1

Vereniging Kleine Kernen Limburg

Rinus Janssen (Panningen) E-mailadres: rinusjanssen@home.nlE-mail-adres: vvkl@synthese.nl

We zitten allemaal in hetzelfde schuitje,de een roeit en de ander zit te vissen.

Samen moeten we (over)leven!! Inleiding:• Leeftijdsopbouw (waarom?)• Anders denken, zelfsturing.• Wat verlangen we van overheid? • Wat verlangen we van de inwoners?• Voorbeelden en toekomst.

Presentatie:Rinus Janssen

Bevolkings-opbouw Nederland

1971 2010 2040

81% 78% 77% 74% 69%59% 53%

10% 11% 11% 13%15%

18%16%

6% 7% 7% 8% 9%14%

17%

4% 4% 5% 5% 7% 10% 15%

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

100%

1995 2000 2002 2005 2010 2020 2030

Leeftijdsopbouw (m + v) 1995-2030. ± 47% is 55 of ouder. (Helden)

75 e.o.

65-74

55-64

0-54

0

20

40

60

80

100

120

140

1995 2005 2015 2025

% ouder 55bedrag in milj.3D-kolom 4

Aantal inwoners ouder dan 55 jaar en uitgaven zorg in miljarden per jaar.

Kinderwagen, fiets, auto of rollator?Wat kan de samenleving (overheid) nog aan? Wat willen we zelf?

7

(2003) Ontwikkeling bevolking

en de effecten zijn o.a.:

• aantal 65+ neemt sterk toe,

• toename zorgbehoefte,

• aantal werkende neemt af,

• meer en langer studeren.

Gevolgen zijn o.a. :

• hogere bijdrage werkende,

• langer blijven werken,

• arbeid, vrouwen/migranten

• anders denken, ????

• wat, kunnen-willen-doen we?

Verandering maatschappij!!Minder Meer

• Jongeren

• Beroepsbevolking

• Scholen (spreiding)

• Verenigingen

• Bejaardenoorden

• Maatschappelijk vastgoed

• Gezinswoningen

• Kwantitatieve groei

• Overheid

• Ouderen

• Arbeidsproductiviteit

• Kindcentra (kwaliteit)

• Fusie-verenigingen

• Zorg-coöperaties

• Geclusterde voorzieningen

• Zorgwoningen

• Kwalitatieve groei

• Inwoners, dus burgerkracht

De missie van ‘zelfsturing’

Zelf (mede) verantwoordelijk zijn voor de kwaliteit van de eigen woon- werk- en

leef-omgeving.

9

Inwoners bepalen mede zelf de leefbaarheid in hun woonomgeving.

Een nieuwe sociale cohesie tot stand brengen in de samenleving teneinde de verworven kwaliteit hiervan te verbeteren en op termijn te behouden.

10

Met wie? Wie wil meedoen?Betrokkenheid en vertrouwen is nodig!

Afhankelijke burgers 26%

Afzijdige burgers 31%

Afwachtende burgers 23%

Actieve burgers 20%

Betrokkenheid

Vertrouwen

11111111

Anders denken om ‘probleem’ mee op te lossen!De Gouden Driehoek

Inwoners, gemeenschap, dorp, wijk, …

Overheidgemeente,provincie, landelijk

Maatschappelijke partners

Dorpsoverleg(wijkcomité)

12

Interactief beleid versus zelfsturing

Type 1: Dorp Product

Type 2: Dorp+gemeente Product

Type 3: Gemeente+dorp Product

Type 4: Gemeente Product

idee voorbereiding uitvoering evaluatie

ZELFSTURING / DIALOOG

kade

rs ge

me

ente

interactief

visie d

orpOp

enb

aa

r d

om

ein

Pu

blie

k do

me

in

13

Ontwikkelingsvisie, wat is dat• Beschrijving van de toekomst van het dorp of wijk

– In een brede context – Sociaal en fysiek (verschillende processen)

• Opgesteld door inwoners, stakeholders, partners– Discussies, interviews, enquête, gesprekken, ..

• Bestaande situatie, voorzieningen– Wat hebben we, wat willen we, wat kunnen we, wat doen we?– Wat is er goed?– Wat is er niet goed?

• Problemen, gebreken, opmerkingen, …………………..

• Gewenste nieuwe situatie– Onderwerpen en projectenlijst met beschrijving– Prioriteiten, planning– Kosten (door wie uit te voeren?)

141414

Organisatie, communicatie= Koningslust =

Dorpsoverleg

WWZZorg voor ouderen

Basisschool Gemeenschapshuis

(14 werkgroepen)

Klankbordgroep

PRISMA

Gemeente bestuur

Gemeenteraad

Peel en Maas

Andere overheden

Herinrichting dorpskern

Waar gaat het echt om bij zelfsturing:• laat mensen zelf bepalen wat nodig/goed voor hun is,• laat mensen zelf projecten bedenken en uitvoeren,• faciliteer fysieke en sociale integratie van mensen,• samen grenzen verkennen en verleggen,• vertrouwen in samenwerking, er mag ook iets mislukken,• durf om te kiezen,• durf los te laten.

Verder is belangrijk:• bruggen bouwen,• oplossingen zoeken,• risico nemen,• enthousiasme,• passie uitstralen,• en vooral geduld.

