Inhoudsopgave
0 Inleiding ........................................................................................................ 5 1 Organisatie en structuur .................................................................................. 8
1.1 Werkingsgebied ....................................................................................... 8 1.2 Bestuursorganen ...................................................................................... 9
1.2.1 Algemene vergadering ....................................................................... 9 1.2.2 Raad van Bestuur .............................................................................12 1.2.3 Dagelijks bestuur .............................................................................14
1.3 Personeel ...............................................................................................15 1.3.1 Personeelsbestand ............................................................................15 1.3.2 Teamoverleg ....................................................................................16 1.3.3 Vorming ..........................................................................................16
1.4 Professionalisering van de organisatie ........................................................17 1.5 Overleg en samenwerking met actoren ......................................................17
1.5.1 Provinciaal beleid en overleg Antwerpse regionale landschappen ............17 1.5.2 Gemeentelijk beleid ..........................................................................18 1.5.3 Natuurorganisaties ...........................................................................18 1.5.4 Toerisme en recreatie .......................................................................18 1.5.5 Landbouworganisaties .......................................................................18 1.5.6 Wildbeheereenheden .........................................................................19 1.5.7 Bosgroepen .....................................................................................19 1.5.8 Kempens Landschap vzw ...................................................................19 1.5.9 Vlaams overleg ................................................................................19 1.5.10 Europese samenwerking ....................................................................20
1.6 Communicatie .........................................................................................21 1.6.1 Persreturn .......................................................................................21 1.6.2 Persberichten- en momenten .............................................................23
2 Relatie activiteiten – doelstellingen ..................................................................24 Een projectendatabase in GIS waar alle acties rond kle’s (aanplant, beheer,
autochtoon,…) in opgenomen,werd in 2013 verder uitgebouwd worden waardoor ook
andere projecten en acties worden opgenomen. ................................................25 3 Activiteiten en projecten .................................................................................26
3.1 NATUURBEHOUD EN KLEINE LANDSCHAPS-ELEMENTEN ...............................26 Actie 1 Zwaluwen ....................................................................................26 Actie 2 Weidevogels .................................................................................28 Actie 3 Vleermuizen .................................................................................29 Actie 4 Fauna-akkers voor solitaire bijen, vlinders, patrijs en haas .................31 Actie 5 Hoogstamboomgaarden .................................................................33 Actie 6 Poelen en vennen ..........................................................................35 Actie 7 Knotbomen en knotteam ................................................................37 Actie 8 Hagen, heggen en houtkanten ........................................................39 Actie 9 Natuurwerking in tuinen .................................................................40 Actie 10 Heideherstel ..............................................................................41 Actie 11 Instandhoudingsdoelstellingen (IHD’s bij particulieren in SBZ bossen
en heiden ten oosten van Antwerpen) ...........................................................42 3.2 LANDSCHAPSZORG EN STREEKEIGEN KARAKTER ........................................44
3.2.1 ALGEMENE LANDSCHAPSZORG ..........................................................44 Actie 12 Beschermd landschap Brechtse Heide ...........................................44 Actie 13 Beschermd Landschap Bos van Ranst ...........................................46 Actie 14 Beschermd Landschap Ertbrugge .................................................47 Actie 15 Buitengewone plekjes .................................................................48 Actie 16 Turfrelicten in beeld ...................................................................50
3.2.2 LANDSCHAPSZORG OP KASTEELDOMEINEN .........................................53 Actie 17 Ankerplaats Domein Krabbelshof, Lovenshoek en Krabbels Broek.....53 Actie 18 Relictzone Reigersbos .................................................................55 Actie 19 Definitieve Ankerplaats Oude Gracht ............................................56 Actie 20 Domein Heihuyzen .....................................................................57
Actie 21 Domein de Renesse ....................................................................59 Actie 22 Domein Elshout .........................................................................60 Actie 23 Domein Hemelrijk en directe omgeving .........................................61 Actie 24 Domein Boterbergen en Witven ...................................................62 Actie 25 Domein Eikelenberg ...................................................................63
3.2.3 BEEKVALLEIEN .................................................................................64 Actie 26 Landschapsproject Gasthuisdreef en omgeving Kleine Beek .............64 Actie 27 Laarse Beek ..............................................................................65 Actie 28 Beekvallei van het Groot Schijn ...................................................66
3.2.4 AGRARISCH NATUUR- EN LANDSCHAPSBEHEER ...................................67 Actie 29 Bedrijfsplanner ..........................................................................67 Actie 30 Waterconservering door agrarisch stuwpeilbeheer ..........................70 Actie 31 Weidemelk ................................................................................72
3.2.5 PARK – EN GROENBEHEER, DREEFHERSTEL .........................................74 Actie 32 Gasthuisdreef ............................................................................74 Actie 33 Harmonisch park en groenbeheerplan Hallehof ..............................76 Actie 34 Dreefherstel omgeving Hemelrijk – station-sportpark .....................77
3.2.6 KLEIN BOUWKUNDIG ERFGOED..........................................................78 Actie 35 Herstel sluis in domein Oude Gracht .............................................78
3.2.7 AUTOCHTONE BOMEN EN STRUIKEN ...................................................79 Actie 36 Plant van hier, platteland van hier ................................................79
3.3 NATUUREDUCATIE EN SENSIBILISATIE ......................................................81 Actie 37 NALAH, provinciaal Natuur- en Landschapshuis..............................81 Actie 38 Afstemming gemeentelijke subsidiereglementen ............................82 Actie 39 uitleendienst NME en NME netwerk ..............................................83 Actie 40 Voorkempengidsen ....................................................................85 Actie 41 Draagvlakvorming landschapsontsnippering ecoduct De Munt ..........86 Actie 42 Educatief stripverhaal Suske & Wiske ...........................................89 Actie 43 Landschapsbeelden ....................................................................90 Actie 44 Infowanden- en borden ..............................................................93 Actie 45 Rommersven .............................................................................94 Actie 46 Aanbod educatieve boeken ..........................................................95 Actie 47 Landschapskrant ........................................................................97 Actie 48 Cultuurhistorische wandeling .......................................................99 Actie 49 Vergroening schooldomeinen (Milieu Op School; MOS) ................. 101
3.4 RECREATIEF MEDEGEBRUIK EN NATUURRECREATIE .................................. 103 Actie 50 Kinderactiviteit op Domein De Renesse ....................................... 103 Actie 51 Stripfietsroute en stripspoorlus .................................................. 104 Actie 52 Zomerpicknick ......................................................................... 107 Actie 53 Antitankgracht educatieve en recreatieve geleiding ...................... 109
3.4.1 Trage wegen .................................................................................. 110 Actie 54 Groot Schijn – Wijnegem – Wommelgem .................................... 111 Actie 55 Trage wegen in Essen ............................................................... 112 Actie 56 Trage wegen in Zandhoven ....................................................... 113 Actie 57 Trage wegen in Malle................................................................ 114 Actie 58 Trage wegen in Ranst ............................................................... 115
4 Verplichte acties .......................................................................................... 116 4.2 Vormingsactiviteiten .............................................................................. 118 4.3 Publieksactiviteiten ................................................................................ 119
5 Financiering ................................................................................................ 121 5.1 Jaarrekening 2013 ................................................................................. 121
Regionaal Landschap de Voorkempen vzw
Jaarverslag 2013 5/121
0 Inleiding 2013 was opnieuw een goedgevuld jaar. Samen met vele partners konden diverse acties
en projecten opgestart en uitgewerkt worden. Overleg en samenwerking met diverse
partners zorgden voor een brede en gedragen werking. De inzet van onze partners,
waaronder vele vrijwilligers, om acties uit te voeren en activiteiten bekend te maken was
in 2013 erg belangrijk.
In Tabel 1 wordt getracht om de werking van 2013 in cijfers te vatten. Een uitgebreidere
beschrijving en beeldmateriaal vindt u in hoofdstuk 3.
Sinds 1/8/2012 werd Regionaal Landschap de Voorkempen vzw. (RLDV) definitief erkend
door de Vlaamse Overheid.
In 2014 willen we de krijtlijnen en de brede en gedragen projectwerking opgenomen in
het definitief erkenningsdossier verderzetten en nieuwe acties opstarten: het fauna-
akkerproject, agrarisch natuur- en landschapsbeheer op de Brechtse Heide, ,
landschapszorg via landschapsanimator, weidemelk, turfproject, voorbereiding acties
ornd instandhoudingsdoelstellingen, groen in de stad, … Nu de landschapsbeelden van
de Provincie Antwerpen voltooid zijn voor RLDV willen we sterk inzetten om deze te
integreren en toe te passen in onze samenwerking met de diverse doelgroepen en op die
manier een bijdrage leveren aan de realisatie van natuurverbindingen en IHD’s. Ook in
onze communicatie en sensibilisatieacties zullen we hieraan blijvend aandacht besteden.
Tabel 1
THEMA omschrijving eenheid totaal
Algemeen
budget totaal jaarbudget € x
waarvan structureel € 558.000
waarvan projectmatig € 270.958
personeel op loonrol VTE 8
sociale economie besteed budget € 91.700
persrespons aantal persartikels stuks 53
aantal radioitems stuks 1
aantal TV items stuks 0
website aantal bezoekers stuks
digitale nieuwsbrief aantal edities stuks 12
aantal emails in adressenbestand 900
Landschapszorg en natuurbehoud
hagen en heggen lengte aangeplant lm 938
aantal aangeplant stuks 2800
Aantal beheerd lm 200
houtkanten oppervlakte aangeplant lm 1100
aantal aangeplant stuks 3300
Aantal beheerd lm 800
Poelen/vennen aantal nieuw poelen aangelegd stuks 4
aantal poelen hersteld stuks 0
Aantal vennen aangelegd stuks 1
Regionaal Landschap de Voorkempen vzw
Jaarverslag 2013 6/121
THEMA omschrijving eenheid totaal
knotbomen aantal aangeplant stuks
aantal onderhouden stuks 180
solitaire bomen/bomengroep/dreef aantal aangeplant stuks 12
aantal onderhouden stuks 1
bos Aantal aangeplant stuks 700
Oppervlakte aanplant ha 0.3
bosrand Aantal aangeplant stuks 1884
Oppervlakte lengte m 400
hoogstamfruitbomen aantal nieuw aangelegd stuks 65
aantal herstelde stuks 15
boomplantactie aantal verdeelde planten stuks /
autochtone bomen en struiken gewicht geoogst zaad kg /
aantal opgekweekt plantgoed stuks /
aantal aangeplant autochtoon plantgoed stuks 4900
aantal geleverd autochtoon
plantgoed stuks 4900
zandwegen, trage wegen lengte in beheer km /
uitgewerkte en lopende beheerplannen stuks /
aanplanten stuks /
klein bouwkundig erfgoed aantal herstelde objecten stuks /
nestkasten- en kunstnesten aantal geleverd huiszwaluw stuks 39
aantal geplaatst huiszwaluw stuks /
aantal geleverd boerenzwaluw stuks 8
aantal geplaatst boerenzwaluw stuks
aantal mestplankjes stuks /
inrichting object aantal objecten /
vlakdekkende fauna maatregel oppervlakte per RL ha 74
biotoopherstel oppervlakte ha 0
BO Botanisch beheer oppervlakte ha 0
BO perceelsranden oppervlakte ha 0
BO houtkanten oppervlakte ha 0
BO poelen stuks aantal
BO Heggen/hagen lengte m 0
BO water oppervlakte ha 0
BO weidevogelbeheer oppervlakte ha 0
Natuurrecreatie en recreatief medegebruik
recreatieve producten aantal in permanent aanbod stuks 6
aantal ontwikkeld in 2013 stuks 5
aantal verdeeld/verkocht stuks 1500
lengte herstelde weg m /
recreatieve bebording aantal geplaatst stuks 5
Natuureducatie
educatieve activiteiten aantal georganiseerd stuks 21
aantal deelnemers stuks 1335
Regionaal Landschap de Voorkempen vzw
Jaarverslag 2013 7/121
THEMA omschrijving eenheid totaal
brede publieksactiviteiten aantal georganiseerd stuks 10
aantal deelnemers 1562
landschapskrant aantal edities stuks 2
aantal verdeelde exemplaren stuks 356000
eigen publicaties aantal uitgaves 8
aantal verdeelde exemplaren 4000
infoborden aantal geplaatst stuks 5
infopanelen aantal in aanbod stuks 10
aantal ontwikkeld in 2013 1
aantal tentoonstellingsdagen 400
Regionaal Landschap de Voorkempen vzw
Jaarverslag 2013 8/121
1 Organisatie en structuur
1.1 Werkingsgebied Het werkingsgebied van RLDV is volledig gelegen in de Provincie Antwerpen en omvat het
grondgebied van de gemeenten Brasschaat, Brecht, Essen, Kalmthout, Kapellen, Malle,
Ranst, Schilde, Schoten, Stabroek, Wijnegem, Wommelgem, Wuustwezel, Zandhoven en
Zoersel. Daarnaast behoren de districten Berendrecht-Zandvliet-Lillo en Deurne van de
stad Antwerpen eveneens tot het werkingsgebied. De oppervlakte per gemeente evenals
het aantal inwoners wordt weergegeven in Tabel 2.
Tabel 2
gemeente oppervlakte
(ha)
oppervlakte
(%)
inwoners
(1 jan 2013)
inwoners
(%)
Antwerpen, district
Berendrecht –
Zandvliet – Lillo
1.400 2,08 9872 2,50
Antwerpen, district
Deurne 1.304 1,94 76231 19,32
Brasschaat 3.850 5,73 37.286 9,45
Brecht 9.080 13,51 28.016 7,10
Essen 4.750 7,07 18.066 4,58
Kalmthout 5.940 8,84 18.184 4,61
Kapellen 3.710 5,52 26.506 6,72
Malle 5.200 7,74 14.948 3,79
Ranst 4.360 6,49 18.581 4,71
Schilde 3.600 5,36 19.308 4,89
Schoten 2.960 4,40 33.776 8,56
Stabroek 2.150 3,20 18.140 4,60
Wijnegem 790 1,18 9.137 2,32
Wommelgem 1.300 1,93 12.405 3,14
Wuustwezel 8.940 13,30 19.731 5,00
Zandhoven 4.010 5,97 12.713 3,22
Zoersel 3.870 5,76 21.610 5,48
Totaal 67.210 100 392.502 100
In Figuur 1 wordt een situering van RLDV gegeven, naast de gemeenten en districten die
deel uitmaken van het werkingsgebied zijn ook mogelijke uitbreidingen aangeduid op de
kaart. Inwoners van de districten Ekeren en Merksem toonden interesse in de werking
van RLDV (publieksactiviteiten en – activiteiten, huiszwaluwactie,…). Tevens werd er op
het Districtscollege van Merksem een toelichting gegeven over de werking van RLDV.
Mogelijks komt een toetreding er in de toekomst aan.
Regionaal Landschap de Voorkempen vzw
Jaarverslag 2013 9/121
Figuur 1: werkingsgebied RLDV
1.2 Bestuursorganen
1.2.1 Algemene vergadering
De samenstelling van de Algemene Vergadering sinds de laatste wijzigingen op de AV
van 19/02/2013 is weergegeven in onderstaande tabel.
Tabel 3
Vaste Leden Algemene
Vergadering
effectieve
vertegenwoordiger plaatsvervanger
Groep A Overheden
provincie Antwerpen Röttger Rik Caluwé Ludwig
Gemeente Essen Jaspers Helmut Konings Dirk
Gemeente Brasschaat De Kort Dirk Van Deuren Berre
Gemeente Brecht Torfs Luc
Gemeente Kalmthout Peeters Wies De Bock Maarten
Gemeente Kapellen Van Dooren Sabine Van Haaren Frederic
Gemeente Malle Van Ham Paul
Gemeente Ranst Muyshondt Tine De Schutter Stan
Gemeente Schilde Fierens Anke Mendonck Peter
Gemeente Schoten Rombouts Wouter Block Erik
Gemeente Stabroek De Swaene Jacques Nuyts Veerle
Gemeente Wijnegem Plasmans Pia
Gemeente Wommelgem Dierckx Marc Van de Voorde Louis
Gemeente Wuustwezel Vissers Sus Breugelmans Karel
Gemeente Zandhoven Van Staeyen Steven Cautereels Lydia
Regionaal Landschap de Voorkempen vzw
Jaarverslag 2013 10/121
Gemeente Zoersel Paredaens Koen Van de Velde Danny
District Deurne Van Dooren Ariane
Groep B Natuur
De Vrienden van het Boshuisje en
het Zoerselbos vzw Denissen Rhea Bruggemans Eddy
Koninklijke Vereniging voor Natuur-
en Stedeschoon vzw Buyens John
Natuurbehoud Kapellenbos vzw Ingelbrecht Jan
Natuurpunt Antwerpen Noord kern
Brasschaat Neegers Johan
Natuurpunt Antwerpen Noord kern
Brecht Bosschaerts Rudi Dierckens Christiaan
Natuurpunt Antwerpen Noord kern
Kapellen Vogels Bram Mannaerts Geertrui
Natuurpunt Antwerpen Noord kern
Schoten Vervliet Frieda
Natuurpunt Antwerpen Noord kern
Stabroek D'Hoine André
Natuurpunt Antwerpen Noord kern
Wuustwezel Van Bueren Thea Berkvens Marieke
Natuurpunt beheer vzw Versweyveld Stefan
Natuurpunt De Wielewaal Peeters Clark Tibax Peter
Natuurpunt Noorderkempen Van den Bergh Wim Vanwesenbeeck Wouter
Natuurpunt Schijnvallei vzw Verwaerde Jens Van Ballaer Bram
Natuurpunt Voorkempen Stryckers Paul Lemoine Paul
Natuurpunt vzw Heye Freddy Quick Kathleen
Red de Voorkempen vzw Staes Paul Melis Luc
VMPA vzw Quetin Jean Michielsen Simonne
Groep C landbouw – toerisme en recreatie - wildbeheereenheden
landbouw
Algemeen Boerensyndicaat Van Dommelen Luc
Algemeen Boerensyndicaat afdeling
Wuustwezel Van Hasselt Louis
Regioraad Antwerpen Van den Bergh Jos Anthonissen Peter
Groene Kring Van Look Olivier Keysers Wim
KVLV Van den bergh Annemie Keysers Lisette
KVLV-AGRA Van Tilburg Rianne Cools Bertha
Landelijke Gilden Van den Eynde Jef
Provinciale Raad Bedrijfsgilden
Boerenbond Caeyers Marlies
toerisme&recreatie
ATB De Natuurvrienden vzw Heuten Lieven
Kempens Landschap vzw De Backer Philippe Nagels Annemie
Land van Playsantiën Verhaegen Jef Hendrickx Paula
Noordertuin van Antwerpen Van Deuren Berre Geysens Guido
Pasar vzw Van Asbroeck Willy
Toerisme Malle vzw Goossens Lise Van Dyck Dries
Toerisme Provincie Antwerpen vzw Facon Gilles De Busser Bie
Toerisme Zoersel vzw Debaere Patrick Bouciqué Bart
Vtbkultuur vzw Duerloo Annie Geysens Guido
wildbeheereenheden (WBE’s)
WBE Antwerpse Polders Noord vzw Janssens Gaston Van Rhijn Louis
Regionaal Landschap de Voorkempen vzw
Jaarverslag 2013 11/121
WBE Brechtse Heide vzw Van De Mierop Jos Achten Danny
WBE Essen vzw Vanveldhoven Dirk Quirijnen Tony
WBE Groot Brecht Geysen Willy Van De Mierop Jos
WBE Groot Malle Van Der Straten Thierry
WBE Groot Ranst vzw Crollet Fons Smolders Francois
WBE Noorderkempen vzw Vitt Jiri Reynaerts Ludo
WBE Schijnvallei vzw Van Hoof Mark Van Hoof Jef
WBE Zandhovense Heide vzw Verhoogen Lode Bollansee Geert
Toegetreden leden
effectieve
vertegenwoordiger
plaatsvervanger
Bosgroep Antwerpen Noord VZW Van Haaren Frederic Devriendt Karolien
Bosgroep Antwerpen Zuid vzw Van Goethem Martine Vanderheyden Kathleen
Landelijk Vlaanderen vzw Van Havre Alec Lenaerts Christophe
Rurant vzw Poelmans Wim Gilis Miel
Provinciale Landbouwkamer Janssen Kathleen
Werkgroep Fort Oelegem Smeyers Julius Van der Cruyssen Jorne
Ambtenaren
Afdeling Duurzame
Landbouwontwikkeling Maes Ilse Marcipont Yves
Afdeling Land en
Bodembescherming, Ondergrond,
Natuurlijke Rijkdommen
Vandekerckhove Liesbeth Candries Marc
Agentschap Natuur en Bos De Schryver Hans
Agentschap Ruimte & Erfgoed
Vlaanderen De Borgher Marc Artois Dirk
Provinciale dienst Milieu en
Natuurbehoud Van Look Hilde Vandenbussche Dirk
Toerisme Vlaanderen Stalpaert Lisbeth Thys Hilde
VLM Leestmans Stijn De Ridder Johan
District Deurne De Backer Marleen
District Bezali Bartholomeeussen Marcel
Gemeente Brasschaat Ketele Maxine
Gemeente Brecht Neirynck Wendy
Gemeente Essen Van Aert Sonja
Gemeente Kalmthout Vandensaffele Ingrid
Gemeente Kapellen Denisse Ronny
Gemeente Malle De Cap Peter
Gemeente Ranst Desmet Claudine
Gemeente Schilde Van den Bergh Els Ook Segers Walter
Gemeente Schoten Vercammen Dirk
Gemeente Stabroek Janssens Ivan
Gemeente Wijnegem Smet Ineke
Gemeente Wommelgem Schellekens Leen Ook Van Keer Nick
Gemeente Wuustwezel Pockelé Wilfried
Gemeente Zandhoven Verbist Robert
Gemeente Zoersel De Feyter Monique
In 2013 kwam de Algemene Vergadering 1 keer samen. Dit op dinsdag 19 februari voor
de goedkeuring van het jaarverslag en de jaarrekening van 2012 en het jaarprogramma
en de begroting van 2013.
Regionaal Landschap de Voorkempen vzw
Jaarverslag 2013 12/121
1.2.2 Raad van Bestuur
In 2013 werden wijzigingen in vertegenwoordiging in de Raad van Bestuur opgenomen
op 19 februari , de samenstelling is weergegeven in Tabel 4 samenstelling Raad Van
Bestuur.
Tabel 4 samenstelling Raad Van Bestuur
Groep A Overheden
provincie Antwerpen Röttger Rik
Gemeente Brasschaat De Kort Dirk
Gemeente Brecht Torfs Luc
Gemeente Essen Jaspers Helmut
Gemeente Kalmthout Hoppenbrouwers Sandra
Gemeente Kapellen van Haaren Frederic
Gemeente Malle Van Ham Paul
Gemeente Ranst Muyshondt Tine
Gemeente Schilde Fierens Anke
Gemeente Schoten Block Erik
Gemeente Stabroek Frans Rik
Gemeente Wijnegem Monsieurs Luc
Gemeente Wommelgem Dierckx Marc
Gemeente Wuustwezel Vissers Sus
Gemeente Zandhoven Henderickx Paula
Gemeente Zoersel Paredaens Koen
District Deurne Van Dooren Ariane
Groep B Natuur
De Vrienden van het Boshuisje en het
Zoerselbos vzw Denissen Rhea
Koninklijke Vereniging voor Natuur- en
Stedeschoon vzw Buyens John
Natuurbehoud Kapellenbos vzw Ingelbrecht Jan
Natuurpunt Antwerpen Noord kern Brasschaat Neegers Johan
Natuurpunt Antwerpen Noord kern Brecht Bosschaerts Rudi
Natuurpunt Antwerpen Noord kern Kapellen Vogels Bram
Natuurpunt Antwerpen Noord kern Schoten Vervliet Frieda
Natuurpunt Antwerpen Noord kern Stabroek D'Hoine André
Natuurpunt Antwerpen Noord kern
Wuustwezel Van Bueren Thea
Natuurpunt beheer vzw Versweyveld Stefan
Natuurpunt De Wielewaal Vermylen Marc
Natuurpunt Schijnvallei vzw Verwaerde Jens
Natuurpunt Voorkempen Stryckers Paul
Natuurpunt vzw Heye Freddy
Red de Voorkempen vzw Staes Paul
VMPA vzw Quetin Jean
Groep C Landbouw - Recreatie & Toerisme - Wildbeheerseenheden
landbouw
Algemeen Boerensyndicaat Van Dommelen Luc
Algemeen Boerensyndicaat afdeling Van Hasselt Louis
Regionaal Landschap de Voorkempen vzw
Jaarverslag 2013 13/121
Wuustwezel
Regioraad Antwerpen Boerenbond Van den Bergh Jos
Groene Kring Van Look Olivier
KVLV Van den Bergh Annemie
KVLV-AGRA Van Tilburg Rianne
Landelijke Gilden Van den Eynde Jef
Provinciale Raad Bedrijfsgilden Boerenbond Caeyers Marlies
toerisme&recreatie
Land van Playsantiën Verhaegen Jef
Noordertuin van Antwerpen Van Deuren Berre
Pasar vzw Van Asbroeck Willy
Toerisme Provincie Antwerpen vzw Facon Gilles
Kempens Landschap vzw De Backer Philippe
wildbeheerseenheid
WBE Antwerpse Polders Noord vzw Janssens Gaston
WBE Brechtse Heide vzw Van de Mierop Jos
WBE Groot Brecht Geysen Willy
WBE Schijnvallei vzw Van Hoof Mark
Ambtshalve leden
Agentschap Natuur en Bos De Schryver Hans
Agentschap Ruimte & Erfgoed Vlaanderen De Borgher Marc
Provincie Antwerpen Van Look Hilde
In 2013 werd de Raad van Bestuur 4 maal bijeengeroepen. Er werd telkens voldaan aan
het quorum (meerderheid van de bestuurder aanwezig of door volmacht
vertegenwoordigd – zie overzicht in bijlage).
Tabel 5 agendapunten van de Raden van Bestuur in 2013
19 februari • Externe voordracht: vzw trage wegen
• Verkiezing dagelijks bestuur
• verkiezing leden Raad van Bestuur en Algemene
vergadering
• Personeelszaken
• Definitieve erkenning
• Bespreking en goedkeuring jaarverslag en jaarrekening
2012
• Bespreking en goedkeuring jaarprogramma en begroting
2013
• Toelichting interne staatshervorming witboek: overdracht
Regionale Landschappen naar provincies – stavaza
• Kalender
• Varia
23 mei Stand van zaken projecten
o Werking landschapsanimator
o Leader Brechtse Heide
o Transnationaal leaderproject Turfrelicten in
beeld
o Buitengewone plekjes
o Fauna-akkers
o Weidemelk
o Zomerpicknick
o Striproute en stripspoorlus
Nieuwe project ideeën
Regionaal Landschap de Voorkempen vzw
Jaarverslag 2013 14/121
o Ontsnippering E19
Projectoproepen 2013
o VLM - Volkstuinen – 30 april
o Toerisme Vlaanderen – 15 mei
o Draagvlakverbreding – 22 mei
o Life – 30 juni
o Quick-win : subsidie voor realisatie van
instandhoudingsdoelstellingen (ANB) – 21 juli
o Leader – 15 september
Kalender
Varia
12 september Voorstelling Grenspark
Bestuursorganen: verkiezing 2014 (aankondiging)
Personeel
Interne staatshervorming
Voorstelling projectvoorstellen leader (trage wegen,
vleermuizen en grenspark)
Stand van zaken projecten
o Leader Brechtse Heide
o Transnationaal leaderproject Turfrelicten in
beeld
o Fauna-akkers
o Weidemelk
o Waterconcervering
o Zomerpicknick
o Striproute en stripspoorlus
Projectoproepen 2013
Kalender
Varia
12 december Voorstelling strategisch open ruimte project bebouwd
perifeer landschap
Bestuursorganen
Personeel
Interne Staatshervorming
Stand van zaken projecten
Projectoproepen 2013
Samenwerking partners
Varia
Kalender
1.2.3 Dagelijks bestuur
Het dagelijks bestuur werd opgedragen aan de voorzitter (Rik Röttger) de
ondervoorzitters (Stefan Versweyveld groep B en Jef Van den Eynde groep C) en de
secretaris (Sandra Hoppenbrouwers groep A).
Het dagelijks bestuur volgde de dagdagelijkse werking van Regionaal Landschap de
Voorkempen. Secretaris Maarten De Bock kondigde zijn ontslag aan, op 19 februari 2013
werd een nieuwe secretaris, Sandra Hoppenbrouwers verkozen uit de bestuurders van
groep A.
In 2013 kwam het dagelijks bestuur 3 maal samen en werd er meermaals per mail
teruggekoppeld. (18/01, 14/05, 26/11). Het dagelijks bestuur van augustus werd
geannuleerd maar belangrijke zaken werden per mail geregeld en besproken.
