Jaarverslag 2010
-
Upload
woningstichting-leusden -
Category
Documents
-
view
240 -
download
5
description
Transcript of Jaarverslag 2010
Jaarverslag 2010
woningstichting leusden
Jaar
vers
lag
2010
•
1het
maatschappeliJk
rendement
2kengetallen
en samenvatting
3raad van
toezicht
4algemeen
beleid
5stakeholders
6Financieel:
rendement
en vermogen
7vastgoed
8dienstverlening
9bedriJF
10balans
11winst- en
verliesrekening
12kasstroomoverzicht
13waarderingsgrondslagen
14toelichting
op de balans
15toelichting
op de winst- en verliesrekening
Jaarverslag 2010
woningstichting leusden
1 het maatschappeliJk
rendement
2 kengetallen en
samenvatting
2.1 Kengetallen
2.2 Samenvatting
3 raad van toezicht
3.1 Inleiding
3.2 Visie, reikwijdte en
toezichtkader
3.3 Profiel Raad van Toezicht
3.4 Integriteit en onverenigbaarheid
3.5 Samenstelling en persoonlijke
gegevens Raad van Toezicht
3.6 Persoonlijke gegevens
directeur/bestuurder
3.7 Remuneratiebeleid
3.8 Functioneren bestuurlijke
organisatie (Raad van
Toezicht en bestuur)
3.9 Visie op termijn
4 algemeen beleid
4.1 Missie
4.2 De missie in de praktijk
4.3 Juridische structuur
4.4 Strategische positionering
van de organisatie
5 stakeholders
5.1 Samenwerking en afspraken
met stakeholders
6 Financieel:
rendement en
vermogen
6.1 Algemeen
6.2 Wat willen we bereiken?
6.3 Waar sturen we op?
6.4 Begroting 2011
7
9
9
11
19
19
20
21
21
23
24
24
24
25
27
28
29
29
31
31
35
35
36
36
37
100
100
101
101
102
102
103
105
106
106
107
107
108
108
109
110
111
113
113
114
122
124
124
126
127
128
131
133
37
41
42
45
45
46
49
51
55
57
60
63
63
64
70
72
77
79
80
88
91
91
91
93
93
95
96
97
98
6.5 Investeringen
6.6 Liquiditeitspositie
6.7 Meerjarenbegroting
6.8 Vermogensontwikkeling en
waardeontwikkeling van de
vastgoedportefeuille
6.9 Vermogen algemeen
6.10 Solvabiliteit
6.11 Rendementsontwikkeling
6.12 Meerjarenontwikkeling
6.13 Risicomanagement
6.14 Treasury
6.15 Fiscaal beleid
7 vastgoed
7.1 Algemeen
7.2 Projectontwikkeling
7.3 Onderhoudsuitgaven
7.4 Planmatig onderhoud en
schilderwerk
7.5 Portefeuillemanagement:
Overzicht vastgoed in bezit
en beheer
7.6 Strategisch voorraadbeleid
7.7 Mutaties woningbezit
7.8 Huurprijsbeleid en betaalbaarheid
van de woningen
8 dienstverlening
8.1 Algemeen
8.2 Woonvisie
8.3 Maatschappelijk vermarkten
van de woningvoorraad
8.4 Woonruimteverdeling
8.5 Mutaties: Kopen en verkopen
(zie ook strategische projecten)
8.6 Mutaties: Verhuurvoorraad en
nieuwbouw
8.7 Woningruil en doorschuiven
8.8 Huisvesting vluchtelingen,
statushouders en andere
bijzondere doelgroepen
Jaar
vers
lag
2010
inhoud
•
5165
135
135
136
141
143
145
147
147
149
153
154
155
155
156
156
156
156
159
159
160
163
163
164
100
100
101
101
102
102
103
105
106
106
107
107
108
108
109
110
111
113
113
114
122
124
124
126
127
128
131
133
8.9 Dagelijkse leefbaarheid en
beheren
8.10 Dagelijks onderhoud
8.11 Bewonersoverlast, bemiddeling,
bijzondere problemen van
bewoners
8.12 Contact met huurders
8.13 Voorlichting
8.14 In gesprek met de klant
8.15 Sponsoring
8.16 Veranderingen aan het
gehuurde incl. WMO
8.17 Onderhoudsabonnement
8.18 Vereniging van eigenaren (VvE)
8.19 Extra diensten: glasverzekering
en rioolfonds
8.20 Complexgewijze service
8.21 Woongerelateerde diensten
8.22 Huurachterstanden, incasso,
ontruimingen
8.23 Woonfraudebeleid
8.24 Kwaliteit van de dienstverlening
en KWH110
8.25 Geschillencommissie
9 bedriJF
9.1 Algemeen
9.2 Personeel en Organisatie (HRM)
9.3 Communicatie
9.4 Ondernemingsraad
9.5 ICT
9.6 Bedrijfsvoering FEZ
9.7 Huisvesting Woningstichting
Leusden
10 balans
11 winst- en
verliesrekening
12 kasstroomoverzicht
13 waarderings-
grondslagen
13.1 Algemene grondslagen
13.2 Grondslagen voor de waardering
van activa en passiva
13.3 Grondslagen voor bepaling
van het resultaat
13.4 Belangrijke inschattingen
ten aanzien van waardering
en resultaatbepaling
13.5 Grondslag kasstroomoverzicht
14 toelichting op
de balans
14.1 Materiële vaste activa
14.2 Financiële vaste activa
14.3 Voorraden
14.4 Vorderingen
14.5 Liquide middelen
14.6 Eigen vermogen
14.7 Voorzieningen
14.8 Langlopende schulden
14.9 Kortlopende schulden
14.10 Niet in de balans opgenomen
rechten en verplichtingen
15 toelichting op
de winst- en
verliesrekening
15.1 Bedrijfsopbrengsten
15.2 Bedrijfslasten
15.3 Financiële baten en lasten
15.4 Vennootschapsbelasting
Accountsverklaring
Jaar
vers
lag
2010
het
maats
chappelijk
rendem
ent
•
7165
Woningstichting Leusden is een actief, onder-
nemend bedrijf met een maatschappelijke
doelstelling.
