Kansengroepen en vrijetijds-participatieVormingplus, 26 februari 2015Foto: Wijkcentrum De Kring, Eeklo

• kenniscentrum omtrent participatie van kansengroepen aan sectoren jeugd, cultuur en sport.

• kansengroepen: mensen in armoede, interculturaliteit, mensen met een beperking

• werking binnen participatiedecreet: flankerend en ondersteunend voor organisaties binnen sectoren jeugd, cultuur en sport

• praktijkondersteuning (visie, methodisch) en kennisontwikkeling (praktijkgericht onderzoek)

• zowel op lokaal als bovenlokaal niveau

1 – Visie

Demos is …

1 – Visie

1 – Visie

Jeugd, sport en cultuur: kwalitatief en populair aanbod

“ Niet elk kind moet naar een jeugdbeweging, niet iedereen moet naar het cultuurcentrum of de sportclub. Maar het recht om niet te participeren klinkt wel hol als je je gading niet kan vinden in het ruime sport-, cultuur- of jeugdaanbod. Dat is vaak het geval bij kansengroepen. Dat ze zich absoluut niet herkennen in het aanbod. En dat is een probleem”(Buitenbenen)

1 – Visie

Kader: sterk lokaal sociaal vrijetijdsbeleid

• Toeleiding: ja, maar niet alleenDeelt iedereen dezelfde interesses?

Hoe kunnen we aanbod beter laten aansluiten op de vragen van juist die burgers die niet participeren?• een vrijetijdsbeleid dat aansluit op de leefwereld

van armoede, beperking, interculturele achtergrond heeft een veel groter draagvlak.

• Vertrekken vanuit ervaringskennis, menselijk contact, maatwerk, outreachend werken, adaptiviteit, creativiteit, inclusief werken

1 – Visie

Kader: sterk lokaal sociaal vrijetijdsbeleid

• Centraal: realiseren van recht van kansengroepen op vrijetijdsparticipatie. Keuzevrijheid én recht op kwaliteit.

• Wanneer kansengroepen centraal staan vraagt het stimuleren van vrijetijdsparticipatie een intersectorale en integrale aanpak. Samenwerking vrijetijdsdiensten én betrokkenheid vanuit onderwijs, welzijn, integratie, wijk- en gebiedswerking. – Gedeelde verantwoordelijkheid van diverse partners– Sociaal vrijetijdsbeleid = sectoroverschrijdend en verankerd– Geen eenzijdig verhaal: gekaderd binnen breder

armoedebeleid

1 – Visie

Kader: sterk lokaal sociaal vrijetijdsbeleid

• Centraal: realiseren van recht van kansengroepen op vrijetijdsparticipatie. Keuzevrijheid én recht op kwaliteit.

• Wanneer kansengroepen centraal staan vraagt het stimuleren van vrijetijdsparticipatie een intersectorale en integrale aanpak. Samenwerking vrijetijdsdiensten én betrokkenheid vanuit onderwijs, welzijn, integratie, wijk- en gebiedswerking. – Gedeelde verantwoordelijkheid van diverse partners– Sociaal vrijetijdsbeleid = sectoroverschrijdend en verankerd– Geen eenzijdig verhaal: gekaderd binnen breder

armoedebeleid

1 – Visie

Kader: sterk lokaal sociaal vrijetijdsbeleid

1 – Visie

Kader: sterk lokaal sociaal vrijetijdsbeleid

• het slechten van drempels (5 B’s): bereikbaarheid, beschikbaarheid, betaalbaarheid, bruikbaarheid of begrijpbaarheid

• huidig vrijetijdsaanbod in vraag stellen: dialoog met mensen in armoede

• zoeken naar evenwicht deelnemen/deelhebben van mensen in armoede aan jeugdwerk, cultuur en sport.

• maatwerk en ruimte voor experiment: inzetten op praktijkontwikkeling in het vrijetijdsbeleid (cultuur, jeugd, sport, …) die mensen in armoede bereikt. Nadenken hoe je dit best ondersteunt of organiseert vanuit een lokaal bestuur.

