Jaarverslag 2013

Inhoudsopgave

0 Inleiding ........................................................................................................ 5 1 Organisatie en structuur .................................................................................. 8

1.1 Werkingsgebied ....................................................................................... 8 1.2 Bestuursorganen ...................................................................................... 9

1.2.1 Algemene vergadering ....................................................................... 9 1.2.2 Raad van Bestuur .............................................................................12 1.2.3 Dagelijks bestuur .............................................................................14

1.3 Personeel ...............................................................................................15 1.3.1 Personeelsbestand ............................................................................15 1.3.2 Teamoverleg ....................................................................................16 1.3.3 Vorming ..........................................................................................16

1.4 Professionalisering van de organisatie ........................................................17 1.5 Overleg en samenwerking met actoren ......................................................17

1.5.1 Provinciaal beleid en overleg Antwerpse regionale landschappen ............17 1.5.2 Gemeentelijk beleid ..........................................................................18 1.5.3 Natuurorganisaties ...........................................................................18 1.5.4 Toerisme en recreatie .......................................................................18 1.5.5 Landbouworganisaties .......................................................................18 1.5.6 Wildbeheereenheden .........................................................................19 1.5.7 Bosgroepen .....................................................................................19 1.5.8 Kempens Landschap vzw ...................................................................19 1.5.9 Vlaams overleg ................................................................................19 1.5.10 Europese samenwerking ....................................................................20

1.6 Communicatie .........................................................................................21 1.6.1 Persreturn .......................................................................................21 1.6.2 Persberichten- en momenten .............................................................23

2 Relatie activiteiten – doelstellingen ..................................................................24 Een projectendatabase in GIS waar alle acties rond kle’s (aanplant, beheer,

autochtoon,…) in opgenomen,werd in 2013 verder uitgebouwd worden waardoor ook

andere projecten en acties worden opgenomen. ................................................25 3 Activiteiten en projecten .................................................................................26

3.1 NATUURBEHOUD EN KLEINE LANDSCHAPS-ELEMENTEN ...............................26 Actie 1 Zwaluwen ....................................................................................26 Actie 2 Weidevogels .................................................................................28 Actie 3 Vleermuizen .................................................................................29 Actie 4 Fauna-akkers voor solitaire bijen, vlinders, patrijs en haas .................31 Actie 5 Hoogstamboomgaarden .................................................................33 Actie 6 Poelen en vennen ..........................................................................35 Actie 7 Knotbomen en knotteam ................................................................37 Actie 8 Hagen, heggen en houtkanten ........................................................39 Actie 9 Natuurwerking in tuinen .................................................................40 Actie 10 Heideherstel ..............................................................................41 Actie 11 Instandhoudingsdoelstellingen (IHD’s bij particulieren in SBZ bossen

en heiden ten oosten van Antwerpen) ...........................................................42 3.2 LANDSCHAPSZORG EN STREEKEIGEN KARAKTER ........................................44

3.2.1 ALGEMENE LANDSCHAPSZORG ..........................................................44 Actie 12 Beschermd landschap Brechtse Heide ...........................................44 Actie 13 Beschermd Landschap Bos van Ranst ...........................................46 Actie 14 Beschermd Landschap Ertbrugge .................................................47 Actie 15 Buitengewone plekjes .................................................................48 Actie 16 Turfrelicten in beeld ...................................................................50

3.2.2 LANDSCHAPSZORG OP KASTEELDOMEINEN .........................................53 Actie 17 Ankerplaats Domein Krabbelshof, Lovenshoek en Krabbels Broek.....53 Actie 18 Relictzone Reigersbos .................................................................55 Actie 19 Definitieve Ankerplaats Oude Gracht ............................................56 Actie 20 Domein Heihuyzen .....................................................................57

Actie 21 Domein de Renesse ....................................................................59 Actie 22 Domein Elshout .........................................................................60 Actie 23 Domein Hemelrijk en directe omgeving .........................................61 Actie 24 Domein Boterbergen en Witven ...................................................62 Actie 25 Domein Eikelenberg ...................................................................63

3.2.3 BEEKVALLEIEN .................................................................................64 Actie 26 Landschapsproject Gasthuisdreef en omgeving Kleine Beek .............64 Actie 27 Laarse Beek ..............................................................................65 Actie 28 Beekvallei van het Groot Schijn ...................................................66

3.2.4 AGRARISCH NATUUR- EN LANDSCHAPSBEHEER ...................................67 Actie 29 Bedrijfsplanner ..........................................................................67 Actie 30 Waterconservering door agrarisch stuwpeilbeheer ..........................70 Actie 31 Weidemelk ................................................................................72

3.2.5 PARK – EN GROENBEHEER, DREEFHERSTEL .........................................74 Actie 32 Gasthuisdreef ............................................................................74 Actie 33 Harmonisch park en groenbeheerplan Hallehof ..............................76 Actie 34 Dreefherstel omgeving Hemelrijk – station-sportpark .....................77

3.2.6 KLEIN BOUWKUNDIG ERFGOED..........................................................78 Actie 35 Herstel sluis in domein Oude Gracht .............................................78

3.2.7 AUTOCHTONE BOMEN EN STRUIKEN ...................................................79 Actie 36 Plant van hier, platteland van hier ................................................79

3.3 NATUUREDUCATIE EN SENSIBILISATIE ......................................................81 Actie 37 NALAH, provinciaal Natuur- en Landschapshuis..............................81 Actie 38 Afstemming gemeentelijke subsidiereglementen ............................82 Actie 39 uitleendienst NME en NME netwerk ..............................................83 Actie 40 Voorkempengidsen ....................................................................85 Actie 41 Draagvlakvorming landschapsontsnippering ecoduct De Munt ..........86 Actie 42 Educatief stripverhaal Suske & Wiske ...........................................89 Actie 43 Landschapsbeelden ....................................................................90 Actie 44 Infowanden- en borden ..............................................................93 Actie 45 Rommersven .............................................................................94 Actie 46 Aanbod educatieve boeken ..........................................................95 Actie 47 Landschapskrant ........................................................................97 Actie 48 Cultuurhistorische wandeling .......................................................99 Actie 49 Vergroening schooldomeinen (Milieu Op School; MOS) ................. 101

3.4 RECREATIEF MEDEGEBRUIK EN NATUURRECREATIE .................................. 103 Actie 50 Kinderactiviteit op Domein De Renesse ....................................... 103 Actie 51 Stripfietsroute en stripspoorlus .................................................. 104 Actie 52 Zomerpicknick ......................................................................... 107 Actie 53 Antitankgracht educatieve en recreatieve geleiding ...................... 109

3.4.1 Trage wegen .................................................................................. 110 Actie 54 Groot Schijn – Wijnegem – Wommelgem .................................... 111 Actie 55 Trage wegen in Essen ............................................................... 112 Actie 56 Trage wegen in Zandhoven ....................................................... 113 Actie 57 Trage wegen in Malle................................................................ 114 Actie 58 Trage wegen in Ranst ............................................................... 115

4 Verplichte acties .......................................................................................... 116 4.2 Vormingsactiviteiten .............................................................................. 118 4.3 Publieksactiviteiten ................................................................................ 119

5 Financiering ................................................................................................ 121 5.1 Jaarrekening 2013 ................................................................................. 121

Regionaal Landschap de Voorkempen vzw

Jaarverslag 2013 5/121

0 Inleiding 2013 was opnieuw een goedgevuld jaar. Samen met vele partners konden diverse acties

en projecten opgestart en uitgewerkt worden. Overleg en samenwerking met diverse

partners zorgden voor een brede en gedragen werking. De inzet van onze partners,

waaronder vele vrijwilligers, om acties uit te voeren en activiteiten bekend te maken was

in 2013 erg belangrijk.

In Tabel 1 wordt getracht om de werking van 2013 in cijfers te vatten. Een uitgebreidere

beschrijving en beeldmateriaal vindt u in hoofdstuk 3.

Sinds 1/8/2012 werd Regionaal Landschap de Voorkempen vzw. (RLDV) definitief erkend

door de Vlaamse Overheid.

In 2014 willen we de krijtlijnen en de brede en gedragen projectwerking opgenomen in

het definitief erkenningsdossier verderzetten en nieuwe acties opstarten: het fauna-

akkerproject, agrarisch natuur- en landschapsbeheer op de Brechtse Heide, ,

landschapszorg via landschapsanimator, weidemelk, turfproject, voorbereiding acties

ornd instandhoudingsdoelstellingen, groen in de stad, … Nu de landschapsbeelden van

de Provincie Antwerpen voltooid zijn voor RLDV willen we sterk inzetten om deze te

integreren en toe te passen in onze samenwerking met de diverse doelgroepen en op die

manier een bijdrage leveren aan de realisatie van natuurverbindingen en IHD’s. Ook in

onze communicatie en sensibilisatieacties zullen we hieraan blijvend aandacht besteden.

Tabel 1

THEMA omschrijving eenheid totaal

Algemeen

budget totaal jaarbudget € x

waarvan structureel € 558.000

waarvan projectmatig € 270.958

personeel op loonrol VTE 8

sociale economie besteed budget € 91.700

persrespons aantal persartikels stuks 53

aantal radioitems stuks 1

aantal TV items stuks 0

website aantal bezoekers stuks

digitale nieuwsbrief aantal edities stuks 12

aantal emails in adressenbestand 900

Landschapszorg en natuurbehoud

hagen en heggen lengte aangeplant lm 938

aantal aangeplant stuks 2800

Aantal beheerd lm 200

houtkanten oppervlakte aangeplant lm 1100

aantal aangeplant stuks 3300

Aantal beheerd lm 800

Poelen/vennen aantal nieuw poelen aangelegd stuks 4

aantal poelen hersteld stuks 0

Aantal vennen aangelegd stuks 1




knotbomen aantal aangeplant stuks

aantal onderhouden stuks 180

solitaire bomen/bomengroep/dreef aantal aangeplant stuks 12

aantal onderhouden stuks 1

bos Aantal aangeplant stuks 700

Oppervlakte aanplant ha 0.3

bosrand Aantal aangeplant stuks 1884

Oppervlakte lengte m 400

hoogstamfruitbomen aantal nieuw aangelegd stuks 65

aantal herstelde stuks 15

boomplantactie aantal verdeelde planten stuks /

autochtone bomen en struiken gewicht geoogst zaad kg /

aantal opgekweekt plantgoed stuks /

aantal aangeplant autochtoon plantgoed stuks 4900

aantal geleverd autochtoon

plantgoed stuks 4900

zandwegen, trage wegen lengte in beheer km /

uitgewerkte en lopende beheerplannen stuks /

aanplanten stuks /

klein bouwkundig erfgoed aantal herstelde objecten stuks /

nestkasten- en kunstnesten aantal geleverd huiszwaluw stuks 39

aantal geplaatst huiszwaluw stuks /

aantal geleverd boerenzwaluw stuks 8

aantal geplaatst boerenzwaluw stuks

aantal mestplankjes stuks /

inrichting object aantal objecten /

vlakdekkende fauna maatregel oppervlakte per RL ha 74

biotoopherstel oppervlakte ha 0

BO Botanisch beheer oppervlakte ha 0

BO perceelsranden oppervlakte ha 0

BO houtkanten oppervlakte ha 0

BO poelen stuks aantal

BO Heggen/hagen lengte m 0

BO water oppervlakte ha 0

BO weidevogelbeheer oppervlakte ha 0

Natuurrecreatie en recreatief medegebruik

recreatieve producten aantal in permanent aanbod stuks 6

aantal ontwikkeld in 2013 stuks 5

aantal verdeeld/verkocht stuks 1500

lengte herstelde weg m /

recreatieve bebording aantal geplaatst stuks 5

Natuureducatie

educatieve activiteiten aantal georganiseerd stuks 21

aantal deelnemers stuks 1335




brede publieksactiviteiten aantal georganiseerd stuks 10

aantal deelnemers 1562

landschapskrant aantal edities stuks 2

aantal verdeelde exemplaren stuks 356000

eigen publicaties aantal uitgaves 8

aantal verdeelde exemplaren 4000

infoborden aantal geplaatst stuks 5

infopanelen aantal in aanbod stuks 10

aantal ontwikkeld in 2013 1

aantal tentoonstellingsdagen 400



1 Organisatie en structuur

1.1 Werkingsgebied Het werkingsgebied van RLDV is volledig gelegen in de Provincie Antwerpen en omvat het

grondgebied van de gemeenten Brasschaat, Brecht, Essen, Kalmthout, Kapellen, Malle,

Ranst, Schilde, Schoten, Stabroek, Wijnegem, Wommelgem, Wuustwezel, Zandhoven en

Zoersel. Daarnaast behoren de districten Berendrecht-Zandvliet-Lillo en Deurne van de

stad Antwerpen eveneens tot het werkingsgebied. De oppervlakte per gemeente evenals

het aantal inwoners wordt weergegeven in Tabel 2.

Tabel 2

gemeente oppervlakte

(ha)

oppervlakte

(%)

inwoners

(1 jan 2013)

inwoners

(%)

Antwerpen, district

Berendrecht –

Zandvliet – Lillo

1.400 2,08 9872 2,50

Antwerpen, district

Deurne 1.304 1,94 76231 19,32

Brasschaat 3.850 5,73 37.286 9,45

Brecht 9.080 13,51 28.016 7,10

Essen 4.750 7,07 18.066 4,58

Kalmthout 5.940 8,84 18.184 4,61

Kapellen 3.710 5,52 26.506 6,72

Malle 5.200 7,74 14.948 3,79

Ranst 4.360 6,49 18.581 4,71

Schilde 3.600 5,36 19.308 4,89

Schoten 2.960 4,40 33.776 8,56

Stabroek 2.150 3,20 18.140 4,60

Wijnegem 790 1,18 9.137 2,32

Wommelgem 1.300 1,93 12.405 3,14

Wuustwezel 8.940 13,30 19.731 5,00

Zandhoven 4.010 5,97 12.713 3,22

Zoersel 3.870 5,76 21.610 5,48

Totaal 67.210 100 392.502 100

In Figuur 1 wordt een situering van RLDV gegeven, naast de gemeenten en districten die

deel uitmaken van het werkingsgebied zijn ook mogelijke uitbreidingen aangeduid op de

kaart. Inwoners van de districten Ekeren en Merksem toonden interesse in de werking

van RLDV (publieksactiviteiten en – activiteiten, huiszwaluwactie,…). Tevens werd er op

het Districtscollege van Merksem een toelichting gegeven over de werking van RLDV.

Mogelijks komt een toetreding er in de toekomst aan.



Figuur 1: werkingsgebied RLDV

1.2 Bestuursorganen

1.2.1 Algemene vergadering

De samenstelling van de Algemene Vergadering sinds de laatste wijzigingen op de AV

van 19/02/2013 is weergegeven in onderstaande tabel.

Tabel 3

Vaste Leden Algemene

Vergadering

effectieve

vertegenwoordiger plaatsvervanger

Groep A Overheden

provincie Antwerpen Röttger Rik Caluwé Ludwig

Gemeente Essen Jaspers Helmut Konings Dirk

Gemeente Brasschaat De Kort Dirk Van Deuren Berre

Gemeente Brecht Torfs Luc

Gemeente Kalmthout Peeters Wies De Bock Maarten

Gemeente Kapellen Van Dooren Sabine Van Haaren Frederic

Gemeente Malle Van Ham Paul

Gemeente Ranst Muyshondt Tine De Schutter Stan

Gemeente Schilde Fierens Anke Mendonck Peter

Gemeente Schoten Rombouts Wouter Block Erik

Gemeente Stabroek De Swaene Jacques Nuyts Veerle

Gemeente Wijnegem Plasmans Pia

Gemeente Wommelgem Dierckx Marc Van de Voorde Louis

Gemeente Wuustwezel Vissers Sus Breugelmans Karel

Gemeente Zandhoven Van Staeyen Steven Cautereels Lydia



Gemeente Zoersel Paredaens Koen Van de Velde Danny

District Deurne Van Dooren Ariane

Groep B Natuur

De Vrienden van het Boshuisje en

het Zoerselbos vzw Denissen Rhea Bruggemans Eddy

Koninklijke Vereniging voor Natuur-

en Stedeschoon vzw Buyens John

Natuurbehoud Kapellenbos vzw Ingelbrecht Jan

Natuurpunt Antwerpen Noord kern

Brasschaat Neegers Johan


Brecht Bosschaerts Rudi Dierckens Christiaan


Kapellen Vogels Bram Mannaerts Geertrui


Schoten Vervliet Frieda


Stabroek D'Hoine André


Wuustwezel Van Bueren Thea Berkvens Marieke

Natuurpunt beheer vzw Versweyveld Stefan

Natuurpunt De Wielewaal Peeters Clark Tibax Peter

Natuurpunt Noorderkempen Van den Bergh Wim Vanwesenbeeck Wouter

Natuurpunt Schijnvallei vzw Verwaerde Jens Van Ballaer Bram

Natuurpunt Voorkempen Stryckers Paul Lemoine Paul

Natuurpunt vzw Heye Freddy Quick Kathleen

Red de Voorkempen vzw Staes Paul Melis Luc

VMPA vzw Quetin Jean Michielsen Simonne

Groep C landbouw – toerisme en recreatie - wildbeheereenheden

landbouw

Algemeen Boerensyndicaat Van Dommelen Luc

Algemeen Boerensyndicaat afdeling

Wuustwezel Van Hasselt Louis

Regioraad Antwerpen Van den Bergh Jos Anthonissen Peter

Groene Kring Van Look Olivier Keysers Wim

KVLV Van den bergh Annemie Keysers Lisette

KVLV-AGRA Van Tilburg Rianne Cools Bertha

Landelijke Gilden Van den Eynde Jef

Provinciale Raad Bedrijfsgilden

Boerenbond Caeyers Marlies

toerisme&recreatie

ATB De Natuurvrienden vzw Heuten Lieven

Kempens Landschap vzw De Backer Philippe Nagels Annemie

Land van Playsantiën Verhaegen Jef Hendrickx Paula

Noordertuin van Antwerpen Van Deuren Berre Geysens Guido

Pasar vzw Van Asbroeck Willy

Toerisme Malle vzw Goossens Lise Van Dyck Dries

Toerisme Provincie Antwerpen vzw Facon Gilles De Busser Bie

Toerisme Zoersel vzw Debaere Patrick Bouciqué Bart

Vtbkultuur vzw Duerloo Annie Geysens Guido

wildbeheereenheden (WBE’s)

WBE Antwerpse Polders Noord vzw Janssens Gaston Van Rhijn Louis



WBE Brechtse Heide vzw Van De Mierop Jos Achten Danny

WBE Essen vzw Vanveldhoven Dirk Quirijnen Tony

WBE Groot Brecht Geysen Willy Van De Mierop Jos

WBE Groot Malle Van Der Straten Thierry

WBE Groot Ranst vzw Crollet Fons Smolders Francois

WBE Noorderkempen vzw Vitt Jiri Reynaerts Ludo

WBE Schijnvallei vzw Van Hoof Mark Van Hoof Jef

WBE Zandhovense Heide vzw Verhoogen Lode Bollansee Geert

Toegetreden leden

effectieve

vertegenwoordiger

plaatsvervanger

Bosgroep Antwerpen Noord VZW Van Haaren Frederic Devriendt Karolien

Bosgroep Antwerpen Zuid vzw Van Goethem Martine Vanderheyden Kathleen

Landelijk Vlaanderen vzw Van Havre Alec Lenaerts Christophe

Rurant vzw Poelmans Wim Gilis Miel

Provinciale Landbouwkamer Janssen Kathleen

Werkgroep Fort Oelegem Smeyers Julius Van der Cruyssen Jorne

Ambtenaren

Afdeling Duurzame

Landbouwontwikkeling Maes Ilse Marcipont Yves

Afdeling Land en

Bodembescherming, Ondergrond,

Natuurlijke Rijkdommen

Vandekerckhove Liesbeth Candries Marc

Agentschap Natuur en Bos De Schryver Hans

Agentschap Ruimte & Erfgoed

Vlaanderen De Borgher Marc Artois Dirk

Provinciale dienst Milieu en

Natuurbehoud Van Look Hilde Vandenbussche Dirk

Toerisme Vlaanderen Stalpaert Lisbeth Thys Hilde

VLM Leestmans Stijn De Ridder Johan

District Deurne De Backer Marleen

District Bezali Bartholomeeussen Marcel

Gemeente Brasschaat Ketele Maxine

Gemeente Brecht Neirynck Wendy

Gemeente Essen Van Aert Sonja

Gemeente Kalmthout Vandensaffele Ingrid

Gemeente Kapellen Denisse Ronny

Gemeente Malle De Cap Peter

Gemeente Ranst Desmet Claudine

Gemeente Schilde Van den Bergh Els Ook Segers Walter

Gemeente Schoten Vercammen Dirk

Gemeente Stabroek Janssens Ivan

Gemeente Wijnegem Smet Ineke

Gemeente Wommelgem Schellekens Leen Ook Van Keer Nick

Gemeente Wuustwezel Pockelé Wilfried

Gemeente Zandhoven Verbist Robert

Gemeente Zoersel De Feyter Monique

In 2013 kwam de Algemene Vergadering 1 keer samen. Dit op dinsdag 19 februari voor

de goedkeuring van het jaarverslag en de jaarrekening van 2012 en het jaarprogramma

en de begroting van 2013.



1.2.2 Raad van Bestuur

In 2013 werden wijzigingen in vertegenwoordiging in de Raad van Bestuur opgenomen

op 19 februari , de samenstelling is weergegeven in Tabel 4 samenstelling Raad Van

Bestuur.

Tabel 4 samenstelling Raad Van Bestuur

Groep A Overheden

provincie Antwerpen Röttger Rik

Gemeente Brasschaat De Kort Dirk

Gemeente Brecht Torfs Luc

Gemeente Essen Jaspers Helmut

Gemeente Kalmthout Hoppenbrouwers Sandra

Gemeente Kapellen van Haaren Frederic

Gemeente Malle Van Ham Paul

Gemeente Ranst Muyshondt Tine

Gemeente Schilde Fierens Anke

Gemeente Schoten Block Erik

Gemeente Stabroek Frans Rik

Gemeente Wijnegem Monsieurs Luc

Gemeente Wommelgem Dierckx Marc

Gemeente Wuustwezel Vissers Sus

Gemeente Zandhoven Henderickx Paula

Gemeente Zoersel Paredaens Koen

District Deurne Van Dooren Ariane

Groep B Natuur

De Vrienden van het Boshuisje en het

Zoerselbos vzw Denissen Rhea

Koninklijke Vereniging voor Natuur- en

Stedeschoon vzw Buyens John

Natuurbehoud Kapellenbos vzw Ingelbrecht Jan

Natuurpunt Antwerpen Noord kern Brasschaat Neegers Johan

Natuurpunt Antwerpen Noord kern Brecht Bosschaerts Rudi

Natuurpunt Antwerpen Noord kern Kapellen Vogels Bram

Natuurpunt Antwerpen Noord kern Schoten Vervliet Frieda

Natuurpunt Antwerpen Noord kern Stabroek D'Hoine André


Wuustwezel Van Bueren Thea

Natuurpunt beheer vzw Versweyveld Stefan

Natuurpunt De Wielewaal Vermylen Marc

Natuurpunt Schijnvallei vzw Verwaerde Jens

Natuurpunt Voorkempen Stryckers Paul

Natuurpunt vzw Heye Freddy

Red de Voorkempen vzw Staes Paul

VMPA vzw Quetin Jean

Groep C Landbouw - Recreatie & Toerisme - Wildbeheerseenheden

landbouw

Algemeen Boerensyndicaat Van Dommelen Luc

Algemeen Boerensyndicaat afdeling Van Hasselt Louis



Wuustwezel

Regioraad Antwerpen Boerenbond Van den Bergh Jos

Groene Kring Van Look Olivier

KVLV Van den Bergh Annemie

KVLV-AGRA Van Tilburg Rianne

Landelijke Gilden Van den Eynde Jef

Provinciale Raad Bedrijfsgilden Boerenbond Caeyers Marlies

toerisme&recreatie

Land van Playsantiën Verhaegen Jef

Noordertuin van Antwerpen Van Deuren Berre

Pasar vzw Van Asbroeck Willy

Toerisme Provincie Antwerpen vzw Facon Gilles

Kempens Landschap vzw De Backer Philippe

wildbeheerseenheid

WBE Antwerpse Polders Noord vzw Janssens Gaston

WBE Brechtse Heide vzw Van de Mierop Jos

WBE Groot Brecht Geysen Willy

WBE Schijnvallei vzw Van Hoof Mark

Ambtshalve leden

Agentschap Natuur en Bos De Schryver Hans

Agentschap Ruimte & Erfgoed Vlaanderen De Borgher Marc

Provincie Antwerpen Van Look Hilde

In 2013 werd de Raad van Bestuur 4 maal bijeengeroepen. Er werd telkens voldaan aan

het quorum (meerderheid van de bestuurder aanwezig of door volmacht

vertegenwoordigd – zie overzicht in bijlage).

Tabel 5 agendapunten van de Raden van Bestuur in 2013

19 februari • Externe voordracht: vzw trage wegen

• Verkiezing dagelijks bestuur

• verkiezing leden Raad van Bestuur en Algemene

vergadering

• Personeelszaken

• Definitieve erkenning

• Bespreking en goedkeuring jaarverslag en jaarrekening

2012

• Bespreking en goedkeuring jaarprogramma en begroting

2013

• Toelichting interne staatshervorming witboek: overdracht

Regionale Landschappen naar provincies – stavaza

• Kalender

• Varia

23 mei Stand van zaken projecten

o Werking landschapsanimator

o Leader Brechtse Heide

o Transnationaal leaderproject Turfrelicten in

beeld

o Buitengewone plekjes

o Fauna-akkers

o Weidemelk

o Zomerpicknick

o Striproute en stripspoorlus

Nieuwe project ideeën



o Ontsnippering E19

Projectoproepen 2013

o VLM - Volkstuinen – 30 april

o Toerisme Vlaanderen – 15 mei

o Draagvlakverbreding – 22 mei

o Life – 30 juni

o Quick-win : subsidie voor realisatie van

instandhoudingsdoelstellingen (ANB) – 21 juli

o Leader – 15 september

Kalender

Varia

12 september Voorstelling Grenspark

Bestuursorganen: verkiezing 2014 (aankondiging)

Personeel

Interne staatshervorming

Voorstelling projectvoorstellen leader (trage wegen,

vleermuizen en grenspark)

Stand van zaken projecten

o Leader Brechtse Heide

o Transnationaal leaderproject Turfrelicten in

beeld

o Fauna-akkers

o Weidemelk

o Waterconcervering

o Zomerpicknick

o Striproute en stripspoorlus


Kalender

Varia

12 december Voorstelling strategisch open ruimte project bebouwd

perifeer landschap

Bestuursorganen

Personeel

Interne Staatshervorming

Stand van zaken projecten


Samenwerking partners

Varia

Kalender

1.2.3 Dagelijks bestuur

Het dagelijks bestuur werd opgedragen aan de voorzitter (Rik Röttger) de

ondervoorzitters (Stefan Versweyveld groep B en Jef Van den Eynde groep C) en de

secretaris (Sandra Hoppenbrouwers groep A).

