KEESvAH BRUGG EN

DE IREULE

DE FREULE

Keel c'ar Bruggen

DE FPEUI.E

AM57EQDAMEM.QUERIDO

I

1

EERSTE HOOFDSTUK

P7 ij was De Freule.L Laten we nu het gevalergens in 't Geldersche leg

gen en de situatie beschrijven .De menschen hadden er lang

gelee een bosch aangelegd. Enaangezien zij alleen dat niet ofkunnen, had iets liefs, wat we maarnatuur zullen noemen, geholpen .Dat maakte boomen en varens enal zulk. En de mensch zorgde dathet zoo'n beetje op rijen kwam,dat er paden in werden gekapten al het begroeide zuiver bleefvan brandnetel en scheerling .

Zoo zag wie het plaaEsje vaneen afstand naderde, allerallereersteen groote dikke boomenmassa.En nu lag het eraan van welkenkant hij kwam, of zich eerst hetkasteel of dat wellicht het dorpzich hem openbaarde .

Eigenlijk was er geen onder-scheid.lV�en kon het dorpje houdenvoor een vriendelijke buurtschap,

2

9

ontstaan onder de veilige hoedevan het kasteel. Misschien dachtwel iemand aan !ijfeigenen ofhoorigen, maar dat is geschiedenis.Zulke menschen bestaan niet meer .De geesten hebben zich immersverruimd en als gezwollen kinder-ballons zijn ze vroolijk in de vrijtegevaren .En; wie flu een zonderling wilde

zijn, zou ook kunnen meenen, datde stichter van het kasteel .- droeghij nog de ernstige allonge-pruikof neigde de mode reeds naar hetlichtzinnig staartje? - het daarzoo gebouwd konde hebben degezelligheid ter wille .

Her gebouw met zijn vlakkewitte Bevels, waarin de grootevierkante vensters lekker ten breedeuitgesneden waren, hoewel inge-togen en zonder torens, deed zichvoelen als een dominant. Zoodomineerde ook zijn staand ge-boomte de schuchtere horizontale

1 0

der hagen Tangs den dorpsweg,de vruchtboomen rondom de ge-kalkte huisjes, in herhaalde zwan~gerschap gemaltraiteerd, en na-tuurlijk de vriendelijke tuintjes,waar gepijpte dahlias en de bruiloftder papieren stokrozen het najaarvierden .

Bij nader bezien bleken kasteelen dorp niet eens zoo eng aanelkander verbonden. De afmetingvan het huffs achter zijn statieuseoprijlaan bedroog het perspectief .Men had een goede vijf minutenloopen tusschen laag hakhout endoorzichten naar de weien .

Zoo woonde De Freule aparten tegelijk temidden van de boe-ren, die de een 'n beetje meer,de ander 'n beetje minder „haar"boeren waren en voor haar werk-ten. �n elk geval, er was niemandom of to dingen op haar gezag .

Dat gezag was het stevigstgebouwde ding in deze kleine

1 1

gemeenschap. De menschen gingenvoorbij, elk op z'n beurt ; deakker-tjes en boschjes, door versterf ennieuwe verponding, wisselden vangebruikers ; het gewas bleef nietlanger dan zijn seizoen ; en zelfsde boomen, de deftige boomenvan het kasteel, hadden hun ge-telde jaren . lederen nazomer gingde rentmeester rond, hun lichamenmeten en keuren ; dan werd eenwit kruis gekalkt op de stammendie voor den biji waren bestemd ;weldra spitten de houthakkers methun scherp gereedschap in debloedende bast.Doch ouder dan de boomen,

dieper en vaster geworteld, was hetgezag. Het gezag van De Preule.Want nu de oude Baron niet meerleefde en zijn zoon, de officier, metdat vliegongeluk to pletter wasgevallen, bleef er niemand van defamilie anders over om het gezagto dragen dan Freule Seraphine,

1 2

Wie zich bevoegd konden ach-ten naar bare jaren to gissen, be-rekenden dat zij eerst goed vijfen-twintig kon zijn. Men zou haarrijper hebben geschat aan dezekerte van haar gang, de stelligerust van haar houding in alle ver-richtingen, - of zij op het witteterras de duiven stond to voeren,of, waarlijk de nietigste niet, zichstatelijk handhaafde tusschen dehooge beuken van haar laan, ofandermaal minzaam zich onder-hield met een pachter, wiens be-schot aardappels was to schraaluitgevallen, of de vrouw van Tinusden visscher, die weder, als allejaren, een kleintje gekregen had .De Freule wist altijd onder alleomstandigheden precies wat zijdeed. De adel van haar niet on-aanzienlijk voorgeslacht leek zichin haar gestyleerd to hebben omin den drang der tijden des towaardiger zich to handhaven .

1 3

Het huffs werd gehouden doorKlaasje, de huishoudster, en Rinus,den knecht. Zij waren beiden nogonder den ouden Baron hun dienstbegonnen, en hun meester haderop gestaan dat zij trouwen zou-den. Dit leek een verplichting vanhun domestieken staat > aan welkezij zonder bezwaar voldeden . Enhet in den echt verbonden zijnkwam aan hun stijl ten goede.Rinus, die vaak van tenue veran-deren moest, naar gelang hij alshuisknecht de schoenen poetste ende messen sleep, als koetsier depaarden roskamde en afreed, ofals tafelknecht serveerde, zag erkeuriger uit, nu Klaasjes verzor-ging niet langer een gunst, maarzijn gerechte recht was geworden .En ook Klaasje, profiteerend bijde symbiose des huwelijks, werdvolley en yonder, haar voorkomenhad aan smakelijkheid gewonnen,en haar besef van plicht, tevoren

1 4

een eenigszins kunstmatig mengselvan serviliteit en catechisatie-dres-suur, groeide uit tot een natuurlijkbloeisel van haardomestiekewezen .

Zij beiden zegenden in gedach-tenis den ouden Baron, al voortpottend aan het spaarboekje > waar-mede hij hun trouwdag had ver-feestelijkt. Elk jaar deed De Freuledaar een tientje bij als om deinzetting haars waders to beves-tigen en to perpetueeren.

Deze en hare andere verplich-tingen vervulde De Freule metnotarieele nauwgezetheid . Hetkostte haar geenerlei moeite ofbijzondere zelfoverwinning, hetlaatste deel der geschiedenis vanhaar adellijk geslacht to zijn, in-tegendeel zou zij iedere wijzigingin haar levens- en haar zijns-wijzeals een bezwaarlijkheid hebbenondervonden. Misschien was zijook om die reden niet getrouwd.Er hadden natuurlijkerwijs zich

1 5

enkele malen cavaliers opgedaan,die het een zonde rekenden, hetoude en rijke erf to laten zondererven. Zij waren bij gebrek aaneenigerlei aanmoediging echter al-len weder verdwenen. Met haarsaplooze correctheid, every inchvan adel, bejegende De Freuleelkeen die haar naderde, tegen-over het magnetisme der anderesexe naar het scheen indifferent .

Men heeft wel van zeer cor-recte manspersonen getuigd, datzij alles deden met hoogen hoed .De Freule deed alles in robetailleur. Zonder een complet vangrijs laken of zandkleurig covertcoating, kreeg niemand haar tozien, ook zij zelve niet .

Door haar onberispelijke tenue,behield zij haar overwicht, zelfsdaar waar zij geenerlei andergewicht kon laten wegen. Evenzeer als de smalle gemeente derpachters en leveranciers, waren

1 6

de dominee, de notaris en deburgemeester haar onderhoorig.Zij heerschte uit een natuurlijkevanzelfsprekendheid, voor een dee!traditie, voor een ander dee! dekenbare meerderheid van haarwezen. En er gebeurde in hetalgemeen niets op het dorp, waarzij de hand niet in had of haargoedkeuring aan verbonden .

1 7

TWEEDE HOOPDSTUK .

1 9

Men moet goed de geslo-tenheid van De Freule,van haar huis, haar park,

haar dorp, van deze wereld waarde lucht leek stil to staan, gevoe-len om to beseffen wat het betee-kende, toen op een dag in hetnajaar daar een jonge man werdopgemerkt, aan zijn fluweelen jasjeals iemand met kunstzinnige nei-gingen, misschien wel als eenschilder, kenbaar .

�ndien de personage banaal aan-doet, ik kan het niet helpen . �kvertel maar hoe 't ging en verziner niets bij. Een schilder was hijflu eenmaal, en hij droeg het jasjevan zwart effen fluweel, met zijdentres afgeboord : - dat jasje is,evenmin als zijn kale ellebogen,to ontkennen. Overigens wordtzijn alledaagsch beeld voltooiddoor een knap gezicht onderravenzwarte lokken - ge ziet hoede waarlijk vulgaire stof mijn taal

2 1

naar beneden haalt - een zwartdasje van opengeweven zijde eneen broek zooals men ze niet meerdraagt : sportmodel met gepoftepijpen en kuitkousen .

De jongeman wandelde in hetbosch van De Freule alsof datzoo hoorde, en dit werd het eerstopgemerkt door Rinus, op datoogenblik als tuinman bezig methet bijeenharken van nog imagi-nairen afval .

Rinus hield even met werkenop, eerst om zich to vergewissenof hij goed had gezien, dan omzich to bedenken, en zich bedachthebbende, trad hij in een trageloerbeweging, gelijk op het landgebruikelijk is, op den vreemde-ling toe.

„1V�ijnheer, u mag hier niet loo-pen," zeide hij met de dreigendevriendelijkheid, die op haar rechtstaat .

De schilder stond even stil. Hij

22

stopte zijn houten, hamvormigpijpje nog een beetje vaster aan,stak er nadenkelijk de vlam in, keeknaar het mannetje met de hark .

„Nog wat frischjes," merktehij toen op .

Rinus maakte zich boos . Benknechteboosheid, behoedzaam te-genover het onbekende .

„�k zei dat u hier niet magloopen, mijnheer ."

„Zoo, vriend !"Behaaglijk snurkend aan zijn

pijpje, ging de schilder verder .Verbouwereerd zag Rinus hem

na. Wel, had je nou i . . . Die manmoest gek zijn .

1V�aar hij durfde 't geval Lochniet to best aan . Met menschen,die Been boeren en Been zwer-vers waren, moest je oppassen .

