Jeroen van Hoorn pag. 12 - Nederlandse Fruittelers Organisatie · brengen zij het gehele bedrijf...

‘Steeds meer telers

stopten met de frambo-

zenteelt en tegelijkertijd

merkte ik dat de vraag

vanuit de markt

aantrok’

Jeroen van Hoornpag. 12

2 4 J U L I 2 0 0 9 , J A A R G A N G 9 9

w e e k b l a d v a n d e n e d e r l a n d s e f r u i t t e l e r s o r g a n i s a t i e

.

.

.

.

Voorkom bruine peer tijdens bewaring

Hoeveel kost het telen van bessen

Ex-keurmeester hardfruit teelt frambozen

Peer weet appel te overstijgen

C O L O F O N

Fruitteelt is het verenigings-orgaan van de NederlandseFruittelers Organisatie.Abonnementen zijn alleen teverkrijgen door leden van deorganisatie.Opzegging:schriftelijk, minstens driemaanden voor het einde vanhet kalenderjaar. Wijziging bedrijfsgegevens:schriftelijk, voor 1 januari.AdresgegevensPostbus 3442700 AH ZoetermeerLouis Pasteurlaan 62719 EE ZoetermeerTelefoon: (079) 368 13 00Fax: (079) 368 13 55E-mail NFO-secretariaat enledenadministratie: [email protected] redactie: [email protected] Website: www.nfofruit.nlRedactieHerman Bus (hoofdredacteur)Caroline van AsscheMarai EbbenIneke de GraaffMarijke van SchaikRedactiecommissieJ. Elenbaas (voorzitter)H. BalkhovenA. GoesG. JeukensL. van LieropA. OostveenM. RaveslootC. UijttewaalB.J. van WestreenenAdvertentie-acquisitieRuud van [email protected]: (023) 571 47 45Fax: (023) 571 76 80DrukkerijDen Haag offset, RijswijkVormgevingMirella Colauto

Uitgever en auteurs verklaren datFruitteelt op zorgvuldige wijze ennaar beste weten is samengestelden aanvaarden dan ook geen en-kele aansprakelijkheid voor scha-de, van welke aard ook, welke hetgevolg is van handelingen en/ofbeslissingen die gebaseerd zijn opbedoelde informatie. Gebruikersvan Fruitteelt wordt met nadrukaangeraden deze informatie nietgeïsoleerd te gebruiken, maar af tegaan op hun professionele kennisen ervaring. Niets uit deze uitgavemag op enige wijze worden ver-veelvoudigd, opgeslagen in eengeautomatiseerd gegevensbe-stand, of openbaar gemaakt zon-der voorafgaande schriftelijketoestemming van de uitgever.

Vanaf de Oude Rijksweg bij

Kapelle, ligt vlak achter een

aardbeienstalletje de kas met bij-

behorend kweekveld van fram-

bozenteler Jeroen van Hoorn,

voorheen keurmeester hardfruit.

Foto: NFO

A R T I K E L E N

.Met peren in bewaringkan nog veel mis gaan 8

Een van de belangrijksteproblemen die in peren alvanaf april kunnen optre-den, is inwendig bruin enhol.

. Bessenteelt: wat kost heten wat brengt het op 10

Kostprijsberekeningen voorzowel rode bessen als kruis-en blauwe bessen.

. ‘Deze oogst is een gat inde markt’ 12

Telers in Zuidwest-Nederlandkennen Jeroen van Hoornnog als keurmeester hard-fruit bij The Greenery.Tegenwoordig teelt hij fram-bozen in de koude kas. .Meer bedrijven met peerdan met appel 14

Het aantal bedrijven metappel in Nederland daalttussen 1985 en 2008 metruim 60 procent (van 4.260naar 1.620).

R U B R I E K E N

NFO-info 3Van week tot week 4Marktzicht 6Lezers schrijven 7Werkwijzer 15Agenda 17

Inhoud

o m s l a g

Ondergetekende:

Naam : .................................................................................

Adres : .................................................................................

Woonplaats : .................................................................................

Telefoonnummer : .................................................................................

vraagt een ongevallenverzekering voor de gelegenheidswerkers

tot en met maximaal 69 jaar op zijn bedrijf

met ingang van : ........................................................................ 2009

tot : ........................................................................ 2009

Op het bedrijf zijn ....... personen als gelegenheidswerkers werk-

zaam.

De navolgende uitker ingen worden verzekerd:

A. e 2.270,- overlijden;

B. e 4.538,- blijvende algehele invaliditeit;

C. e 45,- per dag, maximum uitkeringsduur 8 weken;

D. e 454,- geneeskundige hulp (voor zover niet elders gedekt).

Premie e 9,75 per gelegenheidswerker, administratiekosten e 8,-

(eenmalig).

Totaal premie:

Aantal gelegenheidswerkers ....... x e 9,75 e ..................

Administratiekosten e 8,-

Totaal over te maken e ..................

============

op postrekening 510883 t.n.v. NFO te Zoetermeer.

Indien de betaling van het eindbedrag niet binnen 10 dagen na

ontvangst van dit formulier is bijgeschreven op voorgenoemde

postrekening, wordt de dekking automatisch geschorst tot de

dag waarop de betaling is ontvangen.

Datum: .................................................................................

Handtekening: .................................................................................

Uw aanvraag inzenden naar:

Nederlandse Fruittelers Organisatie

Postbus 344

2700 AH Zoetermeer

Opgave verzekeringOngevallenverzekering voor gelegen-heidswerkers alleen voor NFO-ledenmet hectares

3

Subsidieaanvraagfruitkoeling

NFO-Kring Midden-Nederlandheeft een subsidieaanvraag

ingediend voor het projectDuurzame energie in koelingfruitsector. Deze aanvraag bij deprovincie Gelderland vindt on-dersteuning van het fruitpact.Het project heeft tot doel deenergiebehoefte voor de bewa-ring van fruit te reduceren. Debedrijven die hiervoor in aan-merking komen, zijn fruittelersen loonkoelers in Rivierenland.Koeling is op fruitbedrijven eengrote kostenpost door het hogeenergieverbruik (0,5 kWh/ton/dag). In Utrecht heeft al eensoortgelijk pilotproject gedraaid.

Op basis van dit project wordteen energiebesparing verwachtvan minimaal 10 procent. Vooreen deel van de bedrijven zal ditzelfs oplopen tot 25-30 procent.Om deze besparingen te berei-ken, onderwerpt men de bedrij-ven eerst aan een nulmeting.Hiervoor doorlopen zij stuk voorstuk de cellen en installaties enbrengen zij het gehele bedrijfenergietechnisch in kaart. Erwordt per bedrijf een plan vanaanpak gemaakt waarbij de on-dernemers verbeteropties krij-gen aangereikt. Ook komen erbijeenkomsten voor groepen bedrijven om gezamenlijk totbetere bewaring te komen. Hierkunnen de deelnemers hun erva-ringen delen. Na één jaar volgt een eindrapportage waarin debesparing per bedrijf inzichtelijkwordt. Op deze manier kunt uals ondernemer de kosten op uw

bedrijf behoorlijk reduceren metbehoud of zelfs verbetering vande kwaliteit van uw fruit.De NFO hoopt op korte termijnde subsidie toegekend te krijgenvan de provincie. Hierna kan hetproject starten. Er is dan nogslechts een beperkte bijdragevan de deelnemers vereist.

RUB-regeling

Specifiek voor de laag-risico-stoffen was in de oude wet

gewasbeschermingmiddelen eenRegeling Uitzondering Bestrij-dingsmiddelen (RUB) opgeno-men. In de fruitteelt worden diverse gewasbeschermingmid-delen gebruikt op basis van deze

regeling. In de nieuwe wetge-ving gewasbeschermingmidde-len, die sinds november 2007van kracht is, is geen vergelijk-bare regeling opgenomen. Ech-ter de middelen die op basis vande RUB gebruikt mochten wor-den, mogen nog steeds gebruiktworden. Momenteel treft menvoorbereidingen om de Europe-se gewasbeschermingverorde-ning - waarover afgelopen win-ter veel te doen is geweest - opte nemen in de Nederlandsewetgeving. Een punt van aan-dacht is het behoud van de toe-passingen op basis van dezeRUB-regeling. De NFO heeftgeïnventariseerd welke toepas-singen voor de fruitteelt van be-lang zijn en deze onder de aan-dacht gebracht. Hierbij gaat hetonder meer om kalkmelk enmiddelen op basis van zeewierof algenextracten en zepen

Milieudefensie heeft haar ana-lyse van data van de Voedsel

en Waren Autoriteit (VWA) gepu-bliceerd. Hierbij gaat het om ruim3500 monsters die de VWA in 2008genomen heeft in haar monitoring-programma. De belangrijkste con-clusie is dat er steeds minder residu-en aangetroffen worden.Tegelijkertijd daalde het aantal residuoverschrijdingen van 11 pro-cent in 2006 naar 9 procent in 2007 en 5 procent in 2008. Milieu-defensie vergeet echter te melden dat de monsters van de VWAgeen gemiddeld beeld geven. De VWA-monsters zijn namelijk ri-sicogestuurd, waardoor risicoproducten en producten uit risico-landen meer dan gemiddeld bemonsterd worden. Bij appel zijn 146 analyses, waarvan 67 van Nederlands product,uitgevoerd. Milieudefensie meldt drie overschrijdingen. Twee opNederlands product en een op Thaise product. Op Nederlandsproduct is 0,21 mg/kg carbendazim aangetroffen terwijl de resi-dunorm op 0,2 mg/kg ligt. Hierbij gaat het om een partij appelsvan de oogst 2007, waar het gebruik van Topsin M nog was toe-gestaan. Daarnaast is ten onrechte het aantreffen van indoxa-carb, de werkzame stof van Steward, als residuoverschrijdingaangemerkt omdat met een te lage wettelijke norm is gewerkt.Op de partij appels uit Thailand is de residunorm overschredenvan een stof waarvoor in Europa voor appel geen MRL is vastge-steld. Op het Nederlandse product zijn gemiddeld 3,2 werkzamestoffen aangetroffen en op het buitenlands product 2,7. Op basishiervan stelt Milieudefensie, net als vorig jaar, dat buitenlandseappels beter scoren dan Nederlandse appels. Bij peer zijn 88 analyses, waarvan 74 van Nederlands product, uit-gevoerd en is een MRL-overschrijding bij een partij uit Nederlandgeconstateerd. Er werd pyraclostrobin aangetroffen met een ge-halte van 0,33 mg/kg terwijl de wettelijke norm 0,3 mg/kg is. Pyraclostrobin is een van de werkzame stoffen van Bellis. Zowelop Nederlands als op product uit het buitenland zijn gemiddeld2,7 werkzame stoffen aangetroffen.Voor de Nederlandse fruitteeltsector is het noodzakelijk om hetaantal overschrijdingen van de wettelijke residunormen tot eenabsolute nul terug te brengen. Het voorkomen van residuover-schrijdingen is te realiseren. Belangrijk hierin is dat er vertrou-wen is. Vertrouwen bij de fruitteler dat de afnemer zijn partijook kan blijven traceren en vertrouwen bij de afnemer dat de in-formatie die de teler levert over zijn uitgevoerde bespuitingenook klopt. Het digitaal, actueel en toegankelijk bijhouden van deuitgevoerde bespuitingen draagt hier aan bij. Daarnaast is hetbelangrijk dat gegevens gedeeld en geanalyseerd worden. Meteen gezamenlijk optrekken vanuit de NFO met teeltadviseurs, af-zetpartners, afnemers en toelatingshouders is het mogelijk resi-duoverschrijdingen te voorkomen zonder dat afnemers eenzijdigde residunormen verlagen.

