1 .info Lokale Overheid

.info‘Meer maatschappelijk rendement als Smart City’

Lokale Overheid

20e jaargang | december 2014

Den Haag mag dan niet de hoofdstad van Nederland zijn, telecom-hoofdstad is het in ieder geval wel. Geen wonder dus dat de Hofstad vol enthousiasme aan de slag is gegaan met Smart Cities. Wethouder Ingrid van Engelshoven is boegbeeld. “We zijn continu op zoek naar smart solutions. Met KPN als vaste partner.”

Den Haag op de kaart als Smart City. Dát is de langgekoesterde ambitie van de wethouder van Kenniseco-nomie, Internationaal, Jeugd en Onderwijs. “Den Haag herbergt vele innovatieve en creatieve bedrijven die meewerken aan het slimmer maken van de stad. Als gemeente willen we die enorme rijkdom inzetten voor meer maatschappelijk rendement. Een project moet volgens ons winst of toegevoegde waarde hebben voor de hele maatschappij. Dat kan financieel rendement zijn, maar bijvoorbeeld ook extra werk.”

.Urgente zakenSamen met enkele founding fathers, waaronder ook KPN, ontwikkelde de gemeente dit jaar een roadmap, waarin de smart doelstellingen voor

.info is een uitgave van KPN Lokale Overheid en

brengt nieuws, opinies en achtergronden over

elektronische communicatie in de publieke sector.

helft van 2015 mee aan de slag. Dat betekent dat we vaart gaan maken.” Om nog meer te versnellen, start de gemeente binnenkort met een tech-accelerator om startende ondernemers met plannen voor een Smart City te coachen. De wethouder wordt daarbij gesteund door tientallen bedrijven en kennisinstellingen. “Iedereen staat te trappelen. Om mee te denken en om mee te doen. Dat enthousiasme bleek ook tijdens het jaarlijkse The Hague Tech Event, dat deze editie 60 procent meer bezoekers trok dan anders. Smart City is een thema waar we een wereld mee kunnen winnen. Te beginnen met onze eigen stad.”

de komende jaren staan. Bijvoor-beeld, maak de stad veiliger en de zorg beter. Van Engelshoven: “Nu onderzoekt het college van burgemeester en wethouders welke zaken urgent zijn. Ouderen blijven langer thuis wonen. Dat vraagt om slimme voorzieningen. Ook luchtkwaliteit en energiezuinig wonen zijn uitdagingen om op te pakken.” Zodra de gemeentelijke investeringsagenda is opgemaakt, gaat de gemeente proefdraaien met projecten in speciale Living Labs.

.EnthousiasmeAls het aan de wethouder ligt, maakt de stad flink vaart met alle plannen. “We willen er de eerste

”Smart City is een thema waar we een wereld mee kunnen winnen. Te beginnen met onze eigen stad.”

Ingrid van Engelshoven, gemeente Den Haag, wethouder van Kennis economie, Internationaal, Jeugd en Onder wijs.

Foto: Roos Trommelen

2 .info Lokale Overheid

Gemeenten aan de slag met Smart Cities

‘Prettig en duurzaam leven dankzij slimme combinaties’

.Open innovatieGemeenten die deze omslag in denken kunnen maken, hebben de eerste stap richting een Smart City gezet. De volgende stap is het zoeken van samenwerkingspartners.

Je gemeente ‘smart’ maken en zo het leven in stad en dorp vergemakkelijken en verduurzamen. De meeste lokale overheden in Nederland zien daar wel het nut van in, maar hebben nu urgentere zorgen. En daarom is verbindingskracht nodig, vindt Edgar van Boven, onderzoeker aan de TU Delft en KPN-architect. “In beginsel gaat het om samenwerken en het activeren van zoveel mogelijk mensen die expertise en alle andere denkbare waarde delen in netwerken.”

is daarbij vertrouwen, elkaars vaktaal leren begrijpen en de bereidheid om te delen, in plaats van alles voor jezelf te houden. Gelukkig neemt de belangstelling voor open innovatie met de dag toe. Er liggen ook kansen voor kleinere gemeenten. Ze zijn perfect om veelbelovende projecten kleinschaliger te testen.”

.Smart SenseEen voorbeeld van een Smart City-project dat binnen handbereik van iedere gemeente ligt, is het optimaliseren van de verschillende camerasystemen in een gemeente. “Overal hangen camera’s van politie, van winkeliers, vervoersbedrijven, van particulieren, noem maar op. Het is een lappendeken van goedbedoelde maar gefragmen-teerde initiatieven. Die overdaad is onnodig duur, tenzij je deze systemen slim laat samenwerken. Met het concept Smart Sense zet je de al aanwezige digitale ‘zintuigen’ in een stad slimmer in. Bijvoorbeeld door data uit sensoren in lantaarn-palen en camera’s te combineren met menselijke sociale sensoren en bijvoorbeeld hun berichten op Twitter en Facebook. Niet alleen ben je sneller op de hoogte van gedoe, het is ook nog eens goedkoper.”

