Kostenbewust beleid op school

7
Kostenbewust beleid op school Caleidoscoop jg. 26 nr. 5 24 Leen De Clercq en Ryn Huybrechts zijn medewerkers bij SOS Schulden Op School vzw. Deze organisatie is ontstaan om scholen te helpen een actief kostenbeheersend beleid op het getouw te zetten. Armoede duikt vandaag de dag steeds vaker op in onze veeleisende en welvarende samenleving. Er zijn namelijk steeds meer risicogroepen met een verhoogde kans op armoede: generatie- armen, eenoudergezinnen, werklozen … Ook het onderwijs in Vlaanderen krijgt er meer dan ooit mee te maken. Hoewel schoolbesturen creatief trachten in te grijpen bij de armoedeproblemen van hun leerlingen, zijn sommige scholen ten einde raad. Schrijnende voorbeelden van armoede in het onderwijs die de media halen: lege brooddozen waarmee kinderen of jongeren naar school komen, niet-uitgereikte schoolrapporten omwille van onbetaalde rekeningen, incassobu- reaus die ingeschakeld worden om schulden te innen enz. ‘Onbetaalde schoolrekeningen’ behoren tot de meest pertinente armoedeproble- men die scholen formuleren. Het gevolg is dat de school tekorten oploopt. Het gat in hun begroting krijgen ze niet ingevuld omdat gezinnen moeilijk, of zelfs helemaal niet, de facturen van hun kinderen (kunnen) betalen. Een financieel gezonde boekhouding bij scholen komt daardoor op de helling te staan. Het bezorgt medewerkers op school een gevoel van onmacht en een pak kopzorgen. Er zijn vele vragen die bij deze armoede- trend komen kijken. Kan of moet een school ingrijpen in deze problematiek? En zo ja, hoe gaat men dit aanpakken? Welke stappen tot oplossing worden gezet? Brengt een structurele aanpak bij de armoedegezinnen soelaas? Wie in armoede leeft, krijgt te maken met sociale uitsluiting op verschillende levensdomeinen zoals onderwijs, cultuur en vrije tijd, huisvesting, gezondheid, arbeid en inkomen. Daarom is het van wezenlijk belang dat scholen het armoedeprobleem onderkennen en kiezen voor de nodige zorg en een begripvolle aanpak. In dit artikel focussen we daarbij op een betaalbaar en kostenbewust onderwijs. Kostenbewust beleid op school Leen De Clercq en Ryn Huybrechts

Transcript of Kostenbewust beleid op school

Page 1: Kostenbewust beleid op school

Kostenbewust beleid op school

Caleidoscoop jg. 26 nr. 5

24

Leen De Clercq en Ryn Huybrechts zijn medewerkers bij SOS Schulden Op School vzw.

Deze organisatie is ontstaan om scholen te helpen een actief kostenbeheersend beleid op

het getouw te zetten.

Armoede duikt vandaag de dag steeds vaker op in onze veeleisende en welvarende samenleving. Er zijn namelijk steeds meer risicogroepen met een verhoogde kans op armoede: generatie-armen, eenoudergezinnen, werklozen … Ook het onderwijs in Vlaanderen krijgt er meer dan ooit mee te maken. Hoewel schoolbesturen creatief trachten in te grijpen bij de armoedeproblemen van hun leerlingen, zijn sommige scholen ten einde raad. Schrijnende voorbeelden van armoede in het onderwijs die de media halen: lege brooddozen waarmee kinderen of jongeren naar school komen, niet-uitgereikte schoolrapporten omwille van onbetaalde rekeningen, incassobu-reaus die ingeschakeld worden om schulden te innen enz.

‘Onbetaalde schoolrekeningen’ behoren tot de meest pertinente armoedeproble-men die scholen formuleren. Het gevolg is dat de school tekorten oploopt. Het gat in hun begroting krijgen ze niet ingevuld omdat gezinnen moeilijk, of zelfs helemaal

niet, de facturen van hun kinderen (kunnen) betalen. Een financieel gezonde boekhouding bij scholen komt daardoor op de helling te staan. Het bezorgt medewerkers op school een gevoel van onmacht en een pak kopzorgen.

Er zijn vele vragen die bij deze armoede-trend komen kijken. Kan of moet een school ingrijpen in deze problematiek? En zo ja, hoe gaat men dit aanpakken? Welke stappen tot oplossing worden gezet? Brengt een structurele aanpak bij de armoedegezinnen soelaas?

Wie in armoede leeft, krijgt te maken met sociale uitsluiting op verschillende levensdomeinen zoals onderwijs, cultuur en vrije tijd, huisvesting, gezondheid, arbeid en inkomen. Daarom is het van wezenlijk belang dat scholen het armoedeprobleem onderkennen en kiezen voor de nodige zorg en een begripvolle aanpak. In dit artikel focussen we daarbij op een betaalbaar en kostenbewust onderwijs.

Kostenbewust beleid op school

Leen De Clercq en Ryn Huybrechts

Onderwijs creëert kansen om vooruit te geraken in samenleving (Foto: Plrang)

Page 2: Kostenbewust beleid op school

Kostenbewust beleid op school 25

Standpunten SOS Schulden op School vzw

Vorig schooljaar 2013-2014 werd het memorandum van SOS Schulden op School vzw gepubliceerd naar aanleiding van de verkiezingen in mei 2014. Hierin werden vijf beleidsaanbevelingen opgenomen voor de nieuwe Vlaamse regering. Deze aanbevelingen werden opgebouwd rond enkele standpunten van onze vzw.

Standpunt 1: commercialisering in het onderwijsDe commercialisering in het onderwijs neemt toe. Scholen zetten steeds vaker de stap naar externe firma’s om de opvolging van bepaalde schoolse activiteiten aan toe te vertrouwen of ze doen beroep op nieuwe en soms dure technologieën. Voorbeelden hiervan zijn de uitbesteding van schooluitstappen en -reizen aan reisbureaus, bestellingen en betalingen van boeken aan boeken-firma’s, onbetaalde rekeningen laten opvolgen door incassobureaus, gebruik-maken van laptops en tablets … We beseffen dat scholen deze stap zetten doordat ze geconfronteerd worden met tijdsgebrek om deze zaken goed op te volgen.

SOS Schulden op School vzw is ervan overtuigd dat het zeer zinvol is dat de beleidsmakers aandacht zouden beste-den aan dit thema. Meer concreet door: - opdracht te geven tot een onderzoek

om deze problematiek in kaart te brengen en in goede banen te leiden;

- aandacht te besteden aan de sensibili-satie van scholen over de gevolgen van deze commercialiseringstendens;

- op zoek te gaan naar alternatieven voor commercialisering en deze te promoten.

Standpunt 2: maximumfactuur voor het secundair onderwijsIn 2008 werd er een maximumfactuur ingevoerd in het lager onderwijs. Via dit systeem wil men onderwijs betaalbaar maken voor iedereen. In het secundair onderwijs bestaat er op dit moment (nog) geen maximumfactuur. De facturen liggen hier echter hoger dan in het lager onderwijs. Onder meer door de verschillende studierichtingen is het niet zo evident om hier maximumbedragen te bepalen.