Regionaal Landschap de Voorkempen vzw
Jaarverslag 2013 15/121
1.3 Personeel
1.3.1 Personeelsbestand
In 2013 waren er geen wijzigingen in het personeelsbestand.
De samenstelling van het personeelsbestand wordt weergegeven in Tabel 6.
Tabel 6 samenstelling personeelsbestand
functie naam regime taakinvulling
coördinator
Ines Van
Limbergen
100% algemene coördinatie team,
eindverantwoordelijkheid
jaarprogrammatie en werking, contacten
bestuur en leden, overkoepelende
projecten, prospectie projecten,
eindredactie communicatie,…
Projectmedewerker
agrobiodiversiteit
Leen Gielis 100% medewerker agrobiodiversiteit. Bleef in
2013 op onze loonrol staan en volgde 2
projecten op rond agrobiodiversiteit:
draagvlakverbredingsproject weidemelk,
waterconservering,… De resterende tijd
nam zij taken op binnen Regionaal
Landschap Kleine en Grote Nete waar ze
vanaf 2014 ook definitief op de loonrol
komt te staan.
projectmedewerker
Natuur& Landschap
Thomas
Impens
100% fauna-akkerproject, vleermuizen
landschapsbeelden: parkgebied
Voorkempen, Brechtse Heide,
vormingen en publieksactiviteiten
Landschapsanimator
Tim
Geuvels
100% Projecten landschapsanimator
Waterconservering, knotteam, Milieu Op
School, ontsnipperingsprojecten
vormingen en publieksactiviteiten
Projectmedewerker Kevin
Grieten
100% Plant van Hier, Brechtse Heide, Turf
Buitengewone plekjes, vormingen en
publieksactiviteiten
projectmedewerker
recreatie
Marie
Kuppens
100% trage wegen projecten, projecten rond
educatie en recreatie (striproute, …)
publieksactiviteiten en vormingen
bedrijfsplanner Stijn
Leestmans
50% opvolgen van gemaakte
beheerovereenkomsten met landbouwers
voor agromilieumaatregelen op
landbouwbedrijven; participatie in
projecten met landbouwraakvlakken (LA,
trage wegen, ontsnipperingsprojecten,
weidemelk…)
administratief
medewerker
Caroline
Naveau
100% administratie, boekhouding,
communicatie, ondersteuning
projectwerking
medewerker
communicatie
Karlien
Maes
20% opmaak en verspreiding
communicatiemateriaal, vernieuwing
website, vormingen en publieksactiviteiten
stafmedewerker Moïra Heyn 100% samenwerkingsprojecten Provincie
Regionaal Landschap de Voorkempen vzw
Jaarverslag 2013 16/121
Europese projecten Antwerpen en Antwerpse Regionale
Landschappen
1.3.2 Teamoverleg
In 2013 werd geregeld gezamenlijk overlegd met het ganse medewerkersteam, in
principe gebeurde dit 1 maal per maand. Bij het begin van de maand een uitgebreidere
vergadering waarin naast de projectopvolging en maandplanning, ruimte is voor een
verslag van de gevolgde studiedagen en vormingen en van de overlegmomenten met
partners en actoren. Wekelijks werd een kort overleg ingepland om de weekplanning te
bespreken en dringende zaken te bespreken.
1.3.3 Vorming
Een overzicht van de door de medewerkers gevolgde studiedagen, opleidingen in 2013 is
opgenomen in onderstaande Tabel 7.
Tabel 7
omschrijving organisatie data deelnemer(s)
Natuur technische
inrichting van trage wegen
Escala in opdracht
van Trage Wegen vzw
26/3/2013 Marie
Voorstelling Vademecum
Recreatieve Infrastructuur
ANB 17/5/2013 Marie
Nieuwe natuurlijke
speelruimten in het
Meetjesland
Regionaal Landschap
Meetjesland
14/6/2013 Marie
Provinciale Landschapsdag Provincie Antwerpen 24/9/2013 Marie, Ines
Vzw-actua SBB 15/10/2013 Caroline
GIS-opleiding Provincie Antwerpen 18, 19 en
21/11/2013
Marie
Promoot je activiteit Cultuurnet 24/10/2013 Karlien
Bosverjonging via QD-
methode en aanplanten in
kloempen
Bosgroep
Zuiderkempen
28/02/2013 Thomas
Cursus vleermuizen in bos Bosgroepen
Antwerpen
3 en
10/09/2013
Thomas
Denkdag toekomstvisie
bestrijding Amerikaanse
vogelkers
Provincie Antwerpen 27/09/2013 Thomas
Studienamiddag bestrijding
Amerikaanse vogelkers
Bosplus 18/10/2013 Thomas; Kevin
Slotevent forten en linies Provincie Oost
Vlaanderen
22/02/2013 Kevin
Cursus Hakhoutbeheer Inverde 1/03/2013 Kevin
Visuele
boomveiligheidscontrole
Inverde 24-
25/06/2013
Kevin, Thomas,
Tim
Optimalisatie van
grasbeheer met respect
voor natuur en milieu
Ilvo 24/09/2013
Kevin
plattelandsacademie
erfgoed
Landelijke Gilde 27/11/2013 Tim
Cursus heggen leggen Inverde + RLDV 17/12/2013 Tim
cursus boomslepen met
trekpaarden
de Wining, Inverde
en het Centrum
Duurzaam Groen
03/04/2013 Tim
Regionaal Landschap de Voorkempen vzw
Jaarverslag 2013 17/121
Dag van de Regionale
Landschappen
Antwerpse Regionale
landschappen (thema
ontsnippering) (**)
03/06/2013 Alle collega’s
Studiedag Stilte Provincie Limburg 16/05/2013 Ines
Opleiding
teammanagement
(omgaan met een team in
verandering)
Vlaamse RL 10/10/2013
en
24/10/2013
Ines
Plattelandsacademie
vrijgekomen boerderijen,
wat doen we ermee?
Landelijke gilden 23/10/2013 ines
De coördinator en administratief medewerker werden daarnaast nog via een aantal
informele vormings- en begeleidingsmomenten bijgestaan inzake financieel -en
personeelsbeleid:
- Advies door boekhouder/accountant (SBB)
- Advies en begeleiding door sociaal secretariaat (SD Worx)
1.4 Professionalisering van de organisatie Ook in 2013 gebeurde er een gestructureerde opvolging van de personeelsopvolging via
functionering- en evaluatie gesprekken (minimum één maal per jaar of na 6 maanden bij
een nieuwe aanwerving) en konden opleidingsbehoeften in beeld gebracht worden.
Het administratief beheer en de analytische boekhouding werden verder uitgewerkt en
verfijnd.
Er werd een digitale contactendatabase opgesteld, een tijdsregistratiedatabank
opgemaakt ifv declaraties, handleiding administratieve handelingen personeel, …
In samenspraak met provincie Antwerpen werden de eerste gesprekken gevoerd om een
database te maken voor realisaties afgestemd op provincie en andere Regionale
landschappen. De huidige database in gis voor realisaties werd verfijnd.
1.5 Overleg en samenwerking met actoren Naast de formele overlegorganen (dagelijks bestuur, raad van bestuur en algemene
vergaderingen) vonden er ook een aantal structurele overlegmomenten plaats en was er
ook veelvuldig projectgebonden overleg met actoren en partners.
1.5.1 Provinciaal beleid en overleg Antwerpse regionale
landschappen
Antwerps Overleg Regionale Landschappen (AORL): forum tot uitwisseling, afstemming
en overleg tussen de coördinatoren van de Antwerpse regionale landschappen en de
Dienst Duurzaam Milieu- en Natuurbeleid van de provincie (bij gelegenheid ook andere
diensten). De vergadering wordt voorbereid door de VIA-medewerker voor de Antwerpse
regionale landschappen. Deze medewerker schrijft samen met de Antwerpse
coördinatoren nieuwe projecten uit om zo extra middelen voor realisaties op terrein te
verwerven. Regelmatig worden ook andere actoren uitgenodigd (ANKONA,
Hooibeekhoeve, PIME, MOS, ILVO…). In 2013 vond een AORL plaats op 12/03/13,
19/04/13, 10/06/13, 9/09/13,28/10/13 en 09/12/13.
Tussen de coördinatoren van de Antwerpse Regionale Landschappen is er ook informeel
overleg.
Regionaal Landschap de Voorkempen vzw
Jaarverslag 2013 18/121
1.5.2 Gemeentelijk beleid
Overleg met de milieuambtenaren vond plaats via het ambtenarenoverleg op de
regiowerking en in kader van projecten werd lokaal overlegd met betrokken schepenen
en ambtenaren.
In 2013 ging de coördinator op kennismakingsronde naar alle nieuwe gemeentebesturen
met als doel om een terugblik te werpen op de projectwerking van de afgelopen jaren en
het bespreken van nieuwe kansen voor de toekomst. Dit overleg werd steeds samen met
de betrokken bosgroep georganiseerd om gemeenten duidelijk te maken dat we elkaar
aanvullen en samen projecten realiseren inzake natuur, landschap en bos.
Op vraag geeft RLDV toelichtingen over de werking op milieuraden, landbouwraden,
colleges, commissies en andere vergaderingen.
Bij de opmaak van het jaarprogramma wordt teruggekoppeld met de gemeenten om
publieksmomenten en acties op elkaar af te stemmen of samen te organiseren. Zo werd
in 2013 ondermeer samengewerkt met gemeente Brecht (leaderproject Brechtse Heide,
waterconservering …), Stad Antwerpen (beschermd landschap Ertbrugge en Reigersbos)
gemeenten Kalmthout, Wuustwezel, Essen (activiteiten binnen transnationaal
leaderproject turf, waterconservering, trage wegen, Grenspark, …), Stabroek en Ranst
(knotbomenproject), Brasschaat (Laarse Beek, ), Kapellen (Oude Gracht, … …), Zoersel
(fauna-akkers, …) Ook voor de communicatie van de publieksmomenten en projecten
wordt nauw samengewerkt met de gemeenten (publicatie van artikels in gemeentebladen
of specifieke flyers die in een gemeente verspreid worden).
Op vraag van het District Merksem en Deurne werd een toelichting gegeven aan het
districtscollege over de werking van RLDV. Merksem is momenteel nog geen lid.
1.5.3 Natuurorganisaties
De lokale Natuurpuntafdelingen en andere natuur- en milieuverenigingen worden nauw
betrokken bij de werking van RLDV door inhoudelijk overleg en praktische samenwerking
bij de planning, organisatie en uitvoering van projecten, publieksacties en educatieve
activiteiten.
Het sectoroverleg natuur vond 22 januari 2013. Het jaarprogramma 2013 werd
besproken, knelpunten en kansen werden besproken.
1.5.4 Toerisme en recreatie
Rond bevordering en promotie van natuurgerichte recreatie en recreatief medegebruik
wordt samengewerkt en overlegd met de toeristische verenigingen. Er werd regelmatig
afgestemd met Toerisme Provincie Antwerpen en voor een aantal acties werd
samengewerkt: Antitankgracht beleven, striproute en stripspoorlus, turfproject, …
Op vraag van de toeristische verenigingen wordt ongeveer tweemaal per jaar een
sectoroverleg georganiseerd, in 2013 werd het sectoroverleg gepland 24 januari. Op de
agenda stond bespreking van het jaarprogramma, knelpunten en kansen werden
besproken. Najaar 2013 werden de mogelijkheden afgetoetst om de toeristische clusters
vanaf 2014 onder te brengen bij het Regionaal Landschap. Uiteindelijk werd beslist om
financiële redenen om dit niet te laten doorgaan.
1.5.5 Landbouworganisaties
Er wordt regelmatig overlegd met de landbouwsector voor de opstart of de uitwerking
van projecten en activiteiten (waterconservering, landschapsbeheer Brechtse Heide,
fauna-akkerproject, landschapsontsnippering omgeving ecoduct, weidemelk, …) Er vond
een sectoroverleg landbouw plaats op 31 januari 2013.
Op de agenda stond bespreking van het jaarprogramma, knelpunten en kansen werden
besproken.
Regionaal Landschap de Voorkempen vzw
Jaarverslag 2013 19/121
1.5.6 Wildbeheereenheden
De wildbeheereenheden (WBE’s) van de Voorkempen werden in 2013 actief betrokken in
de uitvoering van 2 PDPO-projecten die rond het thema fauna-akkers lopen. Er werden in
de loop van het jaar 3 workshops georganiseerd rond aanleg en onderhoud van fauna-
akkers en rond monitoring. Deze momenten werden steeds gebruikt om de lopende
acties te evalueren met de deelnemende WBE’s. Hierdoor waren verdere structurele
overlegmomenten overbodig.
Daarnaast werd er actief samengewerkt aan het uitdragen van het fauna-akkerproject
doorheen de Provincie Antwerpen en ook daarbuiten. RLDV coördineert de beide PDPO-
projecten die de volledige provincie beslaan.
Jaarlijks vind er tevens een WBE overleg plaats, in 2013 vond dit plaats voor de start van
de eerste workshop rond faunakkers voorjaar 2013 en het WBE overleg van december
verplaatst naar 1 februari 2014 omdat dit dan kon samenvallen met een
uitwisselingsmoment jagers – landbouwers.
1.5.7 Bosgroepen
RLDV stemt af met de bosgroepen in het kader van mogelijke gemeenschappelijke
projecten. In 2013 werd samengewerkt met Bosgroepen Antwerpen Zuid en Noord in het
kader van het project rond autochtone bomen en struiken, bosaanplant Reigersbos te
Berendrecht, houtkant-, bosrandbeheer en exotenbestrijding op de Brechtse Heide,
landschapsbeheer Bos van Ranst, project school Berkenbeek te Wuustwezel, domein
Oude Gracht, landschapsbeelden, gezamenlijke adviesverlening en uitvoering
terreinrealisaties bij particulieren waar zowel bos als andere waardevolle
landschapselementen op het eigendom aanwezig zijn.
Ook rond interen staatshervorming werd er heel wat teruggekoppeld met de bosgroepen,
samenwerkingen en voorbereidingen rond IHD’s, groen in de stad en ADAGIO werden
opgezet.
1.5.8 Kempens Landschap vzw
RLDV stemt af met de vzw Kempens Landschap, die zich inzet voor het behoud van het
Kempisch landschap en cultuurpatrimonium.
In 2013 werd een samenwerking opgezet via een leaderdossier voor het kloosterdomein
van de paters Redemptoristen te Essen' en zijn directe omgeving. De jaarlijkse
zomerpicknick van RLDV werd gekoppeld aan de feestelijke opening van het
kloosterdomein. Er was een samenwerking tussen gemeente Essen, Kempens landschap
en RLDV. Ook werd in kader van het project Brechtse heide samen aan landschapsbeheer
gedaan (vogelkersbestrijding).
1.5.9 Vlaams overleg
Op Vlaams niveau is er regelmatig overleg met de provinciale buitendiensten van ANB en
Onroerend Erfgoed in het kader van afstemming, jaarprogrammatie en samenwerking.
Ook met VLM wordt er nauw samengewerkt.
Vlaams Overleg Regionale Landschappen (VORL): Regelmatig vergaderen de
coördinatoren van de Vlaamse regionale landschappen, onder voorzitterschap van Dirk
Cuvelier van RLWH. Doel: bespreken gemeenschappelijke problemen, belangen en
doelstellingen; uitwisselen van ideeën… Vanaf 2008 (voorlopige erkenning) neemt RLDV
Regionaal Landschap de Voorkempen vzw
Jaarverslag 2013 20/121
deel aan het VORL. Tussen de regionale landschappen onderling is er ook frequent
informeel overleg.
Op 08 en 09/01/2013 organiseerde het Vlaams Overleg Regionaal Landschappen een
tweedaags conclaaf voor de coördinatoren in West-Vlaanderen. Hoofdthema van dit
conclaaf was de toekomst van de regionale landschappen i.k.v. de interne
staatshervorming en het uitwerken van een ruimtelijk kader waarbinnen regionale
landschappen passen.
Andere vergaderingen van het VORL gingen in 2013 door op 15/03, 13/05, 08/07, 05/09,
31/10,en 06/12. Het VORL stond in 2013 in teken van de interne staatshervorming en
formuleerde in 2013 verschillende adviezen en nodigde diverse partners uit voor overleg.
Op 3 juni 2013 werd de dag van de regionale landschappen georganiseerd door de
antwerpse RL. De focus lag echter op RLDV. Een 150 tal personeelsleden vanuit de
andere RL kwamen onze regio verkennen en er werden inhoudelijke lezingen
georganiseerd.
Vlaams overleg Agentschap Onroerend Erfgoed
Jaarlijks organiseert het Agentschap Onroerend erfgoed 1 overleg voor alle
landschapsanimatoren van de RL. In 2013 vond een overleg plaats op 07/03/2013; In
kader van de interen staatshervorming werd er meermaals inhoudelijke afgestemd
tussen VORL, provincie en het Agentschap.
Vlaams overleg Agentschap Natuur en Bos (ANB)
In kader van de interen staatshervorming werden doorheen het jaar meermaals
overlegmomenten georganiseerd met ANB om de overdracht naar de provincies te
regelen.
1.5.10 Europese samenwerking
Een PDPO-dossier voor de verderzetting en uitbreiding van het fauna-akkerproject met
de andere antwerpse RL werd ingediend en goedgekeurd (uitvoering 2013-2014-2015)
alsook het project buitengewone plekjes. (uitvoering 2013-2014-2015)
In 2012 werd een leaderprojectdossier ingediend en goedgekeurd bij Markaante Kempen
vzw voor een waterconserveringsproject. (Uitvoering 2012-2014). Er werd tevens in
2013 een leaderdossier voorbereid rond vleermuizen maar dit werd niet weerhouden.
Er werd overlegd met het Grenspark de Zoom – Kalmthoutse Heide en Streekhuis
Brabantse Wal gepleegd om na te gaan of er mogelijkheden zijn voor
grensoverschrijdende samenwerking rond natuurgerichte recreatie en toerisme.
Via het VORL zijn de regionale landschappen lid van ‘Civilscape’, een Europees netwerk
van niet-gouvernementele organisaties die zich inzetten in het kader van de Europese
Landschapsconventie (www.civilscape.org).
Er werden contacten gelegd met landschapsbeheer Nederland (Brabants Landschap) in
kader van het turfproject. Er werd een uitwisseling georganiseerd en er werden
contacten gelegd om een project voor te bereiden in 2014 in de grensregio vlaanderen –
Nederland.
Een life dossier werd voorbereid met alle Vlaamse regionale landschappen en bosgroepen
rond instandhoudingsdoelstellingen. Dit project werd eind 2013 niet weerhouden.
Regionaal Landschap de Voorkempen vzw
Jaarverslag 2013 21/121
1.6 Communicatie In 2013 werd voldoende aandacht besteed aan communicatie. Er werd tweemaal een
landschapskrant uitgegeven, de website werd up-to-date gehouden (aanvullen
projectenpagina’s, agenda, ledenpagina,…), er werden 9 digitale nieuwsbrieven
verstuurd, activiteitenflyers werden opgemaakt en breed verspreid, (gezamenlijke)
persberichten werden uitgestuurd, … Er werd ook communicatiemateriaal en
promotiemateriaal ontwikkeld (folders, project-gerelateerde infopanelen, werfborden).
In 2013 werd het communicatiebeleid uitgevoerd door de coördinator en een (1/5)
communicatiemedewerker om het communicatiebeleid van RLDV verder te
professionaliseren en afstemmen met de partners (oa communicatie via gemeenten,
sterkere relatie met pers, …)
RLDV startte met een facebookpagina en heeft momenteel 111 likes. Op de pagina
worden zeer regelmatig korte berichten, nieuwsberichten, foto’s, ludieke intermezzi, …
geplaatst. Facebook laat ook toe dat mensen hier zelf op kunnen reageren, zodat er een
hoge vorm van interactie met de bezoeker ontstaat. Het plaatsen van foto’s en topics
gebeurt door RLDV zelf. Met regelmaat wordt er gepost op de pagina.
1.6.1 Persreturn
Een overzicht van de persreturn wordt gegeven in Tabel 8 overzicht persreturn
Tabel 8 overzicht persreturn
titel Medium (krant, …) datum
De Tuimelaar oogt opnieuw
terug stuk groener
Het Nieuwsblad 6 maart 2013
In het wiel van bekende
striphelden
Het Nieuwsblad online 21 maart 2013
Informatiebord
Antitankgracht
Het Laatste Nieuws 27 maart 2013
Workshop Aanleg FA Boer en Tuinder 19 april 2013
Laagdrempelige monitoring Antenne april/juni
Regionaal Landschap de Voorkempen vzw
Jaarverslag 2013 22/121
van bijen in FA
Buitengewone Plekjes Malle Het Laatste Nieuws 4 mei 2013
Zomerpicknick Gazet van Antwerpen 11 mei 2013
120 km fietsen langs
striphelden
Het Nieuwsblad 11 mei 2013
Boekenmarkt – Dag van het
Park
De Streekkrant 22 mei 2013
Buitengewoon Plekje Malle Gazet van Antwerpen 24 mei 2013
Tweedehandsboekenmarkt
fleurt Dag van het Park op
Gazet Van Antwerpen 22 mei 2013
Speuren naar
bosgeschiedenis
De Zondag 10 juni 2013
Dag van de Turf
aankondiging
De Bode – NL 19 juni 2013
Dag van de Turf
aankondiging
Info Essen Online 23 juni 2013
Dag van de Turf
aankondiging
Kalmthout Online 23 juni 2013
Inhuldiging Stripspoorlus Het Nieuwsblad online 25 juni 2013
ABC van de Turf Antenne Juli/sept
Zomerpicknick Rondom 1 juli 2013
Inhuldiging Stripspoorlus De Streekkrant 3 juli 2013
Zomerpicknick Gazet van Antwerpen
Online
11 juli 2013
Cursus Zomersnoei Gazet van Antwerpen
Online
12 juli 2013
Cursus Zomersnoei Gazet van Antwerpen 12 juli 2013
Knotteam Wommelgem Gazet van Antwerpen 12 juli 2013
Brechtste Heide is de
moeite waard
Gazet van Antwerpen 18 juli 2013
Brechtse heide tot groen
rustpunt omgevormd
Het Laatste nieuws 23 juli 2013
Oproep Knotteam Gazet van Antwerpen 27 juli 2013
Orpoep Knotteam Het Laatste Nieuws 27 juli 2013
Zomerpicknick in
kloostertuin
Gazet van Antwerpen 1 augustus 2013
We willen gewoon de pracht
van de heide tonen
Gazet van Antwerpen 2 augustus 2013
Oproep Knotteam Gazet van Antwerpen 10 augustus 2013
Oproep Knotteam Gazet Van Antwerpen 17 augustus 2013
Oproep Knotteam Het laatste Nieuws 17 augustus 2013
In beeld Zomerpicknick Essen Info 1 september 2013
Nominatie Brechtse Heide Het Nieuwsbald 3 september 2013
Buitengewoon Plekje
Kalmthout
Gazet van Antwerpen 3 september 2013
Prima Plattelandsprijzen –
Brechtse Heide
De Streekkrant 11 september 2013
Buitengewone Plekjes de
Winnaars
Publieke Ruimte Online 4 oktober 2013
Buitengewoon Plekje
Brasschaat
De Zondag 6 oktober 2013
Buitengewoon Plekje
Stabroek
De Streekkrant 16 oktober 2013
Wandelen in Zoerselbos Gazet van Antwerpen 19 oktober 2013
Regionaal Landschap de Voorkempen vzw
Jaarverslag 2013 23/121
Buitengewoon plekje Brecht Gazet van Antwerpen 21 oktober 2013
Landbouwers gehuldigd Gazet van Antwerpen 23 oktober 2013
Wandelnetwerk BEZALI Het Nieuwsblad 23 oktober 2013
Buitengewoon Plekje
Kalmthout
Het Laatste Nieuws 24 oktober 2013
Regionaal Landschap
huldigt landbouwers
Het Nieuwsblad 24 oktober 2013
Wandelnetwerk BEZALI Gazet van Antwerpen 25 oktober 2013
Wandelnetwerk BEZALI Het Laatste Nieuws 26 oktober 2013
Boeren herstellen
natuurgebied
Gazet van Antwerpen 8 november 2013
Buitengewoon Plekje
Wijnegem
De Zondag 10 november 2013
Buitengewoon Plekje Ranst Gazet Van Antwerpen 16 november 2013
Buitengewoon Plekje
Kapellen
Het Laatste Nieuws –
Antwerpen Noord
22 november 2013
Buitengewoon Plekje
Wijnegem
Het Laatste Nieuws 22 november 2013
Plaatsing Veenpaal De Stem – NL 25 november 2013
Plaatsing Veenpaal De Streekkrant 25 november 2013
Plaatsing Veenpaal Info Essen December 2013
Brug helpt eekhoorn bij het
oversteken
Het Nieuwsblad 12 december 2013
Verdwenen Venen komen
tot leven…
Nieuwsbrief Brabants
Landschap
December 2013
1.6.2 Persberichten- en momenten
2013
titel datum
Persbericht Dag van de Turf 13 juni 2013
Persbericht Stripspoorlus 19 juni 2013
Persbericht Zomerpicknick 31 juli 2013
Persbericht Nominatie Brechtse Heide 23 augustus 2013
Persbericht Op wandel in de Oude Bossen van de
Antwerpse Kempen
17 oktober 2013
Persbericht Blauwe dienst in de kijker 20 oktober 2013
Persbericht Boekvoorstelling Verdwenen Venen 19 november 2013
Persbericht De ‘Turfbijbel’ is er weer en de veenpaal brengt
de turfgeschiedenis tot leven
22 november 2013
Regionaal Landschap de Voorkempen vzw
Jaarverslag 2013 24/121
2 Relatie activiteiten – doelstellingen
Tabel 9 overzicht van acties en relatie tot de doelstellingen
nr
Actiefiche
2013
Natu
urb
ehoud
en
KLE
Natu
ure
ducatie
en
info
rmatie
Landschapszorg
en
Str
eekeig
en k
ara
kte
r
Natu
urr
ecre
atie
en
recre
atief
medegebru
ik
Natuurbehoud en kleine landschapselementen
1 Zwaluwen x x x
2 Weidevogels x x x x
3 Vleermuizen x x x x
4 Fauna-akkers voor solitaire bijen, patrijzen, haas x x x x
5 Hoogstamboomgaarden x x x x
6 Poelen en vennen x x x x
7 Knotbomen en knotteam x x x x
8 Hagen, heggen en houtkanten x x x
9 Natuurloket: natuurwerking in tuinen x x x x
10 heideherstel x x x
11 Instandhoudingsdoestellingen x x
Landschapszorg en streekeigen karakter
12 Beschermd landschap Brechtse Heide (BH) x x x x x
13 Beschermd Landschap Bos van Ranst x x x x x
14 Beschermd Landschap Ertbrugge x x x x x
15 Buitengewone plekjes x x x
16 Turfrelicten in beeld, een toekomst! x x x
Landschapszorg op kasteeldomeinen
17
Ankerplaats Krabbelshof, Lovenshoek en
Krabbels Broek
x x x
18 relictzone Reigersbos x x x
19 Definitieve ankerplaats Oude Gracht x x x
20 Domein Heihuizen x x x
21 Domein de Renesse x x x
22 Domein Elshout x x x
23 Domein Hemelrijk en omgeving x x x
24 Domein Boterbergen en Witven x x x
25 Domein Eikelenberg x x x
Beekvalleien
26
Landschapsproject Gasthuisdreef en omgeving
Kleine Beek
x x x x x
27 Laarse beek x x x x x
28 Vallei van het Groot Schijn x x x x x
Agrarisch natuur- en landschapsbeheer
29 Bedrijfsplanner x x x
30
Waterconservering door agrarische
stuwpeilbeheer
x x x
31 weidemelk x x x x x
Regionaal Landschap de Voorkempen vzw
Jaarverslag 2013 25/121
Park- en groenbeheer, dreefherstel
32 Gasthuisdreef x x x
33
Harmonisch park –en groenbeheerplanning
Halle-hof
x x x x x
34
Dreefherstel + aanplant omgeving Hemelrijk –
station – sportpark
x x x
Klein bouwkundig erfgoed
35 Herstel sluis in domein Oude Gracht x x
Autochtone Bomen en Struiken
36 PDPO-project: Plant van hier, platteland van hier x x x x
Natuureducatie -en sensibilisatie
37 NALAH, provinciaal Natuur- en Landschapshuis x x x
38 Afstemming gemeentelijke subsidiereglementen x x x
39 Uitleendienst NME en NME overleg x x
40 Voorkempengidsen x x x
41
Draagvlakvorming landschapsontsnippering
ecoduct De Munt
x x x
42 educatief stripverhaal Suske & Wiske x x x x
43
Landschapsbeelden: biodiversiteit in het
buitengebied
x x x x
44
Infowanden voor draagvlakvorming rond
projecten en acties
x x x x x
45 Rommersven x x x
46 Aanbod educatieve boeken x x
47 landschapskrant x x x x
48 cultuurhistorische wandeling x x x x
49 Vergroening schooldomeinen x x x
Recreatief medegebruik en natuurrecreatie
50 Kinderactiviteit op Domein De Renesse x x x
51 Stripfietsroute en stripspoorlus x x x
52 Zomerpicknick x x x
53
Antitankgracht educatieve en recreatieve
geleiding
x x x x x
Trage Wegen
54 Groot Schijn – Wijnegem – Wommelgem x x x x x
55 Trage Wegen in Essen
56 Trage Wegen in Zandhoven x x x x x
57 Trage Wegen in Ranst x x x x x
58 Trage wegen in Malle x x x x x
Een projectendatabase in GIS waar alle acties rond kle’s (aanplant, beheer, autochtoon,…) in opgenomen,werd in 2013 verder uitgebouwd worden waardoor
ook andere projecten en acties worden opgenomen.