Nederlandse gemeenten zijn elk op hun eigen manier aan de slag met het concept Smart City. De afgelopen jaren zagen veel innovaties het licht. Zoals een systeem dat de beschik-baarheid van parkeerplekken in een drukke stad bijhoudt en alternatieve parkeerroutes aangeeft. Maar ook slimme camera’s die melding doen bij geschreeuw of geweld. En lantaarnpalen die automatisch aangaan op het moment dat er mensen langskomen.

.Afstand van oude denken“Maar bij Smart Cities draait het zeker niet alleen om dure technolo-gische hoogstandjes, zoals veel mensen denken”, aldus Van Boven. “Meer gaat het om ‘networked communities’, om het slim verbinden van bestaande middelen en netwerken.” Een belangrijke rol is daarbij volgens hem weggelegd voor de overheid, als bedenker van onze spelregels. “Belangrijk daarbij is dat we wat meer afstand nemen van het oude business case denken. Dus meer ‘what’s in it for us?’ in plaats van ‘what’s in it for me?’. Zodat het leven van zoveel mogelijk inwoners verbetert. Dat vergt een omslag in denken en afstand van een ‘winner takes all’ samenleving.”

.Veelomvattend begrip

Smart City is een veelomvattend

begrip, waarover veel documentatie

bestaat. Edgar van Boven hanteert

de volgende definitie: een Smart

City investeert in menselijk kapitaal

en netwerken die mensen

verbinden, die bijdragen aan

duurzame economische ontwikke-

ling en een hogere kwaliteit van

leven. Dit wordt mogelijk door wijs

bestuur, participatie en betrokken-

heid van zoveel mogelijk mensen.

Van Boven: “Samenwerken is nodig voor innovatie. Burgers, bestuur-ders, bedrijven en kennisinstellingen hebben veelal gedeelde belangen en zouden als gelijkwaardige partners ieder hun verantwoordelijkheid moeten nemen. De sleutel tot succes

3 .info Lokale Overheid

.Slimme straatverlichtingEen stad die al volop met Smart Sense experimenteert is Eindhoven. Samen met KPN en andere lokale partners bekeek de gemeente de mogelijkheden om de verlichting in de stad slimmer te gebruiken. “Nu reageert straatverlichting met sensoren op de beweging van weggebruikers in de omgeving. Is er niemand, dan is het licht uit. Dat draagt bij aan een veiliger stad en bespaart kosten.” Ook wordt openbare verlichting gebruikt in mobiliteitsvraagstukken. Bijvoor-beeld door bezoekers vanaf een parkeergarage naar een evenement te leiden via verlichting. Of door de

lantaarnpalen uit te rusten met regensensoren om het verkeer bij wateroverlast om te leiden. “Als Lichtstad kon Eindhoven haar verlichting op een slimme wijze inzetten in de openbare ruimte. Een vernieuwing die bijdraagt aan de kwaliteit van leven.”

Gemeenten kunnen bij KPN Lokale Overheid terecht voor allerlei diensten die nodig zijn om Smart City te worden

.KPN organiseert regienetwerkKPN heeft gemeenten nog veel meer te bieden op het gebied van Smart City en onderscheidt de volgende

thema’s: Smart Events, Smart Home, Smart Sense en Smart Partners. Van Boven: “Door onze kennis, door samenwerking met universiteiten zoals TU Delft en onze ervaring in verschillende sectoren kunnen we gemeenten en hun partners ontzorgen.” Daarnaast kunnen gemeenten bij KPN Lokale Overheid terecht voor allerlei diensten die nodig zijn om Smart City te worden. “Maar”, zo benadrukt Van Boven nogmaals, “techniek is niet meer de bottleneck. Een Smart City begint bij Smart People met Smart Connec-tions. Dáár draait het om.”