SOS Schulden op School vzw vraagt bijgevolg aan de beleidsmakers om werk te maken van de ontwikkeling van een maximumfactuur (of facturen) voor het secundair onderwijs in het kader van het nastreven van gelijke onderwijskansen. Meer concreet door:- alle scholen bewust te maken van de

positieve effecten van de maximumfac-tuur ten gunste van gelijke onderwijs-kansen voor iedere leerling;

- dit veranderingsproces te stimuleren en een dergelijk project op te starten bij de 1e graad secundair onderwijs.

Standpunt 3: ‘omgaan met diversiteit’ als basiscompetentie in de lerarenopleidingAlle toekomstige leerkrachten zullen in hun loopbaan geconfronteerd worden met diversiteit. Mensen, leerlingen, ouders … kunnen op zoveel vlakken van elkaar verschillen. Omgaan met diversiteit is geen eenvoudige opdracht, zeker niet voor beginnende leerkrachten. SOS Schulden op School vzw is ervan overtuigd dat het omgaan met diversiteit op een positieve manier een enorm verschil kan maken. Verschillende hogescholen proberen hieraan aandacht te besteden tijdens projectweken, maar dit volstaat niet.

Wij vragen daarom aan de beleidsmakers een vak als ‘het omgaan met diversiteit’ een volwaardige plaats te geven in het curriculum van de lerarenopleidingen en als te verwerven basiscompetentie te benoemen. Meer concreet door:- specifieke acties te nemen om diversi-

teit op de agenda te plaatsen van de hogescholen die lerarenopleidingen aanbieden;

- de onderwijssector aan te moedigen op een positieve manier te blijven omgaan met diversiteit;

- te zorgen voor het opleiden van de lerarenopleiders rond het omgaan met diversiteit;

- ervoor te zorgen dat al onze leerkrach-ten een ethische en pedagogische basishouding verwerven om te kunnen omgaan met een steeds groter wordende diversiteit aan leerlingen.

Standpunt 4: blijven inzetten op sensibilisatie en opleiding omtrent kostenbewust onderwijs met aandacht voor samen-werkingAlle scholen hebben er belang bij om actief te werken aan kostenbeheersing en deskundigheid te verwerven op dit vlak. Er wordt namelijk vastgesteld dat steeds meer scholen geconfronteerd worden met openstaande rekeningen en met meer kwetsbare gezinnen.

Het belang van sensibilisatie spreekt voor zich. Men moet namelijk voldoende kennis en inzicht verwerven in de armoedeproblematiek vooraleer men verdere stappen kan zetten. Bovendien vraagt het een groot inlevingsvermogen, zorg en betrokkenheid om met mogelijke aandachtspunten om te gaan. Het voeren van een kostenbewust beleid met aandacht voor samenwerking blijft voor vele scholen een moeilijke uitdaging.

Bijgevolg pleiten wij er bij de beleidsma-kers voor om sensibilisatie, opleiding en samenwerking te blijven stimuleren. Meer concreet door:- in te zetten op preventie van onbe-

taalde schoolfacturen door scholen te stimuleren om te werken aan een kostenbewust beleid;

- aandacht te blijven besteden aan de ondersteuning en coaching van scholen hierbij i.s.m. partners uit het onderwijs-veld;

- te blijven inzetten op kwaliteitsvol en betaalbaar onderwijs voor iedereen.

ENKELE CIJFERS OVER ARMOEDE

• Het aantal Vlamingen in armoede is in 2012 met een derde toegenomen.

• 15% van de Belgen leeft in armoede.

• 22,2% van de alleenstaanden in Vlaanderen leeft in armoede.

• 1 op 10 Vlamingen leeft met een inkomen onder de armoedegrens. Ze verdienen minder dan € 975 per maand.

• Van de 0-17-jarigen leeft 16,9% onder de armoedegrens.

• 1 op 5 kinderen heeft een verhoogd armoederisico.

Bronnen: op basis van het eerste Federaal Jaarboek Armoede 2012 en gegevens verzameld via het Vlaams Netwerk tegen armoede en www.1op10.be

Page 3: Kostenbewust beleid op school

Kostenbewust beleid op school

Caleidoscoop jg. 26 nr. 5

26

Standpunt 5: school- en studietoelagen: automatisering verder uitbouwen

De uitvoering van de gedeeltelijke automatisering van de studietoelagen is uiteraard een goede zaak. Het aanvraag-systeem werd namelijk al vereenvoudigd voor gezinnen die voordien een toelage hadden. Er werd aangekondigd dat vanaf 2014-2015 de gefaseerde invoering van de automatische studietoelagen van start gaat. Het zal hierbij van belang zijn dit systeem te blijven evalueren, bijsturen en ontwikkelen met oog voor kwetsbare doelgroepen. Kwetsbare gezinnen hebben bijvoorbeeld vaker te maken met complexere gezinssituaties (nieuw-

samengestelde gezinnen) en vinden moeilijker toegang tot het gebruik van nieuwe media en technologieën.

SOS Schulden op School vzw vraagt aan de beleidsmakers hierbij ook extra aandacht te besteden aan de ontwikke-ling van een laagdrempelig systeem voor mensen in (kans)armoede door:- aandacht te hebben voor de noden van

kwetsbare gezinnen. Zet in op vereen-voudiging van het proces, zodat dit makkelijk toegankelijk en zeer laag-drempelig wordt voor de doelgroep;

- rekening te houden met de diversiteit van de kwetsbare doelgroep.

Werken aan betaalbaar en kostenbewust onderwijs: zeven stapstenen

Vanuit de hedendaagse armoedeproble-matiek en met in het achterhoofd dat elk kind recht heeft op gelijke onderwijskan-sen, zoekt SOS Schulden Op School vzw samen met de scholen naar concrete handvaten voor een ‘kostenbewust beleid’. Uit ervaring blijkt dat preventief omgaan met armoede en schulden belangrijk is.

Enkele jaren geleden ontwikkelde SOS Schulden op School vzw een zevenstap-pentraject als hulpmiddel of leidraad voor het aanpakken van de schoolkostenpro-blematiek.

Het zevenstappentraject zorgt ervoor dat de problematiek eenvoudiger te benaderen wordt, door telkens op bepaalde onderdelen te focussen. Scholen die al bepaalde thema’s hebben aangepakt, kunnen werk maken van de overige thema’s. Er zit dus wel een logische volgorde in de stappen, maar scholen kunnen gerust focussen op de thema’s die zij willen behandelen.

Op de website www.schuldenopschool.be vindt men bij elke stapsteen materiaal en tips om te gebruiken op school.

SOS SCHULDEN OP SCHOOL VZW

SOS Schulden op School is een vzw die streeft naar gelijke onderwijskansen voor álle kinderen en

jongeren, meer specifi ek door aandacht te besteden aan kosten op school. Problemen met schoolkosten

kunnen uitsluiting van kinderen en jongeren in de hand werken. SOS Schulden Op School vzw wordt

gesubsidieerd door het departement Onderwijs en Vorming en de Stad Aalst (voor een lokaal project).

Wij willen de onderwijssector:

- sensibiliseren om solidair te zijn met kansarmen en kwetsbare gezinnen (bv. eenoudergezinnen),

maar daarnaast ook met mensen die door omstandigheden zoals echtscheiding, verlies van werk,

faillissement … in fi nanciële problemen komen;

- aansporen om naast een bewust kostenbeheersend beleid ook een sensibiliserend beleid te voeren.