Regionaal Landschap de Voorkempen vzw
Jaarverslag 2013 26/121
3 Activiteiten en projecten
3.1 NATUURBEHOUD EN KLEINE LANDSCHAPS-ELEMENTEN
Actie 1 Zwaluwen
Initiatiefnemer/trekker: RLDV
Contactpersoon: Tim Geuvels
Partners: lokale natuurpuntafdelingen,
gemeenten, provincie Antwerpen,
landbouwers, landbouworganisaties, …
Doelgroep: particulieren, landbouwers,
natuurverenigingen, gemeentebesturen,
scholen en andere openbare besturen,…
Doelstelling:
Soortbescherming: de verdere
achteruitgang van huis- en
boerenzwaluw tegengaan via
laagdrempelige acties. Het aanbieden
van nestgelegenheid, optimaliseren van
nestlocaties, sensibilisatie en educatie.
Samenwerking met en tussen
landbouwers en natuurverenigingen
versterken.
Omschrijving:
Zwaluwen zijn niet weg te denken uit de boerenbuiten en toch zijn het er ieder jaar
minder en minder. De Vlaamse broedpopulatie huis- en boerenzwaluw gaat sterk
achteruit; de laatste dertig jaar is het aantal broedparen met ongeveer 75 procent
afgenomen. Hierdoor kwamen beide soorten op de Rode Lijst; huiszwaluw als bedreigd,
boerenzwaluw als achteruitgaand.
Via een samenwerking met de lokale Natuurpuntafdelingen, gemeentebesturen en
landbouwverenigingen kunnen de bestaande zwaluwkolonies beschermd worden:
inventarisatie – meldingen; sensibilisatie en educatie, gerichte kunstnestenactie,
gemeentelijk subsidiereglement, advies en tips voor zwaluwvriendelijke omgeving,
nazorg en controle.
Verloop actie
Uitgevoerd 2013
- Verwerking meldformulieren via website en beantwoorden vragen (telefonisch of
met plaatsbezoek) en verstrekken advies en tips voor zwaluwvriendelijke omgeving
- Leveren kunstnesten op 9 locaties: Brecht, Rijkevorsel, Broechem, Malle en
Stabroek: 39 nesten voor huiszwaluw, 8 nesten voor boerenzwaluw
- Sensibilisatie en communicatie via website, uitlenen tentoonstelling en
verspreiding folder, gemeentelijke infokranten,…
- Verlenen advies en ondersteuning bij verschillende lagere scholen. Lagere school
de Sleutel in Broechem heeft onder de dakrand 18 kunstnesten voor zwaluwen
opgehangen ism de lokale NP afdeling.
Regionaal Landschap de Voorkempen vzw
Jaarverslag 2013 27/121
Foto’s bewoonde kunstnesten voor huiszwaluwen in Brecht.
Nazorg en opvolging
Er wordt blijvend aandacht besteed aan uitgevoerde acties, folder en tentoonstelling
kunnen uitgeleend worden.
Samen met de lokale natuurpuntafdelingen, scholen en de gemeenten zal blijvend
aandacht besteed worden aan de uitgevoerde acties (monitoring aantal bewoonde
zwaluwnesten, subsidiereglement) en zullen nieuwe oproepen beantwoord worden.
Financiering:
Basissubsidie Agentschap Natuur en Bos
Gelinkte acties
Actie 37 Afstemming gemeentelijke subsidiereglementen
Actie 49 Vergroening schooldomeinen
Regionaal Landschap de Voorkempen vzw
Jaarverslag 2013 28/121
Actie 2 Weidevogels
Initiatiefnemer/trekker: VLM
bedrijfsplanner ism RLDV
Contactpersoon: Stijn Leestmans
Partners: landbouwers,
natuurverenigingen, jagers, landelijk
vlaanderen,…
Doelgroep: landbouwers
Doelstelling: via sensibilisatie en
terreinactie meewerken aan de
beschermingsacties rond weidevogels
Omschrijving: De populatiegrootte van weidevogels gaat achteruit. De reden voor hun
achteruitgang is niet ver te zoeken: weidevogels hebben het steeds moeilijker om een
volledig nest jongen groot te brengen. De nesten worden op veel plaatsen ongewild
vernield door maaiwerken, of platgetrapt door het vee. Om de achteruitgang tegen te
gaan en te zorgen dat weidevogels hun jongen groot krijgen kunnen landbouwers een
aantal maatregelen nemen zoals:
• later maaien of beweiden, wat het broedsucces en de overlevingskansen van de
kuikens verhoogt;
• akkerland om te zetten in grasland, wat de kwaliteit van de leefgebieden verbetert;
• nestbeschermers plaatsen;
• vluchtstroken aan leggen.
De bedrijfsplanner contacteert landbouwers en informeert hen wanneer gewenst tijdens
een bedrijfsbezoek over de mogelijkheden van beheerovereenkomsten voor
weidevogelbeheer.
Link IHD: (sensibilisatie rond) weidevogelbeheer is van belang voor
vogelrichtlijngebieden: De Maatjes, Wuustwezelheide en groot Schietveld, Schorren en
polders van de Beneden – Schelde, Kalmthoutse Heide.
Uitgevoerd 2013:
- Opvolging bestaande Beheersovereenkomsten (BO), in 2013 werden geen nieuwe
BO afgesloten in afwachting van het nieuwe gemeenschappelijk
landbouwbeleid.(GLB)
- Uitvoering haalbaarheidsonderzoek weidemelk (draagvlakverbredingsproject)
Nazorg en opvolging:
- VLM ism vrijwilligers lokale natuurpuntafdeling (nestbescherming)
- In 2014 de wordt ism Agentschap natuur en Bos, Vlaamse landmaatschappij,
partner, Regionaal landschap Kleine en Grote Nete een visie voor weidevogels in
de Noorderkempen opgemaakt.
Financiering:
- via bedrijfsplanner VLM
Regionaal Landschap de Voorkempen vzw
Jaarverslag 2013 29/121
- via “Draagvlakverbreding Landbouw en Milieu” (een gezamenlijk initiatief van
Departement Leefmilieu, Natuur en Energie van de Vlaamse overheid,
Departement Landbouw en Visserij van de Vlaamse overheid, VLM, ANB)
Gelinkte acties:
Actie 29 Bedrijfsplanner
Actie 31 weidemelk
Actie 3 Vleermuizen
Initiatiefnemer/trekker: RLDV i.s.m.
Vleermuizenwerkgroep Natuurpunt
(Vlaams en lokaal)
Contactpersoon: Thomas Impens
Partners: vleermuizenwerkgroep,
natuurpuntafdelingen, Natuur 2000,
gemeenten, forten- en gidsenwerking,
Provincie Antwerpen, ANB…
Doelgroep: brede publiek
Doelstelling: via sensibilisatie en
terreinactie meewerken aan de
beschermingsacties rond vleermuizen
Omschrijving: Vleermuizen zijn beschermd in België. Zowat alle soorten staan onder
druk door habitatverlies en versnippering van het landschap. De Voorkempen wordt
getypeerd door belangrijke landschapselementen voor vleermuizen. Forten en bunkers
zijn belangrijke overwinteringsplaatsen. Holtes in oude bomen, dreven en netwerken van
KLE’s zijn belangrijke elementen in hun zomerhabitat. De Antitankgracht is een
belangrijk verbindend en geleidend element voor vleermuizen.
‘Mest’bunker De Merel – Brecht Kerk Overbroek
Link IHD: sensibilisatie en terreinacties dragen bij aan de instandhouding van de
vleermuizenhabitats (SBZ Historische fortengordels van Antwerpen als
vleermuizenhabitats, SBZ Bos- en heidegebieden ten oosten van Antwerpen)
Verloop actie:
Regionaal Landschap de Voorkempen vzw
Jaarverslag 2013 30/121
Uitgevoerd 2013:
- overleg met partners: lokale vleermuiswerkgroepen, Vleermuiswerkgroep
Vlaanderen, gemeentebesturen,…
- projectvoorstel ingediend leader vleermuizen voor de leadergemeenten in het
werkingsgebied. Zwaartepunt lag bij beheer overwinteringsplaatsen (bunkers,
zolders, holle bomen) en verbindende elementen in het landschap, educatie en
sensibilisatie van vleermuizen als typische groep van de Voorkempen (zowel bos
als kleinschalig landschap). Project niet weerhouden. (Wuustwezel, Brecht,
Kalmthout en Essen)
- Organisatie van FORTIZON i.s.m. de werkgroep vleermuizen van de
natuurvereniging Natuur2000 in Oelegem (Ranst). Fortizon is een laagdrempelig
natuurbelevingsweekend voor ouders met hun kinderen. De nadruk lag op het
verkennen van de natuurlijke omgeving met alle zintuigen aan de hand van
survivaloefeningen. Gezien de activiteiten plaats vonden op het domein van het
Fort van Oelegem werd uitgebreid aandacht besteed aan vleermuizen, de
Antitankgracht en de vallei van het Groot Schijn.
Nazorg en opvolging:
- overleg en samenwerking case Vleermuizen ikv PPS² en landschapsbeelden:
vleermuizen als aandachtsoorten binnen het woonparkgebied rondom de
AntiTankGracht en binnen de werking rond landschapsbeeld parklandschap van de
Voorkempen.
- Uitschrijven projectvoorstel (kerkzolders en bunkers) voor extra financiering rond
uitvoering acties vleermuizen.
Financiering: basismiddelen RLDV en financiering projectmedewerker
landschapsbeelden via provincie Antwerpen, Terra Nova (zomerprogramma Provincie
Antwerpen)
Gelinkte acties:
Actie 43 Landschapsbeelden
Actie 53 Antitankgracht educatieve en recreatieve geleiding
Regionaal Landschap de Voorkempen vzw
Jaarverslag 2013 31/121
Actie 4 Fauna-akkers voor solitaire bijen, vlinders, patrijs en haas
Initiatiefnemer/trekker: RLDV i.s.m.
de wildbeheereenheid Zandhovense
Heide (WBE) en de WBE’s van de
provincie Antwerpen
Contactpersoon: Thomas Impens
Partners: WBE’s, landbouwers,
imkerbonden, natuur- en
landschapsverenigingen,
gemeentebesturen, (privé) eigenaars
van bos- of natuurgebieden,
Doelgroep: WBE’s, landbouwers,
landschaps- en natuurverenigingen,
grondeigenaars,…
Doelstelling:
- Aanleggen van fauna-akkers als tijdelijke elementen in een netwerk van KLE’s,
stimuleren van het duurzaam beheer van het netwerk van KLE’s (met inbegrip
van de fauna-akkers)
- Aanleggen van fauna-akkers die een meerwaarde hebben voor verschillende
diergroepen: insecten, (akker)vogels, zoogdieren
- kennisuitwisseling en kennisoverdracht over het thema tussen geïnteresseerde
groepen: WBE’s, landbouwers, imkerverenigingen, private grondeigenaars en
beheerders, gemeentebesturen,…
- samenwerking vergroten tussen WBE’s, landbouwers, natuurverenigingen en
imkers rond het aanleggen van tijdelijke fauna-akkerranden.
Omschrijving:
De wildakkers die jagers aanleggen bestaan voor een groot deel uit maïs. Door
aangepaste zaadmengsels met kruiden en oude landbouwgewassen te gebruiken zijn
deze fauna-akkers geschikt voor een grote groep insecten, (akker)vogels en zoogdieren.
Daarbij vormen ze tijdelijke natuurelementen in het bestaande netwerk van kleine
landschapselementen. Door hun tijdelijk karakter is de aanleg van fauna-akkers een
haalbare kaart in een intensief gebruikt landschap. Verschillende opleidings- en
evaluatiemomenten laten jagers, landbouwers, natuurverenigingen, imkers toe kennis en
ervaringen uit te wisselen. Het project vormt op die manier een opstap om de werking
rond andere kleine landschapselementen en landschapsbeheer in het algemeen op te
zetten. Jagers maken gebruik van de communicatiemiddelen om het onderdeel
landschapsbeheer van hun werking onder de aandacht te brengen van het brede publiek.
Steeds meer groepen (imker- en natuurverenigingen, private eigenaars en
gemeentebesturen) raken geïnteresseerd in het onderwerp en nemen deel aan het
project. De opstart van een laagdrempelige monitoring moet toelaten het project verder
te sturen. Door nadruk te leggen op beheervormen als hooiland- en ruigtebeheer en het
aanleggen van bosranden krijgt deze maatregel een meer duurzaam karakter. Sinds
2012 is dit een provinciebreed project gedragen door de 4 regionale landschappen van de
Provincie Antwerpen en gecoördineerd door Regionaal Landschap de Voorkempen.
Regionaal Landschap de Voorkempen vzw
Jaarverslag 2013 32/121
Link IHD’s: met het fauna-akkerproject worden WBE’s, landbouwers,
imkerverenigingen, gemeentebesturen en privé-eigenaars gesensibiliseerd om hun rol als
landschapsbeheerder op te nemen. Door de link te leggen met landschapsbeelden kan
ook aan realisatie van IHD’s een bijdrage geleverd worden.
Verloop actie
Uitgevoerd 2013
- coördinatie van het provinciebreed (deelname 4 regionale landschappen provincie
Antwerpen) de PDPO-projecten ‘Fauna-akkers, tijdelijke natuur op het platteland’
en ‘Fauna-akkers, een duurzame samenwerking
- Ontwikkelen van 5 één- en meerjarige zaadmengsels op basis van de evaluatie
met de betrokken actoren
- aanbieden van fauna-akkermengsel voor het inzaaien van 130 ha (binnen de
provincie Antwerpen) eenjarige en meerjarige fauna-akkers. In de voorkempen
werd 74 ha ingezaaid
- meer dan 70 deelnemers (jagers, landbouwers, gemeentebesturen,
particulieren,…) in de Voorkempen
- organisatie en begeleiden van 3 workshops over de aanleg en het onderhoud van
fauna-akkers en monitoring.
- begeleiden en mee uitvoeren van een laagdrempelige monitoring op 7 locaties in
de provincie Antwerpen waarvan 5 locaties in de Voorkempen
- Kennisuitwisseling binnen Vlaanderen via presentaties, uitwisselings- en
studiemomenten
Workshop monitoring workshop aanleg en onderhoud
fauna-akkers 2013 opstelling monitoring
Regionaal Landschap de Voorkempen vzw
Jaarverslag 2013 33/121
Nazorg en opvolging:
Via WBE-overleg, provinciaal overleg tussen de regionale landschappen,
terreinbezoeken en monitoring (afstemming met partners en provinciale
stuurgroep) zal fauna-akkerproject opgevolgd worden.
Afronden PDPO-project ‘Fauna-akkers, tijdelijke natuur op het platteland’ eerste
helft van 2014, uitvoeren PDPO-project fauna-akkers ‘een duurzame
samenwerking’:
provinciebreed aanbieden van geschikte zaadmengsels
benaderen van fauna-akkers in functie van netwerk KLE’s (autochtone bomen,
landschapsbeelden,…)
extra aandacht voor sensibilisatie landbouwsector
verwerken gegevens laagdrempelige monitoring (insecten waaronder solitaire
bijen, vlinders, …) in rapport
kennisopbouw en –uitwisseling via opleidingsmomenten, presentaties voor
doelgroepen, evaluatie, technische fiche, ontmoetingsmoment landbouwers-
jagers
handhaven van regelmatig overleg via lokaal WBE-overleg
verwerking gegevens (aanduiding locaties) in gisdatabase als stimulans om te
voorkomen dat op foutieve locaties wordt ingezaaid.
Financiering:
PDPO-project ‘fauna-akkers, tijdelijke natuur op het platteland’ en ‘fauna-akkers, een
duurzame samenwerking’: personeelsinzet provinciale afstemming, aankoop
zaadmengsel, communicatiemateriaal,…
Agentschap voor Natuur en Bos: via projectsubsidies aan WBE’s aankoop zaadmengsels
Gelinkte acties
Actie 43 Landschapsbeelden
Actie 44 Infowanden voor draagvlakvorming rond projecten en acties
Actie 36 Plant van hier, platteland van hier
Actie 5 Hoogstamboomgaarden
Initiatiefnemer/trekker: RLDV
Contactpersoon: Tim Geuvels
Partners: gemeentebesturen, natuur-
en landschapsverenigingen, (privé)
eigenaars, landbouwers
Doelgroep: particulieren, lokale
verenigingen, gemeentebesturen
Regionaal Landschap de Voorkempen vzw
Jaarverslag 2013 34/121
Doelstelling:
Herstel en aanleg van hoogstamboomgaarden om
- de (visuele) landschappelijke integratie te verhogen
- de biodiversiteit te bevorderen
- de cultuurhistorische waarden te versterken.
Sensibilisatie rond hoogstamboomgaarden
Omschrijving: Het herstel of de aanplant van hoogstamboomgaarden zijn voorbeelden
van kleinschalige acties die kunnen worden uitgevoerd door landschapsanimator en –
team. Bijkomend wordt advies en ondersteuning geboden in het beheer en aanplant van
hoogstambomen.
Verloop actie
Uitgevoerd 2013
- Er werden 65 hoogstamfruitbomen bij 6 verschillende particulieren
geleverd/aangeplant.
- 17 terreinbezoeken vonden plaats ifv adviesverlening en aanplant/herstel van
hoogstamboomgaarden bij particulieren.
- Op 3 augustus werd een cursus zomersnoei van fruitbomen georganiseerd ism
Nationale Boomgardenstichting. De cursus was volzet, 15 personen namen deel
aan de vorming.
Aanplant hoogstamboomgaard cursus zomersnoei Essen
Nazorg en opvolging
Eigenaars met hoogstamboomgaarden kunnen blijvend rekenen op
adviesverlening en ondersteuning. Afhankelijk van de financiële middelen kan
realisatie ook ondersteund worden.
Voorbereiden van een herhalingscursus ‘vorm- en onderhoudsnoei van fruitbomen’
in het werkingsgebied (voor 2015)
Voorbereiden van een zomer- en onderhoudsnoei in Schoten (zomer en najaar
2014)
Samen met de gemeente Ranst wordt bekeken om de sapmobiel naar de
gemeente te laten komen zodat de inwoners en de inwoners van de omliggende
gemeenten hun sap kunnen laten persen.
Adviesverlening, aanleg en herstel van hoogstamboomgaarden bij particulieren,
verenigingen en gemeenten wordt verder uitgebouwd.
Voorjaar 2014 zal een aanplant van een voorbeeldhoogstamboomgaard in het
parkgebied Halle-hof georganiseerd worden met financiële middelen van een
DRST-subsidie project. Ode Antwerpse rassen worden gebruikt, met meer info op
een infobord.
Regionaal Landschap de Voorkempen vzw
Jaarverslag 2013 35/121
Ook worden in het voorjaar van 2014 op 4 andere locaties boomgaarden hersteld,
uitgebreid of nieuw aangelegd.
Financiering: via Onroerend Erfgoed, provincie (werking landschapsanimator) en
subsidie provincie DRST.
Gelinkte acties:
Actie 38 Afstemming gemeentelijke subsidiereglementen
Actie 6 Poelen en vennen
Initiatiefnemer/trekker: RLDV
Contactpersoon: Tim Geuvels
Partners: gemeenten, landbouw- en
natuurorganisaties, wildbeheereenheden
Doelgroep: landschaps- en
natuurverenigingen, landbouwers,
grondeigenaars, particulieren,
gemeenten, …
Doelstelling:
Behoud, herstel en uitbreiding van het netwerk van kleine (amfibie)poelen/vennen in
functie van natuurbehoud en natuurverbindingen, landschapsherstel en
landschapsbeleving.
Omschrijving:
Vennen en poelen zijn waardevol als typisch landschapselement in de Voorkempen en
van belang als habitat amfibieën (oa Kamsalamander).
Alvorens tot actie over te gaan voor de aanleg en –herstel wordt een eerste selectie
gemaakt van de aanvragen op basis van luchtfoto’s, kaartmateriaal en een
telefoongesprek met de eigenaar. Vervolgens wordt een terreinbezoek uitgevoerd,
waarbij de omgeving (kolonisatiekansen voor planten en dieren) wordt ingeschat, een
boring wordt gedaan (bij poelen) om de grondwaterstand te controleren, er wordt
nagegaan of geen kwetsbare vegetaties kunnen vernietigd worden, de toegankelijkheid
voor de kraan wordt geverifieerd, en een aantal voorwaarden worden afgestemd met de
verwachtingen van de eigenaar/pachter. Bij akkoord wordt een contract opgemaakt en
organiseert RLDV de uitvoering van de werken.
Link met IHD: het behoud, beheer en herstel van poelen en vennen draagt bij aan de
instandhouding van kamsalamanderhabitats (ondermeer Kooldries-Hoofsweer). Vennen
en poelen zijn belangrijke bouwstenen van heidehabitats en kunnen belangrijk zijn als
natuurverbinding.
Verloop actie
Uitgevoerd 2013
Regionaal Landschap de Voorkempen vzw
Jaarverslag 2013 36/121
- RLDV heeft voor 4 aanvragers een stedenbouwkundige vergunning opgemaakt,
goed voor 5 nieuwe poelen te graven in 2014.
- Via verschillende projecten zijn er in 2013 in totaal 4 poelen en 1 ven aangelegd.
PROJECT OP VRAAG VAN GEMEENTE UITGEVOERD
KLE-project particulier Ranst 2 nieuwe poelen
particulier Ranst Aanvraag
vergunning
Particulier (vzw) Zoersel 1 nieuwe poel
Landschapsanimator particulier Malle 1 nieuw ven
particulier Ranst 1 nieuwe poel
particulier Essen Aanvraag
vergunning (2)
school Wuustwezel Aanvraag
vergunning
VZW Malle Contact voor
herstel 1 poel
Aanleg poel Ranst Poel in Zoersel na 6 maanden
Financiering:
- 30% door eigenaar, 70% via RLDV (Onroerend erfgoed en KLE- subsidie DMN
Provincie Antwerpen)
Nazorg en opvolging
Eigenaars kunnen blijvend rekenen op adviesverlening voor aanleg en
onderhoud van poelen/vennen. Afhankelijk van de financiële middelen kan
realisatie ook ondersteund worden.
Momenteel lopen er 4 stedenbouwkundige aanvragen voor de aanleg van 5
nieuwe poelen. Indien er een goedgekeurde aanvraag is ontvangen worden
de werken uitgevoerd in 2014.
RLDV zal verder opzoek gaan naar geschikte locaties en partners om het
netwerk van poelen/vennen te verbeteren en waar kan, uit te breiden.
Gelinkte acties
Actie 29 Bedrijfsplanner
Actie 38 Afstemming gemeentelijke subsidiereglementen
Actie 43 Landschapsbeelden
Regionaal Landschap de Voorkempen vzw
Jaarverslag 2013 37/121
Actie 7 Knotbomen en knotteam
Initiatiefnemer/trekker: RLDV
Contactpersoon: Tim Geuvels
Partners: gemeentebesturen met extra
aandacht voor de gemeenten Ranst en
Stabroek.
Doelgroep: particulieren, lokale
verenigingen, gemeentebesturen,
landbouwers, eigenaars van knotbomen
Doelstelling:
- Herstel, aanplant knotbomen
de (visuele) landschappelijke integratie te verhogen
de biodiversiteit te bevorderen
de cultuurhistorische waarden te versterken
- Sensibilisatie rond knotbomen
- Oprichting knotteam
- Extra acties ondernemen binnen de gemeenten Ranst en Stabroek, de
‘knotgemeenten’ binnen het Regionaal Landschap alsook de districten
Berendrecht, Zandvliet en Lillo.
Omschrijving: Het herstel of de aanplant van knotbomen zijn voorbeelden van
kleinschalige acties die kunnen worden uitgevoerd door landschapsanimator en –team.
Bijkomend wordt advies en ondersteuning geboden in het beheer en aanplant van
knotbomen.
Verloop actie
Uitgevoerd 2013
- Oproep houtaanbieders voor het knotteam in de gemeentelijke infokranten
voorjaar 2013.
- Inventaris knotbomen in Ranst: 2 stagiairs werkten aan een inventaris van
knotbomen, deze werd afgewerkt.
- Coördinatie van vraag en aanbod en begeleiding knotteam.
- Fase 1 achterstallig beheer van 17 oude knoteiken op het domein Reigersbos in
Stabroek door het landschapsteam, leden van het knotteam waren aanwezig om
de manier van werken te bekijken.
- Herstel/beheer knotbomen:
Er werden 180 knotbomen gesnoeid door 10 vrijwilligers bij particulieren
tijdens het seizoen van 2012-213.
Regionaal Landschap de Voorkempen vzw
Jaarverslag 2013 38/121
Knotwilgen Zoersel knoteiken Berendrecht
Financiering: Onroerend Erfgoed en subsidie DMN Provincie Antwerpen
Nazorg en opvolging
Eigenaars kunnen blijvend rekenen op adviesverlening voor aanleg en onderhoud
van knotbomen. Afhankelijk van de financiële middelen kan realisatie ook
ondersteund worden. Het knotteam zorgt voor verdere ondersteuning naar beheer
van knotbomen.
Evaluatie tweede seizoen werking knotteam
Begeleiding en coördinatie knotteam winter 2014-2015
Oproep houtaanbieders 2014
Organisatie nieuwe opleiding knotters (18 januari 2014)
Aanplant en achterstallig onderhoud knotbomen
Volgende fase achterstallig beheer knoteiken in Stabroek (domein reigersbos zie
LA)
In 2014 wordt met de gemeente Ranst bekeken om acties op te zetten rond de
inventaris knotbomen die in 2013 is samengesteld.
Gelinkte acties:
Actie 18 Relictzone Reigersbos
Actie 38 Afstemming gemeentelijke subsidiereglementen
Regionaal Landschap de Voorkempen vzw
Jaarverslag 2013 39/121
Actie 8 Hagen, heggen en houtkanten
Initiatiefnemer/trekker: RLDV
Contactpersoon: Ines van Limbergen,
Tim Geuvels, Kevin Grieten en Thomas
Impens
Partners: gemeenten, landbouwers,
lokale natuurpuntafdelingen, Onroerend
Erfgoed, ANB, Bosgroep, …
Doelgroep: brede publiek, landbouwers,
particulieren, WBE,
natuurpuntafdelingen,….
Doelstelling: Behoud, beheer en aanleg
van waardevolle houtkanten, heggen
Omschrijving: het Regionaal Landschap ondersteunt en sensibiliseert eigenaars in het
aanplanten, onderhouden van heggen en houtkanten.
Verloop actie
Uitgevoerd 2013
Beheerd (lm) Aangeplant (lm)
houtkanten 400 1100
Heggen en hagen 400 950
Financiering: Onroerend Erfgoed, Leader, RLDV, LNE, Provincie Antwerpen, …
Nazorg en opvolging
Eigenaars kunnen blijvend rekenen op adviesverlening voor aanleg en onderhoud
van hagen/heggen en houtkanten. Afhankelijk van de financiële middelen kan
realisatie ook ondersteund worden.
Via de werking van de landschapsanimator en andere landschapsprojecten werkt
RLDV verder aan het behoud, beheer en aanplant van houtkanten, heggen en
hagen.
Gelinkte acties
Actie 12 Beschermd landschap Brechtse Heide
Actie 29 Bedrijfsplanner
Actie 36 Plant van hier, platteland van hier
Actie 38 Afstemming gemeentelijke subsidiereglementen
Actie 41 Draagvlakvorming landschapsontsnippering ecoduct De Munt
Actie 43 Landschapsbeelden
Regionaal Landschap de Voorkempen vzw
Jaarverslag 2013 40/121
Actie 9 Natuurwerking in tuinen
Initiatiefnemer/trekker: RLDV en
provincie Antwerpen
Contactpersoon: Ines Van Limbergen
Partners: gemeentebesturen,
natuurverenigingen, gidsenwerking,
provincie Antwerpen, provinciaal natuur
en landschapshuis (NALAH),…
Doelgroep: brede publiek
Doelstelling: sensibilisatie en educatie
rond natuur in de tuin
Omschrijving:
Doel is het uitwerken van een loketfunctie voor het brede publiek voor vragen over
natuurthema’s dicht bij huis. In hoofdzaak willen we advies verlenen voor tal van
algemene en specifieke vragen die het brede publiek stelt op basis van ervaringen die ze
opdoen in en rond hun woning.