Het dagelijks bestuur volgde de dagdagelijkse werking van Regionaal Landschap de

Voorkempen. Secretaris Maarten De Bock kondigde zijn ontslag aan, op 19 februari 2013

werd een nieuwe secretaris, Sandra Hoppenbrouwers verkozen uit de bestuurders van

groep A.

In 2013 kwam het dagelijks bestuur 3 maal samen en werd er meermaals per mail

teruggekoppeld. (18/01, 14/05, 26/11). Het dagelijks bestuur van augustus werd

geannuleerd maar belangrijke zaken werden per mail geregeld en besproken.



1.3 Personeel

1.3.1 Personeelsbestand

In 2013 waren er geen wijzigingen in het personeelsbestand.

De samenstelling van het personeelsbestand wordt weergegeven in Tabel 6.

Tabel 6 samenstelling personeelsbestand

functie naam regime taakinvulling

coördinator

Ines Van

Limbergen

100% algemene coördinatie team,

eindverantwoordelijkheid

jaarprogrammatie en werking, contacten

bestuur en leden, overkoepelende

projecten, prospectie projecten,

eindredactie communicatie,…

Projectmedewerker

agrobiodiversiteit

Leen Gielis 100% medewerker agrobiodiversiteit. Bleef in

2013 op onze loonrol staan en volgde 2

projecten op rond agrobiodiversiteit:

draagvlakverbredingsproject weidemelk,

waterconservering,… De resterende tijd

nam zij taken op binnen Regionaal

Landschap Kleine en Grote Nete waar ze

vanaf 2014 ook definitief op de loonrol

komt te staan.

projectmedewerker

Natuur& Landschap

Thomas

Impens

100% fauna-akkerproject, vleermuizen

landschapsbeelden: parkgebied

Voorkempen, Brechtse Heide,

vormingen en publieksactiviteiten

Landschapsanimator

Tim

Geuvels

100% Projecten landschapsanimator

Waterconservering, knotteam, Milieu Op

School, ontsnipperingsprojecten

vormingen en publieksactiviteiten

Projectmedewerker Kevin

Grieten

100% Plant van Hier, Brechtse Heide, Turf

Buitengewone plekjes, vormingen en

publieksactiviteiten

projectmedewerker

recreatie

Marie

Kuppens

100% trage wegen projecten, projecten rond

educatie en recreatie (striproute, …)

publieksactiviteiten en vormingen

bedrijfsplanner Stijn

Leestmans

50% opvolgen van gemaakte

beheerovereenkomsten met landbouwers

voor agromilieumaatregelen op

landbouwbedrijven; participatie in

projecten met landbouwraakvlakken (LA,

trage wegen, ontsnipperingsprojecten,

weidemelk…)

administratief

medewerker

Caroline

Naveau

100% administratie, boekhouding,

communicatie, ondersteuning

projectwerking

medewerker

communicatie

Karlien

Maes

20% opmaak en verspreiding

communicatiemateriaal, vernieuwing

website, vormingen en publieksactiviteiten

stafmedewerker Moïra Heyn 100% samenwerkingsprojecten Provincie



Europese projecten Antwerpen en Antwerpse Regionale

Landschappen

1.3.2 Teamoverleg

In 2013 werd geregeld gezamenlijk overlegd met het ganse medewerkersteam, in

principe gebeurde dit 1 maal per maand. Bij het begin van de maand een uitgebreidere

vergadering waarin naast de projectopvolging en maandplanning, ruimte is voor een

verslag van de gevolgde studiedagen en vormingen en van de overlegmomenten met

partners en actoren. Wekelijks werd een kort overleg ingepland om de weekplanning te

bespreken en dringende zaken te bespreken.

1.3.3 Vorming

Een overzicht van de door de medewerkers gevolgde studiedagen, opleidingen in 2013 is

opgenomen in onderstaande Tabel 7.

Tabel 7

omschrijving organisatie data deelnemer(s)

Natuur technische

inrichting van trage wegen

Escala in opdracht

van Trage Wegen vzw

26/3/2013 Marie

Voorstelling Vademecum

Recreatieve Infrastructuur

ANB 17/5/2013 Marie

Nieuwe natuurlijke

speelruimten in het

Meetjesland

Regionaal Landschap

Meetjesland

14/6/2013 Marie

Provinciale Landschapsdag Provincie Antwerpen 24/9/2013 Marie, Ines

Vzw-actua SBB 15/10/2013 Caroline

GIS-opleiding Provincie Antwerpen 18, 19 en

21/11/2013

Marie

Promoot je activiteit Cultuurnet 24/10/2013 Karlien

Bosverjonging via QD-

methode en aanplanten in

kloempen

Bosgroep

Zuiderkempen

28/02/2013 Thomas

Cursus vleermuizen in bos Bosgroepen

Antwerpen

3 en

10/09/2013

Thomas

Denkdag toekomstvisie

bestrijding Amerikaanse

vogelkers

Provincie Antwerpen 27/09/2013 Thomas

Studienamiddag bestrijding

Amerikaanse vogelkers

Bosplus 18/10/2013 Thomas; Kevin

Slotevent forten en linies Provincie Oost

Vlaanderen

22/02/2013 Kevin

Cursus Hakhoutbeheer Inverde 1/03/2013 Kevin

Visuele

boomveiligheidscontrole

Inverde 24-

25/06/2013

Kevin, Thomas,

Tim

Optimalisatie van

grasbeheer met respect

voor natuur en milieu

Ilvo 24/09/2013

Kevin

plattelandsacademie

erfgoed

Landelijke Gilde 27/11/2013 Tim

Cursus heggen leggen Inverde + RLDV 17/12/2013 Tim

cursus boomslepen met

trekpaarden

de Wining, Inverde

en het Centrum

Duurzaam Groen

03/04/2013 Tim



Dag van de Regionale

Landschappen

Antwerpse Regionale

landschappen (thema

ontsnippering) (**)

03/06/2013 Alle collega’s

Studiedag Stilte Provincie Limburg 16/05/2013 Ines

Opleiding

teammanagement

(omgaan met een team in

verandering)

Vlaamse RL 10/10/2013

en

24/10/2013

Ines

Plattelandsacademie

vrijgekomen boerderijen,

wat doen we ermee?

Landelijke gilden 23/10/2013 ines

De coördinator en administratief medewerker werden daarnaast nog via een aantal

informele vormings- en begeleidingsmomenten bijgestaan inzake financieel -en

personeelsbeleid:

- Advies door boekhouder/accountant (SBB)

- Advies en begeleiding door sociaal secretariaat (SD Worx)

1.4 Professionalisering van de organisatie Ook in 2013 gebeurde er een gestructureerde opvolging van de personeelsopvolging via

functionering- en evaluatie gesprekken (minimum één maal per jaar of na 6 maanden bij

een nieuwe aanwerving) en konden opleidingsbehoeften in beeld gebracht worden.

Het administratief beheer en de analytische boekhouding werden verder uitgewerkt en

verfijnd.

Er werd een digitale contactendatabase opgesteld, een tijdsregistratiedatabank

opgemaakt ifv declaraties, handleiding administratieve handelingen personeel, …

In samenspraak met provincie Antwerpen werden de eerste gesprekken gevoerd om een

database te maken voor realisaties afgestemd op provincie en andere Regionale

landschappen. De huidige database in gis voor realisaties werd verfijnd.

1.5 Overleg en samenwerking met actoren Naast de formele overlegorganen (dagelijks bestuur, raad van bestuur en algemene

vergaderingen) vonden er ook een aantal structurele overlegmomenten plaats en was er

ook veelvuldig projectgebonden overleg met actoren en partners.

1.5.1 Provinciaal beleid en overleg Antwerpse regionale

landschappen

Antwerps Overleg Regionale Landschappen (AORL): forum tot uitwisseling, afstemming

en overleg tussen de coördinatoren van de Antwerpse regionale landschappen en de

Dienst Duurzaam Milieu- en Natuurbeleid van de provincie (bij gelegenheid ook andere

diensten). De vergadering wordt voorbereid door de VIA-medewerker voor de Antwerpse

regionale landschappen. Deze medewerker schrijft samen met de Antwerpse

coördinatoren nieuwe projecten uit om zo extra middelen voor realisaties op terrein te

verwerven. Regelmatig worden ook andere actoren uitgenodigd (ANKONA,

Hooibeekhoeve, PIME, MOS, ILVO…). In 2013 vond een AORL plaats op 12/03/13,

19/04/13, 10/06/13, 9/09/13,28/10/13 en 09/12/13.

Tussen de coördinatoren van de Antwerpse Regionale Landschappen is er ook informeel

overleg.



1.5.2 Gemeentelijk beleid

Overleg met de milieuambtenaren vond plaats via het ambtenarenoverleg op de

regiowerking en in kader van projecten werd lokaal overlegd met betrokken schepenen

en ambtenaren.

In 2013 ging de coördinator op kennismakingsronde naar alle nieuwe gemeentebesturen

met als doel om een terugblik te werpen op de projectwerking van de afgelopen jaren en

het bespreken van nieuwe kansen voor de toekomst. Dit overleg werd steeds samen met

de betrokken bosgroep georganiseerd om gemeenten duidelijk te maken dat we elkaar

aanvullen en samen projecten realiseren inzake natuur, landschap en bos.

Op vraag geeft RLDV toelichtingen over de werking op milieuraden, landbouwraden,

colleges, commissies en andere vergaderingen.

Bij de opmaak van het jaarprogramma wordt teruggekoppeld met de gemeenten om

publieksmomenten en acties op elkaar af te stemmen of samen te organiseren. Zo werd

in 2013 ondermeer samengewerkt met gemeente Brecht (leaderproject Brechtse Heide,

waterconservering …), Stad Antwerpen (beschermd landschap Ertbrugge en Reigersbos)

gemeenten Kalmthout, Wuustwezel, Essen (activiteiten binnen transnationaal

leaderproject turf, waterconservering, trage wegen, Grenspark, …), Stabroek en Ranst

(knotbomenproject), Brasschaat (Laarse Beek, ), Kapellen (Oude Gracht, … …), Zoersel

(fauna-akkers, …) Ook voor de communicatie van de publieksmomenten en projecten

wordt nauw samengewerkt met de gemeenten (publicatie van artikels in gemeentebladen

of specifieke flyers die in een gemeente verspreid worden).

Op vraag van het District Merksem en Deurne werd een toelichting gegeven aan het

districtscollege over de werking van RLDV. Merksem is momenteel nog geen lid.

1.5.3 Natuurorganisaties

De lokale Natuurpuntafdelingen en andere natuur- en milieuverenigingen worden nauw

betrokken bij de werking van RLDV door inhoudelijk overleg en praktische samenwerking

bij de planning, organisatie en uitvoering van projecten, publieksacties en educatieve

activiteiten.

Het sectoroverleg natuur vond 22 januari 2013. Het jaarprogramma 2013 werd

besproken, knelpunten en kansen werden besproken.

1.5.4 Toerisme en recreatie

Rond bevordering en promotie van natuurgerichte recreatie en recreatief medegebruik

wordt samengewerkt en overlegd met de toeristische verenigingen. Er werd regelmatig

afgestemd met Toerisme Provincie Antwerpen en voor een aantal acties werd

samengewerkt: Antitankgracht beleven, striproute en stripspoorlus, turfproject, …

Op vraag van de toeristische verenigingen wordt ongeveer tweemaal per jaar een

sectoroverleg georganiseerd, in 2013 werd het sectoroverleg gepland 24 januari. Op de

agenda stond bespreking van het jaarprogramma, knelpunten en kansen werden

besproken. Najaar 2013 werden de mogelijkheden afgetoetst om de toeristische clusters

vanaf 2014 onder te brengen bij het Regionaal Landschap. Uiteindelijk werd beslist om

financiële redenen om dit niet te laten doorgaan.

1.5.5 Landbouworganisaties

Er wordt regelmatig overlegd met de landbouwsector voor de opstart of de uitwerking

van projecten en activiteiten (waterconservering, landschapsbeheer Brechtse Heide,

fauna-akkerproject, landschapsontsnippering omgeving ecoduct, weidemelk, …) Er vond

een sectoroverleg landbouw plaats op 31 januari 2013.

Op de agenda stond bespreking van het jaarprogramma, knelpunten en kansen werden

besproken.



1.5.6 Wildbeheereenheden

De wildbeheereenheden (WBE’s) van de Voorkempen werden in 2013 actief betrokken in

de uitvoering van 2 PDPO-projecten die rond het thema fauna-akkers lopen. Er werden in

de loop van het jaar 3 workshops georganiseerd rond aanleg en onderhoud van fauna-

akkers en rond monitoring. Deze momenten werden steeds gebruikt om de lopende

acties te evalueren met de deelnemende WBE’s. Hierdoor waren verdere structurele

overlegmomenten overbodig.

Daarnaast werd er actief samengewerkt aan het uitdragen van het fauna-akkerproject

doorheen de Provincie Antwerpen en ook daarbuiten. RLDV coördineert de beide PDPO-

projecten die de volledige provincie beslaan.

Jaarlijks vind er tevens een WBE overleg plaats, in 2013 vond dit plaats voor de start van

de eerste workshop rond faunakkers voorjaar 2013 en het WBE overleg van december

verplaatst naar 1 februari 2014 omdat dit dan kon samenvallen met een

uitwisselingsmoment jagers – landbouwers.

1.5.7 Bosgroepen

RLDV stemt af met de bosgroepen in het kader van mogelijke gemeenschappelijke

projecten. In 2013 werd samengewerkt met Bosgroepen Antwerpen Zuid en Noord in het

kader van het project rond autochtone bomen en struiken, bosaanplant Reigersbos te

Berendrecht, houtkant-, bosrandbeheer en exotenbestrijding op de Brechtse Heide,

landschapsbeheer Bos van Ranst, project school Berkenbeek te Wuustwezel, domein

Oude Gracht, landschapsbeelden, gezamenlijke adviesverlening en uitvoering

terreinrealisaties bij particulieren waar zowel bos als andere waardevolle

landschapselementen op het eigendom aanwezig zijn.

Ook rond interen staatshervorming werd er heel wat teruggekoppeld met de bosgroepen,

samenwerkingen en voorbereidingen rond IHD’s, groen in de stad en ADAGIO werden

opgezet.

1.5.8 Kempens Landschap vzw

RLDV stemt af met de vzw Kempens Landschap, die zich inzet voor het behoud van het

Kempisch landschap en cultuurpatrimonium.

In 2013 werd een samenwerking opgezet via een leaderdossier voor het kloosterdomein

van de paters Redemptoristen te Essen' en zijn directe omgeving. De jaarlijkse

zomerpicknick van RLDV werd gekoppeld aan de feestelijke opening van het

kloosterdomein. Er was een samenwerking tussen gemeente Essen, Kempens landschap

en RLDV. Ook werd in kader van het project Brechtse heide samen aan landschapsbeheer

gedaan (vogelkersbestrijding).

1.5.9 Vlaams overleg

Op Vlaams niveau is er regelmatig overleg met de provinciale buitendiensten van ANB en

Onroerend Erfgoed in het kader van afstemming, jaarprogrammatie en samenwerking.

Ook met VLM wordt er nauw samengewerkt.

Vlaams Overleg Regionale Landschappen (VORL): Regelmatig vergaderen de

coördinatoren van de Vlaamse regionale landschappen, onder voorzitterschap van Dirk

Cuvelier van RLWH. Doel: bespreken gemeenschappelijke problemen, belangen en

doelstellingen; uitwisselen van ideeën… Vanaf 2008 (voorlopige erkenning) neemt RLDV



deel aan het VORL. Tussen de regionale landschappen onderling is er ook frequent

informeel overleg.

Op 08 en 09/01/2013 organiseerde het Vlaams Overleg Regionaal Landschappen een

tweedaags conclaaf voor de coördinatoren in West-Vlaanderen. Hoofdthema van dit

conclaaf was de toekomst van de regionale landschappen i.k.v. de interne

staatshervorming en het uitwerken van een ruimtelijk kader waarbinnen regionale

landschappen passen.

Andere vergaderingen van het VORL gingen in 2013 door op 15/03, 13/05, 08/07, 05/09,

31/10,en 06/12. Het VORL stond in 2013 in teken van de interne staatshervorming en

formuleerde in 2013 verschillende adviezen en nodigde diverse partners uit voor overleg.

Op 3 juni 2013 werd de dag van de regionale landschappen georganiseerd door de

antwerpse RL. De focus lag echter op RLDV. Een 150 tal personeelsleden vanuit de

andere RL kwamen onze regio verkennen en er werden inhoudelijke lezingen

georganiseerd.

Vlaams overleg Agentschap Onroerend Erfgoed

Jaarlijks organiseert het Agentschap Onroerend erfgoed 1 overleg voor alle

landschapsanimatoren van de RL. In 2013 vond een overleg plaats op 07/03/2013; In

kader van de interen staatshervorming werd er meermaals inhoudelijke afgestemd

tussen VORL, provincie en het Agentschap.

Vlaams overleg Agentschap Natuur en Bos (ANB)

In kader van de interen staatshervorming werden doorheen het jaar meermaals

overlegmomenten georganiseerd met ANB om de overdracht naar de provincies te

regelen.

1.5.10 Europese samenwerking

Een PDPO-dossier voor de verderzetting en uitbreiding van het fauna-akkerproject met

de andere antwerpse RL werd ingediend en goedgekeurd (uitvoering 2013-2014-2015)

alsook het project buitengewone plekjes. (uitvoering 2013-2014-2015)

In 2012 werd een leaderprojectdossier ingediend en goedgekeurd bij Markaante Kempen

vzw voor een waterconserveringsproject. (Uitvoering 2012-2014). Er werd tevens in

2013 een leaderdossier voorbereid rond vleermuizen maar dit werd niet weerhouden.

Er werd overlegd met het Grenspark de Zoom – Kalmthoutse Heide en Streekhuis

Brabantse Wal gepleegd om na te gaan of er mogelijkheden zijn voor

grensoverschrijdende samenwerking rond natuurgerichte recreatie en toerisme.

Via het VORL zijn de regionale landschappen lid van ‘Civilscape’, een Europees netwerk

van niet-gouvernementele organisaties die zich inzetten in het kader van de Europese

Landschapsconventie (www.civilscape.org).

Er werden contacten gelegd met landschapsbeheer Nederland (Brabants Landschap) in

kader van het turfproject. Er werd een uitwisseling georganiseerd en er werden

contacten gelegd om een project voor te bereiden in 2014 in de grensregio vlaanderen –

Nederland.

Een life dossier werd voorbereid met alle Vlaamse regionale landschappen en bosgroepen

rond instandhoudingsdoelstellingen. Dit project werd eind 2013 niet weerhouden.

http://www.civilscape.org/



1.6 Communicatie In 2013 werd voldoende aandacht besteed aan communicatie. Er werd tweemaal een

landschapskrant uitgegeven, de website werd up-to-date gehouden (aanvullen

projectenpagina’s, agenda, ledenpagina,…), er werden 9 digitale nieuwsbrieven

verstuurd, activiteitenflyers werden opgemaakt en breed verspreid, (gezamenlijke)

persberichten werden uitgestuurd, … Er werd ook communicatiemateriaal en

promotiemateriaal ontwikkeld (folders, project-gerelateerde infopanelen, werfborden).

In 2013 werd het communicatiebeleid uitgevoerd door de coördinator en een (1/5)

communicatiemedewerker om het communicatiebeleid van RLDV verder te

professionaliseren en afstemmen met de partners (oa communicatie via gemeenten,

sterkere relatie met pers, …)

RLDV startte met een facebookpagina en heeft momenteel 111 likes. Op de pagina

worden zeer regelmatig korte berichten, nieuwsberichten, foto’s, ludieke intermezzi, …

geplaatst. Facebook laat ook toe dat mensen hier zelf op kunnen reageren, zodat er een

hoge vorm van interactie met de bezoeker ontstaat. Het plaatsen van foto’s en topics

gebeurt door RLDV zelf. Met regelmaat wordt er gepost op de pagina.

1.6.1 Persreturn

Een overzicht van de persreturn wordt gegeven in Tabel 8 overzicht persreturn

Tabel 8 overzicht persreturn

titel Medium (krant, …) datum

De Tuimelaar oogt opnieuw

terug stuk groener

Het Nieuwsblad 6 maart 2013

In het wiel van bekende

striphelden

Het Nieuwsblad online 21 maart 2013

Informatiebord

Antitankgracht

Het Laatste Nieuws 27 maart 2013

Workshop Aanleg FA Boer en Tuinder 19 april 2013

Laagdrempelige monitoring Antenne april/juni



van bijen in FA

Buitengewone Plekjes Malle Het Laatste Nieuws 4 mei 2013

Zomerpicknick Gazet van Antwerpen 11 mei 2013

120 km fietsen langs

striphelden

Het Nieuwsblad 11 mei 2013

Boekenmarkt – Dag van het

Park

De Streekkrant 22 mei 2013

Buitengewoon Plekje Malle Gazet van Antwerpen 24 mei 2013

Tweedehandsboekenmarkt

fleurt Dag van het Park op

Gazet Van Antwerpen 22 mei 2013

Speuren naar

bosgeschiedenis

De Zondag 10 juni 2013

Dag van de Turf

aankondiging

De Bode – NL 19 juni 2013

Dag van de Turf

aankondiging

Info Essen Online 23 juni 2013

Dag van de Turf

aankondiging

Kalmthout Online 23 juni 2013

Inhuldiging Stripspoorlus Het Nieuwsblad online 25 juni 2013

ABC van de Turf Antenne Juli/sept

Zomerpicknick Rondom 1 juli 2013

Inhuldiging Stripspoorlus De Streekkrant 3 juli 2013

Zomerpicknick Gazet van Antwerpen

Online

11 juli 2013

Cursus Zomersnoei Gazet van Antwerpen

Online

12 juli 2013

Cursus Zomersnoei Gazet van Antwerpen 12 juli 2013

Knotteam Wommelgem Gazet van Antwerpen 12 juli 2013

Brechtste Heide is de

moeite waard

Gazet van Antwerpen 18 juli 2013

Brechtse heide tot groen

rustpunt omgevormd

Het Laatste nieuws 23 juli 2013

Oproep Knotteam Gazet van Antwerpen 27 juli 2013

Orpoep Knotteam Het Laatste Nieuws 27 juli 2013

Zomerpicknick in

kloostertuin

Gazet van Antwerpen 1 augustus 2013

We willen gewoon de pracht

van de heide tonen

Gazet van Antwerpen 2 augustus 2013

Oproep Knotteam Gazet van Antwerpen 10 augustus 2013

Oproep Knotteam Gazet Van Antwerpen 17 augustus 2013

Oproep Knotteam Het laatste Nieuws 17 augustus 2013

In beeld Zomerpicknick Essen Info 1 september 2013

Nominatie Brechtse Heide Het Nieuwsbald 3 september 2013

Buitengewoon Plekje

Kalmthout

Gazet van Antwerpen 3 september 2013

Prima Plattelandsprijzen –

Brechtse Heide

De Streekkrant 11 september 2013

Buitengewone Plekjes de

Winnaars

Publieke Ruimte Online 4 oktober 2013

Buitengewoon Plekje

Brasschaat

De Zondag 6 oktober 2013

Buitengewoon Plekje

Stabroek

De Streekkrant 16 oktober 2013

Wandelen in Zoerselbos Gazet van Antwerpen 19 oktober 2013



Buitengewoon plekje Brecht Gazet van Antwerpen 21 oktober 2013

Landbouwers gehuldigd Gazet van Antwerpen 23 oktober 2013

Wandelnetwerk BEZALI Het Nieuwsblad 23 oktober 2013

Buitengewoon Plekje

Kalmthout

Het Laatste Nieuws 24 oktober 2013

Regionaal Landschap

huldigt landbouwers

Het Nieuwsblad 24 oktober 2013

Wandelnetwerk BEZALI Gazet van Antwerpen 25 oktober 2013

Wandelnetwerk BEZALI Het Laatste Nieuws 26 oktober 2013

Boeren herstellen

natuurgebied

Gazet van Antwerpen 8 november 2013

Buitengewoon Plekje

Wijnegem

De Zondag 10 november 2013

Buitengewoon Plekje Ranst Gazet Van Antwerpen 16 november 2013

Buitengewoon Plekje

Kapellen

Het Laatste Nieuws –

Antwerpen Noord

22 november 2013

Buitengewoon Plekje

Wijnegem

Het Laatste Nieuws 22 november 2013

Plaatsing Veenpaal De Stem – NL 25 november 2013

Plaatsing Veenpaal De Streekkrant 25 november 2013

Plaatsing Veenpaal Info Essen December 2013

Brug helpt eekhoorn bij het

oversteken

Het Nieuwsblad 12 december 2013

Verdwenen Venen komen

tot leven…

Nieuwsbrief Brabants

Landschap

December 2013

1.6.2 Persberichten- en momenten

2013

titel datum

Persbericht Dag van de Turf 13 juni 2013

Persbericht Stripspoorlus 19 juni 2013

Persbericht Zomerpicknick 31 juli 2013

Persbericht Nominatie Brechtse Heide 23 augustus 2013

Persbericht Op wandel in de Oude Bossen van de

Antwerpse Kempen

17 oktober 2013

Persbericht Blauwe dienst in de kijker 20 oktober 2013

Persbericht Boekvoorstelling Verdwenen Venen 19 november 2013

Persbericht De ‘Turfbijbel’ is er weer en de veenpaal brengt

de turfgeschiedenis tot leven

22 november 2013



2 Relatie activiteiten – doelstellingen

Tabel 9 overzicht van acties en relatie tot de doelstellingen

nr

Actiefiche

2013

Natu

urb

ehoud

en

KLE

Natu

ure

ducatie

en

info

rmatie

Landschapszorg

en

Str

eekeig

en k

ara

kte

r

Natu

urr

ecre

atie

en

recre

atief

medegebru

ik

Natuurbehoud en kleine landschapselementen

1 Zwaluwen x x x

2 Weidevogels x x x x

3 Vleermuizen x x x x

4 Fauna-akkers voor solitaire bijen, patrijzen, haas x x x x

5 Hoogstamboomgaarden x x x x

6 Poelen en vennen x x x x

7 Knotbomen en knotteam x x x x

8 Hagen, heggen en houtkanten x x x

9 Natuurloket: natuurwerking in tuinen x x x x

10 heideherstel x x x

11 Instandhoudingsdoestellingen x x

Landschapszorg en streekeigen karakter

12 Beschermd landschap Brechtse Heide (BH) x x x x x

13 Beschermd Landschap Bos van Ranst x x x x x

14 Beschermd Landschap Ertbrugge x x x x x

15 Buitengewone plekjes x x x

16 Turfrelicten in beeld, een toekomst! x x x

Landschapszorg op kasteeldomeinen

17

Ankerplaats Krabbelshof, Lovenshoek en

Krabbels Broek

x x x

18 relictzone Reigersbos x x x

19 Definitieve ankerplaats Oude Gracht x x x

20 Domein Heihuizen x x x

21 Domein de Renesse x x x

22 Domein Elshout x x x

23 Domein Hemelrijk en omgeving x x x

24 Domein Boterbergen en Witven x x x

25 Domein Eikelenberg x x x

Beekvalleien

26

Landschapsproject Gasthuisdreef en omgeving

Kleine Beek

x x x x x

27 Laarse beek x x x x x

28 Vallei van het Groot Schijn x x x x x

Agrarisch natuur- en landschapsbeheer

29 Bedrijfsplanner x x x

30

Waterconservering door agrarische

stuwpeilbeheer

x x x

31 weidemelk x x x x x



Park- en groenbeheer, dreefherstel

32 Gasthuisdreef x x x

33

Harmonisch park –en groenbeheerplanning

Halle-hof

x x x x x

34

Dreefherstel + aanplant omgeving Hemelrijk –

station – sportpark

x x x

Klein bouwkundig erfgoed

35 Herstel sluis in domein Oude Gracht x x

Autochtone Bomen en Struiken

36 PDPO-project: Plant van hier, platteland van hier x x x x

Natuureducatie -en sensibilisatie

37 NALAH, provinciaal Natuur- en Landschapshuis x x x

38 Afstemming gemeentelijke subsidiereglementen x x x

39 Uitleendienst NME en NME overleg x x

40 Voorkempengidsen x x x

41

Draagvlakvorming landschapsontsnippering

ecoduct De Munt

x x x

42 educatief stripverhaal Suske & Wiske x x x x

43

Landschapsbeelden: biodiversiteit in het

buitengebied

x x x x

44

Infowanden voor draagvlakvorming rond

projecten en acties

x x x x x

45 Rommersven x x x

46 Aanbod educatieve boeken x x

47 landschapskrant x x x x

48 cultuurhistorische wandeling x x x x

49 Vergroening schooldomeinen x x x

Recreatief medegebruik en natuurrecreatie

50 Kinderactiviteit op Domein De Renesse x x x

51 Stripfietsroute en stripspoorlus x x x

52 Zomerpicknick x x x

53

Antitankgracht educatieve en recreatieve

geleiding

x x x x x

Trage Wegen

54 Groot Schijn – Wijnegem – Wommelgem x x x x x

55 Trage Wegen in Essen

56 Trage Wegen in Zandhoven x x x x x

57 Trage Wegen in Ranst x x x x x

58 Trage wegen in Malle x x x x x

Een projectendatabase in GIS waar alle acties rond kle’s (aanplant, beheer, autochtoon,…) in opgenomen,werd in 2013 verder uitgebouwd worden waardoor

ook andere projecten en acties worden opgenomen.