Dat beleid zal meer effect hebben naarmate het draagvlak binnen de school vergroot. Het is belangrijk

dat de school (schoolpersoneel, leerkrachten inbegrepen) een doordachte visie heeft op armoede,

want anders blijven de inspanningen die men doet, eenmalige lapmiddelen;

- ondersteunen om preventie van uitsluiting geïntegreerd deel te laten uitmaken van het zorgbeleid

van de school.

Onze uitgangspunten:

- Onderwijs moet aan iedereen gelijke kansen bieden. Kostenbeheersing draagt daartoe bij.

- Het is mogelijk om tegelijk goedkoop en kwaliteitsvol onderwijs aan te bieden.

- Een kind mag nooit slachtoffer zijn van een fi nancieel geschil tussen school en gezin.

Wat doen we?

Naast het aanreiken van een methodiek om schoolkostenproblemen te benaderen (nl. het zevenstap-

pentraject) en het verspreiden van beleidsaanbevelingen, heeft SOS Schulden Op School vzw een eigen

opleidingsaanbod. Wij richten dit aanbod naar basisscholen, secundaire scholen, welzijnsorganisaties,

hogescholen, oudercomités, gemeente- en OCMW-besturen … Deze opleidingen worden gegeven door

medewerkers van onze vzw en door vrijwillige medewerkers die ervaring hebben in de onderwijs- en

welzijnssector, zoals voormalige directeurs en CLB-medewerkers.

SOS Schulden op School vzw biedt workshops aan rond het zevenstappentraject, een intensief

opleidingstrajecttraject rond de schoolkostenproblematiek voor alle onderwijsbetrokkenen en

trajectbegeleiding in samenwerking met andere partners (bv. OCMW, gemeente- en stadsbesturen,

CAW, lokaal overlegplatform of LOP, CLB’s).

Heb je vragen in verband met onze werking en/of in

verband kostenbewust onderwijs?

Neem gerust contact op:

SOS Schulden op School vzw

Wellekensstraat 45, 9300 Aalst

053 73 08 21

[email protected]

www.schuldenopschool.be

Page 4: Kostenbewust beleid op school

Cal

eido

scoo

p jg

. 26

nr. 5

Kostenbewust beleid op school 27

Stapsteen 1: school voor de spiegel

De school bekijkt zichzelf kritisch en maakt aan de hand van een instrument dat door SOS Schulden Op School vzw werd ontwikkeld een analyse van hun werking via rubrieken. De rubrieken zijn verbonden met thema’s omtrent kostenbewust onderwijs. De analyse biedt een antwoord op de volgende vragen: Waar scoort de school sterk? Waar scoort de school zwak? Wat is voor verbetering vatbaar? Waar situeren zich de kansen? Op die manier maakt de school een soort sterkte-zwakteanalyse van het eigen kostenbewust beleid. Het resultaat vormt de basis voor een stappen- of actieplan.

Deze zelfanalyse gebeurt het best met alle personeelsleden en participanten zoals ouders en externe mensen met ervaring of expertise in kansarmoede en/of kwetsbare situaties van gezinnen. Ieder individu kijkt namelijk vanuit zijn profes-sionele achtergrond of vanuit zijn beleidspositie naar kansarmoede en kwetsbare situaties van gezinnen. Zij zullen er vervolgens ook een andere invulling of waardering aan geven.

Stapsteen 2: sensibiliseren

Alle schoolmedewerkers worden gecon-fronteerd met diversiteit. Mensen, leerlin-gen, ouders … kunnen op zoveel vlakken van elkaar verschillen. We denken daarbij

aan het verschil in cultuur, huidskleur, sociale of familiale achtergrond … Omgaan met diversiteit en oog hebben voor diversiteit is geen eenvoudige opdracht. In deze stap willen we kennis en inzicht bijbrengen over armoede, kwetsbaarheid van ouders … dus diversiteit ruim bekeken. Het zijn niet enkel leerkrachten die geconfronteerd worden met kansarmoede en kwetsbare situaties. Ook administratief schoolperso-neel zoals secretariaatsmedewerkers en boekhouders maken dit mee.

Bewust worden van en stilstaan bij armoede en kwetsbaarheid van gezinnen via uitwisselingsmomenten met het schoolteam, is van belang. Structurele of occasionele intervisiemomenten en objectieve informatieoverdracht zijn hiertoe bevorderlijk. Dat laatste gebeurt vaak tijdens een pedagogische studiedag, een personeelsvergadering … voor het schoolpersoneel. Heel belangrijk in dit bewustwordingsverhaal is de stem van de kansarme zelf. De confrontatie met het verhaal van een kansarme kan vaak op een groter begrip en empathie rekenen. Elke verandering ten aanzien van armoede en kwetsbare situaties van gezinnen binnen het schoolteam, begint namelijk met persoonlijk inzicht, begrip en empathie van de schoolmedewerkers.

Stapsteen 3: de schoolcode

Als de school het kostenbeleid wil aanpakken, een goed beeld van zichzelf heeft en de schoolmedewerkers er klaar voor zijn, dan is de tijd rijp voor het opstellen van een schoolcode. De schoolcode is een document waarin de school zijn visie, doelstellingen en acties omtrent het schoolkostenbeleid en alle thema’s die hierop invloed hebben, opneemt en waaraan de school systema-tisch gaat werken. Een schoolcode is in de eerste plaats een actief document dat jaarlijks kan aangepast worden aan de prioriteiten, het tempo en de cultuur van de school.

Het kan een keuze zijn om als koepel of net, met diverse scholen samen (netover-

BOX 1. OMGAAN MET SIGNALEN VAN (KANS)ARMOEDE EN KWETSBAARHEID VAN GEZINNEN

In 2003 werd er een signaallijst ontwikkeld vanuit een samenwerkingsverband van de dienst In 2003 werd er een signaallijst ontwikkeld vanuit een samenwerkingsverband van de dienst In 2003 werd er een signaallijst ontwikkeld vanuit een samenwerkingsverband van de dienst In 2003 werd er een signaallijst ontwikkeld vanuit een samenwerkingsverband van de dienst In 2003 werd er een signaallijst ontwikkeld vanuit een samenwerkingsverband van de dienst In 2003 werd er een signaallijst ontwikkeld vanuit een samenwerkingsverband van de dienst In 2003 werd er een signaallijst ontwikkeld vanuit een samenwerkingsverband van de dienst In 2003 werd er een signaallijst ontwikkeld vanuit een samenwerkingsverband van de dienst In 2003 werd er een signaallijst ontwikkeld vanuit een samenwerkingsverband van de dienst In 2003 werd er een signaallijst ontwikkeld vanuit een samenwerkingsverband van de dienst In 2003 werd er een signaallijst ontwikkeld vanuit een samenwerkingsverband van de dienst In 2003 werd er een signaallijst ontwikkeld vanuit een samenwerkingsverband van de dienst In 2003 werd er een signaallijst ontwikkeld vanuit een samenwerkingsverband van de dienst In 2003 werd er een signaallijst ontwikkeld vanuit een samenwerkingsverband van de dienst In 2003 werd er een signaallijst ontwikkeld vanuit een samenwerkingsverband van de dienst In 2003 werd er een signaallijst ontwikkeld vanuit een samenwerkingsverband van de dienst In 2003 werd er een signaallijst ontwikkeld vanuit een samenwerkingsverband van de dienst In 2003 werd er een signaallijst ontwikkeld vanuit een samenwerkingsverband van de dienst In 2003 werd er een signaallijst ontwikkeld vanuit een samenwerkingsverband van de dienst