Jaco van Bruchem [email protected]

VWA residumonitoring

n f o info

FRUITTEELT 30/31, 24 JULI 2009, JAARGANG 99

____________

Projectdoel: energiebehoefte voor de bewaring van fruit reduceren

*

Uit de CO2-Emissie Tool die het Productschap Tuin-bouw onlangs op zijn website plaatste, blijkt dat Ne-derlandse appels zeer gunstig uit de bus komen ophet gebied van broeikasgasemissie, ook wel CO2-voet-afdruk genoemd. Het programma berekent de broei-kasgasemissie van de teelt van het product tot in hetsupermarktschap en rekent deze om in CO2-eenheden.Door op de website van het Productschap Tuinbouwin te loggen en midden bovenaan te kiezen voor CO2-voetafdruk kunt u verschillende producten kiezen endie met elkaar vergelijken. Voor fruit kunt u voorlopigalleen nog kiezen voor Nederlandse appels en Nieuw-Zeelandse appels en aardbeien in diverse teeltsyste-men. Nederlandse appels blijken slechts 213 kg CO2

equivalenten per 1000 kg te produceren, terwijl ditvoor appels uit Nieuw Zeeland per 1871 kg blijkt tezijn. Aardbeien geteeld met gekoelde planten blijken570 kg CO2 te produceren per 1000 kg product.In de berekening kunnen ook schakels in de ketenaangepast worden zodat de specifieke resultaten perbedrijf te zien zijn en hoe een bedrijf scoort ten op-zichte van andere ketens. Zo is bijvoorbeeld uit te re-kenen dat appels die telers via huisverkoop verkopenslechts een CO2-voetafdruk hebben van 185 kg.Het programma en het protocol met de rekensystema-tiek werd mogelijk met financiële ondersteuning vanhet Productschap Tuinbouw en het ministerie vanLNV.

CO2-Emissie Tool pakt goed uit voor Nederlandse appels


DubbelnummerDit Fruitteeltnummer iseen dubbelnummer. Inweek 31 verschijnt er geenFruitteelt. De eerstvolgen-de Fruitteelt (nr. 32), dattevens het Oogstnummeris, verschijnt zaterdag 8augustus. De hiervoor be-stemde agendaberichtenen vangbandjes kunt u totdonderdag 30 juli 12.00 uur opgeven.

BacterievuurOp een bedrijf in Zuid-Beveland werden de afge-lopen weken 300 bomengerooid wegens aantas-ting van bacterievuur. Hetging om perenbomen vanvier tot dertig jaar oud.Dat meldt adviseur gewas-bescherming Pieter Aal-bers van DLV. Het gingvooral om infecties via descheuten. Het gerooideperceel grenst aan een na-tuurgebied met veel ziekemeidoorns. Aalbers ver-moedt dat de aantastingontstaan is na het nood-weer in de nacht van 25op 26 mei. De infectie iswaarschijnlijk op de openwondjes van de afgevallenbladeren begonnen. Dezieke meidoorns zijn in-middels ook afgezaagd.Aalbers waarschuwt telersalert te blijven op bacte-rievuur.

LandbouwwaterHet waterbedrijf Evidesgaat water dat ongebruiktde Westerschelde in-stroomt opvangen in eenkreekrugbekken en inzet-ten als landbouwwatervoor Zeeuwse fruittelers.Het water dat tot nu toegebruikt werd is afkom-stig uit het VolkerakZoommeer, maar de al-gengroei die erin voor-komt zorgt vaak voor ver-stoppingen in dedruppelbevloeiing. DeNFO Zeeland/Noord-Brabant en ZLTO-vak-groep Fruitteelt zijn be-trokken bij dit project.

De Proeftuin Pit- en Steenfruit vanpcfruit in St. Truiden onderzoektde gebruikswaarde van een alter-natieve methode om kersen teoverkappen. Het systeem, ontwik-keld door een Duitse kersenteler,waarbij elke rij apart overkapt kanworden is eenvoudig van construc-tie en daardoor veel goedkoperdan andere systemen. Het percentage uitval door barstenen door rot bedroeg in 2008 bijRegina onder het nieuwe systeem18 procent, tegenover 16 procentbij het Frustar-overkappingsys-teem. Bij de buitenteelt bedroeghet percentage uitval 35 procent.Uit eerste meetresultaten blijkt datde temperatuur bij het alternatie-ve systeem onder het folie hogeroploopt dan bij andere overkap-pingsystemen. Men werkt met houten palen van4,5 m die 1 m in de grond staan.Op een hoogte van 2 m is aan elkepaal een dwarsligger bevestigd.

Langs de twee uiteinden van dezedwarsligger en bovenaan de paalis een staaldraad gespannen. Deoverkapping gebeurt met twee fo-liebanen per rij die aan de staal-draad bevestigd worden met ex-panderband.

In de nok is het systeem niet hele-maal gesloten, waardoor de kopen nieuwe scheuten tussen detwee foliebanen door kunnengroeien. Het systeem is niet vogel-dicht.

De Belgische oogst van peren blijftachter bij die van Nederland. DeBelgen verwachten dit jaar 278miljoen kg peren te plukken, ter-wijl Nederland haar perenoogstraamt op 311 miljoen kg. Vorig

jaar lag de productie in Nederlanden België nog op gelijk niveau, na-melijk 170 miljoen kg.De appeloogst in België komt vol-gens de schattingen van het Ver-bond van Belgische Tuinbouwvei-

lingen dit jaar op 310 miljoen kg(tegenover 336 miljoen kg in2008). Jonagold valt dit jaar met 20miljoen kg terug naar 146 miljoenkg. Het appelareaal is in België ge-krompen met 350 ha.

Belgische verwachting van perenoogst lager dan Nederland

30/31van week tot week

Alternatief systeem om kersen te overkappen in onderzoek

Bij de alternatieve methode om kersen te overkappen groeien de scheutentussen de twee banen folie door. Foto:NFO

Appelplukdag De Landelijke Appelpluk-dag is dit jaar op zaterdag19 september. De organi-satie is in handen van Ne-derland Bloeit die hetheeft overgenomen vanVrienden van het Platte-land. Fruittelers wordenuitgenodigd hun boom-gaard open te stellen voorhet publiek. Van de telerwordt verwacht dat dieuitleg geeft over appels,de teelt en het bedrijf. Ne-derland Bloeit zorgt voorhet genereren van lande-lijke bekendheid aan hetevenement (onder meer insamenwerking met AgriRetail en The Greenery).Deelnemende fruittelerskrijgen gratis promotie-materiaal van NederlandBloeit.Opgeven kan via www.nederland-bloeit.nl/appelplukdag.

Schoon fruitFruit dat vorig jaar bijJumbo en Dirk van denBroek is verkocht, bevattede minste residu. Echter:over het algemeen is in2008 in de supermarktenminder residu op fruitaangetroffen. Gemiddeldgenomen vond men min-der middelen per product(van 2 naar 1,7). Het aan-tal overschrijdingen vande residunormen daaldezelfs van 5 naar 1 procent.Pruim blijkt een van deschoonste fruitsoorten tezijn. Daarentegen is peereen van de minst schone.Maar producten uit eigenland zijn naar verhoudingtwee keer zo schoon alsfruit uit het buitenland.Hoewel dat niet geldtvoor de Nederlandse ap-pel.De fruitanalyse van het supermarktfruit is afkom-stig van de Voeding- enWarenautoriteit.

FRUITTEELT 30/31, 24 JULI 2009, JAARGANG 99 5

De voorlopige resultaten van eendunproef op Kanzi op het fruitbe-drijf van maatschap Verhage inLuttelgeest, laten zien dat de dun-ningkracht van Ethrel + AgralGold, gevolgd door MaxCel, verge-lijkbaar is met die van ATS. Hetaantal appels per boom werd te-ruggebracht van 106 naar 82 en 89(bij respectievelijk 0,5 en 0,3 li-ter/ha Ethrel), terwijl gestreefdwerd naar 85. Dat bleek vorigeweek vrijdag tijdens een demon-

stratiedag voor fruittelers. Om de kosten van handdunningbinnen de perken te houden,wordt gezocht naar de juist vormvan chemische dunning. Aan hetgebruik van ATS kleeft nadelen.Het vertraagt de bladontwikkelingenorm met als risico van een klei-nere vruchtmaat en een lager cal-ciumgehalte. Daarom heeft Agri-firm in samenwerking met de CAFen enkele fabrikanten van gewas-beschermingsmiddelen proeven

aangelegd met Ethrel, al dan nietgecombineerd met MaxCel. Ruim veertig fruittelers bezochtende demonstratiedag van Agrifirm.Voorlichters van het CAF en verte-genwoordigers van Agrifirm gavenbij de proeven uitleg over de eer-ste resultaten. In een artikel in eenvan de komende uitgaven vanFruitteelt wordt uitgebreid inge-gaan op de resultaten van alleproeven.

