Hollandse Delta

HollandseDeltaGrootste dijkbewakings oefening ooit

Inspectie op 350 kilometer waterkeringen

6 Dijkgraaf Jan Geluk over Veerman:

waarom actie nú nodig is

10 Zuivering Strijen: doet meer met traditionele techniek

14 Strategieën voor effectief schoon waterbeleid

16 Nieuw bestuur

No.2 ja a rg a n g 2 • 2 0 0 9

magazine voor relaties van waterschap hollandse delta

voorne-putten www.wshd.nl

hollandse delta | 2009-2 waterschap hollandse delta

Een bijzondere toostSinds de middeleeuwen ontvangen waterschapsbestuurders een glas ter gelegenheid van een bijzondere gebeurtenis. Bijvoorbeeld de benoeming van een nieuwe dijkgraaf. Door de eeuwen heen heeft Hollandse Delta een mooie historische glascollectie opgebouwd. Sinds kort hebben de glazen een mooie plek gekregen in het waterschapshuis. Dit glas, ontworpen door Siem van der Marel, is de laatste aanwinst. Dijkgraaf Jan Geluk voegde het glas toe aan de collectie ter gelegenheid van de opening van het nieuwe waterschapshuis. Bekijk de kunst en historische collectie op de website van het waterschap: http://www.wshd.nl/kunst.

2

www.wshd.nl 3

inhoudVeerman-voornemens in actie omzettenDijkgraaf Jan Geluk pleit voor een stevige rol van waterschappen in de regionale invulling van de ‘Veermanmaatregelen’. Deskundigheid is een absolute voorwaarde om verantwoorde keuzes te maken in bijvoorbeeld de zorg voor voldoende zoet water. Daarnaast dringt de dijkgraaf aan op duidelijkheid over te nemen maatregelen. CDA-Kamerlid Ad Koppejan reageert. Pagina’s 6, 7 en 8.

Zeer zuiver afvalwaterDe Oude Strijense Haven is als kleine watergang gevoeliger voor verontreinigde stoffen dan grotere tegenhangers. Daarom zuivert de nieuwe installatie het afvalwater extra goed. Dat gebeurt op de beproefde traditionele manier, aangevuld met innovatieve technieken. Pagina’s 10 en 11.

Hemelwater in de rioleringSchoon regenwater afvoeren in de riolering. Dat lijkt wat tegenstrijdig. Want schoon water moet schoon blijven. Veel gemeenten ondernemen initiatieven om hemelwater af te koppelen. Wat willen ze ermee bereiken? En wat levert het op? Een rondetafeldiscussie op de pagina’s 14 en 15.

Klaar voor de stormWaterschap Hollandse Delta zette aan het begin van het stormseizoen de dijkwacht in. Vierhonderd vrijwillige dijkwachten en tweehonderd waterschappers controleerden 350 kilometer primaire waterkeringen. Hoe dat werkt, leest u op de pagina’s 18 en 19.

Colofon Hollandse Delta is het magazine voor alle relaties waarmee waterschap Hollandse Delta samenwerkt, zoals de rijksoverheid, provincie, gemeenten en maatschappelijke organisaties. Het blad verschijnt één maal per kwartaal in een oplage van 1.500 exemplaren.

Redactieadres Waterschap Hollandse Delta, Postbus 4103, 2980 GC Ridderkerk

Hoofdredactie Arnoud van Vliet, waterschap Hollandse Delta Bladcoördinatoren Caroline van Kooten Niekerk –van Hilten en Gijs van Breda, waterschap Hollandse Delta Bladmanagement en eindredactie Carolien Hovenier, toelis tekst|communicatie, Den Haag Redactionele bijdragen toelis tekst|communicatie, Den Haag: Carolien Hovenier Vormgeving Jeroen Leupen, Haagsblauw, Den Haag Fotografie Claudia Dohm, Rein Geleijnse, Sjoerd van der Hucht, Link Art Campany, Waterschap Hollandse Delta Drukwerk DeltaHage bv, Den Haag

En verder: 4 Waterbronnen: kort nieuws

9 Accounthouders

12 Waterwerk: de handhaver

16 Nieuw waterschapsbestuur

20 Visie op bestuur: eerste bestuursperiode 2005-2008

22 Waterbronnen: kort nieuws

januari 2009

Als één van de eerste Nederlandse ge-meenten schreef Spijkenisse in 1998 met Hollandse Delta een stedelijk waterplan. Doel was de waterkwaliteit, die begin jaren negentig nog erg slecht was, te verbeteren. Gemeente en waterschap legden ongeveer 10 miljoen euro op tafel voor maatregelen. Deze variëren van verbeteringen in het rioleringsysteem, toewijzing van specifieke functies aan watergangen en maatregelen die de doorspoeling van watergangen ver-beteren.

Een recente evaluatie toont aan dat het overgrote deel van de verwachte resulta-ten is uitgekomen. Zowel de fysisch-che-mische als de ecologische waterkwaliteit is aanzienlijk verbeterd. Vorig jaar was 20% van alle gemeentelijke watergangen eco-logisch voldoende. Van alle hoofdwater-gangen was 40% biologisch gezond. Een toename van 4,5% in 1996 naar bijna 20% in 2007 is een goed projectresultaat. Het percentage slechte wateren daalde van ongeveer 75% naar 25%. Vooral de

verbetering van het rioleringssysteem, met onder meer gesaneerde overstorten en de aanleg van bergbezinkbassins, legde een goede basis. Ook een betere doorspoeling van watergangen droeg hieraan bij. Het zoutgehalte in de watergangen in Spijkenisse Noord daalde sterk door de verbeterde doorspoeling. In twee wijken kregen de watergangen een specifieke ecologische functie. Deze oppervlaktewa-teren werden van zoet water geïsoleerd, zodat ze brak werden. Dit resulteerde in meer gevarieerde vegetatie en een aan-trekkelijke woonomgeving. De verbeterde waterkwaliteit was ook te merken aan het aantal klachten over de waterkwaliteit, zoals vissterfte, dode watervogels en stank klachten. Waterschap Hollandse Delta ontving slechts één klacht.

Waterplan Spijkenisse:

waterkwaliteit sterk verbeterd


4

waterbronnen

Het zoutgehalte in de

watergangen in Spijkenisse

Noord daalde sterk door de

verbeterde doorspoeling.

In twee wijken kregen de

watergangen een specifieke

ecologische functie.

www.wshd.nl/projecten-in-beeld

Hoe informeer je Nederlanders over de ergste overstroming die je kunt bedenken? Thuis blijven? Evacueren? Hoe organiseer je dat? En hoe communiceer je hierover? Begin november bedachten bestuurders van de ministeries, veiligheidsregio’s, ge-meenten en waterschappen welke maatre-gelen nodig zijn om de schade van een dreigende overstroming zoveel mogelijk te beperken. Initiatiefnemer was de Taskforce Management Overstromingen. De task-force is ingesteld door de regering om Nederland organisatorisch goed voor te bereiden op overstromingen. Onder meer door drie landelijke oefeningen ‘Water-proef’ te organiseren, met een overstro-mingsdreiging langs de kust, aan de rivie-ren en de meren. Hollandse Delta was bij de eerste twee oefeningen betrokken. Hoewel ‘Waterproef’ een bestuurlijke oefening was, was Hollandse Delta naast dijkgraaf Jan Geluk en plaatsvervangend

dijkgraaf Hans Klepper ook vertegenwoor-digd door directeuren Sijbrand Dob en Arie van der Vlies, en calamiteitencoördinato-ren Mark van Galen en Niels Robbemont.Niels Robbemont: ‘Veel burgemeesters had den behoefte ervaring op te doen met de overstromingsscenario’s, omdat deze niet veel geoefend worden in onze veilig-heidsregio’s. Hierin werken gemeenten, hulpdiensten en waterbeheerders samen in tijden van nood. Tijdens ‘Waterproef’ namen alle bestuurders onze adviezen serieus. Sommige burgemeesters wilden zelfs eerder tot actie overgaan dan strikt noodzakelijk was. Dan adviseerden we om de logistieke en prak tische consequenties van evacuatie verder door te rekenen. Je kunt dan beter be palen of, hoe en wan -neer evacuatie het best kan plaatsvinden.’ Kunnen Hollandse Delta en haar partners een echte Ergst Denkbare Overstroming in goede banen leiden? Robbemont: ‘Zeker,

Klaar voor Ergst Denkbare Overstroming

Eenduidige communicatieOnlangs verscheen het Handboek

Projectcommunicatie van waterschap Hollandse

Delta. Doel is eenduidig te communiceren, zodat het

waterschap structureel, snel en tijdig communiceert

over zo’n vijfhonderd projecten. Het handboek

is opgesteld om te voorkomen dat iedereen de

communicatie op zijn eigen manier invult.