3 Activiteiten en projecten

3.1 NATUURBEHOUD EN KLEINE LANDSCHAPS-ELEMENTEN

Actie 1 Zwaluwen

Initiatiefnemer/trekker: RLDV

Contactpersoon: Tim Geuvels

Partners: lokale natuurpuntafdelingen,

gemeenten, provincie Antwerpen,

landbouwers, landbouworganisaties, …

Doelgroep: particulieren, landbouwers,

natuurverenigingen, gemeentebesturen,

scholen en andere openbare besturen,…

Doelstelling:

Soortbescherming: de verdere

achteruitgang van huis- en

boerenzwaluw tegengaan via

laagdrempelige acties. Het aanbieden

van nestgelegenheid, optimaliseren van

nestlocaties, sensibilisatie en educatie.

Samenwerking met en tussen

landbouwers en natuurverenigingen

versterken.

Omschrijving:

Zwaluwen zijn niet weg te denken uit de boerenbuiten en toch zijn het er ieder jaar

minder en minder. De Vlaamse broedpopulatie huis- en boerenzwaluw gaat sterk

achteruit; de laatste dertig jaar is het aantal broedparen met ongeveer 75 procent

afgenomen. Hierdoor kwamen beide soorten op de Rode Lijst; huiszwaluw als bedreigd,

boerenzwaluw als achteruitgaand.

Via een samenwerking met de lokale Natuurpuntafdelingen, gemeentebesturen en

landbouwverenigingen kunnen de bestaande zwaluwkolonies beschermd worden:

inventarisatie – meldingen; sensibilisatie en educatie, gerichte kunstnestenactie,

gemeentelijk subsidiereglement, advies en tips voor zwaluwvriendelijke omgeving,

nazorg en controle.

Verloop actie

Uitgevoerd 2013

- Verwerking meldformulieren via website en beantwoorden vragen (telefonisch of

met plaatsbezoek) en verstrekken advies en tips voor zwaluwvriendelijke omgeving

- Leveren kunstnesten op 9 locaties: Brecht, Rijkevorsel, Broechem, Malle en

Stabroek: 39 nesten voor huiszwaluw, 8 nesten voor boerenzwaluw

- Sensibilisatie en communicatie via website, uitlenen tentoonstelling en

verspreiding folder, gemeentelijke infokranten,…

- Verlenen advies en ondersteuning bij verschillende lagere scholen. Lagere school

de Sleutel in Broechem heeft onder de dakrand 18 kunstnesten voor zwaluwen

opgehangen ism de lokale NP afdeling.



Foto’s bewoonde kunstnesten voor huiszwaluwen in Brecht.

Nazorg en opvolging

Er wordt blijvend aandacht besteed aan uitgevoerde acties, folder en tentoonstelling

kunnen uitgeleend worden.

Samen met de lokale natuurpuntafdelingen, scholen en de gemeenten zal blijvend

aandacht besteed worden aan de uitgevoerde acties (monitoring aantal bewoonde

zwaluwnesten, subsidiereglement) en zullen nieuwe oproepen beantwoord worden.

Financiering:

Basissubsidie Agentschap Natuur en Bos

Gelinkte acties

Actie 37 Afstemming gemeentelijke subsidiereglementen

Actie 49 Vergroening schooldomeinen



Actie 2 Weidevogels

Initiatiefnemer/trekker: VLM

bedrijfsplanner ism RLDV

Contactpersoon: Stijn Leestmans

Partners: landbouwers,

natuurverenigingen, jagers, landelijk

vlaanderen,…

Doelgroep: landbouwers

Doelstelling: via sensibilisatie en

terreinactie meewerken aan de

beschermingsacties rond weidevogels

Omschrijving: De populatiegrootte van weidevogels gaat achteruit. De reden voor hun

achteruitgang is niet ver te zoeken: weidevogels hebben het steeds moeilijker om een

volledig nest jongen groot te brengen. De nesten worden op veel plaatsen ongewild

vernield door maaiwerken, of platgetrapt door het vee. Om de achteruitgang tegen te

gaan en te zorgen dat weidevogels hun jongen groot krijgen kunnen landbouwers een

aantal maatregelen nemen zoals:

• later maaien of beweiden, wat het broedsucces en de overlevingskansen van de

kuikens verhoogt;

• akkerland om te zetten in grasland, wat de kwaliteit van de leefgebieden verbetert;

• nestbeschermers plaatsen;

• vluchtstroken aan leggen.

De bedrijfsplanner contacteert landbouwers en informeert hen wanneer gewenst tijdens

een bedrijfsbezoek over de mogelijkheden van beheerovereenkomsten voor

weidevogelbeheer.

Link IHD: (sensibilisatie rond) weidevogelbeheer is van belang voor

vogelrichtlijngebieden: De Maatjes, Wuustwezelheide en groot Schietveld, Schorren en

polders van de Beneden – Schelde, Kalmthoutse Heide.

Uitgevoerd 2013:

- Opvolging bestaande Beheersovereenkomsten (BO), in 2013 werden geen nieuwe

BO afgesloten in afwachting van het nieuwe gemeenschappelijk

landbouwbeleid.(GLB)

- Uitvoering haalbaarheidsonderzoek weidemelk (draagvlakverbredingsproject)

Nazorg en opvolging:

- VLM ism vrijwilligers lokale natuurpuntafdeling (nestbescherming)

- In 2014 de wordt ism Agentschap natuur en Bos, Vlaamse landmaatschappij,

partner, Regionaal landschap Kleine en Grote Nete een visie voor weidevogels in

de Noorderkempen opgemaakt.

Financiering:

- via bedrijfsplanner VLM



- via “Draagvlakverbreding Landbouw en Milieu” (een gezamenlijk initiatief van

Departement Leefmilieu, Natuur en Energie van de Vlaamse overheid,

Departement Landbouw en Visserij van de Vlaamse overheid, VLM, ANB)

Gelinkte acties:

Actie 29 Bedrijfsplanner

Actie 31 weidemelk

Actie 3 Vleermuizen

Initiatiefnemer/trekker: RLDV i.s.m.

Vleermuizenwerkgroep Natuurpunt

(Vlaams en lokaal)

Contactpersoon: Thomas Impens

Partners: vleermuizenwerkgroep,

natuurpuntafdelingen, Natuur 2000,

gemeenten, forten- en gidsenwerking,

Provincie Antwerpen, ANB…

Doelgroep: brede publiek

Doelstelling: via sensibilisatie en

terreinactie meewerken aan de

beschermingsacties rond vleermuizen

Omschrijving: Vleermuizen zijn beschermd in België. Zowat alle soorten staan onder

druk door habitatverlies en versnippering van het landschap. De Voorkempen wordt

getypeerd door belangrijke landschapselementen voor vleermuizen. Forten en bunkers

zijn belangrijke overwinteringsplaatsen. Holtes in oude bomen, dreven en netwerken van

KLE’s zijn belangrijke elementen in hun zomerhabitat. De Antitankgracht is een

belangrijk verbindend en geleidend element voor vleermuizen.

‘Mest’bunker De Merel – Brecht Kerk Overbroek

Link IHD: sensibilisatie en terreinacties dragen bij aan de instandhouding van de

vleermuizenhabitats (SBZ Historische fortengordels van Antwerpen als

vleermuizenhabitats, SBZ Bos- en heidegebieden ten oosten van Antwerpen)

Verloop actie:



Uitgevoerd 2013:

- overleg met partners: lokale vleermuiswerkgroepen, Vleermuiswerkgroep

Vlaanderen, gemeentebesturen,…

- projectvoorstel ingediend leader vleermuizen voor de leadergemeenten in het

werkingsgebied. Zwaartepunt lag bij beheer overwinteringsplaatsen (bunkers,

zolders, holle bomen) en verbindende elementen in het landschap, educatie en

sensibilisatie van vleermuizen als typische groep van de Voorkempen (zowel bos

als kleinschalig landschap). Project niet weerhouden. (Wuustwezel, Brecht,

Kalmthout en Essen)

- Organisatie van FORTIZON i.s.m. de werkgroep vleermuizen van de

natuurvereniging Natuur2000 in Oelegem (Ranst). Fortizon is een laagdrempelig

natuurbelevingsweekend voor ouders met hun kinderen. De nadruk lag op het

verkennen van de natuurlijke omgeving met alle zintuigen aan de hand van

survivaloefeningen. Gezien de activiteiten plaats vonden op het domein van het

Fort van Oelegem werd uitgebreid aandacht besteed aan vleermuizen, de

Antitankgracht en de vallei van het Groot Schijn.


- overleg en samenwerking case Vleermuizen ikv PPS² en landschapsbeelden:

vleermuizen als aandachtsoorten binnen het woonparkgebied rondom de

AntiTankGracht en binnen de werking rond landschapsbeeld parklandschap van de

Voorkempen.

- Uitschrijven projectvoorstel (kerkzolders en bunkers) voor extra financiering rond

uitvoering acties vleermuizen.

Financiering: basismiddelen RLDV en financiering projectmedewerker

landschapsbeelden via provincie Antwerpen, Terra Nova (zomerprogramma Provincie

Antwerpen)

Gelinkte acties:

Actie 43 Landschapsbeelden

Actie 53 Antitankgracht educatieve en recreatieve geleiding



Actie 4 Fauna-akkers voor solitaire bijen, vlinders, patrijs en haas

Initiatiefnemer/trekker: RLDV i.s.m.

de wildbeheereenheid Zandhovense

Heide (WBE) en de WBE’s van de

provincie Antwerpen


Partners: WBE’s, landbouwers,

imkerbonden, natuur- en

landschapsverenigingen,

gemeentebesturen, (privé) eigenaars

van bos- of natuurgebieden,

Doelgroep: WBE’s, landbouwers,

landschaps- en natuurverenigingen,

grondeigenaars,…

Doelstelling:

- Aanleggen van fauna-akkers als tijdelijke elementen in een netwerk van KLE’s,

stimuleren van het duurzaam beheer van het netwerk van KLE’s (met inbegrip

van de fauna-akkers)

- Aanleggen van fauna-akkers die een meerwaarde hebben voor verschillende

diergroepen: insecten, (akker)vogels, zoogdieren

- kennisuitwisseling en kennisoverdracht over het thema tussen geïnteresseerde

groepen: WBE’s, landbouwers, imkerverenigingen, private grondeigenaars en

beheerders, gemeentebesturen,…

- samenwerking vergroten tussen WBE’s, landbouwers, natuurverenigingen en

imkers rond het aanleggen van tijdelijke fauna-akkerranden.

Omschrijving:

De wildakkers die jagers aanleggen bestaan voor een groot deel uit maïs. Door

aangepaste zaadmengsels met kruiden en oude landbouwgewassen te gebruiken zijn

deze fauna-akkers geschikt voor een grote groep insecten, (akker)vogels en zoogdieren.

Daarbij vormen ze tijdelijke natuurelementen in het bestaande netwerk van kleine

landschapselementen. Door hun tijdelijk karakter is de aanleg van fauna-akkers een

haalbare kaart in een intensief gebruikt landschap. Verschillende opleidings- en

evaluatiemomenten laten jagers, landbouwers, natuurverenigingen, imkers toe kennis en

ervaringen uit te wisselen. Het project vormt op die manier een opstap om de werking

rond andere kleine landschapselementen en landschapsbeheer in het algemeen op te

zetten. Jagers maken gebruik van de communicatiemiddelen om het onderdeel

landschapsbeheer van hun werking onder de aandacht te brengen van het brede publiek.

Steeds meer groepen (imker- en natuurverenigingen, private eigenaars en

gemeentebesturen) raken geïnteresseerd in het onderwerp en nemen deel aan het

project. De opstart van een laagdrempelige monitoring moet toelaten het project verder

te sturen. Door nadruk te leggen op beheervormen als hooiland- en ruigtebeheer en het

aanleggen van bosranden krijgt deze maatregel een meer duurzaam karakter. Sinds

2012 is dit een provinciebreed project gedragen door de 4 regionale landschappen van de

Provincie Antwerpen en gecoördineerd door Regionaal Landschap de Voorkempen.



Link IHD’s: met het fauna-akkerproject worden WBE’s, landbouwers,

imkerverenigingen, gemeentebesturen en privé-eigenaars gesensibiliseerd om hun rol als

landschapsbeheerder op te nemen. Door de link te leggen met landschapsbeelden kan

ook aan realisatie van IHD’s een bijdrage geleverd worden.

Verloop actie

Uitgevoerd 2013

- coördinatie van het provinciebreed (deelname 4 regionale landschappen provincie

Antwerpen) de PDPO-projecten ‘Fauna-akkers, tijdelijke natuur op het platteland’

en ‘Fauna-akkers, een duurzame samenwerking

- Ontwikkelen van 5 één- en meerjarige zaadmengsels op basis van de evaluatie

met de betrokken actoren

- aanbieden van fauna-akkermengsel voor het inzaaien van 130 ha (binnen de

provincie Antwerpen) eenjarige en meerjarige fauna-akkers. In de voorkempen

werd 74 ha ingezaaid

- meer dan 70 deelnemers (jagers, landbouwers, gemeentebesturen,

particulieren,…) in de Voorkempen

- organisatie en begeleiden van 3 workshops over de aanleg en het onderhoud van

fauna-akkers en monitoring.

- begeleiden en mee uitvoeren van een laagdrempelige monitoring op 7 locaties in

de provincie Antwerpen waarvan 5 locaties in de Voorkempen

- Kennisuitwisseling binnen Vlaanderen via presentaties, uitwisselings- en

studiemomenten

Workshop monitoring workshop aanleg en onderhoud

fauna-akkers 2013 opstelling monitoring




Via WBE-overleg, provinciaal overleg tussen de regionale landschappen,

terreinbezoeken en monitoring (afstemming met partners en provinciale

stuurgroep) zal fauna-akkerproject opgevolgd worden.

Afronden PDPO-project ‘Fauna-akkers, tijdelijke natuur op het platteland’ eerste

helft van 2014, uitvoeren PDPO-project fauna-akkers ‘een duurzame

samenwerking’:

provinciebreed aanbieden van geschikte zaadmengsels

benaderen van fauna-akkers in functie van netwerk KLE’s (autochtone bomen,

landschapsbeelden,…)

extra aandacht voor sensibilisatie landbouwsector

verwerken gegevens laagdrempelige monitoring (insecten waaronder solitaire

bijen, vlinders, …) in rapport

kennisopbouw en –uitwisseling via opleidingsmomenten, presentaties voor

doelgroepen, evaluatie, technische fiche, ontmoetingsmoment landbouwers-

jagers

handhaven van regelmatig overleg via lokaal WBE-overleg

verwerking gegevens (aanduiding locaties) in gisdatabase als stimulans om te

voorkomen dat op foutieve locaties wordt ingezaaid.

Financiering:

PDPO-project ‘fauna-akkers, tijdelijke natuur op het platteland’ en ‘fauna-akkers, een

duurzame samenwerking’: personeelsinzet provinciale afstemming, aankoop

zaadmengsel, communicatiemateriaal,…

Agentschap voor Natuur en Bos: via projectsubsidies aan WBE’s aankoop zaadmengsels

Gelinkte acties


Actie 44 Infowanden voor draagvlakvorming rond projecten en acties

Actie 36 Plant van hier, platteland van hier

Actie 5 Hoogstamboomgaarden



Partners: gemeentebesturen, natuur-

en landschapsverenigingen, (privé)

eigenaars, landbouwers

Doelgroep: particulieren, lokale

verenigingen, gemeentebesturen



Doelstelling:

Herstel en aanleg van hoogstamboomgaarden om

- de (visuele) landschappelijke integratie te verhogen

- de biodiversiteit te bevorderen

- de cultuurhistorische waarden te versterken.

Sensibilisatie rond hoogstamboomgaarden

Omschrijving: Het herstel of de aanplant van hoogstamboomgaarden zijn voorbeelden

van kleinschalige acties die kunnen worden uitgevoerd door landschapsanimator en –

team. Bijkomend wordt advies en ondersteuning geboden in het beheer en aanplant van

hoogstambomen.

Verloop actie

Uitgevoerd 2013

- Er werden 65 hoogstamfruitbomen bij 6 verschillende particulieren

geleverd/aangeplant.

- 17 terreinbezoeken vonden plaats ifv adviesverlening en aanplant/herstel van

hoogstamboomgaarden bij particulieren.

- Op 3 augustus werd een cursus zomersnoei van fruitbomen georganiseerd ism

Nationale Boomgardenstichting. De cursus was volzet, 15 personen namen deel

aan de vorming.

Aanplant hoogstamboomgaard cursus zomersnoei Essen

Nazorg en opvolging

Eigenaars met hoogstamboomgaarden kunnen blijvend rekenen op

adviesverlening en ondersteuning. Afhankelijk van de financiële middelen kan

realisatie ook ondersteund worden.

Voorbereiden van een herhalingscursus ‘vormen onderhoudsnoei van fruitbomen’

in het werkingsgebied (voor 2015)

Voorbereiden van een zomer- en onderhoudsnoei in Schoten (zomer en najaar

2014)

Samen met de gemeente Ranst wordt bekeken om de sapmobiel naar de

gemeente te laten komen zodat de inwoners en de inwoners van de omliggende

gemeenten hun sap kunnen laten persen.

Adviesverlening, aanleg en herstel van hoogstamboomgaarden bij particulieren,

verenigingen en gemeenten wordt verder uitgebouwd.

Voorjaar 2014 zal een aanplant van een voorbeeldhoogstamboomgaard in het

parkgebied Halle-hof georganiseerd worden met financiële middelen van een

DRST-subsidie project. Ode Antwerpse rassen worden gebruikt, met meer info op

een infobord.



Ook worden in het voorjaar van 2014 op 4 andere locaties boomgaarden hersteld,

uitgebreid of nieuw aangelegd.

Financiering: via Onroerend Erfgoed, provincie (werking landschapsanimator) en

subsidie provincie DRST.

Gelinkte acties:


Actie 6 Poelen en vennen



Partners: gemeenten, landbouw- en

natuurorganisaties, wildbeheereenheden

Doelgroep: landschaps- en

natuurverenigingen, landbouwers,

grondeigenaars, particulieren,

gemeenten, …

Doelstelling:

Behoud, herstel en uitbreiding van het netwerk van kleine (amfibie)poelen/vennen in

functie van natuurbehoud en natuurverbindingen, landschapsherstel en

landschapsbeleving.

Omschrijving:

Vennen en poelen zijn waardevol als typisch landschapselement in de Voorkempen en

van belang als habitat amfibieën (oa Kamsalamander).

Alvorens tot actie over te gaan voor de aanleg en –herstel wordt een eerste selectie

gemaakt van de aanvragen op basis van luchtfoto’s, kaartmateriaal en een

telefoongesprek met de eigenaar. Vervolgens wordt een terreinbezoek uitgevoerd,

waarbij de omgeving (kolonisatiekansen voor planten en dieren) wordt ingeschat, een

boring wordt gedaan (bij poelen) om de grondwaterstand te controleren, er wordt

nagegaan of geen kwetsbare vegetaties kunnen vernietigd worden, de toegankelijkheid

voor de kraan wordt geverifieerd, en een aantal voorwaarden worden afgestemd met de

verwachtingen van de eigenaar/pachter. Bij akkoord wordt een contract opgemaakt en

organiseert RLDV de uitvoering van de werken.

Link met IHD: het behoud, beheer en herstel van poelen en vennen draagt bij aan de

instandhouding van kamsalamanderhabitats (ondermeer Kooldries-Hoofsweer). Vennen

en poelen zijn belangrijke bouwstenen van heidehabitats en kunnen belangrijk zijn als

natuurverbinding.

Verloop actie

Uitgevoerd 2013



- RLDV heeft voor 4 aanvragers een stedenbouwkundige vergunning opgemaakt,

goed voor 5 nieuwe poelen te graven in 2014.

- Via verschillende projecten zijn er in 2013 in totaal 4 poelen en 1 ven aangelegd.

PROJECT OP VRAAG VAN GEMEENTE UITGEVOERD

KLE-project particulier Ranst 2 nieuwe poelen

particulier Ranst Aanvraag

vergunning

Particulier (vzw) Zoersel 1 nieuwe poel

Landschapsanimator particulier Malle 1 nieuw ven

particulier Ranst 1 nieuwe poel

particulier Essen Aanvraag

vergunning (2)

school Wuustwezel Aanvraag

vergunning

VZW Malle Contact voor

herstel 1 poel

Aanleg poel Ranst Poel in Zoersel na 6 maanden

Financiering:

- 30% door eigenaar, 70% via RLDV (Onroerend erfgoed en KLE- subsidie DMN

Provincie Antwerpen)

Nazorg en opvolging

Eigenaars kunnen blijvend rekenen op adviesverlening voor aanleg en

onderhoud van poelen/vennen. Afhankelijk van de financiële middelen kan


Momenteel lopen er 4 stedenbouwkundige aanvragen voor de aanleg van 5

nieuwe poelen. Indien er een goedgekeurde aanvraag is ontvangen worden

de werken uitgevoerd in 2014.

RLDV zal verder opzoek gaan naar geschikte locaties en partners om het

netwerk van poelen/vennen te verbeteren en waar kan, uit te breiden.

Gelinkte acties






Actie 7 Knotbomen en knotteam



Partners: gemeentebesturen met extra

aandacht voor de gemeenten Ranst en

Stabroek.

Doelgroep: particulieren, lokale

verenigingen, gemeentebesturen,

landbouwers, eigenaars van knotbomen

Doelstelling:

- Herstel, aanplant knotbomen

de (visuele) landschappelijke integratie te verhogen

de biodiversiteit te bevorderen

de cultuurhistorische waarden te versterken

- Sensibilisatie rond knotbomen

- Oprichting knotteam

- Extra acties ondernemen binnen de gemeenten Ranst en Stabroek, de

‘knotgemeenten’ binnen het Regionaal Landschap alsook de districten

Berendrecht, Zandvliet en Lillo.

Omschrijving: Het herstel of de aanplant van knotbomen zijn voorbeelden van

kleinschalige acties die kunnen worden uitgevoerd door landschapsanimator en –team.

Bijkomend wordt advies en ondersteuning geboden in het beheer en aanplant van

knotbomen.

Verloop actie

Uitgevoerd 2013

- Oproep houtaanbieders voor het knotteam in de gemeentelijke infokranten

voorjaar 2013.

- Inventaris knotbomen in Ranst: 2 stagiairs werkten aan een inventaris van

knotbomen, deze werd afgewerkt.

- Coördinatie van vraag en aanbod en begeleiding knotteam.

- Fase 1 achterstallig beheer van 17 oude knoteiken op het domein Reigersbos in

Stabroek door het landschapsteam, leden van het knotteam waren aanwezig om

de manier van werken te bekijken.

- Herstel/beheer knotbomen:

Er werden 180 knotbomen gesnoeid door 10 vrijwilligers bij particulieren

tijdens het seizoen van 2012-213.



Knotwilgen Zoersel knoteiken Berendrecht

Financiering: Onroerend Erfgoed en subsidie DMN Provincie Antwerpen

Nazorg en opvolging

Eigenaars kunnen blijvend rekenen op adviesverlening voor aanleg en onderhoud

van knotbomen. Afhankelijk van de financiële middelen kan realisatie ook

ondersteund worden. Het knotteam zorgt voor verdere ondersteuning naar beheer

van knotbomen.

Evaluatie tweede seizoen werking knotteam

Begeleiding en coördinatie knotteam winter 2014-2015

Oproep houtaanbieders 2014

Organisatie nieuwe opleiding knotters (18 januari 2014)

Aanplant en achterstallig onderhoud knotbomen

Volgende fase achterstallig beheer knoteiken in Stabroek (domein reigersbos zie

LA)

In 2014 wordt met de gemeente Ranst bekeken om acties op te zetten rond de

inventaris knotbomen die in 2013 is samengesteld.

