Prof. Dr. Bie TremmeryKinder- en Jeugdpsychiater – Psychotherapeut

Open Forum ‘Kinderen en jongeren: geestelijke gezondheid en psychiatrie” - Kinderrechtencoalitie Vlaanderen - 15 juni 2011

Forensisch psychiatrische jeugdzorg: save care behandeling

Introduction• De term ‘psychische ziekte’ wordt in de publieke

opinie te pas en te onpas gebruikt.

• ‘Psychisch ziek’ staat in de media voor iedere aandoening, zoals een psychose, persoonlijkheidstoornissen, depressie, leerproblemen of … simpele fobie.

• Emoties zijn geen psychiatrische stoornis.

RELATIE PSYCHIATRISCH - FORENSISCH? De Psychiatrische Forensische Patiënt psychiatrisch benadert

“Reguliere” psychiatrie

• lijdensdruk• ziekte• initiatief bij betrokkene, bij omgeving,…• georganiseerd in behandel cluster

Forensische Kinder- en Jeugdpsychiatrie

• Kader: jeugdbeschermingsrecht• Niet door lijdensdruk of ziekte• Niet georganiseerd in behandel clusters• POS – MOF = POF – MOS?

Forensische Kinder- en Jeugdpsychiatrie• Expertise verslag?• Wettelijk kader om behandeling op te leggen?• Rechten van het kind? Rechten van de maatschappij?• Wettelijk kader voor gesloten behandeling?• Responsiviteit behandeling vs. gerechtelijke maatregel?• Kan een behandeling starten zonder een moreel ethische

stelling name?

• Maatschappij en wetgeving gaat uit van causaliteit• Wetenschappelijk onderzoek toont aan

– Hogere prevalentie in bepaalde groepen– Is echter GEEN bewijs voor causaliteit– Ongekend: effect van een psychiatrische behandeling op

normoverschrijdende gedrag van de jongere

=> In sommige gevallen zal een psychiatrische behandeling soelaas bieden, in andere echter niet.

RISICOTAXATIEDe Psychiatrische Forensische Patiënt criminologisch benadert

SAVRY

Historische factoren      

1 Eerder gewelddadig gedrag    

2 Eerder niet-gewelddadig delinquent gedrag  

3 Jonge leeftijd bij eerste uiting van gewelddadig gedrag

4 Zich onttrokken hebben aan toezicht/interventie

5 Eerdere zelfbeschadiging of suicide pogingen  

6 Getuige zijn geweest van geweld in het gezin

7 Geschiedenis van mishandeling als kind  

8 Criminaliteit van de ouders/verzorgers  

9 Vroege verstoring in de verzorgingssituatie  

10 Geringe schoolprestaties      

Sociale / contextuele factoren  

11 Omgang met delinquente leeftijdgenoten  

12 Afwijzing door leeftijdgenoten    

13 Ervaren stress en geringe copingvaardigheden

14 Geringe opvoedingsvaardigheden van de ouders

15 Gebrek aan steun van andere volwassenen  

16 Achterstandsbuurt      

Individuele risicofactoren    

17 Negatieve opvattingen      

18 Impulsiviteit / Riskant gedrag    

19 Problemen met middelengebruik    

20 Problemen met hanteren van boosheid  

21 Gebrek aan Empathie / Berouw.    

22 Aandachtstekort/Hyperactiviteit    

23 Onvoldoende medewerking aan interventies  

24 Weinig interesse in/binding met school of werk

Protectieve factoren      

P1 Prosociale betrokkenheid    

P2 Duidelijke ondersteuning door een ander  

P3 Duidelijk hechte band met tenminste één prosociale volw.

P4 Positieve houding tegenover interventie en gezag

P5 Duidelijk positieve gerichtheid op school of werk

P6 Veerkrachtige persoonlijkheid

Delict & ernstige gedragsproblemen worden best in bredere context benaderd

• Kinderen die getuige zijn van geweld tussen ouders hebben meer gedragsproblemen

• Partnermishandeling gaat vaak samen met kindermishandeling

• Vroege verstoring in de verzorgingssituatie is determinerend

• Gedragsproblemen bij kinderen zijn de krachtigste voorspeller van latere partnermishandeling

FORENSISCH BEHANDELENDe Psychiatrische Forensische Patiënt therapeutisch benadert

Forensisch behandelen: een maatschappelijk gegeven• Kan een behandeling starten zonder een moreel

ethische stellingname ?• Is resocialisatie mogelijk zonder dergelijke

stellingname ?• NAMING – BLAMING – CLAIMING

Maatschappelijke verwachting

• Geen recidive• Economisch• Onder impuls van Europees Hof voor de

Rechten van de Mens te Straatsburg

Verwachting patiënt

• Gemeenschapsinstelling of andere maatregelen vermijden

• Hulpvraag ?

• Lijdensdruk ?

Forensische visie

Een forensische behandeling =

maatschappelijk representatieve behandeling (niet enkel pathologie behandeling)

Forensische visie

Maatschappelijk representatieve behandeling

=

Evaluatie van de facetten die je gaat behandelen om resocialisatie te realiseren

(psychiatrische ziekte, gewetensontwikkeling, responsabilisatie, gezinsfunctioneren, factoren vanuit de risicotaxatie…)

Forensische visie

• Causale relatie psychiatrie - criminogenese? => Hoogstwaarschijnlijk enkel beïnvloeding

• Uitkomst van deze jongeren wordt bepaald door de psychiatrische ziekte én delinquentie

Psychiatrische Forensische Patiënt

• de psychiatrische problematiek (CURE level)• de misdrijf omschreven feiten (RISK level)• de nood aan beveiliging (SECURITY level)

What Works Principles !

Inhoudelijke werking

• Veilig behandelklimaat is essentieel• ‘Peer’groep & Groepsdynamiek is determinant• Psychiatrisch behandelaanbod – psychotherapie,

ergo-, muziek-, psychomotore therapie, …• Forensische behandelaanbod – Equipe module

omtrent delictketens, delictscenario en gewetensvorming

• Gezinsbegeleidingen • School: les en begeleiding naar re-integratie

Trajecten werken!

• Preventie heeft gefaald: quid vroegdetectie en vroegbehandeling?

• POS / MOF ~ Chronisch traject • Trajectdenken met permanente evaluatie van

behandel- en beveiligingsnoden!• Ontwikkelingspotentieel stimuleren• Intense samenwerking en partnerschap tussen

psychiatrie, onderwijs, welzijn en justitie

Fordulas

CONCLUSIE

Conclusie

• Er is geen causaal verband tussen ziektebeelden en delict, wel een invloed

• Quid POS MOF• Een forensische behandeling kan niet terug

gebracht worden tot een pathologie behandeling=> intense samenwerking en partnerschap tussen psychiatrie, onderwijs, welzijn en justitie

• Maatschappelijke stellingname: een forensische behandeling omvat ook een delictbehandeling!

Conclusie

• Goede inschatting van de mogelijkheden van de patiënt is nodig

• Beveiligend werken = zorg op maat = responsabiliseren

• Jongeren meer verantwoordelijkheid laten nemen dan ze aankunnen is gevaarlijk

• Zorgtrajecten met gedifferentieerd behandel- en beveiligingsaanbod zijn noodzakelijk