Rinus herinnerde zich dat Langgeleden geval, toen de oude Baronhem een standje gemaakt had omhet niet aandienen van een boere-

23

meneer, die hem opzij geduwdhad en naar binnen was gegaan .Dat was waarachtig ook een barongebleken. Het rare tegendeel vanalles wat Rinus aan adel ooit hadgezien, in zijn land de „boeren-baron" bijgenaamd. Jimmenik watwas de ouweheer nijdig geweest !'t Scheelde zoo of hij had zijnontslag .

Op dezen wonderlijken zwervervoelde Rinus zich zekerder ; DeFreule had Been kennissen diebuiten het model vielen . Hij kendeze alien. Toch kon je nooit weten .

Rinus nam zich voor to wach-ten tot Jorissen, de veldwachter,voorbij kwam, Die z'n baantjewas het om er voor op re draaien .

Het hoofd vol onafgemaaktebedenkseis, die als een wilt in elkan-der kropen tot hij er geen wijsmeer uit werd, hervatte Rinus zijngehark. Zijn wereld was in dewar. En telkens keek hij als iemand

24

die kwaad bedrijft om zich heen,of er niemand aankwam, de veld-wachter of de vreemdeling, ofDe Freule, die hem een verdui-veld standje waken zou, wanneerze er de neus van kreeg. Z'n kopvloeide van 't warme zweet .

Toen opeens schoot een hondblaffende door het park, hitsendachter de eenden in den vijver .Het fluitje riep hem terug .

Daar had je gelukkig Jorissen!Een mooi slag jonge kerel kwam

achter de meidoorns vandaan, ditjaar al vroeg in hun roode bessen .Hij bukte zich naar den aandra-venden bond, die gulzig hijgdevan het harde loopen .

„Koest nou, Prins! koest nou,jongen! r Ja, Ja, ik weet wel .Niet zoo druk !"

Hij bekiopte den opgespalktenwolvekop, greep het beest bij deonderkaak, duwde het een eindde ruimte in, afwerend toen het,

3

25

speelsch-bijterig, telkens gretigweer terug sprong .

„Hou je gemak asjeblieft . --Nee, niet springen ."

Beraden op zijn hark geleund,stond Rinus hem to wachten . Hijsprak er niet dadelijk over .

„Best weertje, Rinus !" begonde veldwachter . De hond lief hemBeen rust, bleef springen, happentegen hem aan.

„Da's 't net !" zei Rinus naden-kelijk .

„Er komt al aardig wat bladnaar benee."

Onder de blauwe pellerien be-woog een onzichtbare hand desveldwachters stok door het kleinehoopje najaarsblad, dat Rinus albezemend had bij elkander gegaard .

Ze zwegen nu even, aandachtigop het onderzoekend spelletje vanden stok .Toen vond Rinus ineens goed

er over to beginnen .

26

„Heb je dien snuiter gezien?"Jorissen wachtte nog even aleer

hij opheldering vroeg . Rinus' her-sens werkten langzaam. Het duurdealtijd drie zinnen voor hij gezegdhad wat hij zeggen wilde . Daarmoest je aan wennen .

„Die met z'n fluweelen jas?"vroeg Rinus verder .

De bond snoof een spoor ach-terna. Z'n bezige kop tusschende voorpooten, snuffelde hij snelTangs den grasrand .

„Hij het 'm in de paten," gnuifdeRinus goedkeurend. „Dat is 'm."

Jets donkers Bleed achter deschamperlichten der oranjerie enstond als silhouet in de ruimte .Als de wandelaar op het plaatje,bleef de onbekende in de fluwee-len jas gemoedelijk staan kijkennaar het witte Huis .

Alle drie, de hond, de tuinmanen de veldwachter, hielden zich eenoogenblik in een verbaasd tableau

27

vivant. Dan, op Rinus' knipoogje,snoof de veldwachter erop uit .

„Heidaar i"De onbekende keek. Met zijn

gelaten stap, kwam hij langzaamnaderbij, onbekommerd om denofficieelen blik van den veldwach-ter, die bedoelde hem bij voorbaatto imponeeren .

Vlakbij, vroeg hij vriendelijk :„Hoe oud is dat cavalje wel?"Daarbij wees hij bet huffs aan,

bet Huffs van De Freule, bet Huffsdat was en wezen zou en waar~aan nog nimmer iemand aan haddurven denken als aan een ca-valje .

Rinus met zijn hark voelde zichreserve, toen de veldwachter, nuovertuigd van de kwaadwilligheidvan den indringer, dichter op hemtoetrad om zich to laten gelden .

„1V�et uw praatjes heb ik nietsto waken. Er is u gezegd dat ubier niet loopen wag ."

28

„Waarom niet ?" vroeg devreemde, glad .

„Het is bier verboden ter-. „rem.„1V�ilitair ?"„�k ben Been kwajongen," blafte

de veldwachter, in zijn eer getast .„L� weet donders goed wat ikbedoel,"

Met vriendelijke verwonderingzag de jongeman den veldwach-ter aan .

„L� vindt dat pleizierig, niet?"Pleizierig? Wat wilde die vent?

Jorissen voelde zijn prestige, ooktegenover Rinus, wiens kijken hemin den rug stak, bedreigd .

„Waar hebt u 't over? Watpleizierig ?"

„De menschen weg to jagen ."De veldwachter floepte in een

driftige beweging zijn zijden man-tel naar achter .

>je doet het zoo . . . met eenzekere geestdrift, zou ik zeggen,"

29

zei de vreemde met jets kriebeliggoedkeurends .

Tegen dergelijke discussie wasJorissen niet opgewassen .

„'t �s mijn werk," bromde hij .�n onvrede over zich zelf, dat

hij met de praatjes van dien manzich inliet, stak hij in veldwachters-manier de hand naar hem uit .

De man met de fluweelen jasdeed kaim zijn ontwijkend stapje .

„Fluweel smet zoo, weet je ."En of alles vriendelijkheid was,

paaide hij„Help me liever eens op weg,

waarde heer . - Als ik zoo langshet huffs ga en dat gezellige laantjein, kom ik zeker aan den bosch-vijver, die op mijn kaart staat?"

Rinus was dichter bij gekomen .Zijn knoestig lichaam, met het togroote, domme hoofd, leek eenknotwilg. Geducht stond hij achterzijn hark. Hij dreigde :

„�k heb je toch al gezegd dat

30

je daar niet loopen mag. Niemandmag daar loopen."„Da's jammer van de mooie

boomen, - Zit er visch in denvijver? �k hou van visschen, envan zwemmen.

„Dat ga je dan maar ergensanders doen," vie! Rinus uit, moe-dig door zijn knechtedrift om hetongehoorde .De veldwachter begon het

vreemd to vinden. Hij voelde zichminder zeker. Een beetje voor-zichtigheid kon Been kwaad, ookvoor het geval men met een gekto doen had .

Hij bemidde!de, wijs„Wanneer u toestemming hebt

van De Freule, kunt u gaan waaru wilt. Dan is het van mij af ."Waarachtig, de man was niet

bij z'n verstand. Hij leek dat eengrap to vinden. Lachende vroeg hij

„Toestemming ?"„De Freu!e geeft nooit toe

31

stemming," verzekerde Rinus, diehet nu maar ineens zeggen wou .„Aan niemand ."

„Dat is interessant," meende deman met de fluweelen jas . „�kga die Freule eens opzoeken ."

1V�eteen keerde hij zich om .De knecht en de veldwachter

zagen zijn fluweelen rug scherpzich bewegen in de witte baanvan het schelpenpad, dat, omhoog,voerde naar het Huis.

32

DERDE HOOFDSTLiK .

33

n zorgvuldige ordelijkheid wasDe Freule gewoon haar levenof to doen .

Metde frissche

nevelvroegte opgestaan, had zijvoor het ontbij t haar half uurs-ritje op de merrie gemaakt en dewereld in orde bevonden, Zijnuttigde in een nauwgezetten eet-plicht de twee broodjes met hetvier minuten gekookte ei en hetglas melk, dat de dokter haaraanbevolenn had, stond dan opom haar correspondentie to gaandoen in de zaal, die zij in denlichten zomer voor werkkamergebruikte .

Zij was, vaag zoekend onderde papieren, nog niet begonnen,toen Klaasje met een geschan~daliseerd gezicht uit de keukenkwam, nog wat peuterend aanhet schoone schort, dat zij altijdmoest aanschieten voor zij haarmeesteres mocht naderen, aan-zeggend, dat er iemand was, die

35

niet weg wou voor hij De Freulegesproken had.

Berispend zag De Freule dehuishoudster aan .„�emand?Eenmijnheer, Klaasje!"Deze bedienden bleven altijd

wat ongevormd, men moest hon-derdmaal aan hun manieren ver-beteren .

„�emand met een fluweelen jas,"zei Klaasje geprikkeld .

De Freule staarde in her on-bekende.

„Een fluweelen jas, zeg je?"„En Been hoed. Enlange harem"

verdedigde Klaasje haar opvatting,sterk in haar argumenten .

„En mij moet hij hebben ?"vroeg peinzend De Freule . „Heefthij jets bij zich ?"

Zij vreesde voor aanbiedingenvan schilderijen of teekeningen .Daar was zoo moeilijk aftekomen .Liever gaf zij niet-thuis .

„Zeg lien mijnheer dat ik hem

36

op 't oogenblik onmogelijk ont-vangen kan."

K!aasje bleef treuzelen. Zij zatermee in. Aan den vriendelijkenniet-thuis-leugen wanneer de men-schen in levenden lijve voor jestonden, kon zij niet wennen .Nu moest weer zij er voor op-draaien. Hoe kon ze flu dienkerel weg krijgen?

„�k kan niet ontvangen," verrzekerde De Freule nog eens stellig.En zij deed of ze weer aan herwerk ging. 1V�aar haar aandachtwas gestoord, jets in haar hartbonsde .

Klaasje bleef nog bij de deurstaan. Zij vond het niet goed .Dat nou ook die verrekkelingvin 'n Rinus niet thuis was !'t Hoorde tot zijn werk .Meteen gebeurde er iets on-

gehoords. Drie groote op denbodem gedrempelde ruitendeurenverbonden de hooge met verguld

37

lijstwerk gedecoreerde kamer methet terras . Een dier deuren stondopen. Door het fibers van hetwitte tulle-gordijn, verscheen devreemde.