De Russische federatie heeft in een overleg met de Eu-ropese Commissie het EU-voorstel voor residucontroleop groente en fruit vorige week opnieuw afgewezen.De discussie draait vooral om de rol van de overheden.Volgens een woordvoerder van LNV willen de Russendat de nationale lidstaten verantwoordelijk zijn voorde controle, terwijl veel Europese landen die verant-woordelijkheid bij het bedrijfsleven neerleggen.De EU werkt koortsachtig verder om tot overeenstem-ming te komen, maar boekt tot nu toe weinig vorde-ringen. Daarom tekenen steeds meer Europese landenbilaterale overeenkomsten met de Russische Federatie.Na Letland volgde onlangs Frankrijk. Hierdoor lijkt hetof de Russische Federatie slaagt in haar opzet om EU-landen tegen elkaar uit te spelen.Nederland heeft te maken met een dreigende import-stop voor appels en peren. Tot nu toe kon die nog

steeds voorkomen worden. Vorige week heeft LNV, insamenspraak met het Productschap Tuinbouw, han-delskoepel Frugi Venta, en de NFO, Rusland per briefuitgenodigd tot overleg over de residucontrole en eenbedrijfcertificeringsysteem om te komen tot tijdelijkeafspraken. Volgens beleidsmedewerker Jaco vanBruchem van NFO hebben de Russen nog niet op deNederlandse uitnodiging gereageerd, maar zal het ge-sprek eind augustus/begin september kunnen plaats-vinden. Van Bruchem benadrukt dat het moet gaanom tijdelijke afspraken met Rusland. Zodra Ruslandtot overeenstemming komt met de Europese Commis-sie, moeten die afspraken ook voor Nederland gaangelden. “Het is niet onze bedoeling om onszelf stren-gere eisen op te leggen dan die gelden voor anderelanden”, verduidelijkt Van Bruchem.

Rusland wijst Europees residuprotocol af

Op het bedrijf van Piet Verhage (in rood overhemd) worden de resultaten van diverse demoproeven toegelicht.Foto: Jolette van Eijden

Demoproef dunning Kanzi toont kansen voor Ethrel


marktzicht

Elstar nog niet op

De Conference van de oogst uit2008 is nu vrijwel op. Dat

geldt nog niet voor de Elstar. Integenstelling tot bij de peren is bijdeze appel allesbehalve sprakevan een oplopende markt aan heteinde van het seizoen. De laatsteafnemers stoppen volgende weekmet Elstar, waarna het ook al au-gustus is. Voor de goede appelsdie voor deze maand zijn be-stemd, is de afzet niet problema-tisch. Dat geldt soms wel voor an-dere ULO-cellen Elstar.De afzet van Jonagold blijftdoorlopen, maar daar is al hetpositieve mee gezegd. In Duits-land loopt de afzet terug, zodathet aanbod toereikend is voor dehele maand augustus. Daarnaastis het aanbod vanuit België noggroot, zodat de prijzen onver-minderd laag blijven. Voor onge-veer twee dubbeltjes per kilogaat veel Jonagold naar Polen.Bruto brengt de binnenlandseafzet meer op, maar netto is hetverschil klein. Over heel Europabezien verloopt de afzet vanGolden Delicious ook moeizaam.De voorraden in Italië hiervanzijn nog zo groot, dat de oudeen nieuwe oogst elkaar in sep-tember zullen overlappen.Inmiddels zijn ook de eerste zo-merappels aangevoerd. VeilingZaltbommel had vorige week de

primeur met Yellow Transparant.Het feit op zich is voor de appel-afzet niet meer dan een aardig-heidje. Misschien wel belangrij-ker is het tijdstip waarop hetgebeurde. Dat viel een week la-ter dan vorig jaar, wat een aardi-ge indicatie is voor de te ver-wachte oogstdata van de diverserassen in de komende maanden.

Aanbod kersen groeit

Het aanbod aan kersen is dezeweek flink toegenomen. De

productie van de latere rassen alsLapins en Kordia onder regenkap-pen komt nu op gang. In België isdit product in een relatief korte pe-riode rijp door de warme periodeeind juni. Daarnaast is het aanboduit het buitenland nog groot. Ker-sen uit Turkije zijn nog steeds op demarkt. Daarnaast adverteren diver-se importeurs met ingevlogen ker-sen uit Canada en de VerenigdeStaten. In België ondervinden detelers concurrentie uit Tsjechië.Door al dit aanbod stonden de prij-zen begin deze week wat onderdruk.

Pruimen niet meer duur

De prijzen van de pruimenzijn deze week naar een

normaal peil gedaald. Door degoede vraag bracht de eerstegrove Opal de afgelopen wekensoms meer dan e 6,00 per kilo

op, wat resulteerde in vergelijk-bare winkelprijzen. Dat doetdenken aan de hoge prijzen vanvorig jaar. Maar toen was hetaanbod erg beperkt. Dit jaar isde oogst normaal, al is dat moei-lijk in te schatten door het ver-snipperde aanbod. De oogstkomt nu wel op gang, waardoorde prijzen ongeveer e 2,50 perkilo bedragen voor de grove Op-al. Naar verwachting is Opal nogzo’n twee weken op de markt,waarna de wijnpruim, Jubileumen Reine Victoria volgen.

Actie kleinfruit

Ook al door het grote aan-bod aan ander zachtfruit is

het ook niet te verwachten datde pruimen net zo duur worden

als vorig jaar. De supermarktenvoeren acties met vrijwel al hetkleinfruit, tot en met kruisbessentoe (zie tabel). De appelactiesbeperken zich tot Jonagold enproducten van het zuidelijk half-rond, dat ook niet aan de malai-se op de appelmarkt ontkomt.Wat opvalt bij de acties metzachtfruit, zijn de gecombineer-de verpakkingen met diversesoorten. Dat bemoeilijkt eengoede indruk van de prijzen.Maar de aanbiedingen per soortlaten zien dat het dringen is opde markt. Veel acties bestaan uitaanbiedingen van een tot eenpaar euro’s per pond.Uit een overzicht in Groenten enFruit blijkt dat de verschillen persoort groot zijn. Zo is het aanbodbij braam nog steeds groot, metnavenant matige prijzen. Ook bijblauwe bes is het areaal in bin-nen- en buitenland gegroeid,waardoor de prijzen nu zodanigonder druk staan dat handpluk-ken nauwelijks lonend is.Bij andere soorten nemen deprijzen over enkele weken weertoe, zo is de verwachting. Bijframboos neemt de aanvoer uitZuid-Europa eindelijk af en bijrode bes valt de aanvoer watvroeger, terwijl de export nogniet op gang is gekomen. Als datgaat gebeuren, komt de marktweer beter in balans Anton Oostveenfreelance journalist

Voor ongeveer twee dubbeltjes per kilo gaat veel Jonagold naarPolen. Foto: provincie Flevoland

Tabel. Landelijke prijsaanbiedingen fruit in de Nederlandse supermarkten (week 30)

Product Normale Actieprijs Supermarkt Inhoud Verpakking Actieprijs prijs per kilo

Jonagold 0,89 Super de Boer 1000 gram los 0,89 Crisp Pink 1,25 Nettorama 1000 gram los 1,25 Braeburn, nieuwe oogst 1,50 Plus 1000 gram los 1,50 bessen,blauwe 2,00 Deen 2 * bak bessen, rode 0,99 Nettorama 500 gram bak 1,98 bessen, rode 2,49 1,49 Bonimarkt 500 gram schaal 2,98 bosbessen 4,98 2,98 Hoogvliet 2 * bak bramen 2,00 Deen 2 * bak bramen 5,87 2,98 Hoogvliet 2 * bak frambozen 2,00 Deen 2 * bak frambozen 3,98 2,98 Hoogvliet 2 * bak kruisbessen 2,00 Deen 2 * bak

*Combinatie-aanbieding met ander zachtfruit

Dat vraagt om antwoord

Wat moet ik doen wanneer een van mijn werknemers Mexicaanse griep krijgt?

Stigas heeft een leaflet gemaakt voor werkgevers en werkne-mers over wat te doen en te laten wanneer de nieuwe griep

(beter bekend onder de naam Mexicaanse griep) erg dichtbijkomt. De leaflet wordt volgende week met het informatiebladVanColland per post verstuurd naar alle ondernemers. Ook via dewebsite van Stigas, www.stigas.nl, is informatie over Mexicaansegriep te vinden.


Kanonnen: werkt het nu wel of niet

De laatste weken volgde ik via de media en Fruitteelt dediscussies over de anti-hagelkanonnen. De hamvraag die

daarin telkens weer terug kwam: werkt het nu wel of niet? Erwoedt een strijd tussen de ‘believers and the non-believers’,ofwel de ‘gelovers’ versus de ‘niet-gelovigen’.Het is een feit dat meerdere telers die een kanon hebbenstaan toch verhageld zijn. En dat is niet alleen iets van dit jaar.In de Betuwe, waar ik woon, zijn hier ook voorbeelden van tevinden. Verder ontbreekt elk wetenschappelijk bewijs en is dereden van aanschaf vaak een kwestie van overtuiging en me-ning van anderen. De believers, degenen die een anti-hagelkanon hebben staanen toch verhageld zijn, zullen zeggen: ‘Ja, helaas te laat aan-gezet’ of ‘we zagen de bui niet aankomen want de ontwikke-ling ging heel snel’. De ‘non-believers’ zullen zeggen dat hethele systeem gewoonweg niet werkt.De vraag is hoe dit nu verder gaat. Volgens een van de berich-ten in Fruitteelt worden er nog steeds volop anti-hagelkanon-nen geplaatst. Is dit nu een zorgelijke ontwikkeling of is deaanschaf een laatste noodoplossing omdat de boomgaardenzonder hagelkanon sowieso verhagelen? Ik ben ook wel be-nieuwd hoe ze hier bij de NFO tegenaan kijkenVoor mijzelf kan ik zeggen dat ik vooral hoop dat het werkt,want hagel is en blijft een zeer groot bedrijfsrisico. Een mooieoogst is iets waar je maandenlang naartoe werkt en dan moetje niet door een hagelbui plots een jaarinkomen verloren ziengaan. Maar met de ‘wildgroei’ van kanonnen die je nu ziet ontstaan,lijkt het bedrijfsrisico willen verkleinen meer op het makenvan bokkensprongen dan op een duurzame investering meteen goede garantie.Mocht u nog interesse hebben in een anti-hagelkanon? Ikweet er nog een te koop staan in België van een ‘voorheenbeliever’. Het kanon is over te nemen voor een zacht prijsje.

Fruittelervrouwmidden van het land

lezers a ina

Dit houdt mij bezig

In de rubriek ‘Dit houdt mij be-zig’ komen enkele telers aan hetwoord die vertellen waar ze opdit moment mee bezig zijn. Dezeweek is Anton van Garderen uitSchalkwijk aan het woord.

