Symposium

Na de transities:ideale zorg voor iedereen?1 november 2012

Op donderdag 1 november orga-niseerde JSO een dag vol work-shops ter voorbereiding op de transitie in de zorg. De dag be-gon met een kop koffie en een ontspannen netwerklunch.

Inloop &Netwerklunch

2

3

4

5

6

7

8

9

Een opening met acrobatische toeren

De Stip aan de horizon:De zorg na de transities

PANEL DEBAT

“Als ik hulp nodig heb neem ik aan dat de professional iets kan wat ik zelf niet kan. Het is een rare gedachte om de ouder het plan te maken.”

- Paul Frissen -

10

Ouders van kinderen met obesitas worden uit de ouderlijke macht gezet.

“Als ik hulp nodig heb neem ik aan dat de professional iets kan wat ik zelf niet kan. Het is een rare gedachte om de ouder het plan te maken.”

- Paul Frissen -

11

“Het is arrogantie ten top dat de gemeente denkt dat ze de jeugd- zorg over kunnen nemen.”

- Bezoeker -

12

13

- Hans Hendriks aan het woord.- Publiek tijdens het debat.

Laurens Waling en Sharon Dijksma spreken als een van de vijf panelleden.

ReSet versterkt de eigen kracht van ri-sicogezinnen door kortdurende thuisbe-geleiding gericht op zelfstandigheid. Re-Set leent zich uitstekend voor integratie in de samenhangende aanpak van multi-problematiek op wijk- of lokaal niveau. Op dit moment richt ReSet zich op ge-zinnen met thuiswonende kinderen, maar er zijn plannen om de methodiek gericht in te zetten voor kwetsbare gezinnen en huishoudens met psychiatrische proble-men en ouderen. Na de thuisbegeleiding door ReSet zijn mensen in staat proble-men op het gebied van financiën, huis-houden en participatie op eigen kracht aan te pakken, al dan niet door hun ei-gen netwerk in te zetten.

In de workshop komen concrete voor-beelden aan de orde. Deelnemers gaan actief aan de slag met het uitwerken van mogelijkheden voor samenwerking in de werksituatie en het opruimen van obsta-kels.

WORKSHOP 1 Versterken eigen kracht met ReSet

G e e s k e H o o g e n b o e z e m W e t e n s c h a p p e l i j k M e d e w e r k e r J S O

G u s t a K r a c h t i n gP r o j e c t l e i d e r T h u i s b e g e l e i d i n g K w a d r a a d e n A c t i z

R i t a v a n d e n B e r gA d v i s e u r J S O

16

“Probeer de eigen kracht van de ouders op te zoeken.”

17

18

19

TijdvoorjeBuurt is een wijkgerichte me-thodiek voor de opbouw van sociale netwerken en activering van bewoners. Wijkbewoners worden gestimuleerd voor en met elkaar activiteiten uit te voeren, wat het persoonlijk contact versterkt. De gedachte is dat als de kwaliteit en de omvang van sociale netwerken voldoen, mensen meer participeren, sneller kun-nen rekenen op sociale ondersteuning of een aanbod van sociale ondersteuning zullen doen. Sociale netwerken vermin-deren de vraag naar professionele zorg. Helaas wonen kwetsbare inwoners vaak in een omgeving waar de sociale bin-ding onder druk staat. Hier maakt het welzijnswerk het verschil door een pret-tig sociaal leefklimaat te realiseren en de civil society (vrijwillige inzet) te ver-sterken. Dit doet het welzijnswerk door informele netwerken te mobiliseren, als

hulpbron voor ‘informele solidariteit’ en ‘concrete wederzijdse steun’ of met diensten die daarop aansluiten.

In deze workshop geeft Karel Bevers (teamleider Breed Welzijn Delft) een in-kijkje in de opzet van deze methodiek in Delft, het stimuleren van ontmoetingen tussen inwoners en de activiteiten in de wijk- en buurtcentra.

In deze workshop geeft Karel Bevers (teamleider Breed Welzijn Delft) een in-kijkje in de opzet van deze methodiek in Delft, het stimuleren van ontmoetingen tussen inwoners en de activiteiten in de wijk- en buurtcentra.