Gelinkte acties:

Actie 18 Relictzone Reigersbos




Actie 8 Hagen, heggen en houtkanten


Contactpersoon: Ines van Limbergen,

Tim Geuvels, Kevin Grieten en Thomas

Impens

Partners: gemeenten, landbouwers,

lokale natuurpuntafdelingen, Onroerend

Erfgoed, ANB, Bosgroep, …

Doelgroep: brede publiek, landbouwers,

particulieren, WBE,

natuurpuntafdelingen,….

Doelstelling: Behoud, beheer en aanleg

van waardevolle houtkanten, heggen

Omschrijving: het Regionaal Landschap ondersteunt en sensibiliseert eigenaars in het

aanplanten, onderhouden van heggen en houtkanten.

Verloop actie

Uitgevoerd 2013

Beheerd (lm) Aangeplant (lm)

houtkanten 400 1100

Heggen en hagen 400 950

Financiering: Onroerend Erfgoed, Leader, RLDV, LNE, Provincie Antwerpen, …

Nazorg en opvolging

Eigenaars kunnen blijvend rekenen op adviesverlening voor aanleg en onderhoud

van hagen/heggen en houtkanten. Afhankelijk van de financiële middelen kan


Via de werking van de landschapsanimator en andere landschapsprojecten werkt

RLDV verder aan het behoud, beheer en aanplant van houtkanten, heggen en

hagen.

Gelinkte acties

Actie 12 Beschermd landschap Brechtse Heide




Actie 41 Draagvlakvorming landschapsontsnippering ecoduct De Munt




Actie 9 Natuurwerking in tuinen

Initiatiefnemer/trekker: RLDV en

provincie Antwerpen

Contactpersoon: Ines Van Limbergen

Partners: gemeentebesturen,

natuurverenigingen, gidsenwerking,

provincie Antwerpen, provinciaal natuur

en landschapshuis (NALAH),…


Doelstelling: sensibilisatie en educatie

rond natuur in de tuin

Omschrijving:

Doel is het uitwerken van een loketfunctie voor het brede publiek voor vragen over

natuurthema’s dicht bij huis. In hoofdzaak willen we advies verlenen voor tal van

algemene en specifieke vragen die het brede publiek stelt op basis van ervaringen die ze

opdoen in en rond hun woning.

Veel informatie is reeds beschikbaar. In de eerste plaats moet informatie over het brede

thema ‘natuur in en rond het huis’ verzameld en geordend worden zodat deze efficiënt

overgedragen kan worden. Daarnaast wordt met ervaringsdeskundigen

(gemeentebesturen, natuurverenigingen) afgetoetst op welk type vragen antwoorden

ontbreken en informatie nodig is. Pas daarna kan deze functie van natuurloket opgestart

en gecommuniceerd worden.

Verloop actie

Uitgevoerd 2013:

- Promotie ‘Tuinwijzer’ en sensibilisatie rond natuur in de tuin op tal van

evenementen.

- Mogelijkheden en kansen van ‘stadsimkerij’ worden onderzocht.

- Voorbereiding project landschapsbeelden wara een luik natuurwerking in tuinen in

zit ifv woonparkgebieden; Uitvoering 2014

- Ondersteuningsmogelijkheden uitwerken rond inrichting volkstuinen (zie actie 14)

in randstedelijk gebied.

Financiering: basismiddelen RLDV, bijkomende subsidie wordt nog gezocht

Gelinkte acties

Actie 14 Beschermd Landschap Ertbrugge





Actie 10 Heideherstel


Contactpersoon: Kevin Grieten en Tim

Geuvels, Thomas Impens

Partners: gemeentebesturen,

natuurverenigingen, private eigenaars,

ANB, …

Doelgroep: gemeentebesturen,

natuurverenigingen, private eigenaars,…

Doelstelling: Behoud en herstel van

kleinschalige heiderelicten door het

uitvoeren van (achterstallig) beheer.

Omschrijving: De Provincie Antwerpen wordt gekenmerkt door een belangrijk aandeel

heidehabitats geconcentreerd in enkele grote gebieden zoals de Kalmthoutse Heide en

het Groot Schietveld. Daarbuiten zijn heidehabitats opgenomen in de omschrijving van

verschillende habitatrichtlijngebieden (SBZ) en komen ze versnipperd maar wijd

verspreid voor als relicten in bossen, ruigtes, bermen,… Aandacht gaat naar het beheer

en herstel van deze elementen in functie van verschillende projecten.

Verloop actie

Uitgevoerd 2013

- Uitvoering maaien plagwerken in het gagelstruweel Driehoeksbos (fase 1)

- Uitvoering plagwerken ifv herstel vochtige heide op domein Heihuyzen te Malle

(8000 m²)

- In samenspraak met de eigenaar werd een Quickwin-dosssier (subsidieaanvraag

i.f.v. de instandhoudingsdoelstellingen) aangevraagd bij ANB voor het herstel van

meer dan 4ha duingrasland en elementen van vochtige heide op het domein

Heihuyzen in Malle.

Heideherstel Heihuyzen


- Voorbereiding herstel voor het gagelstruweel in het Driehoeksbos (Fase2) en

omgeving.



- Start uitvoering Quickwin domein Heihuyzen, einde voorzien in 2015.

Link met IHD: Naast enkele grote heidegebieden omvatten de bos- en heidegebeiden

ten oosten van Antwerpen (BE2100017 (1-14)) en de Vallei van de Kleine Nete

(BE2100026 (1-13)) sterk versnipperde heidehabitats. Aandacht gaat naar de G-IHD

verstoringen van de waterhuishouding, eutrofiëring, verzuring, niet afgestemd menselijk

gebruik en vegetatiewijziging.

Financiering: driehoeksbos: plant van hier, onroerend erfgoed, gemeente Schilde,

particuliere eigenaar.

Quickwin Heihuyzen: ANB, eigenaar, RLDV

Gelinkte acties

Actie 14 Domein heihuizen

Actie 11 Instandhoudingsdoelstellingen


Actie 11 Instandhoudingsdoelstellingen (IHD’s bij particulieren in SBZ

bossen en heiden ten oosten van Antwerpen)

Initiatiefnemer/trekker: Vlaamse

Koepel Bosgroepen en Vlaams Overleg Regionale Landschappen


Thomas Impens, Moira Heyn

Partners: Bosgroepen, regionale

landschappen, ANB

Doelgroep: Particuliere eigenaars

Doelstelling: Het faciliteren van het

leveren van een bijdrage door private

eigenaars aan de realisatie van de

instandhoudingsdoelstellingen in

Vlaanderen

Omschrijving: Om soorten te houden in Speciale Beschermingszones SBZ moeten, in

ons versnipperd landschap, ook de randen en de verbindingen kwalitatief zijn. Elk gebied

vraagt daarom ook maatwerk. In elk gebied zal het realiseren van SBZ een werk zijn dat

niet door één partner kan worden gedragen en gerealiseerd. Het zal werk zijn van vele

handen en schouders.

Bosgroepen en regionale landschappen ambiëren het faciliteren van het leveren van een

bijdrage door private eigenaars aan de realisatie van de instandhoudingsdoelstellingen in

Vlaanderen.

Om de samenwerking van bosgroepen en regionale landschappen maximaal tot expressie

te laten komen, is het de bedoeling dat beide organisaties in de geselecteerde

focusgebieden maatregelen plannen die elkaar wederzijds versterken.



Om die reden worden soortgroepen gekozen die gebaat zijn bij de combinatie van rijk

gestructureerde overgangen tussen bos en open landschap en waar (de som van vele)

kleine maatregelen een echte meerwaarde zijn.

Verloop actie

Uitgevoerd 2013

In Juni werd een life- dossier ingediend door Vlaamse Bosgroepen en Regionale

landschappen rond instandhoudingsdoelstellingen bij particulieren , eind 2013

werd het dossier niet weerhouden.

Opmaak inventaris mogelijke nieuwe projecten ifv van de IHD.

Indienen Quick win (subsidie oproep ANB) voor het domein Heihuyzen te Malle ifv

herstel van een 4ha duingrasland met elementen van vochtige heide.

Afstemming tussen provincie, bosgroepen regionale landschappen rond aanpak

acties en projecten IHD.

Dichtgegroeid duingrasland Domein Heihuyzen

Financiering: Quick win ANB, basisfinanciering RLDV


De mogelijkheden worden verder onderzocht om in te zetten op IHD, de werking van

RLDV zal deels geheroriënteerd moeten worden naar IHD acties.

Gelinkte acties

Actie 3 Vleermuizen





3.2 LANDSCHAPSZORG EN STREEKEIGEN KARAKTER

3.2.1 ALGEMENE LANDSCHAPSZORG



Contactpersoon: Thomas Impens,

Marie Kuppens en Kevin Grieten

Partners: gemeenten, landbouwers,

lokale natuurpuntafdelingen, Agentschap

Onroerend Erfgoed, ANB, Bosgroep

Antwerpen Noord, beheercommissie

Brechtse Heide, …

Doelgroep: landbouwers, landschaps-

en natuurverenigingen, particuliere

(bos)eigenaars, WBE’s, ruiters, toerisme

en recreatie,…

Doelstelling:

- Opmaak en uitvoering van het landschapsbeheerplan Brechtse Heide

- Begeleiding tot zelfstandige beheercommissie Brechtse Heide

- Starten met de uitvoering van het landschapsbeheerplan via stimulerend project:

Opzetten en begeleiden werkgroepen om kennis en ervaring uit te wisselen

Laten uitvoeren van een functietoekenningsstudie van de zandwegen in de

Brechtse Heide

Begeleiden deelnemers in het aanvragen van vergunningen en

landschapspremies

Organiseren van cursusmomenten over beheer en onderhoud kleine

landschapselementen

Uitvoeren voorbeeldprojecten rond onderhoud en herstel kleine

landschapselementen

Organiseren van publieksactiviteiten rond de Brechtse Heide voor inwoners

betrokken gemeenten

Opmaak van een informatiewand over de Brechtse Heide

Opmaak van informatieborden

Opmaak van een inspirerend fotoboek over de Brechtse Heide

Organiseren van een zomerpicknick in 2012 in de Brechtse Heide

Organiseren van een themadag/studiedag rond agrarisch natuur- en

landschapsbeheer

Omschrijving:

Het Regionaal Landschap stimuleert via het opvolgen en begeleiden van de

beheercommissie en door geregeld overleg met eigenaars, beheerders en gebruikers in

de uitvoering van het in 2009 gefinaliseerde landschapsbeheerplan . Voor de Brechtse

Heide en omgeving worden een aantal voorbeeldprojecten uitgewerkt die kaderen binnen

de voorgestelde maatregelen uit het landschapsbeheerplan en die meerdere

actiedomeinen integreren.



Na de goedkeuring van het landschapsbeheerplan in oktober 2009 nam de Provincie

Antwerpen een stap terug in de begeleiding van de beheercommissie. RLDV stimuleerde

sindsdien de beheercommissie Brechtse Heide om zelfstandig te werken.

In 2010 startte RLDV ism de Beheercommissie het Leader-project ‘Brechtse Heide: de

moeite waard!’. Dit project legt de nadruk op de uitvoering van het

landschapsbeheerplan in samenwerking met alle actoren van de Brechtse Heide.

Het landschap de Brechtse Heide heeft, op vraag van de lokale actoren en bewoners een

sterke impuls nodig. Lokale actoren en bewoners wensen actief betrokken te worden bij

het waarderen én ontwikkelen van de landschappelijke kwaliteiten van dit gebied. Deze

impuls moet meervoudig zijn:

- A Ondersteunen van lokale actoren, bevorderen van wederzijds begrip en

samenwerking (bottum-up tot stand gebracht door de opmaak van het

landschapsbeheerplan laten doorwerken in effectieve terreinrealisaties en acties,

partnerships, netwerk en sociale cohesie realiseren, gezamenlijk uitwerken van

geïntegreerd, gebiedsgericht, plattelandsproject)

- B Actie op terrein, een aantal knelpunten wegwerken; stimuleren van

onderhoud en leefbaarheid van het platteland door landbouwers (nieuwe

partnerships voor landschapsonderhoud: landbouwers – natuurpunt – gemeente)

- C Bewoners en actoren (brede publiek) betrekken, resultaten uitdragen:

communicatie, appreciatie en inspiratie.

Deze meervoudige impuls zal resulteren in een verhoogde betrokkenheid, concrete

terreinacties, activiteiten en kennisoverdracht.

Verloop actie

Uitgevoerd 2013

- Het Leader-project Brechtse Heide werd afgerond in juni 2013. Verschillende

acties werden nog afgewerkt waaronder:

Terreinacties: houtkantbeheer, vogelkersbestrijding (bos en houtkanten),…

plaatsen van 3 permanente infoborden

themamoment met uitdragen van resultaten en conclusies

organiseren 2 beheercommissies

- Op 7 november 2013 werd het Leader-project Brechtse heide verkozen

tot het Prima Plattelandsproject 2013 in de categorie Duurzame

maatschappelijke betrokkenheid, een wedstrijd uitgeschreven door het Vlaams

Ruraal Netwerk

De voorzitter van de landbouwraad Brecht groepsfoto winnaars binnen de

neemt de prijs in ontvangst namens provincie Antwerpen

de beheercommissie Brechtse Heide



Financiering:

Leader MarkAante Kempen: financiering project ‘Brechtse Heide: de moeite waard!’

Gemeente Brecht: cofinanciering Leader-project: wegenherstel en onderhoud

Provincie Antwerpen: cofinanciering Leader-project: inspirerend fotoboek

Boerenbondvereniging voor Projecten vzw: cofinanciering Leader-project:

personeelsondersteuning uitwerking projectdeel A en C

Centrale van de Landelijke Gilden vzw: cofinanciering Leader-project:

personeelsondersteuning uitwerking projectdeel A en C

Nazorg en opvolging

Na het leaderproject zal een basisondersteuning geboden worden aan eigenaars

binnen de Brechtse heide inzake adviesverlening en ondersteuning bij het

aanvragen van landschapspremies, BO via de bedrijfsplanner, …

Indien zich mogelijkheden voordoen wordt een nieuw gebiedsgericht project

opgestart om de bestaande dynamiek in het gebied te ondersteunen.

Administratieve ondersteuning op vragen van de inwonende en beheercommissie

Gelinkte acties

Actie 2 weidevogels

Actie 4 Fauna-akkers voor solitaire bijen, haas en patrijs

Actie 6 Poelen

Actie 8 Hagen en houtkanten



Actie 44 infowanden voor draagvlakvorming en –verbreding acties

Actie 13 Beschermd Landschap Bos van Ranst

Initiatiefnemer/trekker: Provincie

Antwerpen


Partners: Provincie Antwerpen,

Onroerend Erfgoed, gemeente Ranst +

toekomstige leden van de

beheercommissie.

Doelgroep: eigenaars van het

beschermd landschap

Doelstelling: Opmaak van een

gedragen Landschapsbeheerplan om

vervolgens concrete acties op terrein te

realiseren.

Omschrijving:

Regionaal Landschap sensibiliseert de verschillende partners/eigenaars en stimuleert de

oprichting van een beheercommissie opvolgen en opmaak van een landschapsbeheerplan

en zal door geregeld overleg met eigenaars, beheerders en gebruikers de uitvoering van

het ervan stimuleren. Provincie Antwerpen is trekker in de opmaak van het

landschapsbeheerplan, RLDv is afhankelijk van de timing die de provincie aanhoud.



Verloop actie

Uitgevoerd 2013

- Opvolging beheercommissie

Financiering: De kosten voor de opmaak van het landschapsbeheerplan worden door de

Provincie Antwerpen gedragen, uitvoering via Onroerend Erfgoed en eigenaars.

Gelinkte acties:

/

Actie 14 Beschermd Landschap Ertbrugge

Initiatiefnemer/trekker: RLDV op

vraag van Agentschap voor Natuur en

Bos


en Marie Kuppens

Partners: Agentschap Voor Natuur en

Bos, Onroerend Erfgoed, Provincie

Antwerpen, district Deurne, stad

Antwerpen, gemeente Wijnegem, vzw

volkstuinen, nationale

boomgaardenstichting, buurtwerking

Ertbrugge, Red de Voorkempen vzw,

vzw levanto, NP, Velt vzw, NP

Schijnvallei …

Doelgroep: eigenaars van het

beschermd landschap en omwonenden

Doelstelling: Landschapsherstel van het Beschermd Landschap. Opmaak van een

gedragen Landschapsbeheerplan om vervolgens concrete acties op terrein te realiseren

met diverse partners.

Omschrijving:

Het Agentschap voor Natuur en Bos is van grote delen van dit gebied eigenaar. Ze willen

het gebied inrichten en willen gastheer zijn voor mooie voorbeeldprojecten zoals

- Uitbreiding en (her)inrichting moestuinencomplex (volkstuintjes)

- Heraanplant hoogstamboomgaard: mogelijkheid om alle ‘Antwerpse fruitsoorten’

aan te planten

- Heropmetsen tuinmuur en aanplant leifruit

- Aanleg poel

- Aanleg dreef en aanplant houtkanten en mantelzoomvegetatie

- Onderhoud reeds aangelegde zaadboomgaard

De taak van het Regionaal Landschap bestaat er in om partners samen te brengen en

een draagvlak bij de eigenaars en/ of partners te creëren voor landschapsherstel

eventueel via de opmaak van het landschapsbeheerplan en de uitvoering hiervan door de

verschillende partners.

Verloop actie

Uitgevoerd 2013



- Opmaak en indiening subsidiedossier voor moestuinencomplex Ertbrugge ism

partners ANB, District Deurne, vzw Volkstuinen, … met link naar stadslandbouw

en stadsimkerij

- Uitvoering bodemanalyse

- Overleg met District Deurne en gemeente Wijnegem om de voorbereiding van de

opmaak van landschapsbeheerplan voor Ertbrugge op te starten.

- Overleg met partners ifv opstart project. (uitvoering op te starten in 2014)

Financiering: Onroerend Erfgoed, betrokken gemeente en district, Agentschap voor

Natuur en Bos,…

Gelinkte acties:


0 Hagen en houtkanten

Actie 9 Natuurloket: natuurwerking in tuinen

Actie 15 Buitengewone plekjes

Initiatiefnemer: RLRivierenland

(hoofdpromotor) i.s.m. Antwerpse Regionale Landschappen

Contactpersoon: Kevin Grieten, Karlien

Maes

Partners: Provincie Antwerpen, RLDV,

RL Schelde-Durme, RL Kleine Grote

Nete, Landschapspark Zuidrand,

Antwerpse gemeenten, overige

instanties, brede publiek…

Doelgroepen: Brede publiek

(gemeenten, open ruimte gebruikers, andere instanties, …)

Doelstelling

Door opknappen en vergroenen willen de Antwerpse regionale landschappen 50 locaties

in de provincie Antwerpen transformeren tot “buiten-gewone plekjes”. Dit door een

participatieve benadering waarbij het brede publiek een centrale rol speelt in het project.

Zij zorgen voor het aanmelden van locaties en kunnen ook ingeschakeld worden bij de

opknapwerken. We willen aantonen dat je met vele kleintjes een groot verschil kan

maken. Volgende doelstellingen staan hierbij voorop:

- Een rechtstreekse kwaliteitsverbetering van de leefomgeving in de Antwerpse

gemeenten

- Een verhoging van de beleefbaarheid van woon- en werkomgeving

- Een verhoogde betrokkenheid van gemeenten en inwoners

- Draagvlakvergroting voor het belang van groen, ook de kleine plekjes

- De buiten-gewone plekjes fungeren als demonstratieprojecten waarmee een

katalysator-effect wordt beoogd om bijkomende locaties aan te pakken



Omschrijving

Via dit project zullen in heel de provincie Antwerpen zo’n 50 locaties opgefleurd worden.

Dit is niet alleen ten voordelen van de natuur maar ook ten voordelen van de openruimte

gebruikers van deze locaties. Er zijn zoveel plekjes en hoekjes in de provincie die tussen

de mazen van het net glippen. We zetten daarom ook vooral in op de sociale betekenis

van het groen om zo een breed publiek aan te spreken en een mooie samenwerking

tussen mens en natuur tot stand te brengen die ook na het project nog blijft

voortbestaan.

Door het opknappen van deze plekjes tonen we aan het brede publiek dat je met relatief

kleine ingrepen (zonder vergunningplicht) grote veranderingen kan maken.

Het project werkt daardoor mee aan landschapszorg maar speelt ook een belangrijke rol

in de sensibilisatie van het thema.

Verloop actie

Uitgevoerd 2013

Uitvoering van het project:

- Sensibilisatie van de gemeente:

o In totaal nemen 15 gemeentes in het werkingsgebied deel aan het project

o 2 gemeentes buiten het werkingsgebied vallen eveneens binnen de

verantwoordelijkheid van RLDV

o Overleg met de deelnemende gemeentes voor de opmaak van een shortlist

met 3-5 plekjes per gemeente waarop de mensen konden stemmen

- Informatiecampagne naar het brede publiek

o Opmaak en verspreiding van affiches en flyers voor het aanmelden van

plekjes.

o Opmaak en verspreiding van affiches en flyers voor het stemmen van het

meest verrommelde plekje in elke deelnemende gemeente.

o Oproep tot indiening en stemmen via zoveel mogelijk informatiekanalen

- Ontwerp Buiten-gewone plekjes

o Buurtbewoners, jeugdbewegingen, scholen, andere verenigingen en

openruimte gebruikers werden betrokken bij ontwerp.

o Terugkoppeling van de ontwerpen met de gemeenten en definitieve

goedkeuring

Nazorg en opvolging

Aanleg Buiten-gewone plekjes

In de kijker zetten van de realisaties, oa op de projectwebsite.



Opzetten van publiekswedstrijd waarin het brede publiek kan stemmen op het

mooiste buiten-gewone plekje. Er worden 3 plekjes verkozen die dan een

publieksevenement verdienen.

RLDV zal de opgeknapte plekjes na 2 en na 5 jaar gaan bezoeken ter

ondersteuning van de eigenaar. Er zal ook getracht worden bijkomende locaties

vanop de shortlist aan te pakken en eigenaars hierin ook te stimuleren. Hier kan

de landschapsanimator ook bijspringen indien de locaties in ankerplaats of

relictzone gelegen zijn.

financiering

Financiering opknap- en ingroeningswerken 50 plekjes: € 65% door PDPO en 35% door

eigenaar.

Gelinkte acties


Actie 7 Knotbomen en knotteam

Actie 8 Hagen heggen en houtkanten


Actie 16 Turfrelicten in beeld

Initiatiefnemer/trekker: RLDV,

gemeente Wuustwezel, Essen en

Kalmthout

Contactpersoon: Ines Van Limbergen,

Kevin Grieten

Partners: Vlaamse en nederlandse

partners -Provincie Antwerpen, Provincie

Noord Brabant, heemkundige kringen,

Agentschap voor Natuur en Bos,

Onroerend Erfgoed, Streekhuis

Brabantse Wal, gemeente Rucphen,

Natuurpunt, Onroerend Erfgoed,

toeristische diensten/verengingen,…

Doelgroep: brede publiek, inwoners

van de betrokken gemeenten

Doelstelling: Verhogen en in het beeld brengen van het cultuurhistorisch aspect van de

turfgeschiedenis in de aanwezige agrarische – en natuurlandschappen (procesvorming,

draagvlak en terreinrealisaties). Hierbij wordt een draagvlak en waardering gecreëerd bij

bewoners, ondernemers in het projectgebied, partners, …. Bovendien coördineren we de

gezamenlijke acties binnen het grensoverschrijdende transleaderproject samen met

Nederland

Omschrijving:

Van de turfwinning is nog weinig herkenbaar in het landschap. De meeste turfvaarten

zijn of verdwenen of naar kleinere beken of grachten geëvolueerd. Enkele vennen in de

omgeving doen ons nog terugdenken aan dit rijke verleden.

Door de snelle evolutie van het veranderend landgebruik raken inwoners vervreemd van

het landschap waarin ze wonen. Terwijl dit landschap al eeuwenlang onderhevig is aan

een wisselwerking tussen mens en omgeving.



De turfgeschiedenis leeft! De geschiedenis van de Turf spreekt vele mensen tot de

verbeelding. Diverse verenigingen, personen, gemeenten,… zijn actief rond het thema

‘Turf’. Zowel op landschappelijk, cultuurhistorisch als toeristisch vlak. Doordat de

turfregio zich situeert over de landsgrenzen van België en Nederland heen zijn we een

grensoverschrijdend project gestart om het gehele plaatje van de turfgeschiedenis in

beeld te brengen.

Acties die binnen het project zijn opgenomen:

Gezamenlijke acties (leader MAK, leader de Baronie en Streekhuis Brabantse Wal):

- Opmaak van een abc over de turfgeschiedenis

- Wetenschappelijke update voor een heruitgave van het boek ‘Verdwenen venen’.

- Opmaak van een gis-gerelateerde database met inventaris turfrelicten binnen het

gehele projectgebied.

- Opmaak reizende tentoonstelling turfwinning

Eigen acties (leader Markaante Kempen)

- Het terug in beeld brengen van turfrelicten in het landschap via behoud,

heropbouw, herstel, informatievoorziening.

- organisatie publieksactiviteiten

Nederlandse Acties (leader baronie)

- ideeenschets vermarkting turfgeschiedenis

- realisatie van turfroutes in Schijf

Verloop actie

Uitgevoerd 2013

Het project loopt voor de Vlaamse partner af in juni 2015 af.

- Opmaak en verspreiding ABC van de turf

- Opmaak reizende tentoonstelling

- Wetenschappelijke update en heruitgave van het boek ‘Verdwenen venen’.

- Opmaak van een gis-gerelateerde database met inventaris turfrelicten binnen het

gehele projectgebied.

- Organisatie van het publieksevenementen: ‘Dag van de turf’, feestelijke

voorstelling boek ‘verdwenen venen’ en plaatsing eerste veenpaal en Fietstocht

langs turfvaarten

- Organisatie van grensoverschrijdende werkgroepen met turfspecialisten van

Vlaanderen en Nederland

- Ontwikkeling en plaatsing van Veenpalen

- Opwaardering recreatief rustpunt aan de Oude Moervaart in Essen

- Voorbereiding voor het in beeld brengen van de Oude moervaart door de aanplant

van een dreef bij een particulier

- Indiening en goedkeuring van dossier Toerisme Vlaanderen: Turfrelicten in beeld,

een toekomst! Realisatie toeristisch belevingspunt fase 1: bouw van een

uitkijktoren.

