kopergieterij oud hollandse kroonluchtersbrinkenvankeulen.nl/img/catalogus-2013.pdf · Generatorstr...

Generatorstraat 17 - 1014 AT Amsterdam

T +31 (0)20 737 0230

[email protected] - www.brinkenvankeulen.nl

koperg ie ter i j oud ho l landse k roon luchters




T +31 (0)20 737 0230

Het ambacht van koper en licht 2

Stijlkenmerken 3

Rembrandt 4

Vermeer 6

Rijksmuseum 8

Teyler 9

Delft 10

Brink 11

Kerk kroonluchters 12

Koperen kroonluchters in het wooninterieur 13

Wandluchters Catherina 14

Wandluchters Saskia 15

Geelgieters 16

Kroonluchters als geschenk 17

Diverse afwerkingen 18

Referenties 19

Algemene en technische informatie 20

Inhoud

Bij Brink & van Keulen wordt het ambacht van kroonluchters gieten nog als vroeger uitgeoefend. Gebruik wordt

gemaakt van originele mallen, het gieten vindt plaats in zogenaamde Brusselse aarde, een vettig soort zand.

Na vele bewerkingen zoals ontbramen, slijpen, schuren, polijsten en montage ontstaat aan het eind van het

ambachtelijk productieproces een prachtige Hollandse kroonluchter.

Deze catalogus geeft een overzicht van ons uitgebreide programma kroon- en wandluchters, in 17e of 19e

eeuwse uitvoering, voor waskaarsen of elektrisch. Vaak zijn het getrouwe kopieën van antieke exemplaren.

Stuk voor stuk koperen kunstwerken.

Brink & van Keulen kroonluchters hebben hun faam over de hele wereld verworven. In duizenden kerken, pa-

leizen, kastelen, musea, raadshuizen en monumentale woningen vormen zij het stralend middelpunt van

de ruimte.

Het ambacht van koper en licht

Oud Hollandse kroonluchters, bolkronen, 17e eeuwse Hollandse kaarsen kroonluchters, elektrische kroonluchters en wandluchters.

Het gieten van koper bij 1100 graden Celsius

2

3

Het ambacht van koper en lichtStijlkenmerken

Hollandse kroonluchters ondergaan in de loop

der eeuwen tal van vormveranderingen.

De 17e eeuwse kroonluchters met doorgebogen

armen krijgen sierlijke krullen en dolfijnkopjes,

aan de onderkant eindigt de kroon meestal met

een (trek)ring. Door hun harmonische opbouw

en verfijning in detaillering met zogenaamde

kwabstijl-ornamenten bieden de kronen een

monumentaal aanzien.

In de loop van de 18e en 19e eeuw wordt de

kroon slanker en de armen langer voor een

betere lichtspreiding. Een deel van de versiering

verdwijnt en in plaats van de gebruikelijke ring

eindigt de bol aan de onderkant vaak met een

druppel of speen. Eind 19e eeuw, na de uitvinding

van het elektrisch licht, vinden veranderingen

plaats in de constructie van kroonluchters: holle

onderdelen voor de doorvoer van elektrische

bedrading en ingeschroefde armen in plaats van

de tot dan toe gebruikelijke spiebanen en pen-gat

verbindingen.

Het waren vormveranderingen die zowel prak-

tisch al esthetisch van aard waren. Al met al zijn

de koperen kroonluchters door de eeuwen heen

een stijlkenmerk van het Hollandse interieur

gebleven.

Inscripties en wapens

Indien kroonluchters een gift of schenking zijn

kunnen ze worden voorzien van inscriptie of

schilden. Een inscriptie wordt op de bal geplaats

en (wapen)schilden aan de bovenkant van de

kroonluchter.

Stijlkenmerken

Armen van een kroonluchter, naar 17e eeuwse model

Schilden ter versiering van een kroonluchter

17e eeuws 19e eeuws armen diam. hoogte

366.17 366.19 6 50 cm 45 cm*

367.17 367.19 6 62 cm 60 cm*

368.17 368.19 8 66 cm 60 cm

370.17 370.19 6 74 cm 70 cm

371.17 371.19 8 74 cm 70 cm

366

367

371

RE

MB

RA

ND

T

Verkrijgbaar in 17e en 19e eeuwse uitvoering.

* type 366 en 367, 17e eeuws, gedemonteerd

ook leverbaar in cadeauverpakking.

Model Rembrandt

1-etage kroonluchters 6 of 8 kaarsarmen waskaarsen of elektrisch

4

5

364

RE

MB

RA

ND

T

372

In 17e eeuwse uitvoering met massief gegoten

onderdelen, spiebanen en pen-gat verbindingen.

De 19e eeuwse uitvoering met schroefverbindingen

en de bol eindigend met ring in plaats van speen.