WORKSHOP 2 TijdvoorjeBuurt(Breed Welzijn Delft)

K a r e l B e v e r s T e a m l e i d e r B r e e d W e l z i j n D e l f t

V i n c e n t K o k k eA d v i s e u r J S O

20

21

THIJS JANSSENADVISEUR JSO

INTERVIEW

“Ik hoop dat de ver- schillende workshops van vandaag de bezoekers zullen inspireren”

Wat is de rol van JSO bij de de-centralisatie van de jeugdzorg?

We ondersteunen de jeugdin-stellingen en gemeenten bij dit project. Dit doen we door middel van begeleiding bij de overgang van provincie naar gemeente, maar ook met in-spiratiebijeenkomsten, zo-als vandaag. Ik verwacht dat er vandaag veel discussie zal ontstaan over hoe de zorg er straks moet uit komen te zien. Zo’n discussie leidt dan weer tot nieuwe inzichten, waar we verder mee kunnen. Daarbij hoop ik dat de verschillende workshops van vandaag de bezoekers zullen inspireren.

Is het een goede zaak dat de gemeente de provinciale taken overneemt?

Door de verantwoordelijkheid bij de gemeente neer te leg-gen kun je verschillende do-meinen beter met elkaar ver-binden. Zo is het makkelijker de juiste hulp sneller in te zet-ten; dat bespaart tijd en geld, omdat je de zwaardere hulp voor bent. Juist die zwaarde-re hulp kost veel tijd en geld.

Wat is uw visie op de transitie van de jeugdzorg?

Ik denk dat het vooral belang-rijk is dat de verschillende par-tijen zich niet alleen gaan fo-cussen op hun eigen transitie. Kijk ook om je heen naar an-dere domeinen die betrokken zijn bij de transitie en probeer met elkaar samen te werken. We moeten met name niet ver-geten de cliënten erbij te be-trekken. Dat is de enige manier om ook echt te transformeren.

Hoe kan men de cliënten bij de veranderingen betrekken?

Dat kan op verschillende ma-nieren. We hebben bijvoor-beeld een lijst opgesteld sa-men met de ouders, waarbij we tien punten hebben opgesteld die de ouders het belangrijkste vinden als het gaat om jeugd-zorg. Een andere manier is om een wethouder een keer mee te laten lopen bij een zorgin-stelling. De wethouder kan dan spreken met de cliënten over hoe zij de zorg ervaren, zo-dat hij een beter beeld krijgt wat er bij de mensen speelt.

2323

Gemeenten zijn druk bezig de transitie van de jeugdzorg vorm te geven. Maar hoe zorgen we ervoor dat het niet alleen een transitie is, maar ook een transfor-matie? Jongerenraden en cliëntenraden van de jeugdzorginstellingen uit Zuid-Holland hebben 10 punten benoemd die voor hen van belang zijn. Daarover wil-len zij graag in gesprek met gemeenten, Wmo-raden en instellingen. Aan de hand van hun filmpjes gaan wij daarover met u in discussie.

WORKSHOP 3 Cliënt Centraal,inspelen op dewensen van jongeren en oudersuit de jeugdzorg H e t t y J o b s e

L a n d e l i j k C l i ë n t e n F o r u m J e u g d z o r g

F i e t j e S c h e l l i n gA d v i s e u r J S O

26

Lorem ipsum dolor sit amet, consec-tetur adipiscing elit. Vivamus porttitor nisl ut arcu gravida suscipit nec sit amet mi. Nunc commodo, ligula vel imperdiet fringilla, dolor lectus mollis felis, at commodo est metus conval-lis urna. Suspendisse eu magna vitae mauris blandit eleifend. Phasellus quis nisi ut leo semper feugiat. Sed enim sapien, malesuada a viverra ut, dig-nissim vitae felis. Vestibulum sagittis dignissim purus in interdum. Phasel-lus convallis, sem ut rhoncus fringilla, diam diam aliquet ligula, quis vehicula risus nisl ut tellus. Nulla condimentum, erat non semper pharetra, nunc pu-rus mattis lectus, vitae elementum mi purus vehicula neque. Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit. Aenean id venenatis metus. Fus-ce eu nunc nunc, accumsan viverra quam. Donec ante dui, condimentum vel pharetra eget, elementum ac pu-rus. Suspendisse augue lectus, ac-cumsan vitae sollicitudin non, imper-diet et est. Mauris dolor odio, fringilla at accumsan at, egestas et lacus. Ut euismod justo quis velit aliquam pre-tium. Curabitur sit amet orci vel au-gue aliquam consequat non et sem.