Belangrijk onderdeel van het handboek is een

checklist. Hoe kan het project of het waterschap zich

onderscheiden? Welke doelgroepen zijn belangrijk

voor het project en wat is hun invloed? Vereist

het project uitgebreide communicatie of is een

persbericht voldoende? Door de checklist in te vullen,

kunnen projectleider en communicatieadviseur een

gezamenlijke communicatieaanpak vaststellen.

waterschap hollandse delta 2009-2 | hollandse delta

5

‘Veel burgemeesters hadden

behoefte ervaring op te doen

met de overstromingsscenario’s,

omdat deze niet veel

geoefend worden in onze

veiligheidsregio’s’

de basis is gelegd. Natuurlijk zijn er altijd verbeter punten. Zo sluiten de informatie-systemen van veiligheidsregio’s en water-beheerders nog niet goed op elkaar aan. Dat is geen ramp, want tijdens de oefening konden we goed met meerdere systemen werken. Maar één integraal systeem werkt natuurlijk beter.’


www.wshd.nl/kierbesluit

Dijkgraaf jan geluk OVer De cOnsequenties Van De cOmmissie Veerman

Dijkgraaf Jan Geluk is tevreden over het advies van de Commissie Veerman om met volle kracht vooruit de veilig-heid van waterkeringen met factor tien te verhogen. De dijkgraaf hoopt dat de Tweede Kamer minister Bos snel zal vragen 0,5 procent van het BNP te reserveren voor een Deltafonds, dat alleen bedoeld is voor de “Veer-manmaatregelen”. ‘Zo’n fonds biedt meer zekerheid dan het vage begrip “solide financiering” dat Bos voorstaat. Den Haag moet inzien dat de regering snel een besluit moet nemen over nieuwe veiligheidsniveaus. Waar en wanneer passen we nieuwe normen toe? Op dit moment voeren we grootschalige dijkversterkingen uit, gebaseerd op de oude normen. Als de regering snel duidelijkheid biedt over de nieuwe situatie, kunnen we dat meenemen in ons werk. Als we toch bezig zijn, kunnen we net zo goed extra verzwaringen toepassen om de dijken hoger en breder te maken. Dat kost veel minder tijd en geld dan het werk afronden en daarna alle procedures opnieuw opstarten en doorlopen.’

DetailsDe voorstellen van Veerman om het zoet water voor het gebied van Hollandse Delta veilig te stellen, vindt de

dijkgraaf wat kort door de bocht. Het idee van Veerman om het IJsselmeer als zoetwaterreservoir te reserveren, deels hier naar toe te brengen en daarnaast de verzilting op de Zuid-Hollandse eilanden met opgeslagen regen-water te bestrijden, is volgens Geluk ontoereikend. ‘In een droge zomer is er onvoldoende regenwater beschikbaar. Dus zou je zoet water via een nog te graven kanaal door de Hoeksche Waard en via een zeer grote pijpleiding onder het Haringvliet naar Goeree-Overflakkee moeten transpor-teren. Technisch kan het, maar er zijn gigantische kosten mee gemoeid. Daarnaast zal de verzilting toenemen door de stijgende zeespiegel en de verwachte drogere perio-des in de zomer. Deze verzilting kan enorme economische schade opleveren voor de belangrijke tuinbouwsector. Tot in het Westland toe, want dit gebied krijgt immers nu via het Haringvliet uit ons gebied goed zoet water. Zilte gewassen telen is geen oplossing. De markt bepaalt na-melijk wat er gevraagd wordt. Niet het aanbod van zilte gewassen. De tuinbouw heeft dus echt zoet water nodig. Tomaten kunnen niet tegen zout. Dus als het water te veel zout bevat, dan schakelen tuinders over op drink- of industriewater. Is dat er in voldoende mate? En is deze dure oplossing duurzaam? Ik denk het niet.’

Stevige rol waterschap noodzakelijk.

Open afsluitbare Rijn-Maasmonding goede oplossing voor veiligheid én voldoende zoet water.

voor succes Tweede Deltaplan’

6 watervisie

‘Regionale deskundigheid

belangrijk


Goede oplossingen voor zoet waterGeluk vindt het voorstel van Veerman om het Rijnmond-gebied “open afsluitbaar” te maken heel interessant. Het idee is om het gebied bij extreem hoge waterstanden af te sluiten met de Maeslandt- en Hartelkering, de Haring-vlietsluizen en aanvullende keringen in het Spui, de Oude Maas, de Dordtse Kil en Merwede. Hierdoor zijn minder dijkversterkingen nodig. Een veilige en kostenefficiënte oplossing. Een mogelijkheid voor extra zoet water die niet in het Veerman-rapport wordt genoemd, is het aanleg-gen van een drempel in de Nieuwe Maas. ‘Er stroomt nu heel veel goed zoet water weg naar de Nieuwe Waterweg om de instroom van zout water te bestrijden. Een dam ter hoogte van de Erasmusbrug of Brienenoordbrug kan het indringen van zout water voor het grootste deel tegen-houden én de toevoer van zoet water naar de gebruikers bevorderen.’De dijkgraaf doet niets af aan het prima werk dat Veerman in korte tijd heeft verricht, maar stelt nadrukkelijk dat de regionale uitvoering van de Deltaplannen veel expertise vereist. Hij is dan ook blij dat Veerman de mogelijkheid gaf te reageren op een eerdere conceptversie van het rapport en de suggestie heeft overgenomen om ook

andere zoetwateralternatieven te onderzoeken. ‘Er komt een Deltaregisseur die beslissingen gaat nemen over het landelijk watersysteem. Dat is prima, maar deze landelijke regisseur alleen kan niet alle gevolgen van maatregelen overzien. Hij is dan ook gebaat bij deskundig regionaal advies. Waterschappen hebben die expertise in huis. Daarom moeten ze een stevige rol krijgen in de uitwerking van regionale plannen.’

Meer invloed in DeltaraadHoe belangrijk dit is, illustreert Geluk aan de hand van een recente discussie rondom het Krammer-Volkerak Zoommeer. In het Bestuurlijk Overleg Krammer Volkerak

(BOKV) wilden de provincies Zeeland, Noord-Brabant en Zuid-Holland aan-vankelijk de groei van blauwalg bestrij-

den door het Krammer-Volkerak Zoommeer te verzilten. ‘Pas op het allerlaatste moment konden wij samen met Hoogheemraadschap Delfland, het Havenbedrijf Rotter-dam en waterbedrijf Evides het BOKV duidelijk maken dat hierdoor niet alleen het Krammer-Volkerak Zoommeer zou verzilten, maar ook het Haringvliet. Zo erg dat de zoet watervoorziening voor Goeree-Overflakkee, Voorne- Putten, de Rotterdamse industrie en Greenport Westland in gevaar zou komen. Dit, terwijl we met elkaar hebben afgesproken dat we de verzilting van het Haringvliet voor die gebieden zouden voorkomen. Voor deze compen-serende maatregelen hebben we een bedrag van circa 50 miljoen euro beschikbaar via het Kierbesluit.’ >

Dijkgraaf Jan Geluk:

‘Snel duidelijkheid over nieuwe veiligheids niveaus’

7

8


Gelukkig zag het BOKV tijdig in dat een zout Krammer-Volkerak Zoommeer veel consequenties zou hebben voor het noordelijk Deltagebied. Nader onderzoek volgt via een procedure in de Deltaraad, waarin de provincies Zee-land, Noord-Brabant en Zuid-Holland en de ministeries van Verkeer en Waterstaat en LNV overleggen over een evenwichtige ontwikkeling van de Delta. ‘Deze Deltaraad heeft aangegeven dat zij regionaal Deltaregisseur wil zijn. Ik vind dat er met dit voorbeeld is aangetoond dat onze deskundigheid echt onmisbaar is wanneer we de Delta-plannen gaan uitwerken. Hierover wil ik graag nog eens van gedachten wisselen met de Deltaraad.’