Kleinfruitteler Anton van Gar-deren uit Schalkwijk zit tot

over zijn oren in het werk metde oogst van alle kleinfruitge-wassen. De eerste week van julibegon hij al met de oogst vanRolan. De productie viel met 2,5 kg per m2 goed mee. “Ik hadeen mooi gewas hangen. Alles isverkocht in pondsdozen voorprijzen tussen de 2 en 2,50 europer kg. Niet echt hoog, maar om-dat het aantal kilo’s meeviel, benik tevreden over de opbrengst.”Deze week begon hij met depluk van Rovada voor de langebewaring. Overal in het land valtde productie tegen vanwege desterke rui, realiseert Van Garde-ren zich, maar op zijn bedrijf ishet erg meegevallen. Hij is danook niet pessimistisch gestemdover de productieverwachting.In de frambozen oogst de klein-fruitteler minder kilo’s, maar deprijs is beter dan vorig jaar. Zebrengen nu 1 euro op per doosje

van 150 gram en dat is voorframbozen uit de overkapte bui-tenteelt best aardig. De kwaliteitvan de frambozen is goed.Ook met de oogst van de bra-men is hij begonnen. Die plukthij door tot begin novemberOver de kilo’s klaagt hij niet, on-danks de problemen met uitvalin de planten door valse meel-dauw zal de productie goed zijn.De prijsvorming van de bramenis echter een drama en dat is aljaren zo, stelt Van Garderen. Zebrengen nog minder op dan dehelft van de kostprijs.De oogst zelf loopt op rolletjes.De fruitteler heeft dit jaar ge-noeg plukkers kunnen vinden.Dat was vorig jaar wel anders,herinnert hij zich. “We hebbenveel aanbod van scholieren,maar er melden zich ook meerPolen aan om te plukken. Dekoers van de Poolse Zloty staatlager en dat zorgt ervoor dat hetvoor de Polen interessanter is omin Nederland te komen werkendan bijvoorbeeld naar Engelandte gaan ” Caroline van [email protected]

Anton van Garderen verkocht zijn Rolan voor 2 tot 2,50 euro per kilo. Foto: NFO

Dit bewaarseizoen is de afzet vanConference vlot verlopen mededoor de duidelijk kleinere oogst

van de peren. Dit heeft tot gevolg dat erop dit moment nog maar weinig peren inbewaring staan. De afgelopen bewaarsei-zoenen hebben geleerd dat we juist in dezeperiode nog tegen serieuze problemenkunnen aanlopen die desastreus kunnenzijn voor de kwaliteit. Dit betreft rotont-wikkeling op diverse manieren, maar ookuitwendige zwartverkleuring en een lateontwikkeling van inwendig bruin en hol.

Inwendig bruin en holEen van de belangrijkste problemen die inperen vanaf april kunnen optreden, is in-wendig bruin en hol. Tot voor een paarjaar geleden hadden we de indruk datbruin en hol alleen ontstond in de periodenovember/december en dat dit voorname-lijk te wijten was aan zaken als: laat pluk-tijdstip; te snelle realisatie CA-condities enverkeerde bewaarcondities. Inmiddelshebben we uit onderzoek en praktijk ge-leerd dat bruin (of bruin en hol) ook nogin een latere fase kan optreden. In deze pe-riode kan het inwendige bruin zich op al-lerlei manieren manifesteren. Het kan eenlichte verkleuring zijn van de carpellen diede pit omhullen. Erger is een vorm vanklokhuisbruin die het meest lijkt op watwe bij de appel constateren. Het betrefthier kleinere of grotere plekken in enrondom het klokhuis van de peer die bruinzijn verkleurd. Een nog ergere vorm is ei-genlijk het klassieke bruin en hol dat ookoptreedt aan het begin van de bewaring.

Oorzaken bruin en holDe oorzaken van latere bruin en holont-wikkeling zijn mogelijk verschillend persymptoom. Het zogenoemde klokhuis-bruin dat we in de latere fase van de bewa-ring zien, heeft waarschijnlijk meer te ma-ken met veroudering van de peren. Ditneemt met de verdere bewaarduur meestaltoe en vooral in juni en de maanden daar-na wordt dit zichtbaarder. Het hoeft ove-rigens niet te betekenen dat de peren danook uiterlijk geel, zacht en versleten zijn.Het kan ook voorkomen in peren die erop het oog nog prima uitzien. Of specifiek

andere bewaaromstandigheden een rolspelen is niet met zekerheid bekend. Mo-gelijk kan te weinig vochtverlies een oor-zaak zijn. Dit is zeker het geval bij peren met hetmeer klassieke bruin en hol. Bijna altijd isde grootste kans hierop tijdens de eerstemaanden van de bewaring, maar er is ge-constateerd dat dit zich ook in de laterebewaarfase nog kan ontwikkelen(mei/juni). Waardoor dit extra bruin ver-oorzaakt wordt in deze periode is niet ge-heel duidelijk. Waarschijnlijk is (te) geringvochtverlies van de peren de oorzaak.

Met peren in bewaring kan

nog veel mis gaan De bewaring van Conference-

peren heeft de laatste jaren

een enorme ontwikkeling

doorgemaakt voor wat betreft

verbeterde bewaartechnologie

en conditionering. Deson-

danks kan er toch nog veel

misgaan bij langdurige bewa-

ring, vooral ten aanzien van

de inwendige kwaliteit.

B E W A R I N G


Een van de belangrijkste problemen die in peren vanaf april kunnen optreden, is inwendigbruin en hol. Foto’s: AFSG

____________

Mogelijk kan te weinigvochtverlies een oorzaak

zijn

*


(Te) weinig vochtverlies Zoals te zien in de bijgaande figuur heeftde ontwikkeling van bruin en hol te makenmet de vochthuishouding tijdens bewa-ring. In een experiment uitgevoerd doorAnton de Jager, PPO-fruit, in het kadervan het KwaliCon-onderzoek, is te ziendat bij minder vochtonttrekking er meerbruin gaat optreden. In dit onderzoek wa-ren peren betrokken van twaalf bedrijven,bij acht bedrijven trad duidelijk meerbruin en hol op. De peren werden be-waard in de speciale bewaarcontainers metdaarin een speciale weegschaal waarop devruchten waren geplaatst. Door beheersingvan de vochtonttrekking kon per containereen apart vochtverliesscenario worden ge-hanteerd.Voor de duidelijkheid; het gaat hierbij omhet totale verlies van de peren over de ge-hele bewaarperiode (september tot en metjuni). Bij een minimaal totaalgewichtver-lies van 1,2 procent treedt merkbaar meerinwendig bruin op dan bij hogere verlies-gehalten. Bij een totaalverlies van 2 pro-cent is de bruinontwikkeling al tot eenaanvaardbare hoeveelheid gedaald. Overi-gens is dit onderzoek uitgevoerd met pe-ren die over het algemeen laat geplukt wa-ren.Opmerkelijk is ook het resultaat van deverschillende vochtverliesscenario’s in detijd. Als we tot maart mikken op een ver-lies van 3 procent en dan overschakelennaar een verlies van 2 procent heeft ditniet zoveel effect (daadwerkelijk verlies 2.3procent) op de inwendige bruinverkleu-ring.Als we daarentegen tot maart op een verliesaansturen van 1.2 procent en daarna eenscenario aanhouden van 2 procent verlies

(daadwerkelijk verlies 1.7 procent) hebbenwe minder bruinverkleuring dan bij eencontinu laag verlies van 1.2 procent. Dusin de beginperiode weinig vochtverlies enin de latere bewaarfase meer verlies, kan in-wendig bruin en hol zichtbaar verminde-ren. Overigens is glashelder dat de aantas-ting door bruin sterk gelinkt is met deontwikkeling van holle vruchten.Deze totaalverliescijfers betreffen overi-gens niet alleen vochtverlies. In dit percen-tage zit ook nog een stukje verlies vanwegede ademhaling van het product. Directevertaling naar een norm van liters, ton,maand, kan daarom niet eenduidig wordenuitgevoerd.

Sturing vochtverliesBij de huidige advisering voor wat betrefttotaalvochtverlies tijdens bewaring wordtmomenteel uitgegaan van 1.5 tot 2 procentover de gehele bewaarperiode. Boven de 2procent vochtverlies kunnen we de eersteslappe nekken verwachten.Gezien de huidige mogelijkheden met demoderne koelinstallaties en de maatregelenvan afdekken en bevochtiging om hetvochtverlies te beperken, moet wel reke-ning gehouden worden met de extra ge-voeligheid voor bruin en hol in de laterefase van de bewaring. Met deze toepassin-gen kan ook enigermate gestuurd wordenin het vochtverlies. Het scenario van eerstweinig verliezen en later meer is daarominteressant voor verdere uitwerking. Ditsluit ook aan bij andere wensen voor deproductkwaliteit; namelijk beperken vande hoeveelheid rot in de latere fase van debewaring, hetgeen bij peren ook behoor-lijk kan toenemen. Met het afdekken en inhoezen van de pe-ren kunnen we het vochtverlies wel beper-ken, maar niet sturen in de cel. Immers wekunnen de hoezen er niet afhalen tijdens

de bewaring. Echter lang niet alle afgedek-te perencellen worden zeer langdurig be-waard. Sturing van het vochtverlies (eerst weinigen later meer) met de koelinstallatie is welgoed mogelijk. Soms gebeurt dat al enigs-zins automatisch in het voorjaar en de zo-mer omdat dan de temperatuurverschillengroter zijn en er dus meer koelacties zijnen er meer vochtverlies is. Maar met decondenswatermeting als leidraad kan hetvochtverlies ook actief bevorderd wordenin mei/juni en daaropvolgende maanden.We weten ongeveer het vochtverlies in deafgelopen bewaarperiode en wat we nogzouden mogen verliezen. Op deze basiskunnen we het aantal koelacties eventueelverhogen om meer vochtverlies te realise-ren. Als we een bevochtiginginstallatie in decellen plaatsen, is het moeilijker te bepalenhoeveel de peren daadwerkelijk hebbenverloren en op welke plaats in de cel. Ech-ter, als we ervan uitgaan dat vochtverlieszeer beperkt is gebleven (een ervarings-kwestie) kunnen we besluiten in de laatsteperiode van de bewaring de bevochtiginguit te zetten dan wel de bevochtiging teverminderen. Momenteel zitten er weinig peren meer inbewaring en zal bewaring tot in augustussporadisch zijn. Voor peren die nu nog inbewaring staan, is het heel belangrijk dekwaliteit goed te blijven volgen. Eigenlijkis het nodig de peren elke veertien dagenin- en uitwendig te controleren. Uitwen-dig met name op rot en kleur en inwendigop de diverse vormen van bruin

Alex van [email protected] van de [email protected]

Ind

ex

Fig. 1. Optreden van bruin en hol bij verschillende scenario’s vochtverlies in laat ge-plukte Conference van twaalf bedrijven. Bron: A. de Jager, PPO-fruit

% vochtontrekking

Bruinindex

Holindex

1,2 2 3 3-->2 1,2-->2

Een van de stadia van peer met bruin en hol.