‘Er moet een bereidheid zijn om te delen, in plaats van alles voor jezelf te houden’

Edgar van Boven, onderzoeker aan de TU Delft en KPN-architect

4 .info Lokale Overheid

Burgers kunnen voor veel gemeentelijke zaken terecht bij een digitaal loket. “Dat is straks ook voor bedrijven mogelijk”, vertelt Van Eijk. “Het past bij deze tijd om alles online en wanneer het de burger of het bedrijf uitkomt te kunnen regelen. Ook met gemeenten.” In aanloop naar de digitale verplichting in 2015 ging de gemeente Waalwijk daarom aan de slag met eHerkenning. Na een uitgebreide testfase met softwareleverancier Pink-Roccade Local Government is binnenkort de digitale dienstverlening voor bedrijven via iBurgerzaken een feit. Niet dat daarmee het fysieke loket verdwijnt. “In sommige gevallen heb je liever iemand voor je. Maar in veel gevallen voorziet eHerkenning in een behoefte.”

.Einde aan wachttijdenEen voorbeeld is de afhandeling van overlijdensaktes. Van Eijk: “Als er in een weekend veel mensen overlijden, zit maandagochtend bij ons de wachtkamer vol. Begrafenisondernemers moeten namelijk langskomen voor het opstellen van de overlijdensakte en de betaling. Als proef hebben we eerder dit jaar onze dienstverlening vereenvoudigd en konden de benodigde documenten ook gescand worden gemaild. Met eHerkenning kan straks alles digitaal. Ook de betaling.” En dat is een vooruitgang, vindt ook René Groen van uitvaartverzorger Monuta Bloemendaal regio Waalwijk. “In de huidige situatie wordt bij het gemeentelijk loket – soms na lang wachten – de overlijdensakte opgesteld. En dat terwijl de meeste benodigde informatie juist al bij een gemeente bekend is. Gelukkig maakt eHerkenning een eind aan de wachttijden en het op-en-neer rijden.”

.EigentijdseHerkenning vergroot dus de flexibiliteit voor bedrijven. Maar ook voor de gemeente zelf heeft de dienst veel voordelen. Van Eijk: “Digitale aanvragen komen recht streeks binnen in onze backoffice, waar we ze direct kunnen oppakken. Dat voorkomt pieken in de werkbelas-ting, waardoor we zaken sneller kunnen afhandelen. We zijn er dan ook trots op koploper te zijn met deze eigentijdse dienstverlening.”

KPN Lokale Overheid is eHerkenningsmakelaar en kan voor overheden de aansluiting op het netwerk verzorgen. Meer weten? Neem dan contact op met uw account-manager of met Arnold Talmon via 070-3436900, optie 2.

Bedrijven in Waalwijk altijd geholpen dankzij eHerkenning

Wat DigiD is voor burgers is eHerkenning voor bedrijven. Dankzij deze digitale authenticatie kunnen gemeenten hun diensten veilig online aanbieden. “En dat scheelt tijd”, vertelt Moniek van Eijk, Afdelings-hoofd Publiekszaken bij gemeente Waalwijk. “Tijd voor ons, maar zeker ook voor ondernemers.”

.eHerkenning

Voor uw aansluiting op eHerkenning bent u bij KPN Lokale Overheid aan het juiste adres. Via onze eHerkennings makelaar maakt u uw digitale dienstverlening vertrouwd beschikbaar voor de bedrijven waar u zaken mee doet. KPN Lokale Overheid is preferred partner van PinkRoccade Local Government voor eHerkenning en werkt samen met SIMgroep, Exxellence, MintLab, SigMax, TogNederland en GemeenteOplossingen.

5 .info Lokale Overheid

De Informatiebeveiligingsdienst voor gemeenten (IBD) wil met een aanvulling op het bestaande KING-convenant het onderwerp informatiebeveiliging onder de aandacht brengen bij leveranciers. KPN Lokale Overheid ondertekende het addendum op 7 november tijdens een leveranciersdag van KING.

KING-convenant krijgt IBD-aanvulling over informatiebeveiliging

‘Addendum is bevestiging van een mentaliteitsverandering’

Privacygevoelige informatie die op straat ligt, uitval van computers of het zoek raken van gegevens-bestanden. Als gemeente moet je er niet aan denken. Met de aanvulling leggen de IBD, een initiatief van VNG en KING, en leveranciers nu duidelijke afspraken vast om de informatiebeveiliging van gemeenten te verbeteren.

.Bescherming zwart op witHet addendum is een reactie op het toenemende besef dat onvoldoende aandacht voor informatiebeveiliging enorme consequenties kan hebben. “De hack bij DigiNotar en Lektober heeft bij veel gemeenten de ogen geopend”, vertelt Anita van Nieuwenborg, teamleider bij de IBD. “Zij willen er nu nog meer op kunnen vertrouwen dat hun leveranciers er alles aan doen om vertrouwelijke en gevoelige informatie zo goed mogelijk te beschermen. En gelukkig doen de meesten dat ook. Met de onderteke-ning van het addendum zetten ze dat nu zwart op wit.”