17e eeuws 19e eeuws armen diam. hoogte

364.17 364.19 12 50 cm 57 cm

369.17 369.19 12 62 cm 70 cm

372.17 372.19 12 74 cm 85 cm

Model Rembrandt

2-etage kroonluchters 12 kaarsarmen

waskaarsen of elektrisch

109

106

117

VE

RM

EE

R

type armen diam. hoogte

106 6 54 cm 45 cm

109 6 70 cm 57 cm

110 8 74 cm 57 cm

116 12 74 cm 57 cm

117 12 82 cm 65 cm

Johannes Vermeer (1632 – 1675) schilderde

behalve zijn beroemde “Meisje met de parel”

veel Hollandse interieurs met koperen kroon-

luchters.

Model Vermeer

1-etage kroonluchters6, 8 of 12 kaarsarmen standaard met elektrische kaarsen ook leverbaar voor waskaarsen19e eeuws

6

7

VE

RM

EE

R

type armen diam. hoogte

112 9 54 cm 62 cm

114 9 70 cm 70 cm

115 12 70 cm 70 cm

118 12 82 cm 80 cm

119 18 82 cm 80 cm

115

118

Sinds de komst van het elektrische licht eind

19e eeuw worden kronen vaak uitgevoerd

met holle armen voor doorvoer van de

elektrische bedrading.

(type Vermeer en Brink)

Model Vermeer

2-etage kroonluchters9, 12 of 18 kaarsarmen

standaard met elektrische kaarsenook leverbaar voor waskaarsen

19e eeuws

RIJ

KS

MU

SE

UM

800.03

800.01800.02

type etages armen diam. hoogte

800.03 2 12 85 cm 85 cm

800.01 1 6 57 cm 54 cm

800.02 1 6 85 cm 62 cm

De Rijksmuseum met 2-etages is een

getrouwe kopie van een bolkroon die in het

bezit is van het Rijksmuseum Amsterdam.

Kroon 800.01 bestaat uit de boven-etage

en 800.02 uit de onder-etage. Ze zijn daar-

door geschikt voor kleinere ruimtes.

Model Rijksmuseum

17e eeuws 1 of 2 etages kroonluchtersmassief gegoten onderdelen spiebaan en pen-gat verbindingen voor waskaarsen of elektrisch

8

TE

YLE

R

9

700.01 K

De Teyler oogt sierlijk en slank vergeleken

met de iets robuustere Rijksmuseum.

Pieter Teyler (1702-1778) was een rijke

lakenkoopman en tevens kunst mecenas.

Aan een legaat van hem dankt de stad

Haarlem haar Teylers Museum.


700.01 2 12 77 cm 80 cm

Model Teyler

17e eeuwse kroonluchter massief gegoten

spiebaan en pen-gat verbindingen voor waskaarsen of elektrisch

123

121

240 239

122

DE

LFT

type montage kaarsen hoogte

239 ophangring 1 31 cm

240 ophangring 2 31 cm

Deze bijzondere kronen met Delfts blauw

aardewerk zijn terug te vinden in 18e

eeuwse interieurschilderingen.

Ze zijn op speciaal verzoek leverbaar.

Model Delft

Delfts blauw aardewerk1 of 2 etages 6 tot 12 holle kaarsarmen standaarduitvoering: elektrischook leverbaar voor waskaarsen


121 1 6 44 cm 33 cm

122 1 6 57 cm 48 cm

123 1 8 74 cm 65 cm

10

1953.09

1953.18

1953.24

11

Model Brink

1, 2 of 3 etages 9 tot 27 holle kaarsarmen

standaarduitvoering: elektrischook leverbaar voor waskaarsen

BR

INK

Kroonluchters model Brink zijn in 1953

ontworpen naar oude 17e en 18e eeuwse

modellen door Egbert Brink, oprichter van

Brink & van Keulen. Het zijn kroonluchters

voor grote ruimten, ze hangen vooral in

kerken. Deze kroonluchters zijn hol voor

doorvoer van elektrische bedrading.


1953.09 1 9 100 cm 70 cm

1953.12 2 12 100 cm 100 cm

1953.18 2 18 100 cm 100 cm

1953.24 3 24 82 cm 100 cm

1953.27 3 27 125 cm 150 cm

1953.09

KE

RK

KR

OO

NLU

CH

TE

RS

Canneman is de naam van een voormalig

hoofdarchitect van monumentenzorg die

begaan was met het lot van oude kroon-

luchters. Hij diende Brink & van Keulen

van advies en raadde voor onderhoud en

restauratie de methodes van Brink & van

Keulen aan.

type armen etages diam. hoogte

Amsterdam 170.1 30 3 230 cm 250 cm

Canneman 170.2 18 2 125 cm 150 cm

Canneman 170.3 18 2 100 cm 100 cm

Brink 1953.27 27 3 125 cm 150 cm

Amsterdam

Canneman

Kerk kroonluchters

17e of 19e eeuwse uitvoering 2, 3 of 4 etages en 18 of 30 kaarsarmenmet spiebanen en pen-gat verbindinggegoten onderdelenelektrisch of voor waskaarsen (type 1953 in 19e eeuwse uitvoering)

Brink

12

13

Koperen kroonluchters waren vroeger een van de meest

uitgebeelde details in interieurschilderingen, zoals bij

Vermeer en Emanuel de Witte.