- Voorbereiding dossier Toerisme Vlaanderen: Inrichting turfbelevingspunten (Fase

2)



Kleine veenpaal Essen Turfinfopunt dag van de turf

Boekvoorstelling verdwenen venen plaatsing eerste grote veenpaal

Financiering: Onroerend Erfgoed, betrokken Vlaamse en Nederlandse gemeenten,

leader Mak, leader Baronie, Streekhuis Brabantse Wal, Toerisme Vlaanderen

Nazorg en opvolging

- Na het project zal de werkgroep turf minimaal 1x per jaar bij elkaar komen met

als doel nieuwe kansen voor acties te ontdekken en op de hoogte te blijven van

elkaars initiatieven.

- Afronding transnationaal leaderproject turfrelicten in beeld, een toekomst!

- Indienen dossier Toerisme Vlaanderen fase 2 : Inrichting turfbelevingspunten

(Fase 2) - follieroute

- Uitvoering project Turfrelicten in beeld, een toekomst!

- Realisatie goedgekeurd project toerisme vlaanderen fase 1: toeristisch

belevingspunt fase 1: bouw van een uitkijktoren. RLDV neemt de realisatie van

de informatievoorziening en de recreatieve voorzieningen rond de uitkijktoren op

zich.

Gelinkte acties

Actie 34 Dreefherstel en aanplant omgeving Hemelrijck-station - sportpark

Actie 52 Zomerpicknick

Actie 55 trage wegen in Essen



3.2.2 LANDSCHAPSZORG OP KASTEELDOMEINEN

Actie 17 Ankerplaats Domein Krabbelshof, Lovenshoek en Krabbels Broek



en Tim Geuvels

Partners: gemeentebestuur

Zandhoven, particuliere eigenaar,

Agentschap voor Natuur en Bos,

Vlaamse milieumaatschappij en

Natuurpunt.

Doelgroep: de betrokken partners en

andere eigenaars van de ankerplaats

Doelstelling:

Behoud en herstel van deze ankerplaats met zijn cultuurhistorische waarden alsook het

stimuleren van de kansen inzake het specifieke waterbiotoop (oude beemden,

aanwezigheid Molenbeek en 7 grote landschappelijke vijvers)

Omschrijving: Een aantal grote eigenaren hebben zich tot doel gesteld om de natuur-

en landschapswaarden binnen dit gebied te behouden en te versterken. Via de werking

van de landschapsanimator wordt er een ondersteuning geboden in de uitvoering en

begeleiding van acties.

Verloop actie

Werken dijk deel 1 fase 2



Werken dijk deel 2 fase 1

uitgevoerd 2013:

- Opvolging en herstel werkzaamheden kleine dijkdoorbraak dijk winter 2013

- Opstart werken herstel dijk deel 1 - fase 2. Nivellering van het aangebrachte slib

in 2012. Uitvoering voorzien augustus – september 2013.

- Opstart werken herstel dijk deel 2 - fase 1. Nivellering van het aangebrachte slib

in 2012. Uitvoering voorzien augustus – september 2013

- Organisatie 4 maal van het overlegplatform ter voorbereiding van opstart werken.

Huidige leden: natuurpunt, ANB, eigenaar domein Krabbels, VMM, gemeente

Zandhoven, bij uitbreiding gemeente Grobbendonk en RL kleine en Grote Nete.

- Opvolging studie VMM om een vistrap langsheen de Molenbeek aan te leggen ter

hoogte van Domein Krabbels

- Begeleide wandeling doorheen het domein voor geïnteresseerden medewerkers

van andere regionale landschappen.

Opvolging en nazorg:

- In 2014 wordt de laatste fase van de werken afgerond

- Opmaak beheervisie dijken naar eigenaar toe

- Opvolging project VMM vistrap

Financiering: Onroerend Erfgoed, particuliere eigenaar

Gelinkte acties

/



Actie 18 Relictzone Reigersbos



en Tim Geuvels

Partners: private eigenaar, Onroerend

erfgoed, stad Antwerpen, Bosgroep

Antwerpen Noord

Doelgroep: eigenaar en inwoners

Berendrecht.

Doelstelling: behoud en

landschapsherstel van de relictzone

Reigersbos

Omschrijving:

De relictzone Reigersbos is grotendeels eigenaar van familie Le Grelle en van de Stad

Antwerpen. De familie Le Grelle heeft zich tot doel gesteld dat het gebied er binnen 100

jaar nog steeds moet zijn en in een goede staat blijven. Via de werking van de

landschapsanimator wordt de eigenaar ondersteund in de uitvoering en begeleiding van

acties.

Verloop actie

Uitgevoerd 2013:

- Plaatsing schapendraad van 420 lm door landschapsteam ter vervanging van de

oude draad langs de straatkant

- Plaatsen toegangspoort tot nieuwe dreef

- 1ste fase achterstallig beheer oude knoteiken

- Herstellen sloten structuur in en langs het Reigersbos op gronden van Le Grelle

- Overleg met Stad Antwerpen en voorbereidingen actie waterproblematiek, met als

resultaat:

o Nieuw rooster voor afvoer van water naar de Zoute beek

o Afsluiten kleine gracht die teveel aan water stroomopwaarts in het

Reigersbos stuwt

o Bypass graven van afwateringsgracht Reigersbos.

Uitgraven grachtensysteem plaatsen nieuwe draad door landschapsteam




- Frezen van de hoopjes grond langs de uitgegraven grachten

- Functioneel bruggetje in weide achteraan voor de schapen

- Meer esthetisch bruggetje aan vierarmen van de grachten

- Wandelpad links van het bos tot heraangelegd dreefje achter het bos

- Terugslagklep en nieuwe buis tussen grachten en sloot Reigersbosdreef naar

Zoutebeek

- Later eventueel: Stad Antwerpen: uitgraven sloot tussen plasje achter Reigersbos

en gracht langs Reigersbos

- Terug planten enkele dode bomen dreef (controle zomer 2014)

- Knoteiken verder (snoeien fase 2)

- Staal-namen van water grachten/Zoutebeek en water ten Oosten van

Reigersbosdreef (via PIH)

- Organisatie voorjaarswandeling voor inwoners Berendrecht

Financiering: Onroerend Erfgoed en eigenaar, stad Antwerpen

Gelinkte acties:

Actie 7 Knotbomen

Actie 19 Definitieve Ankerplaats Oude Gracht


Bosgroep Antwerpen Noord



Bos, Onroerend Erfgoed, gemeente

Kapellen en Brasschaat, eigenaars,

Thomas Moore hogeschool

Doelgroep: eigenaars van het domein

Doelstelling:

Ondersteunen van de private eigenaars

bij landschapsherstel en bosbeheer van

het domein.

Creëren van draagvlak tijdens de

procedure om de ankerplaats om te

vormen tot definitieve ankerplaats en

vervolgens Erfgoedlandschap.

Ondersteuning opmaak bos- en

landschapsbheerplan door Thomas

Moore Hogeschool



Omschrijving:

Uitbouw van een project rond

landschapsherstel binnen een ankerplaats

die eigendom is van een 35 tal eigenaars

en op het grondgebied van 2 gemeenten

ligt. De procedure om deze ankerplaats tot

definitieve ankerplaats om te vormen is

lopende. Een eerdere procedure om dit

gebied als beschermd landschap te

rangschikken is mislukt. Belangrijk in dit

verhaal is dat de landschapsanimator en

bosgroep wordt ingezet om kleine

landschaps- en boswerken uit te voeren

om zo draagvlak te creëren.

Impressie domein

Verloop actie

Uitgevoerd 2013

- De offerte die werd opgemaakt in 2012 voor het herstel van een historisch sluisje

werd door de verkoop van deze eigendom stopgezet.

- De bosgroep nam initiatief om Thomas Moore aan te stellen voor de opmaak van

een bos- en landschapsbeheerplan voor heel het domein. RLDV volgt het

landschapsluik op, Bosgroep het bosluik.

Financiering: Onroerend Erfgoed, eigenaars.

Gelinkte acties:

Actie 20 Domein Heihuyzen



Tim Geuvels en Thomas Impens.


Bos, Onroerend Erfgoed, particulier

Doelgroep: eigenaar van het domein

Doelstelling:

Ondersteunen van de private eigenaar bij

landschapsherstel en bosbeheer van het

domein.

Omschrijving:

De grootgrondbezitter wil werken in functie van bosbeheer en landschapsherstel

realiseren en uitvoering geven aan het goedgekeurd bosbeheersplan en IHD

doelstellingen voor zijn domein. Het domein maakt deel uit de definitieve ankerplaats ‘s



Herenbos, Heihuizen en Zalfen. Duinrelicten, heideareaal, historisch bossen met oude

ontginningspatronen en landbouwgebieden, … kenmerken zijn domein. Via de werking

van de landschapsanimator wordt de eigenaar ondersteund in de uitvoering en

begeleiding van acties.

Verloop actie

Uitgevoerd 2013:

- Uitvoering plagwerken en aanleg ven ifv natte heide en herstel zichtas in

verlengde van kasteel

- Aanplant houtkanten, heggen, bosrand en bomenrij

- In samenspraak met de eigenaar werd een Quickwin-dosssier (subsidieaanvraag

i.f.v. de instandhoudingsdoelstellingen) aangevraagd bij ANB voor het herstel van

meer dan 4ha duingrasland en elementen van vochtige heide op het domein

Heihuyzen in Malle.

Aanplant bomenrij plagwerken en ven in verlengde van

zichtas kasteel


- Start uitvoering Quickwin, einde voorzien in 2015

- Aanplant houtkant en hoogstam fruitboomgaard in 2014.

Financiering: ANB, Onroerend Erfgoed, eigenaars.

Link IHD: door sensibilisatie en ondersteuning van privé-eigenaars kan een bijdrage

geleverd worden aan instandhouding van het habitatgebied bos- en heidegronden ten

oosten van Antwerpen.

Gelinkte acties:

0 Hagen, heggen en houtkanten


Actie 11 Instandhoudingsdoelstellingen



Actie 21 Domein de Renesse

Initiatiefnemer/trekker: RLDV en vzw

De Renesse



Bos, Onroerend Erfgoed, gemeente Malle

Doelgroep: inwoners Malle en ruim

publiek

Doelstelling:

Ondersteunen van de vzw De Renesse bij


domein alsook optimaliseren

toegankelijkheid.

Omschrijving:

Vzw de Renesse staat in voor het beheer van het kasteel en parkdomein in

samenwerking met de gemeente Malle die eigenaar is van het domein. Domein De

Renesse sluit aan op het ‘s Herenbos en Wolvenbos in beheer van ANB. het domein

vormt met deze andere eigendommen een ideaal habitat voor Vleermuizen en

roofvogels.

Via de werking van de landschapsanimator wordt de eigenaar ondersteund in de

uitvoering en begeleiding van acties.

Verloop actie

Uitgevoerd 2013

- Er werd in opdracht van de VZW De Renesse en op advies van RLDV een

pikusmeting uitgevoerd op een veteraan beuk in het park. Er werden enkele

beheertips verzameld en ism de gemeente werd er een grote overhangende tak

uit de kruin gesnoeid. Deze strekte zich uit over een wandelroute en is uit

veiligheidsoverweging ingekort om het gewicht in deze tak te verminderen.

- Opmaak offerte voor het ruimen van een oude blusvijver vlakbij de oude beuk.

Uitvoeren van de Pikusmeting



Nazorg en opvolging :

Ruimen blusvijver naast oude beuk (voorzien voorjaar 2014), samen met aanplant

open ruimte in de bosrand.

Organisatie zomerpicknick

Uitwerking educatief pakket op het domein

Opvolging via verslagen bosbeheerplan

Financiering: Onroerend Erfgoed , vzw Renesse , gemeente Malle

Link IHD: door sensibilisatie en ondersteuning kan een bijdrage geleverd worden aan

instandhouding van het habitatgebied bos- en heidegronden ten oosten van Antwerpen.

Gelinkte acties:

Actie 50 kinderactiviteit domein de Renesse

Actie 3 vleermuizen

Actie 33 Harmonisch park- en groenbeheerplanning

Actie 6 poelen en vennen

Actie 53: Zomerpicknick

Actie 22 Domein Elshout


Contactpersoon: Tim Geuvels.

Partners: Onroerend Erfgoed, particulier,

bosgroep Antwerpen Noord


Doelstelling:



domein.

Omschrijving:

De grootgrondbezitter wil werken in functie van bosbeheer en landschapsherstel

realiseren. Via de werking van de landschapsanimator wordt de eigenaar ondersteund in

de uitvoering en begeleiding van acties.

Verloop actie

Uitgevoerd 2013

- Geen acties 2013

Opvolging en nazorg:

- Kansen met eigenaar bekijken voor verdere samenwerking.




Actie 23 Domein Hemelrijk en directe omgeving


gemeente Essen


Tim Geuvels, Kevin Grieten

Partners: Onroerend Erfgoed, particulier

Doelgroep: eigenaar van het domein en

inwoners Essen

Doelstelling:

Ondersteunen van de private eigenaar en

gemeente Essen bij landschapsherstel en

bosbeheer van het domein en zijn

omgeving.

Omschrijving:

De gemeente Essen wil in samenwerking met Regionaal Landschap de Voorkempen vzw

(= RLDV) werken aan een opwaardering en herstel van het landschap in de omgeving

Hemelrijk – station – sportpark. De zone is afgebakend als een ankerplaats binnen de

landschapsatlas wat de landschaps- en cultuurhistorische waarde van dit gebied

weergeeft. Tevens zijn er binnen de gemeente een aantal processen lopende zoals de

opmaak van een RUP voor het sportpark, actieplan trage wegen, … waardoor kansen

liggen om met dit gebied aan de slag te gaan.

Binnen het projectgebied kunnen 4 projectzones afgebakend worden waar de focus

gelegd kan worden op de opwaardering van het landschap.

Zone 1: in beeld brengen van turfrelicten - landbouwzone omgeving Grensstraat

en quarantainestallen

Zone 2: opwaardering groene infrastructuur stationsomgeving

Zone 3: dreefherstel omgeving sportpark en Kiekenhoeve

Zone 4: herstel van trage wegen

Verloop actie

Uitgevoerd 2013

Opmaak drevenbeheerplan

Voorbereiding aanplant dreef langsheen oude turfvaart in kader van het

turfproject.

Voorbereiding actie trage wegen in omgeving domein Hemelrijck

Kansen met private eigenaar bekijken voor verdere samenwerking.


Uitvoering fase 1 drevenbeheerplan

Voorbereiding aanplant dreef in 2 fasen langsheen oude turfvaart in kader van het

turfproject.

Voorbereiding actie trage wegen in omgeving domein Hemerijck

Kansen met private eigenaar bekijken voor verdere samenwerking, opmaken van

meerjaren planning voor herstel klein bouwkundig erfgoed, herstel zichtas op

station en beheer drevencomplex.




Gelinkte acties:

Actie 34 dreefherstel omgeving Hemelrijk –station – sportpark

Actie 16 turfrelicten in beeld een toekomst!


Actie 24 Domein Boterbergen en Witven


gemeente Essen



gemeente Essen


Doelstelling:

Ondersteunen van de private eigenaar en

gemeente Essen bij landschapsherstel en

bosbeheer van de domeinen.

Omschrijving:

Boterbergen en Witven is particulier eigendom . Beide domeinen grenzen aan de

Kalmthoutse Heide, Stappersven en de Nol en vormen samen 1 groot aaneengesloten

gebied van bos en heide, aangevuld met waardevolle landschapselementen als vennen,

stuifduinen en relicten van cultuurhistorische patronen en elementen.

Verloop actie

Uitgevoerd 2013

- Organisatie overleg en terreinbezoek in samenspraak met gemeenten Essen,

private eigenaar, erfgoedconsulent Onroerend erfgoed met als doelstelling om de

mogelijkheden toe te lichten over diverse mogelijkheden rond klassering domein

en de beschikbare subsidiestelsels.


Opvolging in samenwerking met Bosgroep Antwerpen-Noord van de opmaak

Bosbeheerplan voor deze eigendommen.

Mogelijkheden tot samenwerking met eigenaar verder uitbouwen, prijsofferte

opmaken ruimen en exoten bestrijding 2 grote vijvers op de beide domeinen.


Gelinkte acties:

/



Actie 25 Domein Eikelenberg


Bosgroep Antwerpen-Noord

Contactpersoon: Tim Geuvels, Thomas

Impens


Bosgroep Antwerpen Noord


Doelstelling:



domein.

Omschrijving: Domein Eikelenberg maakt deel uit van de relictzone Franse en Grote Heide, Domein

Oude Gracht en Eikelenberg. De eigenaar heeft een goedgekeurd bosbeheersplan. RLDV

en Bosgroep Antwerpen Noord adviseren en ondersteunen bos- en landschapswerken.

Verloop actie

Uitgevoerd 2013

- Excursie i.s.m. de eigenaar naar enkele voorbeeldacties op het domein in het

kader van de trefdag landschapsbeelden op 5/11/2013.

Excursie in het kader van de trefdag landschapsbeelden; de eigenaar gidst de wandeling

Planning 2014:

Offerte en mogelijks uitvoering aanleg nieuwe poel.

Mogelijkheden tot samenwerking met eigenaar verder uitbouwen.




Gelinkte acties:

Actie 6 poelen en vennen

Actie 43 landschapsbeelden

3.2.3 BEEKVALLEIEN

Actie 26 Landschapsproject Gasthuisdreef en omgeving Kleine Beek



Partners: gemeentebestuur

Wuustwezel, OCMW Antwerpen,

Natuurpunt, betrokken landbouwers,

Onroerend Erfgoed, Natuurpunt kern

Wuustwezel

Doelgroep: de betrokken partners en

inwoners van Wuustwezel

Doelstelling: natuur- en

landschapsherstel van een kleinschalige

landbouwlandschap alsook het

versterken van de cultuurhistorische

waarden van de gasthuisdreef en

gasthuishoeves.

Omschrijving: het landschapsproject omvat verschillende acties die de komende jaren

worden uitgevoerd na het creëren van een draagvlak:

- Aanleg en herstel van kle’s

- Herstel van de gasthuisdreef

- Cultuurhistorische verhaal in de kijker zetten van de omgeving

- Erfbeplanting bij landbouwbedrijven

- Aanleg van fauna-akkers

- …

Verloop actie

Uitgevoerd 2013

4 dode eiken uit de dreefaanplant 2012 werden vervangen

Dode beplantingen beukenhaag bij landbouwer Beyers werden vervangen.

een weide ingang aan de Gasthuisdreef werd nog verlegd door de gemeente.

Planning 2014:

- Een nieuwe actie uit het gehele landschapsproject wordt voorbereid.

- 12 jonge eiken met slechte standplaats binnen het projectgebied worden verplant.

Financiering: gemeente Wuustwezel, Onroerend Erfgoed, OCMW Antwerpen en de

landbouwers via werkuren.

Gelinkte acties




Actie 29 bedrijfsplanner

Actie 32 Gasthuisdreef

Actie 27 Laarse Beek

Initiatiefnemer/trekker: VLM en

wijkcomité Rietbeemden, provincie

Antwerpen

Contactpersoon: Ines Van Limbergen en

Tim Geuvels

Partners: gemeente Brasschaat,

Provincie Antwerpen (dienst waterbeleid),

Bosgroep Antwerpen Noord, wijkcomité

Rietbeemden, VLM, RLDV.

Doelgroep: brede publiek, lokale

inwoners.

Doelstelling: structuurverbetering,

waterberging en toegankelijkheid

verhogen van de Laarse Beek

Omschrijving:

Provincie Antwerpen heeft een Europees project (SURF) lopen rond de Laarse Beek. Door

de extra aandacht die de Laarse beek heeft gekregen in dit project zijn er tal van nieuwe

lokale acties ontstaan. RLDV werkt als éen van de partners mee aan verschillende acties

in en om de Laarse Beek.

Verloop actie

Uitgevoerd 2013

Terreinbezoek VBBO Remi Quadens (school), om de mogelijkheden te bespreken

voor toekomst projecten rond natuur- en landschapszorg samen met de school,

de Provincie, Natuurpunt en RLDV op te zetten.

Mogelijke acties:

o Laarse beek: Verwijderen van dennen, sparren en exoten (zoals bamboe)

op de oevers van de Laarse beek. (via landschapsanimator of quick win

ANB minimale kost is wel 25.000 euro.)

Opkuisen en proper zetten van de Laarse beek zelf (via de Provincie of ism

de school en RLDV)

o Oude waterbuffer: ecologisch opwaarderen

o Klein bosperceel op eigendom van de school uitdunnen en herwaarderen

(link leggen met de bosgroep)

Terreinbezoek (7 juni 2013) met buurtcomité en provincie Antwerpen voor opstart

ontwerp “Het Leeg-Rietbeemden”. Het project voorziet de inrichting van een zone

(20-30 m breed) langsheen de Laarse beek op het grondgebied van Brasschaat

(rechteroever). Het project wordt integraal uitgevoerd op gronden in eigendom

van de gemeente Brasschaat. De projectperimeter is opgenomen in bijlage bij dit

verslag en heeft een oppervlakte van ± 1,36 ha.

o Op hoofdlijnen zijn volgende ingrepen voorzien:

o Afgraven van de ruimingswallen op de rechteroever;



o Maaiveldverlaging voor de aanleg van een winterbedding;

o Aanleg van een keerdijkje op de rand van gebied met daar bovenop een

wandelpad;

o Herprofileren van de beek;

o Brugje over een afwateringsgracht van de Laarse Beek;

o Recreatieve infrastructuur (bankjes, picknick tafels, infopanelen).

Naozorg en opvolging:

- Verdere opvolging van alle projecten langsheen de Laarse beek.

Financiering: provincie Antwerpen, Bosgroep Antwerpen Noord, gemeente Brasschaat,

RLDV, VLM (Vlaamse Overheid), Europa

Actie 28 Beekvallei van het Groot Schijn



Partners: Agentschap Onroerend

Erfgoed, Provincie Antwerpen,

Voorkempen-natuurgidsen

Doelgroep: brede publiek, scholen,

lokale inwoners

Doelstelling: publieksgerichte en

educatieve acties uitwerken rond

ecologische en cultuurhistorische

waarde van de vallei van het Groot

Schijn

Omschrijving: verschillende deelprojecten en activiteiten concentreren zich rond de

Schijnvallei. Er wordt gekeken in hoeverre deze gekoppeld kunnen worden rond de

centrale thema’s erfgoed, ecologie en ontsnippering.

Verloop actie

Drie deelprojecten worden onderscheiden:

- Zomeractiviteiten i.f.v. Terra Nova (Provincie Antwerpen)

- Educatieve activiteiten i.f.v. project Buurten met erfgoed (Agentschap Onroerend

Erfgoed)

- Educatieve fietstochten i.f.v. werking Voorkempennatuurgidsen

Uitgevoerd 2013

- Jaarlijks gidsen de Voorkempen natuurgidsen een educatieve fietstocht door hen

zelf opgemaakt voor geïnteresseerde scholen.

- Organisatie van FORTIZON i.s.m. de werkgroep vleermuizen van de

natuurvereniging Natuur2000. Fortizon is een laagdrempelig

natuurbelevingsweekend voor ouders met hun kinderen. De nadruk lag op het

verkennen van de natuurlijke omgeving met alle zintuigen aan de hand van

survivaloefeningen. Gezien de activiteiten plaats vonden op het domein van het



Fort van Oelegem werd uitgebried aandacht besteed aan vleermuizen,

Antitankgracht en de vallei van het Groot Schijn.


- koppelen van losse activiteiten binnen de 3 thema’s

- opvolgen resultaten workshop verhalend ontwerpen i.f.v. project “buurten met

Erfgoed” van Agentschap Onroerend Erfgoed.

Financiering: Terra Nova (zomerprogramma Provincie Antwerpen)

3.2.4 AGRARISCH NATUUR- EN LANDSCHAPSBEHEER


Initiatiefnemer/trekker: VLM,

bedrijfsplanner ism RLDV

Contactpersoon: Stijn Leestmans

Partners: landbouwverenigingen,

gemeenten en andere partners in

landschapsprojecten

Doelgroep: land- en tuinbouwers

Doelstelling: Bekendmaken,

sensibiliseren, afsluiten en opvolgen van

beheerovereenkomsten met

landbouwers voor

agromilieumaatregelen op

landbouwbedrijven. Participatie in

landschapsprojecten van RLDV met

landbouwraakvlakken.

Omschrijving: Binnen het werkingsgebied van RLDV zijn volgende beheerpakketten

mogelijk:

- Verbeteren van de kwaliteit van oppervlakte- en grondwater (BO water)

- Perceelsrandenbeheer (BO perceelsrand en BO natuur)

- Herstel- en onderhoud van kleine landschapselementen (BO poel, BO houtkant,

BO heggen/haag)

- Botanisch beheer

- Soortenbescherming weidevogels

Verloop actie:

Tabel 10 afgesloten BO’s binnen RLDV

BO 1/jan/12 1/jan/13

BO Botanisch beheer (oppervlakte [ha]) 13,7 13,7

BO perceelsranden (oppervlakte [ha]) 20,62 22,57

BO houtkanten (oppervlakte [m²]) 492,81 618,24



BO poelen (stuks [aantal]) 9 9

BO Heggen/hagen (lengte [m] 6593,5 7511,5

BO water (oppervlakte [ha]) 10,67 10,37

BO weidevogelbeheer (oppervlakte [ha]) 58,27 65,76

Uitgevoerd 2013:

Afgesloten BO’s worden opgevolgd.

Er worden geen nieuwe BO’s afgesloten wegens een overgangsjaar in het

Europees plattelandsbeleid. De bedrijfsplanner werd mee ingezet binnen 2

projecten van RLDV: weidemelk en waterconservering. Verder zal hij intern bij

VLM worden ingezet.


Vanaf 01/01/2015 kunnen nieuwe beheerovereenkomsten gesloten worden onder

nieuwe voorwaarden. Hierover zal in de loop van 2014 worden gecommuniceerd.

Gelinkte acties:

Actie 2 Weidevogels

Actie 4 Fauna-akkers voor solitaire bijen, patrijs en haas

Actie 6 poelen

0 Hagen en houtkanten


Fout! Verwijzingsbron niet gevonden. Beekranden

Actie 30 Waterconservering door agrarisch stuwpeilbeheer



Actie 30 Waterconservering door agrarisch stuwpeilbeheer

Initiatiefnemer/trekker: gemeente

Wuustwezel en Boerenbond / RLDV en

de Provincie Antwerpen

Contactpersoon: Tim Geuvels, Leen

Gielis

Partners: Provincie Antwerpen, VLM,

gemeenten Wuustwezel, Brecht,

Kalmthout en Essen, Boerenbond,

Doelgroep: land- en tuinbouwers

Doelstelling: Land- en tuinbouwers informeren omtrent waterconservering door

agrarisch stuwpeilbeheer. Vanaf begin 2012 gaat een projectmedewerker actief op zoek

naar geïnteresseerde landbouwers die een geschikte locatie op hun eigendom hebben

voor het plaatsen van een stuw. In de komende 2 jaar wil RLDV samen met zijn partners

een 40- tal nieuwe stuwen plaatsen of herstellen in de gemeenten Wuustwezel, Brecht,

Kalmthout en Essen.