Veel informatie is reeds beschikbaar. In de eerste plaats moet informatie over het brede
thema ‘natuur in en rond het huis’ verzameld en geordend worden zodat deze efficiënt
overgedragen kan worden. Daarnaast wordt met ervaringsdeskundigen
(gemeentebesturen, natuurverenigingen) afgetoetst op welk type vragen antwoorden
ontbreken en informatie nodig is. Pas daarna kan deze functie van natuurloket opgestart
en gecommuniceerd worden.
Verloop actie
Uitgevoerd 2013:
- Promotie ‘Tuinwijzer’ en sensibilisatie rond natuur in de tuin op tal van
evenementen.
- Mogelijkheden en kansen van ‘stadsimkerij’ worden onderzocht.
- Voorbereiding project landschapsbeelden wara een luik natuurwerking in tuinen in
zit ifv woonparkgebieden; Uitvoering 2014
- Ondersteuningsmogelijkheden uitwerken rond inrichting volkstuinen (zie actie 14)
in randstedelijk gebied.
Financiering: basismiddelen RLDV, bijkomende subsidie wordt nog gezocht
Gelinkte acties
Actie 14 Beschermd Landschap Ertbrugge
Actie 36 Plant van hier, platteland van hier
Actie 43 Landschapsbeelden
Regionaal Landschap de Voorkempen vzw
Jaarverslag 2013 41/121
Actie 10 Heideherstel
Initiatiefnemer/trekker: RLDV
Contactpersoon: Kevin Grieten en Tim
Geuvels, Thomas Impens
Partners: gemeentebesturen,
natuurverenigingen, private eigenaars,
ANB, …
Doelgroep: gemeentebesturen,
natuurverenigingen, private eigenaars,…
Doelstelling: Behoud en herstel van
kleinschalige heiderelicten door het
uitvoeren van (achterstallig) beheer.
Omschrijving: De Provincie Antwerpen wordt gekenmerkt door een belangrijk aandeel
heidehabitats geconcentreerd in enkele grote gebieden zoals de Kalmthoutse Heide en
het Groot Schietveld. Daarbuiten zijn heidehabitats opgenomen in de omschrijving van
verschillende habitatrichtlijngebieden (SBZ) en komen ze versnipperd maar wijd
verspreid voor als relicten in bossen, ruigtes, bermen,… Aandacht gaat naar het beheer
en herstel van deze elementen in functie van verschillende projecten.
Verloop actie
Uitgevoerd 2013
- Uitvoering maai- en plagwerken in het gagelstruweel Driehoeksbos (fase 1)
- Uitvoering plagwerken ifv herstel vochtige heide op domein Heihuyzen te Malle
(8000 m²)
- In samenspraak met de eigenaar werd een Quickwin-dosssier (subsidieaanvraag
i.f.v. de instandhoudingsdoelstellingen) aangevraagd bij ANB voor het herstel van
meer dan 4ha duingrasland en elementen van vochtige heide op het domein
Heihuyzen in Malle.
Heideherstel Heihuyzen
Nazorg en opvolging:
- Voorbereiding herstel voor het gagelstruweel in het Driehoeksbos (Fase2) en
omgeving.
Regionaal Landschap de Voorkempen vzw
Jaarverslag 2013 42/121
- Start uitvoering Quickwin domein Heihuyzen, einde voorzien in 2015.
Link met IHD: Naast enkele grote heidegebieden omvatten de bos- en heidegebeiden
ten oosten van Antwerpen (BE2100017 (1-14)) en de Vallei van de Kleine Nete
(BE2100026 (1-13)) sterk versnipperde heidehabitats. Aandacht gaat naar de G-IHD
verstoringen van de waterhuishouding, eutrofiëring, verzuring, niet afgestemd menselijk
gebruik en vegetatiewijziging.
Financiering: driehoeksbos: plant van hier, onroerend erfgoed, gemeente Schilde,
particuliere eigenaar.
Quickwin Heihuyzen: ANB, eigenaar, RLDV
Gelinkte acties
Actie 14 Domein heihuizen
Actie 11 Instandhoudingsdoelstellingen
Actie 36 Plant van hier, platteland van hier
Actie 11 Instandhoudingsdoelstellingen (IHD’s bij particulieren in SBZ
bossen en heiden ten oosten van Antwerpen)
Initiatiefnemer/trekker: Vlaamse
Koepel Bosgroepen en Vlaams Overleg Regionale Landschappen
Contactpersoon: Ines van Limbergen,
Thomas Impens, Moira Heyn
Partners: Bosgroepen, regionale
landschappen, ANB
Doelgroep: Particuliere eigenaars
Doelstelling: Het faciliteren van het
leveren van een bijdrage door private
eigenaars aan de realisatie van de
instandhoudingsdoelstellingen in
Vlaanderen
Omschrijving: Om soorten te houden in Speciale Beschermingszones SBZ moeten, in
ons versnipperd landschap, ook de randen en de verbindingen kwalitatief zijn. Elk gebied
vraagt daarom ook maatwerk. In elk gebied zal het realiseren van SBZ een werk zijn dat
niet door één partner kan worden gedragen en gerealiseerd. Het zal werk zijn van vele
handen en schouders.
Bosgroepen en regionale landschappen ambiëren het faciliteren van het leveren van een
bijdrage door private eigenaars aan de realisatie van de instandhoudingsdoelstellingen in
Vlaanderen.
Om de samenwerking van bosgroepen en regionale landschappen maximaal tot expressie
te laten komen, is het de bedoeling dat beide organisaties in de geselecteerde
focusgebieden maatregelen plannen die elkaar wederzijds versterken.
Regionaal Landschap de Voorkempen vzw
Jaarverslag 2013 43/121
Om die reden worden soortgroepen gekozen die gebaat zijn bij de combinatie van rijk
gestructureerde overgangen tussen bos en open landschap en waar (de som van vele)
kleine maatregelen een echte meerwaarde zijn.
Verloop actie
Uitgevoerd 2013
In Juni werd een life- dossier ingediend door Vlaamse Bosgroepen en Regionale
landschappen rond instandhoudingsdoelstellingen bij particulieren , eind 2013
werd het dossier niet weerhouden.
Opmaak inventaris mogelijke nieuwe projecten ifv van de IHD.
Indienen Quick win (subsidie oproep ANB) voor het domein Heihuyzen te Malle ifv
herstel van een 4ha duingrasland met elementen van vochtige heide.
Afstemming tussen provincie, bosgroepen regionale landschappen rond aanpak
acties en projecten IHD.
Dichtgegroeid duingrasland Domein Heihuyzen
Financiering: Quick win ANB, basisfinanciering RLDV
Nazorg en opvolging:
De mogelijkheden worden verder onderzocht om in te zetten op IHD, de werking van
RLDV zal deels geheroriënteerd moeten worden naar IHD acties.
Gelinkte acties
Actie 3 Vleermuizen
Actie 10 Heideherstel
Actie 6 Poelen en vennen
Regionaal Landschap de Voorkempen vzw
Jaarverslag 2013 44/121
3.2 LANDSCHAPSZORG EN STREEKEIGEN KARAKTER
3.2.1 ALGEMENE LANDSCHAPSZORG
Actie 12 Beschermd landschap Brechtse Heide
Initiatiefnemer/trekker: RLDV
Contactpersoon: Thomas Impens,
Marie Kuppens en Kevin Grieten
Partners: gemeenten, landbouwers,
lokale natuurpuntafdelingen, Agentschap
Onroerend Erfgoed, ANB, Bosgroep
Antwerpen Noord, beheercommissie
Brechtse Heide, …
Doelgroep: landbouwers, landschaps-
en natuurverenigingen, particuliere
(bos)eigenaars, WBE’s, ruiters, toerisme
en recreatie,…
Doelstelling:
- Opmaak en uitvoering van het landschapsbeheerplan Brechtse Heide
- Begeleiding tot zelfstandige beheercommissie Brechtse Heide
- Starten met de uitvoering van het landschapsbeheerplan via stimulerend project:
Opzetten en begeleiden werkgroepen om kennis en ervaring uit te wisselen
Laten uitvoeren van een functietoekenningsstudie van de zandwegen in de
Brechtse Heide
Begeleiden deelnemers in het aanvragen van vergunningen en
landschapspremies
Organiseren van cursusmomenten over beheer en onderhoud kleine
landschapselementen
Uitvoeren voorbeeldprojecten rond onderhoud en herstel kleine
landschapselementen
Organiseren van publieksactiviteiten rond de Brechtse Heide voor inwoners
betrokken gemeenten
Opmaak van een informatiewand over de Brechtse Heide
Opmaak van informatieborden
Opmaak van een inspirerend fotoboek over de Brechtse Heide
Organiseren van een zomerpicknick in 2012 in de Brechtse Heide
Organiseren van een themadag/studiedag rond agrarisch natuur- en
landschapsbeheer
Omschrijving:
Het Regionaal Landschap stimuleert via het opvolgen en begeleiden van de
beheercommissie en door geregeld overleg met eigenaars, beheerders en gebruikers in
de uitvoering van het in 2009 gefinaliseerde landschapsbeheerplan . Voor de Brechtse
Heide en omgeving worden een aantal voorbeeldprojecten uitgewerkt die kaderen binnen
de voorgestelde maatregelen uit het landschapsbeheerplan en die meerdere
actiedomeinen integreren.
Regionaal Landschap de Voorkempen vzw
Jaarverslag 2013 45/121
Na de goedkeuring van het landschapsbeheerplan in oktober 2009 nam de Provincie
Antwerpen een stap terug in de begeleiding van de beheercommissie. RLDV stimuleerde
sindsdien de beheercommissie Brechtse Heide om zelfstandig te werken.
In 2010 startte RLDV ism de Beheercommissie het Leader-project ‘Brechtse Heide: de
moeite waard!’. Dit project legt de nadruk op de uitvoering van het
landschapsbeheerplan in samenwerking met alle actoren van de Brechtse Heide.
Het landschap de Brechtse Heide heeft, op vraag van de lokale actoren en bewoners een
sterke impuls nodig. Lokale actoren en bewoners wensen actief betrokken te worden bij
het waarderen én ontwikkelen van de landschappelijke kwaliteiten van dit gebied. Deze
impuls moet meervoudig zijn:
- A Ondersteunen van lokale actoren, bevorderen van wederzijds begrip en
samenwerking (bottum-up tot stand gebracht door de opmaak van het
landschapsbeheerplan laten doorwerken in effectieve terreinrealisaties en acties,
partnerships, netwerk en sociale cohesie realiseren, gezamenlijk uitwerken van
geïntegreerd, gebiedsgericht, plattelandsproject)
- B Actie op terrein, een aantal knelpunten wegwerken; stimuleren van
onderhoud en leefbaarheid van het platteland door landbouwers (nieuwe
partnerships voor landschapsonderhoud: landbouwers – natuurpunt – gemeente)
- C Bewoners en actoren (brede publiek) betrekken, resultaten uitdragen:
communicatie, appreciatie en inspiratie.
Deze meervoudige impuls zal resulteren in een verhoogde betrokkenheid, concrete
terreinacties, activiteiten en kennisoverdracht.
Verloop actie
Uitgevoerd 2013
- Het Leader-project Brechtse Heide werd afgerond in juni 2013. Verschillende
acties werden nog afgewerkt waaronder:
Terreinacties: houtkantbeheer, vogelkersbestrijding (bos en houtkanten),…
plaatsen van 3 permanente infoborden
themamoment met uitdragen van resultaten en conclusies
organiseren 2 beheercommissies
- Op 7 november 2013 werd het Leader-project Brechtse heide verkozen
tot het Prima Plattelandsproject 2013 in de categorie Duurzame
maatschappelijke betrokkenheid, een wedstrijd uitgeschreven door het Vlaams
Ruraal Netwerk
De voorzitter van de landbouwraad Brecht groepsfoto winnaars binnen de
neemt de prijs in ontvangst namens provincie Antwerpen
de beheercommissie Brechtse Heide
Regionaal Landschap de Voorkempen vzw
Jaarverslag 2013 46/121
Financiering:
Leader MarkAante Kempen: financiering project ‘Brechtse Heide: de moeite waard!’
Gemeente Brecht: cofinanciering Leader-project: wegenherstel en onderhoud
Provincie Antwerpen: cofinanciering Leader-project: inspirerend fotoboek
Boerenbondvereniging voor Projecten vzw: cofinanciering Leader-project:
personeelsondersteuning uitwerking projectdeel A en C
Centrale van de Landelijke Gilden vzw: cofinanciering Leader-project:
personeelsondersteuning uitwerking projectdeel A en C
Nazorg en opvolging
Na het leaderproject zal een basisondersteuning geboden worden aan eigenaars
binnen de Brechtse heide inzake adviesverlening en ondersteuning bij het
aanvragen van landschapspremies, BO via de bedrijfsplanner, …
Indien zich mogelijkheden voordoen wordt een nieuw gebiedsgericht project
opgestart om de bestaande dynamiek in het gebied te ondersteunen.
Administratieve ondersteuning op vragen van de inwonende en beheercommissie
Gelinkte acties
Actie 2 weidevogels
Actie 4 Fauna-akkers voor solitaire bijen, haas en patrijs
Actie 6 Poelen
Actie 8 Hagen en houtkanten
Actie 29 Bedrijfsplanner
Actie 36 Plant van hier, platteland van hier
Actie 44 infowanden voor draagvlakvorming en –verbreding acties
Actie 13 Beschermd Landschap Bos van Ranst
Initiatiefnemer/trekker: Provincie
Antwerpen
Contactpersoon: Ines Van Limbergen
Partners: Provincie Antwerpen,
Onroerend Erfgoed, gemeente Ranst +
toekomstige leden van de
beheercommissie.
Doelgroep: eigenaars van het
beschermd landschap
Doelstelling: Opmaak van een
gedragen Landschapsbeheerplan om
vervolgens concrete acties op terrein te
realiseren.
Omschrijving:
Regionaal Landschap sensibiliseert de verschillende partners/eigenaars en stimuleert de
oprichting van een beheercommissie opvolgen en opmaak van een landschapsbeheerplan
en zal door geregeld overleg met eigenaars, beheerders en gebruikers de uitvoering van
het ervan stimuleren. Provincie Antwerpen is trekker in de opmaak van het
landschapsbeheerplan, RLDv is afhankelijk van de timing die de provincie aanhoud.
Regionaal Landschap de Voorkempen vzw
Jaarverslag 2013 47/121
Verloop actie
Uitgevoerd 2013
- Opvolging beheercommissie
Financiering: De kosten voor de opmaak van het landschapsbeheerplan worden door de
Provincie Antwerpen gedragen, uitvoering via Onroerend Erfgoed en eigenaars.
Gelinkte acties:
/
Actie 14 Beschermd Landschap Ertbrugge
Initiatiefnemer/trekker: RLDV op
vraag van Agentschap voor Natuur en
Bos
Contactpersoon: Ines Van Limbergen
en Marie Kuppens
Partners: Agentschap Voor Natuur en
Bos, Onroerend Erfgoed, Provincie
Antwerpen, district Deurne, stad
Antwerpen, gemeente Wijnegem, vzw
volkstuinen, nationale
boomgaardenstichting, buurtwerking
Ertbrugge, Red de Voorkempen vzw,
vzw levanto, NP, Velt vzw, NP
Schijnvallei …
Doelgroep: eigenaars van het
beschermd landschap en omwonenden
Doelstelling: Landschapsherstel van het Beschermd Landschap. Opmaak van een
gedragen Landschapsbeheerplan om vervolgens concrete acties op terrein te realiseren
met diverse partners.
Omschrijving:
Het Agentschap voor Natuur en Bos is van grote delen van dit gebied eigenaar. Ze willen
het gebied inrichten en willen gastheer zijn voor mooie voorbeeldprojecten zoals
- Uitbreiding en (her)inrichting moestuinencomplex (volkstuintjes)
- Heraanplant hoogstamboomgaard: mogelijkheid om alle ‘Antwerpse fruitsoorten’
aan te planten
- Heropmetsen tuinmuur en aanplant leifruit
- Aanleg poel
- Aanleg dreef en aanplant houtkanten en mantelzoomvegetatie
- Onderhoud reeds aangelegde zaadboomgaard
De taak van het Regionaal Landschap bestaat er in om partners samen te brengen en
een draagvlak bij de eigenaars en/ of partners te creëren voor landschapsherstel
eventueel via de opmaak van het landschapsbeheerplan en de uitvoering hiervan door de
verschillende partners.
Verloop actie
Uitgevoerd 2013
Regionaal Landschap de Voorkempen vzw
Jaarverslag 2013 48/121
- Opmaak en indiening subsidiedossier voor moestuinencomplex Ertbrugge ism
partners ANB, District Deurne, vzw Volkstuinen, … met link naar stadslandbouw
en stadsimkerij
- Uitvoering bodemanalyse
- Overleg met District Deurne en gemeente Wijnegem om de voorbereiding van de
opmaak van landschapsbeheerplan voor Ertbrugge op te starten.
- Overleg met partners ifv opstart project. (uitvoering op te starten in 2014)
Financiering: Onroerend Erfgoed, betrokken gemeente en district, Agentschap voor
Natuur en Bos,…
Gelinkte acties:
Actie 5 Hoogstamboomgaarden
0 Hagen en houtkanten
Actie 9 Natuurloket: natuurwerking in tuinen
Actie 15 Buitengewone plekjes
Initiatiefnemer: RLRivierenland
(hoofdpromotor) i.s.m. Antwerpse Regionale Landschappen
Contactpersoon: Kevin Grieten, Karlien
Maes
Partners: Provincie Antwerpen, RLDV,
RL Schelde-Durme, RL Kleine Grote
Nete, Landschapspark Zuidrand,
Antwerpse gemeenten, overige
instanties, brede publiek…
Doelgroepen: Brede publiek
(gemeenten, open ruimte gebruikers, andere instanties, …)
Doelstelling
Door opknappen en vergroenen willen de Antwerpse regionale landschappen 50 locaties
in de provincie Antwerpen transformeren tot “buiten-gewone plekjes”. Dit door een
participatieve benadering waarbij het brede publiek een centrale rol speelt in het project.
Zij zorgen voor het aanmelden van locaties en kunnen ook ingeschakeld worden bij de
opknapwerken. We willen aantonen dat je met vele kleintjes een groot verschil kan
maken. Volgende doelstellingen staan hierbij voorop:
- Een rechtstreekse kwaliteitsverbetering van de leefomgeving in de Antwerpse
gemeenten
- Een verhoging van de beleefbaarheid van woon- en werkomgeving
- Een verhoogde betrokkenheid van gemeenten en inwoners
- Draagvlakvergroting voor het belang van groen, ook de kleine plekjes
- De buiten-gewone plekjes fungeren als demonstratieprojecten waarmee een
katalysator-effect wordt beoogd om bijkomende locaties aan te pakken
Regionaal Landschap de Voorkempen vzw
Jaarverslag 2013 49/121
Omschrijving
Via dit project zullen in heel de provincie Antwerpen zo’n 50 locaties opgefleurd worden.
Dit is niet alleen ten voordelen van de natuur maar ook ten voordelen van de openruimte
gebruikers van deze locaties. Er zijn zoveel plekjes en hoekjes in de provincie die tussen
de mazen van het net glippen. We zetten daarom ook vooral in op de sociale betekenis
van het groen om zo een breed publiek aan te spreken en een mooie samenwerking
tussen mens en natuur tot stand te brengen die ook na het project nog blijft
voortbestaan.
Door het opknappen van deze plekjes tonen we aan het brede publiek dat je met relatief
kleine ingrepen (zonder vergunningplicht) grote veranderingen kan maken.
Het project werkt daardoor mee aan landschapszorg maar speelt ook een belangrijke rol
in de sensibilisatie van het thema.
Verloop actie
Uitgevoerd 2013
Uitvoering van het project:
- Sensibilisatie van de gemeente:
o In totaal nemen 15 gemeentes in het werkingsgebied deel aan het project
o 2 gemeentes buiten het werkingsgebied vallen eveneens binnen de
verantwoordelijkheid van RLDV
o Overleg met de deelnemende gemeentes voor de opmaak van een shortlist
met 3-5 plekjes per gemeente waarop de mensen konden stemmen
- Informatiecampagne naar het brede publiek
o Opmaak en verspreiding van affiches en flyers voor het aanmelden van
plekjes.
o Opmaak en verspreiding van affiches en flyers voor het stemmen van het
meest verrommelde plekje in elke deelnemende gemeente.
o Oproep tot indiening en stemmen via zoveel mogelijk informatiekanalen
- Ontwerp Buiten-gewone plekjes
o Buurtbewoners, jeugdbewegingen, scholen, andere verenigingen en
openruimte gebruikers werden betrokken bij ontwerp.
o Terugkoppeling van de ontwerpen met de gemeenten en definitieve
goedkeuring
Nazorg en opvolging
Aanleg Buiten-gewone plekjes
In de kijker zetten van de realisaties, oa op de projectwebsite.
Regionaal Landschap de Voorkempen vzw
Jaarverslag 2013 50/121
Opzetten van publiekswedstrijd waarin het brede publiek kan stemmen op het
mooiste buiten-gewone plekje. Er worden 3 plekjes verkozen die dan een
publieksevenement verdienen.
RLDV zal de opgeknapte plekjes na 2 en na 5 jaar gaan bezoeken ter
ondersteuning van de eigenaar. Er zal ook getracht worden bijkomende locaties
vanop de shortlist aan te pakken en eigenaars hierin ook te stimuleren. Hier kan
de landschapsanimator ook bijspringen indien de locaties in ankerplaats of
relictzone gelegen zijn.
financiering
Financiering opknap- en ingroeningswerken 50 plekjes: € 65% door PDPO en 35% door
eigenaar.
Gelinkte acties
Actie 5 Hoogstamboomgaarden
Actie 7 Knotbomen en knotteam
Actie 8 Hagen heggen en houtkanten
Actie 36 Plant van hier, platteland van hier
Actie 16 Turfrelicten in beeld
Initiatiefnemer/trekker: RLDV,
gemeente Wuustwezel, Essen en
Kalmthout
Contactpersoon: Ines Van Limbergen,
Kevin Grieten
Partners: Vlaamse en nederlandse
partners -Provincie Antwerpen, Provincie
Noord Brabant, heemkundige kringen,
Agentschap voor Natuur en Bos,
Onroerend Erfgoed, Streekhuis
Brabantse Wal, gemeente Rucphen,
Natuurpunt, Onroerend Erfgoed,
toeristische diensten/verengingen,…
Doelgroep: brede publiek, inwoners
van de betrokken gemeenten
Doelstelling: Verhogen en in het beeld brengen van het cultuurhistorisch aspect van de
turfgeschiedenis in de aanwezige agrarische – en natuurlandschappen (procesvorming,
draagvlak en terreinrealisaties). Hierbij wordt een draagvlak en waardering gecreëerd bij
bewoners, ondernemers in het projectgebied, partners, …. Bovendien coördineren we de
gezamenlijke acties binnen het grensoverschrijdende transleaderproject samen met
Nederland
Omschrijving:
Van de turfwinning is nog weinig herkenbaar in het landschap. De meeste turfvaarten
zijn of verdwenen of naar kleinere beken of grachten geëvolueerd. Enkele vennen in de
omgeving doen ons nog terugdenken aan dit rijke verleden.
Door de snelle evolutie van het veranderend landgebruik raken inwoners vervreemd van
het landschap waarin ze wonen. Terwijl dit landschap al eeuwenlang onderhevig is aan
een wisselwerking tussen mens en omgeving.
Regionaal Landschap de Voorkempen vzw
Jaarverslag 2013 51/121
De turfgeschiedenis leeft! De geschiedenis van de Turf spreekt vele mensen tot de
verbeelding. Diverse verenigingen, personen, gemeenten,… zijn actief rond het thema
‘Turf’. Zowel op landschappelijk, cultuurhistorisch als toeristisch vlak. Doordat de
turfregio zich situeert over de landsgrenzen van België en Nederland heen zijn we een
grensoverschrijdend project gestart om het gehele plaatje van de turfgeschiedenis in
beeld te brengen.
Acties die binnen het project zijn opgenomen:
Gezamenlijke acties (leader MAK, leader de Baronie en Streekhuis Brabantse Wal):
- Opmaak van een abc over de turfgeschiedenis
- Wetenschappelijke update voor een heruitgave van het boek ‘Verdwenen venen’.
- Opmaak van een gis-gerelateerde database met inventaris turfrelicten binnen het
gehele projectgebied.
- Opmaak reizende tentoonstelling turfwinning
Eigen acties (leader Markaante Kempen)
- Het terug in beeld brengen van turfrelicten in het landschap via behoud,
heropbouw, herstel, informatievoorziening.
- organisatie publieksactiviteiten
Nederlandse Acties (leader baronie)
- ideeenschets vermarkting turfgeschiedenis
- realisatie van turfroutes in Schijf
Verloop actie
Uitgevoerd 2013
Het project loopt voor de Vlaamse partner af in juni 2015 af.
- Opmaak en verspreiding ABC van de turf
- Opmaak reizende tentoonstelling
- Wetenschappelijke update en heruitgave van het boek ‘Verdwenen venen’.
- Opmaak van een gis-gerelateerde database met inventaris turfrelicten binnen het
gehele projectgebied.
- Organisatie van het publieksevenementen: ‘Dag van de turf’, feestelijke
voorstelling boek ‘verdwenen venen’ en plaatsing eerste veenpaal en Fietstocht
langs turfvaarten
- Organisatie van grensoverschrijdende werkgroepen met turfspecialisten van
Vlaanderen en Nederland
- Ontwikkeling en plaatsing van Veenpalen
- Opwaardering recreatief rustpunt aan de Oude Moervaart in Essen
- Voorbereiding voor het in beeld brengen van de Oude moervaart door de aanplant
van een dreef bij een particulier
- Indiening en goedkeuring van dossier Toerisme Vlaanderen: Turfrelicten in beeld,
een toekomst! Realisatie toeristisch belevingspunt fase 1: bouw van een
uitkijktoren.
- Voorbereiding dossier Toerisme Vlaanderen: Inrichting turfbelevingspunten (Fase
2)
Regionaal Landschap de Voorkempen vzw
Jaarverslag 2013 52/121
Kleine veenpaal Essen Turfinfopunt dag van de turf
Boekvoorstelling verdwenen venen plaatsing eerste grote veenpaal
Financiering: Onroerend Erfgoed, betrokken Vlaamse en Nederlandse gemeenten,
leader Mak, leader Baronie, Streekhuis Brabantse Wal, Toerisme Vlaanderen
Nazorg en opvolging
- Na het project zal de werkgroep turf minimaal 1x per jaar bij elkaar komen met
als doel nieuwe kansen voor acties te ontdekken en op de hoogte te blijven van
elkaars initiatieven.
- Afronding transnationaal leaderproject turfrelicten in beeld, een toekomst!
- Indienen dossier Toerisme Vlaanderen fase 2 : Inrichting turfbelevingspunten
(Fase 2) - follieroute
- Uitvoering project Turfrelicten in beeld, een toekomst!
- Realisatie goedgekeurd project toerisme vlaanderen fase 1: toeristisch
belevingspunt fase 1: bouw van een uitkijktoren. RLDV neemt de realisatie van
de informatievoorziening en de recreatieve voorzieningen rond de uitkijktoren op
zich.
Gelinkte acties
Actie 34 Dreefherstel en aanplant omgeving Hemelrijck-station - sportpark
Actie 52 Zomerpicknick
Actie 55 trage wegen in Essen
Regionaal Landschap de Voorkempen vzw
Jaarverslag 2013 53/121
3.2.2 LANDSCHAPSZORG OP KASTEELDOMEINEN
Actie 17 Ankerplaats Domein Krabbelshof, Lovenshoek en Krabbels Broek
Initiatiefnemer/trekker: RLDV
Contactpersoon: Ines Van Limbergen
en Tim Geuvels
Partners: gemeentebestuur
Zandhoven, particuliere eigenaar,
Agentschap voor Natuur en Bos,
Vlaamse milieumaatschappij en
Natuurpunt.
Doelgroep: de betrokken partners en
andere eigenaars van de ankerplaats
Doelstelling:
Behoud en herstel van deze ankerplaats met zijn cultuurhistorische waarden alsook het
stimuleren van de kansen inzake het specifieke waterbiotoop (oude beemden,
aanwezigheid Molenbeek en 7 grote landschappelijke vijvers)
Omschrijving: Een aantal grote eigenaren hebben zich tot doel gesteld om de natuur-
en landschapswaarden binnen dit gebied te behouden en te versterken. Via de werking
van de landschapsanimator wordt er een ondersteuning geboden in de uitvoering en
begeleiding van acties.