Ze toonden hun vakmanschap in het creëren van licht.

Voor hun opdrachtgevers was de kroonluchter een

blijk van status.

Koperen kroonluchters in het wooninterieur.

KO

PE

RE

N LU

CH

TE

RS

IN H

ET

WO

ON

INT

ER

IEU

R

WA

ND

LUC

HT

ER

S C

AT

HE

RIN

A

Elektrische wandluchters Catherina

combineren goed met de elektrische

kroonluchters model Vermeer.

234

229

231

Wandluchters model Catherina

1, 2 of 3 kaarsarmenwaskaarsen of elektrisch 19e eeuws, elektrisch

type kaarsen hoogte montage

227 1 37 cm b/c

228 2 37 cm b/c

229 3 37 cm b/c

230 1 31 cm c

231 2 31 cm c

232 3 31 cm c

233 1 25 cm b/c

234 2 25 cm b/c

235 3 25 cm b/c

montage

a = wandplaat met schroefgaten b = blinde schroefhaak c = ophangring14

15

424

425

Wandluchters model Saskia

1, 2 of 3 kaarsarmenwaskaarsen of elektrisch

17e eeuw, massief gegoten

type montage kaarsen hoogte

424 a 1 20 cm

425 a 2 20 cm

474 c 1 31 cm

475 c 2 31 cm

476 c 3 31 cm

477 b/c 1 25 cm

478 b/c 2 25 cm

479 b/c 3 25 cm

Wandluchters Saskia combineren goed met

de 17e eeuwse kroonluchters model

Rembrandt en Rijksmuseum.

montage

a = wandplaat met schroefgaten b = blinde schroefhaak c = ophangring

WA

ND

LUC

HT

ER

S S

AS

KIA

Paushuize

G eelgieters De kunst van het geelgieten

Om de verschillende onderdelen van een kroon,

zoals armen, stam en bol te kunnen gieten wordt

gebruik gemaakt van gietmallen. Deze bestaan

uit een houten onder- en bovenkast die gevuld

worden met Brusselse aarde.

Nadat de onder- en de bovenkast op elkaar

geplaatst zijn, worden er twee gewichten op de

kasten gezet om het uitzetten bij het gieten te

voorkomen.

In de oven worden de broodjes messing gesmolten

tot een temperatuur van 1100 graden Celcius.

Het vloeibare messing wordt met een lepel via

een vulopening in de gietkast gegoten. Het ruwe

model (het gietstuk) wordt uit het zand gehaald

om af te koelen.

Als het gietstuk is afgekoeld kunnen de gietlopen

afgezaagd worden en de bramen afgeslepen.

De ronde delen van de kroon worden op het

oog op een draaibank afgedraaid.

Alle onderdelen worden net zo lang geslepen

en gepolijst tot ze spiegelglad zijn. Immers een

spiegelglad oppervlak moet het licht van de

kroonluchter reflecteren voor een optimale

lichtopbrengst.

Eventueel worden de onderdelen van de kroon

gevernist om oxidatie tegen te gaan. Na het

vernissen vindt de montage plaats. Wanneer het

gaat om een elektrische kroon wordt ook de

bedrading met elektrische kaarsen aangebracht.

Kleine kronen worden in de werkplaats gemon-

teerd, montage van grote kronen geschiedt op

locatie.

Het gieten van messing in mallen

Gietmal, bestaande uiteen boven- en onderkant

Oven met broodjes messing16

17

Kroonluchters als geschenkKroonluchters als geschenk

Belangrijke opdrachten voor het gieten van

kroonluchters werden in de 17e eeuw gegeven

door landelijke en stedelijke overheden, o.a. door de

VOC. Kroonluchters dienden soms als diplomatiek

geschenk voor buitenlandse vorsten.

Zo kreeg geelgieter Hans Rogiers opdracht om

een 20 kaars koperen kroon te gieten voor een

Turkse sultan. De Amsterdamse stadsarchitect

Hendrick de Keyser werd in dienst genomen voor

het snijden van de mallen. De Amsterdamse geel-

gieter Joost Gerritsz kreeg in 1634 opdracht van

de VOC om een kroon te gieten voor de shogun

(opperbevelhebber) van Japan. Het werd een wat

we nu noemen typisch 17e eeuwse klassieke

Hollandse bolkroon.