Doorzetten als het moetGeluk stelt dat het rapport Veerman vraagt om bestuurlijke durf. ‘Veerman draagt veel goede suggesties op macroni-veau aan. En het kabinet staat achter het rapport. Dat zijn mooie voornemens. Maar we moeten nu een vertaalslag maken naar duurzame maatregelen voor de lange termijn.

‘Wetenschappers zullen altijd van me-ning blijven verschillen over klimaatver-andering en de zeespiegelstijging. Maar we mogen geen grote risico’s nemen als het gaat om waterveiligheid. Daarom staan we pal achter het advies van de Commissie Veerman om voor de lange termijn het zekere voor het onzekere te nemen. Natuurlijk kosten de maatregelen

veel geld. Maar Nederland is kapitaal-krachtig genoeg om ze te financieren. Als je kijkt wat we uitgeven om de banken door de kredietcrisis te loodsen... Banken zijn belangrijk, maar als de dijken door-breken hebben we misschien nog wel een groter probleem.

GeldHet CDA wil de solidariteit tussen regio’s in stand houden. Dat betekent dat we de maatregelen van de Deltacommissie uit de algemene middelen moeten financie-ren. Lokale financiering leidt tot ongelijke belastingen, dat is voor ons geen optie. We willen wel goed kijken naar de wijze van financiering. Veerman doet hiervoor twee suggesties. Het uitschrijven van obligaties of een Deltafonds oprichten dat deels uit aardgasopbrengsten be-staat. Misschien zijn er andere, slimmere, mogelijkheden. We wachten de voorstel-len van het kabinet nog even af. Maar hoe dan ook, dat geld komt er. En snel wat ons betreft.Het CDA is voorstander van verzilting als

middel tegen de toenemende verdroging, maar tegelijkertijd moet de zoetwater-voorziening worden gegarandeerd. We onderschrijven de visie van Veerman om het IJsselmeer als zoetwaterbron te reser-veren. Maar voor mij is de vraag of deze maatregel voldoende is om de verzilting in Zuidwest-Nederland te compenseren. Openstellen van de Delta betekent dat de eilanden verzilten en dat heeft con-sequenties voor boeren die er gewassen telen. Met die factor moeten we rekening houden.Met dit onderwerp zijn verschillende belangen gemoeid. Een landelijke Delta-regisseur die boven alle partijen staat, is een prima oplossing om een goede balans te vinden tussen de verschillende belan-gen die met zoet water te maken hebben. Regionaal zie ik een belangrijke rol voor de waterschappen weggelegd. Zij zijn de belangrijkste deskundige in hun regio, dus van deze expertise moeten we ge-bruikmaken. Met gebiedsplannen maken waterschappen die expertise voor andere belangengroepen zichtbaar.’

Heldere keuzes zijn nú nodig om ons werk deskundig en financieel verantwoord uit te voeren. Daarbij zullen we instrumenten moeten inzetten om door te zetten als het nodig is. Een discussie hoe we met welke bestuurslagen deze maatregelen uitvoeren, moeten we dan ook niet uit de weg gaan.’

Ad Koppejan (CDA):

‘Waterschap belangrijkste expert in de regio’


9van buiten naar binnen www.wshd.nl/partners

Bij Hollandse Delta werken meer dan 500 medewerkers verdeeld over vijf directies en 23 afdelingen. Door deze schaalgrootte gebeurt het vaker dat uw organisatie met meerdere medewerkers van het waterschap contact heeft. Neem als voorbeeld een overleg over een planontwikkeling, waarbij een ‘watertoets’ nodig is, vergunningskwesties spelen, het beheer geregeld moet worden en wellicht ook nog projectmatig samengewerkt wordt. Daarnaast hebben gemeente en waterschap ook op bestuurlijk niveau contact met elkaar. Om ervoor te zorgen dat deze contacten goed verlopen en knelpunten en kansen tijdig worden gesignaleerd, heeft het waterschap account-houders ingesteld. Ze hebben elk een eigen regionaal ‘account’.

Waterschap Hollandse Delta

relatiebeheer versterkt

n IJsselmonde

n Dordrecht

(en Drechtstedenbestuur)

n Landbouworganisaties

Ad Vermeulen088 - 97 (43420)[email protected]

n Goeree-Overflakkee

Cees Jongejan088 - 97 (43429)[email protected]

n Hoeksche Waard

Arie van Asperen088 - 97 (43214)[email protected]

n Voorne-Putten

Jan Smits088 - 97 (43435)[email protected]

n Natuur- en

milieuorganisaties

Kees van der Horst088 - 97 (43315)[email protected]

Accounthouders zorgen voor goed contact tussen waterschap Hollandse Delta en samenwerkende organisaties.

www.wshd.nl/rwzistrijenhoeksche waardwaterkwaliteit

Eind oktober verrichtte wethouder Wilko van Tilborg de openingshandeling van de nieuwe rioolwaterzuiverings-installatie (rwzi) in de gemeente Strijen. Gemeente en waterschap werken nauw samen om het afvalwater zo te zuiveren, dat de waterkwaliteit in de Oude Strijense Haven verbetert. De inspanningen van Hollandse Delta en Strijen om het afvalwater zeer goed te zuiveren is belangrijk, omdat de Oude Strijense Haven gevoeliger is voor verontreinigingen dan andere oppervlaktewateren die gezuiverd afvalwater ontvangen. Dat komt door de omvang van de Strijense watergang. Die is kleiner dan bijvoorbeeld de grote rivie-ren waarop de meeste andere rioolwaterzuiveringsinstal-laties zijn aangesloten. Daardoor hebben de wettelijk toe-gestane hoeveelheden fosfaat, nitraat en ammonium meer invloed op de waterkwaliteit dan in grotere watergangen. Daarom kozen Hollandse Delta en de gemeente voor een extra goede zuivering. Het resultaat is dat de hier toe-gestane concentraties fosfaat, nitraat en ammonium ver onder de algemeen gangbare normen uitkomen.