Omschrijving:

Veel land- en tuinbouwbedrijven hebben grachten langs hun percelen lopen. Door in deze

perceelsgrachten stuwen te plaatsen, kan water langer vastgehouden worden en is het

beschikbaar voor planten in plaats van het versneld af te voeren wat wateroverlast kan

veroorzaken in stroomafwaarts gelegen gebieden.

Het effect van één stuw is vaak klein, maar als meerdere landbouwers in een gebied via

agrarisch stuwpeilbeheer aan waterconservering doen zal het effect groter worden.

Waterconservering door agrarisch stuwpeilbeheer is er op gericht om:

- door middel van stuwen regenwater op te houden in de perceelsgrachten in

functie van de teelt

- te zorgen voor een vertraagde afvoer van regenwater

- waardoor meer infiltratie van water in de bodem mogelijk is en de grondwatertafel

kan aangevuld worden.

- land- en tuinbouwers actief te betrokken bij concreet waterbeheer volgens de

principes van het integraal waterbeheer

Verloop actie

Uitgevoerd 2013:

- Verspreiden van infobrochure + deelplaquettes onder de deelnemende tuinen

landbouwers, de brochure werd uitgebreider verspreid (oplage van 150

exemplaren)

- Laatste stuurgroep overleg was op 07/02/2013 in de raadzaal van Essen. Tijdens

dit overleg werd er aandacht besteed aan:

o Leaderproject : communicatie en sensibilisatie: RL de Voorkempen



Deelnemersplaquette

Beheerbrochure

o Investeringsproject: Provincie

- Op 22/10/2013 werd door RL de Voorkempen een inhuldigings-/toonmoment

georganiseerd in Essen, aansluitend op het stuurgroep overleg. Tijdens dit

moment werd de deelnemersplaquette en informatiebrochure aan de tuinen

landbouwers , gemeentebesturen en pers voorgesteld. Op de toonmoment waren

zo 25-30 gasten aanwezig.

- opvolging van de plaatsing van 32 nieuwe stuwen

- bijwonen van de algemene ABG vergadering ism ECO² in Wuustwezel (december

2013)

Plaatsen stuw Wuustwezel Deelnemersplaquette op toonmoment


De gemeentebesturen en de opgerichte ABG’s zullen het beheer opvolgen van de

stuwen ism landbouwers.

Verdere communicatie en opvolging van het project

herdruk brochure

plaatsing/herstellen stuwen uit Interreg-project 1990

voorbereiding vervolgproject

Financiering:

Via een clusterfinanciering wordt dit project gerealiseerd:

- Vlaamse Overheid draagvlakverbredingsproject waterconservering: opmaak en

druk van een projectbrochure/folder en terreinexcursies

- leaderproject waterconservering (2012 – 2013) personeelsinzet om mogelijks

geïnteresseerde landbouwers te bezoeken en bijkomend communicatiemateriaal

cofinanciering van gemeenten Essen, Kalmthout, Brecht en Wuustwezel.

- Via pdpo as2 is er een investeringsbudget (100 000 EUR) beschikbaar om 40

stuwen aan te kopen/te herstellen en te installeren en een aantal stuwen uit te

rusten met peilbuizen. Provincie Antwerpen staat in voor de coördinatie, pre- en

cofinanciering van het investeringsproject.



Actie 31 Weidemelk

Initiatiefnemer/trekker: Regionaal

Landschap de Voorkempen

Contactpersoon: Leen Gielis

Partners: Boerenbond, Algemeen

Boerensyndicaat, Rurant vzw,

Landelijke Gilden, Natuurpunt vzw,

WBE’s, Regionaal Landschap Kleine en

Grote Nete

Doelgroep: Landbouwers,

Consumenten, organisaties en

verenigingen

Doelstelling:

- Verkenning concept b.akkerbrood: onafhankelijk van (onbetrouwbare)

overheidssubsidies worden landbouwers door consumenten vergoed voor

agrarisch natuurbeheer of behoud van typische open landschap.

- Verkenning schaalmogelijkheden weidemelk – en vlees: van lokaal via

thuisverwerking tot regionaal via de bestaande verwerkingsketen

- Verkenning melk- en vleesveesector: van koe in de wei tot melk/vlees op tafel

- Welke agromilieumaatregelen/inspanningen kunnen en willen landbouwers nemen

voor de productie van weidemelk- en vlees (o.a. beheerovereenkomsten en

beweiding door koeien i.p.v. koeien op stal)

- Hoe campagne voeren voor weidemelk, link met hoeve-en streekproducten, bio-

landbouw, fairtrade (lokale economie), hoevetoerisme,…

Omschrijving:

Aan de hand van een haalbaarheidsonderzoek willen we samen met diverse partners

nagaan welke kansen of knelpunten er zijn voor het op de markt brengen van

‘weidemelk’ (of ‘weidevlees’). Naar analogie met het project b.akkerbrood

(www.bakkerbrood.be ) willen we landbouwers bereid vinden om ‘weidemelk of- vlees’ te

produceren door weidevogels te beschermen en/of door het behoud van het typische

open landschap van de Noorderkempen. Landbouwers die het agrarisch natuurbeheer

uitvoeren, worden vergoed door de meerprijs die consumenten betalen voor ‘weidemelk

of - vlees’. Dit project laat toe de partners van RLDV zich te verzamelen rond het concept

en een draagvlak te creëren bij zowel producenten als consumenten van (weide)melk- en

vlees.

Verloop actie

Uitgevoerd 2013

De partners werden samengebracht in een werkgroep waarbinnen de verschillende acties

werden besproken en voorbereid:

- Verbrede informatieronde: vormingen en studiedagen werden gevolgd, diverse

overlegmomenten (melkveehouders, melkindustrie, distributieketen,

natuurbeheerders, …) werden georganiseerd of bijgewoond, vakliteratuur werd

doorgenomen

http://www.bakkerbrood.be/



- De melkveehoudersenquête peilde naar het draagvlak voor weidevogelbeheer,

agrobiodiversisteit en ‘Melk van Hier’. Er werden 40 ingevulde enquêtes verzameld

en verwerkt. De meeste landbouwers (92%) hebben weidevogels op hun bedrijf,

weinig landbouwers weten welke soorten en hoeveel (5 landbouwers). Geen

enkele landbouwer heeft een VLM beheerovereenkomst weidevogelbeheer, wel

hebben de meeste landbouwers aandacht voor de weidevogels (verleggen nesten,

samenwerking vrijwilligers,…). Ongeveer 30% staat positief of neutraal tov

agromilieumaatregelen, Melk van Hier en weidevogelbeheer. 8 landbouwers gaven

aan gecontacteerd te mogen worden, 16 landbouwers willen op de hoogte

gehouden worden van ‘Melk van Hier’ project, 7 landbouwers hebben interesse

om praktijkvoorbeelden te bezoeken, 11 landbouwers zouden in de toekomst Melk

van Hier willen produceren, 9 landbouwers willen weidevogelbeheer toepassen

- Via artikels in de landschapskrant, op website en facebook en via infokanalen van

partners (gemeentelijke infobladen, Boer & Tuinder, …) werden landbouwers en

ook het brede publiek geïnformeerd. Via de website en op de zomerevenementen

(zomerpicknick RLDV, jazzpicknick RLKGN, prominant) werden burgers bevraagd

met een mini-enquête om te peilen naar hun betalingsbereidheid. Er werden 171

enquêtes afgenomen. 91% van de respondent is bereid om 10% meer te betalen

voor ‘Melk van Hier’ wanneer deze meerprijs dient om de lokale landbouwer een

eerlijke prijs te betalen voor het geproduceerde product én voor de extra zorg

voor agrobiodiversiteit (bv behoud van weidevogels). Consumenten kunnen

moeilijk inschatten hoeveel 10% meerprijs is, maar tijdens de gesprekken geven

de meeste mensen aan dat wanneer 10% meerprijs zo’n 4 EUR/persoon per jaar

bedraagt zij zeker bereid zijn om dit te betalen.

- Op 21/11 werd een praatcafé georganiseerd waarop een 30-tal mensen aanwezig

waren, voornamelijk landbouwers.

- Er werden 4 bedrijfsbezoeken uitgevoerd: twee landbouwers gaven aan interesse

te hebben in de vermarkting van ‘Melk van Hier’ via (rauw)melkautomaten, twee

landbouwers willen samen met RL en VLM bekijken welke bijkomende

weidevogelmaatregelen zij in de toekomst kunnen nemen.


De bedrijfsbezoeken worden nog verder uitgevoerd en indien gepast samen met VLM

bedrijfsplanner verder opgevolgd. Met ANB en VLM wordt overlegd over een regionale

visie (doelstelling) voor weidevogels in de Noorderkempen en worden acties afgestemd.

Samen met partners wordt bekeken welke acties in een vervolgtraject aan bod kunnen

komen:

- Organisatie opleiding weidevogelvrijwilligers ism plattelandsklassen, landelijke

gilden, natuurpunt,…

- Project rond melkautomaten en sensibilisatie brede publiek

- Pilootprojecten rond weidevogelbeheer en agrarisch natuurbeheer (overleg met

Nederlandse partners)

Financiering:

Projectmiddelen ‘Draagvlakverbreding Landbouw en Milieu’

Provinciale ondersteuning voor de loonkost projectmedewerker agrarisch natuur-

en landschapsbeheer

Link met andere acties:


Actie 2 weidevogels



3.2.5 PARK – EN GROENBEHEER, DREEFHERSTEL

Actie 32 Gasthuisdreef



Partners: eigenaars

Doelgroep: brede publiek, lokale

inwoners

Doelstelling: herstel van de

Gasthuisdreef in kader van het

landschapsproject Vallei van de Kleine

Beek en Gasthuisdreef.

Omschrijving:

De bestaande Gasthuisdreef vormt landschappelijk de basisstructuur van het

projectgebied en begeleid je vanuit de dorpskern van Wuustwezel het landschap in.

Uit oude geschriften van 1440 blijkt dat de Gasthuisdreef al aanwezig was en aangeplant

met berken. Tot in de 17de eeuw liep de dreef niet tot in het dorpscentrum van

Wuustwezel. Pas in de 18de eeuw liep de dreef tot in het centrum en was er sprake van

een dubbele dreef. De dreef deels gelegen op een verhoogde wal vormde vroeger een

verbindingweg naar Brecht met afsplitsing naar Antwerpen doorheen heide- en

moerassige gronden. Eind 19de eeuw werd de dreef heraangeplant met zomereiken

waarvan nu nog een deel aanwezig is. Rond 1960 werden bijkomend populieren

aangeplant.

De Gasthuisdreef ligt op eigendom van:

- OCMW Antwerpen (grootste aandeel)

- Gemeente Wuustwezel

- Dhr. Van Ham

- Dhr. Beyers

De bomen van de Gasthuisdreef zijn in slechte staat. Dit is af te leiden uit:

- advies Agentschap voor Natuur en Bos opgenomen in een verslag van OCMW

Antwerpen (25/02/2010)

- advies van het Agentschap Ruimte en Erfgoed op 9 december 2010

- onderzoek van de bomen door de Firma Meganck (verslag van 16.07.2008)

De dreef zal in 2 fasen worden hersteld.

Verloop actie

Uitgevoerd 2013



- overdracht van Ines Van Limbergen naar Tim Geuvels, gekoppeld aan een

verkenning van de omgeving. Aansluitend overleg met nieuwe schepen milieu Sus

Vissers.

- Terreinbezoek met het Landschapsteam om de werken in te plannen, wegens

budgettaire redenen zijn het verplanten van 12 jonge eiken uitgesteld tot voorjaar

2014.

- 4 dode eiken werden door de gemeente vervangen.


Er werd een samenwerkingsovereenkomst opgemaakt tussen de eigenaars van de

gronden en de gemeente Wuustwezel inzake het beheer van de dreef. De

gemeente zal instaan voor het onderhoud van deze dreef.

In 2014 worden de eerste voorbereidingen voor fase 2 van de Gasthuisdreef

opgestart.

Voorjaar 2014 worden 12 jonge eiken verplant.

Financiering: OCMW Antwerpen, gemeente Wuustwezel, Onroerend Erfgoed, betrokken

landbouwers

Gelinkte acties:

Actie 32 Landschapsproject Gasthuisdreef en omgeving Kleine Beek



Actie 33 Harmonisch park en groenbeheerplan Hallehof


Zoersel


Partners: RLDV, SPK, Provincie

Antwerpen, gemeente Zoersel

Doelgroep: inwoners Zoersel

Doelstelling:

Opmaak en uitvoering harmonisch park-

en groenbeheerplan Hallehof.

Omschrijving:

Gemeente Zoersel heeft SPK aangesteld voor de opmaak van een harmonisch park en

groenbeheerplan voor het park Hallehof. RLDV werd gevraagd om de participatie van

bezoekers en omwonende te stimuleren.

Verloop actie

Uitgevoerd 2013

- In overleg met de gemeente (milieudienst) en de Castelijns hoeve is een DRST-

project aangevraagd bij de Provincie Antwerpen voor het aanleggen van een

hoogstamboomgaard met oude Antwerpse fruitrassen. Opmaak plann schrijven

dossier en opmaak offerte is reeds in orde. Aanleg voorzien voorjaar 2014.

- Samen met de dienst Cultuur werd het idee om een oude tuinvaas in het park te

herstellen. De groendienst zal de zichtas terug vrijkappen, RLDV zorgt voor een

zandstraler die de vaas zal opkuisen. Ook de directe omgeving zal met grote zorg

worden opgeruimd en hersteld. De werken vallen binnen de werking van de

landschapsanimator, de restfinanciering zal door de gemeente gebeuren.


Gemeente Zoersel staat in voor het beheer en onderhoud van het park.

Van zodra het plan is goedgekeurd, wordt samen met de gemeente bekeken of

RLDV ondersteuning kan bieden naar uitvoering van delen van het beheerplan.

Eerder afgesproken acties uitvoeren (boomgaard en tuinvaas).

Financiering: Onroerend Erfgoed, RLDV, gemeente Zoersel, provincie Antwerpen

(DRST)

Gelinkte acties:

Actie 55 fruitboomgaarden



Actie 34 Dreefherstel omgeving Hemelrijk – station-sportpark


Essen en RLDV

Contactpersoon: Ines Van Limbergen en

Tim Geuvels

Partners: gemeentebestuur Essen, RLDV,

Onroerend Erfgoed, private eigenaar,

lokale landbouwers

Doelgroep: ruime publiek en inwoners

Essen

Doelstelling: Dreefherstel en aanplant binnen projectgebied via publiek- private

samenwerking.

Omschrijving:

Om de Oude Moervaart (oude turfvaart) meer zichtbaar te maken in het

landschap wordt geopteerd om binnen de landbouwzone, langsheen een

bestaande onverharde weg en trage weg, een dreef aan te planten met

lindebomen.

In de omgeving van het sportpark en Kiekenhoeve zijn een aantal dreven in een

slechte conditie. De gemeente Essen wil met ondersteuning van RLDV en de

eigenaar van Hemelrijk (die mede eigenaar is van een aantal dreven) een

opwaardering van de bestaande dreven realiseren.

Verloop actie

Uitgevoerd 2013

- Opmaak van een drevenbeheerplan omgeving Hemelrijk – station-sportpark.

- Voorbereidingen en aanplant nieuwe dreef langsheen oude turfvaart. Hierbij zijn

we wachtend op de uitvoering van de werkzaamheden aan de nutsleidingen


gemeente Essen staat in voor het onderhoud van de dreven.

Uitvoering aanplant nieuwe dreef langsheen oude turfvaart.

Uitvoering drevenbeheerplan fase 1

Financiering: Onroerend Erfgoed, gemeente Essen, leadergeld turfproject

Gelinkte acties:

Actie 23 Domein Hemelrijk en omgeving

Actie 55 trage wegen

Actie 16 Turfrelicten in beeld, een toekomst!



3.2.6 KLEIN BOUWKUNDIG ERFGOED

Actie 35 Herstel sluis in domein Oude Gracht



Tim Geuvels

Partners: Onroerend Erfgoed, eigenaar

Doelgroep: eigenaars van het domein

Doelstelling:

Herstel van een historische sluis op een

grachtensysteem.

Omschrijving:

Op het Domein oude Gracht ligt een grachtenstelsel waar 2 sluisjes het waterniveau

regelen. De sluisjes zijn van 2 private eigenaars. Een van de eigenaars wil het historische

sluisje laten herstellen. Er zijn geen oude foto’s of gegevens beschikbaar. Wel is het

andere sluisje in iets betere staat en kan dat misschien als voorbeeld dienen.

Verloop actie

Uitgevoerd 2013:

- Er wordt contact gezocht met de nieuwe eigenaar met mogelijkheid om het

project verder tot uitvoering te brengen. De eiegnaar wenst geen beroep te doen

op RLDv voor het herstel van de sluis.

Financiering: Onroerend Erfgoed, eigenaar.

Gelinkte acties:

Actie 19 Definitieve Ankerplaats Oude Gracht



3.2.7 AUTOCHTONE BOMEN EN STRUIKEN


Initiatiefnemer/trekker: RL Kleine en

Grote Nete ism RLDV en RL Rivierenland.

Contactpersoon: Kevin Grieten

Partners: regionale landschappen

provincie Antwerpen, bosgroepen, ANB,

INBO, privé-eigenaars, gemeenten,

provincie, boomkwekers, natuurpunt

Doelgroep: gemeenten, privé-

eigenaars, organisaties en verenigingen

Doelstelling:

- Sensibiliseren over en herstellen van bestaande bedreigde autochtone

restpopulaties in de Provincie Antwerpen

- Verhogen van het aanbod aan autochtoon plantgoed, door oogsten op

geïnventariseerde en erkende groeiplaatsen en opkweek van de autochtone zaden

door erkende boomkwekers

- Meehelpen aan de erkenning van autochtone groeiplaatsen in de provincie en

inburgering van het label ‘Plant van Hier’

- Vraag en aanbod in de provincie op elkaar afstemmen via breed partnerschap

- Sensibilisatie van grondeigenaars, milieuambtenaren, brede publiek en

doorstroming van het plantgoed naar plantacties in het Antwerpse platteland

Omschrijving:

Overleg en afstemming met andere

regionale landschappen en bosgroepen

heeft geleid tot een PDPO project: ‘Plant

van hier, platteland van hier’. Een

gezamenlijk initiatief van de Antwerpse

Regionale Landschappen en Bosgroepen.

Met dit project willen we het

oorspronkelijke genetisch materiaal van de

inheemse bomen en struiken (‘autochtone

bomen en struiken’) in de provincie

Antwerpen veiligstellen, promoten en

verspreiden.



Verloop actie

Uitgevoerd 2013

PDPO-project: ‘Plant van hier, platteland van hier’ liep af eind 2012. In 2013 werden de

restmiddelen nog verder geïnvesteerd. Het thema van autochtoon plantgoed werd verder

opgenomen in de reguliere werking van RLDV

Belangrijke concrete acties in 2013 waren:

- ondersteunen milieuambtenaren

- adviseren en ondersteunen van eigenaars van autochtone locaties

- aanplanten van autochtoon plantgoed

- uitvoeren achterstallig beheer

o plagwerken gagelstruweel Schilde

o beheerwerken houtkant Essen

- Verzorgen lezing op de Antwerpse ontmoetingsdag CVN

Beheerwerkzaamheden Plaggen open plek gagelstruweel Schilde

houtkant Essen


het thema autochtoon plantgoed wordt verder opgenomen binnen de reguliere werking

van RLDV.

Belangrijke concrete acties zijn:

- Blijvend ondersteunen milieuambtenaren

- adviseren en ondersteunen van eigenaars van autochtone locaties

- aanplanten van autochtoon plantgoed

Financiering:

Provincie Antwerpen, gemeenten, onroerend erfgoed

Nazorg en opvolging.

Binnen de reguliere werking van RLDV wordt het thema autochtoon plantgoed verder

opgenomen in ander projecten.

Gelinkte acties





Actie 44 Infowanden voor draagvlakvorming en –verbreding acties



3.3 NATUUREDUCATIE EN SENSIBILISATIE

Actie 37 NALAH, provinciaal Natuur- en Landschapshuis


Antwerpen


Naveau Caroline

Partners: Provincie Antwerpen, natuur-

en landschapsverenigingen in het NALAH,

gemeente Zoersel

Doelgroep: verenigingen in het NALAH,

brede publiek

Doelstelling:

Uitbouw van een natuur- en

landschapshuis

Omschrijving:

In het Provinciaal Natuur- en Landschapshuis vinden verenigingen kantoorruimte voor de

uitbouw van een professioneel secretariaat (ook RLDV vzw heeft haar kantoren in het

Nalah). Daarnaast is er plaats voor opslag van collecties en archieven en zijn er

vergaderen cursusruimten beschikbaar. Er is eveneens een kleine

tentoonstellingsruimte. Op termijn moet het Provinciaal Natuur- en Landschapshuis

evolueren naar een echt ‘clubhuis’ voor verenigingen die bezig zijn met natuur,

landschap, erfgoed, cultuurhistorie en naar een streekhuis waar natuur- en

milieueducatie en -sensibilisatie centraal staan.

Deelname dag van het park (boekenmarkt en boekvoorstelling)



Verloop actie

Uitgevoerd 2013

- Deelname aan activiteiten: dag van het park – boekenmarkt, boekvoorstelling

oude bossen van de Antwerpse Kempen, natuurbijoukes, …

- Huurdersoverleg 2x

- Ter beschikking stellen van vergaderruimte,…

- Beheren uitleenpost NME materiaal

Financiering: Provincie Antwerpen, RLDV, gemeente Zoersel, verenigingen Nalah

Gelinkte acties

Actie 39 Uitleendienst NME en NME overleg



Contactpersoon: Ines van Limbergen

en Kevin Grieten, Tim Geuvels

Partners: gemeente van het RL, VLM

Doelgroep: inwoners gemeenten

Doelstelling:

Binnen het werkingsgebied van RLDV de

gemeentelijke subsidiereglementen

omtrent thema’s die raakvlakken

vertonen met de werking van regionale

landschappen (KLE, zwaluwen, …)

vergelijken, afstemmen en promoten bij

inwoners.

Omschrijving:

RLDV wil een duidelijk beeld krijgen van de bestaande subsidiereglementen van de

gemeenten binnen het werkingsgebied. De subsidiereglementen kunnen dan uniformer

gemaakt worden en afgestemd met initiatieven en projectwerking van het regionaal

landschap. RLDV kan de gemeenten ondersteunen om de subsidiereglementen te

communiceren naar de inwoners (website, landschapskrant)

Verloop actie

Uitgevoerd 2013

- Door de nog onzekerheden binnen het toekomstige landbouwbeleid en de opmaak

van de beheer- en beleidscyclus van gemeenten in 2013, werd dit dossier

voorlopig stilgelegd.

Financiering: gemeenten, RL

Gelinkte acties:

Actie 1 zwaluwen


Actie 6 Poelen

Actie 7 Knotbomen




Actie 39 uitleendienst NME en NME netwerk


Provincie Antwerpen


Naveau Caroline

Partners: Provincie Antwerpen, RLDV

en alle verenigingen in het NALAH, NME

actoren: lokale Natuurpunt afdelingen,

CVN, VMPA, PIME, ANNET,

Natuurpunteducatie…

Doelgroep:

Het bereiken van een ruim publiek door

het aanbieden van materialen voor

diverse doelgroepen is één van de

belangrijke doelstellingen in dit project.

- Scholen uit de omgeving

- Lokale verenigingen (natuurpunt

Voorkempen, VMPA,…)

- Lokale gidsenwerkingen

(Voorkempen gidsen,…)

- Ondernemers

- Gezinnen met kinderen

- Gebruikers van het parkdomein

Halle-Hof

- Gemeenten

- Individuen

- …

Doelstelling:

Uitbouw van een uitleendienst van NME-materiaal in het Provinciaal Natuur- en

Landschapshuis (NALAH).

Omschrijving:

Het NALAH moet een volwaardige plek worden waar mensen en organisaties elkaar

kunnen ontmoeten, ideeën uitwisselen en informatie kunnen inwinnen inzake natuur,

landschap en cultuurhistorie.

Natuur- en milieueducatie (NME) is één van de peilers die de verdere uitbouw van het

NALAH garandeert. Het Regionaal Landschap de Voorkempen (RLDV) is gehuisvest in het

NALAH en wil initiatief nemen voor de opstart van een NME-aanbod.

Projecten opzetten rond natuur- en milieu educatie past in de werking van een Regionaal

Landschap. Tevens probeert een Regionaal Landschap draagvlak te creëren tussen

diverse actoren, verenigingen,…

Een eerste initiatief is het uitwerken van een uitleendienst voor NME-materialen vanuit

het NALAH. Belangrijk is dat de uitleendienst een middel is om allerhande organisaties,



lokale mensen, ondernemers, scholen te helpen en te ondersteunen bij het beleven van -

en informeren over natuur en landschap in hun directe omgeving.

Na rondvraag bij lokale actoren blijkt de aankoop van NME-materialen dikwijls een

probleem. Het ontbreekt deze actoren dikwijls aan financiële draagkracht om te

investeren in NME-materiaal. Tevens is er vraag naar ‘losse NME-materialen’ die

uitgeleend kunnen worden en die voor diverse doelgroepen gebruikt kunnen worden.

De uitleendienst kan hier een oplossing voor bieden.

Verloop actie

Uitgevoerd 2013

- Een 8 tal boekingen werden gedaan.

Nazorg en opvolging

RLDV neemt de administratie en beheer van de boekingen en materialen op zich.

Financiering: Provincie Antwerpen, RLDV

Gelinkte acties:

Actie 44 Voorkempengidsen



Actie 40 Voorkempengidsen



Partners: RLDV, CVN, VMPA

Doelgroep:

Het bereiken van een ruim publiek door

het aanbieden van gidsen voor diverse

doelgroepen.

- Scholen uit de omgeving

- Lokale verenigingen (natuurpunt

Voorkempen, VMPA,…)

- Lokale gidsenwerkingen

(Voorkempen gidsen,…)

- Ondernemers

- Gezinnen met kinderen

- Gemeenten

- Individuen

- …

Doelstelling:

Opleiding Voorkempengidsen om het draagvlak in de Voorkempen rond natuur- en

landschapszorg te verhogen en inwoners van deze streek via beleving en informering

trots te maken op de Voorkempen.

Omschrijving:

In 2009 werd gestart om Voorkempengidsen op te leiden in samenwerking met CVN. 2

groepen werden vervolgens (2009 en 2010) opgeleid tot ambassadeurs van de

Voorkempen. Jaarlijks worden Voorkempengidsen ingezet om activiteiten in de

Voorkempen te begeleiden.