• inhoudelijk win-win praktijken laten ontstaan. In goede praktijken: expertise uit het eigen beleidsdomein combineren met ervaringen en inzichten uit belendende beleidsdomeinen.

1 – Visie

Samen werken aan:

• Binnen participatiedecreet (art. 22): formele lokale netwerken met drie verplichte partners (vrijetijdsdiensten, OCMW en armoedeverenigingen) die een afsprakennota vrijetijdsparticipatie van mensen in armoede opmaken. 2015: 86 netwerken met afsprakennota.

• Ervaringsdeskundigheid : mensen in armoede ervaren de participatiedrempels aan den lijve, kunnen de reële gevolgen van beleidsmaatregelen inschatten en bieden zo onontbeerlijke informatie om tot goede beleidskeuzes te maken.

1 – Visie

Nood aan bottom up participatie

• Het lokale beleidsniveau: mensen in armoede als actieve, diverse partners met diverse vrijetijdsbehoeften leren kennen.

• Het netwerk van alle betrokken actoren en de dialoog met mensen in armoede o.m. via hun verenigingen is dan ook cruciaal voor een geslaagd lokaal netwerk.

• Dialoog met mensen in armoede vraagt om duurzame investering aan de basis. Er is nood aan brugfiguren, bemiddelaars, professionals & vrijwilligers uit diverse sectoren die signalen over de ervaringen van kansengroepen opvangen en dit vertalen naar het netwerk. Anders is een lokaal netwerk en dialoogmodel een lege doos.

1 – Visie

1 – Visie

• OPENDOEK en Wijkcentrum De Kring uit Eeklo onderzochten hoe er in het Meetjesland theatergroepen met mensen in armoede konden worden opgestart. Ondersteund als driejarig participatieproject.

• Met ondersteuning van lokale partners (DKO) werd de bestaande toneelgroep De Straatmussen in Eeklo verder uitgebouwd. In Maldegem en in Aalter startten nieuwe toneelgroepen.

• Afronding: eindpublicatie en studiedag• http://miamaaktscene.be/onewebmedia/mia-maakt-

scene-web.pdf

2 – Praktijken cultuur MIA maakt scène/cultuur

• 2007 Club Actief, een initiatief van Vormingplus Kempen en het OCMW van Balen.

• Vraaggerichte besteding van federale middelen socio-culturele en sportieve participatie: adviesgroep OCMW

• 16 leden, tweewekelijkse bijeenkomst• Participatief werken: organiseren zelf

activiteiten en participeren in groep aan cultuuraanbod in Balen en omgeving

• Sociaal-artistiek project: Medaillons

2 – Praktijken cultuur Club Actief, Balen

• vzw Recht-Op op twee sporen: cultuurparticipatie en netwerkverbreding

• 10 jaar gestart met groepsuitstappen, nu buddysysteem en cultuurcafé

• Twee groepen krijgen coaching: mensen in armoede, mensen uit middenklasse.

• Samenwerking met en de betrokkenheid van de culturele actor CC De Kern en OC Nova zeer belangrijk. Uitvalsbasis en ontmoetingsplek van vzw Recht-Op

2 – Praktijken cultuur Een paar apart - Cultuur

• Bemiddeling naar vrijetijdsaanbod• 3-sporenbeleid

Toeleiden naar het vrijetijdsaanbodDrempels wegnemenSamenwerken en sensibiliseren

• Verhogen van impact en doelmatigheid• Delen van deskundigheid en expertise• Complementair werken

Meer info: https://www.antwerpen.be/nl/nieuws/nieuw-team-van-vrijetijdsbemiddelaars-begeleidt-antwerpenaars-naar-het-vrijetijdsaanbod-in-de-stad

2 – Praktijken cultuur Vrijetijdsbemiddelaars

Wijkcentrum De Kring (Eeklo)