Nullam tempor ante tellus, at pharetra ligula. Nullam leo nunc, feugiat et con-

27

Vanaf 2015 zijn gemeenten verantwoor-delijk voor de gehele zorg voor jeugd en voeren daarin de regie. Voor (kwets-bare) jongeren (18+) die ondersteuning behoeven zal ondersteuning op maat geboden moeten worden. Dit geldt ook voor veel jongeren die uitstromen uit de jeugdzorg. JSO heeft een instrument ontwikkeld waarbij jongeren tijdens hun verblijf in de jeugdzorg zich alvast voor-bereiden op hun toekomst en inzicht krij-gen in welke zaken nog geregeld moeten worden of begeleiding is gewenst.

In de workshop maakt u kennis met dit instrument en kijken we hoe jeugdzor-ginstellingen en gemeenten gezamenlijk jongeren kunnen helpen een zelfstandi-ge toekomst op te bouwen. Vanaf 2015 zijn gemeenten verantwoordelijk voor de gehele zorg voor jeugd en voeren daarin de regie. Voor (kwetsbare) jongeren

(18+) die ondersteuning behoeven zal ondersteuning op maat geboden moe-ten worden. Dit geldt ook voor veel jon-geren die uitstromen uit de jeugdzorg. JSO heeft een instrument ontwikkeld waarbij jongeren tijdens hun verblijf in de jeugdzorg zich alvast voorbereiden op hun toekomst en inzicht krijgen in welke zaken nog geregeld moeten wor-den of begeleiding is gewenst.

In de workshop maakt u kennis met dit instrument en kijken we hoe jeugdzor-ginstellingen en gemeenten gezamenlijk jongeren kunnen helpen een zelfstandi-ge toekomst op te bouwen.

WORKSHOP 4

J e a n e t t e v a n d e r M e e rA d v i s e u r J S O

T h e o v a n W i f f e r e nA d v i s e u r J S O

Nazorgbehoeftena uitstroom uitde jeugdzorg

28

“ Toekomstzorg in plaats van nazorg” - Jenette van der Meer -

29

PAUL FRISSENHOOGLERAAR BESTUURSKUNDE UNIVERSITEIT TILBURG

INTERVIEW

“De hulp en adviezen

die er nu vaak geboden

worden zijn vaak op het

hysterische af”

Door de decentralisatie komen de instellingen nog dichter op de gezinnen en kinderen te staan. Ieder heeft hier zijn eigen belang bij om het probleem te zien. Je kunt van een professio-nal niet verwachten dat hij zegt: maak je maar niet zo druk over dat gezin. Ook al zou dat erg wenselijk zijn. De adviezen en hulp die er nu geboden worden is vaak op het hysterische af.

Waar ik me zorgen over maak is dat die veronderstelde nabij-heid die de lokale overheid zou hebben ten opzichte van de burger ook wel een zou kunnen betekenen dat de interventie-bereidheid toeneemt. Dat be-tekent dat er nog intensiever en nog directer achter voordeuren van burgers wordt gekeken of daar niet moet worden opge-treden. Dat is een mogelijk ge-volg van deze decentralisatie.

De jeugdzorg moet er vooral niet uit komen te zien als een stelsel. Mijn ideale plaatje is een gevarieerd geheel van voorzie-ningen. De positie van de pro-fessional en ouder moet hierbij stevig zijn. Eigenlijk moeten de politici zich er helemaal niet in mengen. Ze sturen de huisartsen toch ook niet aan?”

“Ik sta bekend als iemand die kritisch is op alles wat er in de jeugdzorg gebeurt. Ik vind ten eerste dat er veel te veel hulpverlening bestaat. Het is net alsof de halve jeugd niet deugd. Dat lijkt me zwaar overdreven. Wat vroeger kat-tenkwaad heette, dat brengt je nu bij Bureau Halt. Waar je vroeger een beetje onrustig op de bank zat, daar ben je nu gelijk ADHD’er. Als je nu een leraar pest dan komt er gelijk een kringgesprek. Dat is alle-maal zwaar overtrokken. Ik zou zeggen dat we meer moeten leren aanvaarden dat er pech en leed bestaat in de wereld.