Hij kwam niet binnen, maar bleefstaan en wachtte . Hij wachtte zooduidelijk, dat De Freule zijn aan-wezigheid voelde en verschriktopzag. Zij sprong van haar stoel,trad naar het venster .

„�k kan u niet ontvangen, mijn-heer !" had zij den indringer willenzeggen. 1V�aar zij zeide het niet . Zijstond verbouwereerd en hoordehaar aarzelige woorden

„Wat wilt u . . . mijnheer?"De vreemde glimlachte. Hij glim-

lachte en leek in de situatie nietsverwonderlijks to vinden . Zondergene bleef hij staan, hij had ookniet de brutaliteit van een indringer .Mensch tegen mensch stond hij,glimlachend nogeens, en met eenhoffelijkheid die De Freule be-

38

wonderen moest> antwoordde hij„�k wil eigenlijk niets, jonge-

dame. Men heeft mij hierheengezonden ."

De Freule had zich nog niet her-steld. Er gebeurde jets met haar,waarvan zij Been precedent kende .Zij voelde zich beleedigd doorhet vrijmoedig optreden van denvreemde, maar kon haar houdingniet terugvinden . �nnerlijk ontred-derd om den blos, dien zij bran-dend voelde in haar wangen,vroeg zij

„Wie bent u ?"De vreemde stond nog steeds

buiten ; zijn jonge, in de geslQtenkleeren eng omlijnde gestalte alseen silhouet scherp-fijn getrokkentegen 't licht. Tegenover hem,bewapperd door het losgehangentullegordijn, was De Freule op betdrempel der geopende deur ge-treden. Zij trilde van drift, vanschaamte, van spanning ; zij was

39

voor de eerste maal in haar er-varing van een uiterste verlegen-heid, en maar bet liefst gevluchtbinnen in de gesloten wereld vanhaar huffs. Als een vermetel ont-dekkingsreiziger de schuchterekoningin van een verholen land,veroverde hij haar geheele per-soonlijkheid . Hij antwoordde

„�k heb er niets tegen, u mijnnaam to noemen, wanneer u daaropgesteld zijt. 1V�aar vergeet niet, datik geen plan had u met mijn bezoeklastig to vallen . Daar ginds . . . ukunt ze juist zien achter de gazons,bij de oranjerie . . . ze lijken zicheen beetje schuil to houden, - daarstaan uw knecht en een veldwach-ter. Die zonden mij hierheen ominstructies."

Hij lachte, toelichtend„Voor hen instructies, hoe zij

moesten handelen, wanneer eenvreemdeling van zijn vrijheid ge-bruik maakt om op dit goed to

40

wandelen. �k ben wel zoo vrien-delijk geweest, mij met hun bood-schap to belasten."

„Die menschen doen alleen wathun is opgedragen."

De Freule had haar waardig-heid terug gekregen. De lachendeironie van dien man ergerde haar ;zij speurde hier een aanval opzekerten, waaraan noch zij nochiemand ooit van haar vooroudershad getwijfeld. En scherper voegdezij aan haar woorden toe

„Niemand heeft hier vrijheidom to wandelen."

De jongeman leek nog to wach-ten. Had hij niet gehoord? Hijstond nu half afgewend van dekamer, waar hij Been moeite hadgedaan binnen to zien, en bewon-derde de wijde rust van het aan-gelegde landschap, dat men vanhet terras overzag. Een breedgazon glooide langzaam omlaag,afgegrensd aan eene zijde door

4

4 1

een borderbeplanting, waar nogeen verwilderende overvloed stondvan zaadzettende bloemen ; aan deandere zijde verborgen boomen,rijzende in eenige ongeregeldereeksen, een paar steenen schuur-tjes,zich aansluitend bij den beschut-tenden muur van een stukje moes-grond, waar de versche groentengekweekt werden voor het Huis .Het Bras verliep in een drempel,daar was plotseling niets mzerachter, doch dan leek even verderde vijver, roerloos in zijn tinnennajaarsblankheid, op to klimmennaar de russchen en de daarachterrijzende decor van sidderende zil-verpopulieren.

„Prachtig is dat !" bewonderdede vreemde. En weer zweeg hij,naar 't scheen gedompeld in zijnlandschapbeschouwing. Tot hijopeenen, met het gebaar van denschilder teekenend in de ruimte,zich weder tot De Freule keerde :

42

„1V�en zou er bijna toe komen,al dit zoo overziende, met de wer-king van het menschelijke erin . . .de houding eener goede en edeletraditie . . . men zou ertoe kunnenkomen aan de realiteit van groot-grondbezit to gelooven. �k houdvan groote complexes, zij veroor-loves een schoone ordonnantievan het landschap."

Verwonderd zag De Preule op .Wat bedoelde die man? Er wasin zijn voorkomen en in zijn ma-nier van spreken iets wat haarbond. Hij was gees vulgair iemand,gees schooier aan haar deur.lV�aarwat hij zeide, kwam uit een zoo an-dere wereld, en het driftte in haardat zij met dit alles niet to makeshad. Zoo vatte zij een woord opom hem, scherp, to antwoorden

„�k hoop, dat u hier niet ge-komen bent voor een discussieover mijn eigendomsrechten . �ndat geval . . ."

43

Onmiddellijk rakette de jongeman terug. Recht schoot de pijlvan zijn ironie door haar wezen

„Discussie ?"De vraag bleef staan, baisturig,

opstandig, in een atmosfeer vangeblazen glas. Toen lief hij be-daard volgen, met een nijging,die ietwat to hoffelijk uitviel, endaardoor burgerlijk aandeed

„Het doe! van mijn komst heb iku gezegd. 1V�ijn aanwezigheid hierschijntuwbediendenendenbewaar-der van het openbaar gezag in ver-legenheid to brengen . �k wilde hungaarne moeilijkheden besparen ."

De Freule had haar zelf beheer-sching terug. Zijn ironie trof haarbeleedigend. Zij trad een schredeachterwaarts, het gordijn nog evenopen houdend :

„Niemand heeft verlof hier towandelen," herhaalde zij . „En ikben niet van plan een uitzonde-ring to maken ."

44

De Freule was in de kamer teruggetreden. Zij sloot de deur niet, torade dat zij dien beleefden vlegelBeen vrees toonen moest . Maar degebeurtenis had haar geheele we-zen aangegrepen en ontredderd .

Stond hij daar nog ? Zonderlust zat zij voor de schrijftafel .Zij dorst niet to zien . De zonBleed wijd en helder in de hoogekamer ; De Freule bedacht, datmen van buiten of het geheelevererek kon doorzien, en dit gafhaar een gene van gestoorde in-timiteit. En met verbazing begonzij to beseffen, hoe innig haarvrijheid, haar rust in deze lichtekamer samen hingen met de ver-latenheid van het marmeren bor-des, de ruimte van gazon, vijvers,en bosschen, opdat niemand konkomen storen wanneer zij, in haareigen huffs, deed wat zij wenschte,leefde met openn deuren en ven-sters in de zon .

45

Dit zou, nam zij zich voor, zooblijven .

Zij belde Klaasje, dat Rinus demarquise neerlaten zou, dan luis-terend naar den hoogen roep vande huishoudster, die verzwond inde ruimte van den tuin . Het rustiggespin van de stilte deed koes-terend aan. En ineenen viel eendoorzilverde schaduw de kamerbinnen, dan weer, en nog eenseen, tot het hooge werkvertrekheel en al was gevuld met eenevene schemering van grijs . Rinus'slofloop knisterde weg in de schel-pen, plotseling verdwenen om hethuffs.

�n een verwondering bleef DeFreule voor haar witte papierbemijmeren was was gebeurd. Defeiten wilden zich niet helder schik-ken achter elkaar, telkens kwamhet gezicht van den vreemdetusschen haar gedachten, met deglanzen van geestigheid in zijn

46

oogen, en de verwondering omzijn rooden mond . Het werd eenniet to verdrijven visioen, en on-der de voldoening om haar reso-luut optreden, dat aan zijn indrin-gerigheid voorgoed een eind hadgemaakt, bleef de troebeling eenerschaamte.

Waarom? Hij leek een van dieidealisten, waarover zij sours inboeken had gelezen, die op huneigen wijze de wereld bekijkenen overal tegen de bestaande ver-houdingen aanloopen . Tot dusverhad zij dergelijke menschen steedsals abstracties beschouwd, schep~pingen van kunstenaarsverbeel-ding, waarmede men niet ernstighoefde to rekenen. Misschien zou-den zij, zoo ze bestonden, dewereld mooier waken, in elk gevalverfraaiden hunne daden en woor-den de dichterlijke verhalen, dieover hen handelden. En zoo, inde verbeelding, droegen zij bij

47

tot een schoonere wergild, voorwelker bekoring in haar leesuurtjeook De Freule niet gesloten was .

Maar aan een realiteit van dezedingen had zij nimmer een oogen~blik gedacht .

Ben twijfel aan haar recht omover het landgoed en de middelen,die haar waren nagelaten - toe-vertrouwd, meende zij sours in eenreligieus-matriarchale overmijme-ring - naar vrijen wil to beschik-ken, was het laatste wat in haarzou kunnen opkomen. Met aarzel-looze stelligheid, in een abstractehandhaving van haar recht, hadzij den tuinmansknecht, die ourden weg naar zijn werk to be-korten een rijwielspoor in haarwandelpad had gegroefd, latenverbieden over haar terrein tofietsen, zoodat hij nu met zijnrijwiel over den schouder doorde bosschen ging, tot waareen harde weg buiten haar ter-

48

reinen hem den afstand bekortte .Had zij tegen den pachter vanhet boerderijtje bij de sluis . diestond to hengelen voor zijn deur,proces-verbaal laten opmaken, metinbeslagneming van zijn vischtuig,omdat het vischwater werd vooroom Hendrik bewaard, die iederenOctober de karpers afschakelenkwam en met zijn geweer jachtmaakte op de snoeken .

Zij was meesteres. Zij kon doenmet haar goed wat zij wilde. Zoohadden alle Diermens gedaan,humaan, geacht en gerespecteerdom hun plichtbesef jegens dennaaste, maar welverzekerd datdoor hun overwicht de dingender wereld het best op hun plaatsbleven, tot heil ten slotte vanelkeen. „1V�en moest het Bras niet inde kassen zaaien," zei wader, zekervan zijn zaak, en wader had haar be-wondering voor al hetgeen hij inz'n leven had gezegd en gedaan.