Gemeente betaalt meeOm deze goede zuivering te re-aliseren, namen waterschap en gemeenten een aantal maat-regelen. Als op regenachtige dagen zoveel afvalwater wordt afgevoerd dat de zuivering het niet meer kan verwerken, vindt overstort plaats vanuit de rio-

lering op het oppervlaktewater. De gemeente legde voor deze situatie een nieuw bergbezinkstation aan. Die vangt het afvalwater op in bassins tijdens piekaanvoer bij regen-weer. Hierdoor zal minder snel riooloverstort plaatsvinden. Na verloop van tijd zakt de ergste verontreiniging naar de bodem van het bassin. Het water aan de bovenzijde is schoner geworden. Als er toch overstort plaatsvindt, komt alleen het schonere water op het oppervlaktewater terecht. De bezonken verontreiniging in het bassin voert de gemeente via het rioolstelsel af naar de zuivering. Een goede maatregel, maar er was meer nodig. Er waren twee mogelijkheden. Een bassin erbij of de capaciteit en tech-niek van de zuiveringsinstallatie verbeteren. Gemeente en waterschap kozen voor de laatste optie. ‘Voor ons was het om geografische redenen niet handig om er een bassin bij te bouwen’, zegt wethouder Van Tilborg. ‘Omdat we geen geld hoefden uit te geven aan de bouw van zo’n installatie, gebruikten we ons budget om de zuiverings-installatie mede te financieren. Als gemeente hebben we hiervan veel profijt. Want de nieuwe installatie zuivert het afvalwater zo goed, dat het water in de haven ook aan toekomstige eisen voor waterkwaliteit voldoet. Hierdoor kunnen onze inwoners vissen, varen en andere recreatieve activiteiten ondernemen. Daarnaast filtert de installatie de onaangename lucht die vrijkomt bij de zuivering van afvalwater. We hebben dus geen geuroverlast. Mogelijk vergemakkelijkt dat de bouw van een nieuwbouwwijk in de buurt van de installatie.’Daarnaast voert de gemeente het beleid om twintig tot veertig procent van al het regenwater te ontkoppelen

Gezuiverd afvalwater bevat minimale hoeveelheden fosfaat, nitraat en ammonium.

Zuivering sluit aan bij toekomstige Europese eisen.

Nieuwe meetmethoden en processturing verbeteren conventionele zuiveringstechniek en waterkwaliteit.

met geperfectioneerde traditionele techniek

10

nieuWe zuiVeringsinstallatie strijen

Beter zuiveren

Dick Marsman van WSHD toont water van zeer

goede kwaliteit.



waardoor de kans op riooloverstort verder afneemt. Van Tilborg: ‘In nieuwbouwwijken voeren we het schone regenwater via een apart leidingstelsel af naar het oppervlak-tewater. Het komt dus niet meer via het re-guliere rioolstelsel bij de zuivering terecht. Ook spraken we met het waterschap af dat we tijdens renovaties in de bestaande gemeentekern het rioleringstelsel onderzoeken. Is die aan vervanging toe, dan voeren we ook op die locaties het re-genwater apart af.’

Geperfectioneerde techniekDe nieuwe zuiveringsinstallatie kan nitraat, fosfaat en am-monium tot eindconcentraties van minder dan de helft van de wettelijke eisen verwijderen. Innovatietechnoloog Jan-Willem Mulder van WSHD: ‘De basis is de conventio-nele techniek, zoals we die al tientallen jaren toepassen. De zuivering is groter gebouwd dan gebruikelijk. Daardoor belasten we de zuiveringsprocessen minder. En in plaats van de kwaliteit van het gezuiverde afvalwater achteraf te meten, meten we nu op meer plaatsen in de zuiverings-processen zelf. Hierdoor kunnen we direct ingrijpen als de concentratie fosfaat, nitraat en ammonium ergens te hoog is. Dat levert een beter eindproduct op.’ Het innovatieve van het systeem zit hem volgens Mulder in de verbetering van de traditionele techniek. ‘Tien jaar geleden waren we niet in staat het afvalwater met een conventionele installatie zo goed te zuiveren. Dan hadden we alternatieve technieken moeten inschakelen. Nu we

beter naar de “oude” methode hebben gekeken, blijkt dat er meer kan. Je moet meer dingen meten en je processtu-ring aan het meetproces koppelen. Dat is nu gebeurd. En het werkt. De resultaten zijn goed.’Mulder stelt dat de keuze voor zuiveringstechnieken maat-werk is. ‘Je moet altijd kijken naar de laagst maatschappe-lijke kosten. Alternatieven, zoals membraanbioreactoren, zijn voor Strijen dure oplossingen. Ook het bouwen van een installatie op een andere locatie zou kostbaarder zijn. Grotere oppervlaktewateren liggen relatief ver weg van Strijen. Je zou dus langere leidingen moeten leggen om het afvalwater van de gemeente naar een zuivering bij een grotere watergang te transporteren.’De zuiveringsinstallatie van Strijen is gebouwd op de toe-komst. Zowel in kwalitatieve als kwantitatieve zin. Het afvalwater voldoet ruimschoots aan de toekomstige Eu-ropese Kaderrichtlijn. Aan duurzame uitbreiding is ook gedacht. Een aantal bruikbare onderdelen van de oude zuivering heeft Hollandse Delta bewaard en aangepast. Mulder: ‘Zo hebben we een betonnen tank voorzien van aansluitingen die naadloos passen op andere onderdelen van de installatie.’

11

Wethouder Wilko van Tilborg:

‘Gemeente spaarde geld uit voor bergbezinkstation en betaalde mee aan nieuwe zuiveringsinstallatie’

Wethouder Wilko van Tilborg (links) en dijkgraaf Jan Geluk verrichten de openingshandeling van de nieuwe rioolwaterzuiveringsinstallatie (rwzi) in de gemeente Strijen.


12 waterwerk

Peter Vink, handhaver industrie

08.00 uurPeter controleert zijn e-mail en treft voorbereidingen voor zijn bedrijfsbezoeken. Lege flessen van monsters en papieren gaan mee in de auto. Op naar de Hoeksche Waard.

10.00 uurBij een aardappelhandel controleert Peter de werking van de meetwagen die 24 uur per dag monsters neemt van het afvalwater van het bedrijf. Ook in de fabriek controleert Peter tussen de lopende banden de hoeveelheid ingenomen water.

Peter Vink is handhaver industrie. Hij bezoekt

bedrijven, overlegt en adviseert hoe ze zich beter

aan de voorschriften voor het lozen van afvalwater

kunnen houden, neemt hiervoor watermonsters,

signaleert problemen en voert administratief

onderzoek uit. Onder andere voor het bepalen

de vervuilingsheffing.


13.30 uurBij Rotterdam-Zuid checkt Peter twee bronneringen; installaties die tijdelijk grondwater onttrekken en wegpompen. Soms is hiervoor een vergunning van het waterschap nodig.

16.00 uurTerug in Ridderkerk laadt Peter de flessen uit de auto en maakt ze klaar voor verzending naar het laboratorium. Koerier Van Alphen zorgt ervoor dat het lab de flessen binnen 24 uur ontvangt om te analyseren.

11.30 uurOp de Maasvlakte neemt Peter, inmiddels uitgedost met helm en veiligheids schoenen, monsters vanuit de afvalwaterzuivering van een bedrijf. Samen met veiligheids- en milieufunctionaris Sjaak van der Salm controleert Peter de werking van de installatie. ‘Dit bedrijf is hier 2,5 jaar gevestigd. Er waren destijds wat opstartproblemen, dus we houden het in de gaten’, aldus Peter.

Peter Vink, handhaver industrie

13

WaterschapsloketHeeft u meldingen of klachten, dan kunt u zeven dagen per week en 24 uur per dag terecht bij het waterschapsloket: 0900-2005005 (10ct/min).


waterkringen

maatschappelijk verantwoord. Voor de rest van de stad bepalen we op basis van maat-werk of afkoppelen doelmatig is.’

Welke keuzes maakt Rotterdam?John Jacobs: ‘Die hangen ook van de locatie af. Nieuwbouw is geen probleem voor afkoppeling. Herstructureringswijken zijn maatwerk. Afhankelijk van de kosten kijken we wat zinvol is. Afkoppelen of een alternatief. In de dichtbebouwde binnen-stad is er sowieso te weinig ruimte voor een gescheiden leidingstelsel. Voor dit gebied en sommige herstructureringswij-ken bedenken we creatieve alternatieven. Zoals grootschalige realisatie van, met se-dum bedekte, groene daken. Deze planten absorberen het regenwater, dat na verloop van tijd verdampt. Een klein deel komt in de riolering terecht. Ook gaan we een wa-terplein aanleggen dat fungeert als speel-plein en waterberging. Het plein bevat bassins die piekbuien kunnen opvangen en later afvoeren naar oppervlaktewater. Een ander idee is om wegen schuin aan te leggen, zodat het regenwater via één kant kan wegstromen.’