.Kwetsbaarheden proactief meldenMet het ondertekenen van het addendum conformeren leveranciers zich aan de door de IBD gestelde

veiligheidsregels. Van Nieuwenborg: “Zij moeten kwetsbaarheden en incidenten proactief bij hun gemeenten en bij ons melden. Maar ook maken zij bijvoorbeeld een impactanalyse om te beoordelen of de informatieveiligheid van gemeenten mogelijk in het geding is geweest.” Inmiddels hebben – naast KPN Lokale Overheid – 7 software-leveranciers en hostingpartijen op 7 november het addendum getekend.

.MentaliteitsveranderingTeamleider Van Nieuwenborg is

tevreden met alle aandacht voor het onderwerp informatiebeveiliging. “Het addendum is een bevestiging van een mentaliteitsverandering die al langer gaande is. Samenwerking is tweerichtingsverkeer en het blijft ontzettend belangrijk om kennis te delen met elkaar. Digitale veiligheid ontwikkelt zich momenteel razendsnel. Om alle risico’s en gevaren goed het hoofd te kunnen blijven bieden, heb je elkaar hard nodig.”

KPN Lokale Overheid ondertekende het addendum op 7 november tijdens een leveranciersdag van KING

In control met KPN Lokale OverheidMet het ondertekenen van het addendum laat KPN Lokale Overheid zien

informatiebeveiliging hoog op de agenda te hebben. Verantwoordelijk

portfoliomanager Pieter-Bas Nederkoorn: “Gemeenten staan voor nieuwe

uitdagingen. Met de decentralisaties krijgen zij straks met nog meer

privacygevoelige informatie te maken. Het is noodzakelijk om in control te

zijn als het gaat om de bescherming van de privacy van burgers.”

Weten wat KPN Lokale Overheid nog meer doet op het gebied van informatie-

beveiliging? Kijk op https://kpnlokaleoverheid.nl/informatiebeveiliging/

6 .info Lokale Overheid

Veranderen. Dat is zonder twijfel het kernwoord voor gemeenten in 2014. Of het nu om een veranderend takenpakket gaat, om andere samenwerkings-vormen, of om andere werkwijzen door nieuwe technologie; gemeenten hebben er volop mee te maken. Wat niet wil zeggen dat iedereen erbij staat te springen. Links en rechts is de kritiek niet van de lucht. De veranderingen pakken zich dan als donkere wolken samen. In de vorm van druk op de gemeentelijke organisatie, van hoge kosten, en van onzekerheid die nu eenmaal altijd met verandering gepaard gaat.

Gelukkig hebben ook diverse gemeenten laten zien dat veranderen meer is dan bittere noodzaak alleen. Amsterdam bijvoorbeeld, dat dankzij nieuwe 4G-technologie de kwaliteit van het water in de grachten beter kan monitoren. Of Eindhoven, dat door samen te werken in een Living Lab op grote schaal experimenteert met nieuwe diensten. Fantastische resultaten natuurlijk. Toch hoef je hiervoor geen grote stad te zijn. Het draait om een andere manier van denken: van quick wins op de korte termijn naar een duurzame verandering op de lange termijn. Daarbij speelt lef, en niet de grootte, een doorslaggevende rol.

Zeker nu de roep om standaardisatie steeds harder klinkt en er veel kritiek is op de ICT-projecten binnen de overheid (commissie-Elias!) is het belangrijk goede partners in huis te halen. Partners die snappen dat veranderen niet een doel is, maar een middel om de markt in beweging te zetten. Partners ook, die zélf niet bang zijn om te veranderen. KPN Lokale Overheid is zo’n partner. Wij weten dat veranderen eenvoudiger is als je weet waarom en hoe. En dat je veranderen niet alleen kan. En als het aan ons ligt, hoeft dat ook niet.

Op naar een nieuw en succesvol jaar.

Heimen VisserDirecteur KPN Lokale Overheid

Veranderen hoeft u niet alleen

CO

LUM

N

7 .info Lokale Overheid

Gemboxx en KPN Lokale Overheid vonden elkaar in een gedeeld streven naar meer standaardisatie. “Gemeentelijke software moet beter en goedkoper”, zegt Gemboxx-direc-teur Swier Jan Miedema. “Door te standaardiseren kan software die voor de ene gemeente is geschreven, tegen veel lagere kosten bij andere gemeenten worden ingezet.” Dat dat nog niet gebeurt komt deels door gemeenten zelf volgens Miedema. “Die vinden zichzelf uniek in vergelijking met andere gemeenten. Maar zeker met de veranderingen in het sociale domein begin 2015 zullen gemeenten juist steeds meer dezelfde taken uitvoeren.”

