Kwaliteit,..

formaliteit of realiteit?

De invulling van kwaliteitszorgsystemen binnen de

veiligheidsregios in Nederland belicht

Juli 2012

Vraagstukken van beleid en organisatie

Marille van Rijbroek

Afbeeldinginstructie: de rode helm (rode kolom) van de brandweer, de witte jas (witte kolom)

van de Geneeskundige Hulp bij Rampen en Ongevallen (GHOR), de gele handschoenen (gele

kolom) van de gemeenten en de blauwe pet (blauwe kolom) van de politie.

Kwaliteit,..

formaliteit of realiteit?

De invulling van kwaliteitszorgsystemen binnen de

veiligheidsregios in Nederland belicht

Juli 2012

Master Vraagstukken van Beleid en Organisaties

Marille van Rijbroek

3718654

Universiteit Utrecht

Begeleider: Dominik Morbitzer

IVA Beleidsonderzoek en Advies (Tilburg University)

Begeleiders: Michel Dckers & Hans Moors

Universiteit Utrecht

Tweede beoordelaar : Jessica Pass

Voorwoord Trots presenteer ik u de Masterscriptie waarmee ik de opleiding Vraagstukken van Beleid en Organi-

saties aan de Universiteit Utrecht afrond.

Na de HBO-opleiding Integrale Veiligheid wilde ik me verder specialiseren in de theoretische onder-

bouwing van problemen en onderzoek. Op het HBO ligt de focus op het oplossen van problemen. Op

de universiteit is meer aandacht voor de oorsprong en het ontstaan van problemen. Daarom ben ik

bijna twee jaar geleden begonnen aan de Pre-Master Vraagstukken van Beleid en Organisaties,

waarna ik vervolgens de aansluitende Master heb gevolgd. Deze Master richt zich voornamelijk op de

sociologie waardoor ik anders naar maatschappelijke en sociale problemen heb leren kijken. Door

mijn pragmatische instelling te combineren met het theoretische perspectief van de Master kan ik stel-

len dat ik veel heb geleerd op het gebied van probleembenadering. In plaats van meteen naar oplos-

singen te zoeken, heb ik geleerd te kijken waar het probleem vandaan komt. Hierdoor komen betere,

onderbouwde oplossingen naar voren.

Voor de begeleiding tijdens deze Masterscriptie zou ik graag de heer Dominik Morbitzer willen bedan-

ken. Ik waardeer zijn rustige houding en stimulans om mezelf uit te dagen. Zonder zijn steeds uitge-

sproken drang naar een compacte beschrijving en structuur in mijn stukken, was ik niet tot deze op-

bouw gekomen. Dankbaar ben ik dat ik via het Expertisecentrum Veiligheid (de heer Sjaak Khonraad)

terecht ben gekomen bij het IVA Beleidsonderzoek en Advies (Tilburg University), zodat ik deze Mas-

ter in relatie kan brengen met mijn eerdere opleiding Integrale Veiligheid. Graag wil ik Michel Dckers

en Hans Moors bedanken voor de ondersteuning en mogelijkheden die ze mij hebben geboden. Zij

hebben mij van waardevolle feedback voorzien die heeft bijgedragen aan de optimalisatie van mijn

afstuderen. Bovenal hebben zij mij gestimuleerd en gemotiveerd om dit complexe onderwerp zo hel-

der mogelijk op papier te zetten. Ook medestudenten, vrienden en familie wil ik bedanken voor de

steun. Tot slot wil ik graag mijn zus Angela in het bijzonder bedanken voor haar ondersteuning en

begrip; we hebben elkaar door ons afstudeertraject geholpen. Zonder deze personen was ik niet tot

het resultaat gekomen dat nu voor u ligt.

Door met vele betrokkenen uit het hele land te spreken, heb ik plezier beleefd aan het onderzoek.

Daarnaast heb ik de kwalitatieve aanpak voor mijn onderzoek als erg positief ervaren. Tijdens het

traject heb ik het combineren van praktijk en theorie als een goede afsluiting van mijn Master ervaren.