Visie op effectief schoon

Veel gemeenten ontwikkelen projecten om schoon regenwater direct af te voeren naar oppervlaktewater of de bodem.

Wanneer is dit zinvol en wanneer niet?

John Jacobs (Rotterdam), Aad van der Linde (Dirksland), Mark Ruisch (Dordrecht) en Teije Dalstra (WSHD) over effectieve strategieën.

14

Wat is dé kritische succesfactor van een goed schoon waterbeleid?Teije Dalstra: ‘Het doel. Wat wil je berei-ken met afkoppelen? Dat kan het ontlasten van een zuiveringsinstallatie zijn. Of het invullen van een wateropgave. Deze doe-len moet je afwegen tegen de kosten en de baten. Op basis daarvan kies je wel of niet voor afkoppelen. En voor de methode. Een extra regenwaterleiding of een water-berging aanleggen bijvoorbeeld. Daarmee komt ook minder schoon hemelwater in het rioleringstelsel terecht.’Mark Ruisch: ‘In Dordrecht legden we tot voor kort vaak extra leidingen aan wan-neer de riolering aan vervanging toe was en bij grote herstructureringsprojecten. In het kader van het Gemeentelijk Rioolplan IV hebben we berekend wat het kost als we hele wijken in één keer van gescheiden riolering zouden voorzien. Daaruit blijkt dat de rioolheffing dan onverantwoord hoog wordt. In nieuwbouwwijken blijven we gescheiden leidingstelsels aanleggen. De grond moet er toch open voor een nieuw rioleringstelsel. De kosten voor een extra regenwaterleiding zijn in dat geval

Mark Ruisch:

‘Actief meedenken van waterschap leidt tot goed eindproduct’

waterbeleid


15

Hoe krijg je bestuurlijk draagvlak voor deze creatieve oplossingen?Jacobs: ‘Door verschillende doelen te combineren. De initiatieven in de binnen-stad helpen ons aan onze wateropgave – 800.000 kuub neerslagopvang – te vol-doen. Daarnaast dragen groene daken en mooi vormgegeven pleinen bij aan een prettige woonomgeving. Dat geeft een aantal “prachtwijken” een impuls. We be sparen ook energie, omdat we geen he-melwater in leidingen hoeven te verpom-pen. En in Shanghai presenteren we onze concepten tijdens de Wereldtentoonstel-ling 2010. Bedrijven die ons in Rotterdam helpen deze initiatieven te realiseren, kun-nen daarvan profiteren. De combinatie van de doelen wateropgave, milieu, energiebe-sparing, woonbeleving en economie sprak ons stadsbestuur aan. Dan mogen experi-menten wat kosten.’

Waarom kiest een kleine gemeente als Dirksland voor gescheiden afvoer van regenwater?Aad van der Linde: ‘We willen de zuive-ringsinstallatie ontlasten. Daarnaast kan een gescheiden leidingstelsel vergroting van één van onze rioolgemalen overbodig maken. Hoeveel dat financieel oplevert, hangt af van waar een gescheiden leiding-stelsel zinvol is. Niet alle locaties komen ervoor in aanmerking. Zo is het waterpeil

in een boezemwater redelijk hoog. Extra regenwater daarnaar afvoeren is technisch onmogelijk. Daarnaast moet er goed op-pervlaktewater in de buurt zijn om het re-genwater op te lozen, zodat we geen lange en dure leidingen hoeven aan te leggen. En natuurlijk moet de kwaliteit van het regenwater in orde zijn. Dus we moeten goed kijken of het materiaal van bijvoor-beeld dakgoten geen schadelijke stoffen afgeeft aan hemelwater waardoor het op-pervlaktewater uiteindelijk verontreinigt.’

Hoe belangrijk is de samenwerking tussen waterschap en gemeente voor een goede strategie?Van der Linde: ‘Ikzelf en twee collega’s zijn verantwoordelijk voor de hele water-bouw in de gemeente. Riolering doen we erbij. Daarom zijn we blij met de inbreng van Hollandse Delta bij de ontwikkeling van onze plannen. Van hun kennis en ervaring maken we graag gebruik, want afkoppelen moet wel nuttig zijn. Het is een middel, maar

Visie op effectief schoon

moet geen op zichzelf staand doel zijn.’Ruisch: ‘Het was voor ons een stimulans dat het waterschap als handhaver van meet af aan betrokken was bij ons Gemeentelijk Rioolplan en het Gemeentelijk Afkoppel-plan. Het actieve meedenken leidt tot een goed eindproduct. En het werkt efficiënt, want we hoeven onze plannen later niet meer bij te stellen. Samenwerking is dus belangrijk. Ook intern. Bij afkoppelen zijn namelijk diverse gemeentelijke sectoren betrokken, zoals Stadsontwikkeling en Stadsbeheer. Binnen gemeenten en wa-terschappen zou dan ook iemand moeten rondlopen die fungeert als “aanjager”.Jacobs: ‘Hollandse Delta betaalt mee aan de subsidieregeling voor groene daken en het waterplein. Daar stond uiteraard tegenover dat het waterschap ook heeft meebeslist. Zo is Hollandse Delta betrok-ken bij het ontwerp en de inrichting van het proefproject waterplein.’Dalstra: ‘Wij vinden het belangrijk om zo vroeg mogelijk betrokken te zijn bij gemeentelijke plannen. Wat gemeenten doen, heeft invloed op ons werk en an-dersom. Wij staan wel eens voor de keuze om een zuiveringsinstallatie uit te breiden. Is dat nodig en zinvol? Deze en andere vragen kun je beantwoorden als water-schappen en gemeenten als partijen in de waterketen op de hoogte zijn van elkaars beleid.’

John Jacobs:

‘Creatieve alternatieven dienen meerdere doelen’

Teije Dalstra:

‘Wat gemeenten doen heeft invloed op ons werk. En andersom’

Aad van der Linde:

‘Afkoppelen moet nuttig zijn’

www.wshd.nl/bestuurwaterschapsverkiezingen

De Waterschapspartij Hollandse Delta is met vier zetels de grootste partij die de ingezetenen van waterschap Hollandse Delta kozen. CDA, PvdA, VVD, SGP en Water Natuurlijk behaalden allemaal drie zetels. Hollandse Delta Natuurlijk en de ChristenUnie zijn elk goed voor één zetel. Wat mogen we van deze partijen verwachten? Een kort overzicht.

16

Deze partij wil er onder meer voor waken dat de waterschapslasten niet onnodig omhoog gaan. ‘Bijvoorbeeld omdat “Den Haag” de financiële verplichtingen tegenover de waterschappen tot een minimum wil beperken en het geld op ingezetenen wil afwentelen’, zo stelt de partij. Naast aan-dacht voor het versterken van waterkeringen en het plaatsen van meer gemalen, staat de Water-schapspartij Hollandse Delta voor een goede ruimtelijke indeling van het gebied en inbedding van het water. Hiertoe gaan de bestuursleden nauw samenwerken met alle gebruikers van de ruimte met als doel de functies van het gebied zo goed mogelijk te combineren en in te passen.

Water Natuurlijk is een onafhankelijke organisatie, die met steun van Natuurmonumenten, Sportvisserij Nederland, de Provinciale Milieufederatie en andere organisaties opkomt voor schoon en natuurlijk ingericht water. De partij wil veiligheid goed laten samengaan met een mooi landschap en natuur. Minder met steen en beton en meer met groen is uiteindelijk het verstandigst, vindt deze partij. Andere kernwaarden zijn kostbaar zoet water langer vasthouden en water minder snel afvoeren naar zee, aanpak bij de bron van bestrijdingsmiddelen, week-makers, hormoonverstorende stoffen en ongezuiverd rioolwater, en kostenbesparing door een efficiënte samenwerking in de waterketen.