Ook Brink & van Keulen kroonluchters worden

regelmatig als geschenk gegeven ter gelegenheid

van een bijzondere gebeurtenis. De kroonluchter

kan dan extra bijzonder gemaakt worden door

het aanbrengen van een datum, naam, initialen

of familiewapen.

G eelgieters

Bol met inscriptie

Diverse afwerkingenOnze kroonluchters worden standaard voorzien van een beschermlaag (anti-oxidatie laag) waardoor ze lange tijd

hun goudgele glans behouden. Wanneer de klant een langzaam donker wordende koperkleur verkiest, wordt de

coating achterwege gelaten. Op bestelling worden kronen geleverd in brons kleur, modern verchroomd of luxe

verguld. Ook leverbaar zijn kronen in een gegoten ruwe onafgewerkte staat.

Ruw geelkoperBrons

TinChroom

18

19

* Wij adviseren desgewenst welk type kroon- of wandluchter in uw ruimte het best tot zijn recht komt.

* Op verzoek kan een kroonluchter gegoten worden met de opdrachtgever erbij (gangbare modellen zijn

soms uit voorraad leverbaar).

* Een kroon kan voorzien worden van inscripties.

* Hollandse kroonluchters hebben een vormgeving en uitstraling die past in monumentale ruimten,

maar ook in eigentijdse en moderne woon- of werkomgeving.

* Brink & van Keulen is het laatst overgebleven bedrijf in Nederland dat nog kroonluchters giet.

* Ook op gebied van restauraties hebben wij ruime ervaring van uw kroonluchter.

* Een Brink & van Keulen kroonluchter is een kostbaar bezit, om nu van te genieten en

met blijvende waarde.

* Voor een bezoek aan onze showroom of bijwonen van het gietproces kunt u een afspraak maken.

Behalve voor particuliere monumenten leverden wij grotere kroonluchters aan:

Museum Ons ‘Lieve Heer op Solder’

Stadhuis Haarlem

Kasteel Nijenrode Breukelen

Nieuwe Kerk Delft

Nieuwe Kerk Amsterdam

Oude Kerk Amsterdam

Stevenskerk Nijmegen

Sint Lauerenskerk Rotterdam

Koninklijke Militaire Academie Breda

Huis ‘t Velde Warnsveld

Portugese Synagode Amsterdam

Paushuize Utrecht

Kathedraal van Sint-Michiel en Sint-Goedele

en vele andere.

Wij koesteren het oude geelgieters ambacht

Referenties

Kaarsen

De kronen worden geleverd voor waskaarsen of voor elektrische kaarsen, met gloeilamp, spaarlamp, halogeen of led lamp.

Enkele modellen zijn leverbaar met ronde ‘gaz light look’ glasbollen. Brink & van Keulen volgt de technische

ontwikkelingen op het gebied van elektrische verlichting op de voet. De laatst ontwikkelde elektrische kaarsen

met kunststof kaarshuls en duurzame minilamp zijn bijna identiek aan de waskaars en de levensduur is zeer lang.

Restauratie en onderhoud

Op gebied van restauraties hebben wij een ruime ervaring. Oude kroonluchters worden gerestaureerd met kennis van

ambachtelijke technieken. Vraag om het info blad voor onderhoud en restauratie.

Afwijkingen

Door de ambachtelijke productie kunnen tussen kronen van hetzelfde model kleine verschillen bestaan. Brink & van

Keulen is niet aansprakelijk voor afwijkingen ten opzichte van afbeeldingen en vermelde maten. Elke kroon is uniek.

Onderzoek

Brink en van Keulen initieert en ondersteunt kunsthistorisch onderzoek naar oud Hollandse kroonluchters en de publicatie daarvan.

Historische gegevens in deze documentatie zijn mede ontleend aan een scriptie van stagiaire Dorota Gazy van de UVA te Amsterdam,

titel ‘Een zoektocht naar de geschiedenis en vormontwikkeling van de oud Hollandse kroonluchter’ uitgebracht november 2011.

Het boekwerkje ‘De kunst van het geelgieten’ eveneens van Dorota en mede-onderzoeker Jan Tolboom wordt aan geïnteresseerden

tegen kostprijs toegestuurd.

Algemene en technische informatie

20




T +31 (0)20 737 0230

kopergieterij oud hollandse kroonluchtersbrinkenvankeulen.nl/img/catalogus-2013.pdf · Generatorstr...

Documents

Transcript of kopergieterij oud hollandse kroonluchtersbrinkenvankeulen.nl/img/catalogus-2013.pdf · Generatorstr...