Landelijk gebied onder nieuw management KJP
18
Landelijk gebied onder nieuw management – start van een ontwerp- opgave April 2016 Krijn Poppe In kader van Renaissance van het platteland
-
Upload
krijn-poppe -
Category
Presentations & Public Speaking
-
view
128 -
download
2
Transcript of Landelijk gebied onder nieuw management KJP
Landelijk gebied onder nieuw management – start van een ontwerp-opgave
April 2016Krijn Poppe
In kader van Renaissance van het platteland
Veranderingen in het landelijk gebied
Beleid trekt zich terug:●Terugtrekkende rijksoverheid●De stad trekt en de stedelijke samenleving keert
zich af van het platteland●Ook in plattelandsgemeenten wordt vooral gelet op
de wens van bewoners binnen de bebouwde kom Veranderingen zouden nog wel eens sterker kunnen
worden:●Vergrijzing en ontgroening in demografie●Opschaling en digitalisering o.a. in dienstverlening,
retail, landbouw●ICT schuift functies naar organisaties in stedelijke
omgeving
Anderzijds....
In Nederland (en grote delen van Europa) is de stad nooit ver weg >> een peri-urbane omgeving maakt dienstverlening (metropolitane landbouw) mogelijk
In sommige delen van Nederland neemt verstedelijking toe (Gelderland, Brabant): potentiele klanten dichtbij
Er is behoefte aan identiteit, die vaak in de regio of lokaal wordt gevonden (Betuwe en de Hoekse Waard zeggen bezoeker en inwoner meer dan Gelderland of Nederland)
Belangstelling voor natuurlijk kapitaal neemt sterk toe (natuur-inclusieve economie, groene groei, circulaire economie, etc.) – maar hoe kan landelijk gebied profiteren?
Voorbeeld: het Groene Hart
Nationaal landschap en meer dan een planologisch concept, toch?
Grote uitdagingen in klimaatprobleem:●CO2, bodemdaling, water●dus oplopende kosten (bv. infra)
En in leefbaarheid, genereren inkomen Oplossing moet komen uit band met de
7 mln. mensen die eromheen wonen Benoem kwaliteit en focus Geef gebied draagvlak (market subregio’s) Zorg voor aansturing met autoriteit
Niet klagen maar innoveren
Wat vermoedelijk niet helpt: ●Klagen●Zenden (we leggen nog een keer uit hoe het echt zit
en hoe goed wij zijn)
We zullen het (weer) moeten hebben van innovatie: organisatorische / sociale innovatie
Gedeelde smart als gelukkige bijkomstigheid: landbouw, recreatie, natuurbeheer en grondbezit zijn allen op zoek naar nieuwe verdienmodellen
Uitdagingen in het landelijk gebied
1. Kunnen we een beweging creëren om de kwaliteit van het landelijk gebied buiten de bebouwde kom in stand te houden/te verbeteren, rekening houdend met de veranderingen in het landelijk gebied?
2. Zijn duurzame verdienmodellen voor het landelijk gebied mogelijk en hoe kunnen sturingsproblemen worden opgelost / daartoe juist worden ingezet?
Waarde-creatie in het landelijk gebied
GebruikersLandelijk gebied als verzameling
producenten: Boeren en tuinders Recreatiebedrijven Terrein-beherende organisaties Loonwerkers Verpachters Etc.