Veiligheid is één van de belangrijkste speerpunten in het programma van het CDA. Daarnaast stelt de partij nadrukkelijk dat water ordenend is voor het ruimtelijk beleid. Op het platteland én in de stedenbouw, want water is steeds vaker een belangrijk onderdeel in stedenbouwkundig- en landschapsontwerp. Daarnaast is water een dragend element voor de economie. Landbouw, visserij, industrie, handel en recreatie maken allemaal gebruik van water. Daardoor kan schaarste ontstaan en daarom is duurzaam beleid belangrijk. Dat betekent onder meer goed peil-beheer van akkers, weilanden en natuur gebieden.

Gezien de ligging zal het gebied van Hollandse Delta bij een stijgende zeespiegel bijzonder sterk worden getroffen. Extra dijkverhogingen, drie nieuwe beweegbare keringen, meer zout water en een nieuwe water berging behoren tot de oplos-singen. Het onderwerp is voor water-schap Hollandse Delta gecompliceerd, want van de zes gebiedsvisies van problemen en oplossingen hebben er vier betrekking op het water-schapsgebied. Goede samenwerking is dan ook noodzakelijk, aldus de PvdA. Daarnaast wil de partij onder meer versnippering en ineffectiviteit bestrijden. Taken of verantwoordelijk-heden slechts bij één overheidslaag leggen langs de lijn van ‘centraal wat centraal moet en lokaal wat lokaal kan.’

Wie zijn de partijen in

Het nieuwe bestuur van waterschap Hollandse Delta is sinds 1 januari actief.

Waarvoor staan de partijen van de gekozen bestuursleden?

Waterschapspartij Hollandse Delta

Water Natuurlijk CDA

PvdA


het nieuwe bestuur?

17

Samenstelling bestuur waterschap Hollandse Delta

Categorie Ingezetenen: Waterschapspartij Hollandse DeltaP.J.J. KomeW.M. MonshouwerL.A. OverwaterJ.H. Kalle

CDAG. VeldhuijzenL.A. van GelderM.J. de Sutter-Besters

PvdAM. van HulstM. Platteeuw-van der PoelD.A. Kickert-Scholting

SGPJ. KlepperA.J. HerweijerJ. Lagendijk

VVDJ.A. van NieuwenhuijzenJ. HeijndijkTh.A.G. Peeterman

Water NatuurlijkT.C. Both-Verhoeven E.J. SlachterJ.F. Spruijt

ChristenUnieP. Robijn

Hollandse Delta NatuurlijkJ.J.L. Huber

Namens de bedrijven benoemde de Kamer van Koophandel:D.V. Hendriks, Hendrik-Ido-Ambacht M. Schurg, Heinenoord D.A. den Otter, Dordrecht A.C.M. van Eekhout, Dordrecht

Namens de agrariërs en overig ongebouwd benoemde LTO:B. Vos-Wallenburg, Rhoon G.J. Schelling, Goudswaard E.A. Struik, Melissant C.G. Trouw, Hellevoetsluis

De benoeming van bestuursleden namens de natuurterreinen door het Bosschap volgt.

Belastingen moeten zo laag mogelijk zijn, stelt de VVD. Ook spreekt deze partij zich nadrukkelijk uit tegen ontpolderen. ‘Het lukraak onder water zetten van polders om nieuwe natuur te maken is een zinloze en geldverspillende bezigheid die onze economie schade toebrengt. Het is beter om de behoefte aan waterbergingen te combineren met fiets-, wandel- en ruiterpaden en deze in lichte mate te omzomen met natuur. Dat biedt meer recreatiemogelijkheden voor burgers door het hele gebied. Het belastingsysteem van het waterschap mag niet gebruikt worden om op slinkse wijze het aantal natuurterreinen van natuurorganisaties te vergroten. Verder is de VVD tegen verzilting op de Zuid-Hollandse eilanden. De industrie in Europoort heeft veel zoet water en proceswater nodig, net als de tuinbouw.

Onderhoud van de dijken, een adequate calamiteitenorganisatie, voldoende vrijwillige dijkwachten en de agrariër die zijn werk moet doen zonder dat de natuur eronder leidt. Dat zijn de speerpunten van de SGP. Dijkversterking moet absoluut prioriteit krijgen. Zo moeten de adviezen van de Commissie Veerman op het gebied van dijkversterking nodig nader worden uitgewerkt en geconcretiseerd worden in het gebied van Hollandse Delta. Verder wil de SGP geen ontpoldering van groene landbouwgronden.

Hollandse Delta Natuurlijk wil het draagvlak onder de bevolking ver-groten door een regionale bestuurs-vertegenwoordiging, die herkenbaar aanwezig en aanspreekbaar is op alle Zuid-Hollandse eilanden. In stedelijk en landelijk gebied. De partij streeft onder meer naar minimale veiligheidsnormen zoals deze zijn vastgelegd in de Wet op waterke-ringen en waar mogelijk naar een strengere norm, net als in Rozenburg en IJsselmonde.

De sterkste schouders dragen de zwaarste lasten. Dat vindt de Christen-Unie. Verder moet het waterschap onder meer klimaatneutraal werken en meer samenwerken met andere waterschap-pen. Bewustwording van de risico’s van wateroverlast is belangrijk. Daarom moet Hollandse Delta beschikken over een goed gestructureerde rampenorganisa-tie. Eén geïntegreerd waterloket en een onderzoek naar de overdracht van het wegenbeheer aan de gemeente staan eveneens op het programma.

Wie zijn de partijen in

Hollandse Delta Natuurlijk ChristenUnie

VVD

Staatkundig Gereformeerde Partij


het nieuwe bestuur?


www.wshd.nl/dijkbewakingWaterkeringen

Zaterdagochtend 1 november, 09.00 uur. Deze dag staat in het teken van een grote dijkbewakingsoefening. Op het hoofdkantoor, de regionale Waterschaps Actie Centra, dijkposten en waterkeringen, oefenen 400 vrijwillige dijkwachten en 200 waterschappers met een extreem weerscenario. We nemen een kijkje op het Waterschaps Actie Centrum (WAC) in Vierpolders (gemeente Brielle) op Voorne-Putten. WAC-leider Pim Schrijver en zijn men-sen hebben net de dijkpostleiders en hun dijkwachten geïnformeerd over de oefening. Inmiddels zijn alle dijk-posten bezet. Over een halfuur beginnen de dijkwachten met de inspectie. Schrijver: ‘Zij melden hun bevindingen aan de dijkpostleider. Die informeert ons hierover. Advi-seur waterkeringen Marieke Hollebek en ik beoordelen de schades en overleggen met het Operationeel Team op het hoofdkantoor over eventuele maatregelen. Als het nodig is, sturen we mensen op pad om de problemen op te lossen. Het WAC is dus de schakel tussen het hoofd-kantoor en de dijkposten.’Vandaag is het rustig weer, windkracht 4 en een beetje motregen. Op het WAC houdt Leen Mol de hele dag de

waterstanden in de gaten via de computersystemen van Rijkswaterstaat en van Hollandse Delta. De blauwe, gele en groene lijnen op de schermen geven de actuele en verwachte waterstanden aan. Mol: ‘In principe moeten de meetgegevens van Rijkswaterstaat overeenkomen met die van ons. De reden dat we met twee systemen werken, is extra zekerheid. Mocht het ene systeem uitvallen, dan blij-ven we op de hoogte van de waterstanden in onze regio.’

