Crisi - gemeentebestuur.haarlem.nl · Bevolkingszorg ... 8.1 Kritische succesfactoren ...
Kritische succesfactoren in aanbestedingsprocedures Johan Wempe.
-
Upload
heidi-maes -
Category
Documents
-
view
235 -
download
4
Transcript of Kritische succesfactoren in aanbestedingsprocedures Johan Wempe.
Kritische succesfactoren in aanbestedingsprocedures
Johan Wempe
Even voorstellen
Johan Wempe: Saxion Hogescholen: Lector Governance Nyenrode: HL Sustainability, innovation & leadership
Doel van deze presentatie
Ontwikkeling in samenleving: markt als organisatiemethode
Visie op problemen in de bouw Vragen naar aanleiding van de De Bos en
Lommer-affaire Onderzoek naar de wijze waarop de aanbesteding
het bouwproces stuurt Uitnodiging voor deelname
Maatschappelijke ontwikkelingen
Maakbare samenleving Geloof in markt als sturingsmechanisme (na 1980)
profijtbeginsel: dwingt consument afweging te maken de vervuiler betaalt privatisering emissiehandel toezichthouders (NmA, Opta, Dte) in plaats van vergunningverlening
Ingrijpende wijzigingen: maatschappelijke ondernemingen
Diensten die traditioneel tot de publiekesector werden gerekend Verzelfstandiging liberalisering privatisering Concurrentie aanbesteding Afgebakende producten: prijs – kwaliteit
Wat zijn de maatschappelijke effecten van het aanbesteden?
Ingrijpende wijzigingen ook binnen de private sector
Concurrentiebeperkende afspraken (door min van EZ goedgekeurde kartelafspraken)
Maatschappelijk belang: o.a. boekenprijs, vooroverleg in de bouw
Wat zijn de effecten? Efficiency, kwaliteit?Maatschappelijke aspecten
Problemen in de bouw
Case 1 Uit eigen ervaring:bouw dierenkliniek
Nisje ten behoeve van apothekerskast
Aanzicht: tekening bij offerte
Case 2 Bos en
Lommerplein
De wijk Bos en Lommer
Bos en Lommer: wijk uit 1935 Ontwerp gaat uit van een ruime
wijkopzet met een marktplein als centrale ontmoetingsplek
A10 splitsing van de wijk in jaren 60
Verdwijnen wijkkarakter en onherbergzaam leefklimaat
Situatie in jaren 90
Het plangebied is “een onherbergzaam gebied met eenovermaat aan verkeersruimte, extreme geluidsoverlast enbebouwing die niet aansluit bij de voor het stadsdeel zokarakteristieke ruimtelijke opbouw.”
Citaat Stedenbouwkundig Programma van Eisen (1999)
Herstructureringsplan in jaren 90
Nieuw hart voor het stadsdeel Oplossingen voor de fysieke, sociale en economische
problemen Terugdringen barrière werking en overlast A10
Ambitieus plan
Woningen, winkels, kantoren, parkeergarages, groenvoorzieningen
Nieuw hart: winkelcentrum rond marktplein, een buurtcentrum en bibliotheek, parkeren onder marktplein
Overbouwen van de A10 met aan weerskanten kantoorgebouwen, oversteek voor trams, auto’s en voetgangers, winkels op voetgangersniveau met een boulevardachtige uitstraling
Chronologie
1988 eerste plannen voor herstructurering 1999 commitment van Rijkswaterstaat 1999 versnelling door plannen voor groot onderhoud in
2001 2001 start bouw
Bouwproces verloopt stroperig
Veel partijen: Stadsdeel Bos en Lommer Project ontwikkelaars Multi Vastgoed (winkels) en Hillen
en Roosen (woningen) Bouw bruggen in pps-constructie: Multi Vastgoed, Dienst
der Domeinen en Stadsdeel Bos en Lommer Rijkswaterstaat (o.a. vergunning i.v.m. veiligheid en
doorstroming verkeer) Dienst der Domeinen van MvF (eigenaar van de lucht
boven de weg: verkoopt luchtrechten)
Complexiteit
Vergunning van RWS i.v.m. doorstroming en veiligheid op de weg
Ingewikkeld contract i.v.m. eigendom van de lucht boven de weg. Financiële overeenkomst diverse keren opengebroken.
Contracten hadden een losse opzet. Problemen door partijen gaandeweg opgelost. Nadeel dat er ruimte ontstond die voor eigen gewin benut kon worden.
In begin fase ad hoc proces management.
Problemen in 2006
2006: Inzakken parkeergarage t.g.v. constructiefouten Ontruiming van woningen op last burgemeester Cohen Onderzoek door commissie De Boer Nog steeds onduidelijk wie opdraait voor de kosten
Conclusies rapport De Boer
Fouten in de betonconstructie Wijzigingen ontwerp woningen
terwijl maatvoering onderliggende winkels al vast lag
Fouten hadden mogelijk geconstateerd kunnen worden door Bouwtoezichthouder gemeente
Onvoldoende toezicht Coördinerend hoofdconstructeur
noodzakelijk voor zo’n complex project
Geen adequate schriftelijke vastlegging
Algemene conclusies te aanzien cases
Versnippering Iedere partij zoekt naar eigen optimum Afschuiven van verantwoordelijkheid Neiging oplossing te zoeken in meer controle,
gedetailleerdere bestek, procedures en hiërarchische structuur
Onderzoek naar de rol van het aanbestedingsproces
Achtergrond van het onderzoek:Bouw staat sterk onder druk
Kritiek: bouwfraude corruptieverwijt kostenoverschrijdingen verantwoordelijkheid ten aanzien van fouten bij
bouwprojecten (Maastricht, Bos en Lommer, Hoorn) strafrechtelijke vervolging van leiding (Amer centrale)
Tegelijk: vraag bijdrage te leveren aan duurzame ontwikkeling
Hypotheses
1. De kenmerken van de bouwsector die er toe leiden dat sprake is van grote veiligheidsrisico’s vormen ook de oorzaak van de tekort schietende (duurzame) innovatiekracht.