Overheid, hoe kansen benutten:• Laat de mensen zelf actief meedenken,• geef hun de vrijheid om plannen te maken,• heb vertrouwen in elkaar, toon belangstelling,• geef ondersteuning als dit nodig is, (niet overnemen)• leer ze zoeken naar kennis in de wijk/buurt,• durf als bestuurder los te laten, (komt wel goed)• heb vooral geduld, durf risico te nemen,• pas de organisatie aan op deze ontwikkeling, • laat het niet verzanden in een politiek spel,• en laat je niet leiden door emoties.

Succes in buurt en kernen????• Bouw van gemeenschapshuis, sportaccommodatie, ???• bewoners nemen verantwoordelijkheid voor de exploitatie,• opknappen infrastructuur, project ‘Buurt aan Zet’,• veiligheid en groenaanpassing in buurten, • personen vervoer in de kernen, ‘busje komt zo’, • wwz projecten, eetpunt, dagopvang, boodschappen, ….• spreiding van wonen-welzijn-zorg, (samen met aanbieders)• eigen verantwoordelijkheid, wij gevoel creëren, (elkaar groeten)

• gemeenschapshuis de verzamelplaats van activiteiten,•speelvelden (nieuw - renovatie) door en voor kinderen,•?????????????????

17

Het begin in het dorp of wijk:

Doelgroepen: • Senioren (55+)• Mensen met lichamelijke of verstandelijke beperking

• GGZ-cliënten in brede zin • alle inwoners.

Uitgangspunt:• Dialoog met de vrager. • Vraag is bepalend om het juiste aanbod realiseren.• Inwoners vullen behoefte in, zij zijn aan zet

Hoe: dialoog met de vrager in elk dorp

• Informatiebijeenkomst• Schriftelijke enquête

onder 55-plussers• Inzet vrijwilligers leidt tot

(zeer) hoge respons: 65% - 87%

Gevolgd door:• Groepsdiscussies• Terugkoppeling resultaten• Analyse gegevens van 300 huishoudens• Kernteam WWZ in het dorp• Mensen kregen lol in vrijwilligerswerk

Gemeenschapshuis GrashoekNieuwe functies:• Eetpunt- en dagopvang, dagvoorziening• Loketfunctie (voorlichting-ouderenadviseur)• Bibliotheekvoorziening• Faciliteiten voor spreekuur huisarts-fysio• Internet ontmoetingsruimte• Mantelzorg ondersteuning • Boodschappen - klussendienst• Pinautomaat (Rabo)• Clublokaal voor verenigingen, • Belbus voor plaatselijk vervoer• Plek voor alle inwoners• ??? Ruimte voor nieuwe initiatieven

Door de inzet van vrijwilligers uit Grashoek is dit alles tot stand gebracht.Inwoners van het dorp bespreken zelf de plannen met de aanbieders.

Succes!!!!

Succes!!! (tijdelijk)

Speelplein basisschool

Buurtwinkel Koningslust

222222

Voorbeelden Koningslust• Dagvoorziening voor ouderen via dorpsstichting

– We werken 45% goedkoper dan een zorgaanbieder– We kunnen 3x zoveel mensen helpen met hetzelfde geld– Voldoet aan AWBZ > WMO transitie

• Vervoersstichting voor 3 dorpen– Vervoerskosten met 50% gedaald– Voldoet bijna aan de AWBZ > WMO prestatie opdracht

• Dorpshuis draait positief – Eigen stichting– Gymzaal overgenomen door het dorpshuis– Geen subsidies

Actief in Koningslust:* Natuurgebied Vlakbroek * Natuurpark Vlakbroek* Ontsluiting Koningslust * Basisschool discussie (krimp)* Problemen met jeugd * Relatie met gemeentebestuur

Gevolgen, wie is aan zet?

1. Individu – de mensen zelf2. Gezin en familie3. Buurtvereniging - Wijkbestuur4. Dorpsraden – Dorpsoverleg5. Maatschappelijke organisaties zoals zorg -,

welzijn -, onderwijs -, instellingen, ????6. Politiek landelijk-provinciaal-lokaalbestuur

Wie is het belangrijkste?

Dus: andere inzet, actie!Dus: andere inzet, actie!• Weet wat er aan de hand is;

– Schuif het niet vooruit (tijd gaat sneller dan je denkt)

– Zoek naar oplossingen. (oplossingen zijn belangrijker dan problemen)

• Ga in gesprek met de buren– Verenigingen & dorpen (zoek lotgenoten!!!!)

• Durf te vernieuwen, durf los te laten– Hoe zien we onze toekomst?– Ontwikkel samen een visie. – Wat hebben we, wat willen we, wat kunnen we,

wat doen we? Hoe willen we daar samen komen? 24

Leefbaarheid bepaal je samen met anderen maar voor het grootste deel zelf. Dan is er ook toekomst!!

Wat moet je niet doen:Wanneer men een schip wilt bouwen, breng dan geen mensen bij elkaar om

hout aan te slepen, werktekeningen te maken, coördinatie te regelen, planningen te maken, enz..

Maar wat moet je wel doen:Leer de mensen te verlangen naar de eindeloze zee. Dan verlangen ze

vanzelf naar een schip en zoeken en vinden zij een coördinator, tekenaar, timmerman, hout ............. en een stuurman.

Antoine de Saint Exupéry(Rinus Janssen)

Geit neet besteit

neet !!

De bewoners zijn aan zet. Inwoners bepalen (zelf) de leefbaarheid!Dan is er zeker toekomst.

Bedankt voor de aandacht: Rinus Janssen

Welke wijsheid is groter dan vriendelijkheid? Ben trots op jezelf, gezin, familie, straat, buurt, dorp, provincie en land. Op je medemens!