49

Toch kon zij flu de rust niethervinden. Aan de koffietafel, doorRinus gedekt, omsloop haar eenvreemd gevoel van alleen-zijn .De pendule stond hoorbaar totikken en uit hey plafond, waarbloote engeltjes in blauwe sjerpentusschen het vriendelijk gewolkvan kruiende vlade geschilderdwaren, uit het anders onzichtbaaraanwezige, zagen oogen naar be-neden . Rinus, wiens hoogste dienstwas zich to effaceeren - onhoor-baar ging hij op zijn stille sloffen,als een goedgedrild heerenknechtaltijd precies op zijn plaats metden schotel wanneer hij er werdverlangd - Rinus was er ditmaalop een ongewoon irriteerendewijze. De gemeenlijk zoo gladdemachinerie van haar dagelijkschleven wreef, schuurde, maaktehinderlijk geluid .

,,Of De Freule nog jets ver-langde ?" vroeg Rinus .

50

Zou zij hem naar den vreemdevragen ? Zij had vermeden overhet eigenaardig voorval van dienochtend to spreken, nog aarzelighoe haar hooding zoo zijn. Do-mestieken verlangden stellige be-velen. En in gemeenzaamhedenbegaf De Freule zich nimmer .Toch, nu, aarzelde zij even . Zijbekende zich nieuwsgierig naarde juiste toedracht van het geval,en hoe de vreemde bezoeker tenslotte. nadat hij het bordes hadverlaten, zich zoo hebben gedragen .1Vlaar zij overwon haar twijfeling .

„Dank je, Rinus ."De knecht ging been . Voor de

eerste maal was bet voelbaar dathij heenging. En daarbij brak ietsvan een verhouding tusschen hemen haar, een geheim, dat er andersniet was. Zacht, ongewis a1soEhij nog, hij ook, naar praten ver-langd had, drukte hij de omlijstedeur in bet paneel. De Freule

51

bleef alleen zitten voor haar zil-veren mandje met fruit .Langzaam perste zij de blauwe

druiven leeg tusschen hear slur-pende lippen, mechanisch een vooreen ze plukkend van den tros. Hethuffs leek om haar heen in stilteversteven . �n haar luchtkubusleek zij gegoten als een insect ineen drug barnsteen . lean alle kan-ten was her huffs, de vertrekkenals kubussen op en naast elkaargetast : de eetzaal met haar zelferin was een kristal in de stuctuurvan het huffs, en om het huffs wasde ruimte van den verlaten tuin,de vijvers, de bosschen . Zij leekde grenzen van dit alles aan tovoelen : de verleden jaar op verrzoek van den veldwachter ver-nieuwde rasters van ijzeren vlecht-werk aan geteerde stijlen, die meteen plaat stevig in den grondgegraven stonden. Bovenaan waseen prikkeldraad gespannen. Nie-

52

mand kon anders dan door dedoorgangen binnen .

En deze man scheen de hekkenniet to zien. Hij kwam als eenmeester over alles rustig binnengewandeld, hij nam bezit van haargazons, haar bloemen, haar boo-men, haar eenzaamheid .

Hij ademde haar lucht!Uit de logika harer mijmering

school deze gedachte plotselingnaar buiten, belachelijk en fel .Heel hear getroffen wezen sid-derde. Zij had den moed niet,om de absurditeit der consequen-ties to lachen ; een zweerendewaarheid brandde in hear zelf-verzekerdheid, en hij was het, diehet gif dear had geent .

Hij!Een ardere ontdekking, nog

vreeselijker, doorschokte hear . Deondraaglijke bekentenis, wear Beennaam, Been begrip voor was, deedhear opspringen. Het venster zag

53

uit naar den moestuin, waar, dekiok van eenen alweer voorbij,de oude Kobus lag tusschen despruitkoolen om de brandnetelsuit to wieden. Zijn harden, dieals van aarde gebakken warm,rukten order aan de stengels, dangraaiden ze 't onkruid met eenbezig klauwgebaar bij elkander enschoven het opzij, waar, terwijlhij aldoor op zijn vereelte ka-meelenknieen achteruitschoof, eendammetje van snel welkend groenzich vormde .

Had De Freule dit al vroegerooit gezien ? Eigenlijk was deoude Hames daar altijd, het heelejaar door wiedende . 1V�aar gezien,gezien had zij hem daar nooit .Waarom dan op het oogenblik?Wat was er veranderd ?

En weder begon zij to denkenaan dingen, die er vroeger nietwaxen : dat die oude man daardag over dag in de vochtige,

54

schimmelige aarde kroop op zijntot hour verstramde knieen, omhaar groente to wieden, waarvanzij het uitgelezene kreeg op haartafel .

„Zaai Been Bras in de kassen,"zei wader. Maar waarom leekhaar zulk zeggen thans van cyni-sche hardvochtigheid ? Hadden aldie menschen om haar been Beenandere bestemming dan voor haarto zorgen? Hoe kon zij hen altijdals enkel dienaren hebben gezien,eischende hun plichtsbetrachtingvoor het loon dat zij hun gaf,maar ook een zekere dankbaar-heid om hun verzekerd rustigbestaan, dat zij immers haar ver-schuldigden ! Met die dankbaar-heid bleven zij niet in gebreke,en ook nergens, in het dorp, inde kerkgemeenschap, zoover alshaar invloed, haar weldadigheidreikten, kwam zij aan dankbetui-ging to kort. Zoo leefde zij

55

in een wereld zonder moeiten,zonder strijdigheden, waar allesin een storelooze harmonie vanzelf leek to gaan, alle dingen inelkander sluitend als de goedge-voegde verbindingen van eennaaidoos .

Wat had daarin veranderinggebracht?

Hij?�n newel van verwarring,

schroom, vernedering, verrukking,toorn, zag zij hem terug, zijnvlotte schaamteloosheid, zijn zelf-verzekerdheid, zijn overmoedigenglimlach, zijn oog dat niet week .Hij gaf niet het banale beeld vanden kunstenaar in zijn fluweelenjas en met zijn flabberende haren .Zij ried een persoonlijkheid, diede bare stond, een vastheid enklaarheid, door niets uit het even-wicht to brengen . Deze levens-zekerheid wortelde niets mindervast dan haar eigene.

56

Rinus, in de ruimte achter haar,had het ontbijtgoed van de tafelgenomen. Eenige malen schoof hijin en uit, onzeker-durfloos oogendenaar De Freule, of ze hem nietsvragen zou . Hij verlangde dat zijerover zou spreken, hem gelegen-heid geven het laatste, schan-dalige to vertellen dat drOng naarzijn mond : de vreemde way, zooals hij bij De Freule vandaankwam, naar den vijver geloopen,had zich ontkleed en gezwommen.Vreezende dat de vent in z'nhoofd mocht krijgen, naakt doorden ruin to loopen, had de veld-wachter hem zijn kleeren gelaten .Er waren meer voorbeelden vanzulke onbeschaamdheid.lV�aar vanmiddag zou hij komen om in-structies .

De 1Ereu1e vroeg echter niets.Zij keerde zich niet om. Zij bleefdoor het raam staan zien naarHannes, die zijn rij ten einde had

5

57

gewied en onverdroten een nieuwebegon, zij bleef er gedurig naarzien, alsof ze daar een probleemvoor zich had .

58

V�ERDE HOOFDSTUK.

59

iddags werd Jorissen inde studeerkamer ge-laten. Zeeperig ge-

soigneerd, vierkant in zijn nieuweuniform, die als karton om zijnschouders stond, bleef hij, de deurbinnengeschoven, wachten tot DeFreule zich omkeerde, vragend

„Wel, Jorissen?"Haar stem klonk onvast, alsof

zij moeite had zichzelf to zijn .Zij stond op, gehinderd door dekunstmatigheid harer houding ; zijwachtte .

Jorissen deed een paar militairestappen naar voren. Hij had zijnpet in de hand, zijn geplaktejongekereiskop glansde vettig inhet licht .

„Hoe gnat het thuis, Jorissen?"„Goed, Freule . Thuis gaat alles

best . Dank u."Jorissen had bij ieder gezegde

die knik in rug en knieen vanmenschen wier onderdanigheid

61

serviliteit words. Hij voelde zichniet op z'n gemak met de vreemdeboodschap, waarvoor hij kwam,

„Kom je mij jets vragen?"„Zoo is 't, Freule."Hij zweeg. En zij wachtte . En

het onderwerp, het vreemde vandien morgen, was tusschen hen .

Met een zwaai van zijn petaan zijn lange uniformmouw, be-gon Jorissen :

„�k heb vanmorgen een persoonontmoet in het park, Freule . . ."Jets in het voorkomen van

De Freule deed hem ophouden .Hij wist niet waar hij aan toewas. Dan sloeg hij er zich ineenendoorheen :

„Als De Freule dien meneermet z'n fluweelen jas misschientoestemming gegeven mocht heb-ben . . . Dan heb ik niets to zeggen.Dat wou ik alleen maar weten ."De pendule op de marmeren

schoorsteen tikte .

62

Toen zei De Freule :„�k heb niemand toestemming

gegeven, Jorissen."Jorissen had een lachje van

nerveuse opluchting .„Natuurlijk niet, Freule. Dacht

ik ook al, Freule . Freule zou nooitiemand toestaan zich zoo maaruit to kleeden en to zwemmen inden vijver .„Wanneer is dat gebeurd?"

viel driftig De Freule uit .Jorissen stelde zich in postuur

voor een rapport.„Die meneer met z'n fluweelen

jas was juist met De Freule ingesprek geweest. Vandaar dat weniet dorsten optreden, Freule . Hijkwam zoo het bordes af, gingons voorbij en voor onze oogentrok hij al zijn kleeren uit ensprong in den vijver ."

„Ongehoord !"Maar de drift van De Freule

was niet echt. Zij leek afgesloten

63

van de werkelijkheid, als een pop,en zij hoorde zichzelf spreken .

„Het is een schandaal," be-aamde Jorissen . En in moedigegezagszekerheid, geanimeerd flu,

stelde hij gerust,,We zullen dat varken wel

wasschen ! Als die meneer, ofwat hij wezen mag, zich weerbinnen de heining waagt, zullenwe hem artikel 461 van buitenlaten leeren . Laat u dat aan mijover, Freule."