Dit blijkt uit kostprijsberekeningenvan Eddy Bal, voormalig specialisthoutig kleinfruit op de veiling in

Borgloon. Op basis van gegevens van dezeveiling en van diverse kleinfruittelersmaakte hij kostprijsberekeningen voor zo-wel rode bessen als kruis- en blauwe bes-sen. Voor de kostprijsberekening rode bes ginghij uit van een aanplant Rovada op eenplantafstand van 2.50 x 1.00 meter waarbij3 takken per plant aan een bamboestokwerden gekweekt. Op deze manier staat eriedere 33 cm een productietak. De jaarkosten voor duurzame productie-middelen, inclusief de grond en kostenvoor machines bedragen volgens de bere-kening e 5.198 per ha. Het aanleggen vande beplanting zelf kost volgens zijn bere-keningen e 33.360 per ha. Dit is inclusiefplantmateriaal, palen, draad, tonkinstok-ken en klemmen voor de ondersteuning,grondverbetering en -bewerking en de bijde aanleg benodigde arbeid. Bij een af-schrijving van de opstand over een periodevan 10 jaar komt dit neer op e 3.336 jaar-kosten.

Variabele kostenEen derde element in de kostenopbouwzijn de kosten voor meststoffen, gewasbe-schermingsmiddelen, brandstoffen, wateren bestuivende insecten. Deze variabelemateriaalkosten bedragen e 3.214 per haper jaar. Aan arbeid is in totaal 3.085 uurper jaar ingerekend, bestaande uit 2.500uur voor de oogst van 25 ton bessen en585 uur voor diverse teelten werkzaam-

heden voor de gewasverzorging. Bal heeftmet een uurloon van e 9,00 gerekend. Ditis een gemiddelde voor alle vaste en lossearbeid samen. De laatste kostenfactor, deafzetkosten, bedragen in de berekening e 5.186 per ha .De totale jaarkosten bedragen bij de geko-zen uitgangspunten e 44.343 per ha (zie

tabel 1). Aan de opbrengstenkant rekentBal met een middenprijs van e 1,82 per ki-lo. Deze middenprijs is gebaseerd op degerealiseerde prijzen op de veiling inBorgloon in de periode van 25 juli tot 25augustus, de periode dat niet-gekoeldeRovada wordt aangevoerd. Met deze uit-gangspunten komt Bal bij een productie

Bessenteelt: wat kost het en

wat brengt het opIn Nederland is het een vrij-

wel standaard om boven

een perceel rode bessen een

regenkap te bouwen. De

afgelopen jaren kon ook

zonder overkapping een

positief resultaat gehaald

worden. Het resultaat van

een teelt rode bessen onder

een overkapping is echter

aanzienlijk interessanter.

E C O N O M I E


Kruisbessen tot eind augustus onder ULO-condities bewaren is financieel aantrekkelijk.

van 25 ton per ha, uiteindelijk op een kleinpositief resultaat van e 1.157 per ha . Ditkomt overeen met een rendement van 2,8procent op het geïnvesteerde kapitaal.

Rendement overkappingDoor bessen te koelen en de aanvoer naarde maanden september, oktober en no-vember te verschuiven, is een hogere prijste realiseren. Hiervoor is een overkapping,om de bessen tegen regen te beschermen,absoluut nodig. De vraag is of de extrakosten voor de overkapping opwegen te-gen de hogere opbrengst van de bessen. Bal rekent voor een overkapping met e 29.900 materiaalkosten per ha en 1050uur arbeid van e 9,00 per uur voor debouw van de kappen. De jaarlijkse hoe-veelheid arbeid voor aanbrengen en afha-len van de folie is begroot op 234 uur perha. Met deze uitgangspunten kost eenoverkapping volgens Bal e 5.740 per ha,ofwel e 0,23 per kilo.Voor de berekening van de opbrengstengreep hij weer terug op de gegevens vanveiling Borgloon. Bal gaat er in zijn bere-kening van uit dat een derde van de bessenbewaard wordt en tussen half septemberen eind december wordt afgezet. In dezeperiode hebben de bessen de afgelopentien jaar gemiddeld e 3,60 opgebracht. Naaftrek van e 0,58 kosten voor koeling blijfthiervan netto e 3,02 over. Twee derde vande bessen wordt in augustus verkocht.Omdat de bessen onder regenkappen lan-ger kunnen blijven hangen, ligt de midden-prijs met e 2,08 iets hoger dan de prijsvoor bessen zonder overkapping (e 1,82),aldus Bal.Voor de bessen onder een overkappingkomt hij uit op een positief resultaat van e 9.672, ofwel een rendement op het geïn-vesteerde kapitaal van 7.3 procent.

KruisbessenEenzelfde berekening als voor de rodebessen maakte Bal ook voor kruisbes enblauwe bes. Voor kruisbes rekent Bal mete 38.912 jaarkosten (zie tabel 2). Bij eenproductie van 14.000 kilo per ha en eenmiddenprijs van e 2,92 per kilo, ontstaat

een positief resultaat van e 1.968 per ha.De middenprijs van e 2,92 is de prijs zoalsdeze gemiddeld over de jaren 2004 tot enmet 2008 is gerealiseerd. Een beperkt aan-tal telers heeft de afgelopen jaren kruisbes-sen onder ULO-condities bewaard vanafde oogst tot eind augustus. Dit is volgensBal financieel aantrekkelijk. Gemiddeldover de jaren 2004 tot en met 2008 ontvin-gen de telers een middenprijs van e 5,04.Na aftrek van de koelkosten (e 0,30 perkilo) bleef een aanzienlijk hogere prijs

over in vergelijking met de niet-bewaardekruisbessen.

Blauwe bessenDe kosten voor het aanleggen van een per-ceel rode- of kruisbessen bedragen volgensde berekeningen van Bal respectievelijk e 33.360 en e 38.491 per ha . De aanlegvan een perceel blauwe bessen is goedko-per: e 29.860. De jaarkosten bedragen e 34.308 per ha (zie tabel 3). De afgelopenjaren is de prijs van blauwe bessen redelijkgoed geweest. Gemiddeld brachten de bes-sen tussen 2004 en 2008 e 5,04 per kilo op.

Tussen de jaren waren er grote verschillen,uiteenlopend van een middenprijs van e 3,50 tot e 7,09. Een middenprijs van e 5,04 betekent bij een productie van 8.000kilo per ha een positief resultaat van e 6.012, ofwel 12,2 procent rendement ophet geïnvesteerde kapitaal

Gerard Poldervaartkennisconsulent steenfruit en houtigkleinfruit van NFO en PT


Tabel 2: Jaarkosten aanplant kruisbes (e/ha)

Duurzame productiemiddelen 5.272Beplanting 3.849

Variabele kosten Materiaal 3.214Arbeid 27.851Afzetkosten 3.726 ---------- Totaal 38.912

Tabel 1: Jaarkosten aanplant rode bes(e/ha)



Tabel 3: Jaarkosten aanplant blauwebes (e/ha)



Uitgangspunten

De kostprijsberekeningen zijn ge-maakt op basis van cijfermateriaal

dat Eddy Bal bij diverse kleinfruittelersverzamelde. De opbrengstprijzen zijn dedaadwerkelijk gerealiseerde middenprij-zen op de veiling in Borgloon over de ja-ren 2004 tot en met 2008. Bij de rode- ende kruisbessen ging hij er van uit dat éénha wordt geplant. Bij blauwe bes is dittien ha. *

Rovada onder regenkappen. Foto’s: NFO

Vanaf de OudeRijksweg, netvoorbij restaurant

de Caisson bij Kapelle, ligtvlak achter een aardbeien-stalletje de kas met bijbe-horend kweek-veld van frambozentelerJeroen van Hoorn. Als keurmeester kwamVan Hoorn geregeld bij zelfsorteerderslangs. Drie jaar geleden stopte hij met datwerk om zich volledig te richten op zijn ei-gen bedrijf: de teelt van frambozen in eenkoude kas.Als we begin juli de kas binnenlopen wor-den net de laatste frambozen geoogst. VanHoorn: “Over een paar dagen gaan dezeplanten eruit en maken ze plaats voornieuwe die nog in de koelcel liggen. Danvolgt hier een najaarsteelt met nieuwe

planten. De voor-jaarsteelt loopt van 20mei tot 1 juli, alleendit jaar dus iets lan-ger. In de najaarsteeltoogst ik de helemaand september.”

In 2001 begonnenIn 2001 begon hij met de teelt van frambo-zen. In die tijd was hij bij The Greenerybetrokken bij de verkoop van zachtfruit.“Ik zag dat steeds meer telers stopten metde teelt van frambozen en tegelijkertijdmerkte ik dat de vraag vanuit de marktaantrok. Toen ik deze kas van 4000 m2

kon huren, greep ik die mogelijkheid aanom zelf met de teelt van frambozen te be-ginnen. Het eerste jaar dat ik oogstte, zetteik in juni drie keer in de week 100 kistjes

frambozen op de veiling in Barendrecht.En ik was steeds de enige. Toen realiseerdeik mooie prijzen, dat was een leuk begin”,blikt de Zeeuwse teler terug. “Twee jaarlater kocht ik deze kas. De laatste vier jaaris de teelt van frambozen in Nederlandechter enorm uitgebreid. Nu bedraagt deaanvoer wel 3000 dozen per veildag.“Van Hoorn kon de eerste jaren het werkin zijn eigen kas mooi combineren metzijn keurwerk bij The Greenery. “In junien juli valt er weinig hardfruit te keuren enkon ik mijn frambozen oogsten en de teeltwisselen.” In 2006, toen hij inmiddels be-gonnen was met de opkweek van zijn ei-gen plantmateriaal, werd het combinerenvan zijn teeltwerkzaamheden met die vanhet keuren van fruit steeds moeilijker enbesloot hij volledig met zijn eigen bedrijfverder te gaan.

‘Deze oogst is een gat in de markt’

De meeste telers in het zuid-

westen van Nederland ken-

nen Jeroen van Hoorn nog

als keurmeester hardfruit

bij The Greenery. Tegen-

woordig richt hij zich volle-

dig op zijn eigen bedrijf met

de teelt van frambozen in

een koude kas.

H O U T I G K L E I N F R U I T


Jeroen van Hoorn:

“Als ik gemiddelduit de voorjaars-en najaarsteelt1,50 euro beurper doosje van150 gram, is mijnteelt rendabel.”


