KJP binnen

handicapspecifieke

zorg Irritant anders en toch met

dezelfde doelstellingen

2012-04-20 studiedag Vraaggestuurde zorg - Workshop 1

Wie staat voor jullie

• Andries Verpraet

• Kinder- en jeugdpsychiater

•RCGG Deinze

•Beleidsarts Fioretti en behandelend arts van de

12-18 jarigen

•Fioretti = enige K-dienst die zich specifiek richt

op de behandeling van kinderen en jongeren

met psychische problemen én een

verstandelijke beperking.

De vraag is groot, de

mogelijkheden beperkt

Op dit moment wordt 4,2% van de jongeren die gespecialiseerde

hulp nodig hebben effectief geholpen (K, CGG, CAR, VAPH,…)

De vraag is groot, de

mogelijkheden beperkt

• Vlaanderen 2011: 1.375.000 jongeren -18 jaar

•4,2%=57.000 jongeren (38.000 in de kou)

•5% verstandelijke beperking (68.000)

•20-70% bijkomende psychiatrische problemen (13.000-

45.500)

•VAPH: 12.000 plaatsen in Vlaanderen

•Weinig omkadering (psycholoog, psychiatrisch

verpleegkundige, orthopedagoog, kinderpsychiater,…)

•K dienst: 15 bedden in Vlaanderen die zich specifiek richten op

de doelgroep verstandelijke beperking

•Redelijk goede omkadering (IBE)

De vraag is groot, de

mogelijkheden beperkt

De vraag is groot, de

mogelijkheden beperkt

Verwachtingen tav de KJP?

Psychiatrie als witwasmachine: stout binnen, braaf buiten

Time-out

Diagnostiek en handvaten

Medicatie-oppuntstelling

Behandeling van trauma

Oefenen in Emotie-expressie

Agressie-hantering

Specifieke behandeling:

psychose, depressie, angst,… Oefenen in SOVA bij bv

hechtingsstoornissen, ASS,…

Verwachtingen tav de KJP

Psychiatrie als witwasmachine: stout binnen, braaf buiten

Herstelcijfers binnen de regulieren KJP zijn vergelijkbaar met

die van cariologie (Deboutte et al) maar afhankelijk van veel

factoren, waarvan motivatie en mandaat twee belangrijke zijn

Wat is Fioretti niet • Wij concentreren ons niet op opvoedingscorrectie als

dusdanig

• Wij concentreren ons ook niet op de verstandelijke

handicap an sich

Vb 1 -Kind van 4 jaar, licht verstandelijke beperking, verleden seksueel

misbruik en trauma

-Ouders officieel gescheiden, kind verblijft om de 14 dagen een weekend

bij vader

-Kind is onhandelbaar, vraag tot opname van moeder

-Vader staat niet achter een opname en is huisarts

Psychiatrie?

Behandelbaarheid?

Toestemming, mandaat en medewerking?

Opname?

JA

NEEN JA

NEEN

Vb 2 -Meisje van 13 jaar, matig verstandelijke beperking, verleden seksueel

misbruik en trauma, duidelijke hechtingsproblematiek

-Ouders officieel gescheiden, kind verblijft elke week een weekend bij

vader, moeder is ontzet in haar ouderlijke macht

-Meisje verblijft sinds haar 3 jaar in een instelling omwille van POS

(huisvesting, financieel en pedagogische kwaliteiten ouders)

-Vraag van de instelling tot opname omwille van constant wenen,

achteruitgang in IQ, stoelgang smeren en algemene achteruitgang in

functioneren

-Vader staat achter een opname, moeder niet, kind ook niet echt

Psychiatrie?

Behandelbaarheid?

Toestemming, mandaat en medewerking?

Opname?

Vb 3 -Jongen van 15 jaar, licht verstandelijke beperking, geschiedenis van

frequente en ernstige woede-uitbarstingen

-Ouders nog samen, kind verblijft om de 2 weken een dag en een nacht

bij ouders

-Jongen verblijft sinds zijn 6 jaar in een instelling omwille van POS

(huisvesting, financieel, pedagogische kwaliteiten ouders en gevaarlijke

thuissituatie door MOF broer)

-Vraag van de instelling tot opname omwille van toenemende agressie

-Ouders willen hun zoon thuis en staan weigerachtig tov elke vorm van

hulpverlening de zoon dus ook. Totale weerstand bij de zoon.

Psychiatrie?

Behandelbaarheid?

Toestemming, mandaat en medewerking?

Opname? NEEN, ouders en jongere weigeren elke vorm

van interventie

Vb 4 (het laatste) -Jongen van 14 jaar, matig verstandelijke beperking, 192 cm groot,

weegt 93 kg

-Vader niet in de picture, moeder wel

-Verblijft residentieel in een MPI

-Vraag van de instelling tot opname omwille van onhoudbare agressie

-Moeder staat achter een opname

-Agressie van de jongere voornamelijk te wijten aan de

ontwikkelingsfase waar hij inzit (een peuter in een groot lijf)

Psychiatrie?

Behandelbaarheid?

Toestemming, mandaat en medewerking?

Opname?

NEEN

NEEN

NEEN, korte opname om psychiatrisch luik en

Behandelbaarheid te herevalueren

JA

Kinderpsychiatrie ≠ duur hotel -Er moet, hoe miniem ook, een vorm van behandelbaarheid aanwezig

zijn, en dus ook een psychiatrische problematiek (wat breed is)

-Er moet een mandaat aanwezig zijn om mee aan de slag te gaan (niet

alleen vanuit wettelijk oogpunt, maar ook in het kader van de

behandelbaarheid)

-Net zoals patiënten de mogelijkheid hebben om een arts of behandeling

te kiezen of te weigeren heeft ook de arts deze mogelijkheid

Vb: iemand die zijn been gebroken heeft kan een ziekenhuis naar keuze

kiezen, maar een arts kan er ook voor kiezen om niet op te nemen als de

patiënt geen behandeling wil.