Verloop actie
Werken dijk deel 1 fase 2
Regionaal Landschap de Voorkempen vzw
Jaarverslag 2013 54/121
Werken dijk deel 2 fase 1
uitgevoerd 2013:
- Opvolging en herstel werkzaamheden kleine dijkdoorbraak dijk winter 2013
- Opstart werken herstel dijk deel 1 - fase 2. Nivellering van het aangebrachte slib
in 2012. Uitvoering voorzien augustus – september 2013.
- Opstart werken herstel dijk deel 2 - fase 1. Nivellering van het aangebrachte slib
in 2012. Uitvoering voorzien augustus – september 2013
- Organisatie 4 maal van het overlegplatform ter voorbereiding van opstart werken.
Huidige leden: natuurpunt, ANB, eigenaar domein Krabbels, VMM, gemeente
Zandhoven, bij uitbreiding gemeente Grobbendonk en RL kleine en Grote Nete.
- Opvolging studie VMM om een vistrap langsheen de Molenbeek aan te leggen ter
hoogte van Domein Krabbels
- Begeleide wandeling doorheen het domein voor geïnteresseerden medewerkers
van andere regionale landschappen.
Opvolging en nazorg:
- In 2014 wordt de laatste fase van de werken afgerond
- Opmaak beheervisie dijken naar eigenaar toe
- Opvolging project VMM vistrap
Financiering: Onroerend Erfgoed, particuliere eigenaar
Gelinkte acties
/
Regionaal Landschap de Voorkempen vzw
Jaarverslag 2013 55/121
Actie 18 Relictzone Reigersbos
Initiatiefnemer/trekker: RLDV
Contactpersoon: Ines Van Limbergen
en Tim Geuvels
Partners: private eigenaar, Onroerend
erfgoed, stad Antwerpen, Bosgroep
Antwerpen Noord
Doelgroep: eigenaar en inwoners
Berendrecht.
Doelstelling: behoud en
landschapsherstel van de relictzone
Reigersbos
Omschrijving:
De relictzone Reigersbos is grotendeels eigenaar van familie Le Grelle en van de Stad
Antwerpen. De familie Le Grelle heeft zich tot doel gesteld dat het gebied er binnen 100
jaar nog steeds moet zijn en in een goede staat blijven. Via de werking van de
landschapsanimator wordt de eigenaar ondersteund in de uitvoering en begeleiding van
acties.
Verloop actie
Uitgevoerd 2013:
- Plaatsing schapendraad van 420 lm door landschapsteam ter vervanging van de
oude draad langs de straatkant
- Plaatsen toegangspoort tot nieuwe dreef
- 1ste fase achterstallig beheer oude knoteiken
- Herstellen sloten structuur in en langs het Reigersbos op gronden van Le Grelle
- Overleg met Stad Antwerpen en voorbereidingen actie waterproblematiek, met als
resultaat:
o Nieuw rooster voor afvoer van water naar de Zoute beek
o Afsluiten kleine gracht die teveel aan water stroomopwaarts in het
Reigersbos stuwt
o Bypass graven van afwateringsgracht Reigersbos.
Uitgraven grachtensysteem plaatsen nieuwe draad door landschapsteam
Regionaal Landschap de Voorkempen vzw
Jaarverslag 2013 56/121
Nazorg en opvolging:
- Frezen van de hoopjes grond langs de uitgegraven grachten
- Functioneel bruggetje in weide achteraan voor de schapen
- Meer esthetisch bruggetje aan vierarmen van de grachten
- Wandelpad links van het bos tot heraangelegd dreefje achter het bos
- Terugslagklep en nieuwe buis tussen grachten en sloot Reigersbosdreef naar
Zoutebeek
- Later eventueel: Stad Antwerpen: uitgraven sloot tussen plasje achter Reigersbos
en gracht langs Reigersbos
- Terug planten enkele dode bomen dreef (controle zomer 2014)
- Knoteiken verder (snoeien fase 2)
- Staal-namen van water grachten/Zoutebeek en water ten Oosten van
Reigersbosdreef (via PIH)
- Organisatie voorjaarswandeling voor inwoners Berendrecht
Financiering: Onroerend Erfgoed en eigenaar, stad Antwerpen
Gelinkte acties:
Actie 7 Knotbomen
Actie 19 Definitieve Ankerplaats Oude Gracht
Initiatiefnemer/trekker: RLDV en
Bosgroep Antwerpen Noord
Contactpersoon: Ines Van Limbergen
Partners: Agentschap Voor Natuur en
Bos, Onroerend Erfgoed, gemeente
Kapellen en Brasschaat, eigenaars,
Thomas Moore hogeschool
Doelgroep: eigenaars van het domein
Doelstelling:
Ondersteunen van de private eigenaars
bij landschapsherstel en bosbeheer van
het domein.
Creëren van draagvlak tijdens de
procedure om de ankerplaats om te
vormen tot definitieve ankerplaats en
vervolgens Erfgoedlandschap.
Ondersteuning opmaak bos- en
landschapsbheerplan door Thomas
Moore Hogeschool
Regionaal Landschap de Voorkempen vzw
Jaarverslag 2013 57/121
Omschrijving:
Uitbouw van een project rond
landschapsherstel binnen een ankerplaats
die eigendom is van een 35 tal eigenaars
en op het grondgebied van 2 gemeenten
ligt. De procedure om deze ankerplaats tot
definitieve ankerplaats om te vormen is
lopende. Een eerdere procedure om dit
gebied als beschermd landschap te
rangschikken is mislukt. Belangrijk in dit
verhaal is dat de landschapsanimator en
bosgroep wordt ingezet om kleine
landschaps- en boswerken uit te voeren
om zo draagvlak te creëren.
Impressie domein
Verloop actie
Uitgevoerd 2013
- De offerte die werd opgemaakt in 2012 voor het herstel van een historisch sluisje
werd door de verkoop van deze eigendom stopgezet.
- De bosgroep nam initiatief om Thomas Moore aan te stellen voor de opmaak van
een bos- en landschapsbeheerplan voor heel het domein. RLDV volgt het
landschapsluik op, Bosgroep het bosluik.
Financiering: Onroerend Erfgoed, eigenaars.
Gelinkte acties:
Actie 20 Domein Heihuyzen
Initiatiefnemer/trekker: RLDV
Contactpersoon: Ines Van Limbergen,
Tim Geuvels en Thomas Impens.
Partners: Agentschap Voor Natuur en
Bos, Onroerend Erfgoed, particulier
Doelgroep: eigenaar van het domein
Doelstelling:
Ondersteunen van de private eigenaar bij
landschapsherstel en bosbeheer van het
domein.
Omschrijving:
De grootgrondbezitter wil werken in functie van bosbeheer en landschapsherstel
realiseren en uitvoering geven aan het goedgekeurd bosbeheersplan en IHD
doelstellingen voor zijn domein. Het domein maakt deel uit de definitieve ankerplaats ‘s
Regionaal Landschap de Voorkempen vzw
Jaarverslag 2013 58/121
Herenbos, Heihuizen en Zalfen. Duinrelicten, heideareaal, historisch bossen met oude
ontginningspatronen en landbouwgebieden, … kenmerken zijn domein. Via de werking
van de landschapsanimator wordt de eigenaar ondersteund in de uitvoering en
begeleiding van acties.
Verloop actie
Uitgevoerd 2013:
- Uitvoering plagwerken en aanleg ven ifv natte heide en herstel zichtas in
verlengde van kasteel
- Aanplant houtkanten, heggen, bosrand en bomenrij
- In samenspraak met de eigenaar werd een Quickwin-dosssier (subsidieaanvraag
i.f.v. de instandhoudingsdoelstellingen) aangevraagd bij ANB voor het herstel van
meer dan 4ha duingrasland en elementen van vochtige heide op het domein
Heihuyzen in Malle.
Aanplant bomenrij plagwerken en ven in verlengde van
zichtas kasteel
Nazorg en opvolging:
- Start uitvoering Quickwin, einde voorzien in 2015
- Aanplant houtkant en hoogstam fruitboomgaard in 2014.
Financiering: ANB, Onroerend Erfgoed, eigenaars.
Link IHD: door sensibilisatie en ondersteuning van privé-eigenaars kan een bijdrage
geleverd worden aan instandhouding van het habitatgebied bos- en heidegronden ten
oosten van Antwerpen.
Gelinkte acties:
0 Hagen, heggen en houtkanten
Actie 10 Heideherstel
Actie 11 Instandhoudingsdoelstellingen
Regionaal Landschap de Voorkempen vzw
Jaarverslag 2013 59/121
Actie 21 Domein de Renesse
Initiatiefnemer/trekker: RLDV en vzw
De Renesse
Contactpersoon: Tim Geuvels
Partners: Agentschap Voor Natuur en
Bos, Onroerend Erfgoed, gemeente Malle
Doelgroep: inwoners Malle en ruim
publiek
Doelstelling:
Ondersteunen van de vzw De Renesse bij
landschapsherstel en bosbeheer van het
domein alsook optimaliseren
toegankelijkheid.
Omschrijving:
Vzw de Renesse staat in voor het beheer van het kasteel en parkdomein in
samenwerking met de gemeente Malle die eigenaar is van het domein. Domein De
Renesse sluit aan op het ‘s Herenbos en Wolvenbos in beheer van ANB. het domein
vormt met deze andere eigendommen een ideaal habitat voor Vleermuizen en
roofvogels.
Via de werking van de landschapsanimator wordt de eigenaar ondersteund in de
uitvoering en begeleiding van acties.
Verloop actie
Uitgevoerd 2013
- Er werd in opdracht van de VZW De Renesse en op advies van RLDV een
pikusmeting uitgevoerd op een veteraan beuk in het park. Er werden enkele
beheertips verzameld en ism de gemeente werd er een grote overhangende tak
uit de kruin gesnoeid. Deze strekte zich uit over een wandelroute en is uit
veiligheidsoverweging ingekort om het gewicht in deze tak te verminderen.
- Opmaak offerte voor het ruimen van een oude blusvijver vlakbij de oude beuk.
Uitvoeren van de Pikusmeting
Regionaal Landschap de Voorkempen vzw
Jaarverslag 2013 60/121
Nazorg en opvolging :
Ruimen blusvijver naast oude beuk (voorzien voorjaar 2014), samen met aanplant
open ruimte in de bosrand.
Organisatie zomerpicknick
Uitwerking educatief pakket op het domein
Opvolging via verslagen bosbeheerplan
Financiering: Onroerend Erfgoed , vzw Renesse , gemeente Malle
Link IHD: door sensibilisatie en ondersteuning kan een bijdrage geleverd worden aan
instandhouding van het habitatgebied bos- en heidegronden ten oosten van Antwerpen.
Gelinkte acties:
Actie 50 kinderactiviteit domein de Renesse
Actie 3 vleermuizen
Actie 33 Harmonisch park- en groenbeheerplanning
Actie 6 poelen en vennen
Actie 53: Zomerpicknick
Actie 22 Domein Elshout
Initiatiefnemer/trekker: RLDV
Contactpersoon: Tim Geuvels.
Partners: Onroerend Erfgoed, particulier,
bosgroep Antwerpen Noord
Doelgroep: eigenaar van het domein
Doelstelling:
Ondersteunen van de private eigenaar bij
landschapsherstel en bosbeheer van het
domein.
Omschrijving:
De grootgrondbezitter wil werken in functie van bosbeheer en landschapsherstel
realiseren. Via de werking van de landschapsanimator wordt de eigenaar ondersteund in
de uitvoering en begeleiding van acties.
Verloop actie
Uitgevoerd 2013
- Geen acties 2013
Opvolging en nazorg:
- Kansen met eigenaar bekijken voor verdere samenwerking.
Financiering: Onroerend Erfgoed, eigenaars.
Regionaal Landschap de Voorkempen vzw
Jaarverslag 2013 61/121
Actie 23 Domein Hemelrijk en directe omgeving
Initiatiefnemer/trekker: RLDV,
gemeente Essen
Contactpersoon: Ines Van Limbergen,
Tim Geuvels, Kevin Grieten
Partners: Onroerend Erfgoed, particulier
Doelgroep: eigenaar van het domein en
inwoners Essen
Doelstelling:
Ondersteunen van de private eigenaar en
gemeente Essen bij landschapsherstel en
bosbeheer van het domein en zijn
omgeving.
Omschrijving:
De gemeente Essen wil in samenwerking met Regionaal Landschap de Voorkempen vzw
(= RLDV) werken aan een opwaardering en herstel van het landschap in de omgeving
Hemelrijk – station – sportpark. De zone is afgebakend als een ankerplaats binnen de
landschapsatlas wat de landschaps- en cultuurhistorische waarde van dit gebied
weergeeft. Tevens zijn er binnen de gemeente een aantal processen lopende zoals de
opmaak van een RUP voor het sportpark, actieplan trage wegen, … waardoor kansen
liggen om met dit gebied aan de slag te gaan.
Binnen het projectgebied kunnen 4 projectzones afgebakend worden waar de focus
gelegd kan worden op de opwaardering van het landschap.
Zone 1: in beeld brengen van turfrelicten - landbouwzone omgeving Grensstraat
en quarantainestallen
Zone 2: opwaardering groene infrastructuur stationsomgeving
Zone 3: dreefherstel omgeving sportpark en Kiekenhoeve
Zone 4: herstel van trage wegen
Verloop actie
Uitgevoerd 2013
Opmaak drevenbeheerplan
Voorbereiding aanplant dreef langsheen oude turfvaart in kader van het
turfproject.
Voorbereiding actie trage wegen in omgeving domein Hemelrijck
Kansen met private eigenaar bekijken voor verdere samenwerking.
Nazorg en opvolging :
Uitvoering fase 1 drevenbeheerplan
Voorbereiding aanplant dreef in 2 fasen langsheen oude turfvaart in kader van het
turfproject.
Voorbereiding actie trage wegen in omgeving domein Hemerijck
Kansen met private eigenaar bekijken voor verdere samenwerking, opmaken van
meerjaren planning voor herstel klein bouwkundig erfgoed, herstel zichtas op
station en beheer drevencomplex.
Regionaal Landschap de Voorkempen vzw
Jaarverslag 2013 62/121
Financiering: Onroerend Erfgoed, eigenaars.
Gelinkte acties:
Actie 34 dreefherstel omgeving Hemelrijk –station – sportpark
Actie 16 turfrelicten in beeld een toekomst!
Actie 55 trage wegen in Essen
Actie 24 Domein Boterbergen en Witven
Initiatiefnemer/trekker: RLDV,
gemeente Essen
Contactpersoon: Tim Geuvels
Partners: Onroerend Erfgoed, particulier,
gemeente Essen
Doelgroep: eigenaar van het domein
Doelstelling:
Ondersteunen van de private eigenaar en
gemeente Essen bij landschapsherstel en
bosbeheer van de domeinen.
Omschrijving:
Boterbergen en Witven is particulier eigendom . Beide domeinen grenzen aan de
Kalmthoutse Heide, Stappersven en de Nol en vormen samen 1 groot aaneengesloten
gebied van bos en heide, aangevuld met waardevolle landschapselementen als vennen,
stuifduinen en relicten van cultuurhistorische patronen en elementen.
Verloop actie
Uitgevoerd 2013
- Organisatie overleg en terreinbezoek in samenspraak met gemeenten Essen,
private eigenaar, erfgoedconsulent Onroerend erfgoed met als doelstelling om de
mogelijkheden toe te lichten over diverse mogelijkheden rond klassering domein
en de beschikbare subsidiestelsels.
Nazorg en opvolging:
Opvolging in samenwerking met Bosgroep Antwerpen-Noord van de opmaak
Bosbeheerplan voor deze eigendommen.
Mogelijkheden tot samenwerking met eigenaar verder uitbouwen, prijsofferte
opmaken ruimen en exoten bestrijding 2 grote vijvers op de beide domeinen.
Financiering: Onroerend Erfgoed, eigenaars.
Gelinkte acties:
/
Regionaal Landschap de Voorkempen vzw
Jaarverslag 2013 63/121
Actie 25 Domein Eikelenberg
Initiatiefnemer/trekker: RLDV en
Bosgroep Antwerpen-Noord
Contactpersoon: Tim Geuvels, Thomas
Impens
Partners: Onroerend Erfgoed, particulier,
Bosgroep Antwerpen Noord
Doelgroep: eigenaar van het domein
Doelstelling:
Ondersteunen van de private eigenaar bij
landschapsherstel en bosbeheer van het
domein.
Omschrijving: Domein Eikelenberg maakt deel uit van de relictzone Franse en Grote Heide, Domein
Oude Gracht en Eikelenberg. De eigenaar heeft een goedgekeurd bosbeheersplan. RLDV
en Bosgroep Antwerpen Noord adviseren en ondersteunen bos- en landschapswerken.
Verloop actie
Uitgevoerd 2013
- Excursie i.s.m. de eigenaar naar enkele voorbeeldacties op het domein in het
kader van de trefdag landschapsbeelden op 5/11/2013.
Excursie in het kader van de trefdag landschapsbeelden; de eigenaar gidst de wandeling
Planning 2014:
Offerte en mogelijks uitvoering aanleg nieuwe poel.
Mogelijkheden tot samenwerking met eigenaar verder uitbouwen.
Financiering: Onroerend Erfgoed, eigenaars.
Regionaal Landschap de Voorkempen vzw
Jaarverslag 2013 64/121
Gelinkte acties:
Actie 6 poelen en vennen
Actie 43 landschapsbeelden
3.2.3 BEEKVALLEIEN
Actie 26 Landschapsproject Gasthuisdreef en omgeving Kleine Beek
Initiatiefnemer/trekker: RLDV
Contactpersoon: Tim Geuvels
Partners: gemeentebestuur
Wuustwezel, OCMW Antwerpen,
Natuurpunt, betrokken landbouwers,
Onroerend Erfgoed, Natuurpunt kern
Wuustwezel
Doelgroep: de betrokken partners en
inwoners van Wuustwezel
Doelstelling: natuur- en
landschapsherstel van een kleinschalige
landbouwlandschap alsook het
versterken van de cultuurhistorische
waarden van de gasthuisdreef en
gasthuishoeves.
Omschrijving: het landschapsproject omvat verschillende acties die de komende jaren
worden uitgevoerd na het creëren van een draagvlak:
- Aanleg en herstel van kle’s
- Herstel van de gasthuisdreef
- Cultuurhistorische verhaal in de kijker zetten van de omgeving
- Erfbeplanting bij landbouwbedrijven
- Aanleg van fauna-akkers
- …
Verloop actie
Uitgevoerd 2013
4 dode eiken uit de dreefaanplant 2012 werden vervangen
Dode beplantingen beukenhaag bij landbouwer Beyers werden vervangen.
een weide ingang aan de Gasthuisdreef werd nog verlegd door de gemeente.
Planning 2014:
- Een nieuwe actie uit het gehele landschapsproject wordt voorbereid.
- 12 jonge eiken met slechte standplaats binnen het projectgebied worden verplant.
Financiering: gemeente Wuustwezel, Onroerend Erfgoed, OCMW Antwerpen en de
landbouwers via werkuren.
Gelinkte acties
Actie 8 Hagen en houtkanten
Regionaal Landschap de Voorkempen vzw
Jaarverslag 2013 65/121
Actie 29 bedrijfsplanner
Actie 32 Gasthuisdreef
Actie 27 Laarse Beek
Initiatiefnemer/trekker: VLM en
wijkcomité Rietbeemden, provincie
Antwerpen
Contactpersoon: Ines Van Limbergen en
Tim Geuvels
Partners: gemeente Brasschaat,
Provincie Antwerpen (dienst waterbeleid),
Bosgroep Antwerpen Noord, wijkcomité
Rietbeemden, VLM, RLDV.
Doelgroep: brede publiek, lokale
inwoners.
Doelstelling: structuurverbetering,
waterberging en toegankelijkheid
verhogen van de Laarse Beek
Omschrijving:
Provincie Antwerpen heeft een Europees project (SURF) lopen rond de Laarse Beek. Door
de extra aandacht die de Laarse beek heeft gekregen in dit project zijn er tal van nieuwe
lokale acties ontstaan. RLDV werkt als éen van de partners mee aan verschillende acties
in en om de Laarse Beek.
Verloop actie
Uitgevoerd 2013
Terreinbezoek VBBO Remi Quadens (school), om de mogelijkheden te bespreken
voor toekomst projecten rond natuur- en landschapszorg samen met de school,
de Provincie, Natuurpunt en RLDV op te zetten.
Mogelijke acties:
o Laarse beek: Verwijderen van dennen, sparren en exoten (zoals bamboe)
op de oevers van de Laarse beek. (via landschapsanimator of quick win
ANB minimale kost is wel 25.000 euro.)
Opkuisen en proper zetten van de Laarse beek zelf (via de Provincie of ism
de school en RLDV)
o Oude waterbuffer: ecologisch opwaarderen
o Klein bosperceel op eigendom van de school uitdunnen en herwaarderen
(link leggen met de bosgroep)
Terreinbezoek (7 juni 2013) met buurtcomité en provincie Antwerpen voor opstart
ontwerp “Het Leeg-Rietbeemden”. Het project voorziet de inrichting van een zone
(20-30 m breed) langsheen de Laarse beek op het grondgebied van Brasschaat
(rechteroever). Het project wordt integraal uitgevoerd op gronden in eigendom
van de gemeente Brasschaat. De projectperimeter is opgenomen in bijlage bij dit
verslag en heeft een oppervlakte van ± 1,36 ha.
o Op hoofdlijnen zijn volgende ingrepen voorzien:
o Afgraven van de ruimingswallen op de rechteroever;
Regionaal Landschap de Voorkempen vzw
Jaarverslag 2013 66/121
o Maaiveldverlaging voor de aanleg van een winterbedding;
o Aanleg van een keerdijkje op de rand van gebied met daar bovenop een
wandelpad;
o Herprofileren van de beek;
o Brugje over een afwateringsgracht van de Laarse Beek;
o Recreatieve infrastructuur (bankjes, picknick tafels, infopanelen).
Naozorg en opvolging:
- Verdere opvolging van alle projecten langsheen de Laarse beek.
Financiering: provincie Antwerpen, Bosgroep Antwerpen Noord, gemeente Brasschaat,
RLDV, VLM (Vlaamse Overheid), Europa
Actie 28 Beekvallei van het Groot Schijn
Initiatiefnemer/trekker: RLDV
Contactpersoon: Thomas Impens
Partners: Agentschap Onroerend
Erfgoed, Provincie Antwerpen,
Voorkempen-natuurgidsen
Doelgroep: brede publiek, scholen,
lokale inwoners
Doelstelling: publieksgerichte en
educatieve acties uitwerken rond
ecologische en cultuurhistorische
waarde van de vallei van het Groot
Schijn
Omschrijving: verschillende deelprojecten en activiteiten concentreren zich rond de
Schijnvallei. Er wordt gekeken in hoeverre deze gekoppeld kunnen worden rond de
centrale thema’s erfgoed, ecologie en ontsnippering.
Verloop actie
Drie deelprojecten worden onderscheiden:
- Zomeractiviteiten i.f.v. Terra Nova (Provincie Antwerpen)
- Educatieve activiteiten i.f.v. project Buurten met erfgoed (Agentschap Onroerend
Erfgoed)
- Educatieve fietstochten i.f.v. werking Voorkempennatuurgidsen
Uitgevoerd 2013
- Jaarlijks gidsen de Voorkempen natuurgidsen een educatieve fietstocht door hen
zelf opgemaakt voor geïnteresseerde scholen.
- Organisatie van FORTIZON i.s.m. de werkgroep vleermuizen van de
natuurvereniging Natuur2000. Fortizon is een laagdrempelig
natuurbelevingsweekend voor ouders met hun kinderen. De nadruk lag op het
verkennen van de natuurlijke omgeving met alle zintuigen aan de hand van
survivaloefeningen. Gezien de activiteiten plaats vonden op het domein van het
Regionaal Landschap de Voorkempen vzw
Jaarverslag 2013 67/121
Fort van Oelegem werd uitgebried aandacht besteed aan vleermuizen,
Antitankgracht en de vallei van het Groot Schijn.
Nazorg en opvolging:
- koppelen van losse activiteiten binnen de 3 thema’s
- opvolgen resultaten workshop verhalend ontwerpen i.f.v. project “buurten met
Erfgoed” van Agentschap Onroerend Erfgoed.
Financiering: Terra Nova (zomerprogramma Provincie Antwerpen)
3.2.4 AGRARISCH NATUUR- EN LANDSCHAPSBEHEER
Actie 29 Bedrijfsplanner
Initiatiefnemer/trekker: VLM,
bedrijfsplanner ism RLDV
Contactpersoon: Stijn Leestmans
Partners: landbouwverenigingen,
gemeenten en andere partners in
landschapsprojecten
Doelgroep: land- en tuinbouwers
Doelstelling: Bekendmaken,
sensibiliseren, afsluiten en opvolgen van
beheerovereenkomsten met
landbouwers voor
agromilieumaatregelen op
landbouwbedrijven. Participatie in
landschapsprojecten van RLDV met
landbouwraakvlakken.
Omschrijving: Binnen het werkingsgebied van RLDV zijn volgende beheerpakketten
mogelijk:
- Verbeteren van de kwaliteit van oppervlakte- en grondwater (BO water)
- Perceelsrandenbeheer (BO perceelsrand en BO natuur)
- Herstel- en onderhoud van kleine landschapselementen (BO poel, BO houtkant,
BO heggen/haag)
- Botanisch beheer
- Soortenbescherming weidevogels
Verloop actie:
Tabel 10 afgesloten BO’s binnen RLDV
BO 1/jan/12 1/jan/13
BO Botanisch beheer (oppervlakte [ha]) 13,7 13,7
BO perceelsranden (oppervlakte [ha]) 20,62 22,57
BO houtkanten (oppervlakte [m²]) 492,81 618,24
Regionaal Landschap de Voorkempen vzw
Jaarverslag 2013 68/121
BO poelen (stuks [aantal]) 9 9
BO Heggen/hagen (lengte [m] 6593,5 7511,5
BO water (oppervlakte [ha]) 10,67 10,37
BO weidevogelbeheer (oppervlakte [ha]) 58,27 65,76
Uitgevoerd 2013:
Afgesloten BO’s worden opgevolgd.
Er worden geen nieuwe BO’s afgesloten wegens een overgangsjaar in het
Europees plattelandsbeleid. De bedrijfsplanner werd mee ingezet binnen 2
projecten van RLDV: weidemelk en waterconservering. Verder zal hij intern bij
VLM worden ingezet.
Nazorg en opvolging:
Vanaf 01/01/2015 kunnen nieuwe beheerovereenkomsten gesloten worden onder
nieuwe voorwaarden. Hierover zal in de loop van 2014 worden gecommuniceerd.
Gelinkte acties:
Actie 2 Weidevogels
Actie 4 Fauna-akkers voor solitaire bijen, patrijs en haas
Actie 6 poelen
0 Hagen en houtkanten
Actie 12 Beschermd landschap Brechtse Heide
Fout! Verwijzingsbron niet gevonden. Beekranden
Actie 30 Waterconservering door agrarisch stuwpeilbeheer
Regionaal Landschap de Voorkempen vzw
Jaarverslag 2013 69/121
Actie 38 Afstemming gemeentelijke subsidiereglementen
Actie 41 Draagvlakvorming landschapsontsnippering ecoduct De Munt
Actie 43 Landschapsbeelden
Regionaal Landschap de Voorkempen vzw
Jaarverslag 2013 70/121
Actie 30 Waterconservering door agrarisch stuwpeilbeheer
Initiatiefnemer/trekker: gemeente
Wuustwezel en Boerenbond / RLDV en
de Provincie Antwerpen
Contactpersoon: Tim Geuvels, Leen
Gielis
Partners: Provincie Antwerpen, VLM,
gemeenten Wuustwezel, Brecht,
Kalmthout en Essen, Boerenbond,
Doelgroep: land- en tuinbouwers
Doelstelling: Land- en tuinbouwers informeren omtrent waterconservering door
agrarisch stuwpeilbeheer. Vanaf begin 2012 gaat een projectmedewerker actief op zoek
naar geïnteresseerde landbouwers die een geschikte locatie op hun eigendom hebben
voor het plaatsen van een stuw. In de komende 2 jaar wil RLDV samen met zijn partners
een 40- tal nieuwe stuwen plaatsen of herstellen in de gemeenten Wuustwezel, Brecht,
Kalmthout en Essen.
Omschrijving:
Veel land- en tuinbouwbedrijven hebben grachten langs hun percelen lopen. Door in deze
perceelsgrachten stuwen te plaatsen, kan water langer vastgehouden worden en is het
beschikbaar voor planten in plaats van het versneld af te voeren wat wateroverlast kan
veroorzaken in stroomafwaarts gelegen gebieden.
Het effect van één stuw is vaak klein, maar als meerdere landbouwers in een gebied via
agrarisch stuwpeilbeheer aan waterconservering doen zal het effect groter worden.
Waterconservering door agrarisch stuwpeilbeheer is er op gericht om:
- door middel van stuwen regenwater op te houden in de perceelsgrachten in
functie van de teelt
- te zorgen voor een vertraagde afvoer van regenwater
- waardoor meer infiltratie van water in de bodem mogelijk is en de grondwatertafel
kan aangevuld worden.