Daarbij neemt ook de weten-schappelijke kennis toe. We zien meer en we zien het ook eerder. Als je het eerder ziet dan zit er een ingebakken nei-ging om ook echt iets te doen. Daar moet een veel grotere te-rughoudendheid in zijn, voor-al vanuit de overheid. Ik vind het best dat mensen zich het lot van gezinnen aantrekken en daar ook iets aan probe-ren te doen, maar het zijn niet altijd onschuldige interven-ties. Als je met dwangmaat-regelen komt is het geweld geschapen. Daar moeten we echt heel voorzichtig mee zijn.

3131

Preventie van jeugdcriminaliteit is effec-tiever als dit zo vroeg, zo snel en zo zorgvuldig mogelijk wordt aangepakt. Een kind onder de 12 dat een strafbaar feit pleegt, moet heel serieus worden genomen. Dat doe je door snel en des-kundig een analyse te maken van de situatie om te komen tot een plan wat past bij de aard en grootte van het ri-sicogedrag. Dat betekent: korte, lichte hulp in de wijk bij een klein probleem (CJG, school, welzijn), en intensieve, krachtige hulp als het probleem groot is (Jeugdzorg).

In deze workshop kijken we hoe we dit soort methodes die op het snijvlak zitten van lichte hulp in de wijk en (intensieve) hulpverlening kunnen faciliteren en ope-rationaliseren. Aan welke voorziening of functie koppel je een 12min methodiek?

Hoe en wie bereikt de 12minner en zijn ouder(s) het best en het snelst? Hoe zorg je ervoor dat kleine problematiek niet te zwaar wordt aangepakt en te grote pro-blematiek niet te licht?

WORKSHOP 5 Aanpak 12-minners met delict gedrag T r u u s v a n T i g g e l e n

R e g i o m a n a g e r B u r e a u J e u g d z o r g H a a g l a n d e n

W i l l e m H e e m s k e r kT e a m l e i d e r J P T M i d d e n H o l l a n d

A n n e M a r i j e T e r v o o r e n U i t v o e r d e r 1 2 - m i n m e t h o d e

C a r l G o e d e g e b u u rJ e u g d c o ö r d i n a t o r P o l i t i e Z u i d - H o l l a n d

A n n e - M a r i e P r o n kC o ö r d i n a t o r C e n t r u m v o o r J e u g d e n G e z i n

C h a n t a l P o l sB e l e i d s m e d e w e r k e r J e u g d , A l p h e n a a n d e n R i j n

N i t a v a n V e l u wA d v i s e u r J S O

34

35

Een gevarieerde dagbesteding ver-hoogt de kwaliteit van leven en ontlast de mantelzorg. En het bespaart ook nog eens kosten. Dat geldt voor ouderen die nog zelfstandig wonen, maar ook voor ouderen in een intramurale zorgomge-ving. Wanneer je dagbesteding echt wilt afstemmen op de individuele cliënt en daar de regie neerlegt, dan moet je af-scheid nemen van het oude denken in termen van aanbod gestuurde standaard (AWBZ)-producten. In de Wmo is de cli-ent een mondige en koopkrachtige klant, die de gewenste dagbesteding inkoopt. Dat vereist als zorginstelling samenwer-king met andere partijen. In Best is dit gerealiseerd. Waarom zou dat in uw ge-meente of zorginstelling niet kunnen?

WORKSHOP 6Gevarieerde dagbesteding voor ouderen

L e e n d e r t M e i j e r s A d v i s e u r J S O

H a n s H e n d r i k sM a n a g e r t r a n s i t i e p r o g r a m m a C l i ë n t i n R e g i e

36

“ Nee zeggen doen we niet, we hebben geen blauwdruk, de benadering is individueel.” - Hans Hendriks -

37

BRIGITTE VAN EGMONDVoorzittter cliëntenraad Stek Jeugdhulp

INTERVIEW

“Durf te zeggen: wij zijn niet de goedkoopste, maar wel de beste”

Brigitte van Egmond is voorzit-ter van de ouderraad van Stek Jeugdhulp. Zij kwam in aanra-king met deze instelling door-dat haar autistische dochter hulp kreeg van deze organisa-tie. “De ouderraad probeert samen met de bestuurders te kijken naar het beleid en wat ze daar in kunnen ver-beteren. De rol van de ouder is hier dus erg belangrijk.”