Welzijn - cel Onderwijs Stad Turnhout en andere onderwijspartners zoals pedagogische begeleiders, Welzijn - cel Onderwijs Stad Turnhout en andere onderwijspartners zoals pedagogische begeleiders, Welzijn - cel Onderwijs Stad Turnhout en andere onderwijspartners zoals pedagogische begeleiders, Welzijn - cel Onderwijs Stad Turnhout en andere onderwijspartners zoals pedagogische begeleiders, Welzijn - cel Onderwijs Stad Turnhout en andere onderwijspartners zoals pedagogische begeleiders, Welzijn - cel Onderwijs Stad Turnhout en andere onderwijspartners zoals pedagogische begeleiders, Welzijn - cel Onderwijs Stad Turnhout en andere onderwijspartners zoals pedagogische begeleiders, Welzijn - cel Onderwijs Stad Turnhout en andere onderwijspartners zoals pedagogische begeleiders, Welzijn - cel Onderwijs Stad Turnhout en andere onderwijspartners zoals pedagogische begeleiders, Welzijn - cel Onderwijs Stad Turnhout en andere onderwijspartners zoals pedagogische begeleiders, Welzijn - cel Onderwijs Stad Turnhout en andere onderwijspartners zoals pedagogische begeleiders, Welzijn - cel Onderwijs Stad Turnhout en andere onderwijspartners zoals pedagogische begeleiders, Welzijn - cel Onderwijs Stad Turnhout en andere onderwijspartners zoals pedagogische begeleiders, Welzijn - cel Onderwijs Stad Turnhout en andere onderwijspartners zoals pedagogische begeleiders, Welzijn - cel Onderwijs Stad Turnhout en andere onderwijspartners zoals pedagogische begeleiders, Welzijn - cel Onderwijs Stad Turnhout en andere onderwijspartners zoals pedagogische begeleiders, Welzijn - cel Onderwijs Stad Turnhout en andere onderwijspartners zoals pedagogische begeleiders, Welzijn - cel Onderwijs Stad Turnhout en andere onderwijspartners zoals pedagogische begeleiders, Welzijn - cel Onderwijs Stad Turnhout en andere onderwijspartners zoals pedagogische begeleiders, Welzijn - cel Onderwijs Stad Turnhout en andere onderwijspartners zoals pedagogische begeleiders,

lerarenopleiders en het CLB. Deze lijst heeft tot doel de leerlingen en ouders die maatschappelijk lerarenopleiders en het CLB. Deze lijst heeft tot doel de leerlingen en ouders die maatschappelijk lerarenopleiders en het CLB. Deze lijst heeft tot doel de leerlingen en ouders die maatschappelijk lerarenopleiders en het CLB. Deze lijst heeft tot doel de leerlingen en ouders die maatschappelijk lerarenopleiders en het CLB. Deze lijst heeft tot doel de leerlingen en ouders die maatschappelijk lerarenopleiders en het CLB. Deze lijst heeft tot doel de leerlingen en ouders die maatschappelijk lerarenopleiders en het CLB. Deze lijst heeft tot doel de leerlingen en ouders die maatschappelijk lerarenopleiders en het CLB. Deze lijst heeft tot doel de leerlingen en ouders die maatschappelijk lerarenopleiders en het CLB. Deze lijst heeft tot doel de leerlingen en ouders die maatschappelijk lerarenopleiders en het CLB. Deze lijst heeft tot doel de leerlingen en ouders die maatschappelijk lerarenopleiders en het CLB. Deze lijst heeft tot doel de leerlingen en ouders die maatschappelijk lerarenopleiders en het CLB. Deze lijst heeft tot doel de leerlingen en ouders die maatschappelijk lerarenopleiders en het CLB. Deze lijst heeft tot doel de leerlingen en ouders die maatschappelijk lerarenopleiders en het CLB. Deze lijst heeft tot doel de leerlingen en ouders die maatschappelijk lerarenopleiders en het CLB. Deze lijst heeft tot doel de leerlingen en ouders die maatschappelijk lerarenopleiders en het CLB. Deze lijst heeft tot doel de leerlingen en ouders die maatschappelijk lerarenopleiders en het CLB. Deze lijst heeft tot doel de leerlingen en ouders die maatschappelijk lerarenopleiders en het CLB. Deze lijst heeft tot doel de leerlingen en ouders die maatschappelijk lerarenopleiders en het CLB. Deze lijst heeft tot doel de leerlingen en ouders die maatschappelijk lerarenopleiders en het CLB. Deze lijst heeft tot doel de leerlingen en ouders die maatschappelijk

kwetsbaar zijn, sneller te herkennen. De lijst bevat zes rubrieken met telkens enkele mogelijke signalen: kwetsbaar zijn, sneller te herkennen. De lijst bevat zes rubrieken met telkens enkele mogelijke signalen: kwetsbaar zijn, sneller te herkennen. De lijst bevat zes rubrieken met telkens enkele mogelijke signalen: kwetsbaar zijn, sneller te herkennen. De lijst bevat zes rubrieken met telkens enkele mogelijke signalen: kwetsbaar zijn, sneller te herkennen. De lijst bevat zes rubrieken met telkens enkele mogelijke signalen: kwetsbaar zijn, sneller te herkennen. De lijst bevat zes rubrieken met telkens enkele mogelijke signalen: kwetsbaar zijn, sneller te herkennen. De lijst bevat zes rubrieken met telkens enkele mogelijke signalen: kwetsbaar zijn, sneller te herkennen. De lijst bevat zes rubrieken met telkens enkele mogelijke signalen: kwetsbaar zijn, sneller te herkennen. De lijst bevat zes rubrieken met telkens enkele mogelijke signalen: kwetsbaar zijn, sneller te herkennen. De lijst bevat zes rubrieken met telkens enkele mogelijke signalen: kwetsbaar zijn, sneller te herkennen. De lijst bevat zes rubrieken met telkens enkele mogelijke signalen: kwetsbaar zijn, sneller te herkennen. De lijst bevat zes rubrieken met telkens enkele mogelijke signalen: kwetsbaar zijn, sneller te herkennen. De lijst bevat zes rubrieken met telkens enkele mogelijke signalen: kwetsbaar zijn, sneller te herkennen. De lijst bevat zes rubrieken met telkens enkele mogelijke signalen: kwetsbaar zijn, sneller te herkennen. De lijst bevat zes rubrieken met telkens enkele mogelijke signalen: kwetsbaar zijn, sneller te herkennen. De lijst bevat zes rubrieken met telkens enkele mogelijke signalen: kwetsbaar zijn, sneller te herkennen. De lijst bevat zes rubrieken met telkens enkele mogelijke signalen: kwetsbaar zijn, sneller te herkennen. De lijst bevat zes rubrieken met telkens enkele mogelijke signalen: kwetsbaar zijn, sneller te herkennen. De lijst bevat zes rubrieken met telkens enkele mogelijke signalen: kwetsbaar zijn, sneller te herkennen. De lijst bevat zes rubrieken met telkens enkele mogelijke signalen:

1. gezinsachtergrond: samenstelling, werksituatie ouders, opleiding ouders …1. gezinsachtergrond: samenstelling, werksituatie ouders, opleiding ouders …1. gezinsachtergrond: samenstelling, werksituatie ouders, opleiding ouders …1. gezinsachtergrond: samenstelling, werksituatie ouders, opleiding ouders …1. gezinsachtergrond: samenstelling, werksituatie ouders, opleiding ouders …1. gezinsachtergrond: samenstelling, werksituatie ouders, opleiding ouders …1. gezinsachtergrond: samenstelling, werksituatie ouders, opleiding ouders …1. gezinsachtergrond: samenstelling, werksituatie ouders, opleiding ouders …1. gezinsachtergrond: samenstelling, werksituatie ouders, opleiding ouders …1. gezinsachtergrond: samenstelling, werksituatie ouders, opleiding ouders …1. gezinsachtergrond: samenstelling, werksituatie ouders, opleiding ouders …1. gezinsachtergrond: samenstelling, werksituatie ouders, opleiding ouders …1. gezinsachtergrond: samenstelling, werksituatie ouders, opleiding ouders …1. gezinsachtergrond: samenstelling, werksituatie ouders, opleiding ouders …1. gezinsachtergrond: samenstelling, werksituatie ouders, opleiding ouders …1. gezinsachtergrond: samenstelling, werksituatie ouders, opleiding ouders …1. gezinsachtergrond: samenstelling, werksituatie ouders, opleiding ouders …1. gezinsachtergrond: samenstelling, werksituatie ouders, opleiding ouders …1. gezinsachtergrond: samenstelling, werksituatie ouders, opleiding ouders …1. gezinsachtergrond: samenstelling, werksituatie ouders, opleiding ouders …

2. gezin en school: taalvaardigheid, niet/laattijdig betalen, administratie …2. gezin en school: taalvaardigheid, niet/laattijdig betalen, administratie …2. gezin en school: taalvaardigheid, niet/laattijdig betalen, administratie …2. gezin en school: taalvaardigheid, niet/laattijdig betalen, administratie …2. gezin en school: taalvaardigheid, niet/laattijdig betalen, administratie …2. gezin en school: taalvaardigheid, niet/laattijdig betalen, administratie …2. gezin en school: taalvaardigheid, niet/laattijdig betalen, administratie …2. gezin en school: taalvaardigheid, niet/laattijdig betalen, administratie …2. gezin en school: taalvaardigheid, niet/laattijdig betalen, administratie …2. gezin en school: taalvaardigheid, niet/laattijdig betalen, administratie …2. gezin en school: taalvaardigheid, niet/laattijdig betalen, administratie …2. gezin en school: taalvaardigheid, niet/laattijdig betalen, administratie …2. gezin en school: taalvaardigheid, niet/laattijdig betalen, administratie …2. gezin en school: taalvaardigheid, niet/laattijdig betalen, administratie …2. gezin en school: taalvaardigheid, niet/laattijdig betalen, administratie …2. gezin en school: taalvaardigheid, niet/laattijdig betalen, administratie …2. gezin en school: taalvaardigheid, niet/laattijdig betalen, administratie …2. gezin en school: taalvaardigheid, niet/laattijdig betalen, administratie …2. gezin en school: taalvaardigheid, niet/laattijdig betalen, administratie …2. gezin en school: taalvaardigheid, niet/laattijdig betalen, administratie …

3. fi nanciële draagkracht en huisvesting: vervangingsinkomen, budgetbegeleiding, woonsituatie …3. fi nanciële draagkracht en huisvesting: vervangingsinkomen, budgetbegeleiding, woonsituatie …3. fi nanciële draagkracht en huisvesting: vervangingsinkomen, budgetbegeleiding, woonsituatie …3. fi nanciële draagkracht en huisvesting: vervangingsinkomen, budgetbegeleiding, woonsituatie …3. fi nanciële draagkracht en huisvesting: vervangingsinkomen, budgetbegeleiding, woonsituatie …3. fi nanciële draagkracht en huisvesting: vervangingsinkomen, budgetbegeleiding, woonsituatie …3. fi nanciële draagkracht en huisvesting: vervangingsinkomen, budgetbegeleiding, woonsituatie …3. fi nanciële draagkracht en huisvesting: vervangingsinkomen, budgetbegeleiding, woonsituatie …3. fi nanciële draagkracht en huisvesting: vervangingsinkomen, budgetbegeleiding, woonsituatie …3. fi nanciële draagkracht en huisvesting: vervangingsinkomen, budgetbegeleiding, woonsituatie …3. fi nanciële draagkracht en huisvesting: vervangingsinkomen, budgetbegeleiding, woonsituatie …3. fi nanciële draagkracht en huisvesting: vervangingsinkomen, budgetbegeleiding, woonsituatie …3. fi nanciële draagkracht en huisvesting: vervangingsinkomen, budgetbegeleiding, woonsituatie …3. fi nanciële draagkracht en huisvesting: vervangingsinkomen, budgetbegeleiding, woonsituatie …3. fi nanciële draagkracht en huisvesting: vervangingsinkomen, budgetbegeleiding, woonsituatie …3. fi nanciële draagkracht en huisvesting: vervangingsinkomen, budgetbegeleiding, woonsituatie …3. fi nanciële draagkracht en huisvesting: vervangingsinkomen, budgetbegeleiding, woonsituatie …3. fi nanciële draagkracht en huisvesting: vervangingsinkomen, budgetbegeleiding, woonsituatie …3. fi nanciële draagkracht en huisvesting: vervangingsinkomen, budgetbegeleiding, woonsituatie …3. fi nanciële draagkracht en huisvesting: vervangingsinkomen, budgetbegeleiding, woonsituatie …

4. gezin en samenleving: zwakke communicatievaardigheden, leerling neemt taken van ouders op, 4. gezin en samenleving: zwakke communicatievaardigheden, leerling neemt taken van ouders op, 4. gezin en samenleving: zwakke communicatievaardigheden, leerling neemt taken van ouders op, 4. gezin en samenleving: zwakke communicatievaardigheden, leerling neemt taken van ouders op, 4. gezin en samenleving: zwakke communicatievaardigheden, leerling neemt taken van ouders op, 4. gezin en samenleving: zwakke communicatievaardigheden, leerling neemt taken van ouders op, 4. gezin en samenleving: zwakke communicatievaardigheden, leerling neemt taken van ouders op, 4. gezin en samenleving: zwakke communicatievaardigheden, leerling neemt taken van ouders op, 4. gezin en samenleving: zwakke communicatievaardigheden, leerling neemt taken van ouders op, 4. gezin en samenleving: zwakke communicatievaardigheden, leerling neemt taken van ouders op, 4. gezin en samenleving: zwakke communicatievaardigheden, leerling neemt taken van ouders op, 4. gezin en samenleving: zwakke communicatievaardigheden, leerling neemt taken van ouders op, 4. gezin en samenleving: zwakke communicatievaardigheden, leerling neemt taken van ouders op, 4. gezin en samenleving: zwakke communicatievaardigheden, leerling neemt taken van ouders op, 4. gezin en samenleving: zwakke communicatievaardigheden, leerling neemt taken van ouders op, 4. gezin en samenleving: zwakke communicatievaardigheden, leerling neemt taken van ouders op, 4. gezin en samenleving: zwakke communicatievaardigheden, leerling neemt taken van ouders op, 4. gezin en samenleving: zwakke communicatievaardigheden, leerling neemt taken van ouders op, 4. gezin en samenleving: zwakke communicatievaardigheden, leerling neemt taken van ouders op,