Phytopthora De frambozenteler doet de opkweek vanzijn planten zelf. Hij heeft daarvoor eenkweekveld van 3000 m2 achter zijn kas lig-gen. Hij gebruikt 8-liter-potten die hij vultmet kokossubstraat waar osmocoatkorrelsdoorheen gemengd zijn. Van Hoorn ge-bruikt geen veen meer in de potten. “Mijnervaring is dat dit te veel uitzakt naar debodem van de pot. De eerste jaren had ikaf en toe last van phytopthora. Dat was ergvervelend, want de ziekteverschijnselenkwamen soms pas tot uiting wanneer deplanten al op hun plaats in de kas stonden.Ik heb een keer 40 procent uitval gehad.Maar sinds ik in 2004 gebruik maak vanmeristeemplantjes als uitgangsmateriaalheb ik geen uitval meer gehad door phy-topthora.” Van Hoorn heeft op zijn opkweekveld eeneenvoudige, maar doeltreffende ondersteu-ning opgezet om te voorkomen dat de pot-ten in het drainwater staan. Ze staan name-lijk op een smalle reep betonijzer dat opklinkers ligt. Zo staat alles netjes van degrond. De planten groeien op tot 1,80 m.Eind december gaat de helft ervan de koel-cel in. De andere helft wordt in de kas ge-plaatst voor de voorjaarsteelt. Omdat hijniet stookt in de kas valt zijn oogst in eengunstig ‘gat in de markt’. “De oogst valtprecies in de periode tussen de frambozenvan de gestookte teelt of de Spaanse fram-bozen en de frambozen uit de buitenteelt.”

TeeltwisselingmomentDe voormalig keurmeester oogst van zijnvoorjaarsteelt ongeveer 2 kg per m2. “Ikhaal de streefproducties van 3 kg van deproeftuin in Tongeren niet en dat komtomdat ik al in de eerste helft van juli mijnteelt wissel. De laatste frambozen pluk ikdus niet. Dat is niet rendabel. Ik tel ook al-leen de eerste kwaliteitproductie.”

Last van ziekten en plagen heeft hij nau-welijks. Voorheen waren er veel proble-men met spint, maar door de toelating vanVertimec is dat voorbij. “In de kas teel ikvrijwel biologisch. Eén ziekte komt sindsdit jaar echter wel meer opzetten dan an-dere jaren: meeldauw. Dat zie ik dit jaarvoor het eerst op het jonge blad en somsop de vruchten. Eupareen is weggevallen,dus we hebben geen bestrijdingsmogelijk-heid meer. Ik hoop maar dat dit niet uit dehand loopt.”

Van Hoorn vindt het nu hoog tijd om deplanten voor de najaarsteelt in de kas teplaatsen. “Zou ik ze er later inzetten dansluit de oogst van de najaarsteelt niet goedaan op de producties van andere teelten”,weet hij uit ervaring. In het najaar oogsthij ongeveer 1,5 kg klasse I frambozen perm2. De afzet loopt via The Greenery. VanHoorn brengt zijn vruchten zelf naar eencollectiepunt in Kapelle waar ze vervol-gens dagelijks collectief op transport gaannaar Breda. De kostprijs per kg, om op de-ze manier in een wat oudere kas frambo-zen te telen, ligt een stuk lager dan teelt ineen gestookte kas. “Als ik gemiddeld uitde voorjaars- en najaarsteelt 1,50 euro beurper doosje van 150 gram, is mijn teelt ren-dabel.”

Bramen Sinds een paar jaar teelt hij ook bramen inzijn kas. “Dat was tot drie jaar geleden

best lucratief”, blikt hij tevreden terug.“Het eerste jaar had ik een rijtje vanslechts 80 planten waar ik van eind sep-tember tot half oktober van kon oogstenen dat leverde maar liefst 6.000 euro op.Die leuke prijzen hielden echter niet langstand. Dit is het laatste jaar dat ik bramenteel.” Die planten staan al in de kas en en-kele scholieren zijn bezig de onderste,nieuwe scheuten bij deze planten weg teknippen. Zijn hoofdreden om met de bramenteelt te

stoppen is niet eens zozeer de tegenvallen-de prijs van de laatste jaren, maar meer demoeilijkheden in de opkweekfase. “Hetlukt gewoon niet om goede bramenplantenbuiten op te kweken. Ik heb te veel te ma-ken met valse meeldauw en daar is geenmiddel tegen.” Planten kopen is geen op-tie, veegt Van Hoorn de oplossing van ta-fel. “Vijf euro per pot is veel te duur omrendabel te telen.”

Uitbreiden Van Hoorn heeft niet de ambitie om erggroot te worden met zijn bedrijf. “Ik doenu veel zelf. Ik werk op zaterdag met en-kele scholieren en tijdens de oogst heb iktien man personeel, allemaal mensen uit debuurt. Ik kan het werk goed rondzetten.”Soms heeft hij ook wel enkele Polen viaeen uitzendbureau, maar het lastige daarbijis de communicatie, vindt hij. “Zelfs in dekoffiepauze kun je bijna niets tegen elkaarzeggen en dat is zo ongezellig.”Toch wil hij graag nog iets uitbreiden,maar het is nog maar de vraag of dat gaatlukken. Aan de andere kant van de straat isnamelijk woningbouw gepland waarvan debouw tien tot vijftien jaar gaat duren. “Degemeente zal niet toestaan dat ik deze kasverder ga uitbreiden.”Hij heeft wel nog een tunnelkas van 500m2 met frambozen staan. Daaruit oogst hijvanaf juli tot eind augustus. Die frambo-zen worden verkocht in de huisverkoopaan de Oude Rijksweg. In het aardbeien-stalletje

Caroline van [email protected]

____________

‘Het eerste jaar dat ik oogstte, zette ik in juni drie keer in de week 100 kistjes frambozen op

de veiling in Barendrecht’

*

Er is een eenvoudige maar doeltreffende ondersteuning opgezet om te voorkomen dat de potten in het drainwater staan. Foto’s: NFO

Het aantal bedrijven vertoont weleen dalende lijn, waardoor de ge-middelde oppervlakte per bedrijf

stijgt. Het aantal bedrijven met appel daalttussen 1985 en 2008 met ruim 60 procent(van 4.260 naar 1.620). Een soortgelijkbeeld doet zich voor bij bedrijven metpeer. De teruggang bij peer is met 53 pro-cent minder sterk dan bij bedrijven metappel, van 3.670 naar 1.710. Hierdoor ishet aantal bedrijven met peer tegenwoor-dig hoger dan bedrijven met appel, eenomslag die in 2001 plaatsvindt (figuur 1).Ondanks de stijging van de gemiddeldebedrijfsoppervlakte bij appelbedrijvendaalt het aantal grote bedrijven (>16 ha),wel minder hard dan de kleine (4 tot 8 ha)en middelgrote bedrijven (8 tot 16 ha). Bijde perenbedrijven stijgt het aantal bedrij-ven in alle grootteklassen.

Oppervlakte per bedrijfIn de loop van de jaren is de oppervlaktefruit per bedrijf duidelijk toegenomen. Zostijgt de gemiddelde oppervlakte appel perbedrijf van ruim 3,5 ha in 1985 naar bijna 6 ha in 2008, zij het dat deze oppervlaktevanaf de millenniumwisseling vrijwel ge-lijk blijft. De gemiddelde oppervlakte peerper bedrijf neemt in de periode 1985 tot2008 sterker toe, namelijk van 1,5 ha naar4,3 ha. Deze stijging hangt samen met detoename van het totale areaal peer in Ne-derland.Bedrijven kunnen meerdere productenvoortbrengen. Het gemiddelde areaal ove-rige pit en steenvruchten (kers, pruim etcetera) blijft redelijk constant. Doordat hetaantal fruitbedrijven in sterkere mate af-neemt dan dat de gemiddelde oppervlakte

per bedrijf toeneemt, daalt het totale areaalfruit in Nederland sterk. De oppervlakteappel daalt van bijna 15.600 ha in 1985naar circa 9.300 ha in 2008, een daling van39 procent. De oppervlakte peer stijgtdaarentegen in dezelfde periode met bijna35 procent van ruim 5.600 ha naar bijna7.500 ha. Bij een daling van het aantal be-drijven met peer van 53 procent, stijgt degemiddelde oppervlakte per bedrijf tussen1985 en 2008 met bijna 300 procent. Doorbeide ontwikkelingen neemt de gemiddel-

de oppervlakte fruit per bedrijf in de loopder jaren toe van 4 naar 7,5 ha (figuur 2).Door deze ontwikkelingen is in een aantalprovincies de oppervlakte peer inmiddelsgroter dan de oppervlakte appel, zoals inNoord-Holland, Zeeland, Utrecht enZuid-Holland. Gelderland wordt als een‘Appelprovincie’ beschouwd, evenals Fle-voland en Limburg

Jeroen BremerLEI Wageningen UR

Meer bedrijven met peer dan

met appelHet aantal fruitbedrijven en

het bijbehorende areaal fruit

daalt de afgelopen jaren

sterk. In 2007 zijn er nog

ruim 2.300 bedrijven met een

totale oppervlakte fruit van

circa 17.800 ha. In 2007 blijft

het fruitareaal voor het eerst

sinds jaren constant.


Figuur 1. Ontwikkeling aantal bedrijven met appel en peer en verdeling naar grootte-klassen, 1985-2008. Bron: CBS Landbouwtelling

Figuur 2. Gemiddelde oppervlakte per bedrijf (ha) per categorie en gemiddeldeoppervlakte bedrijven met pit- en steenvruchten. Bron: CBS Landbouwtelling

100%

80%

60%

40%

20%

0%

8

7

6

5

4

3

2

1

0

5.000

4.500

4.000

3.500

3.000

2.500

2.000

1.500

1.000

500

1985 1990 1995 2000 2005 2008 1985 1990 1995 2000 2005 2008

Appel Peer

1985 1990 1995 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008

Appel Peer Overig fruit Bedrijf met pit- en steenvruchten

<2ha 2-4 4-8 8-16 >16ha aantal bedrijven

Bedrijven (%) Aantal bedrijven

ha


TeeltGrootfruit

Perentakken opbindenDe gewichtstoename van de pe-ren begint vanaf nu een rol tespelen. Bij jonge bomen die voorde eerste keer volhangen, is hetopletten of de takken niet te verdoorzakken naar het rijpad. Hetis in een aantal percelen nodigom met een touwtje die takkenuit het rijpad te halen en in degewenste stand vast te zetten.Let ook op de koppen van de bo-men. Deze moeten tot net onderde bovenste vruchten goed wor-den vastgezet om de harttakmooi recht te houden. Doe dittijdig. Als u op het laatste mo-ment nog takken moet opbindendie al uitgezakt zijn, verandertde positie van de peren op dietakken zodanig dat ze er gemak-kelijk afvallen. Bovendien bent uer dan al enkele keren met detractor tegenaan gereden.