Bestaande verdienmodellen: Product verkoop (food, fuel etc) Diensten verkoop (B&B, zorg,
openstelling, festivals) Subsidies voor collectieve goederen
(natuur, biodiversiteit)Vragers van de diensten zijn meestal afkomstig uit de omgeving. Producten gaan (nog?) verder weg
Produkten: de 7 F’s:• Food• Feed• Fibre• Fuel• Flowers• Forests and nature• Fun in recreation
Het landelijk gebied
Gebruiker Economie van het landelijk gebied
Nieuwe verdien-mogelijk-
heden
Nieuwe geldstromen
Anders organiseren
Het landelijk gebied & duurzame ontwikkeling
Governance
Probleem• Economische leegloop• Regievacuüm
Uitdagingen:• 3P waardecreatie• Coördinatie & sturing
Gebied
Veranderingen• Sturingsinstituties• Sturingsfilosofie
Veranderingen:• Gebruikers• Gebruiken
Coordination
“Handshake”-Onderlinge reacties-Wederkerigheid-Gezamenlijke normen en waarden (cultuur)
“Invisible hand” -Prijs
Samenwerkend besturen (adaptief)
“Visible hand” -Authoriteit -Direct toezicht
“Handbook”-Regels -Aanwijzingen, best practice
Coordinatie mechanismes beschikbaar:
Ketenorganisatie verandert: naar netwerken (©Gereffi et al., 2005)
Gron
dsto
f
Ein
dpro
duct
PRIJS
Groenteboer Volledige IntegratieLeidende
ondernemingLeidende
onderneming
Turnkey leverancier
Relatieleverancier
Markt Modulair Relationeel Gevangen Hierarchie
Laag Mate van coördinatie en machtsverschillen Hoog
Leidendeonderneming
Boeren
Experimenten met nieuwe organisatie-modellen in metropolitane landbouw
In ketens, bv. dikkere contracten, short supply chains, community supported agriculture, grondruil etc.
Recreatieschap als recreatieve ontwikkelingszone (platform-denken, meervoudig ruimtegebruik)
Gebiedscooperaties als Krimpenerwaard, Noorden In landschap en natuur: natuurcooperaties Experimentenwet Bedrijven Investeringszone: fonds voor
openbare ruimteIs er ook een stap verder nodig en mogelijk op gebieds/steekniveau >> het Nederland van de regio’s ??
Nieuwe organisatievormen: coordinatie en sturing om (extra) waarde te creeren
Om nieuwe verdienmodellen mogelijk te maken Of om ruimte in te vullen die terugtrekkende overheid
mogelijk maakt. In feite komt het neer op value chains of
organisatiemodellen voor regio’s te ontwerpen:●Ene uiterste: je doet het in 1 NV die 50.000 ha in
beheer heeft, met eigen waterschap en wegen en verkeersregelement (vergelijk de Rijksdienst IJsselmeerpolders)
●Andere uiterste: voor elke activiteit een eigen organisatie en heel veel markten, geen common pool issues, geen regiefunctie die regels maakt
Organisatievormen hangen af van behoefte
Markt: Veel specialisatie
Hierarchie: Veel organisatie
Producten en diensten weinig divers
Producten en diensten zeer divers
Kampereiland
Veluwe (maar met overheid voor regels bij conflicten en voor publieke goederen! )
• R.IJ.P. in Flevoland• 20.000 ha bedrijf O.
Europa
• Klassieke landgoederen Achterhoek
• Schiphol Airport N.V.
Landelijk gebied: gemeenschappelijk doel? Een gemeenschappelijk doel in de vorm van een service
level agreement voor klanten van een landelijke regio? En daaruit afleiden: wie gaat welke bijdrage leveren? En op basis daarvan de koek verdelen via organisatievorm
Randvoorwaarden vernieuwing landelijk gebied
Gebaseerd op een beweging aan de basis (in de regio):1. De capaciteit van lokale actoren
● Kennis, vaardigheden en houding2. Versterken samenwerking in netwerken
● Korte communicatielijnen en sterke lokale leiders3. Een integrale aanpak via proces van sociale innovatie
● Een ontwikkelingsstrategie gebaseerd op de sterke en zwakke punten, de kansen en bedreigingen van de regio, waar alle maatregelen en projecten worden ingepast
4. Toegang tot externe kennis en markten● Rol van nieuwkomers belangrijk
Suggesties voor samenwerking vanuit onderzoek
Creëer een beweging om in 2017 aan de slag
Geen one size fits all maar met veel regio’s als cases
Science based op basis van voorgaande organisatie-insteek met:
●Interactief met de regionale actoren●Concept-ontwikkeling●Monitoring en Leer/Inspiratie programma●Internationaal verankerd (leren van het buitenland)