Nauwkeurig schadebeeldHet waterschap zet de volledige dijkbewaking in bij een ver-wachte minimale waterstand van 2.80 meter + NAP. Deze verwachting wordt via de stormvloedwaarschuwingsdienst doorgegeven. Zo’n hoge waterstand wordt op deze rus-tige herfstdag lang niet gehaald. De dijken zien er dan ook goed uit. Om de oefening zo realistisch mogelijk te maken, heeft het waterschap op en langs de dijken piketpaaltjes geslagen. Het is de bedoeling dat de dijkwachten deze op-sporen en vervolgens een envelop openmaken, waarin een foto zit van een mogelijke schade aan de dijk. Via de porto-foon moeten de dijkwachten de dijkpostleiders informeren

Dijkwacht controleert 350 kilometer primaire waterkeringen.

Alle 4 Waterschaps Actie Centra en 44 dijkposten vol in bedrijf.

Voor het eerst oefent het waterschap ook met noodmaatregelen om dijkdoorbraken te voorkomen.

Hollandse Delta opent stormseizoen met

‘Nauwkeurige

beschrijving

van schade

essentieel voor

goede

maatregelen’

18

grootscheepse dijk bewakingsoefening

Hollandse Delta organiseerde de dijkbewakings-oefening als onderdeel van de landelijke operatie ‘Waterproef’ van de Taskforce Management Overstromingen. Tijdens deze oefening werkten waterschappen, gemeenten, provincies, politie en brandweer samen om Nederland tijdens een Ergst Denkbare Overstroming te beschermen (zie ook pagina 5).


wat zij waarnemen. Op de Aaldijk langs het Spui bij Spijkenisse treffen we dijkwachten Wim Pegthel en Joop van Kleef. ‘De dijk is verdeeld in een aantal vakken van elk een kilometer lang’, vertelt Joop. ‘Een team van twee dijkwachten is verantwoordelijk voor één dijkvak.’ Vrijwil-liger Wim is voor het eerst op patrouille. Hij woont vlak achter de waterkering. ‘Ik vind het belangrijk om je land te beschermen tegen het water’, zegt hij over zijn motivatie zich aan te melden als vrijwillige dijkwacht. ‘Daarnaast in-teresseert het watermanagement me, omdat ik op de mts wegen waterbouwkunde heb gestudeerd.’Bij de piketpaal opent Joop een envelop. De foto toont een beschadigde weg. Joop rapporteert de schade per portofoon aan telefoniste Marja Noordermeer en dijkpostleider Johan Plugge in gemaal annex dijkpost “De Volharding”, even ver-derop. Zij proberen zich een zo nauwkeurig mogelijk beeld te vormen van de schade. ‘Doorvragen is belangrijk’, bena-drukt Plugge. ‘Met een algemeen verhaal over bijvoorbeeld een scheur kan het WAC niet beslissen of en wat er moet gebeuren. Dus als een dijkwachter meldt dat hij een scheur heeft gevonden, vragen wij bijvoorbeeld hoe groot en diep die is. Zit er gras tussen? Dan hoeven we geen maatregelen te nemen, omdat de scheur in dat geval oud is.’

NoodmaatregelenEen andere dijkwachter treft een foto in zijn envelop aan die om actie vraagt. Dijkpostleider Plugge overlegt met WAC-leider Schrijver. Die stuurt coördinator uitvoerend onderhoud Henk van der Kaa naar de Aaldijk. Even later leggen zijn mensen een groot doek langs de binnenkant van de dijk. Een rij zandzakken aan de bovenzijde van de dijk fixeert het doek. Van der Kaa: ‘Water dat over de dijk

stroomt, vormt kuilen in het talud. Die hollen de water-kering als het ware uit, waardoor de dijk verzwakt. Het doek beschermt het dijkoppervlak en zorgt ervoor dat er geen grond met het water mee spoelt.’De sloot, die langs de weg onder aan de dijk loopt, wordt voorzien van twee schotten. Een slang pompt het water uit de ene helft van de sloot over het schot in het andere deel. ‘Daardoor stijgt het waterpeil’, legt Van der Kaa uit. ‘Vanaf het land zorgt het slootwater voor tegendruk, zodat de dijk niet ver-schuift.’ Van der Kaa is tevreden over de gang van zaken. De dijkwachter heeft de dijkpostleider accuraat geïnfor-meerd, waardoor het WAC de juiste beslissing heeft ge-nomen om Van der Kaa op te roepen. Hij en zijn mannen waren binnen 45 minuten ter plekke. Het aanbrengen van geotextiel, zandzakken en schotten in de sloot nam 1 uur in beslag. Mooi binnen de tijd van het protocol.Om 12.00 uur is de oefening afgelopen. Op het hoofd-kantoor kijkt dijkgraaf Jan Geluk terug op een geslaagde oefening. ‘Het was spannend om in een zo korte tijd een stroom aan informatie te beoordelen. Dat ging goed en daar ben ik blij om, want veel staat of valt met goede com-municatie tijdens calamiteiten.’

19

‘Veel staat of

valt met goede

communicatie

tijdens

calamiteiten’

grootscheepse dijk bewakingsoefening


20 watervisie

eerste BestuursPeriODe 2005-2008

aan waterkeringen

Waterschap Hollandse Delta kreeg 350 miljoen euro voor de versterking van primaire waterkeringen en richtte het werkproces efficiënt in, zodat het waterschap koploper in de uitvoering is.

De invoering van de nieuwe Waterschapswet resulteerde onder meer in een overzichtelijk belastingstelsel.

Bestuurders blikken terug op de eerste bestuursperiode van Hollandse Delta. Deel 2.

Branka Vos:

‘Geen maatregelen zo lang zoet water niet gegarandeerd is’

‘Wie betaalt wat? En hoeveel? Belangrijke vragen in de afgelopen bestuursperiode. We moesten de kosten van ons werk volgens de nieuwe Waterschapswet een-voudiger berekenen. Al jaren betalen de boeren voor de infrastructuur. De afgelo-pen jaren zijn deze werken fors toege-nomen. De nieuwe berekeningen pakten ongunstig uit voor de landbouwsector. Dat was niet in lijn met de wet. Ons be-stuur stelde een speciale adviescommissie in met afgevaardigden uit elke bestuurs-categorie. Landbouwvertegenwoordigers hebben minder zetels dan be stuursleden die opkomen voor de belangen van burgers, maar in deze commissie werkte iedereen samen op gelijkwaardige basis. Dat leidde tot een eerlijke kostenverde-ling. Burgers, bedrij ven en boeren zouden elk een eerlijk deel voor waterschapswerk

betalen. De manier waarop we dit hebben aangepakt, vind ik een voorbeeld van goed bestuur. Dat Gedeputeerde Staten haar goedkeuring voor deze kostentoe-delingsverordening heeft onthouden is dan ook onbegrijpelijk. In de nieuwe bestuursperiode zullen we de “fout” in de wet moeten duidelijk maken en dan opnieuw een kostentoedelingsverordening vaststellen. Als vertegenwoordiger van de landbouw, heb ik mij de afgelopen periode sterk gemaakt voor zoet water. We hebben veel studies gezien die verstrekkende ge-volgen kunnen hebben voor de agrarische bedrijfsvoering. Zo bleek verzilting de enige oplossing te zijn om blauwalg uit het Krammer-Volkerak Zoommeer te weren. Als deze zoetwaterbron vervalt, moet er wel een goed alternatief zijn. Daarom ben ik blij met het bestuursstandpunt over verzilting. We zeggen tegen de politiek: “We nemen geen maatregelen zo lang het zoete water niet is gegarandeerd.” De kanalen die we nu op Goeree-Over-flakkee en Putten graven voorzien in zoet water, maar deze maatregelen zijn wel kostbaar. Ik vind dat we moeten streven naar kostenefficiënte oplossingen.’