VogelschadeDe laatste jaren lijkt de schadevan vogels toe te nemen. Los vande officiële getallen, is dat te ba-seren op waarnemingen in hetveld en geluiden uit de praktijk.Het begint nu al met kraaien,roeken, eksters, kauwtjes envlaamse gaaien die schade toe-brengen aan met name peren.Korter voor de pluk wordenkoolmeesjes erg lastig en schade-lijk. Ze prikken kleine gaatjes inde vruchten waardoor dezewaardeloos worden, gaan rottenen vaak ook andere vruchtenaansteken. Als ze ongemerktmeegeplukt worden en mee debak ingaan, veroorzaken ze nogveel meer schade en vormen zeeen bron van rotbesmetting aangave vruchten. Het voorkomen van schade isniet eenvoudig. Beschermde vo-gelsoorten mogen niet ver-stoord worden, laat staan be-jaagd. Daar staat tegenover dat

u in aanmerking komt voor eenvergoeding bij schade veroor-zaakt door beschermde dier-soorten. Op www.faunafonds.nlis een schadeformulier te down-loaden. De schade moet u welbinnen zeven dagen na het ont-staan melden. Schade van soor-ten die wel bejaagd mogen enkunnen worden, zoals kraaien,komt niet voor een vergoedingin aanmerking. De eigenaarheeft dan via de Wild BeheerEenheid (WBE) mogelijkhedenom schade te voorkomen doorverstorende maatregelen, door

afschot of door de vogels wegte vangen.

Voorkomen en verjagenU kunt diverse maatregelen ne-men die helaas allemaal een be-perkte invloed hebben, maarmet de nodige afwisseling en va-riatie kunt u mogelijk de schadebeperken. U kunt vogels met ge-luid verjagen of daarmee voor-komen dat ze in een perceel ko-men. Dit kan door het plaatsenvan Creekers of met traditionelegaskanonnen. Zorg voor variatiedoor middel van intervallen en

verplaatsingen van het geluid.Met een alarmpistool, knalvuur-werk of door afschot zijn vogelsook te verdrijven. Kort nadat zeneergestreken zijn, blijkt eengoed moment om ze op te ja-gen. Verder kunt u proberen zeaf te schrikken met slingers, lin-ten of zanglinten. Ook het uit-hangen van Scaryballonnen wilwel eens goed werken. Schade van koolmezen komtmeestal vanuit de windsingels ofhoutwallen. Op de rijen netnaast de windsingel kan de scha-de zeer ernstig zijn. Een strakge-schoren windsingel is minderaantrekkelijk voor mezen. Maarook het spuiten met aminosolmaakt uw perceel minder aange-naam voor hen vanwege destank. Dit is echter van korteduur en u kunt er niet te langmee doorgaan omdat de luchtook op de vruchten achterblijft.Er is een aantal producten in dehandel die verspoten kunnenworden en die ook een afschrik-kende werking moeten geven.Een betrouwbare werking ismoeilijk te bewijzen, maar ge-zien de aard van het probleemkan het geen kwaad zelf eenswat te proberen. Tonnie van KesselAgroBuren/Van [email protected]

Gewasbe-scherming

Grootfruit

PerenbladvloHet is nog niet klaar met de be-strijding. In sommige percelenkomt aantasting van de derdegeneratie voor, dat is uitzonder-lijk. De kans is vrij groot dat deroofwantsen en andere nuttigendeze de baas kunnen, maar datmoet nog blijken. Controleerdaarom uw percelen twee keerper week. Bestrijding met Verti-mec Gold is mogelijk tot 4 weken

werkwi zer

Met een beetje creativiteit zijn vogels nog wel de stuipen op het lijf tejagen. Foto’s: NFO


voor de pluk. Per jaar zijn tweebespuitingen toegestaan.

FruitmotAl geruime tijd zijn inboringente vinden, vorige week is dat ver-der toegenomen. De vlucht gaatnaar zijn einde, maar vorigeweek zijn toch nog een flinkaantal motten gevangen. In hetnoorden zelfs meer dan eenweek eerder. Nog steeds komener larven uit de eieren. De be-strijding is nog niet ten einde.Komende weken kunt u het bes-te spuiten met een fruitmotvirus.Controleer regelmatig op aantas-ting en houd er rekening meedat de aantasting nog verderkan toenemen. Die toenamekomt niet alleen van nieuwe lar-ven, maar ook van ‘overlopers’.In 2007 zijn we lelijk verrast doorde ‘late schade’ vooral bij peer.

ZwartvruchtrotVanaf half juli zijn steeds meermeldingen gekomen van aantas-ting door zwartvruchtrot. In en-kele percelen valt op dat in ver-houding meer vruchten zijnaangetast dan bladeren. Meestal

is de toename in augustus watminder, maar dat hangt sterkvan het weer af. Als aantastingvoorkomt moet de middelenkeu-ze meer op zwartvruchtrot ge-richt worden. De sterkste midde-len zijn Bellis, Flint en Switch.Van de preventieve bedekking-fungiciden heeft Thiram de bestewerking, maar is vanwege hetveiligheidstermijn van 35 dagennauwelijks nog bruikbaar. Perce-len met zwartvruchtrotaantas-ting niet of beperkt beregenen.

SpatschurftIn veel percelen wordt het voor-komen van spatschurft een be-langrijk aandachtspunt. Dit bete-kent dat op percelen metschurftaantasting tot de oogstwekelijks een bespuiting nodigis. Voor percelen met een zwareaantasting is te overwegen hetfruit niet te bewaren, maar di-rect te verkopen. De werking van0,6 kg captan tegen spatschurftzal niet afdoende zijn. Waarsprake is van een echt zwaredruk, is de werking van Bellismogelijk ook te gering, voegeventueel wat toe.

Jonge percelenOp veel percelen die dit seizoenzijn geplant, is al een bespuitingtegen roestmijt uitgevoerd. Depercelen waar dat nog niet is ge-daan, moeten goed gecontro-leerd worden. Het is verstandigom ook bij een lichte aantastingeen bestrijding uit te voeren metEnvidor of Vertimec Gold. SpuitVertimec op de late avond envoeg uitvloeier toe. Na deze be-spuiting kunnen de roofmijtenbij appel uitgelegd worden. Ge-bruik geen scheuten uit percelenmet veel schurft of aantastingvan bloedluis.Als de scheutgroei nog niet is ge-stopt moet u de bestrijding vanschurft en meeldauw voortzet-ten.Jan van MourikCentrale Adviesdienst [email protected]

Klein- en steenfruit

OogstperiodeDe oogstperiode is een drukketijd. Veel van de geoogste Ro-vadabessen gaan de ULO-cel in

om voor langere tijd te bewaren.Pruimen en kersen daarentegenoogsten telers doorgaans vooreen directe afzet. Naast bespui-tingen voor het voorkomen vanvruchtrot is het pluktijdstip en demanier waarop geplukt wordteen punt van aandacht om eengoede kwaliteit te oogsten. Ookhet gebruik van kappen heeft in-vloed op het te oogsten product.Met kappen is het mogelijk lan-ger te wachten om zo een rijperproduct te oogsten. Het door-plukken van het gewas leverteen meer uniforme partij op,wat eventueel de bewaring weerten goede komt. Draag er zorgvoor dat er alleen product de be-waring ingaat dat uiterlijk gaafis. Vruchten van slechtgroeiendestruiken kunt u beter niet mee-nemen voor de (lange) bewa-ring. Voer eventueel een eerdereplukronde in om deze struiken afte oogsten. En geef uw perso-neel goede instructies over hetplukken van de vruchten.

Na de oogstDiverse vroege gewassen klein-en steenfruit zijn intussen afge-oogst. Pruimenroest bij pruim kunt ubestrijden met Folicur SC en Sig-num. De doseringen bedragen0,3 liter en 0,75 kg/ha. De latererassen, waaronder Reine Victo-ria, kunt u beter al een keer voorde oogst spuiten met Folicur ofSignum. De veiligheidstermijnvan beide middelen is zeven da-gen. Kers en bes moeten na de oogstgespoten worden tegen bladval-ziekten. Voor kers zijn twee mid-delen beschikbaar, Delan DF enSyllit Flow. De dosering van De-lan bedraagt 0,75 kg/ha. Bevin-den zich echter watergangen bijhet perceel dan mag u hooguit0,425 kg/ha toepassen. De dose-ring van Syllit Flow bedraagt0,85 liter/ha. Ook Syllit heeft be-perkingen bij watergangen. Ditmiddel mag u alleen toepassenmet een tunnelspuit, spuit met

Latere rassen, waaronder Reine Victoria, kunnen het beste nog voor de oogst in plaats van na de oogst bespo-ten worden met Folicur of Signum. Foto’s: NFO

17

een reflectiescherm of een wind-scherm langs de watergang. De-lan mag op kers nog gebruiktworden tot 1 januari 2010. Syllitis een goed product, maar is eenslechte mengpartner. Dat is eennadeel als ook bladvoeding mee-gegeven moet worden.Voor bes is voor de bestrijdingvan bladvalziekten alleen Delanbeschikbaar. Dit mag wordentoegepast in een dosering van 1 kg/ha, waarbij geldt dat ditmiddel langs watergangen toe-gepast dient te worden met een75 procent driftreducerendedop. Hiervoor wordt het gebruikvan een venturidop aangeraden.