Verloop actie

Uitgevoerd 2013

RLDV heeft geen NME-medewerker ter beschikking waardoor de opvolging op een

eenvoudige manier dient te gebeuren.

- Voorkempengidsen werden ingezet op tal van activiteiten (zomerpicknick, dag van

het park, cultuurhistorische wandeling, …)

- Voorbereiding terugkomdag Voorkempengidsen voorjaar 2014

- Er werden een bevraging via een invulfiche gedaan bij de gidsen om vraag en

aanbod beter op elkaar af te stemmen. De fiche omvat kenmerken van de

Voorkempengidsen die bepalend kunnen zijn om een bepaalde gids voor

welbepaalde activiteiten in te zetten. De fiches werden verwerkt en een overzicht

van de gidsen die nog actief willen gidsen of deelnemen aan activiteiten werd

opgemaakt.

- Eén van de Voorkempengidsen begeleidt regelmatig een educatieve fietstocht in

de vallei van het Groot Schijn op basis van haar eindwerk in de cursus

Voorkempennatuurgids.




De basisondersteuning wordt blijvend aangeboden aan de gidsen. Indien in de toekomst

een NME-medewerker wordt aangenomen zal deze actie verder uitgebouwd worden.

Financiering: Provincie Antwerpen, RLDV

Gelinkte acties

Actie 39 uitleendienst NME en NME netwerk




Partners: LNE, Provincie Antwerpen

Doelgroep: land- en tuinbouwers,

WBE’s, waterloopbeheerders,

grondeigenaars, gemeenten, recreanten

en het brede publiek

Doelstelling:

- Lokale mensen, actoren informeren en sensibiliseren over ecoduct,

natuurverbindingen en natuurverweving

- Opbouwen actief draagvlak bij landbouwers, WBE, natuurverenigingen,… om mee

te werken aan landschappelijke inpassing ecoduct

- (gezamenlijke) terreinacties realiseren op eigendommen van openbare besturen

(voorbeeldfunctie) en in tweede instantie op privé-eigendommen (op basis van

vrijwilligheid)

- Ontsnipperingsacties realiseren en hierover voldoende ruim informatie verspreiden

Omschrijving:

In 2009 werd gestart met de bouw van een ecoduct over de E19 en de HSL op de grens

van Wuustwezel en Hoogstraten. RLDV werd gevraagd ook een rol te spelen in dit project

en samen met lokale partners te werken aan de ecologische en landschappelijke

inpassing van het ecoduct de munt en de E19-hogesnelheidslijn (uitvoering van een

aantal acties uit de landschapsstudie).

De werking van het ecoduct kan aanzienlijk geoptimaliseerd worden door het uitvoeren

van inrichtingsmaatregelen (bv. aanleg en beheer KLE’s, beekranden, fauna-akkers,

poelen,…). Aangezien de inplanting van het ecoduct bij een aantal locale actoren fel

gecontesteerd is, zal het Regionaal Landschap in eerste instantie werken aan de opbouw

van een lokaal draagvlak. Via info-avonden, geleide wandelingen, informatieve folder,

infoborden, bezoek aan voorbeeldprojecten,… zullen lokale mensen en actoren

geïnformeerd worden over de werking van het ecoduct en hoe die werking kan verbeterd



worden door inrichtingsmaatregelen. Eveneens zullen mogelijke hinderpalen en

bezorgdheden worden besproken en zal waar mogelijk een oplossing worden geboden.

Inrichtingsmaatregelen zullen in eerste instantie dienen te gebeuren op openbare

gronden (bermen gemeente, Infrabel, AWV,…). Eventuele terreinacties op privé-gronden

kunnen enkel op vraag van betrokken eigenaar (en gebruiker, indien dit niet dezelfde is)

en dienen desgewenst flexibel en omkeerbaar te zijn.

Verloop actie

Uitgevoerd 2013:

21/02/2013 overleg en stuurgroep

Het eindverslag werd voorjaar definitief 2013 ingediend.

Organisatie Dag van de regionale landschappen op 03/06/2013 waar

ontsnippering centraal stond. Er werd een lezing gegeven door LNE rond

ontsnippering, RLDV organiseerde een workshop en excursie rond het ecoduct de

Munt.

Er werd een offerte ingediend en overleg gepleegd met LNE ivm met een

vervolgproject rond het ecoduct.

Dag Regionale landschappen workshop en

excursie


Alle acties worden in overleg met de stuurgroep voorbereid en nadien ook

opgevolgd.De stuurgroep bestaat uit lokale actoren zoals WBE’s,

natuurverenigingen, landbouwers, wateringen, Boerenbond, ABS, gemeente

Wuustwezel, stad Hoogstraten. Maar ook overheidsinstanties zoals LNE, AWV,

Provincie Antwerpen, ANB en VLM. Ook Tucrail en Infrabel worden betrokken bij

het overleg.

Voor de terreinacties (bv fauna-akkers, poelen,…) is er ook een aparte opvolging:

afspraken met beheerder/eigenaar.

In 2014 wordt een vervolgproject rond het ecoduct opgestart (start mei 2014)

waarbij een visie wordt opgemaakt voor de restgronden langsheen de HSL en

waar aan verdere sensibilisatie en draagvlak wordt gewerkt rond het thema

ontsnippering en ecoduct.

Financiering:

Samenwerkingsovereenkomst met LNE, Provincie Antwerpen voor 3 jaar (startdatum 1

maart 2010): personeelskost en overheadkost 0,5 VTE via LNE, ondersteuning uitvoering

project Provincie Antwerpen, basismiddelen RLDV.

Gelinkte acties

Actie 1 Zwaluwen



Actie 4 Fauna-akkers voor solitaire bijen, patrijs en haas

Actie 6 Poelen



Actie 42 Educatief stripverhaal suske & wiske


Actie 51 Stripfietsroute



Actie 42 Educatief stripverhaal Suske & Wiske



Marie Kuppens

Partners: LNE, AWV, Provincie

Antwerpen, ANB

Doelgroep: brede publiek, landschaps-

en natuurverenigingen, landbouwers,

WBE, …

Doelstelling:

Op een laagdrempelige manier de

problematiek rond

landschapsontsnippering voorstellen.

Een educatieve strip zal langer bewaard

blijven dan een louter informatieve

folder. Met zo’n strip kan er ook een

breder publiek aangesproken worden en

kan de juiste informatie op een leesbare

en verstaanbare manier uitgelegd

worden.

Omschrijving:

De Antwerpse Voorkempen, waar ecoduct De Munt zich situeert, is de bakermat van vele

Vlaamse striphelden (Suske & Wiske, De Rode Ridder, Kiekeboe, …). Studio Van der

Steen uit Kalmthout biedt naast de reguliere stripreeksen ook educatieve stripverhalen

aan. Zo’n stripverhaal bevat twee luiken: enerzijds een verkort volwaardig Suske &

Wiske-verhaal (ca. 25 pagina’s), anderzijds een educatieve bijlage (ca. 8 pagina’s).

De insteek is een verhaallijn opgebouwd rond het thema landschapsontsnippering,

biodiversiteit,… De personages van Suske & Wiske verhalen lenen zich uitstekend om

bepaalde aspecten rond deze thema’s op een speelse manier over te brengen (professor

barabas, de klankentapper, ….). Het ecoduct De Munt met de omliggende gemeenten en

landschap vormen mee het decor van het verhaal.

Daarnaast kunnen de deelnemende partners in de educatieve pagina’s meer achtergrond

en informatie geven omtrent ontsnipperingsmaatregelen (ecoduct, ecotunnel,

bermbeheer,…), natuurverbinding en - verweving, biodiversiteit, landschapsbeelden,

landschapskwaliteit,…samenwerking rond landschapsontsnippering.

Verloop actie

Uitgevoerd 2013:

- Definitieve ondertekening samenwerkingsverband.

- Opmaak prijsvraag en gunning (oktober 2013)

- Overleg input partners (input stripverhaal zelf + input educatieve pagina’s over

ontsnippering)


- Overlegmomenten met werkgroep

- Uitwerken educatieve pagina’s, inhoudelijk als vorngeven.

- Laten uitwerken en drukken door de aangewezen uitgeverij

- Verspreiding voorzien eind 2013



Financiering:

LNE, ANB, AWV, Provincie Antwerpen gaan samen de financiële zaken regelen, de

partners betalen elk een deel van de strip.

Gelinkte acties



Actie 51 Stripfietsroute en stripspoorlus



Antwerpen


Partners: Provincie Antwerpen

Doelgroep:alle natuur- en

landschapsbeheerders, landeigenaars

Doelstelling: De landschapsbeelden

moeten leiden tot een praktisch

instrument dat provinciebreed inzet op

terreinresultaat (natuurverbindingen)

veeleer dan procedures en planvormen.

Omschrijving:

In functie van het Provinciaal milieubeleidsplan wordt gewerkt aan ‘landschapsbeelden’.

Landschapsbeelden wil:

- Natuur verbinden: nadruk ligt op de groene matrix rond de echte natuurgebieden;

zo veel mogelijk actoren in het buitengebied betrekken

- Biodiversiteit in het buitengebied is de leidraad om bovenstaand principe richting

en vorm te geven

- Afbakenen op basis van landschap ecologische entiteiten

- Een wenselijk landschapsbeeld voor elke landschap ecologische entiteit om de

herkenbaarheid bij actoren te vergroten

- Een handleiding als inspiratiebron en praktische leidraad met gewenste

inrichtings- en beheermaatregelen

- Gebiedsdekkend zijn voor de provincie Antwerpen

Landschapsbeelden start net zoals andere afbakeningen vanuit homogene gebieden.

Basis zijn abiotische factoren maar landschapsbeelden houdt daarbij sterk rekening met

herkenbaarheid op regioniveau.

De praktische benadering, het willen bereiken van zo veel mogelijk actoren in het

buitengebied en de herkenbaarheid op regioniveau maken dit een geschikt instrument in

de werking van een regionaal landschap.



Link IHD: de opbouw van de landschapsbeelden (indeling in landschappelijke eenheden,

identificatie van vlaggenschipsoorten en bouwstenen groene infrastructuur) is

wetenschappelijk onderbouwd naast provinciale prioritaire soorten werd ook rekening

gehouden met habitats en soorten van de habitat- en vogelrichtlijngebieden.

Landschapsbeelden: parklandschap van de Voorkempen

Verloop actie

Uitgevoerd 2013

- actief mee zoeken naar geschikte inhoud en vorm

- toepassen concept landschapsbeelden in natuur- en landschapsprojecten RLDV

- medeorganisatie trefdag landschapsbeelden 5/11/2013; verwerken ideeën in

projectvoorstellen

- opvolgen stuurgroep project PPS²

- realisatie acties natuur- en landschapsherstel bij particulieren



Trefdag landschapsbeelden


- uitwerken voorbeeldproject rond boombruggen in de landschappelijke eenheid

Parklandschap van de Voorkempen.

- organisatie publieksactiviteit rond natuur in tuinen

- landschapsbeelden uitwerken in voorbeeldacties via fauna-akkerproject

- organiseren 2de trefdag landschapsbeelden i.s.m. Provincie Antwerpen

- projectmogelijkheden verkennen rond gemeentelijk bomenbeleid en het project

PPS² over vleermuizen langs de Antitankgracht

Financiering: Provincie Antwerpen

Gelinkte acties

Actie 3 Vleermuizen

Actie 4 Fauna-akkers voor solitaire bijen, vlinders, patrijs, haas

Actie 6 Poelen



Actie 42 educatief stripverhaal Suske en Wiske



Actie 44 Infowanden- en borden


Partners: steeds projectgebonden

Doelstelling: draagvlakvorming en

communicatie over projecten en acties

Omschrijving:

Er worden projectgebonden infowanden

opgemaakt steeds in de huisstijl van het

regionaal landschap en in samenspraak

met de betrokken partners.

Verloop actie

Uitgevoerd 2013

- Druk reizende tentoonstelling

Turfrelicten in beeld!

- Plaatsing 3 definitieve infoborden

Brechtse heide

- Opmaak werfborden RLDV

- Infowanden fauna-akkers,

Gasthuisdreef en Kleine Beek,

Brechtse heide, landschapsbeelden,

zwaluwen, plant van hier werden

uitgeleend voor diverse activiteiten

en door diverse verenigingen zoals

(WBE, wandelclubs, scholen, …)


De infowanden blijven beschikbaar voor

partners en voor eigen gebruik. De

infowanden van langlopende projecten

worden stelselmatig uitgebreid met nieuwe

acties (vb Brechtse Heide, gasthuisdreef,

fauna-akker,…)

Financiering: Projectgebonden en

basismiddelen RLDV, Onroerend Erfgoed

Gelinkte acties

Actie 4 Fauna-akkers voor solitaire bijen,

patrijs, haas

Actie 12 Brechtse heide

Actie 1 Zwaluwen

Actie 36 Plant van hier

Actie 26 Landschapsproject Gasthuisdreef

en omgeving Kleine Beek



Actie 45 Rommersven

Initiatiefnemer/trekker: Eigenaars,

RLDV


Partners: eigenaars, Onroerend

Erfgoed, gemeente Brecht,…

Doelgroep: eigenaars

Doelstelling: sensibilisatie eigenaars

Rommersven + herstel en behoud

biotoop Rommersven.

Omschrijving:

Het Rommersven is een ven in eigendom van 25 eigenaars. Het ven is onderhevig aan

verdroging en organische belasting en door het eigendom statuut is er een zeer

versnipperd beheer van het ven.

Om het behoud van het ven te garanderen moet er een gezamenlijk beheer opgezet

worden.

Verloop actie

Uitgevoerd 2013

- Opvolgen studie, er werden 6 peilbuizen geplaats om de grondwaterstand te

meten gedurende 2-3 jaar. Er werd in 2013 één peilbuis stuk gemaakt, deze zal in

2014 vervangen worden.

- Diverse werkvergaderingen vonden plaats.

- Overleg met studiebureau ivm de studie voor de rioleringswerken

- Opmaak venkrantje omwonenden editie 2013

- Landschapsteam heeft 1 dag gewerkt aan het opwaarderen van een perceel langs

het ven

Planning 2014:

- Opvolging studie peilbuismetingen

- Sensibilisatie naar eigenaars toe wordt verdergezet, met inschakelen van het

Landschapsteam

- Verderzetting bestrijding Amerikaanse vogelkers

Financiering: Onroerend Erfgoed, eigenaars

Gelinkte acties




Actie 46 Aanbod educatieve boeken


Contactpersoon: Naveau Caroline

Partners: /

Doelgroep: inwoners uit de

Voorkempen en andere geïnteresseerden

en professionelen.

Doelstelling: het beschikbaar stellen en

te koop aanbieden van streekboeken uit

het werkingsgebied om op deze manier

de streekkennis te verhogen.

Omschrijving:

RLDV staat in om inwoners attent te maken op de mooie en waardevolle streek waarin ze

wonen. Dit kan oa gebeuren via het aanbieden van boeken waarbij streekkennis (natuur,

landschap, erfgoed, …) centraal staat.

Voor een aantal boeken was RLDv initiatiefnemer waarbij we samen met verschillende

lokale verenigingen, gemeenten, ander partners en bewoners de verhalen die leven

binnen RLDV te verwerken in oa boeken. Via een aantal werkgroepvergaderingen,

interviews, activiteiten, oproepen via diverse communicatiekanalen… kan iedereen

(individuen en verenigingen) die wenst bijdragen leveren.

In ander gevallen promoten we boeken van andere lokale partners.

Verloop actie

Uitgevoerd 2013

Volgende boeken waren in 2013 beschikbaar via RLDV

Cover fotoboek Brechtse Heide Cover boek Oude Bossen van de

Antwerpse Kempen



Verdwenen venen

Cover Erfgoedgids Turf

Cover verdwenen Linies

Financiering:

RLDV, projectgebonden, Onroerend Erfgoed, provincie Antwerpen

Gelinkte acties

Actie 12 Beschermd Landschap Brechtse Heide

Actie 16 turfrelicten in beeld, een toekomst!

Actie 49 Cultuurhistorische wandeling



Actie 47 Landschapskrant


Contactpersoon: Karlien MAes

Partners: in functie van thema

landschapskrant

Doelgroep: inwoners uit de

Voorkempen

Doelstelling:

De landschapskrant informeert de

inwoners over projecten en activiteiten

van het regionaal landschap en bezorgt

ook informatie over (beheer van) natuur

en landschap uit de streek.

Omschrijving:

De krant wordt 2 maal per jaar uitgegeven, gedrukt op 178 000 exemplaren en verdeelt

over 177 000 brievenbussen in de Voorkempen. De landschapskrant is steeds volgens

eenzelfde stramien opgebouwd. Op de eerste pagina het voorwoord van de voorzitter en

een sprekende foto van een aandachtssoort. De tweede pagina bevat telkens 2

rubrieken: in beeld en een bespreking van de aandachtssoort liefst gekoppeld aan een

activiteit om de soort te beleven. In Beeld geeft met enkele sfeerfoto’s een beeldverslag

van voorbije activiteiten en projecten. Op de derde pagina worden de lopende

(opstartende) projecten voorgesteld. De laatste pagina geeft een overzicht van de

geplande activiteiten en een beknopte kalender.

De voorjaarseditie van 2013 werd

voor eenmaal anders aangepakt.

Per gemeente hebben we één

belangrijk project van de laatste

jaren uitgelicht in beeld en tekst.

Als coverbeeld kozen we voor één

van de grotere projecten van de

afgelopen jaren, De Brechtse

Heide.

Cover Landschapskrant Lente 2013: Brechtse Heide - copyright: Kobe Van Looveren

Voor de opmaak van de herfsteditie grepen we terug naar het oude stramien, maar dan

in een fris jasje gestoken. De opmaak werd aangepast en zo werd deze herfsteditie een

schot in de roos.



Cover Landschapskrant najaar 2013 - Veenpluis - copyright: Yves Adams

Verloop actie

Uitgevoerd 2013

Lente editie

Coverbeeld + Voorwoord door voorzitter Rik Röttger, Welkom bij RLDV

Midden - Overzichtskaart werkingsgebied RLDV “Wat doet het Regionaal Landschap?” en waar:

BEZALI: Aanplant in Reigersbos Essen: Land- en tuinbouwers zijn stuwende kracht van het landschap Kalmthout: Turfrelicten in beeld

Wuustwezel: Dreefherstel van de Gasthuisdreef Brecht: Landbouwers doen aan landschapsbeheer Zoersel: Aanplant hoogstamboomgaard Malle: Aanplant houtkanten en bomerij door landschapsteam Zandhoven: Fauna-akkers Schilde: in de bres voor zwaluwen Ranst: Knotteam in actie

Wommelgem: Excursie Schijnvallei

Wijnegem: Aanplantactie met leerlingen Deurne: Bijzondere picknick in het Rivierenhof Brasschaat: Peerdsbos in de kijker Schoten: Striproute Kapellen: Domein Oude gracht Stabroek: terug in de tijd

Backcover - Project Natuur en Landschap - Buitengewone plekjes oproep aanmelden plekjesµ - Activiteiten:

FortiZon Fietsen langs Turfvaarten, venen en vennen

Zomerpicknick Dag van het Park

+ Actviteitenlijst

Herfst editie

Coverbeeld + Voorwoord voorzitten Rik Röttger, Welkom bij RLDV

Midden - In beeld: Zomerpicknick



- Project Natuur en Landschap: Monitoring Fauna-Akkers Turfrelicten in Beeld Buitengewone Plekjes oproep stemronde

- Recreatie: aankondiging Stripsspoorlus

- Nieuwe publicatie: ABC van de Turf

Backcover - Activiteiten:

Melk van hier: praatcafé Waterconservering: feestelijk toonmoment

Oude bossen van de Antwerpse kempen: Uitgave boek + excursies

Week van het bos Cursus heggen leggen


Na elke uitgave wordt er gepolst naar ontvangst van de landschapskrant. Er wordt

vaak een wedstrijd ingelast of een oproep. Op basis daarvan kan de respons op de

krant getoetst worden.

Ook in 2014 zullen 2 landschapskranten opgemaakt en ruim verspreid worden.

Financiering:

Basismiddelen RLDV, Onroerend Erfgoed en projectgebonden

Actie 48 Cultuurhistorische wandeling


Contactpersoon: Karlien Maes

Partners: gemeenten, toeristische

clusters, terreinbeheerders (ANB,

Natuurpunt, landbouw, …), bosgroep, …


Doelstelling: brede publiek kennis laten

maken met de cultuurhistorische waarden

van de Voorkempen

Omschrijving:Via een wandeling wordt het brede publiek ondergedompeld in de

geschiedenis van het landschap van de Voorkempen. Elk jaar wordt de wandeling in een

andere gemeenten georganiseerd;

Verloop actie

Uitgevoerd 2013



N.a.v. de publicatie van het boek ‘bossen van de Kempen’ werd samen met Regionaal

Landschap Kleine en Grote Nete (RLKGN) een wandelingenreeks opgezet rond dit boek.

Er werden 3 wandelingen georganiseerd, telkens in één van de besproken bossen in het

boek. Diverse lokale partners ondersteunden de activiteit zoals ANB, bosgroep, vrienden

Zoerselbos, Kris Verheyen en Sara Adriaensens schrijvers van het boek en tal van lokale

gidsen (oa VMPA gidsen). Na de wandeling konden de aanwezigen genieten van een

lokaal streekbiertje en hapje, het boek aankopen en een persoonlijk gesprek met de

schrijvers voeren.

Wandeling Zoerselbos – 20/10/2013 - 90 tal aanwezigen (binnen werkingsgebied

RLDV)

Wandeling Grotenhout – 27/10/2013 – 60 tal aanwezigen (binnen werkingsgebied

RLKGN)

Wandeling Peerdsbos – 03/11/2013 - 30 tal aanwezigen (binnen werkingsgebied

RLDV)

wandeling Zoerselbos

Boek oude bossen van de Antwerpse

Kempen

wandeling peerdsbos wandeling peerdsbos

Financiering: Onroerend Erfgoed

Gelinkte acties

/



Actie 49 Vergroening schooldomeinen (Milieu Op School; MOS)

Initiatiefnemer/trekker: RLDV in

samenwerking met MOS (milieuzorg op

school)


Partners: gemeenten, scholen in de

Voorkempen, PIME, …

Doelgroep: scholen

Doelstelling: sensibilisatie en inrichting

‘groene’ schooldomeinen met link naar

natuur- en milieubeleving- en educatie.

Omschrijving: Veel scholen in de Voorkempen zijn gelegen binnen oude kasteel- of

kloosterdomeinen. Deze domeinen waarborgen heel wat cultuurhistorische elementen en

hebben potenties om natuur- en landschapswaarden te verhogen. Anderzijds zijn er

scholen waar weinig groen aanwezig is maar waar wel mogelijkheden liggen om mee aan

de slag te gaan. Natuurbeleving staat centraal om kinderen in contact te brengen met de

natuur. Momenteel is het volgens vraag en aanbod dat RLDV samenwerkt met scholen

maar de mogelijkheden worden onderzocht om een structurele ondersteuning te kunnen

bieden naar vergroening, speelnatuur, …

Verloop actie

Verloop actie

Uitgevoerd 2013

- Bosaanplant met school bij een particulier te Zandhoven

- Voorbereiding en overleg rond de aanleg van een glooiende oever langsheen

een waterloop bij een school in Wuustwezel om een (in samenwerking met

Bosgroep Antwerpen Noord die de uitvoering van he Bosbeheerplan begeleid)

- De MOS-subsidie is sinds 2013 naar RLDV werking verschoven. RLDV mag

3.000 euro restfinanciering bieden aan scholen voor de ondersteuning van hun

vergroeningsprojecten. Acties:

o Mariagaard (Malle): educatieve bebording + aankoop diverse

nestkasten voor bijen, insecten en vleermuizen.

o Irishof (Kapellen): uitbouw buitenklas + educatieve bebording

o Het Notedopje (Wijnegem): uitbouw buitenklas + blote voeten leerpad

o De Sleutel (Broechem): vergroening speelplaats fase 1, rondom de

zandbak.



Aanplantactie bij particulier in Zandhoven


- Lokale acties met scholen worden verdergezet.

- Subsidie dossier verder afhandelen en nieuwe scholen opzoeken + projecten

opstarten.

Financiering: RLDV, Onroerend erfgoed, provincie Antwerpen

Gelinkte acties

Fout! Verwijzingsbron niet gevonden. aanplantactie autochtoon bos

Actie 41 draagvlakvorming landschapsontsnippering ecoduct de Munt



3.4 RECREATIEF MEDEGEBRUIK EN NATUURRECREATIE

De Acties rond de wandelwegen-netwerken in de Voorkempen zijn niet meer als concrete

acties opgenomen. Waar zich concrete acties langsheen de wandelnetwerken aandienen

rond thema’s als landschapsverfraaiing en natuur- en milieueducatie worden deze acties

als nieuwe acties opgenomen.

De actie rond de fietskaart met natuur- en landschapslaag (zie jaarverslag 2010) werd in

2011 geschrapt uit het jaarverslag. Bij een herdruk van de TPA- kaart zijn de bos- en

natuurgebieden van ANB en natuurpunt duidelijker op de kaart weergegeven maar dit

proces vond rechtstreeks plaats tussen TPA, Natuurpunt en ANB. Voorjaar 2013 vind een

overleg tussen TPA en RLDV plaat som te kijken of RLDV nog een bijdrage kan leveren bij

de herdruk van de kaart voor 2014. Wordt deze actie concreet zal ze in jaarverslag 2012-

2013 terug opgenomen worden.

Actie 50 Kinderactiviteit op Domein De Renesse

Initiatiefnemer/trekker: vzw De

Renesse


Marie Kuppens

Partners: gemeente Malle, RLDV,

Agentschap voor Natuur en Bos, TPA


Doelstelling: Ontwikkeling

kinderactiviteit waarbij natuurbeleving- en

educatie centraal staat en waarbij het

brede publiek kennismaakt met het

Domein de Renesse met zijn

cultuurhistorische- en natuur waarden.

Omschrijving:

‘Gravin Anemoontje’ vormt het decor voor de uitwerking van een:

Kinderevenement

kinderwandelingen met vertelster

individuele wandeling aan de hand van een brochure

educatief aanbod naar scholen

parcours in speelbos

Verloop actie

Uitgevoerd 2013

schrijven verhaal van Gravin Anemoontje, door Linda Van Mieghem. Elementen uit

geschiedenis van het kasteel, park en uit de natuur vormden de basis van het

verhaal. (onder begeleiding van vzw De Renesse)

Toerisme Malle heeft, in samenwerking met vzw de Renesse, een subsidie verkregen

van TPA.

Planning opgesteld voor de uitwerking van het educatief pakket door RLDV.