1V�aar De Freule ging op zijnenthousiasme niet in. Uit haarreserve, die haar als kunstmatigbleef hinderen, vroeg ze

„Weet je jets van dien mijnheer,Jorissen? Hoe hij heet?"

„�k heb er juist vanmiddag naargeinformeerd," pakte de veld-wachter flu bemoedigd uit. „Hijheet Borselen, of Van Borselen.Bij de weduwe Jacobs in hetlogement gelooven ze dat hij uit

64

Amsterdam komt, Hij moet schilrder zijn, maar hij heeft niets bijzich, Been verf, Been doeken,niets. Hij komt hier om to rusten,zegt hij. En daar zal niets tegenzijn, denk ik, als hij ons hier derust niet bederft,"

Hij grinnikte om zijn grapje,dan begon fleurig opnieuw

„'t Moet anders een rare sinjeurook zijn, Freule . De kinderen inhet dorp, die hem achterna jouw-den om zijn fluweele'n jas, heefthij op suikergoed getracteerd.'t Was een heel relletje bij Coopsden bakker. Hij kan hier nietloopen of krijgt een stel kinderenachter zich aan. Dat schijnt 'mniets to doen. Daar is hij in Am-sterdam zeker ook aan gewoon ."

Jorissen nogeens vond zichzelfgrappig. Hij lachte gezellig uit,maakte zich dan gereed tot gaan .

„Dus, Freule. Dan weten we 't."„Wacht even !"

65

Als verschrikt, hield De Freulehem terug. Het mocht nog nietuit zijn, zij vreesde de beslissing .Waarom? Wat had zij met dienman en zijn wonderlijke manierento waken? Toch zei ze

„je moet het nog maar eens.

„aanzien .Dom bleef de veldwachter staan .

Het ging tegen zijn begrip en zijngewoonte. Wat bedoelde DeFreule ? Zij kon onmogelijk goedvinden . . .

„Wil De Freule zeggen . . . ?"„�k wil voorloopig Been beslis-

sing nemen .Korzelig om haar ongelijk, had

De Freule een ongeduldige be-weging. Waarom maakte zij uit-zonderingen? Waarom voor dezenman, die onbeschaamd haar huffskwam binnendringen en zich on-betamelijk gedroeg ?

Jorissen sloeg aan z'n pet, waar-mede hij inmiddels zijn militair

66

voorkomen weder had gecom-pleteerd .

„Dus . . "Haar driftige wenk deed hem

zich uit de voeten waken .„Zooals De Freule het ver-

kiest . . ."„Dag > Jorissen !"Anders zei De Freule altijd

„de groeten thuis ." Die vriende-lijkheid verblijdde . Geregeld brachthij haar over aan z'n vrouw, dieop het Huis wel werken kwam,en de kinderen zaten erbij alsontvingen ze een zegening uiteen betere wereld .

Jets missend, bleef de veld-wachter Loch nog treuzelen. Destilte brandde. Toen in schaamte,alsoE men hem had berispt, zochthij de deur,

Dagen achtereen zag men denvreemde niet meer in de nabuur-schap van het Huis . Rinus en develdwachter !oerden naar hem

67

uit, vijandig, gebeten . Een ge-spannen rust king over het kasteel,alsof het jets wachtte . De Freulewas stil en eenzelvig . Wat zouze hebben ?

�n z'n eentje zwierf de jongeschilder den omtrek aE, nageroependoor de dorpen, begeleid doorschaperig opdringende kinderswanneer de scholen uitgingen .Niets daarvan leek hem to hin-deren . Hij zochE de geringe wegel-tjes af, die als beken speurendkronkelden door het hakhout, hijavontuurde over de heiden enaaide de paarden, wanneer zeaan het hek van hun wei kwamengezelschap zoeken, over den kop .De boeren en dorpslieden raaktenaan zijn verschijning gewend, zijbeantwoordden zijn praatje, watschrikkerig sours van de rare dingendie hij zei en waar Loch altijd watwaars aan was . Schuw babbeldenzij na over het verder en verder

68

zwervende gerucht van zijn brutaalbinnendringen in de parken vanhet Huis. Daar had dan elk hetzijne van to zeggen naar gelangvan zijn aard en belang. Hetzwemmen in den vijver onder deoogen van De Freule kwam inieder geval niet to pas, al werder veel, ook onstichtelijk, om ge-lachen

e

Jorissen triumfeerde. De ventdorst dus niet terug komen .

1V�aar juist een dag dat hij daar-over met Rinus gezellig to pochenstond, verscheen de fluweelen manaan het hek van de koeienwei,die hij, om zijn pad to bekorten,brutaal was overgestoken .

Het was een schrik . Want juistdien oehtend had De Freule haarwandeling dezen kant uit genomen,ze moesten elkaar in het boschtegen 't lijf loopen .

„Van mij is 't af," zei de veld-wachter, en voor de zooveelste

69

maal bespraken ze dat wonderlijkonderhoud met De Freule, die eentoegevendheid toonde zooals nognooit iemand van haar had beleefd .

70

V�JFDE HOOFDSTUK.

7 1

De jonge figuur van DeFreule stond klein ge~schetst in het boschpad .

Boven haar bouwden de zwarespierige beuken de reuzenprieelenhunne kruinen. Het dorrende loofkrakte in de koele najaarsstilte .

Geschrokken, stond zij plotse-ling stil .

Met een glimlach trad de jon-geman van het smalle voetpad omhaar een plaats to laten .

En even stonden zij elkanderaan to kijken, niet wetend watnu vercier moest gebeuren . Haarbloed stormde in opstand om zijnbeleefde insolentie . En terwijl zijzichzelf verachtte om haar gebrekaan houding, plaatste zij venijnigzich in Zijn weg.

„Wat doer u hier?"Hij antwoordde glad, als had

hij de ontmoeting voorzien, er zichop geprepareerd

„Bewonderen .

73

„Er is bosch genoeg om towandelen," beet De Preule, dekaken beklemd van drift .

Met zijn hoofsche ironie, glim-lachte de schilder . Dan nadenkelijkwide hij

„Bosch genoeg. Ja. �k heb ermij van overtuigd. 1Vlaar in denheelen omtrek bevalt mij dit bierbet beste ."

„L� bent brutaal."„�k ben beleefd. Wanneer we

een oogenblik in uw onderstellingmolten treden dat dit bosch uwbosch zou zijn . . ."

„�k geef u niet bet recht daar-aan to twijfelen ."

Overwinnender nog in zijnlicht-spottende zekerheid, ant-woordde hij

„VeroorlooE mij to twijfelenook zonder uw toestemming . Het„ligt in mijn aard. Ja permitteer . . .met een wenk weerde bij zichtegen haar gereede inmenging . . .

74

„1V�isschien is het een nieuwesensatie voor iemand als u bent,dat er jets ter wereld kan gebeu-ren zonder uw verlof. Zelfs daarwaar u meende meesteres to zijn."Nogeens brak hij imperatief

haar bedenking af.„�k zou u toch willen voor-

stellen, de discussie to voeren ineen mildere stemming ."

Zijn vrijmoedigheid benam DeFreule ieder verweer . Zij kon zichniet onttrekken aan de bekoringvan zijn overwinnend wezen, diehaar zwak maakte, verliezen deed .Blossen sloegen haar wangen uit,haar schaamte erover deed haarnog sterker blozen, Maar het be-wustzijn, een meester tegenoverzich to hebben, verdroeg zij niet.En kattig beet zij van zich of

„Voor discussie ben ik niet hiergekomen. - En nu zou ik u willenverzoeken . . ."

Hij boog .

75

„Freule, voor een dergelijk ver-zoek hebt u den knecht en denveldwachter."

Drifttranen sprongen in haaroogen. Zij wist haar houding nietmeer. En in een woede die zijniet meer bedwong, hief zij haarparasol . Overzenuwd brak DeFreule als een klein meisje insnikken uit .

Over hunne hoofden rilden debeuken in een vagen tocht . Eenvlinderend, verbruinend looverritselde langzaam omneer. Klein,verdwenen de twee menschjes inden pralenden herfst. Met gebo-gen hoofd ging de jonge schilderonder in de grootschheid van hetoogenblik. Hij erkende zich Beenoverwinnaar ; iets anders dan zijnwoorden had de onredelijke trotsvan die jonge vrouw gebroken .

„Zie !" zei hij .Hij hief het gezicht omhoog en

onderging den plechtigen blader-

76

val . En weer, als in hun eersteontmoeting, openden zich nieuwebronnenvoor haar gewaarwording .

Zacht ping zijn stem„Gelooft u dat zoo'n boom

hooren kan van iemand ?"Beiden zwegen, luisterend naar

het sjirren der droge blaadjes inden val .

„Gelooft u dat iemand kanzeggen : dat is mijn boom? Datis mijn aarde waarin hij groeit?Dat is mijn kruin waaronder ikmijn schaduw geniet ? - Gelooftu dat, Freule ?"

Zonder bitterheid verweerdezij zich .

„Waarom vraagt u mij dat?Er is in die dingen nooit twijfelgeweest. Wanneer ik gelast dienboom om to hakken, gebeurt dat,Alle jaren gaan er zoo dozijnenin het bosch."

„Dan words zoo'n boom hour .En het hoot wordt van den bast

77

ontdaan en op maat gezaagd enu laat het verkoopen . . ." ver-volgde hij .

Zij knikte, nu met een vraagin de oogen ziende naar hem op .

Toen zeide hij„Er is een onderscheid tusschen

den levenden boom, en het houtdat van den boom komt wanneerze hem vermoord hebben . Er iseen onderscheid tusschen denlevenden os en het vleesch dat deslager verkoopt. �n het vellen, inhet slachten zit de eigengerechtig-heid van wreede menschen ."

„�k mag dus mijn boomen nietvellen ?"

„L� mag het zoo niet voelendat is mijn boom. U mag het zooniet voelen : dat is mijn grond,mijn water."

Bijna fluisterend ging hij voort„Hij die den grond en het water

schiep en de boomen groeien lief,bestemde ze voor ons alien."