- land- en tuinbouwers actief te betrokken bij concreet waterbeheer volgens de
principes van het integraal waterbeheer
Verloop actie
Uitgevoerd 2013:
- Verspreiden van infobrochure + deelplaquettes onder de deelnemende tuin- en
landbouwers, de brochure werd uitgebreider verspreid (oplage van 150
exemplaren)
- Laatste stuurgroep overleg was op 07/02/2013 in de raadzaal van Essen. Tijdens
dit overleg werd er aandacht besteed aan:
o Leaderproject : communicatie en sensibilisatie: RL de Voorkempen
Regionaal Landschap de Voorkempen vzw
Jaarverslag 2013 71/121
Deelnemersplaquette
Beheerbrochure
o Investeringsproject: Provincie
- Op 22/10/2013 werd door RL de Voorkempen een inhuldigings-/toonmoment
georganiseerd in Essen, aansluitend op het stuurgroep overleg. Tijdens dit
moment werd de deelnemersplaquette en informatiebrochure aan de tuin- en
landbouwers , gemeentebesturen en pers voorgesteld. Op de toonmoment waren
zo 25-30 gasten aanwezig.
- opvolging van de plaatsing van 32 nieuwe stuwen
- bijwonen van de algemene ABG vergadering ism ECO² in Wuustwezel (december
2013)
Plaatsen stuw Wuustwezel Deelnemersplaquette op toonmoment
Nazorg en opvolging:
De gemeentebesturen en de opgerichte ABG’s zullen het beheer opvolgen van de
stuwen ism landbouwers.
Verdere communicatie en opvolging van het project
herdruk brochure
plaatsing/herstellen stuwen uit Interreg-project 1990
voorbereiding vervolgproject
Financiering:
Via een clusterfinanciering wordt dit project gerealiseerd:
- Vlaamse Overheid draagvlakverbredingsproject waterconservering: opmaak en
druk van een projectbrochure/folder en terreinexcursies
- leaderproject waterconservering (2012 – 2013) personeelsinzet om mogelijks
geïnteresseerde landbouwers te bezoeken en bijkomend communicatiemateriaal
cofinanciering van gemeenten Essen, Kalmthout, Brecht en Wuustwezel.
- Via pdpo as2 is er een investeringsbudget (100 000 EUR) beschikbaar om 40
stuwen aan te kopen/te herstellen en te installeren en een aantal stuwen uit te
rusten met peilbuizen. Provincie Antwerpen staat in voor de coördinatie, pre- en
cofinanciering van het investeringsproject.
Regionaal Landschap de Voorkempen vzw
Jaarverslag 2013 72/121
Actie 31 Weidemelk
Initiatiefnemer/trekker: Regionaal
Landschap de Voorkempen
Contactpersoon: Leen Gielis
Partners: Boerenbond, Algemeen
Boerensyndicaat, Rurant vzw,
Landelijke Gilden, Natuurpunt vzw,
WBE’s, Regionaal Landschap Kleine en
Grote Nete
Doelgroep: Landbouwers,
Consumenten, organisaties en
verenigingen
Doelstelling:
- Verkenning concept b.akkerbrood: onafhankelijk van (onbetrouwbare)
overheidssubsidies worden landbouwers door consumenten vergoed voor
agrarisch natuurbeheer of behoud van typische open landschap.
- Verkenning schaalmogelijkheden weidemelk – en vlees: van lokaal via
thuisverwerking tot regionaal via de bestaande verwerkingsketen
- Verkenning melk- en vleesveesector: van koe in de wei tot melk/vlees op tafel
- Welke agromilieumaatregelen/inspanningen kunnen en willen landbouwers nemen
voor de productie van weidemelk- en vlees (o.a. beheerovereenkomsten en
beweiding door koeien i.p.v. koeien op stal)
- Hoe campagne voeren voor weidemelk, link met hoeve-en streekproducten, bio-
landbouw, fairtrade (lokale economie), hoevetoerisme,…
Omschrijving:
Aan de hand van een haalbaarheidsonderzoek willen we samen met diverse partners
nagaan welke kansen of knelpunten er zijn voor het op de markt brengen van
‘weidemelk’ (of ‘weidevlees’). Naar analogie met het project b.akkerbrood
(www.bakkerbrood.be ) willen we landbouwers bereid vinden om ‘weidemelk of- vlees’ te
produceren door weidevogels te beschermen en/of door het behoud van het typische
open landschap van de Noorderkempen. Landbouwers die het agrarisch natuurbeheer
uitvoeren, worden vergoed door de meerprijs die consumenten betalen voor ‘weidemelk
of - vlees’. Dit project laat toe de partners van RLDV zich te verzamelen rond het concept
en een draagvlak te creëren bij zowel producenten als consumenten van (weide)melk- en
vlees.
Verloop actie
Uitgevoerd 2013
De partners werden samengebracht in een werkgroep waarbinnen de verschillende acties
werden besproken en voorbereid:
- Verbrede informatieronde: vormingen en studiedagen werden gevolgd, diverse
overlegmomenten (melkveehouders, melkindustrie, distributieketen,
natuurbeheerders, …) werden georganiseerd of bijgewoond, vakliteratuur werd
doorgenomen
Regionaal Landschap de Voorkempen vzw
Jaarverslag 2013 73/121
- De melkveehoudersenquête peilde naar het draagvlak voor weidevogelbeheer,
agrobiodiversisteit en ‘Melk van Hier’. Er werden 40 ingevulde enquêtes verzameld
en verwerkt. De meeste landbouwers (92%) hebben weidevogels op hun bedrijf,
weinig landbouwers weten welke soorten en hoeveel (5 landbouwers). Geen
enkele landbouwer heeft een VLM beheerovereenkomst weidevogelbeheer, wel
hebben de meeste landbouwers aandacht voor de weidevogels (verleggen nesten,
samenwerking vrijwilligers,…). Ongeveer 30% staat positief of neutraal tov
agromilieumaatregelen, Melk van Hier en weidevogelbeheer. 8 landbouwers gaven
aan gecontacteerd te mogen worden, 16 landbouwers willen op de hoogte
gehouden worden van ‘Melk van Hier’ project, 7 landbouwers hebben interesse
om praktijkvoorbeelden te bezoeken, 11 landbouwers zouden in de toekomst Melk
van Hier willen produceren, 9 landbouwers willen weidevogelbeheer toepassen
- Via artikels in de landschapskrant, op website en facebook en via infokanalen van
partners (gemeentelijke infobladen, Boer & Tuinder, …) werden landbouwers en
ook het brede publiek geïnformeerd. Via de website en op de zomerevenementen
(zomerpicknick RLDV, jazzpicknick RLKGN, prominant) werden burgers bevraagd
met een mini-enquête om te peilen naar hun betalingsbereidheid. Er werden 171
enquêtes afgenomen. 91% van de respondent is bereid om 10% meer te betalen
voor ‘Melk van Hier’ wanneer deze meerprijs dient om de lokale landbouwer een
eerlijke prijs te betalen voor het geproduceerde product én voor de extra zorg
voor agrobiodiversiteit (bv behoud van weidevogels). Consumenten kunnen
moeilijk inschatten hoeveel 10% meerprijs is, maar tijdens de gesprekken geven
de meeste mensen aan dat wanneer 10% meerprijs zo’n 4 EUR/persoon per jaar
bedraagt zij zeker bereid zijn om dit te betalen.
- Op 21/11 werd een praatcafé georganiseerd waarop een 30-tal mensen aanwezig
waren, voornamelijk landbouwers.
- Er werden 4 bedrijfsbezoeken uitgevoerd: twee landbouwers gaven aan interesse
te hebben in de vermarkting van ‘Melk van Hier’ via (rauw)melkautomaten, twee
landbouwers willen samen met RL en VLM bekijken welke bijkomende
weidevogelmaatregelen zij in de toekomst kunnen nemen.
Nazorg en opvolging:
De bedrijfsbezoeken worden nog verder uitgevoerd en indien gepast samen met VLM
bedrijfsplanner verder opgevolgd. Met ANB en VLM wordt overlegd over een regionale
visie (doelstelling) voor weidevogels in de Noorderkempen en worden acties afgestemd.
Samen met partners wordt bekeken welke acties in een vervolgtraject aan bod kunnen
komen:
- Organisatie opleiding weidevogelvrijwilligers ism plattelandsklassen, landelijke
gilden, natuurpunt,…
- Project rond melkautomaten en sensibilisatie brede publiek
- Pilootprojecten rond weidevogelbeheer en agrarisch natuurbeheer (overleg met
Nederlandse partners)
Financiering:
Projectmiddelen ‘Draagvlakverbreding Landbouw en Milieu’
Provinciale ondersteuning voor de loonkost projectmedewerker agrarisch natuur-
en landschapsbeheer
Link met andere acties:
Actie 52 Zomerpicknick
Actie 2 weidevogels
Regionaal Landschap de Voorkempen vzw
Jaarverslag 2013 74/121
3.2.5 PARK – EN GROENBEHEER, DREEFHERSTEL
Actie 32 Gasthuisdreef
Initiatiefnemer/trekker: RLDV
Contactpersoon: Tim Geuvels
Partners: eigenaars
Doelgroep: brede publiek, lokale
inwoners
Doelstelling: herstel van de
Gasthuisdreef in kader van het
landschapsproject Vallei van de Kleine
Beek en Gasthuisdreef.
Omschrijving:
De bestaande Gasthuisdreef vormt landschappelijk de basisstructuur van het
projectgebied en begeleid je vanuit de dorpskern van Wuustwezel het landschap in.
Uit oude geschriften van 1440 blijkt dat de Gasthuisdreef al aanwezig was en aangeplant
met berken. Tot in de 17de eeuw liep de dreef niet tot in het dorpscentrum van
Wuustwezel. Pas in de 18de eeuw liep de dreef tot in het centrum en was er sprake van
een dubbele dreef. De dreef deels gelegen op een verhoogde wal vormde vroeger een
verbindingweg naar Brecht met afsplitsing naar Antwerpen doorheen heide- en
moerassige gronden. Eind 19de eeuw werd de dreef heraangeplant met zomereiken
waarvan nu nog een deel aanwezig is. Rond 1960 werden bijkomend populieren
aangeplant.
De Gasthuisdreef ligt op eigendom van:
- OCMW Antwerpen (grootste aandeel)
- Gemeente Wuustwezel
- Dhr. Van Ham
- Dhr. Beyers
De bomen van de Gasthuisdreef zijn in slechte staat. Dit is af te leiden uit:
- advies Agentschap voor Natuur en Bos opgenomen in een verslag van OCMW
Antwerpen (25/02/2010)
- advies van het Agentschap Ruimte en Erfgoed op 9 december 2010
- onderzoek van de bomen door de Firma Meganck (verslag van 16.07.2008)
De dreef zal in 2 fasen worden hersteld.
Verloop actie
Uitgevoerd 2013
Regionaal Landschap de Voorkempen vzw
Jaarverslag 2013 75/121
- overdracht van Ines Van Limbergen naar Tim Geuvels, gekoppeld aan een
verkenning van de omgeving. Aansluitend overleg met nieuwe schepen milieu Sus
Vissers.
- Terreinbezoek met het Landschapsteam om de werken in te plannen, wegens
budgettaire redenen zijn het verplanten van 12 jonge eiken uitgesteld tot voorjaar
2014.
- 4 dode eiken werden door de gemeente vervangen.
Nazorg en opvolging:
Er werd een samenwerkingsovereenkomst opgemaakt tussen de eigenaars van de
gronden en de gemeente Wuustwezel inzake het beheer van de dreef. De
gemeente zal instaan voor het onderhoud van deze dreef.
In 2014 worden de eerste voorbereidingen voor fase 2 van de Gasthuisdreef
opgestart.
Voorjaar 2014 worden 12 jonge eiken verplant.
Financiering: OCMW Antwerpen, gemeente Wuustwezel, Onroerend Erfgoed, betrokken
landbouwers
Gelinkte acties:
Actie 32 Landschapsproject Gasthuisdreef en omgeving Kleine Beek
Regionaal Landschap de Voorkempen vzw
Jaarverslag 2013 76/121
Actie 33 Harmonisch park en groenbeheerplan Hallehof
Initiatiefnemer/trekker: gemeente
Zoersel
Contactpersoon: Tim Geuvels
Partners: RLDV, SPK, Provincie
Antwerpen, gemeente Zoersel
Doelgroep: inwoners Zoersel
Doelstelling:
Opmaak en uitvoering harmonisch park-
en groenbeheerplan Hallehof.
Omschrijving:
Gemeente Zoersel heeft SPK aangesteld voor de opmaak van een harmonisch park en
groenbeheerplan voor het park Hallehof. RLDV werd gevraagd om de participatie van
bezoekers en omwonende te stimuleren.
Verloop actie
Uitgevoerd 2013
- In overleg met de gemeente (milieudienst) en de Castelijns hoeve is een DRST-
project aangevraagd bij de Provincie Antwerpen voor het aanleggen van een
hoogstamboomgaard met oude Antwerpse fruitrassen. Opmaak plann schrijven
dossier en opmaak offerte is reeds in orde. Aanleg voorzien voorjaar 2014.
- Samen met de dienst Cultuur werd het idee om een oude tuinvaas in het park te
herstellen. De groendienst zal de zichtas terug vrijkappen, RLDV zorgt voor een
zandstraler die de vaas zal opkuisen. Ook de directe omgeving zal met grote zorg
worden opgeruimd en hersteld. De werken vallen binnen de werking van de
landschapsanimator, de restfinanciering zal door de gemeente gebeuren.
Nazorg en opvolging:
Gemeente Zoersel staat in voor het beheer en onderhoud van het park.
Van zodra het plan is goedgekeurd, wordt samen met de gemeente bekeken of
RLDV ondersteuning kan bieden naar uitvoering van delen van het beheerplan.
Eerder afgesproken acties uitvoeren (boomgaard en tuinvaas).
Financiering: Onroerend Erfgoed, RLDV, gemeente Zoersel, provincie Antwerpen
(DRST)
Gelinkte acties:
Actie 55 fruitboomgaarden
Regionaal Landschap de Voorkempen vzw
Jaarverslag 2013 77/121
Actie 34 Dreefherstel omgeving Hemelrijk – station-sportpark
Initiatiefnemer/trekker: gemeente
Essen en RLDV
Contactpersoon: Ines Van Limbergen en
Tim Geuvels
Partners: gemeentebestuur Essen, RLDV,
Onroerend Erfgoed, private eigenaar,
lokale landbouwers
Doelgroep: ruime publiek en inwoners
Essen
Doelstelling: Dreefherstel en aanplant binnen projectgebied via publiek- private
samenwerking.
Omschrijving:
Om de Oude Moervaart (oude turfvaart) meer zichtbaar te maken in het
landschap wordt geopteerd om binnen de landbouwzone, langsheen een
bestaande onverharde weg en trage weg, een dreef aan te planten met
lindebomen.
In de omgeving van het sportpark en Kiekenhoeve zijn een aantal dreven in een
slechte conditie. De gemeente Essen wil met ondersteuning van RLDV en de
eigenaar van Hemelrijk (die mede eigenaar is van een aantal dreven) een
opwaardering van de bestaande dreven realiseren.
Verloop actie
Uitgevoerd 2013
- Opmaak van een drevenbeheerplan omgeving Hemelrijk – station-sportpark.
- Voorbereidingen en aanplant nieuwe dreef langsheen oude turfvaart. Hierbij zijn
we wachtend op de uitvoering van de werkzaamheden aan de nutsleidingen
Nazorg en opvolging:
gemeente Essen staat in voor het onderhoud van de dreven.
Uitvoering aanplant nieuwe dreef langsheen oude turfvaart.
Uitvoering drevenbeheerplan fase 1
Financiering: Onroerend Erfgoed, gemeente Essen, leadergeld turfproject
Gelinkte acties:
Actie 23 Domein Hemelrijk en omgeving
Actie 55 trage wegen
Actie 16 Turfrelicten in beeld, een toekomst!
Regionaal Landschap de Voorkempen vzw
Jaarverslag 2013 78/121
3.2.6 KLEIN BOUWKUNDIG ERFGOED
Actie 35 Herstel sluis in domein Oude Gracht
Initiatiefnemer/trekker: RLDV
Contactpersoon: Ines Van Limbergen,
Tim Geuvels
Partners: Onroerend Erfgoed, eigenaar
Doelgroep: eigenaars van het domein
Doelstelling:
Herstel van een historische sluis op een
grachtensysteem.
Omschrijving:
Op het Domein oude Gracht ligt een grachtenstelsel waar 2 sluisjes het waterniveau
regelen. De sluisjes zijn van 2 private eigenaars. Een van de eigenaars wil het historische
sluisje laten herstellen. Er zijn geen oude foto’s of gegevens beschikbaar. Wel is het
andere sluisje in iets betere staat en kan dat misschien als voorbeeld dienen.
Verloop actie
Uitgevoerd 2013:
- Er wordt contact gezocht met de nieuwe eigenaar met mogelijkheid om het
project verder tot uitvoering te brengen. De eiegnaar wenst geen beroep te doen
op RLDv voor het herstel van de sluis.
Financiering: Onroerend Erfgoed, eigenaar.
Gelinkte acties:
Actie 19 Definitieve Ankerplaats Oude Gracht
Regionaal Landschap de Voorkempen vzw
Jaarverslag 2013 79/121
3.2.7 AUTOCHTONE BOMEN EN STRUIKEN
Actie 36 Plant van hier, platteland van hier
Initiatiefnemer/trekker: RL Kleine en
Grote Nete ism RLDV en RL Rivierenland.
Contactpersoon: Kevin Grieten
Partners: regionale landschappen
provincie Antwerpen, bosgroepen, ANB,
INBO, privé-eigenaars, gemeenten,
provincie, boomkwekers, natuurpunt
Doelgroep: gemeenten, privé-
eigenaars, organisaties en verenigingen
Doelstelling:
- Sensibiliseren over en herstellen van bestaande bedreigde autochtone
restpopulaties in de Provincie Antwerpen
- Verhogen van het aanbod aan autochtoon plantgoed, door oogsten op
geïnventariseerde en erkende groeiplaatsen en opkweek van de autochtone zaden
door erkende boomkwekers
- Meehelpen aan de erkenning van autochtone groeiplaatsen in de provincie en
inburgering van het label ‘Plant van Hier’
- Vraag en aanbod in de provincie op elkaar afstemmen via breed partnerschap
- Sensibilisatie van grondeigenaars, milieuambtenaren, brede publiek en
doorstroming van het plantgoed naar plantacties in het Antwerpse platteland
Omschrijving:
Overleg en afstemming met andere
regionale landschappen en bosgroepen
heeft geleid tot een PDPO project: ‘Plant
van hier, platteland van hier’. Een
gezamenlijk initiatief van de Antwerpse
Regionale Landschappen en Bosgroepen.
Met dit project willen we het
oorspronkelijke genetisch materiaal van de
inheemse bomen en struiken (‘autochtone
bomen en struiken’) in de provincie
Antwerpen veiligstellen, promoten en
verspreiden.
Regionaal Landschap de Voorkempen vzw
Jaarverslag 2013 80/121
Verloop actie
Uitgevoerd 2013
PDPO-project: ‘Plant van hier, platteland van hier’ liep af eind 2012. In 2013 werden de
restmiddelen nog verder geïnvesteerd. Het thema van autochtoon plantgoed werd verder
opgenomen in de reguliere werking van RLDV
Belangrijke concrete acties in 2013 waren:
- ondersteunen milieuambtenaren
- adviseren en ondersteunen van eigenaars van autochtone locaties
- aanplanten van autochtoon plantgoed
- uitvoeren achterstallig beheer
o plagwerken gagelstruweel Schilde
o beheerwerken houtkant Essen
- Verzorgen lezing op de Antwerpse ontmoetingsdag CVN
Beheerwerkzaamheden Plaggen open plek gagelstruweel Schilde
houtkant Essen
Nazorg en opvolging:
het thema autochtoon plantgoed wordt verder opgenomen binnen de reguliere werking
van RLDV.
Belangrijke concrete acties zijn:
- Blijvend ondersteunen milieuambtenaren
- adviseren en ondersteunen van eigenaars van autochtone locaties
- aanplanten van autochtoon plantgoed
Financiering:
Provincie Antwerpen, gemeenten, onroerend erfgoed
Nazorg en opvolging.
Binnen de reguliere werking van RLDV wordt het thema autochtoon plantgoed verder
opgenomen in ander projecten.
Gelinkte acties
Actie 8 Hagen en houtkanten
Actie 9 Natuurloket: natuurwerking in tuinen
Actie 29 Bedrijfsplanner
Actie 38 Afstemming gemeentelijke subsidiereglementen
Actie 44 Infowanden voor draagvlakvorming en –verbreding acties
Regionaal Landschap de Voorkempen vzw
Jaarverslag 2013 81/121
3.3 NATUUREDUCATIE EN SENSIBILISATIE
Actie 37 NALAH, provinciaal Natuur- en Landschapshuis
Initiatiefnemer/trekker: Provincie
Antwerpen
Contactpersoon: Ines Van Limbergen,
Naveau Caroline
Partners: Provincie Antwerpen, natuur-
en landschapsverenigingen in het NALAH,
gemeente Zoersel
Doelgroep: verenigingen in het NALAH,
brede publiek
Doelstelling:
Uitbouw van een natuur- en
landschapshuis
Omschrijving:
In het Provinciaal Natuur- en Landschapshuis vinden verenigingen kantoorruimte voor de
uitbouw van een professioneel secretariaat (ook RLDV vzw heeft haar kantoren in het
Nalah). Daarnaast is er plaats voor opslag van collecties en archieven en zijn er
vergader- en cursusruimten beschikbaar. Er is eveneens een kleine
tentoonstellingsruimte. Op termijn moet het Provinciaal Natuur- en Landschapshuis
evolueren naar een echt ‘clubhuis’ voor verenigingen die bezig zijn met natuur,
landschap, erfgoed, cultuurhistorie en naar een streekhuis waar natuur- en
milieueducatie en -sensibilisatie centraal staan.
Deelname dag van het park (boekenmarkt en boekvoorstelling)
Regionaal Landschap de Voorkempen vzw
Jaarverslag 2013 82/121
Verloop actie
Uitgevoerd 2013
- Deelname aan activiteiten: dag van het park – boekenmarkt, boekvoorstelling
oude bossen van de Antwerpse Kempen, natuurbijoukes, …
- Huurdersoverleg 2x
- Ter beschikking stellen van vergaderruimte,…
- Beheren uitleenpost NME materiaal
Financiering: Provincie Antwerpen, RLDV, gemeente Zoersel, verenigingen Nalah
Gelinkte acties
Actie 39 Uitleendienst NME en NME overleg
Actie 38 Afstemming gemeentelijke subsidiereglementen
Initiatiefnemer/trekker: RLDV
Contactpersoon: Ines van Limbergen
en Kevin Grieten, Tim Geuvels
Partners: gemeente van het RL, VLM
Doelgroep: inwoners gemeenten
Doelstelling:
Binnen het werkingsgebied van RLDV de
gemeentelijke subsidiereglementen
omtrent thema’s die raakvlakken
vertonen met de werking van regionale
landschappen (KLE, zwaluwen, …)
vergelijken, afstemmen en promoten bij
inwoners.
Omschrijving:
RLDV wil een duidelijk beeld krijgen van de bestaande subsidiereglementen van de
gemeenten binnen het werkingsgebied. De subsidiereglementen kunnen dan uniformer
gemaakt worden en afgestemd met initiatieven en projectwerking van het regionaal
landschap. RLDV kan de gemeenten ondersteunen om de subsidiereglementen te
communiceren naar de inwoners (website, landschapskrant)
Verloop actie
Uitgevoerd 2013
- Door de nog onzekerheden binnen het toekomstige landbouwbeleid en de opmaak
van de beheer- en beleidscyclus van gemeenten in 2013, werd dit dossier
voorlopig stilgelegd.
Financiering: gemeenten, RL
Gelinkte acties:
Actie 1 zwaluwen
Actie 5 Hoogstamboomgaarden
Actie 6 Poelen
Actie 7 Knotbomen
Actie 8 Hagen en houtkanten
Regionaal Landschap de Voorkempen vzw
Jaarverslag 2013 83/121
Actie 39 uitleendienst NME en NME netwerk
Initiatiefnemer/trekker: RLDV,
Provincie Antwerpen
Contactpersoon: Ines Van Limbergen,
Naveau Caroline
Partners: Provincie Antwerpen, RLDV
en alle verenigingen in het NALAH, NME
actoren: lokale Natuurpunt afdelingen,
CVN, VMPA, PIME, ANNET,
Natuurpunteducatie…
Doelgroep:
Het bereiken van een ruim publiek door
het aanbieden van materialen voor
diverse doelgroepen is één van de
belangrijke doelstellingen in dit project.
- Scholen uit de omgeving
- Lokale verenigingen (natuurpunt
Voorkempen, VMPA,…)
- Lokale gidsenwerkingen
(Voorkempen gidsen,…)
- Ondernemers
- Gezinnen met kinderen
- Gebruikers van het parkdomein
Halle-Hof
- Gemeenten
- Individuen
- …
Doelstelling:
Uitbouw van een uitleendienst van NME-materiaal in het Provinciaal Natuur- en
Landschapshuis (NALAH).
Omschrijving:
Het NALAH moet een volwaardige plek worden waar mensen en organisaties elkaar
kunnen ontmoeten, ideeën uitwisselen en informatie kunnen inwinnen inzake natuur,
landschap en cultuurhistorie.
Natuur- en milieueducatie (NME) is één van de peilers die de verdere uitbouw van het
NALAH garandeert. Het Regionaal Landschap de Voorkempen (RLDV) is gehuisvest in het
NALAH en wil initiatief nemen voor de opstart van een NME-aanbod.
Projecten opzetten rond natuur- en milieu educatie past in de werking van een Regionaal
Landschap. Tevens probeert een Regionaal Landschap draagvlak te creëren tussen
diverse actoren, verenigingen,…
Een eerste initiatief is het uitwerken van een uitleendienst voor NME-materialen vanuit
het NALAH. Belangrijk is dat de uitleendienst een middel is om allerhande organisaties,
Regionaal Landschap de Voorkempen vzw
Jaarverslag 2013 84/121
lokale mensen, ondernemers, scholen te helpen en te ondersteunen bij het beleven van -
en informeren over natuur en landschap in hun directe omgeving.
Na rondvraag bij lokale actoren blijkt de aankoop van NME-materialen dikwijls een
probleem. Het ontbreekt deze actoren dikwijls aan financiële draagkracht om te
investeren in NME-materiaal. Tevens is er vraag naar ‘losse NME-materialen’ die
uitgeleend kunnen worden en die voor diverse doelgroepen gebruikt kunnen worden.
De uitleendienst kan hier een oplossing voor bieden.
Verloop actie
Uitgevoerd 2013
- Een 8 tal boekingen werden gedaan.
Nazorg en opvolging
RLDV neemt de administratie en beheer van de boekingen en materialen op zich.
Financiering: Provincie Antwerpen, RLDV
Gelinkte acties:
Actie 44 Voorkempengidsen
Regionaal Landschap de Voorkempen vzw
Jaarverslag 2013 85/121
Actie 40 Voorkempengidsen
Initiatiefnemer/trekker: RLDV
Contactpersoon: Ines Van Limbergen
Partners: RLDV, CVN, VMPA
Doelgroep:
Het bereiken van een ruim publiek door
het aanbieden van gidsen voor diverse
doelgroepen.
- Scholen uit de omgeving
- Lokale verenigingen (natuurpunt
Voorkempen, VMPA,…)
- Lokale gidsenwerkingen
(Voorkempen gidsen,…)
- Ondernemers
- Gezinnen met kinderen
- Gemeenten
- Individuen
- …
Doelstelling:
Opleiding Voorkempengidsen om het draagvlak in de Voorkempen rond natuur- en
landschapszorg te verhogen en inwoners van deze streek via beleving en informering
trots te maken op de Voorkempen.
Omschrijving:
In 2009 werd gestart om Voorkempengidsen op te leiden in samenwerking met CVN. 2
groepen werden vervolgens (2009 en 2010) opgeleid tot ambassadeurs van de
Voorkempen. Jaarlijks worden Voorkempengidsen ingezet om activiteiten in de
Voorkempen te begeleiden.
Verloop actie
Uitgevoerd 2013
RLDV heeft geen NME-medewerker ter beschikking waardoor de opvolging op een
eenvoudige manier dient te gebeuren.
- Voorkempengidsen werden ingezet op tal van activiteiten (zomerpicknick, dag van
het park, cultuurhistorische wandeling, …)
- Voorbereiding terugkomdag Voorkempengidsen voorjaar 2014
- Er werden een bevraging via een invulfiche gedaan bij de gidsen om vraag en
aanbod beter op elkaar af te stemmen. De fiche omvat kenmerken van de
Voorkempengidsen die bepalend kunnen zijn om een bepaalde gids voor
welbepaalde activiteiten in te zetten. De fiches werden verwerkt en een overzicht
van de gidsen die nog actief willen gidsen of deelnemen aan activiteiten werd
opgemaakt.