Uitwerking van het educatieve luik voor scholen voor september 2014.

RLDV zoekt actief mee naar een subsidiekanaal voor de aankoop van educatief

lesmateriaal (loeppotjes, zoekkaarten, …)

Promo activiteit op de zomerpicknick, 3 augustus 2013 in domein de Renesse

Financiering: TPA, gemeente Malle, basismiddelen RLDV

Gelinkte acties:

Actie 21 Domein de Renesse

Actie 51 Stripfietsroute en stripspoorlus

Initiatiefnemer/trekker: toerisme

Kalmthout en werkgroep striproute

Contactpersoon: Ines van

Limbergen/Marie Kuppens

Partners: toeristische diensten &

gemeenten: Kalmthout, Wuustwezel,

Kapellen, Brecht, Brasschaat, Schoten,

Zoersel


Doelstelling: Door de ontwikkeling van

een belevingsvolle fietstocht mensen

laten kennismaken met de verschillende

striphelden afkomstig uit de

Voorkempen en met de ‘decors’ van de

stripverhalen die terug te vinden zijn in

natuur en landschap van de

Voorkempen.

Omschrijving: alle gemeenten hebben hun eigen ‘lokale’ stripheld of tekenaar,

bijzondere natuur-, erfgoed- en landschapswaarden uit de gemeente spelen vaak een

bijzondere rol in de stripverhalen. Door deze speciale plaatsen via een mooie en

belevingsvolle route met elkaar te verbinden kunnen mensen kennismaken met de

verschillende striphelden en genieten van natuur- en landschap van de Voorkempen. RL

de Voorkempen stimuleert het natuur- en landschapsverhaal langsheen deze route.

Verloop actie:

Uitgevoerd 2013:

STRIPROUTE:

- Opvolging werkgroep stripfietsroute (5 x bijeengekomen)

- persmoment 20/03/2013 rond de producten communicatiemiddelen rond de

striproute

- Opvolging, verwerken teksten en nakijken input teksten voor brochures Striproute

- Organisatie persmoment: aankondiging opmaak striproute.

- Realisatie educatief rustpunt bij Ecoduct De Munt in functie van stripfietsroute en

rond het thema “Ontsnippering”.

- 2013 feestjaar: 100 jaar Willy Vandersteen feestelijke opening stripfietsroute op

7/05/2013.



- Promo Striproute via website, nieuwsbrief en landschapskrant

STRIPSPOORLUS:

- Verkenning route Stripspoorlus met de betrokken Schepenen van toerisme (May

Van Thillo en Kris Kenis) en dienst toerisme van Brecht en Wuustwezel

- Uitwerking fietsroute ‘Stripspoorlus’ in een doe-boekje:

- Uitwerken van de 8 belevingspunten op de route: per belevingspunt wordt er 1

specifieke thema aangehaald rond het thema natuur, landschap of erfgoed. Op

deze belevingspunten moeten kinderen aan de hand van hun doe-boekje op zoek

gaan naar een gravure en deze overnemen in het doe-boekje.

o Inschakelen vrijwilliger voor tekeningen gravures

o Graveren van tekeningen in inox plaatsjes

- Inhuldiging Stripspoorlus op 24 juni 2013: infietsen met klas uit Brecht,

vervolgens persmoment, vervolg route met klas uit Wuustwezel.

- Promo Stripspoorlus via website, nieuwsbrief en landschapskrant


- Opvolging werkgroep Striproute

- Opvolging promo Striproute

- Uitwerken promotie Stripspoorlus (persbericht, digitale brochure voor scholen,

promo via facebook, nieuwsbrief, gemeentekrantjes, etc.)

- Kleine aanpassing aan de fietsknooppunten: drukken kleine stickertjes, doorgeven

aan de toeristische diensten.

Brochure Striproute

Educatief doe-boekje Stripspoorlus (vanaf 10

jaar)

Inhuldiging Striproute 4/05/2013

Inhuldiging Stripspoorlus 24/06/2013



Financiering:

provincie Antwerpen, gemeenten

Gelinkte acties:

Actie 41 Draagvlakvorming landschapsontsnippering ecoduct de Munt

Actie 42 Educatief stripverhaal Suske en Wiske





Contactpersoon: Marie Kuppens

Partners: diverse lokale partners

afhankelijk van thema en locatie


Doelstelling:

Brede publieksactiviteit om bepaald

project of thema in schijnwerper te

plaatsen en zo draagvlak te vergroten

en de projectwerking en samenwerking

met partners te versterken.

Omschrijving:

Ieder jaar wordt een zomerpicknick georganiseerd samen met diverse lokale partners.

Deze publieksactiviteit richt zich op gezinnen en voorziet naast een budgetvriendelijke,

duurzame en/of biologische picknick tal van randactiviteiten voor kinderen en volwassen.

Om zo het draagvlak voor projectwerking te vergroten bij partners en bij brede publiek.

Tevens wordt aan partners een platform geboden om hun werking voor te stellen aan

een breed publiek.

Verloop actie

Uitgevoerd 2013

- De zomerpicknick 2013 ging door op zaterdag 3 augustus 2013 in het

kloosterdomein van de paters Redemptoristen in Essen.

Dit, in samenwerking met Kempens Landschap (in kader van Leader Markante

Kempen), gemeente Essen en een 16-tal lokale verenigingen.

Aansluitende thema’s zijn lopende en geplande projecten rond turfgeschiedenis,

trage wegen, weidemelk, cultuurhistorische waarden van het domein, …

In de voormiddag volgden een 30-tal mensen een cursus “zomersnoei van

fruitbomen”. Dit hield in dat er in de voormiddag 2 uur theorie werd gegeven, ’s

middags werd er gepicknickte en in de namiddag volgde nog eens 2 uur

praktijkles in de boomgaard van het domein. Deze cursus werd door RLDV

georganiseerd en begeleid door iemand van de Nationale Boomgaardenstichting.

Het programma bestond uit een gevarieerd aanbod activiteiten voor jong en oud.

Van bellen blazen en knutselactiviteiten tot begeleide rondleidingen over het

domein en de naastliggende

Anders dan vorige jaren werd dit jaar de picknick uitbesteed aan een sociaal

economiebedrijf. Er waren 600 ingeschreven picknickers.

- Het bezoekersaantal werd geschat op een 1000-tal!



Sfeerbeelden zomerpicknick 2013


- Zomerpicknick 2014 gaat door in domein De Renesse in Malle op zondag 3

augustus 2014 in samenwerking met vzw Domein De Renesse, Toerisme Malle

- Begin januari worden alle verenigingen in Malle gecontacteerd voor mogelijke

deelname

- 24 april: eerste overleg ifv de organisatie

- 2de en 3de overleg volgen in mei en juni

Financiering:

Basissubsidie ANB

Ondersteuning en promotie via Provincie Antwerpen,

Kempens Landschap vzw (Projectsubsidies LEADER MarkAante Kempen)

Gemeente Essen

Draagvlakverbreding: Weidemelk

Gelinkte acties:

Actie 16 turfrelicten in beeld


Actie 31 weidemelk



Actie 53 Antitankgracht educatieve en recreatieve geleiding

Initiatiefnemer/trekker:

RLDV, Toerisme Provincie

Antwerpen, Provincie

Antwerpen

Contactpersoon: Kevin

Grieten, Marie Kuppens

Partners: projectgroep ATG,

gemeenten, ANB, Onroerend

Erfgoed, VMM

Doelgroep: projectgroep

ATG, brede publiek

Doelstelling:

- Herstel landschaps-, natuur- en cultuurhistorische waarden

- natuur en landschapswaarden Antitankgracht beleefbaar maken

- draagvlak opbouwen voor en informeren over toekomstige beheeracties (vb

beheer houtkanten, ruimingen, bestrijding exoten, …)

Omschrijving:

De Antitankgracht (ATG) behoort tot de tweede fortengordel rond Antwerpen. Ze

doorkruist en verbindt Berendrecht, Stabroek, Kapellen, Brasschaat, Schoten, Brecht,

Schilde en Ranst.

De ATG vormt een aaneengesloten lint van kleine natuurelementen en habitats en sluit

plaatselijk aan bij grotere gebieden met belangrijke natuurwaarden. De Antitankgracht is

enerzijds zelf een uniek landschap met belangrijke natuur- en cultuurhistorische

waarden, anderzijds verbindt zij ook een waaier van landschappen met elkaar.

De rol die het RL kan spelen binnen het landschapsbeheerplan van de ATG is eerder

beperkt. Dit omwille van het feit dat het grootste deel van het beschermd landschap in

handen is van de VMM, waardoor enerzijds het duurzaam beheer verzekerd is en

anderzijds er weinig ruimte is voor een coördinerende rol door het RL.

RLDV is wel vertegenwoordig in de projectgroep Antitankgracht en er is samenwerking

met TPA en Provincie Antwerpen voor de recreatieve en educatieve beleving van de

Antitankgracht.

Door het plaatsen (herwaarderen) van verscheidene thematische infoborden, kunnen

recreanten naar en langs de Antitankgracht geleid worden en geïnformeerd worden over

de verschillende waarden van en langs de Antitankgracht. Bovendien kunnen de

infoborden (tijdelijke) informatie bevatten over het beheer (beheer houtkanten, regelen

waterpeil – werking sluisbunkers, ruiming van de gracht, exotenbestrijding), waardoor ze

ook een sensibiliserende en educatieve functie hebben en waardoor een draagvlak kan

gecreëerd worden voor toekomstige beheermaatregelen.



Verloop actie

Uitgevoerd 2013

opmaak, druk en plaatsing van

de infoborden langsheen de anti-

tankgracht. (8 stuks)

Financiering:

Provincie Antwerpen,Toerisme

Provincie Antwerpen, Toerisme

Vlaanderen, Interreg Forten en

Linies

Gelinkte acties

Actie 3 Vleermuizen

Geplaatste staanders

3.4.1 Trage wegen

Trage wegen zijn vanuit verschillende oogpunten interessant om te behouden en te

ontwikkelen: mobiliteit, recreatie, landschappelijk en ecologisch.

Vanzelfsprekend hebben trage wegen een belangrijke mobiliteitsfunctie. Via een trage

weg geraak je met zacht vervoer (te voet, met de fiets of te paard) ter plaatse. Trage

wegen kunnen ook een functie hebben in recreatieve of functionele netwerken voor

wandelaars, fietsers of ruiters.

De landschappelijke waarde van trage wegen zit vervat in diverse aspecten. Trage wegen

kunnen in belangrijke mate het streekeigen karakter weerspiegelen door de

aanwezigheid van typische bermen, houtkanten, hagen of bomenrijen met een specifieke

samenstelling, vorm of historiek. Trage wegen zijn verweven met traditionele

gebruiksfuncties (kerkwegels, landbouwpraktijk, natuurgoederen). Trage wegen

herbergen vaak cultuurhistorische relicten aan bouwkundig erfgoed of oude wegen

perceelsmarkeringen.

De recreatieve belevingswaarde van trage wegen kan erg groot zijn: venster op het

landschap en traditionele landgebruik. Bewust of onbewust kan je via trage wegen

genieten van een stukje landschap uit je omgeving, wat een indirect effect van respect

voor de omgeving kan bewerkstelligen.

De natuurwaarde van onverharde trage wegen heeft vooral betrekking op planten en

dieren die de weg gebruiken als permanente of tijdelijke leefplaats of als ecologische

verbinding.



Actie 54 Groot Schijn – Wijnegem – Wommelgem


Contactpersoon: Marie Kuppens

Partners: gemeente Wijnegem,

gemeente Wommelgem, Natuurpunt

Schijnvallei, aangelanden

Doelgroep: recreatief en functioneel

fietsen wandelverkeer vanuit Wijnegem

en Wommelgem

Doelstelling:

- Realiseren van één of meerder trage weg verbindingen tussen de gemeenten

Wijnegem en Wommelgem

- Natuur- en landschapsbeleving van Schijnvallei mogelijk maken en optimaliseren

Omschrijving:

De Schijnvallei is onopvallend aanwezig in het landschap en voor velen onbekend (en

onbemind). Een trage weg verbinding tussen de gemeenten kan de zichtbaarheid van

deze vallei vergroten en de aandacht vestigen op de natuur- en landschapswaarden er

van.

Zowel een fietsverbinding tussen Wommelgem en het shoppingcentrum van Wijnegem

als een wandelverbinding vanuit het Park van Wijnegem, langs het natuurreservaat het

Veer, naar Wommelgem houden belangrijke potenties (mobiliteit, landschappelijk,

ecologisch) in.

Verloop actie

Uitgevoerd 2013

- Er werd door studiebureau Antea Group een ontwerpdossier opgemaakt en dit

werd door zowel gemeente Wijnegem als gemeente Wommelgem goedgekeurd.

- De bouwvergunning werd eveneens verleend.

- De aanbesteding van het dossier heeft op zich laten wachten waardoor de

aanbesteding pas in oktober gegund kon worden. Het najaar is dan te nat om de

werken te laten doorgaan. De werken zijn dus uitgesteld tot na het broedseizoen

(zomer 2014)


- Realisatie van de verbinding, uitvoering van de werken, opvolging door Antea

Group, Wommelgem en Wijnegem en RLDV

- Persmoment en inhuldiging op de dag van de Trage Weg (18-19 okt 2014)

Financiering:

Gemeenten Wijnegem en Wommelgem

Provincie Antwerpen



Actie 55 Trage wegen in Essen


gemeente Essen / RLDV

Contactpersoon: Marie

Kuppens

Partners: Milieuraad Essen,

landbouwers,

Natuurverenigingen, VVV

Essen, aangelanden


Doelstelling:

- Herstel van trage wegen gecombineerd met landschapsherstel

- Beleving van natuur en landschap en cultuurhistorie (turfvaarten)

Omschrijving:

De gemeente Essen maakte samen met de vzw Trage Wegen een inventaris op van trage

wegen in de gemeente Essen. De milieuraad stelde een prioriteitenlijst op voor uitvoering

of herstel van trage wegen. De komende jaren worden projecten opgezet om deze lijst

uit te voeren. Bijzondere aandacht gaat naar toegankelijkheid van het tracé, natuur- en

landschapswaarden, cultuurhistorie en samenwerking met aangelanden (in hoofdzaak

landbouwers).

Verloop actie

Uitgevoerd 2013

- Voorbereiding uitvoeringsdossier herstel trage wegen met opmaak planning voor

2014. Wegen die in 2014 aan bod komen zijn de Heyweg (buurtweg nr. 23) en de

Hollandse – Brabantse Dreef (buurtweg nr.




- Heyweg: overleg met eigenaars: voorstel plan en terreinbezoek, vastleggen

definitief plan, uitvoering voor najaar 2014

- Hollandse – Brabantse Dreef: terreinbezoek en aanplant 2014

- Gemeente zal instaan voor het onderhoud

Financiering:

Gemeente Essen, samenwerkingsovereenkomst

Gelinkte acties:

Actie 16 Turfrelicten in beeld

Actie 23 Domein Hemelrijk en omgeving

Actie 34 Dreefherstel en aanplant Hemelrijk – station - sportpark

Actie 56 Trage wegen in Zandhoven


RLDV

Provincie Antwerpen

Contactpersoon:

Marie Kuppens

Partners: gemeente

Zandhoven, aangelanden

Doelgroep: zachte recreatie

Doelstelling:

- Herstel van trage

wegen gecombineerd

met landschapsherstel

- Beleving van natuur en

landschap en

cultuurhistorie

Omschrijving:

In 2007 werd er een inventaris opgemaakt van trage wegen in de gemeente Ranst.

Samen met de gemeente Ranst worden kansen en knelpunten omgezet in projecten

waarbij aandacht gaat naar toegankelijkheid van trage wegen, herstel/versterken van het

landschap, aandacht voor natuurwaarden en sensibilisatie voor gebruikers.

Verloop actie

Uitgevoerd 2013

- Voorbereiding uitvoeringsdossier en subsidieaanvraag ifv draagvlakverbreding :

herstel verbinding tussen deelgemeenten Pulle en Pulderbos: dit werd niet

goedgekeurd

- Voorbereiding uitvoeringsdossier en subsidieaanvraag DMN : herstel verbinding

tussen deelgemeenten Pulle en Pulderbos: dit werd goedgekeurd


- Overleg partners en betrokkenen

- Opmaak landschapsplan

- Uitvoering herstel trage weg en groene infrastructuur



- Overleg met gemeente en partners omtrent andere trage wegen projecten

Financiering:

- Subsidie provincie Antwerpen DMN

- gemeente Zandhoven

Actie 57 Trage wegen in Malle


RLDV

Provincie Antwerpen

Contactpersoon:

Marie Kuppens

Partners: gemeente Malle,

aangelanden

Doelgroep: zachte recreatie

Doelstelling:

- Herstel van trage

wegen gecombineerd



landschap en

cultuurhistorie

Omschrijving:

Opmaak van een inventaris van Trage wegen in samenwerking met vrijwilligers en de

gemeente Malle. Op basis van deze inventaris wordt een prioriteitenlijst opgesteld en

worden in de toekomst concrete projecten opgezet.

Verloop actie

Uitgevoerd 2013

- Verdere actualisatie van padenplan 2007 door vrijwilligers op basis van de nieuwe

inventarisatiefiche

- Overleg met Trage Wegen vzw en gemeente Malle ifv de opmaak en uitvoering

van een trage wegen beleid. In navolging van dit overleg werd door Trage Wegen

vzw een prijsofferte opgesteld voor het opstellen en uitvoeren van een trage

wegenbeleid in bepaalde delen van gemeente Malle. Dit werd niet omwille van

budgettaire redenen niet goedgekeurd door het schepencollege.

Nazorg en opvolging

Gemeente bekijkt nog of ze een voorbeeldtraject willen uitwerken

Financiering:

- gemeente Malle

- samenwerkingsovereenkomst



Actie 58 Trage wegen in Ranst


RLDV / gemeente Ranst

Contactpersoon: Marie

Kuppens

Partners: Milieuraad Ranst,

Documentatieraad Ranst

Doelgroep: bewoners van

Ranst en omgeving

Doelstelling:

- Herstel van trage

wegen gecombineerd



landschap en

cultuurhistorie

Omschrijving:

In 2007 werd er een inventaris opgemaakt van trage wegen in de gemeente Ranst.

Samen met de gemeente Ranst worden kansen en knelpunten omgezet in projecten

waarbij aandacht gaat naar toegankelijkheid van trage wegen, herstel/versterken van het

landschap, aandacht voor natuurwaarden en sensibilisatie voor gebruikers.

Verloop actie

Uitgevoerd 2013

- Verderzetten verkenning en voorbereiding opmaken uitvoeringsgerichte projecten.

(link met het project speelgroen Ranst dat voorbereid wordt in 2014)

- Sensibilisatie

- Inventaris trage wegen is doorgestuurd naar gemeente.

Nazorg en opvolging

Trage wegen worden mee opgenomen in de mate van het mogelijke in het project

speelgroen ranst dat in voorbereiding is.

Gemeente bekijkt nog of ze een trage weg willen opnemen als voorbeeldproject

Financiering:

Basismiddelen gemeente Ranst

Gelinkte acties

Actie 7 Knotbomen



4 Verplichte acties

4.1 Landschapskrant Er werden 2 landschapskranten uitgegeven die bus aan bus verdeeld werden in het

werkingsgebied van Regionaal Landschap de Voorkempen (178 000 exemplaren).

De landschapskrant informeert de inwoners over projecten en activiteiten van het

regionaal landschap en bezorgt ook informatie over (beheer van) natuur en landschap uit

de streek.

De landschapskrant is steeds volgens eenzelfde stramien opgebouwd. Op de eerste

pagina het voorwoord van de voorzitter en een sprekende foto van de aandachtssoort of

sprekende landschapsfoto uit ons werkingsgebied. De tweede pagina bevat telkens 2

rubrieken: in beeld en een bespreking van de aandachtssoort liefst gekoppeld aan een

activiteit om de soort te beleven. In Beeld geeft met enkele sfeerfoto’s een beeldverslag

van voorbije activiteiten en projecten. Op de derde pagina worden de lopende

(opstartende) projecten voorgesteld. De laatste pagina geeft een overzicht van de

geplande activiteiten en een beknopte kalender.

De voorjaarseditie van 2013 werd voor eenmaal anders aangepakt. Per gemeente

hebben we één belangrijk project van de laatste jaren uitgelicht in beeld en tekst. Als

coverbeeld kozen we voor één van de grotere projecten van de afgelopen jaren, De

Brechtse Heide.

(Cover Landschapskrant Lente 2013: Brechtse Heide - copyright: Kobe Van Looveren)



Tabel 11

lente 2013

Cover p.1 Voorwoord door voorzitter Rik Röttger, Welkom bij RLDV

midden p.2

en p.3

Overzichtskaart werkingsgebied RLDV “Wat doet het Regionaal

Landschap?” en waar: - BEZALI: Aanplant in Reigersbos - Essen: Land- en tuinbouwers zijn stuwende kracht van het landschap - Kalmthout: Turfrelicten in beeld

- Wuustwezel: Dreefherstel van de Gasthuisdreef - Brecht: Landbouwers doen aan landschapsbeheer

- Zoersel: Aanplant hoogstamboomgaard Malle: Aanplant houtkanten en bomerij door landschapsteam - Zandhoven: Fauna-akkers - Schilde: in de bres voor zwaluwen - Ranst: Knotteam in actie - Wommelgem: Excursie Schijnvallei - Wijnegem: Aanplantactie met leerlingen

- Deurne: Bijzondere picknick in het Rivierenhof - Brasschaat: Peerdsbos in de kijker - Schoten: Striproute - Kapellen: Domein Oude gracht - Stabroek: terug in de tijd

backcover p.4

Project Natuur en Landschap: Buitengewone plekjes oproep aanmelden plekjes Activiteiten: FortiZon Fietsen langs Turfvaarten, venen en vennen Zomerpicknick Dag van het Park

+ Actviteitenlijst

Voor de opmaak van de herfsteditie grepen we terug naar het oude stramien, maar dan

in een fris jasje gestoken. De opmaak werd aangepast en zo werd deze herfsteditie een

schot in de roos. herfst 2013

Cover p.1 Voorwoord voorzitten Rik Röttger, Welkom bij RLDV

Midden p.2 + p.3

In beeld: Zomerpicknick Project Natuur en Landschap: - Monitoring Fauna-Akkers - Turfrelicten in Beeld - Buitengewone Plekjes oproep stemronde Recreatie:

- aankondiging Stripsspoorlus - Nieuwe publicatie: ABC van de Turf

Backcover p. 4

Activiteiten: - Melk van hier: praatcafé - Waterconservering: feestelijk toonmoment

- Oude bossen van de Antwerpse kempen:

Uitgave boek + excursies - Week van het bos - Cursus heggen leggen



(Cover Landschapskrant najaar 2013 - Veenpluis - copyright: Yves Adams)

4.2 Vormingsactiviteiten Vele initiatieven en acties van het regionaal landschap omvatten een belangrijk luik

sensibilisatie en educatie van de betrokken doelgroepen (overlegmomenten met

landbouwers, natuurverenigingen, WBE, toeristische verenigingen, milieuambtenaren,

gemeenten, jeugdverenigingen, bewoners, vrijwilligers…). Daarnaast worden er ook

verschillende vormingsactiviteiten voor een breder publiek georganiseerd. Een aantal

vormingsactiviteiten die georganiseerd werden in 2013 zijn weergegeven in Tabel 12.

Tabel 12: vormingsactiviteiten 2013

datum omschrijving aantal

deelnemers

Rol RLDV

09/02 ANKONA-studiedag 300 standhouder fauna-akkers

en buitengewone plekjes

27/04 Workshop aanleg en

onderhoud fauna-akkers

29 Organisator ism RLKGN

04/05 Workshop aanleg en

onderhoud fauna-akkers

14 organisator

07/05 persmoment opening

striproute

200 medeorganisator

03/06 Dag van de regionale

landschappen (thema

ontsnippering)

140 Organisator ism

Antwerpse RL

24/06/2013 Persmoment stripspoorlus 40 medeorganisator

23/06/2013 Dag van de Turf 80 (uitgeregend

die dag)

organisator

13/02/2013 beheercommissie Brechtse 15 organisator



Heide

09/06/2013 Fietstocht Brechtse Heide 17 organisator

22/06 Workshop monitoring

fauna-akkers

12 Organistor ism Natuurpunt

Studie

20 en 21/07 Fortizon:

natuurervaringsweekend

schijnvallei en vleermuizen

24 Organisator ism

werkgroep Fort Oelegem

van natuur2000 en

Provincie Antwerpen

3/08/2013 Cursus zomersnoei 15 Organisator ism Nationale

Boomgaardenstichting

17 en 18/08 Fortizon:

natuurervaringsweekend

schijnvallei en vleermuizen

24 Organisator ism

werkgroep Fort Oelegem

van natuur2000 en

Provincie Antwerpen

20/10/2013

en

03/11/2013

cultuurhistorische

wandeling: bossen in de

Kempen

120 medeorganisator ism

provincie Antwerpen, ANB,

vrienden Zoerselbos…

Najaar 2013 Worldcafe melk van hier 40 organisator

22/11/2013 waterconservering 30 organisator

22/11/2013 Boekvoorstelling

verdwenen venen en

plaatsing eerste veenpaal

180 organisator

05/12/2013 beheercommissie Brechtse

Heide

20 organisator

12/09/2013 Fietstocht langs

turfvaarten

15 medeorganisator

13/02/2013 Knotten knoteiken –

opleiding knotteam

5 organisator

18/12/2013 Cursus heggen vlechten 15 organisator

4.3 Publieksactiviteiten In 2013 was RLDV organisator of medeorganisator van verscheidene evenementen. Een

overzicht wordt gegeven in tabel 13.

Tabel 13

datum thema aantal

deelnemers

rol RL d eVoorkempen

27/05 dag van het park

Zoersel

100 medeorganisator

27/5 dag van het park

Schoten

50 deelnemer

Juni 2013 Fietstocht Brechtse

Heide

17 Organisator ism VVV Brecht

23/06/2013 Dag van de turf 80 Organisator ism betrokken

gemeenten

1/09/2013 prominant deelnemer

03/08/2013 zomerpicknick Essen 1000 organisator

20/11/2013 Cultuurhistorische

wandelingen Zoerselbos

90 organisator

03/11/2013 Cultuurhistorische

wandelingen Peerdsbos

30 organisator

12/09/2013 Fietstocht langs

turfvaarten

15 medeorganisator



22/11/2013 Boekvoorstelling

verdwenen venen en

plaatsing eerste

veenpaal

180 organisator



5 Financiering

5.1 Jaarrekening 2013

Een gedetailleerde jaarrekening is opgenomen in de bijlage.

Jaarverslag 2013

Documents

Transcript of Jaarverslag 2013