2. Het aanbestedingsproces van grote bouwprojecten versterkt deze kenmerken.
Onderzoeksmodel
Kenmerken aan-
bestedings-proces
Kenmerken Bouwsecto
r
Veiligheids-risico’s
Duurzame innovatie
Doel van het onderzoek
1. Inzicht in de onderliggende factoren die ten grondslag liggen aan de veiligheidsrisico’s bij grote bouwprojecten.
2. Inzicht in de onderliggende factoren die ten grondslag liggen aan de duurzame innovatie.
3. Inzicht in het verband tussen de onder 1 en 2 genoemde factoren.
4. Inzicht in de wijze waarop het aanbestedingsproces invloed heeft (kan hebben) op de onder 1 en 2 genoemde factoren.
Uiteindelijk doel van het onderzoek
Op welke manier kan het aanbestedingsproces bijdrage aan hetorganiseren van verantwoordelijkheidin de bouwsector waardoor:- veiligheidsrisico’s worden beheerst- en duurzame innovatie bevordert?
Bouwproces in ruimste betekenis
van eerste idee tot planontwikkeling tot uitvoering (nieuw/ver)bouw tot gebruik en zelfs tot de sloop.
Vooronderzoek
Bijdrage studenten buiten reguliere programma om Analyse Interviews
Vervolg onderzoek:1. Enquête2. Experimenten
Interviews
diepte-interviews (op basis van open interviewprotocol)
door de gehele keten: opdrachtgever, architect, projectontwikkelaar en (onder)aannemer
geïnterviewden allen vanuit verschillende rollen betrokken bij het aanbestedingsproces
interviews naast elkaar gelegd.
Resultaten: Veiligheidsrisico’s en kansen voor duurzame innovatie
Veiligheid: Constructiefouten Gezondheid en veiligheidsrisico’s bij bouw en gebruik
Duurzame innovatiekansen: Kostenbesparingen Zuiniger energiegebruik Duurzame materialen Leefbaarheid Betrokkenheid gebruikers Architectuur innovatie
Resultaten: Kenmerken bouwsector/proces
Beperkte kennisuitwisseling Weinig risico bereidheid Verkokering/versnippering Groot vertrouwen in procedures Aansprakelijkheid Concurrentie Weinig efficiency Ondoorzichtigheid markt
Resultaten: Kenmerken bouwsector/procesTwee visies
Opdrachtnemer Tekortschietende kennis bij
opdrachtgever
Starre procedures dienen niet het beste resultaat
Hoge kosten van aanbestedingsprocedure
Verkokering bij de overheid Angst voor aansprakelijkheid Hevige concurrentie leidt tot
ondoorzichtigheid
Opdrachtgever Tijdsdruk;
tekort schietende kennis bij politici, media
Handelen volgens wet en regelgeving centraal; zorg voor onbevooroordeeld oordeel
Bouw is te duur
Versnippering bij de bouw Angst voor negatieve publiciteit Concurrentie bevordert transparantie
en beste kwaliteit tegen laagste prijs
Relevante factoren bij aanbesteding
Onduidelijkheid wettelijke eisen: angst deze te overtreden
Opdrachtnemers niet betrokken bij ideeënvorming/kennis opdrachtnemers nauwelijks benut
Gedetailleerd bestek/weinig ruimte voor alternatieven
Weinig ruimte om af te wijken na gunning Hoge kosten deelname aan aanbesteding Onduidelijkheid hoe criteria te
wegen/verhouding prijs kwaliteit
Vervolgonderzoek
Breed inzicht in verbanden Mogelijkheden om aanbestedingsproces te ontwikkelen Experimenten met nieuwe manieren van aanbesteden
Interesse om mee te doen aan vervolgonderzoek:We komen graag praten!
Kritische succesfactoren bij aanbestedingsprocedures
Lessen
Voorkom indekgedrag Concurrerende sectoren: plekken waar visieontwikkeling en
kennisuitwisseling mogelijk zijn Medewerkers betrekken bij visieontwikkeling Zoeken naar innovatieve vormen van aanbesteding waarbij in
vroeg stadium opdrachtnemer betrokken wordt in denkproces Bij complexe en innovatieve projecten ruimte in bestek voor
verbeteringen en innovatie Waarborg fonds voor risico’s en innovatie
Meer informatie over het onderzoek
Posterpresentatie van de studenten tijdenskoffiepauze
Nienke Visschers Anouk Breukers Jörgen de Klerk Dennis Rödel
Collega’s: Rolf Grouve en Maurits Sanders