- Eén van de Voorkempengidsen begeleidt regelmatig een educatieve fietstocht in
de vallei van het Groot Schijn op basis van haar eindwerk in de cursus
Voorkempennatuurgids.
Regionaal Landschap de Voorkempen vzw
Jaarverslag 2013 86/121
Nazorg en opvolging:
De basisondersteuning wordt blijvend aangeboden aan de gidsen. Indien in de toekomst
een NME-medewerker wordt aangenomen zal deze actie verder uitgebouwd worden.
Financiering: Provincie Antwerpen, RLDV
Gelinkte acties
Actie 39 uitleendienst NME en NME netwerk
Actie 41 Draagvlakvorming landschapsontsnippering ecoduct De Munt
Initiatiefnemer/trekker: RLDV
Contactpersoon: Tim Geuvels
Partners: LNE, Provincie Antwerpen
Doelgroep: land- en tuinbouwers,
WBE’s, waterloopbeheerders,
grondeigenaars, gemeenten, recreanten
en het brede publiek
Doelstelling:
- Lokale mensen, actoren informeren en sensibiliseren over ecoduct,
natuurverbindingen en natuurverweving
- Opbouwen actief draagvlak bij landbouwers, WBE, natuurverenigingen,… om mee
te werken aan landschappelijke inpassing ecoduct
- (gezamenlijke) terreinacties realiseren op eigendommen van openbare besturen
(voorbeeldfunctie) en in tweede instantie op privé-eigendommen (op basis van
vrijwilligheid)
- Ontsnipperingsacties realiseren en hierover voldoende ruim informatie verspreiden
Omschrijving:
In 2009 werd gestart met de bouw van een ecoduct over de E19 en de HSL op de grens
van Wuustwezel en Hoogstraten. RLDV werd gevraagd ook een rol te spelen in dit project
en samen met lokale partners te werken aan de ecologische en landschappelijke
inpassing van het ecoduct de munt en de E19-hogesnelheidslijn (uitvoering van een
aantal acties uit de landschapsstudie).
De werking van het ecoduct kan aanzienlijk geoptimaliseerd worden door het uitvoeren
van inrichtingsmaatregelen (bv. aanleg en beheer KLE’s, beekranden, fauna-akkers,
poelen,…). Aangezien de inplanting van het ecoduct bij een aantal locale actoren fel
gecontesteerd is, zal het Regionaal Landschap in eerste instantie werken aan de opbouw
van een lokaal draagvlak. Via info-avonden, geleide wandelingen, informatieve folder,
infoborden, bezoek aan voorbeeldprojecten,… zullen lokale mensen en actoren
geïnformeerd worden over de werking van het ecoduct en hoe die werking kan verbeterd
Regionaal Landschap de Voorkempen vzw
Jaarverslag 2013 87/121
worden door inrichtingsmaatregelen. Eveneens zullen mogelijke hinderpalen en
bezorgdheden worden besproken en zal waar mogelijk een oplossing worden geboden.
Inrichtingsmaatregelen zullen in eerste instantie dienen te gebeuren op openbare
gronden (bermen gemeente, Infrabel, AWV,…). Eventuele terreinacties op privé-gronden
kunnen enkel op vraag van betrokken eigenaar (en gebruiker, indien dit niet dezelfde is)
en dienen desgewenst flexibel en omkeerbaar te zijn.
Verloop actie
Uitgevoerd 2013:
21/02/2013 overleg en stuurgroep
Het eindverslag werd voorjaar definitief 2013 ingediend.
Organisatie Dag van de regionale landschappen op 03/06/2013 waar
ontsnippering centraal stond. Er werd een lezing gegeven door LNE rond
ontsnippering, RLDV organiseerde een workshop en excursie rond het ecoduct de
Munt.
Er werd een offerte ingediend en overleg gepleegd met LNE ivm met een
vervolgproject rond het ecoduct.
Dag Regionale landschappen workshop en
excursie
Nazorg en opvolging:
Alle acties worden in overleg met de stuurgroep voorbereid en nadien ook
opgevolgd.De stuurgroep bestaat uit lokale actoren zoals WBE’s,
natuurverenigingen, landbouwers, wateringen, Boerenbond, ABS, gemeente
Wuustwezel, stad Hoogstraten. Maar ook overheidsinstanties zoals LNE, AWV,
Provincie Antwerpen, ANB en VLM. Ook Tucrail en Infrabel worden betrokken bij
het overleg.
Voor de terreinacties (bv fauna-akkers, poelen,…) is er ook een aparte opvolging:
afspraken met beheerder/eigenaar.
In 2014 wordt een vervolgproject rond het ecoduct opgestart (start mei 2014)
waarbij een visie wordt opgemaakt voor de restgronden langsheen de HSL en
waar aan verdere sensibilisatie en draagvlak wordt gewerkt rond het thema
ontsnippering en ecoduct.
Financiering:
Samenwerkingsovereenkomst met LNE, Provincie Antwerpen voor 3 jaar (startdatum 1
maart 2010): personeelskost en overheadkost 0,5 VTE via LNE, ondersteuning uitvoering
project Provincie Antwerpen, basismiddelen RLDV.
Gelinkte acties
Actie 1 Zwaluwen
Regionaal Landschap de Voorkempen vzw
Jaarverslag 2013 88/121
Actie 4 Fauna-akkers voor solitaire bijen, patrijs en haas
Actie 6 Poelen
Actie 8 Hagen en houtkanten
Actie 29 Bedrijfsplanner
Actie 42 Educatief stripverhaal suske & wiske
Actie 43 Landschapsbeelden
Actie 51 Stripfietsroute
Regionaal Landschap de Voorkempen vzw
Jaarverslag 2013 89/121
Actie 42 Educatief stripverhaal Suske & Wiske
Initiatiefnemer/trekker: RLDV
Contactpersoon: Ines Van Limbergen,
Marie Kuppens
Partners: LNE, AWV, Provincie
Antwerpen, ANB
Doelgroep: brede publiek, landschaps-
en natuurverenigingen, landbouwers,
WBE, …
Doelstelling:
Op een laagdrempelige manier de
problematiek rond
landschapsontsnippering voorstellen.
Een educatieve strip zal langer bewaard
blijven dan een louter informatieve
folder. Met zo’n strip kan er ook een
breder publiek aangesproken worden en
kan de juiste informatie op een leesbare
en verstaanbare manier uitgelegd
worden.
Omschrijving:
De Antwerpse Voorkempen, waar ecoduct De Munt zich situeert, is de bakermat van vele
Vlaamse striphelden (Suske & Wiske, De Rode Ridder, Kiekeboe, …). Studio Van der
Steen uit Kalmthout biedt naast de reguliere stripreeksen ook educatieve stripverhalen
aan. Zo’n stripverhaal bevat twee luiken: enerzijds een verkort volwaardig Suske &
Wiske-verhaal (ca. 25 pagina’s), anderzijds een educatieve bijlage (ca. 8 pagina’s).
De insteek is een verhaallijn opgebouwd rond het thema landschapsontsnippering,
biodiversiteit,… De personages van Suske & Wiske verhalen lenen zich uitstekend om
bepaalde aspecten rond deze thema’s op een speelse manier over te brengen (professor
barabas, de klankentapper, ….). Het ecoduct De Munt met de omliggende gemeenten en
landschap vormen mee het decor van het verhaal.
Daarnaast kunnen de deelnemende partners in de educatieve pagina’s meer achtergrond
en informatie geven omtrent ontsnipperingsmaatregelen (ecoduct, ecotunnel,
bermbeheer,…), natuurverbinding en - verweving, biodiversiteit, landschapsbeelden,
landschapskwaliteit,…samenwerking rond landschapsontsnippering.
Verloop actie
Uitgevoerd 2013:
- Definitieve ondertekening samenwerkingsverband.
- Opmaak prijsvraag en gunning (oktober 2013)
- Overleg input partners (input stripverhaal zelf + input educatieve pagina’s over
ontsnippering)
Nazorg en opvolging:
- Overlegmomenten met werkgroep
- Uitwerken educatieve pagina’s, inhoudelijk als vorngeven.
- Laten uitwerken en drukken door de aangewezen uitgeverij
- Verspreiding voorzien eind 2013
Regionaal Landschap de Voorkempen vzw
Jaarverslag 2013 90/121
Financiering:
LNE, ANB, AWV, Provincie Antwerpen gaan samen de financiële zaken regelen, de
partners betalen elk een deel van de strip.
Gelinkte acties
Actie 41 Draagvlakvorming landschapsontsnippering ecoduct De Munt
Actie 43 Landschapsbeelden
Actie 51 Stripfietsroute en stripspoorlus
Actie 43 Landschapsbeelden
Initiatiefnemer/trekker: Provincie
Antwerpen
Contactpersoon: Thomas Impens
Partners: Provincie Antwerpen
Doelgroep:alle natuur- en
landschapsbeheerders, landeigenaars
Doelstelling: De landschapsbeelden
moeten leiden tot een praktisch
instrument dat provinciebreed inzet op
terreinresultaat (natuurverbindingen)
veeleer dan procedures en planvormen.
Omschrijving:
In functie van het Provinciaal milieubeleidsplan wordt gewerkt aan ‘landschapsbeelden’.
Landschapsbeelden wil:
- Natuur verbinden: nadruk ligt op de groene matrix rond de echte natuurgebieden;
zo veel mogelijk actoren in het buitengebied betrekken
- Biodiversiteit in het buitengebied is de leidraad om bovenstaand principe richting
en vorm te geven
- Afbakenen op basis van landschap ecologische entiteiten
- Een wenselijk landschapsbeeld voor elke landschap ecologische entiteit om de
herkenbaarheid bij actoren te vergroten
- Een handleiding als inspiratiebron en praktische leidraad met gewenste
inrichtings- en beheermaatregelen
- Gebiedsdekkend zijn voor de provincie Antwerpen
Landschapsbeelden start net zoals andere afbakeningen vanuit homogene gebieden.
Basis zijn abiotische factoren maar landschapsbeelden houdt daarbij sterk rekening met
herkenbaarheid op regioniveau.
De praktische benadering, het willen bereiken van zo veel mogelijk actoren in het
buitengebied en de herkenbaarheid op regioniveau maken dit een geschikt instrument in
de werking van een regionaal landschap.
Regionaal Landschap de Voorkempen vzw
Jaarverslag 2013 91/121
Link IHD: de opbouw van de landschapsbeelden (indeling in landschappelijke eenheden,
identificatie van vlaggenschipsoorten en bouwstenen groene infrastructuur) is
wetenschappelijk onderbouwd naast provinciale prioritaire soorten werd ook rekening
gehouden met habitats en soorten van de habitat- en vogelrichtlijngebieden.
Landschapsbeelden: parklandschap van de Voorkempen
Verloop actie
Uitgevoerd 2013
- actief mee zoeken naar geschikte inhoud en vorm
- toepassen concept landschapsbeelden in natuur- en landschapsprojecten RLDV
- medeorganisatie trefdag landschapsbeelden 5/11/2013; verwerken ideeën in
projectvoorstellen
- opvolgen stuurgroep project PPS²
- realisatie acties natuur- en landschapsherstel bij particulieren
Regionaal Landschap de Voorkempen vzw
Jaarverslag 2013 92/121
Trefdag landschapsbeelden
Nazorg en opvolging :
- uitwerken voorbeeldproject rond boombruggen in de landschappelijke eenheid
Parklandschap van de Voorkempen.
- organisatie publieksactiviteit rond natuur in tuinen
- landschapsbeelden uitwerken in voorbeeldacties via fauna-akkerproject
- organiseren 2de trefdag landschapsbeelden i.s.m. Provincie Antwerpen
- projectmogelijkheden verkennen rond gemeentelijk bomenbeleid en het project
PPS² over vleermuizen langs de Antitankgracht
Financiering: Provincie Antwerpen
Gelinkte acties
Actie 3 Vleermuizen
Actie 4 Fauna-akkers voor solitaire bijen, vlinders, patrijs, haas
Actie 6 Poelen
Actie 8 Hagen en houtkanten
Actie 9 Natuurloket: natuurwerking in tuinen
Actie 42 educatief stripverhaal Suske en Wiske
Regionaal Landschap de Voorkempen vzw
Jaarverslag 2013 93/121
Actie 44 Infowanden- en borden
Initiatiefnemer/trekker: RLDV
Partners: steeds projectgebonden
Doelstelling: draagvlakvorming en
communicatie over projecten en acties
Omschrijving:
Er worden projectgebonden infowanden
opgemaakt steeds in de huisstijl van het
regionaal landschap en in samenspraak
met de betrokken partners.
Verloop actie
Uitgevoerd 2013
- Druk reizende tentoonstelling
Turfrelicten in beeld!
- Plaatsing 3 definitieve infoborden
Brechtse heide
- Opmaak werfborden RLDV
- Infowanden fauna-akkers,
Gasthuisdreef en Kleine Beek,
Brechtse heide, landschapsbeelden,
zwaluwen, plant van hier werden
uitgeleend voor diverse activiteiten
en door diverse verenigingen zoals
(WBE, wandelclubs, scholen, …)
Nazorg en opvolging:
De infowanden blijven beschikbaar voor
partners en voor eigen gebruik. De
infowanden van langlopende projecten
worden stelselmatig uitgebreid met nieuwe
acties (vb Brechtse Heide, gasthuisdreef,
fauna-akker,…)
Financiering: Projectgebonden en
basismiddelen RLDV, Onroerend Erfgoed
Gelinkte acties
Actie 4 Fauna-akkers voor solitaire bijen,
patrijs, haas
Actie 12 Brechtse heide
Actie 1 Zwaluwen
Actie 36 Plant van hier
Actie 26 Landschapsproject Gasthuisdreef
en omgeving Kleine Beek
Regionaal Landschap de Voorkempen vzw
Jaarverslag 2013 94/121
Actie 45 Rommersven
Initiatiefnemer/trekker: Eigenaars,
RLDV
Contactpersoon: Tim Geuvels
Partners: eigenaars, Onroerend
Erfgoed, gemeente Brecht,…
Doelgroep: eigenaars
Doelstelling: sensibilisatie eigenaars
Rommersven + herstel en behoud
biotoop Rommersven.
Omschrijving:
Het Rommersven is een ven in eigendom van 25 eigenaars. Het ven is onderhevig aan
verdroging en organische belasting en door het eigendom statuut is er een zeer
versnipperd beheer van het ven.
Om het behoud van het ven te garanderen moet er een gezamenlijk beheer opgezet
worden.
Verloop actie
Uitgevoerd 2013
- Opvolgen studie, er werden 6 peilbuizen geplaats om de grondwaterstand te
meten gedurende 2-3 jaar. Er werd in 2013 één peilbuis stuk gemaakt, deze zal in
2014 vervangen worden.
- Diverse werkvergaderingen vonden plaats.
- Overleg met studiebureau ivm de studie voor de rioleringswerken
- Opmaak venkrantje omwonenden editie 2013
- Landschapsteam heeft 1 dag gewerkt aan het opwaarderen van een perceel langs
het ven
Planning 2014:
- Opvolging studie peilbuismetingen
- Sensibilisatie naar eigenaars toe wordt verdergezet, met inschakelen van het
Landschapsteam
- Verderzetting bestrijding Amerikaanse vogelkers
Financiering: Onroerend Erfgoed, eigenaars
Gelinkte acties
Actie 6 Poelen en vennen
Regionaal Landschap de Voorkempen vzw
Jaarverslag 2013 95/121
Actie 46 Aanbod educatieve boeken
Initiatiefnemer/trekker: RLDV
Contactpersoon: Naveau Caroline
Partners: /
Doelgroep: inwoners uit de
Voorkempen en andere geïnteresseerden
en professionelen.
Doelstelling: het beschikbaar stellen en
te koop aanbieden van streekboeken uit
het werkingsgebied om op deze manier
de streekkennis te verhogen.
Omschrijving:
RLDV staat in om inwoners attent te maken op de mooie en waardevolle streek waarin ze
wonen. Dit kan oa gebeuren via het aanbieden van boeken waarbij streekkennis (natuur,
landschap, erfgoed, …) centraal staat.
Voor een aantal boeken was RLDv initiatiefnemer waarbij we samen met verschillende
lokale verenigingen, gemeenten, ander partners en bewoners de verhalen die leven
binnen RLDV te verwerken in oa boeken. Via een aantal werkgroepvergaderingen,
interviews, activiteiten, oproepen via diverse communicatiekanalen… kan iedereen
(individuen en verenigingen) die wenst bijdragen leveren.
In ander gevallen promoten we boeken van andere lokale partners.
Verloop actie
Uitgevoerd 2013
Volgende boeken waren in 2013 beschikbaar via RLDV
Cover fotoboek Brechtse Heide Cover boek Oude Bossen van de
Antwerpse Kempen
Regionaal Landschap de Voorkempen vzw
Jaarverslag 2013 96/121
Verdwenen venen
Cover Erfgoedgids Turf
Cover verdwenen Linies
Financiering:
RLDV, projectgebonden, Onroerend Erfgoed, provincie Antwerpen
Gelinkte acties
Actie 12 Beschermd Landschap Brechtse Heide
Actie 16 turfrelicten in beeld, een toekomst!
Actie 49 Cultuurhistorische wandeling
Regionaal Landschap de Voorkempen vzw
Jaarverslag 2013 97/121
Actie 47 Landschapskrant
Initiatiefnemer/trekker: RLDV
Contactpersoon: Karlien MAes
Partners: in functie van thema
landschapskrant
Doelgroep: inwoners uit de
Voorkempen
Doelstelling:
De landschapskrant informeert de
inwoners over projecten en activiteiten
van het regionaal landschap en bezorgt
ook informatie over (beheer van) natuur
en landschap uit de streek.
Omschrijving:
De krant wordt 2 maal per jaar uitgegeven, gedrukt op 178 000 exemplaren en verdeelt
over 177 000 brievenbussen in de Voorkempen. De landschapskrant is steeds volgens
eenzelfde stramien opgebouwd. Op de eerste pagina het voorwoord van de voorzitter en
een sprekende foto van een aandachtssoort. De tweede pagina bevat telkens 2
rubrieken: in beeld en een bespreking van de aandachtssoort liefst gekoppeld aan een
activiteit om de soort te beleven. In Beeld geeft met enkele sfeerfoto’s een beeldverslag
van voorbije activiteiten en projecten. Op de derde pagina worden de lopende
(opstartende) projecten voorgesteld. De laatste pagina geeft een overzicht van de
geplande activiteiten en een beknopte kalender.
De voorjaarseditie van 2013 werd
voor eenmaal anders aangepakt.
Per gemeente hebben we één
belangrijk project van de laatste
jaren uitgelicht in beeld en tekst.
Als coverbeeld kozen we voor één
van de grotere projecten van de
afgelopen jaren, De Brechtse
Heide.
Cover Landschapskrant Lente 2013: Brechtse Heide - copyright: Kobe Van Looveren
Voor de opmaak van de herfsteditie grepen we terug naar het oude stramien, maar dan
in een fris jasje gestoken. De opmaak werd aangepast en zo werd deze herfsteditie een
schot in de roos.
Regionaal Landschap de Voorkempen vzw
Jaarverslag 2013 98/121
Cover Landschapskrant najaar 2013 - Veenpluis - copyright: Yves Adams
Verloop actie
Uitgevoerd 2013
Lente editie
Coverbeeld + Voorwoord door voorzitter Rik Röttger, Welkom bij RLDV
Midden - Overzichtskaart werkingsgebied RLDV “Wat doet het Regionaal Landschap?” en waar:
BEZALI: Aanplant in Reigersbos Essen: Land- en tuinbouwers zijn stuwende kracht van het landschap Kalmthout: Turfrelicten in beeld
Wuustwezel: Dreefherstel van de Gasthuisdreef Brecht: Landbouwers doen aan landschapsbeheer Zoersel: Aanplant hoogstamboomgaard Malle: Aanplant houtkanten en bomerij door landschapsteam Zandhoven: Fauna-akkers Schilde: in de bres voor zwaluwen Ranst: Knotteam in actie
Wommelgem: Excursie Schijnvallei
Wijnegem: Aanplantactie met leerlingen Deurne: Bijzondere picknick in het Rivierenhof Brasschaat: Peerdsbos in de kijker Schoten: Striproute Kapellen: Domein Oude gracht Stabroek: terug in de tijd
Backcover - Project Natuur en Landschap - Buitengewone plekjes oproep aanmelden plekjesµ - Activiteiten:
FortiZon Fietsen langs Turfvaarten, venen en vennen
Zomerpicknick Dag van het Park
+ Actviteitenlijst
Herfst editie
Coverbeeld + Voorwoord voorzitten Rik Röttger, Welkom bij RLDV
Midden - In beeld: Zomerpicknick
Regionaal Landschap de Voorkempen vzw
Jaarverslag 2013 99/121
- Project Natuur en Landschap: Monitoring Fauna-Akkers Turfrelicten in Beeld Buitengewone Plekjes oproep stemronde
- Recreatie: aankondiging Stripsspoorlus
- Nieuwe publicatie: ABC van de Turf
Backcover - Activiteiten:
Melk van hier: praatcafé Waterconservering: feestelijk toonmoment
Oude bossen van de Antwerpse kempen: Uitgave boek + excursies
Week van het bos Cursus heggen leggen
Nazorg en opvolging:
Na elke uitgave wordt er gepolst naar ontvangst van de landschapskrant. Er wordt
vaak een wedstrijd ingelast of een oproep. Op basis daarvan kan de respons op de
krant getoetst worden.
Ook in 2014 zullen 2 landschapskranten opgemaakt en ruim verspreid worden.
Financiering:
Basismiddelen RLDV, Onroerend Erfgoed en projectgebonden
Actie 48 Cultuurhistorische wandeling
Initiatiefnemer/trekker: RLDV
Contactpersoon: Karlien Maes
Partners: gemeenten, toeristische
clusters, terreinbeheerders (ANB,
Natuurpunt, landbouw, …), bosgroep, …
Doelgroep: brede publiek
Doelstelling: brede publiek kennis laten
maken met de cultuurhistorische waarden
van de Voorkempen
Omschrijving:Via een wandeling wordt het brede publiek ondergedompeld in de
geschiedenis van het landschap van de Voorkempen. Elk jaar wordt de wandeling in een
andere gemeenten georganiseerd;
Verloop actie
Uitgevoerd 2013
Regionaal Landschap de Voorkempen vzw
Jaarverslag 2013 100/121
N.a.v. de publicatie van het boek ‘bossen van de Kempen’ werd samen met Regionaal
Landschap Kleine en Grote Nete (RLKGN) een wandelingenreeks opgezet rond dit boek.
Er werden 3 wandelingen georganiseerd, telkens in één van de besproken bossen in het
boek. Diverse lokale partners ondersteunden de activiteit zoals ANB, bosgroep, vrienden
Zoerselbos, Kris Verheyen en Sara Adriaensens schrijvers van het boek en tal van lokale
gidsen (oa VMPA gidsen). Na de wandeling konden de aanwezigen genieten van een
lokaal streekbiertje en hapje, het boek aankopen en een persoonlijk gesprek met de
schrijvers voeren.
Wandeling Zoerselbos – 20/10/2013 - 90 tal aanwezigen (binnen werkingsgebied
RLDV)
Wandeling Grotenhout – 27/10/2013 – 60 tal aanwezigen (binnen werkingsgebied
RLKGN)
Wandeling Peerdsbos – 03/11/2013 - 30 tal aanwezigen (binnen werkingsgebied
RLDV)
wandeling Zoerselbos
Boek oude bossen van de Antwerpse
Kempen
wandeling peerdsbos wandeling peerdsbos
Financiering: Onroerend Erfgoed
Gelinkte acties
/
Regionaal Landschap de Voorkempen vzw
Jaarverslag 2013 101/121
Actie 49 Vergroening schooldomeinen (Milieu Op School; MOS)
Initiatiefnemer/trekker: RLDV in
samenwerking met MOS (milieuzorg op
school)
Contactpersoon: Tim Geuvels
Partners: gemeenten, scholen in de
Voorkempen, PIME, …
Doelgroep: scholen
Doelstelling: sensibilisatie en inrichting
‘groene’ schooldomeinen met link naar
natuur- en milieubeleving- en educatie.
Omschrijving: Veel scholen in de Voorkempen zijn gelegen binnen oude kasteel- of
kloosterdomeinen. Deze domeinen waarborgen heel wat cultuurhistorische elementen en
hebben potenties om natuur- en landschapswaarden te verhogen. Anderzijds zijn er
scholen waar weinig groen aanwezig is maar waar wel mogelijkheden liggen om mee aan
de slag te gaan. Natuurbeleving staat centraal om kinderen in contact te brengen met de
natuur. Momenteel is het volgens vraag en aanbod dat RLDV samenwerkt met scholen
maar de mogelijkheden worden onderzocht om een structurele ondersteuning te kunnen
bieden naar vergroening, speelnatuur, …
Verloop actie
Verloop actie
Uitgevoerd 2013
- Bosaanplant met school bij een particulier te Zandhoven
- Voorbereiding en overleg rond de aanleg van een glooiende oever langsheen
een waterloop bij een school in Wuustwezel om een (in samenwerking met
Bosgroep Antwerpen Noord die de uitvoering van he Bosbeheerplan begeleid)
- De MOS-subsidie is sinds 2013 naar RLDV werking verschoven. RLDV mag
3.000 euro restfinanciering bieden aan scholen voor de ondersteuning van hun
vergroeningsprojecten. Acties:
o Mariagaard (Malle): educatieve bebording + aankoop diverse
nestkasten voor bijen, insecten en vleermuizen.
o Irishof (Kapellen): uitbouw buitenklas + educatieve bebording
o Het Notedopje (Wijnegem): uitbouw buitenklas + blote voeten leerpad
o De Sleutel (Broechem): vergroening speelplaats fase 1, rondom de
zandbak.
Regionaal Landschap de Voorkempen vzw
Jaarverslag 2013 102/121
Aanplantactie bij particulier in Zandhoven
Nazorg en opvolging :
- Lokale acties met scholen worden verdergezet.
- Subsidie dossier verder afhandelen en nieuwe scholen opzoeken + projecten
opstarten.
Financiering: RLDV, Onroerend erfgoed, provincie Antwerpen
Gelinkte acties
Fout! Verwijzingsbron niet gevonden. aanplantactie autochtoon bos
Actie 41 draagvlakvorming landschapsontsnippering ecoduct de Munt
Regionaal Landschap de Voorkempen vzw
Jaarverslag 2013 103/121
3.4 RECREATIEF MEDEGEBRUIK EN NATUURRECREATIE
De Acties rond de wandelwegen-netwerken in de Voorkempen zijn niet meer als concrete
acties opgenomen. Waar zich concrete acties langsheen de wandelnetwerken aandienen
rond thema’s als landschapsverfraaiing en natuur- en milieueducatie worden deze acties
als nieuwe acties opgenomen.
De actie rond de fietskaart met natuur- en landschapslaag (zie jaarverslag 2010) werd in
2011 geschrapt uit het jaarverslag. Bij een herdruk van de TPA- kaart zijn de bos- en
natuurgebieden van ANB en natuurpunt duidelijker op de kaart weergegeven maar dit
proces vond rechtstreeks plaats tussen TPA, Natuurpunt en ANB. Voorjaar 2013 vind een
overleg tussen TPA en RLDV plaat som te kijken of RLDV nog een bijdrage kan leveren bij
de herdruk van de kaart voor 2014. Wordt deze actie concreet zal ze in jaarverslag 2012-
2013 terug opgenomen worden.
Actie 50 Kinderactiviteit op Domein De Renesse
Initiatiefnemer/trekker: vzw De
Renesse
Contactpersoon: Ines van Limbergen,
Marie Kuppens
Partners: gemeente Malle, RLDV,
Agentschap voor Natuur en Bos, TPA
Doelgroep: brede publiek
Doelstelling: Ontwikkeling
kinderactiviteit waarbij natuurbeleving- en
educatie centraal staat en waarbij het
brede publiek kennismaakt met het
Domein de Renesse met zijn
cultuurhistorische- en natuur waarden.
Omschrijving:
‘Gravin Anemoontje’ vormt het decor voor de uitwerking van een:
Kinderevenement
kinderwandelingen met vertelster
individuele wandeling aan de hand van een brochure
educatief aanbod naar scholen
parcours in speelbos
Verloop actie
Uitgevoerd 2013
schrijven verhaal van Gravin Anemoontje, door Linda Van Mieghem. Elementen uit
geschiedenis van het kasteel, park en uit de natuur vormden de basis van het
verhaal. (onder begeleiding van vzw De Renesse)
Toerisme Malle heeft, in samenwerking met vzw de Renesse, een subsidie verkregen
van TPA.