Sneller werken

eenvoudiger besturen

Hans Klepper:

‘Tijdwinst door gestroomlijnde procedures waterkeringen’

‘75 kilometer waterkeringen versterken voor 2016 is een mooie uitdaging. Het geld dat we van het Rijk hebben gekregen na een succesvol lobbytraject beschouw ik als een goed resultaat. Met een budget van 350 miljoen euro zijn we koploper in de uitvoering. We liggen goed op schema. Om het werk zo efficiënt mogelijk te doen, pasten we twee jaar geleden onze werkwijze aan. De versterking van 39 waterwerken is opgedeeld in veertien projecten. Per gebied pakken we samen met gemeenten en belangengroepen een aantal waterwer-ken tegelijk aan. Daarnaast stroomlijnden we de procedures, zoals de wijziging van bestemmingsplannen en subsidieaanvra-gen. Een ingenieursbureau onderzocht alle procedures en adviseerde ons hoe we deze tegelijk aan kunnen pakken in plaats

van ze achter elkaar te doorlopen. Dit leverde aanzienlijke tijdwinst op. En ook de keuze om alle belanghebbenden van meet af aan te betrekken bij projecten verbetert de efficiëntie. Het Flaauwe Werk is hiervan een sterk voorbeeld. Niemand tekende bezwaar aan, hoewel we eerder de inwoners van het gebied beloofden de dijk alleen aan de zeezijde te versterken. Uiteindelijk is dit aan landzijde gebeurd. Dat betekende dat de recreatiesector, landbouw en natuurorganisaties conces-sies moesten doen aan hun ruimtelijke claims. Door intensief overleg kwam iedereen tot de conclusie dat de veiligheid het best gediend is met dit ontwerp.De grootste uitdaging is om ervoor te zorgen dat we alle projecten voor 2016 gereed hebben. Daarnaast hoop ik dat het Rijk de veiligheidsnormen aanpast aan de strengere veiligheidsnormen die de Commissie Veerman voorstelt. Zo maken we plannen voor het Eiland van Dor-drecht, waarbij het Rijk normen voor-schrijft, die gebaseerd zijn op het huidige veiligheidsniveau. Ik vind dat we nú van het Rijk de ruimte moeten krijgen een robuuster ontwerp te maken, gerelateerd aan de nieuwe veiligheidsnormen.’

Henny Korteweg:

‘Sterker bestuur’

‘De invoering van de nieuwe Waterschaps-wet was een belangrijk bestuursonder-werp. Een eenvoudiger belastingstelsel is één van de doelen van deze wet. Eén watersysteemheffing vervangt de aparte heffingen voor waterkeringen, waterkwan-titeit en een deel van de zuiveringsheffing. Inmiddels zijn onze financiële systemen hierop aangepast. Daarnaast maakten we enkele bestuurlijke keuzes binnen de mogelijkheid tariefdifferentiaties toe te passen. Zo krijgt Europoort een reductie van 75%, omdat het een buitendijks gebied is waar onze waterschapstaak beperkt is. Dus dan is het redelijk om een lager bedrag te vragen. Daarentegen is de wegenheffing verhoogd. Deze verharde oppervlakten kunnen veel regenwater niet opnemen. Daardoor wordt het water versneld afgevoerd. En dat is belastend voor het waterschap. Om deze reden

vonden we het eerlijk om de wegen heffing te verhogen. Een hoger tarief voor gebieden waar we meer werk moeten verzetten en een lager tarief voor locaties waar we minder actief zijn. Een ander belangrijk gevolg van de nieuwe Water-schapswet is de gewijzigde bestuurs-samenstelling. Dat is goed, want het maakt het bestuur sterker. Eeuwenlang kozen mensen voor personen. Vroeger was dat geen probleem, want iedereen kende iedereen. Nu weet iemand op Goeree-Overflakkee niet wie de persoon is die zich in Dordrecht verkiesbaar stelt. Het lijstenstelsel, met vertegenwoordigers van politieke partijen, en belangen-groepen is veel duidelijker. Je weet tenslotte waarvoor een bepaalde groepering staat. Hollandse Delta koos voor het maximaal aantal bestuursleden. Dat heeft te maken met ons beheersge-bied. Dat is groot en bestaat uit een aantal eilanden met elk een eigen karakter en problematiek. We vinden het belangrijk dat al deze gebieden goed in het bestuur zijn vertegenwoordigd.’

21


waterkwaliteit voorne-putten www.wshd.nl

Natuurmonumenten en waterschap Hol-landse Delta ontwikkelden een nieuwe waterafvoer vanuit de Schapenwei in de Vogelpoel in Voorne’s Duin. De water-afvoer, een duinrel, kenmerkt zich door schoon, kalkrijk water met waardevolle

vegetatie en insecten. De nieuwe duinrel is zo aangelegd, dat het schone, kalkrijke kwel water uit de duinen ook bruikbaar is voor de aanvoer naar natuurontwikke-lingsgebieden aan de rand van de duinen. De wateren oeverplanten van de duinrel zijn onlangs onderzocht. Daaruit blijkt dat in een jaar tijd zich veel typische soorten gevestigd hebben. Ook komen er al diver-se libellen en kleinere vissoorten voor. Dit tot groot genoegen van de kobaltblauw gekleurde IJsvogel die sinds de afgelopen herfst permanent vissend in de duinrel aanwezig is.

Duinrel Schapenwei floreert


22

waterbronnenwww.wshd.nl/projecten-in-beeld

Hollandse Delta is voorbereid op gladde weersomstandigheden. De strooiwagens in alle regio’s van het waterschap maken nu gebruik van een zogenoemd natzout mengsel. Coördinator uitvoerend onder-houd Tjeerd Mali van de regio Hoeksche Waard/Eiland van Dordrecht: ‘Voorheen gebruikten we puur droog zout. Nu werken we met een natzout mengsel van twintig procent zout en tachtig procent water. Dit strooimengsel blijft aan de weg “kleven”. In tegenstelling tot droog zout, kan het niet wegwaaien. Dat maakt het mogelijk de wegen al te behandelen vóórdat de glad-heid ontstaat. Dus als het KNMI ’s avonds

gladheid verwacht, kunnen we ’s middags al beginnen met strooien. Dit noemen we preventief strooien. Een ander voordeel is dat de strooibeurten milieuvriendelijker zijn, omdat we minder zout hoeven te ge-bruiken.’De nieuwe strooiwagens zijn tevens voor-zien van een GPS-systeem, zodat kantoor-medewerkers de routes die de voertuigen afleggen via de computer kunnen volgen. Ook registreert het waterschap hoeveel en waar de wagens strooien. Dat heeft diverse voordelen. ‘Als iemand ons belt om te zeg-gen dat het fietspad niet is gestrooid, kun-nen we snel aantonen of dat klopt. Ook

Er komen al diverse libellen en

kleinere vissoorten voor.

Dit tot groot genoegen van de

kobaltblauw gekleurde IJsvogel.

kunnen we de voorraden beter in de gaten houden. En bij pech zien we meteen waar de strooiwagen staat, zodat we snel ter plekke zijn’, aldus Tjeerd Mali.

De nieuwe strooiwagens zijn

voorzien van een GPS-systeem,

zodat kantoormedewerkers de

routes die de voertuigen afleggen

via de computer kunnen volgen.

Goed gladheid

bestrijden

www.wshd.nl


23

Open dag waterschapshuis druk bezocht

Zaterdag 27 september bezochten

ongeveer 1100 bezoekers het

nieuwe waterschapshuis van

Hollandse Delta in Ridderkerk.

De kunstcollectie was een grote

publiekstrekker. De gidsen van

het waterschap verzorgden vrijwel

onafgebroken rondleidingen

langs de collectie, die permanent

staat opgesteld over het vier

verdiepingen tellende gebouw.

Ook op het parkeerterrein gonsde

het van de activiteiten. Vooral

de zandzakkenvulmachine en het

laboratorium voor waterkwaliteit

trokken veel bekijks. Verder waren

de dijkbewakingsorganisatie en de

meetwagen vertegenwoordigd.


eenandere kijk op waterwerk

De dijkwachten hebben de waterkering ‘bewoonbaar’ verklaard

grootscheepse dijkbewakingsoefening pagina 18

Hollandse Delta

Documents

Transcript of Hollandse Delta