• Ter bevordering van sportparticipatie van mensen in armoede

• Gekoppeld aan gezondheidsbevordering• Samenwerking met lokale partners• Werken op verschillende levels: mix regulier

en extra aanbod!Filmpje: http://youtu.be/1GB_Oyo6X6Y Samenwerking sportdienst Sensibilisering rond armoede,

vormingsaanbod Individuele trajectbegeleiding

Lokale netwerken vrijetijdsparticipatie

3 – Praktijken sport HIP-project /sport

• Kortrijk: Tapas• Mechelen: sportaanbod op maat bij

verenigingen waar armen het woord nemen

• Antwerpen: van sporttrajectbegeleiders naar vrijetijdsbemiddelaars

• Diest: Start to bike, sportvrienden, stappen tellen

• Knokke: Wonderwijs• Bonheiden: clubs als rolmodel

Lokale netwerken vrijetijdsparticipatie

3 – Praktijken sport Praktijken sport

Lokale netwerken vrijetijdsparticipatie

4 – Praktijken jeugd Jeugdopbouwwerkers

Voorbeeld uit Rotselaar. Partners:– Jeugddienst– Sportdienst– OCMW– Vzw Arktos

• Doel: actief op zoek gaan naar mogelijkheden om kinderen en jongeren in kwetsbare positie te versterken

• Aanbod via vormingsmedewerker: activiteiten & rondhangmomenten

4 – Praktijken jeugd

• Kunnen we de criteria van ‘bereikbaarheid, beschikbaarheid, betaalbaarheid en begrijpbaarheid’ gebruiken als toetssteen voor een toegankelijk cultureel aanbod?

• Zien jullie een positieve evolutie in de manier waarop in jullie gemeente nu over het cultuuraanbod gecommuniceerd wordt naar mensen in armoede?

Titel van de presentatie verdana 18 Locatie – datum verdana 14

5 – Inspelen op participatie-drempels Vragen?

• Wat kan er nog verbeteren in die communicatie?

• Kunnen aanbieders in cultuur zorgen voor een sociale return, dwz ook financieel investeren in korting voor mensen in armoede?

• Zorgen de inspanningen op het vlak van drempels voor meer duurzame participatie van mensen in armoede (het eenmalige overstijgende)?

Titel van de presentatie verdana 18 Locatie – datum verdana 14

5 – Inspelen op participatie-drempels Vragen?

• Zien jullie mogelijkheden om via het ondersteunen van brugfiguren de link tussen cultuur en armoede sterker te maken? Bijvoorbeeld via buddyprojecten (combinatie vrijwilliger/mensen in armoede), cultuurtoeleiders, publieksmedewerkers, samenwerking met kunsteducatieve organisaties…?

• Zien jullie mogelijkheden voor cultuurinstellingen om te investeren in kwetsbare buurten en buurtbewoners? Zo ja, kan een lokaal netwerk vrijetijdsparticipatie dit stimuleren?Titel van de presentatie verna 18

Locatie – datum verdana 14

6 – Cultuur-bemiddeling

Vragen?

• Is er voldoende tijd en ruimte om te werken aan participatie van cultuurproductie van mensen in armoede?

• In hoeverre kunnen via gemeenschapsbevorderende initiatieven in het lokaal cultuurbeleid ook mensen in armoede worden bereikt?

• In hoeverre kan er binnen de amateurkunsten of in samenwerking met het deeltijds kunstonderwijs of sociaal-cultureel werk ruimte worden gemaakt voor cultuurproductie samen met mensen in armoede?

• Voorziet het lokaal netwerk tijd en middelen om sociaal-artistieke projecten en/of organisaties te ondersteunen?

Titel van de presentatie verdana 18 Locatie – datum verdana 14

3 – Actieve participatie aan cultuur Vragen?

Inge Van de WalleStafmedewerker lokale netwerken en armoede Inge.vandewalle@demos.be

Aanbod lokale netwerken• Lokale begeleiding op maat• Regionale doorstartdagen• Intervisies netwerken centrumsteden• Thematische praktijktafels

www.demos.be