78

Verwonderd zag zij naar hem op .,,U gelooft daaraan ?"„Neen."Hij zweeg even . Dan met heilige

zekerheid bevestigde hij„Toch is het zoo."„Dat begrijp ik niet . . .Alle verweer was in De Freule

gebroken. Zij genoot de heerlijk-heid van het uur, waarin zij kleinen kinderlijk was, een nederigheidonder de rijzende loofgevaartenvan het bosch . Had zij ooit liefgehad ? Nimmer tevoren had devloedstroom van het gevoel haaromhooggedreven, dat zij zwangerwerd van schoonheid en teeder-heid, dragende op in een vreugdehet blijde offer harer ziel . Dit,bier, overweldigde haar met schriken zaligheid .

Nogmaals ging zij duizelendonder in het geluid zijner stem

„Wat van ons alien is, kanniet worden verdeeld . Voelt ge

79

het niet ? Hoe vreemd zoudt geopzien wanneer ik u vroeg dezon to verdeelen, den regen, delucht, de ruimte. Waarom welden boom, die van zon, lucht enregen groeit? Omdat hij groeitop uw grond? Uw grond? Hebtge weleens gerekend, Preule, wanneer wij alien, menschen, een eigenbosch en een ruin moesten hebbenom in to wandelen, ieder van onsvoor zich alleen, hoevele malenzich de aarde zou moeten ver-menigvuldigen ? Men heeft mijverteld van een daglooner, dieniet fletsen mocht op uw goedom den weg naar zijn werk tobekorten. Weet ge . . . hoe weetge het zoo precies, dat uw goedniet ligt op de plek van het zijne?Kon hij met evenveel recht denveldwachter niet gelasten - zoo'nveldwachter laat zich alles gelas-ten - zijn proces-verbaal to richtentegen u, die heerscht op zijn do-

8o

mein? Wanneer het regent, en dewolk valt binnen uw heiningenen maakt den vijver, waarin ikverleden week de onbeschaamdevrijheid nam heerlijk to zwemmen,hoe kunt ge weten of die wolkeen wolk was, voor u bestemd,en waarom hij niet vruchtbaar-makend stortte op het akkertjevan den veldwachter, dat er be-hoefte aan heeft? Wanneer eenhaas zich zat eet aan de kool vanden koster en hij vlucht naar develden, waar in 't najaar uw oomkomt als uw gast om hem tojagen, van wien is dan die haas?Laat ons niet spitsvoudig zeggendie haas is van zichzelf . Schooner alle reden toe is, ge zoudt ermisschien om lachen. Of : de boomis van zichzelE, en nog eerderzoudt ge mij voor een dwazegrappenmaker aanzien . Toch, wanneer ze dan niet zichzelf toebe-hooren en wij menschen geschapen

8 1

zijn - zoo staat het ergens - alsbezitters van al wat wij grijpenkunnen op deze aarde en begrijpendaarbuiten, - vanwaar weten wedan zoo precies : wiens haas zijnhaas, wiens boom zijn boom zalzijn? Bezitten wij ze minder ge-meenzaam dan de lucht en dezon ?"

Met ledig hoofd, overgegevenaan zijn bijna dwepende woor-den, had De Freule hem aange-hoord. Dan allengs kwam haareigenzinnigheid weder boven, haarsterke, in geduchte overleveringgestyleerde wezen verzette zichtegen den ondergang . 1V�aar hetwoord, dat haar afdoend verweerzou zijn, wist zij niet. En weder,met zijn zekeren glimlach, sprakhij haar gedachte uit

„L� denkt aan den notaris, diealles duchtig ingeschreven heeftin zijn acten . Kadastraal staat uto boek als onbetwist eigenares

82

van uw goed. O, ik zal in rechtenniet tegen u twisten ."

Toen wist zij alleen to zeg-gen :

„L� bent een idealist ."Hij rukte meelijdend de schou-

ders omhoog.„�k houd er niet van, den zin

voor eenvoudige waarheid tobrandmerken als idealisme. Datis een goedkoope bestrijding ineen wereld waar idealisme indiscrediet is. Geloof ook niet datik deze dingen propageer. �k doejets anders. �k leef ze, en waarik tegenstand wind, kom ik voormijn rechten op."

Zijn vrijmoedigheid, zijn zeker-heid in dingen, die een geheelnieuw bestaan voor haar hadden,sloegen haar machteloos. Methaar wit parasolletje spitsend inhet vochtige zand, stond De Freuleals een verlegen meisje. De ver-nedering was ondraaglijk. En ge-

83

melijk omdat zij Been gelijk krijgenkon, richtte zij zich op

„Wanneer u de beleefdheid ge-had had eerst mijn toestemmingto komen vragen, zou ik u diegeweigerd hebben ."

Hij glimlachte .„�k ben er niet zeker van,"

antwoordde hij, spottend . „1V�aarmisschien kunt u het begrijpen :ook voor de toestemming, juistvoor de toestemming, moet ikzeer vriendelijk bedanken . Vaniemand met een sterk gevoel vanonaf hankelijkheid . . . misschien magik aannemen dat wij beiden watovergevoelig zijn op dit punt? . . .zal u dat niet verwonderen."

Hij streek met zijn slanke vin-gers, wier gevoelige lenigheid zijbewonderde, door zijn lang zwarthaar, als om zich een houding togeven voor het vergeefs zoekenvan een hoed, boog en ging TangsDe Freule hen den weg af.

84

ZESDE HOOFDSTL�K .

85

Dit was de laatste ontmoetingvan De Freule met denjongen schilder. Weidra

hoorde men niet meer van hem.Het najaar schudde aan de geleboomen, die hun vruchten afwier-pen ; in de dichtheid van het boschsneeuwde 't van koperrood beu-kenblad op de verstopte wegen .

Daar ging De Freule iederendag in haar eenzaamheid enwachtte. Een dwalend verlangendeed haar de., morgenwandelingrekken, nog weer het bosch ende velden in, tot aan de grenzenvan het dorp, waar zij nimmeranders verscheen .

Jorissen, de veldwachter, 't ge-weer boven zijn pellerien uit, kwamhaar tegen. Hij was op surveil-lance tegen de stroopers al Bindsden vroegen ochtend, en had aaneen praatje behoefte. Maar opzijn zoetig

„Goeie morgen, Freule!" ant-

87

woordde zij kort, en 't was ofhaar keel plotseling werd verstikten dichtgenepen.De veldwachter durfde niet

verder. Men fluisterde gichelendachter de hand, dat De Freulemaanziek was geworden van dienjongen kerel uit Amsterdam, denJezus met z'n fluweelen jas. Zoudat waar zijn? En voortgaande,mijmerde de brave over het on-natuurlijk leven dat ze leed : eenjonge vrouw, nag Been dertig,met haar rijkdom, en die natuur-lijk iedereen krijgen kon dien zewou hebben.

Daar had je verdomme Kobus dewilddief! Derakker, hij had hemzoogewaarschuwd. De veldwachterschreeuwde hem toe en de ventprobeerde to vluchten met eenkoppel hazen over de schouders.

„Sta i"Meteen had de koddebeier het

geweer aangelegd .

88

Toen vbor hem zag hij hetverschrikte gezicht van De Freule,die hem beduidde het geweer tolaten zinken .

Nu geloofde Jorissen ook datze maanziek geworden was .

Een zonderlinge overbewust-heid agiteerde De Freule, Zijberekende iedere harer daden,gedurig bedrongen, achtervolgddoor martelende vragen : of zijmocht, of zij gerechtigd was, ofzij niemand tekort zou doen doordeze of gene handeling. Rinus,de knecht, zette zwijgend haarontbijt gereed, en zij zat mijme-rend voor haar klein gedekt plekjeaan de groote tafel, zonder toeten. Ras en opgroei hadden haarde behoefte gegeven aan grooteruimte om zich heen . Hoe voeldezij vroeger zich benauwd dooreng afgesloten muren en laagdrukkende zolderingen ! Thansverdroeg zij de holle eenzaamheid

7

89

barer zalen niet meer. Haar per-soonlijkheid, haar zelfachting wareningekrompen, zoo waren de ver-houdingen gestoord.

Maar vooral wanneer zij in deverlaten bosschen ging onder betprachtzaaiend najaar, plaagdenhaar de vragen, de vragen. Hetwaren de vragen die hij, devreemde, had gesteld, zonder eenantwoord to geven. Toen derentmeester om haar toestem-ming kwam voor bet vellen vant wintergewas -r anders gingzij to paard met hem rond, bezagde gemerkte stammen, beoordeeldezelf het effect van de roofing inhaar aanplant -r toen hij haarhet rooiplan voorlegde > beefdezij of haar een doodvonnis werdgevraagd. Zij lief het noodigeaan hem over, hij moest zelf maarhandelen. De houthakkers begon-nen hun werk ; hunne stemmen,het spitten der bijien in het versche

90

hout, maakten een vroolijk ge-rucht in bet heldere najaarsbosch .Denkende aan wat hij had ge-sproken, de vreemde, moest DePreule zich moeizaam bedwingenom geen bevel tot staken to geven .Zij miste den moed to gaan zien .

Zijn gewoonte volgend, kwamoom Hendrik een veertien dagenlogeeren om to visschen en tojagen. Hij bracht zijn knecht mee,den chauffeur voor zijn auto, tweejapers, honden, een drukte die bethuffs fleurig vulde .

Voor zijn nicht was oom volhoffelijkheid, hij hood haar orchi-deem aan uit zijn kas en een hand-spiegel in gedreven zilver, wanteen jonge vrouw moest kunnenzien hoe mooi ze was. Bij 't over-handigen keek hij met vriendelijkezorgelijkheid naar haar bleek, ver-wezen gezicht : hij hoopte dat zijnu spoedig haar keuze zou doenen hij als najaarsgast even we!-

9 1

kom zou wezen bij zijn toekom-stigen neeE .

Wit van drift keerde De Freulezich af. Doch beseffend hoe zij zichbelachelijk maakte, beheerschte zijzich, zelfs nog een grapje vindendom hem van zijn apropos tebrengen .