Dit resulteert in een bedreven en enthousiaste afstudeerder, die klaar is om de arbeidsmarkt te betre-

den.

Ik wens u veel lees plezier.

Marille van Rijbroek

Schijndel, juni 2012

Abstract

Nederland staat bloot aan (on)beheersbare risicos, een ramp of crisis kan zich ieder moment voor-

doen. De veiligheidsregios die in de Wet zijn aangesteld moeten zo adequaat mogelijk optreden bij

een ramp of crisis. Voor de maatschappij is daarbij het beperken of voorkomen van de schade van

belang. De kwaliteit van deze dienst zou dus zo optimaal mogelijk moeten zijn. De Wet veiligheidsre-

gios (Wvr) stelt in artikel 23 vast dat veiligheidsregios een kwaliteitszorgsysteem moeten hanteren.

Kwaliteitszorg wordt door de Wet veiligheidsregios voorgeschreven en daardoor gentroduceerd in

crisismanagement. Het is nieuw om kwaliteitszorg met veiligheid in relatie te brengen. Dit onderzoek

gaat in op de praktische invulling van dit Wetsartikel en maakt tevens een koppeling met wetenschap-

pelijke literatuur. Er wordt gebruik gemaakt van een kwalitatief onderzoek om te constateren wat in de

praktijk verandert zou kunnen worden. Dit om kwaliteitszorg in de toekomst te verbeteren en te leren

van erkende systemen en de succesfactoren. Op de vraag of het systeem hedendaags kan worden

omschreven als; kwaliteit,.. formaliteit of realiteit. is geen eenduidig antwoord te formuleren. Volgens

de meerderheid van de respondenten stellen dat de veiligheidsregios (kwaliteitsfunctionarissen en

directeuren van de veiligheidsregio) voldoen aan artikel 23 Wet veiligheidsregios. Dit onderzoek lijkt

op een andere constatering te stuiten.

Inhoudsopgave

1. Inleiding ........................................................................................................................ 2

De kwaliteitszorg in de veiligheidsregio ..................................................................... 2

1.1 Aanleiding ............................................................................................................... 2

1.2 Probleemstelling .................................................................................................... 3

1.3 Leeswijzer ............................................................................................................... 4

2. Context crisismanagement .......................................................................................... 6

2.1 Crisismanagement ................................................................................................. 6

2.2 De veiligheidsregio ................................................................................................. 7

2.3 Kernelementen van de veiligheidszorg ................................................................. 9

3. Theoretisch kader .......................................................................................................10

3.1 De theorie ...............................................................................................................10

Thema 1 - Kwaliteitszorg ............................................................................................11

Thema 2 - Opzet van het kwaliteitszorgsysteem .......................................................15

Thema 3 - Benvloedingsfactoren ..............................................................................17

Thema 4 - Evaluatie en verwachting kwaliteitszorg ..................................................21

3.2 Verwachtingen .......................................................................................................22

Thema 1 - Kwaliteitszorg ............................................................................................22

Thema 2 - Opzet van het kwaliteitszorgsysteem .......................................................24

Thema 3 - Benvloedingsfactoren ..............................................................................25

Thema 4 - Evaluatie & verwachting kwaliteitszorg ...................................................26

4. Methodebeschrijving ......................................................................................................27

4.1 Onderzoeksdesign ................................................................................................27

4.2 Onderzoeksopzet...................................................................................................27

4.3 Analyse ..................................................................................................................30

5. Resultaten .......................................................................................................................33

Thema 1 - Kwaliteitszorg ............................................................................................33

Thema 2 - Opzet van het kwaliteitszorgsysteem .......................................................36

Thema 3 - Benvloedingsfactoren ..............................................................................38

Thema 4 - Evaluatie & verwachting kwaliteitszorg ...................................................39

6. Conclusie en discussie ..................................................................................................42

6.1 Conclusie ...............................................................................................................42

Thema 1 - Kwaliteitszorg ............................................................................................42

Thema 2 - Opzet van het systeem ..........................................................................