BladvoedingNiet alleen gewasbescherming,ook voeding is na de oogst vangroot belang. Alle klein- ensteenfruitgewassen komen vol-gend jaar door de bloei heen opde reserves die ze dit najaar op-bouwen. Om deze reserves in deboom en struik te krijgen, zijnbespuitingen na de pluk noodza-kelijk. Deze bladvoeding kunt uhet beste geven in combinatiemet de gewasbescherming. Hetelement stikstof bijvoorbeeldzorgt, naast de reserves, ookvoor sterkere knoppen. De dose-ring van Ureum kan worden op-geschroefd tot 10 kg/ha. De be-spuitingen met Ureum kunnenhet beste met de volgende blad-voedingbespuitingen gecombi-neerd worden. Bij de eerste be-spuiting na de oogst kan op veelgewassen nog een keer man-gaan (1 liter/ha) worden ingezet.Bij de daarop volgende bespui-ting dient borium te worden ge-bruikt (1 liter/ha). En de derdebespuiting dient u met zink (1 li-ter/ha) uit te voeren. Tegen detijd dat het blad begint te vallenzijn bespuitingen met koper aande orde Geert van GesselCentrale Adviesdienst [email protected]

n f oagenda

Zeeland Noord-BrabantWest Noord-Brabant en St. PhilipslandDonderdag 6 augustusDagexcursie naar België (omgevingSt.Truiden) in samenwerking metafdeling Zuid-Holland West. Bezoekproeftuin Pit- en Steenfruit metrondleiding van Jef Vercammen bijfruitteeltbedrijf Gebr. Goffin waarde afzet in eigen beheer plaats-vindt. Daarna bezoek aan bierbrou-werij Bink. De excursie wordt afge-sloten met een barbecue in Kruis-land. Opgeven voor vrijdag 31 julibij Hans de Man. E-mail: [email protected] ofper fax 0186-626750. Vertrek: 7:00 vanaf zaal Koch teKruisland.Midden-Brabant Woensdag 12 augustusZomerexcursie per touringcar naarBelgië, omgevingSt.Truiden/Tongeren voor leden enhun partner. Vertrek: 6.45 uur vanaf fruitbedrijfvan familie A. in ‘t Groen, Polanen-weg 1, Waspik.Terug: omstreeks 18.30 uur waarnaeen gezamenlijke maaltijd volgt bijde familie In ‘t Groen. Belangstel-lenden die overdag verhinderd zijn,kunnen wel meedoen met de maal-tijd. Opgeven voor 5 augustus bijRien Zijlmans. Tel. 06 5118 5017 ofper e-mail: [email protected].

Zuid-HollandVijfheerenland enAlblasserwaardZaterdag 8 augustusGezellige avond met barbecue voorleden. Partners en medewerkerszijn ook van harte welkom. De kos-ten zijn e 15,00 per persoon. Opge-ven voor 1 augustus bij fam. Zwee-ren, tel. 0183-601331. Locatie:familie Zweeren, Tiendweg 13a,Tienhoven. Aanvang: 19.00 uur.Woensdag 12 augustusDagexcursie per bus naar Duitslandin samenwerking met de studie-club. Bezoek aan onder meer fruit-bedrijf Otto Schmitz Hubsch en de

proeftuin in Ahrweiler. Kosten voorniet-studieclubleden zijn circa e 50,00. Opgeven voor 8 augustusbij Ronald Vermeulen (DLV plant), tel. 06-54255037. E-mail:[email protected]. Vertrek: 07.00 uur van parkeer-plaats AC Meerkerk.

Flevo-NoordDinsdag 11 augustusExcursie naar AGF GroothandelPosthuma in IJsselmuiden. Aanvang: 19.30 uur.

Midden-NederlandWoensdag 12 augustusDagexcursie naar Limburg, pro-gramma en tijden volgen. Opgeven bij Gerben van Wouden-berg, tel. 06-51162514.

PPO Randwijk Regio Overijssel enBetuweoostWoensdag 5 augustusInformatieavond over Santana. San-tana blijkt een goede appel voor dehuisverkoop te zijn. PPO presen-teert een onderzoek naar de ver-koop van de appel aan huis. Op deinformatieavond is ook een huisver-koper van Santana aanwezig. Loca-tie: bedrijf R. Ooijman, Oyseweg 7a,7384 CD, Wilp. Aanvang: 19.30 uur.Regio Noord-HollandDinsdag 11 augustusInformatieavond over Santana zoalshierboven beschreven. Locatie: be-drijf G. Pronk, Zwaagdijk West 328,1686 PG Zwaagdijk.Aanvang: 19.30 uur.

Open dagRandwijkDonderdag 13 augustusHet Fruitkenniscentrum Randwijk,waarvan de NFO deel uitmaakt,houdt voor de oogst weer eenOpen dag. Bezoekers kunnen daneen aantal van de lopende projec-ten bezichtigen, gericht op appelen peer. Er is informatie over nieu-we Inova-perenrassen, dun- en teel-tervaringen met Inova-appelrassenen over het Project Gevolgen van

GEZOCHTFruitteeltmedewerker met gewasbescher-

minglicentie en ervaring in- en affiniteit

met de sector. LCW Vriend, Hauwert

(N-H). Tel. 06 5365 0587,

e-mail: [email protected].

TE KOOPFordson dexta smalspoortrekkertje, met

35 pk. Ideaal voor pluktrein. Tel. 06 2884

0575.

TE KOOPZakjes stro met oorwormen. Ook maken

wij zakjes met alleen stro voor u klaar.

Tel: 06 2381 9896.

TE KOOPElektrische heftruck, Steinbock, hefver-

mogen 800 kg, met goede accu. Prijs

600 euro. Tel. 046 4745 563 / 06 1390

7331.

TE KOOPVoorraadbakken (+ 700) 1,05x1,05x0,75.

Optische sorteermachine 2-baans met

grootkistenlediger met hydraulische rom-

flap,10 uitgangen. Een pluk-o-trak met

hydraulische plateaus. Capraldraat

2,5 mm op lengte van 300 m per rol

(+ 15.000 m) ook in gedeelten. Tel. 06-

43139938.

van band eVangbandjes dienen uiter-

lijk maandagochtend 12.00 uur schriftelijk in het bezit te zijn van

het NFO-secretariaat. Kosten:e 27,50 incl. btw voor vijf regels;

elke regel meer kost e 2,50. Alleen voor fruittelers die lid zijnvan de NFO en als het geen han-

delsdoeleinden betreft.


Zomerhagel. Dunning is dit jaareen actueel thema. Daarvoor zijner demonstraties over nieuwe, in-novatieve spuittechnieken zoals deISA-spuit die gewasafhankelijk kanspuiten. De Open dag is met nameinteressant voor appelen peren-telers. Locatie: PPO fruit, Linge-wal 1, Randwijk.Aanvang 13.00 uur (sluiting 18.30).

TRACEABILITY VAN

FRUIT EN FUST

OP MAAT VAN UW

BEDRIJF

Voor meer info:

WWW.PROSORT.EU+32 475 455 755

nv Johan Nicolaï opent zijn deuren. Ter gelegenheid vanonze jaarlijkse opendeurdag nodigen wij u uit op 19 augustus 2009 voor de officiële inhuldiging van onzenieuwe bedrijfsgebouwen.

Voor de geïnteresseerde telers organiseren wij vooraf een bezoek aan onze kwekerijen (met gemeenschappelijkbusvervoer).

Wij verzoeken uw inschrijving te mogen ontvangen uiterlijk op 10 augustus, met specificatie van uw aanwezigheid op:

het bezoek aan de kwekerijen om 16.00 de officiële inhuldiging van het bedrijfsgebouw metaansluitend receptie om 19.00.

Inschrijven kan: Op onze website: www.nicolai-johan.be Via e-mail: [email protected] Telefonisch: 011/70.20.00 Per fax: 011/70.20.01

Wij hopen op uw talrijke aanwezigheid!

NV Johan NicolaïOpendeurdag

Ons adres: nv Johan Nicolaï

Brustem IndustrieparkLichtenberglaan 2050

3800 Sint-Truiden

KOELRUIMTE TE HUUR

TE HUUR U.L.O KOELRUIMTE VOOR APPELS EN PEREN Nieuwe cellen en installatie in het zuiden van het land(Waalwijk) goed bereikbaar gelegen langs snelweg

Voor info tel 06-55574052

Pools bedrijf heeft tijdelijk man- en/of vrouwkracht

over om in Nederland klussen uit te voeren.

Er kan een aantrekkelijk uurtarief worden gehanteerd.

Reacties: 06 – 17 55 60 50 (Nederlands sprekend)

023 – 55 43 110

D e O n y x :Voor alle

werkzaamheden toepasbaar

In de V hagen

Sneller werken doorautomatisch sturen

en continue kruipsnelheid

Werkplateau eraf: pluktreintrekker

Gereed voor de plukAlle wielen

aangedreven

Agri-comwww.agricom.nl

0343-562036

Andeweg B.V.-knippen van windsingels op elk gewenste hoogte

-klepelen van hout opstanden-totaal rooien -wegfrezen stobben

Tel: 0181-473512Mob.06-53838975www.andeweg-bv.nl

Geheel verwijderen van boomgaarden Verklepelen, versnipperenboomgaard Stobben vrezen Verhuur champost wagens Verhuur sporenvuller

Bel vrijblijvend voor informatie:

Bart Kempwww.kempschalkwijk.nl

Tel. 030 - 6012595Mob. 06 - 22548402

BV

A d v e r t e r e n d o e t

v e r k o p e n !

Ultrasoon bevochtigingsysteemspeciaal voor ULO/CA bewaring

Langere bewaring

Minder vochtverlies dus meer gewicht

Betere kwaliteit van uw groente en fruit

Opstelling buiten de klimaatcel

Ook tijdens ULO regime volledig bereikbaar

voor onderhoud

Geen vochtneerslag op het product

Mistkwaliteit is ≤ 1µ

Adiabatische koeling

Voor meer info:

A i r C o n t r o lNijverheidsweg-Noord 863812 PN AmersfoortTel: 033 277 1006Fax: 033 277 4567E-mail: [email protected]

TE KOOP

STOREX SCHRUBBER [200 KG] EN STIKSTOFMACHINE [12 M3]

VOOR INFO TEL 06-55574052

Palletlift met stappenregeling

Nooit meer bukken of reiken – www.vlastuinmetaaltechniek.nl

• Eigen fabricaat• Speciaal afgestemd op de A.G.F.• Werkt met een PLC-gestuurde stap-

penregeling• Eenvoudige 1-knopsbediening• Opgebouwde weging mogelijk• Compleet met RVS inbouwput te

leveren

Tel. 0318 576 065

Uitzettenfruitteelt percelen

LandmeterDick van Oostrum

Kuipersweg 2s, 3449 JA WoerdenMob: 0650 227178, www.oostrum.biz

De specialist in hoogwaardige coatingsvoor gasdichte ruimtes

Voor het afdichten van CA/ULO bewaarcellen

Blijvende elasticiteit van 650%

Schimmelwerend

In diverse kleuren leverbaar

Wereldwijd dé standaard voor gasdichte afwerkingen

Ribbstyle uw partner voor zekerheid.

high quality coatings

Jeroen van Hoorn pag. 12 - Nederlandse Fruittelers Organisatie · brengen zij het gehele bedrijf...

Documents

Transcript of Jeroen van Hoorn pag. 12 - Nederlandse Fruittelers Organisatie · brengen zij het gehele bedrijf...