Oom was in zijn jacht fortuin-lijk, als altijd in deze gerespec-teerde streek. Opgewekt, levendig,kwam hij met z'n jagers naar huffs,

zijn nicht noodigend naar den stal,waar de grijnzende hazen lagenen zeven fazantehanen in hungouden pluimen gebed. Verwon-derd vroeg hij : he, waarom zijniet mee was gegaan? Zoo'n heer-lijke dag! Nu moest ze bepaaldmorgen mee van de partij zijn,dat rekende hij haar gastvrou-welijken plight. Zijn voldoening,zijn praatzieke tevredenheid, vu!-den het heele huffs, de wijde marmeren vestibule, de eetkamer, waareen open blokkenvuur zijn ge-

92

zellige kamermuziek spendeerde .De Freule keek naar haar oom,

terwijl hij genoeglijk zuchtend zijnhooge laarzen uittrok en de ver-kleumde voeten warmde bij hetvuur. Hij leed niet aan k1einheids-waan, aan tobberij ; hij had hergeheele groote vertrek voor zichalleen noodig, met alles wat daarinwas aan comfort en behaaglijk-heid, Hoe benijdde zij hem! Hetwas niet waar dat alle menscheneen gelijk recht hadden op weeldeen gemak. En bijna kon zij haar tob-zucht overwinnen, toen oom Hendrik haar joviaal bij zich noodde

„Toe, meid, ga eens gezellig bijme zitten, ik ken je haast niet meer,je bent zoo stil en zoo smal ."

Gekoesterd aan haar vuur, zatzij bij hem . Zij spraken van dejacht, en nogeens van het be-vreemdende dat De Freule nietvan de partij was geweest. Hoofd-pijn? Wat moe? „Zoo'n lustelooze

93

gastvrouw heb ik nog niet aan jegehad, meisje, zei oom Hendrik,een beetje afwezig turende in devlammen, want de dag had hemrozig gemaakt .

Hij kon niet stil zitten . Telkensporde hij in het vuur, lei een blokterecht, kiapte op de knieen, zettez'n beenen weer anders om z'nvoeten goed to warmen .

De Freule schonk hem zelf zijnsherry, naar de goede gewoonte .Hij zag haarrijzen voor zijn oogeninhaar slankmakend zilveren fluweel .

„Dank je, kind ."1V�eteen, gezellig, nam hij z'n

nipje, dock de nicht keerde zichof naar het buffet zonder jets tozeggen. Verbouwereerd keek hijhaar na, allengs gloorden zijnoogen in den glans van manne-bewondering voor een vrouw dieer gaed uitziet. Te deksel, waaromwas die meid niet getrouwd! Hijkeurde, keurde haar meisjesflguur,

94

de natuurlijke statie van haar gang,de gerichtheid van haar firotschehoofd, die ze van haar wader had .„Ras!" besloot hij zijn gedachte, z'nglas neerzettend op het koperenblad van het Turksche zeskantje .

En hij had willen zeggen, hijhad willen uitvallen

„Verdomme, meid, waarom gaje niet trouwen ?"

Maar dit zou wel het ergsr zijnwat hij kon doen, dat voelde hijook wel. Toch had hij er geenrust van, het spande, het barsttein hem, hij kon er niet van blijvenzitten. Opspringend, rumoerde hijde groote kamer vol met zijndrukte. Z'n glaasje leek hem opeen gedachte to brengen. Na-denkend stond hij er mee, sloeghet dan peinzend en gewichtigom. Hierna streek hij overdadigweder neer in zijn grooten lederenstoel, breidde zich uit tot zijnlichaam zwaar de geheele kussen-

95

ruimte vulde, zweeg oplettend enzei maar

„Hoe schiet je op met je rent-meester ? Bevalt hij je ?"

Dankbaar ontdooiend - zij hadhet haar vijandige, het indiscrete,gevoeld en zich gewapend -rweidde zij uit .

O ja, de rentmeester was eenvertrouwd man. Zij kon allesoverlaten. Het goed gaE haarweinig to doen .

Zich nederzettend bij het snor-rendvuur, gaf zij zichingezelligheid .

„Wel," zeide oom, „dat is plei-zierig. �k had goede informaties .Je moet zoo iemand hebben ."

Het gesprek, dat naast hungedachten ging, lag weder dood .Oom, op z'n hobby, begon op-nieuw over de jacht, dat ze toweinig beweging nam . Morgenmoest ze bepaald vroeg mee erop uit. Hij had het recht, er opto rekenen .

96

De Freule richtte het gelaatuit de haardschijnsels op . Zij zagoom zoo zitten, en eerlijk afgunstigop zijn levensvolheid, prees ze

„L� brengt altijd gezelligheidmee. �k vind het echt prettig ueen paar dagen bij me to hebben,'t �s hier sours zoo stil."

„Zoo, kind, dat doer me ge-noegen," verheugde zich de oude-heer. „Dat doet me waarachtiggenoegen. Want laat me je nou's goed aankijken .-+ ik vind jezoo witjes, zoo . . ."

Toen, loch, eer hij 'r besefte,had hij 't Bruit gegooid

„Verliefd?"Op hetzelfde oogenblik speet

hem zijn betise. Met twee han-den teveel bleef hij zitten .

Gestoken, had De Freule Benbeweging van opstaan gemaakt.1Vloeilijk beheerschte zij zich . Zijwilde, zij mocht het niet erkennen.Ook zichzelve niet. Zij perste den

97

mond tot een glimlach, zeggende :„Laten we goeie vrienden blij-

yen, oom. Niet praten van dingen,waar ik geen verstand van heb ."

„Ta ta," deed oom, herade-mend. - „Ja, kind, heel graag ."

Opgestaan, kwam zij nogeensmet het krafje . Tevreden zat deoudeheer wat met zijn glaasje inhet tlakkerend haardlicht, breeden gemoedelijk, opgelucht dat hetdreigende was voorbij . Dondersmoeilijk ook om met de vrouwenvan tegenwoordig om to gaanEen kruitvaatje, die meid . Enterwijl hij zich vergenoegde omhaar ras en haar reeheid, voeldehij zich in haar nabijheid een beetjeoud. Hij kon het niet aar, en dronkmaar weer uit z'n glaasje.

Staangebleven bij den grijzenmarmeren schouwmantel, hernamDe Freule het gesprek. Zij hadflu ook behoefte aan steun, aanvertrouwelijkheid .

98

„Oom, als ik u daar zoo gezelligzie zitten, lijkt u me een beeldvan levenszekerheid . Het doeriemand goed, ernaar to kijken,�n u is nooit twijfel, twijfel of uwel het recht hebt zoo to zijn,van uw leven en uw bezittingento genieten. - Dat moet heerlijkwezen !"

Verbaasd spande oom z'n oogen,Hij leek, met z'n beide handenbreed uitgezet op de knieen, opeen prentje .

Hij lachte.„Twijfel? Begrijp ik je goed?

Aan m'n leven, m'n positie, m'nfortuin, m'n recht er gebruik vanto maken en ervan to genieten?Waar hoort dat thuis? Heb jerare lectuur in je hoofd, kind ?"

Stellig schudde zij van peen .Zij wilde flu afdoen .

„�k ben 9aan twijfelen, oom .Aan alles. Lach er niet om. Hetmaakt me ziek. Mag ik mijn huffs

99

bewonen, dat veel to groot isvoor mij alleen ? Mag ik zes men-schen in m'n dienst hebben ommij het leven gemakkelijk to ma-ken? 1V�ag ik zooveel grond, zoo-veel bosch, bezitten alleen om erto kunnen wandelen ? Mag ik hetgeld, waar ik niets voor gedaanheb, besteden, zelfs om er goedmee to doen? r Laat mij het maarzeggen, oom, het lucht me op.-1V�ag ik de dankbaarheid ontvan-gen van menschen, die ik help,wanneer die hulp mij zoo weinigheeft gekost? Er is in al die din-gen een wanverhouding, die mijuit m'n rust, m'n evenwicht brengt.�k durf niet meer uitgaan, m'nbevelen geven, mijn armbezoekdoen, ik voel, wanneer ik in dekerk zit, oogen in m'n rug, vanoveral staren ze mij aan, doen mijverwijten en vragen, vooral vra-gen. En op al die vragen weetik geen antwoord ."

1 00

�n stille verbouwereerdheid bleefoom toezien. Hij erkende zich eenbeetje 'n grof en boersch man,in wien zulke vragen nooit zoudenopkomen. Hij had er op zijn ma-flier bewondering voor. Dochhoe absurder haar vragen werdennaar zijn meening, des to zekerderwerd weer zijn gelijk. Hij her-stelde zich aan z'n eigen ontstel-tenis. Je moest niet to veel denkenen zeker niet twijfelen . En vandeze levenswijsheid zat, groeidehij dan weer steviger in z'n erfelijkzekerheidsbezit. De dingen warenzoo, en het was goed dat de din-gen zoo waren .

„je tornt daar een heeleboellos," zei hij bezadigd . „Laat mijer even over denken, wil je? Weetje hoe dat gaat ? Als grootmama'sbreikous, waar maar Been eindaan kwam. Je kent die wel uitde verhalen - oma werd eenbeetje kindsch .- twee en negentig,

1 0 1

moet je rekenen. Soms liet ze wel-eens een steek vallen . . . ik geloofdat ze een heeleboel steken vallenliet. Op zoo'n plek kwam het dannooit meer in orde . Eenmaal eensteek los, en rrrt ! gaat het deheele kous langs. Daarom moetje vooral oppassen voor den eer-sten steek . - He! dat vuurtjedoer lekker."

Hij had het gezegd. Hij vonddat hij er zich goed had uitge-werkt, en schikte zich nog eensbehaaglijker in z'n stoel. Dan, wel-sprekend in aandringende espritde l'escalier :

„�k had intertijd een werkman,die hadden ze den kop op holgebracht. Die zwetste van hetrecht van de menschen en al diedingen waar ik geen verstandvan heb . Natuurlijk niet tegenmij, dat vat je. 1V�aar ik hoordeervan en merkte het ook aan dengeest onder de menschen. Op 'n

1 02

dag zeg ik tegen 'm, heel vriendelijk,,,,Zoo > Kobus!""„Hij kijkt me aan en probeert

brutaal to zijn. Maar het lukthem niet heelemaal, want ik geefBeen aanleiding .

,,,, T7. �o us, zeg ik, ,,,,nu moetje mij Loch ook eens vertellen watik moet doen naar je meening .Als jij nou 'n baron was, zeiik, ,,,,en je woonde op een grootgoed, en je had een brutale kerelonder je menschen, die de anderenopruide als ze niet verstandigwaren . . .