beperkt familiaal netwerk …beperkt familiaal netwerk …beperkt familiaal netwerk …beperkt familiaal netwerk …beperkt familiaal netwerk …beperkt familiaal netwerk …beperkt familiaal netwerk …beperkt familiaal netwerk …beperkt familiaal netwerk …

5. gezondheid en verzorging: onverzorgde kleding/schoeisel/hygiëne, onvoldoende voeding …5. gezondheid en verzorging: onverzorgde kleding/schoeisel/hygiëne, onvoldoende voeding …5. gezondheid en verzorging: onverzorgde kleding/schoeisel/hygiëne, onvoldoende voeding …5. gezondheid en verzorging: onverzorgde kleding/schoeisel/hygiëne, onvoldoende voeding …5. gezondheid en verzorging: onverzorgde kleding/schoeisel/hygiëne, onvoldoende voeding …5. gezondheid en verzorging: onverzorgde kleding/schoeisel/hygiëne, onvoldoende voeding …5. gezondheid en verzorging: onverzorgde kleding/schoeisel/hygiëne, onvoldoende voeding …5. gezondheid en verzorging: onverzorgde kleding/schoeisel/hygiëne, onvoldoende voeding …5. gezondheid en verzorging: onverzorgde kleding/schoeisel/hygiëne, onvoldoende voeding …5. gezondheid en verzorging: onverzorgde kleding/schoeisel/hygiëne, onvoldoende voeding …5. gezondheid en verzorging: onverzorgde kleding/schoeisel/hygiëne, onvoldoende voeding …5. gezondheid en verzorging: onverzorgde kleding/schoeisel/hygiëne, onvoldoende voeding …5. gezondheid en verzorging: onverzorgde kleding/schoeisel/hygiëne, onvoldoende voeding …5. gezondheid en verzorging: onverzorgde kleding/schoeisel/hygiëne, onvoldoende voeding …5. gezondheid en verzorging: onverzorgde kleding/schoeisel/hygiëne, onvoldoende voeding …5. gezondheid en verzorging: onverzorgde kleding/schoeisel/hygiëne, onvoldoende voeding …5. gezondheid en verzorging: onverzorgde kleding/schoeisel/hygiëne, onvoldoende voeding …5. gezondheid en verzorging: onverzorgde kleding/schoeisel/hygiëne, onvoldoende voeding …5. gezondheid en verzorging: onverzorgde kleding/schoeisel/hygiëne, onvoldoende voeding …5. gezondheid en verzorging: onverzorgde kleding/schoeisel/hygiëne, onvoldoende voeding …

6. hulpverlening: er bestaat reeds een samenwerking met hulpverleners, samenwerking met een 6. hulpverlening: er bestaat reeds een samenwerking met hulpverleners, samenwerking met een 6. hulpverlening: er bestaat reeds een samenwerking met hulpverleners, samenwerking met een 6. hulpverlening: er bestaat reeds een samenwerking met hulpverleners, samenwerking met een 6. hulpverlening: er bestaat reeds een samenwerking met hulpverleners, samenwerking met een 6. hulpverlening: er bestaat reeds een samenwerking met hulpverleners, samenwerking met een 6. hulpverlening: er bestaat reeds een samenwerking met hulpverleners, samenwerking met een 6. hulpverlening: er bestaat reeds een samenwerking met hulpverleners, samenwerking met een 6. hulpverlening: er bestaat reeds een samenwerking met hulpverleners, samenwerking met een 6. hulpverlening: er bestaat reeds een samenwerking met hulpverleners, samenwerking met een 6. hulpverlening: er bestaat reeds een samenwerking met hulpverleners, samenwerking met een 6. hulpverlening: er bestaat reeds een samenwerking met hulpverleners, samenwerking met een 6. hulpverlening: er bestaat reeds een samenwerking met hulpverleners, samenwerking met een 6. hulpverlening: er bestaat reeds een samenwerking met hulpverleners, samenwerking met een 6. hulpverlening: er bestaat reeds een samenwerking met hulpverleners, samenwerking met een 6. hulpverlening: er bestaat reeds een samenwerking met hulpverleners, samenwerking met een 6. hulpverlening: er bestaat reeds een samenwerking met hulpverleners, samenwerking met een 6. hulpverlening: er bestaat reeds een samenwerking met hulpverleners, samenwerking met een 6. hulpverlening: er bestaat reeds een samenwerking met hulpverleners, samenwerking met een 6. hulpverlening: er bestaat reeds een samenwerking met hulpverleners, samenwerking met een

vertrouwensfi guur is noodzakelijk …vertrouwensfi guur is noodzakelijk …vertrouwensfi guur is noodzakelijk …vertrouwensfi guur is noodzakelijk …vertrouwensfi guur is noodzakelijk …vertrouwensfi guur is noodzakelijk …vertrouwensfi guur is noodzakelijk …vertrouwensfi guur is noodzakelijk …vertrouwensfi guur is noodzakelijk …vertrouwensfi guur is noodzakelijk …vertrouwensfi guur is noodzakelijk …

Telkens worden er mogelijke acties aangereikt die genomen kunnen worden op school- en klasniveau, Telkens worden er mogelijke acties aangereikt die genomen kunnen worden op school- en klasniveau, Telkens worden er mogelijke acties aangereikt die genomen kunnen worden op school- en klasniveau, Telkens worden er mogelijke acties aangereikt die genomen kunnen worden op school- en klasniveau, Telkens worden er mogelijke acties aangereikt die genomen kunnen worden op school- en klasniveau, Telkens worden er mogelijke acties aangereikt die genomen kunnen worden op school- en klasniveau, Telkens worden er mogelijke acties aangereikt die genomen kunnen worden op school- en klasniveau, Telkens worden er mogelijke acties aangereikt die genomen kunnen worden op school- en klasniveau, Telkens worden er mogelijke acties aangereikt die genomen kunnen worden op school- en klasniveau, Telkens worden er mogelijke acties aangereikt die genomen kunnen worden op school- en klasniveau, Telkens worden er mogelijke acties aangereikt die genomen kunnen worden op school- en klasniveau, Telkens worden er mogelijke acties aangereikt die genomen kunnen worden op school- en klasniveau, Telkens worden er mogelijke acties aangereikt die genomen kunnen worden op school- en klasniveau, Telkens worden er mogelijke acties aangereikt die genomen kunnen worden op school- en klasniveau, Telkens worden er mogelijke acties aangereikt die genomen kunnen worden op school- en klasniveau, Telkens worden er mogelijke acties aangereikt die genomen kunnen worden op school- en klasniveau, Telkens worden er mogelijke acties aangereikt die genomen kunnen worden op school- en klasniveau, Telkens worden er mogelijke acties aangereikt die genomen kunnen worden op school- en klasniveau, Telkens worden er mogelijke acties aangereikt die genomen kunnen worden op school- en klasniveau, Telkens worden er mogelijke acties aangereikt die genomen kunnen worden op school- en klasniveau,