Planning opgesteld voor de uitwerking van het educatief pakket door RLDV.
Regionaal Landschap de Voorkempen vzw
Jaarverslag 2013 104/121
Nazorg en opvolging:
Uitwerking van het educatieve luik voor scholen voor september 2014.
RLDV zoekt actief mee naar een subsidiekanaal voor de aankoop van educatief
lesmateriaal (loeppotjes, zoekkaarten, …)
Promo activiteit op de zomerpicknick, 3 augustus 2013 in domein de Renesse
Financiering: TPA, gemeente Malle, basismiddelen RLDV
Gelinkte acties:
Actie 21 Domein de Renesse
Actie 51 Stripfietsroute en stripspoorlus
Initiatiefnemer/trekker: toerisme
Kalmthout en werkgroep striproute
Contactpersoon: Ines van
Limbergen/Marie Kuppens
Partners: toeristische diensten &
gemeenten: Kalmthout, Wuustwezel,
Kapellen, Brecht, Brasschaat, Schoten,
Zoersel
Doelgroep: brede publiek
Doelstelling: Door de ontwikkeling van
een belevingsvolle fietstocht mensen
laten kennismaken met de verschillende
striphelden afkomstig uit de
Voorkempen en met de ‘decors’ van de
stripverhalen die terug te vinden zijn in
natuur en landschap van de
Voorkempen.
Omschrijving: alle gemeenten hebben hun eigen ‘lokale’ stripheld of tekenaar,
bijzondere natuur-, erfgoed- en landschapswaarden uit de gemeente spelen vaak een
bijzondere rol in de stripverhalen. Door deze speciale plaatsen via een mooie en
belevingsvolle route met elkaar te verbinden kunnen mensen kennismaken met de
verschillende striphelden en genieten van natuur- en landschap van de Voorkempen. RL
de Voorkempen stimuleert het natuur- en landschapsverhaal langsheen deze route.
Verloop actie:
Uitgevoerd 2013:
STRIPROUTE:
- Opvolging werkgroep stripfietsroute (5 x bijeengekomen)
- persmoment 20/03/2013 rond de product- en communicatiemiddelen rond de
striproute
- Opvolging, verwerken teksten en nakijken input teksten voor brochures Striproute
- Organisatie persmoment: aankondiging opmaak striproute.
- Realisatie educatief rustpunt bij Ecoduct De Munt in functie van stripfietsroute en
rond het thema “Ontsnippering”.
- 2013 feestjaar: 100 jaar Willy Vandersteen feestelijke opening stripfietsroute op
7/05/2013.
Regionaal Landschap de Voorkempen vzw
Jaarverslag 2013 105/121
- Promo Striproute via website, nieuwsbrief en landschapskrant
STRIPSPOORLUS:
- Verkenning route Stripspoorlus met de betrokken Schepenen van toerisme (May
Van Thillo en Kris Kenis) en dienst toerisme van Brecht en Wuustwezel
- Uitwerking fietsroute ‘Stripspoorlus’ in een doe-boekje:
- Uitwerken van de 8 belevingspunten op de route: per belevingspunt wordt er 1
specifieke thema aangehaald rond het thema natuur, landschap of erfgoed. Op
deze belevingspunten moeten kinderen aan de hand van hun doe-boekje op zoek
gaan naar een gravure en deze overnemen in het doe-boekje.
o Inschakelen vrijwilliger voor tekeningen gravures
o Graveren van tekeningen in inox plaatsjes
- Inhuldiging Stripspoorlus op 24 juni 2013: infietsen met klas uit Brecht,
vervolgens persmoment, vervolg route met klas uit Wuustwezel.
- Promo Stripspoorlus via website, nieuwsbrief en landschapskrant
Nazorg en opvolging :
- Opvolging werkgroep Striproute
- Opvolging promo Striproute
- Uitwerken promotie Stripspoorlus (persbericht, digitale brochure voor scholen,
promo via facebook, nieuwsbrief, gemeentekrantjes, etc.)
- Kleine aanpassing aan de fietsknooppunten: drukken kleine stickertjes, doorgeven
aan de toeristische diensten.
Brochure Striproute
Educatief doe-boekje Stripspoorlus (vanaf 10
jaar)
Inhuldiging Striproute 4/05/2013
Inhuldiging Stripspoorlus 24/06/2013
Regionaal Landschap de Voorkempen vzw
Jaarverslag 2013 106/121
Financiering:
provincie Antwerpen, gemeenten
Gelinkte acties:
Actie 41 Draagvlakvorming landschapsontsnippering ecoduct de Munt
Actie 42 Educatief stripverhaal Suske en Wiske
Regionaal Landschap de Voorkempen vzw
Jaarverslag 2013 107/121
Actie 52 Zomerpicknick
Initiatiefnemer/trekker: RLDV
Contactpersoon: Marie Kuppens
Partners: diverse lokale partners
afhankelijk van thema en locatie
Doelgroep: brede publiek
Doelstelling:
Brede publieksactiviteit om bepaald
project of thema in schijnwerper te
plaatsen en zo draagvlak te vergroten
en de projectwerking en samenwerking
met partners te versterken.
Omschrijving:
Ieder jaar wordt een zomerpicknick georganiseerd samen met diverse lokale partners.
Deze publieksactiviteit richt zich op gezinnen en voorziet naast een budgetvriendelijke,
duurzame en/of biologische picknick tal van randactiviteiten voor kinderen en volwassen.
Om zo het draagvlak voor projectwerking te vergroten bij partners en bij brede publiek.
Tevens wordt aan partners een platform geboden om hun werking voor te stellen aan
een breed publiek.
Verloop actie
Uitgevoerd 2013
- De zomerpicknick 2013 ging door op zaterdag 3 augustus 2013 in het
kloosterdomein van de paters Redemptoristen in Essen.
Dit, in samenwerking met Kempens Landschap (in kader van Leader Markante
Kempen), gemeente Essen en een 16-tal lokale verenigingen.
Aansluitende thema’s zijn lopende en geplande projecten rond turfgeschiedenis,
trage wegen, weidemelk, cultuurhistorische waarden van het domein, …
In de voormiddag volgden een 30-tal mensen een cursus “zomersnoei van
fruitbomen”. Dit hield in dat er in de voormiddag 2 uur theorie werd gegeven, ’s
middags werd er gepicknickte en in de namiddag volgde nog eens 2 uur
praktijkles in de boomgaard van het domein. Deze cursus werd door RLDV
georganiseerd en begeleid door iemand van de Nationale Boomgaardenstichting.
Het programma bestond uit een gevarieerd aanbod activiteiten voor jong en oud.
Van bellen blazen en knutselactiviteiten tot begeleide rondleidingen over het
domein en de naastliggende
Anders dan vorige jaren werd dit jaar de picknick uitbesteed aan een sociaal
economiebedrijf. Er waren 600 ingeschreven picknickers.
- Het bezoekersaantal werd geschat op een 1000-tal!
Regionaal Landschap de Voorkempen vzw
Jaarverslag 2013 108/121
Sfeerbeelden zomerpicknick 2013
Nazorg en opvolging:
- Zomerpicknick 2014 gaat door in domein De Renesse in Malle op zondag 3
augustus 2014 in samenwerking met vzw Domein De Renesse, Toerisme Malle
- Begin januari worden alle verenigingen in Malle gecontacteerd voor mogelijke
deelname
- 24 april: eerste overleg ifv de organisatie
- 2de en 3de overleg volgen in mei en juni
Financiering:
Basissubsidie ANB
Ondersteuning en promotie via Provincie Antwerpen,
Kempens Landschap vzw (Projectsubsidies LEADER MarkAante Kempen)
Gemeente Essen
Draagvlakverbreding: Weidemelk
Gelinkte acties:
Actie 16 turfrelicten in beeld
Actie 55 trage wegen in Essen
Actie 31 weidemelk
Regionaal Landschap de Voorkempen vzw
Jaarverslag 2013 109/121
Actie 53 Antitankgracht educatieve en recreatieve geleiding
Initiatiefnemer/trekker:
RLDV, Toerisme Provincie
Antwerpen, Provincie
Antwerpen
Contactpersoon: Kevin
Grieten, Marie Kuppens
Partners: projectgroep ATG,
gemeenten, ANB, Onroerend
Erfgoed, VMM
Doelgroep: projectgroep
ATG, brede publiek
Doelstelling:
- Herstel landschaps-, natuur- en cultuurhistorische waarden
- natuur en landschapswaarden Antitankgracht beleefbaar maken
- draagvlak opbouwen voor en informeren over toekomstige beheeracties (vb
beheer houtkanten, ruimingen, bestrijding exoten, …)
Omschrijving:
De Antitankgracht (ATG) behoort tot de tweede fortengordel rond Antwerpen. Ze
doorkruist en verbindt Berendrecht, Stabroek, Kapellen, Brasschaat, Schoten, Brecht,
Schilde en Ranst.
De ATG vormt een aaneengesloten lint van kleine natuurelementen en habitats en sluit
plaatselijk aan bij grotere gebieden met belangrijke natuurwaarden. De Antitankgracht is
enerzijds zelf een uniek landschap met belangrijke natuur- en cultuurhistorische
waarden, anderzijds verbindt zij ook een waaier van landschappen met elkaar.
De rol die het RL kan spelen binnen het landschapsbeheerplan van de ATG is eerder
beperkt. Dit omwille van het feit dat het grootste deel van het beschermd landschap in
handen is van de VMM, waardoor enerzijds het duurzaam beheer verzekerd is en
anderzijds er weinig ruimte is voor een coördinerende rol door het RL.
RLDV is wel vertegenwoordig in de projectgroep Antitankgracht en er is samenwerking
met TPA en Provincie Antwerpen voor de recreatieve en educatieve beleving van de
Antitankgracht.
Door het plaatsen (herwaarderen) van verscheidene thematische infoborden, kunnen
recreanten naar en langs de Antitankgracht geleid worden en geïnformeerd worden over
de verschillende waarden van en langs de Antitankgracht. Bovendien kunnen de
infoborden (tijdelijke) informatie bevatten over het beheer (beheer houtkanten, regelen
waterpeil – werking sluisbunkers, ruiming van de gracht, exotenbestrijding), waardoor ze
ook een sensibiliserende en educatieve functie hebben en waardoor een draagvlak kan
gecreëerd worden voor toekomstige beheermaatregelen.
Regionaal Landschap de Voorkempen vzw
Jaarverslag 2013 110/121
Verloop actie
Uitgevoerd 2013
opmaak, druk en plaatsing van
de infoborden langsheen de anti-
tankgracht. (8 stuks)
Financiering:
Provincie Antwerpen,Toerisme
Provincie Antwerpen, Toerisme
Vlaanderen, Interreg Forten en
Linies
Gelinkte acties
Actie 3 Vleermuizen
Geplaatste staanders
3.4.1 Trage wegen
Trage wegen zijn vanuit verschillende oogpunten interessant om te behouden en te
ontwikkelen: mobiliteit, recreatie, landschappelijk en ecologisch.
Vanzelfsprekend hebben trage wegen een belangrijke mobiliteitsfunctie. Via een trage
weg geraak je met zacht vervoer (te voet, met de fiets of te paard) ter plaatse. Trage
wegen kunnen ook een functie hebben in recreatieve of functionele netwerken voor
wandelaars, fietsers of ruiters.
De landschappelijke waarde van trage wegen zit vervat in diverse aspecten. Trage wegen
kunnen in belangrijke mate het streekeigen karakter weerspiegelen door de
aanwezigheid van typische bermen, houtkanten, hagen of bomenrijen met een specifieke
samenstelling, vorm of historiek. Trage wegen zijn verweven met traditionele
gebruiksfuncties (kerkwegels, landbouwpraktijk, natuurgoederen). Trage wegen
herbergen vaak cultuurhistorische relicten aan bouwkundig erfgoed of oude weg- en
perceelsmarkeringen.
De recreatieve belevingswaarde van trage wegen kan erg groot zijn: venster op het
landschap en traditionele landgebruik. Bewust of onbewust kan je via trage wegen
genieten van een stukje landschap uit je omgeving, wat een indirect effect van respect
voor de omgeving kan bewerkstelligen.
De natuurwaarde van onverharde trage wegen heeft vooral betrekking op planten en
dieren die de weg gebruiken als permanente of tijdelijke leefplaats of als ecologische
verbinding.
Regionaal Landschap de Voorkempen vzw
Jaarverslag 2013 111/121
Actie 54 Groot Schijn – Wijnegem – Wommelgem
Initiatiefnemer/trekker: RLDV
Contactpersoon: Marie Kuppens
Partners: gemeente Wijnegem,
gemeente Wommelgem, Natuurpunt
Schijnvallei, aangelanden
Doelgroep: recreatief en functioneel
fiets- en wandelverkeer vanuit Wijnegem
en Wommelgem
Doelstelling:
- Realiseren van één of meerder trage weg verbindingen tussen de gemeenten
Wijnegem en Wommelgem
- Natuur- en landschapsbeleving van Schijnvallei mogelijk maken en optimaliseren
Omschrijving:
De Schijnvallei is onopvallend aanwezig in het landschap en voor velen onbekend (en
onbemind). Een trage weg verbinding tussen de gemeenten kan de zichtbaarheid van
deze vallei vergroten en de aandacht vestigen op de natuur- en landschapswaarden er
van.
Zowel een fietsverbinding tussen Wommelgem en het shoppingcentrum van Wijnegem
als een wandelverbinding vanuit het Park van Wijnegem, langs het natuurreservaat het
Veer, naar Wommelgem houden belangrijke potenties (mobiliteit, landschappelijk,
ecologisch) in.
Verloop actie
Uitgevoerd 2013
- Er werd door studiebureau Antea Group een ontwerpdossier opgemaakt en dit
werd door zowel gemeente Wijnegem als gemeente Wommelgem goedgekeurd.
- De bouwvergunning werd eveneens verleend.
- De aanbesteding van het dossier heeft op zich laten wachten waardoor de
aanbesteding pas in oktober gegund kon worden. Het najaar is dan te nat om de
werken te laten doorgaan. De werken zijn dus uitgesteld tot na het broedseizoen
(zomer 2014)
Nazorg en opvolging:
- Realisatie van de verbinding, uitvoering van de werken, opvolging door Antea
Group, Wommelgem en Wijnegem en RLDV
- Persmoment en inhuldiging op de dag van de Trage Weg (18-19 okt 2014)
Financiering:
Gemeenten Wijnegem en Wommelgem
Provincie Antwerpen
Regionaal Landschap de Voorkempen vzw
Jaarverslag 2013 112/121
Actie 55 Trage wegen in Essen
Initiatiefnemer/trekker:
gemeente Essen / RLDV
Contactpersoon: Marie
Kuppens
Partners: Milieuraad Essen,
landbouwers,
Natuurverenigingen, VVV
Essen, aangelanden
Doelgroep: brede publiek
Doelstelling:
- Herstel van trage wegen gecombineerd met landschapsherstel
- Beleving van natuur en landschap en cultuurhistorie (turfvaarten)
Omschrijving:
De gemeente Essen maakte samen met de vzw Trage Wegen een inventaris op van trage
wegen in de gemeente Essen. De milieuraad stelde een prioriteitenlijst op voor uitvoering
of herstel van trage wegen. De komende jaren worden projecten opgezet om deze lijst
uit te voeren. Bijzondere aandacht gaat naar toegankelijkheid van het tracé, natuur- en
landschapswaarden, cultuurhistorie en samenwerking met aangelanden (in hoofdzaak
landbouwers).
Verloop actie
Uitgevoerd 2013
- Voorbereiding uitvoeringsdossier herstel trage wegen met opmaak planning voor
2014. Wegen die in 2014 aan bod komen zijn de Heyweg (buurtweg nr. 23) en de
Hollandse – Brabantse Dreef (buurtweg nr.
Nazorg en opvolging:
Regionaal Landschap de Voorkempen vzw
Jaarverslag 2013 113/121
- Heyweg: overleg met eigenaars: voorstel plan en terreinbezoek, vastleggen
definitief plan, uitvoering voor najaar 2014
- Hollandse – Brabantse Dreef: terreinbezoek en aanplant 2014
- Gemeente zal instaan voor het onderhoud
Financiering:
Gemeente Essen, samenwerkingsovereenkomst
Gelinkte acties:
Actie 16 Turfrelicten in beeld
Actie 23 Domein Hemelrijk en omgeving
Actie 34 Dreefherstel en aanplant Hemelrijk – station - sportpark
Actie 56 Trage wegen in Zandhoven
Initiatiefnemer/trekker:
RLDV
Provincie Antwerpen
Contactpersoon:
Marie Kuppens
Partners: gemeente
Zandhoven, aangelanden
Doelgroep: zachte recreatie
Doelstelling:
- Herstel van trage
wegen gecombineerd
met landschapsherstel
- Beleving van natuur en
landschap en
cultuurhistorie
Omschrijving:
In 2007 werd er een inventaris opgemaakt van trage wegen in de gemeente Ranst.
Samen met de gemeente Ranst worden kansen en knelpunten omgezet in projecten
waarbij aandacht gaat naar toegankelijkheid van trage wegen, herstel/versterken van het
landschap, aandacht voor natuurwaarden en sensibilisatie voor gebruikers.
Verloop actie
Uitgevoerd 2013
- Voorbereiding uitvoeringsdossier en subsidieaanvraag ifv draagvlakverbreding :
herstel verbinding tussen deelgemeenten Pulle en Pulderbos: dit werd niet
goedgekeurd
- Voorbereiding uitvoeringsdossier en subsidieaanvraag DMN : herstel verbinding
tussen deelgemeenten Pulle en Pulderbos: dit werd goedgekeurd
Nazorg en opvolging:
- Overleg partners en betrokkenen
- Opmaak landschapsplan
- Uitvoering herstel trage weg en groene infrastructuur
Regionaal Landschap de Voorkempen vzw
Jaarverslag 2013 114/121
- Overleg met gemeente en partners omtrent andere trage wegen projecten
Financiering:
- Subsidie provincie Antwerpen DMN
- gemeente Zandhoven
Actie 57 Trage wegen in Malle
Initiatiefnemer/trekker:
RLDV
Provincie Antwerpen
Contactpersoon:
Marie Kuppens
Partners: gemeente Malle,
aangelanden
Doelgroep: zachte recreatie
Doelstelling:
- Herstel van trage
wegen gecombineerd
met landschapsherstel
- Beleving van natuur en
landschap en
cultuurhistorie
Omschrijving:
Opmaak van een inventaris van Trage wegen in samenwerking met vrijwilligers en de
gemeente Malle. Op basis van deze inventaris wordt een prioriteitenlijst opgesteld en
worden in de toekomst concrete projecten opgezet.
Verloop actie
Uitgevoerd 2013
- Verdere actualisatie van padenplan 2007 door vrijwilligers op basis van de nieuwe
inventarisatiefiche
- Overleg met Trage Wegen vzw en gemeente Malle ifv de opmaak en uitvoering
van een trage wegen beleid. In navolging van dit overleg werd door Trage Wegen
vzw een prijsofferte opgesteld voor het opstellen en uitvoeren van een trage
wegenbeleid in bepaalde delen van gemeente Malle. Dit werd niet omwille van
budgettaire redenen niet goedgekeurd door het schepencollege.
Nazorg en opvolging
Gemeente bekijkt nog of ze een voorbeeldtraject willen uitwerken
Financiering:
- gemeente Malle
- samenwerkingsovereenkomst
Regionaal Landschap de Voorkempen vzw
Jaarverslag 2013 115/121
Actie 58 Trage wegen in Ranst
Initiatiefnemer/trekker:
RLDV / gemeente Ranst
Contactpersoon: Marie
Kuppens
Partners: Milieuraad Ranst,
Documentatieraad Ranst
Doelgroep: bewoners van
Ranst en omgeving
Doelstelling:
- Herstel van trage
wegen gecombineerd
met landschapsherstel
- Beleving van natuur en
landschap en
cultuurhistorie
Omschrijving:
In 2007 werd er een inventaris opgemaakt van trage wegen in de gemeente Ranst.
Samen met de gemeente Ranst worden kansen en knelpunten omgezet in projecten
waarbij aandacht gaat naar toegankelijkheid van trage wegen, herstel/versterken van het
landschap, aandacht voor natuurwaarden en sensibilisatie voor gebruikers.
Verloop actie
Uitgevoerd 2013
- Verderzetten verkenning en voorbereiding opmaken uitvoeringsgerichte projecten.
(link met het project speelgroen Ranst dat voorbereid wordt in 2014)
- Sensibilisatie
- Inventaris trage wegen is doorgestuurd naar gemeente.
Nazorg en opvolging
Trage wegen worden mee opgenomen in de mate van het mogelijke in het project
speelgroen ranst dat in voorbereiding is.
Gemeente bekijkt nog of ze een trage weg willen opnemen als voorbeeldproject
Financiering:
Basismiddelen gemeente Ranst
Gelinkte acties
Actie 7 Knotbomen
Regionaal Landschap de Voorkempen vzw
Jaarverslag 2013 116/121
4 Verplichte acties
4.1 Landschapskrant Er werden 2 landschapskranten uitgegeven die bus aan bus verdeeld werden in het
werkingsgebied van Regionaal Landschap de Voorkempen (178 000 exemplaren).
De landschapskrant informeert de inwoners over projecten en activiteiten van het
regionaal landschap en bezorgt ook informatie over (beheer van) natuur en landschap uit
de streek.
De landschapskrant is steeds volgens eenzelfde stramien opgebouwd. Op de eerste
pagina het voorwoord van de voorzitter en een sprekende foto van de aandachtssoort of
sprekende landschapsfoto uit ons werkingsgebied. De tweede pagina bevat telkens 2
rubrieken: in beeld en een bespreking van de aandachtssoort liefst gekoppeld aan een
activiteit om de soort te beleven. In Beeld geeft met enkele sfeerfoto’s een beeldverslag
van voorbije activiteiten en projecten. Op de derde pagina worden de lopende
(opstartende) projecten voorgesteld. De laatste pagina geeft een overzicht van de
geplande activiteiten en een beknopte kalender.
De voorjaarseditie van 2013 werd voor eenmaal anders aangepakt. Per gemeente
hebben we één belangrijk project van de laatste jaren uitgelicht in beeld en tekst. Als
coverbeeld kozen we voor één van de grotere projecten van de afgelopen jaren, De
Brechtse Heide.
(Cover Landschapskrant Lente 2013: Brechtse Heide - copyright: Kobe Van Looveren)
Regionaal Landschap de Voorkempen vzw
Jaarverslag 2013 117/121
Tabel 11
lente 2013
Cover p.1 Voorwoord door voorzitter Rik Röttger, Welkom bij RLDV
midden p.2
en p.3
Overzichtskaart werkingsgebied RLDV “Wat doet het Regionaal
Landschap?” en waar: - BEZALI: Aanplant in Reigersbos - Essen: Land- en tuinbouwers zijn stuwende kracht van het landschap - Kalmthout: Turfrelicten in beeld
- Wuustwezel: Dreefherstel van de Gasthuisdreef - Brecht: Landbouwers doen aan landschapsbeheer
- Zoersel: Aanplant hoogstamboomgaard Malle: Aanplant houtkanten en bomerij door landschapsteam - Zandhoven: Fauna-akkers - Schilde: in de bres voor zwaluwen - Ranst: Knotteam in actie - Wommelgem: Excursie Schijnvallei - Wijnegem: Aanplantactie met leerlingen
- Deurne: Bijzondere picknick in het Rivierenhof - Brasschaat: Peerdsbos in de kijker - Schoten: Striproute - Kapellen: Domein Oude gracht - Stabroek: terug in de tijd
backcover p.4
Project Natuur en Landschap: Buitengewone plekjes oproep aanmelden plekjes Activiteiten: FortiZon Fietsen langs Turfvaarten, venen en vennen Zomerpicknick Dag van het Park
+ Actviteitenlijst
Voor de opmaak van de herfsteditie grepen we terug naar het oude stramien, maar dan
in een fris jasje gestoken. De opmaak werd aangepast en zo werd deze herfsteditie een
schot in de roos. herfst 2013
Cover p.1 Voorwoord voorzitten Rik Röttger, Welkom bij RLDV
Midden p.2 + p.3
In beeld: Zomerpicknick Project Natuur en Landschap: - Monitoring Fauna-Akkers - Turfrelicten in Beeld - Buitengewone Plekjes oproep stemronde Recreatie:
- aankondiging Stripsspoorlus - Nieuwe publicatie: ABC van de Turf
Backcover p. 4
Activiteiten: - Melk van hier: praatcafé - Waterconservering: feestelijk toonmoment
- Oude bossen van de Antwerpse kempen:
Uitgave boek + excursies - Week van het bos - Cursus heggen leggen
Regionaal Landschap de Voorkempen vzw
Jaarverslag 2013 118/121
(Cover Landschapskrant najaar 2013 - Veenpluis - copyright: Yves Adams)
4.2 Vormingsactiviteiten Vele initiatieven en acties van het regionaal landschap omvatten een belangrijk luik
sensibilisatie en educatie van de betrokken doelgroepen (overlegmomenten met
landbouwers, natuurverenigingen, WBE, toeristische verenigingen, milieuambtenaren,
gemeenten, jeugdverenigingen, bewoners, vrijwilligers…). Daarnaast worden er ook
verschillende vormingsactiviteiten voor een breder publiek georganiseerd. Een aantal
vormingsactiviteiten die georganiseerd werden in 2013 zijn weergegeven in Tabel 12.
Tabel 12: vormingsactiviteiten 2013
datum omschrijving aantal
deelnemers
Rol RLDV
09/02 ANKONA-studiedag 300 standhouder fauna-akkers
en buitengewone plekjes
27/04 Workshop aanleg en
onderhoud fauna-akkers
29 Organisator ism RLKGN
04/05 Workshop aanleg en
onderhoud fauna-akkers
14 organisator
07/05 persmoment opening
striproute
200 medeorganisator
03/06 Dag van de regionale
landschappen (thema
ontsnippering)
140 Organisator ism
Antwerpse RL
24/06/2013 Persmoment stripspoorlus 40 medeorganisator
23/06/2013 Dag van de Turf 80 (uitgeregend
die dag)
organisator
13/02/2013 beheercommissie Brechtse 15 organisator
Regionaal Landschap de Voorkempen vzw
Jaarverslag 2013 119/121
Heide
09/06/2013 Fietstocht Brechtse Heide 17 organisator
22/06 Workshop monitoring
fauna-akkers
12 Organistor ism Natuurpunt
Studie
20 en 21/07 Fortizon:
natuurervaringsweekend
schijnvallei en vleermuizen
24 Organisator ism
werkgroep Fort Oelegem
van natuur2000 en
Provincie Antwerpen
3/08/2013 Cursus zomersnoei 15 Organisator ism Nationale
Boomgaardenstichting
17 en 18/08 Fortizon:
natuurervaringsweekend
schijnvallei en vleermuizen
24 Organisator ism
werkgroep Fort Oelegem
van natuur2000 en
Provincie Antwerpen
20/10/2013
en
03/11/2013
cultuurhistorische
wandeling: bossen in de
Kempen
120 medeorganisator ism
provincie Antwerpen, ANB,
vrienden Zoerselbos…
Najaar 2013 Worldcafe melk van hier 40 organisator
22/11/2013 waterconservering 30 organisator
22/11/2013 Boekvoorstelling
verdwenen venen en
plaatsing eerste veenpaal
180 organisator
05/12/2013 beheercommissie Brechtse
Heide
20 organisator
12/09/2013 Fietstocht langs
turfvaarten
15 medeorganisator
13/02/2013 Knotten knoteiken –
opleiding knotteam
5 organisator
18/12/2013 Cursus heggen vlechten 15 organisator
4.3 Publieksactiviteiten In 2013 was RLDV organisator of medeorganisator van verscheidene evenementen. Een
overzicht wordt gegeven in tabel 13.
Tabel 13
datum thema aantal
deelnemers
rol RL d eVoorkempen
27/05 dag van het park
Zoersel
100 medeorganisator
27/5 dag van het park
Schoten
50 deelnemer
Juni 2013 Fietstocht Brechtse
Heide
17 Organisator ism VVV Brecht
23/06/2013 Dag van de turf 80 Organisator ism betrokken
gemeenten
1/09/2013 prominant deelnemer
03/08/2013 zomerpicknick Essen 1000 organisator
20/11/2013 Cultuurhistorische
wandelingen Zoerselbos
90 organisator
03/11/2013 Cultuurhistorische
wandelingen Peerdsbos
30 organisator
12/09/2013 Fietstocht langs
turfvaarten
15 medeorganisator
Regionaal Landschap de Voorkempen vzw
Jaarverslag 2013 120/121
22/11/2013 Boekvoorstelling
verdwenen venen en
plaatsing eerste
veenpaal
180 organisator
Regionaal Landschap de Voorkempen vzw
Jaarverslag 2013 121/121
5 Financiering
5.1 Jaarrekening 2013
Een gedetailleerde jaarrekening is opgenomen in de bijlage.