.Forse besparing“Gemeenten geven jaarlijks samen circa €1,2 miljard uit aan ICT, waarvan zo’n 75% aan licenties, zo blijkt uit een rapport van M&I Partners dat in 2012 verscheen. Dat kan met minder”, aldus Miedema. “Vaak voldoet een gestandaardi-seerde oplossing die een eenmalige investering vraagt. Wat mij betreft verandert het ICT-landschap voor gemeenten dan ook sterk de komende jaren.” De samenwerking met KPN Lokale Overheid is belangrijk voor zo’n vernieuwing. “KPN Lokale Overheid is een betrouwbare partner die dankzij haar uitgebreide Gemnet-netwerk een grote bijdrage kan leveren aan

PARTNER

Nieuw ICT-landschap dankzij software van GemboxxVeilig en snel berichten uitwisselen met jeugdbescherming en jeugd-reclassering. Vanaf 2015 moeten alle gemeenten hun ICT daarop hebben ingericht. Samen met ICT-ontwikkelaar Gemboxx biedt KPN Lokale Overheid daarom de Digitale Deurmat CORV: een eenvoudige en betaalbare oplossing om snel aan te sluiten op de Collectieve Opdracht Routeer Voorziening.

betere, veiligere, gestandaardiseerde en goedkopere producten en diensten voor gemeenten. Digitale Deurmat-CORV is het eerste voorbeeld van die gedeelde ambitie.”

.Meer vrijheid, meer keuzeNaast die dienst Digitale Deurmat-CORV heeft Gemboxx meer ambitieuze plannen. Pay per use, leverancieronafhankelijke software en gegevensbeheer door burgers in plaats van door gemeenten. “Gemeenten moeten makkelijker kunnen kiezen voor functionaliteit, zonder ingewikkelde koppelingen en architectuur. Eenvoud, daar zet Gemboxx zich de komende jaren voor in.”

.Digitale Deurmat-CORV

Om de formele berichtenstroom

tussen het justitiedomein en het

gemeentelijke domein te

digitaliseren en uniformeren

wordt de Collectieve Opdracht

Routeer Voorziening – kortweg

CORV – ingezet. Iedere gemeente

moet in het nieuwe jeugdstelsel

aangesloten zijn op de CORV.

Digitale Deurmat-CORV is een

SaaS-oplossing waarmee

gemeenten snel aan alle

noodzakelijke eisen kunnen

voldoen.

domein: //Gemeente

domein: //Justitie

8 .info Lokale Overheid

.MO

OI !

Volg ons ook viaLokale Overheid

COLOFON Uitgave: KPN Lokale Overheid, Maanplein 110, 2516 CK Den Haag | Telefoon (070) 343 69 00 | Voor reacties en redactionele bijdragen: info.lokaleoverheid@kpn.com | Vormgeving, illustraties & beeld: Hoogteyling BNO, Schiedam.

Al 77 gemeenten maken gebruik van eHerkenning via KPN Lokale Overheid

KPN rolt als eerste in Nederland het 4G netwerk uit

Gemeenten maken werk van de decentralisaties Jan Kees de Jager is de nieuwe CFO van KPN

Steeds meer gemeenten omarmen duurzaamheid KPN Lokale Overheid introduceert flexibele cloud oplossingen

die gemeenten ondersteunen bij decentralisaties en fusies Medewerkers doneren hun kerstpakket

aan het KPN Mooiste Contact Fonds om zieke kinderen thuis toch les te laten krijgen van hun eigen juf of meester

KPN Lokale Overheid heeft de Digitale Deurmat CORV ontwikkeld met partners Gemboxx en Jnet (GemCloud)

Het Gemnet Netwerk beschikt over een veilige mobiele aansluiting (M2M)

Gemeente Rotterdam kiest voor datacenter van KPN KPN Lokale Overheid ontwikkelt een visie over

Smart City voor gemeenten

100 nieuwe gemeenten aangesloten op Digikoppeling Veel aandacht voor security bij gemeenten

Het Gemnet Netwerk is klaar voor toekomstige ontwikkelingen als GemeenteCloud 19 Maart zijn de gemeenteraadsverkiezingen geweest

De vervanging van PKIoverheid-certificaten verliep zonder problemen

De levering van smartcards wordt gemoderniseerd en vereenvoudigd

2015 wordt voor gemeenten een uitdagend jaar KPN

wenst u fijne kerstdagen

en een heel goed en gezond nieuw jaar!