgevallen
bloed urine uitzonderingen
Carboxyhemoglobine Amfetamines Synth. opiaten
Digoxine Barbituraten TCA
Ethanol Benzodiazepines Neuroleptica
Ethyleenglycol/ methanol
Cocaïne Organofosfaten/ carbamaten
Ijzer Opiaten
Lithium paraquat
Methemoglobine
Paracetamol
Phenobarbital
Salicylaten
Theophyllines
Samenspraak urgentieartsen
Laboratoriumdiagnostiek bij de geïntoxiceerde patiënt op spoedgevallen
Welke opmerkingen
Laboratoriumdiagnostiek bij de geïntoxiceerde patiënt op spoedgevallen
• Europa vs Amerika:• Paraquat wel in NPIS niet bij NACB• NPIS vermeldt bijna geen qualitatieve urine testen• Epidemiologische verschillen• Coma cocktail
• Beperkingen immunoassays• Sneltesten nog geen éénduidigheid• Bevestigen positieve immunoassays• TAT voor de meeste testen in Tier 1 is 1 uur bij
NACB (B) en 2 uur bij NPISAfname? Aankomst in labo? Management blijft afhankelijk van kliniek
Laboratoriumdiagnostiek bij de geïntoxiceerde patiënt op spoedgevallen
Wat te doen
Laboratoriumdiagnostiek bij de geïntoxiceerde patiënt op spoedgevallen
• Aanpassen aanvraagbon:
• verbergen: “toxicologische screening” • screening “drugs of abuses”• “Synthetische opiaten” verplaatsen
Laboratoriumdiagnostiek bij de geïntoxiceerde patiënt op spoedgevallen
• Advies urgentieartsen• Resultaat immunoassays = Immunologische
screening• Geen maagvocht in de acute setting
Einde