door de ouders zelf en door andere organisaties. door de ouders zelf en door andere organisaties. door de ouders zelf en door andere organisaties. door de ouders zelf en door andere organisaties. door de ouders zelf en door andere organisaties. door de ouders zelf en door andere organisaties. door de ouders zelf en door andere organisaties. door de ouders zelf en door andere organisaties. door de ouders zelf en door andere organisaties. door de ouders zelf en door andere organisaties. door de ouders zelf en door andere organisaties. door de ouders zelf en door andere organisaties. door de ouders zelf en door andere organisaties. door de ouders zelf en door andere organisaties. door de ouders zelf en door andere organisaties. door de ouders zelf en door andere organisaties.

Meer informatie: www.turnhout.be Meer informatie: www.turnhout.be Meer informatie: www.turnhout.be Meer informatie: www.turnhout.be Meer informatie: www.turnhout.be Meer informatie: www.turnhout.be Meer informatie: www.turnhout.be Meer informatie: www.turnhout.be Meer informatie: www.turnhout.be Meer informatie: www.turnhout.be Meer informatie: www.turnhout.be →→ Leven Leven Leven Leven →→→ Onderwijs en vorming Onderwijs en vorming Onderwijs en vorming Onderwijs en vorming Onderwijs en vorming Onderwijs en vorming Onderwijs en vorming →→Ondersteuning voor scholen Ondersteuning voor scholen Ondersteuning voor scholen Ondersteuning voor scholen Ondersteuning voor scholen Ondersteuning voor scholen Ondersteuning voor scholen Ondersteuning voor scholen Ondersteuning voor scholen Ondersteuning voor scholen →→→ prikkels kansarmoede en diversiteit prikkels kansarmoede en diversiteit prikkels kansarmoede en diversiteit prikkels kansarmoede en diversiteit prikkels kansarmoede en diversiteit prikkels kansarmoede en diversiteit prikkels kansarmoede en diversiteit prikkels kansarmoede en diversiteit prikkels kansarmoede en diversiteit prikkels kansarmoede en diversiteit prikkels kansarmoede en diversiteit

Page 5: Kostenbewust beleid op school

Kostenbewust beleid op school

Caleidoscoop jg. 26 nr. 5

28

schrijdend/regionaal) als scholengroep of als scholengemeenschap een schoolcode op te maken. Bovendien kan de school-code geconcretiseerd worden in het schoolwerkplan. Basisscholen zijn bij decreet verplicht om een schoolwerkplan op te stellen. In het secundair onderwijs is dit aanbevolen, maar niet verplicht. Waarom is het interessant met verschil-lende scholen samen te werken? Omdat iedere school vaak met gelijkaardige armoedeproblemen kampt. Leren van elkaar en elkaar inspireren op verschil-lende vlakken kan verrijkend zijn. Wanneer de code wordt opgemaakt voor meerdere scholen tegelijk, is het aan te bevelen om de code te concretiseren voor elke school apart. Iedere school is immers uniek en heeft zijn eigen schoolcultuur.

Stapsteen 4: communicatie tussen ouders en school

Het contact tussen de ‘kwetsbare’ ouders en de school is noodzakelijk. Dat contact ontstaat niet vanzelf en verloopt niet altijd zonder slag of stoot. Vast staat dat de school slechts in haar missie kan

slagen indien ze kiest voor een systema-tische opbouw in het partnerschap, zeker voor de meest kwetsbare gezinnen. Op die wijze kan de school gestalte geven aan haar hefboomfunctie. Daarbij is een verhoogde participatie van de arme ouders in het schoolgebeuren een van de belangrijkste pijlers. Dit kan het best gebeuren vanuit een cultuur van openheid en solidariteit. Het tot stand brengen van een constructieve dialoog betekent winst voor alle partners.

Wanneer men stilstaat bij de communi-catie tussen ouders en school zijn er verschillende zaken die de aandacht verdienen: • transparantie schoolwerking: Welke uitstraling heeft de school?

Hoe is het onthaalbeleid? Op welke wijze gebeurt de inschrijving? Zijn directie, zorgcoördinatoren en CLB-medewerkers zichtbaar en beschikbaar?

• de verbale communicatie: Op welke manier gebeurt de briefwis-

seling? Zijn de brieven voldoende duidelijk? Worden er niet te veel moeilijke woorden gebruikt? Wordt van ouders verwacht dat zij het e-platform, namelijk Smartschool, raadplegen? Heeft men er weet van dat niet iedereen thuis over internet beschikt?

• ouderbetrokkenheid en -participatie: Hoe staat het met de ouderbetrokken-

heid op school? Doet men moeite om kansarme ouders te betrekken bij de school? Op welke manier gebeurt dit? Zijn schoolactiviteiten zoals eetfestijnen voor ouders niet te duur en te hoogdrempelig?

• het inschrijvingsmoment: Dit is doorgaans het eerste (soms zelfs

het enige) contact tussen de ouders, de leerling en de school. Het is een moment waarop heel wat informatie wordt doorgegeven en uitgewisseld. Afhankelijk van het inschrijvingssysteem zal de signaalgevoeligheid voor armoede kansen bieden of net niet. Maak gebruik van het inschrijvings-moment om kansarmoede te detecte-ren (zie box 1)! De samenstelling van een vast inschrijvingsteam valt te overwegen.

• oudercontacten: Een aantal ouders komen niet of nooit

opdagen op een oudercontact. De drempel kan te hoog zijn of ze durven, om allerlei redenen, de school

De maximumfactuur bestaat enkel in lager onderwijs (Foto: Peter Lammers)

Page 6: Kostenbewust beleid op school

Cal

eido

scoo

p jg

. 26

nr. 5

Kostenbewust beleid op school 29

niet te betreden. Het moet de school tot denken aanzetten. In dat verband halen we het voorbeeld van een school in het West-Vlaamse Tielt aan. Zij organiseert bij het begin van elk schooljaar jaarlijks terugkerende huisbezoeken. De voordelen die daaruit voortvloeien, zijn: een onge-dwongen karakter, het creëren van een positief klimaat tussen ouders en school en het achterhalen van relevante informatie. Daarbij is de klassenleraar het eerste aanspreekpunt bij uitstek. Wees er hierbij van bewust dat een huisbezoek altijd vooraf aan de ouders aangekondigd dient te worden.