Wat is voor u een belangrijk punt bij deze transformatie?

Ik ben zelf als ouder erg te-vreden over hoe het nu is ge-regeld bij Stek en ik heb hen als advies gegeven om de kwaliteit te behouden. Zet bij-voorbeeld niet in op goedko-pere hulpverlening. Durf te zeggen: wij zijn niet de goed-koopste maar wel de beste.

Welke zaken kunnen er beter als het gaat om jeugdzorg?

Er moet nog meer met elkaar samen gewerkt worden. Wat nu vaak het geval is, is dat de hulpverleners en ouders tegen-over elkaar staan. Hulpverle-ners moeten meer uitgaan van de kracht van de ouder. Ouders willen namelijk vaak juist samen-werken om er voor te zorgen dat hun kind goed terechtkomt.

Hoe krijg je de hulpverle-ners en ouders naast elkaar?

Door bij de hulpverlening de ouder veel meer te betrekken. De ouder moet bij elk gesprek aanwezig zijn, want die kan zo continu anticiperen op wat de professionals zeggen. De ou-der kent het kind het beste. Zo kunnen de ouder en professio-nals met elkaar in gesprek gaan en van elkaar leren. Dat is nu nog niet het geval. De ouder staat nu vaak op een eiland.

3939

De stelselwijziging jeugd is een kans om een versnipperd speelveld opnieuw vorm te geven en echt anders te organiseren. Niet aanbodgericht, maar uitgaande van de gezinsvraag. Niet met de ver-kokerende organisatieprincipes van de vorige eeuw, maar met de verbindende online mogelijkheden van nu. Innovatie is noodzakelijk om de zorg voor jeugd te transformeren. ICT-toepassingen en social media kunnen hierin een belang-rijke rol spelen. Hoe kun je jeugdzorg innovatief inrichten? Alares bedacht de Jeugdcloud. Ieder kind krijgt bij geboor-te een beveiligde online omgeving, die de rest van je leven met je meegroeit. De Jeugdcloud helpt gezinnen op eigen kracht antwoor den bij hun zorg- en on-dersteuningsvragen te vinden. Waarbij we het gezin vrij laten in hun keuze tot hulp, of de weg er naar toe. Het gezin staat centraal.

In deze workshop kunnen deelnemers de workshopleiders bevragen op de haal-baarheid van de Jeugdcloud-visie? Wan-neer werkt het wel, wanneer werkt het niet? Wat kunt u doen om deze toekomst te realiseren? Hoe kunnen we samen op-trekken in het realiseren van een echte transformatie van de jeugdzorg? Hoe creëren we beweging? We willen met el-kaar tot procesafspraken komen, zodat JSO en de aanwezige deelnemers met elkaar helder hebben wat de volgende stappen zijn.

WORKSHOP 7 Jeugdcloud, de verdieping

L a u r e n s W a l i n g I n n o v a t o r A l a r e s

T h i j s J a n s s e nA d v i s e u r J S O

40

“Zorg 3.0: Als je nu eens helemaal overnieuw zou mogen beginnen?”

41

JSO Expertisecentrum voor jeugd, samenleving en ontwikkeling.

Nieuwe Gouwe Westzijde 1 2802 AN Gouda

Postbus 540, 2800 AM Gouda

T: 0182 547888, E: info@jso.nl www.jso.nl

Dit symposium is mede mogelijk gemaakt door financiële steun van de provincie Zuid-Holland

Colofon

Cre-Aid

Diederik Vrijhoef - TeamcaptainCharlotte Porskamp - IllustratorMarijke Timmerman - IllustratorSam Porskamp - TekstschrijverMichael Kluver - Magazine Designer

diederik.vrijhoef@cre-aid.nltel: 06 300 77 675www.cre-aid.nl

Visuele Notulen

0 1 - 1 1 - 1 2

E E N E D I T I E V A N