Irritant anders? Een beetje geschiedenis

1900: Wet op de

kinderbescherming

1960: Besef dat instituten niet

altijd tot beterschap leidden bij

kinderen ouders kregen meer

inspraak én meer hulp binnen de

context

1970:

Staatshervorming en

federalisering van

zorg

1980: Budgetverdeling,

RIZIV en kinderbijslag

blijven federaal, het

Vlaams Fonds gaat naar

de gemeenschappen

1970 en de staatshervorming

JUSTITIE (kind in nood) (federaal) MEDISCH (federaal)

1970 WELZIJN (gefederaliseerd = gemeenschappen)

decreten

=> vanaf 1970 is justitie, noch gezondheidszorg verantwoordelijk voor het

welzijn van de kinderen. Niet meer de persoon staat centraal, wel de

integratie in de maatschappij staat centraal bij welzijn, terwijl dit bij medisch

wel het geval is (het individu en zijn aandoening)

De systemen van zorg en waar

het schoentje wringt

• Welzijn/volksgezondheid/gezin = elke burger en zijn

plekje in de maatschappij (CGG, VAPH, MPI, BJB,…)

• Volksgezondheid = het individu met zijn aandoening

staat centraal

a) Gezin

b) Onderwijs

c) Welzijn

d) Gezondheidszorg

e) Justitie

De Basisfundamenten

Professioneel

Welzijn vs. volksgezondheid • Andere uitgangspositie: well being (welzijn) binnen de

maatschappij vs. Zorg voor een aandoening

• Andere regels: beroepsgeheim, arts-patiënt relatie, wet

betreffende de rechten van de patiënt, hierarchie binnen een

ziekenhuissetting

• Wet ter bescherming van de persoon van de geesteszieke:

(nog) geen opgelegde gedwongen en gesloten behandeling

binnen kinder- en jeugdpsychiatrie

• Decreten inzake bijzondere jeugdbijstand: de 13 afdwingbare

maatregelen waarbinnen ook kinder- en jeugdpsychiatrie een

plaats heeft

• Richtlijnen van de orde der geneesheren

Irritant anders? Een beetje geschiedenis

1900: Wet op de

kinderbescherming

1960: Besef dat instituten niet

altijd tot beterschap leidden bij

kinderen ouders kregen meer

inspraak én meer hulp binnen de

context

1970:

Staatshervorming en

federalisering van

zorg

1980: Budgetverdeling,

RIZIV en kinderbijslag

blijven federaal, het

Vlaams Fonds gaat naar

de gemeenschappen

Doelstellingen en financiering -Wat er dient te gebeuren is niet steeds wat er kan gebeuren

-implementatie van zorg is vaak afhankelijk van infrastructuur en

personeel

-plaatsgebrek binnen de ‘juiste’ voorziening

-schools aanbod in het kader van plaatsing of vice versa

-…

-Doelstellingen van een organisatie

vs. zorgnoden van de kinderen

vs. de intrinsieke motivatie om goede zorg te bieden

Waar botst het nu vaak? • Vraag en Aanbod

•Behandelbaarheid vs vraag tot behandeling

•Vraag jongere vs vraag ouders vs vraag

instellingen

• Informatie-overdracht

•Informatie-overdracht naar behandelend artsen

(indien toestemming), ouders en magistratuur

(indien gevaarscriterium)

•Informatie-overdacht tussen KJP en verwijzende

instantie (in kader van terugkeer of verwijzing)

•Mogelijkheden binnen de voorziening om zorg te

bieden volgens de noden van het kind

Waar botst het nu vaak? • Jargon

•Analytisch jargon vs. CBT jargon vs. Cliënt

centered vs. Systemisch vs. Gezond

boerenverstand

• Aanpak

•Niet elke instelling heeft dezelfde kennis in huis

om een kind op gelijkaardige manier aan te pakken

•Non-violent resistance

•Došen (ontwikkelingsdynamische aanpak)

•ACT (acceptance and commitment therapy)

•Non-verbale therapieën (dans, drama, muziek,

ergotherapie,…)

Waar botst het nu vaak? • Infrastructuur en bezettingsgraad

•Andere financiering = andere mogelijkheden

•Vaak bij terugkeer naar de verwijzende instelling

een probleem

Hoe kunnen we nu

samenwerken -Multidisciplinair overleg, zoveel mogelijk mandaat vragen om het

netwerk mee te betrekken (JRB, VAPH, zorgregisseur, GGZ,…)

-Ouders of context motiveren tot samenwerking

-Jongere motiveren tot samenwerking vanuit een positieve insteek en

niet vanuit een straffende insteek (‘pas op of we steken u in de

psychiatrie!’)

-Zelfreflectie als persoon en organisatie

-Kennisoverdracht naar elkaar toe

-Aanwenden van ambulante hulp of creatieve strategieën waar mogelijk

(GGZ, therapeutische projecten, outreaching, zorgboederijen,…)

Hoe kunnen we nu

samenwerken

-last but not least: blijven ijveren voor meer middelen voor onze

specifieke doelgroep op alle domeinen

-ambulante zorg

-’assertive care’

-semi-residentieel

-residentieel psychiatrisch én niet-psychiatrisch

Het tekort is groot, de middelen schaars

Maar onze inzet, motivatie en terdege overleg kunnen al een grote stap

in de goede richting zijn.