Stapsteen 5: werken met ervaringsdeskundigen

Leven in armoede is voor vele burgers een vreemde en doorgaans onbekende werkelijkheid. Voor talloze mensen maakt armoede echter deel uit van een harde dagelijkse realiteit. In de schoolcontacten met de armoedegezinnen kan het soms op verschillende vlakken spaak lopen. Zo kan het spreken van een vreemde taal in de gezinssituatie van de leerling het wederzijds vertrouwen met de school op de helling zetten. Een andere benadering van afspraken, het stellen van andere prioriteiten, het onbegrip voor de bedoelingen van de andere partij kunnen ook wrevel opwekken. Kortom, proble-men blijven onbesproken, onbegrepen en onopgelost. Het is net deze aangehaalde communicatieruis die kansarme ouders van de school doet verwijderen.

Daarom wordt ook deze stap geadvi-seerd. De inzet van ervaringsdeskundigen is het hulpmiddel bij uitstek om deze communicatieruis terug te dringen. Zo kunnen mensen die al aan ‘den lijve’ ondervonden wat armoede is, optreden als brugfiguur tussen de school en de betrokken gezinnen. Een goed opgeleide

ervaringsdeskundige die de armoede van binnenuit kent en tegelijk op de hoogte is van technieken voor procesbegeleiding, zorgen ervoor dat ouders in kansarmoe-de door de school gemakkelijker bereikt worden. Een ervaringsdeskundige kan daarnaast een sensibiliserend effect hebben op het schoolteam. Ze leveren een waardevolle bijdrage in de opbouw van een goede communicatie met mensen die in armoede leven.

De Link vzw leidt in Vlaanderen erva-ringsdeskundigen in armoede op. TaO (Teams voor Advies en Ondersteuning rond armoede) vzw biedt coaching, advies en vorming aan organisaties die meer willen weten over kansarmoede en de inzet van ervaringsdeskundigen. Ook in verenigingen waar armen het woord nemen, leren arme mensen vaardigheden die kunnen aangewend worden om in dialoog te gaan met niet-armen. De onderwijsinstellingen die met ervaringsdeskundigen samenwerken en de ervaringsdeskundigen zelf benadrukken evenwel dat de samenwer-king een grote openheid en eerlijkheid vereist. Het betekent inzetten op de communicatie school-ouder.

Stapsteen 6: het solidariteitsfonds

Parallel met het ontwikkelen van een schoolvisie op goed en goedkoop onderwijs is de uitbouw van een solidariteitsfonds een belangrijke maatregel. Alle scholen zouden eigenlijk moeten vertrekken van het uitgangspunt dat alle leerlingen moeten kunnen deelnemen aan de schoolactiviteiten. Daaruit volgt dat het wenselijk en nodig is om (te) dure activiteiten zo veel mogelijk te beperken en op zoek te gaan naar financiële ondersteuning om de kostprijs voor de ouders te drukken. Het solidariteitsfonds kan hier een hulpmiddel zijn. Om stigmatisering bij betrokken leerlingen te voorkomen, wordt het solidariteitsfonds als laatste redmiddel gebruikt.

Scholen voeren rond dit fonds best een transparant beleid. In dat verband is het ook een aanrader om het hele school-team te betrekken in het beheer van het solidariteitsfonds. Vragen die binnen dit transparant beleid kunnen helpen, zijn:- Hoe of via welke activiteiten worden

extra inkomsten voor dit fonds gegenereerd?

- Wanneer en voor wat kan op het fonds beroep gedaan worden?

- Wie kan een beroep doen op het sociaal fonds?

- Hoe en door wie worden specifieke aanvragen gedaan?

- Wie neemt de eindbeslissing over het geldgebruik?

- Hoe starten we dit op? - Hoe communiceren we dat aan de

ouders? • Wat kan de rol van een oudercomité of

van een vriendenkring zijn? • Wat gebeurt er effectief mee? • Hoe gaan we misbruiken tegen?

Mogelijke activiteiten om het fonds te spijzen:- schoolfeesten (kerstmarkt, lentefeest,

schoolfeest, paasmarkt, halloweenvie-ring, eindejaarsfeest, carnavalsfeest …)

- fondsenwervende activiteiten (rommel-markt, ‘kunst’tentoonstelling, ‘kunst’-verkoop, kaas- en wijnavond, eetfestijn, quizavond, tombola, spaghettiavond …)

- sportactiviteiten (sponsorloop, zwemmarathon, voetbaltoernooi …)

- verkoop van taarten, wafels, truffels, lunchpakketten, kerstbomen, wens-kaarten, bloemen …

- culturele feesten (toneelvoorstelling, dansfeest, turnfeest, zangfeest …)

- allerlei initiatieven (lesmarathon, auto’s wassen …)

- diensten (haarknippen, make-up, manicure, pedicuren, maaltijden, auto-onderhoud, grime …) van eigen leerlingen

Stapsteen 7: samenwerken met de welzijnssector

Page 7: Kostenbewust beleid op school

Kostenbewust beleid op school

Caleidoscoop jg. 26 nr. 5

30

Tot slot kan het nodig zijn om externe partners te betrekken, een laatste maar geen onbelangrijke stap. Samenwerking tussen de onderwijs- en welzijnssector kan positieve resultaten opleveren voor kwetsbare gezinnen. Verschillende lokale overheden hebben bijvoorbeeld een aanbod voor de scholen zelf of voor de culturele participatie van hun leerlingen. Ook samenwerkingsverbanden met een centrum voor algemeen welzijnswerk, verenigingen waar armen het woord nemen, diensten voor schuldbemidde-ling … zijn mogelijk. De samenwerkings-verbanden kunnen leiden tot meer financiële ruimte voor de scholen en de ouders, kansen bieden tot meer verankering in de maatschappij en meer

duurzame resultaten. Kortom, het is aan te raden contact op te nemen met de lokale overheden om na te gaan welk aanbod er bestaat voor kinderen en jongeren die in meer kwetsbare situaties leven.

Gelijke onderwijskansen en -uitkomsten voor alle kinderen

Zoals uit het stappenplan van SOS Schulden Op School vzw moet blijken, gaat de probleemstelling van omgaan met mensen in armoede en kwetsbare gezinnen verder dan louter het financiële aspect. Het algemeen bewustzijn op

school is van cruciaal belang om armoe-de terug te dringen en elk kind gelijke kansen te bieden. Niemand kan betwis-ten dat onderwijs een belangrijke sociale en maatschappelijke rol te vervullen heeft. Via het onderwijs wordt sociale promotie mogelijk en krijgen jongeren kansen om vooruit te geraken in de samenleving. In het kansarmoedebeleid is onderwijs dus een belangrijke speler. Belangrijke voorwaarde is dat vanuit het onderwijs deze doelgroep met zorg benaderd wordt. De overtuiging leeft dat er via het aanpassen van de structuren en het beleid van een school preventief ten aanzien van deze doelgroep en de schoolkostenproblematiek kan gewerkt worden.

Meer informatie over de zeven Meer informatie over de zeven stapstenen?stapstenen?• boek SOS Schulden op School • boek SOS Schulden op School

vzw (2007). Zeven stappen verder… vzw (2007). Zeven stappen verder… Stapstenen voor goed en goedkoop Stapstenen voor goed en goedkoop onderwijs. Antwerpen-Appeldoorn: onderwijs. Antwerpen-Appeldoorn: Garant. Garant.

• website www.schuldenopschool.be • website www.schuldenopschool.be voor materiaal en tips om aan de slag voor materiaal en tips om aan de slag te gaan op schoolte gaan op school