„Toen begon hij to jammerenen to ontkennen . �k moest hemniet ongelukkig waken, en al zulkedingen meer .

„1Vlaar ik hield voet bij stuk .,,,,Van ongelukkig waken, Kobus,is Been sprake,"" zei ik�k benvoorloopig niet van plan om jeto ontslaan, omdat ik hoop opje beterschap. Alleen wou ik even

103

verstandig met je praten. Wan-neer jij flu ik was en ik was bij-voorbeeld jou,-wat zou je dafl?""

„De anderen stonden er bij engrinnikten. En her duurde nietlang of Kobus grinnikte ook .Dat was maar het beste wat hijdoen kon, en op 't laatst grin-nikten we allemaal. Zoo heb iknooit geweten wat hij eigenlijkwilde. 1V�aar ik moet nog lachenals ik aan het verbouwereerdegezicht denk dat de kerel troktoen ik zei : ,,,,Kobus, wat zou jijdoen als je een baron was?"Niet iedereen is voor baron ge~boren, meisje."

De Freule lachte wat pijnlijk .Zij liet het onderwerp vallen .

„L� hebt een radikale manierom problemen op to lossen," zei ze .

„Dat heb ik," vond oom, zelfvoldaan, en ze volgden beidenRinus' bescheiden wenlc, die voorde tafel noodigen kwam,

1 04

ZEVENDE HOOFDSTUK.

Eenzamer,. toen de druktevan ooms bezoek voorbijwas, bleef De Freule achter.

En weer, van zijn sterkende stel-ligheid verstoken, begon zij totobben over haar recht, haar taak,haar nut in het leven .

Eerst leken hear die to liggenin haar betrekking tot anderemenschen . Kon zij niet meer voorhen zijn? Hoe zou zij tot henkunnen naderen, zich tot hen neer-laten om to helpen, van menschtot mensch?

Dat liep op teleurstelling uit .Rinus en Klaasje waren knechten,geboren, gewend om to bedienen,en zij hadden 't op hun maniergoed. Wat viel daaraan to ver-anderen, dat zij niet uit hun even-wicht raakten? Zij toonde be-langstelling voor den ouden Han-nes, die niet begreep wat zij wilde .Hij was tevreden, meende hij ;zoolang God hem gezond laten

107

wou had hij geen kiagen . Metangstig wantrouwen zag hij naarDe Freule, of ze misschien ge-noeg van zijn diensten had . Zijnknuisten waren nog goed, ver-zekerde hij met een bedeesdegrinnik, waarvan zij met schrikde zielige beteekenis doorzag .Meer dan tevoren sprak De

Freule met de pachters, de boeren,de dorpelingen, de leveranciers .Allen hadden aan haar gewonnen,maar leef den in een vrees voorverandering . Er werd, meende zijto merken, weinig gebrek geleden,ook Been geestelijken noon ; ieder-een scheen zijn geschikte plekgevonden to hebben en er naarzijn aard to willen volharden .

Toch bleef het getob malen,malen in haar hoofd. Niet meerof zij anderen to kort deed doorzich to laten bedienen en to levenvan hetgeen zij opbrachten, maarof het haar toekwam, hear in hear

1Q~

ledi~j bestaan, to leven van andererwerk en hunne diensten. Zij reken-de zich onwaardig . De trotschezekerheid, door eeuwen heerschapin haar bloed geplant, scheen eruit weggevloeid. Zij dorst nietmeer zich in $erheid to handhaventegenover haar critische zeif . Wan-neer zij op middelen zon om haartoestand to veranderen : - zij kon,meende zij sours, gaan werken,haar onderhoud verdienen zooalsook anderen deden, - kwam haardit voor een futiele beuzeling tozijn, een lapmiddel dat eigenlijkniets hoegenaamd beterde. Debegeerte, haar maatschappelijk be-staan to verantwoorden, was nietanders dan kleinheid en laf held .Er bleef jets grooters dan demenschheid to verzoenen .

Op een dag verraste zij denrentmeester met de opdracht, allehekken en afsluitingen, die haarlandgoed omgaven, to doen sloo-

109

pen . De ervaren man Meld haarvele bezwaren voor : llet moeilijktoezicht op de eigendommen, hetstroopen, stern, sprokkelen in debosschen. ledereen zou toeganghebben en vrij rondzwalken, zijkon geen oogenblik meer zekerzijn van haar rust . En zelfs vandreigende onzedelijkheid sprak hij,wanneer het dorp ook bij avondin de donkere lanen zwerven kon .Was bet niet beter, indien DeFreule het prijzenswaardig voor-nemen had voor de omwonendenmeer to doen, dat zij overdag dehekken openstelde ? �eder die eengoeden naam had zou een toe-gangskaart kunnen krijgen, en menbehield het aan zich, toy to latenof to weigeren .

Koppig, zonder rekenschap togeven, herhaalde zij haar last,bezeten van haar waan, die totboeten dreef, tot goedmaken . Entoen alle ijzeren staketsels, uitge-

1 1 0

graven, bij elkander stonden, eenroestige hoop bij het afval vanden twin, voelde zij een verlich-ting . Onder den openen hemel,dien haar ingeerfde machtswaantot een stolp had willen makenover haar bezit, lagen thans haarbosschen en weiden in vrije uit-gestrektheid, voortgeplant zooverde horizont reiken wou, naar debosschen van het dorp, de weiender pachters, de akkers der kleineboeren en arbeiders, .-• niet langerhield zij haar deel van de wereldafgesloten en vervreemd .

Het nieuwe, heerlijke gevoelvan verlichting bleef echter nietlang. Want uit haar eigen wezenbegon zij opnieuw grenzen tobouwen : haar beschikkingsrechtvervoegde immers als tevoren overgrond en beplanting, en de gren-zen, die zij had laten verwijderen,werden evengoed door de om-wonenden geeerbiedigd, alsof er

1 1 1

nog hekken en rasters stonden .Alleen de rentrneester klaagde overhet vee, dat uit de weiden ver-doolde, en Hannes, de krommeoude tuinder, was niet tevree .Nooit tevoren had het knabbe-lend wild zaoveel scha aangerichtaan zijn kool .Aan „zijn" kool! Dagen ach-

tereen liep de ziekelijke mijmeringvan De Freule over dit eenewoord „zijn" at won er ij e,nimmer in hun veelvuldige ver-wikkeldheden to kennen beteeke-nissen bleek to hebben . Deze oudetobber, verroest, verkrompeld inhaar dienst, vereenzelvigde zichmet het gewas dat hij teelde voorhear tafel. Hij gaf er zijn hart,zijn liefde aan. Zijn wereld be-perkte zich binnen de heggen vanhet stukje mestgrond, dat bet zijneniet was --- zijn eigene bezorgdehij na den heerendienst voor betkasteel in den avondschemer,

1 12

wroetend tot diet volkomen donker in zijn arme aardappeltjes ende enkele stronkjes bevrozen boe-renkool, die hem levend hieldenin den winter .

Dit enghartig zichtevreden-geven kon aanvankelijk weereenige sussing schenken aan haarverontrust geweten. Men konniemand gelukkig waken tegen z'nwil en z'n levensopvatting. Dochopnieuw dan raakte alles los, inde overweging, dat een dergelijketevredenheid, een zoo nederigzich-voegen in armzaligheid, Lochniet goed en naar den geest konzijn. Zij en hare snort droegende schuld wanneer het zoo wasgeworden en gebleven.

De ellendigste schaamte echterbeleefde zij in het eigen hart, inhaar hoogheid, wanneer zij zichbelijden moest, zeif een hoorigegeworden to zijn van haar gevoel .Deze vreemde . . . waar was hij

1 13

flu? wat deed hij met zijn hoonendezachtaardigheid ? �n welk landzocht hij op het oogenblik devrijheid, die hem deed optornentegen andere menschen en huninzettingen als een vlieg tegen eenruit? O, er zouden er zijn, anderen,wier leef kracht volbloediger, wierweerstand steviger was . Hij zouzich wonden, hij zou zijn overwin-nenden glimlach verliezen. Mis-schien maakte bet leven hem ouder,practischer, wijzer zooals de men-schen het noemden. 1V�isschienstortte hij neer van zijn hoogte . . .

O, zij verlangde dat hij weder-keeren mocht i Haar meester, haarondergang zou hij zijn!

En nog telkens, in 't avond-wandelen in de schemeringen vanhet bosch, zag zij zijn drieste ver-schijning, plotseling voor haar uitde bocages, een boschgod, eenfaun, wiens opschallende schaterhaar versehrikte en verrukte.

1 14

Toen, op een dag, hopendedaardoor verlost to raken uit debenauwing, stemde zij toe in hetherhaald aanzoek van haar ger~main-neef den ritmeester . Hij waseen man van gevestigde meenin-gen, zeker van zichzelf, een scamom aan to hechten .

Hij werd de meester van haarbezit, hij regeerde in de stallenen de tuinen, hij herstelde hetevenwicht in het bedrijf, dat wederkracht en geslotenheid kreeg bin-nen de herplante heiningen .Oom Hendrik kwam jagen en

was welkom en voldaan .1V�aar hij vond zijn nicht een

kwijnende vrouw geworden, zon-der wil en zonder moed. Menprees haar weldadigheid in hetdorp, al smoezelend glimlachendachter de hand dat er een streepdoorheen liep, maanziek van dienjongen met z'n fluweelen jas . . .

Een kind werd haar niet geboren .

1 1 5

�N DEZELFDE REEKS VERSCHEEN :

JOHAN DE MEESTER, Goethe's Liefdeleven.�S. QUER�DO . , Dc Jeugd van Beethoven .CAREL SCHARTEN, De bloedkoralen doekspeld .M . J . BRUSSE, �n 't verbouwereerde oude stadje .JOHAN DE MEESTERGezin .LOU�S COUPERUSLucrezia.KAREL WASCHDialogen.TOP NAEFFVriendin (2e druk)TOP NAEFFCharlotte von Stein .10 VAN AMMERS-KULLER, De Zaligmaker .CARRY VAN BRUGGEN, Een �ndisch Huwelijk .GERARD VAN ECKEREN . De late Dorst .JACOB �SRAEL DE HAAN . . . Jeruzalern .