Het beantwoorden van de vraag of Woning-
stichting Leusden voldoende maatschap-
pelijke meerwaarde heeft gecreëerd in 2010
is een hachelijke onderneming. Er is geen
eenduidige meetlat. Maatschappelijke winst
kunnen we niet goed in geld uitdrukken.
Geld is voor ons vooral een middel om maat-
schappelijke doelen te bereiken. We gaan
daar buitengewoon zorgvuldig mee om.
Om ons maatschappelijk rendement te reali-
seren hanteren we een vaste strategie zoals
verwoord in onze missie.
Resultaten behalen we bij een huurder die
tevreden is met de woning, bij een goede
betalingsregeling, maar ook bij het realiseren
van maatschappelijk vastgoed.
We zijn een gezonde en sterke organisatie.
We kunnen veel aan en we doen veel.
Het antwoord op de principiële vraag of we
gezien onze missie de goede dingen doen
en die dingen goed doen, is tijd- en plaats-
gebonden. In dit verslag geven we weer wat
onze inspanningen in 2010 waren.
Op basis van de visie heeft Woningstichting
Leusden een goed jaar achter de rug. We
hebben gestaag verder kunnen werken aan
de grote ontwikkelportefeuille waarin het
project multifunctionele centra een steeds
steviger project werd in alle opzichten. Ook
de projecten De Biezenkamp, Tabaksteeg.
Groot Agteveld en ’t Zicht werden substan-
tieel verder gebracht.
De bedrijfsvoering is verstevigd. ICT projec-
ten zijn opgepakt.
De afdeling Woondiensten slaagde erin een
aanzienlijke verhoging aan te brengen in het
verkoopprogramma en te werken aan de
verbetering van de kwaliteit van de dienst-
verlening.
Blijvend probleem is het woningmarkttekort.
We worden geremd door diverse overheden
die onvoldoende willen en kunnen. Dit tekort
is niet alleen pijnlijk voor de groepen starters
en ouderen die in de knel zitten. Eind 2009
is in SWEV verband duidelijk geworden dat
er een aanzienlijk tekort is voor bijzondere
groepen (gehandicapten). Verwacht mag
worden, dat over deze groepen ook presta-
tieafspraken met de lokale en regionale over-
heden gemaakt kunnen worden
De indruk bij Woningstichting Leusden is
dat het Nederlandse volkshuisvestingsbeleid
drastisch herziening behoeft; koop- en huur-
markt sluiten niet aan, de EU-regels geven
er aanleiding toe dat een complete doelgroep
in de kou blijft staan. Er is onredelijkheid en
ongerijmdheid in de subsidiesystemen van
koop en huur, het beleid ten aanzien van
onrendabele toppen is niet langer houd-
baar, het huurbeleid leidt niet tot een goede
differentiatie, woonruimteverdeling leidt tot
een overmaat aan inschrijvingen tegenover
een zeer beperkte beschikbaarheid van
woningen. Woningstichting Leusden zal zich
in 2011 beraden op het beleid.
het maatschappeliJk rendement1
Jaar
vers
lag
2010
kengeta
llen e
n s
am
enva
ttin
g
•
9165
vastgoed
Woningen/woongebouwen
Aantal verhuureenheden (VHE)
in beheer 2.654 2.625 2.580 2.578 2.555
in voorraad 0 1
in exploitatie 2.588,0 2.562,5 2.546,5 2.557,5 2.555,0
Gemiddelde WOZ-waarde per VHE 210.073 206.243 198.384 185.172 174.946
Bedrijfsonroerend goed (BOG) m2
in exploitatie 1.995 1.995 1.292 1.292 955
Mutaties in het woningbezit
Aantal opgeleverd 63 66 26 41 0
Aantal gekocht 3 7 3 0 0
*Aantal verkocht 38 19 27 18 5
Aantal gesloopt 0 8 0 0 0
Totaal mutaties 28 46 22 23 -5
*Specificatie aantal verkopen
Meerkeuzewoningen (MKW) - Koopgarant 36 13 23 15 5
Terugkoopregeling (TKR) - Koopgarant 0 6 3 0 0
Overige verkopen 2 0 1 3 0
Totaal verkopen 38 19 27 18 5
Aantal woningen naar huurprijsklassen
(volgens huurprijsklassen BBSH)
Goedkope huur (tot € 357,37) 216 228 226 229 238
Betaalbare huur 1.880 1.900 1.887 1.867 1.871
Dure huur (meer dan € 548,18) 558 497 467 482 446
Totaal aantal woningen 2.654 2.625 2.580 2.578 2.555
onderhoud
Kosten niet-planmatig onderhoud/VHE 218 217 225 228 214
Kosten planmatig onderhoud/VHE 759 868 1.065 914 812
Totaal kosten onderhoud/VHE 977 1.085 1.290 1.142 1.026
Prijs/kwaliteitsverhouding
Gemiddeld aantal punten WWS per VHE 147 147 147 147 146
Gemiddelde netto-huurprijs per jaar / VHE 5.776 5.665 5.521 5.479 5.401
2.1
kengetallen
kengetallen en samenvatting2
2010
2009
2008
2007
2006
dienstverlening
Aantal ingeschreven woningzoekenden 2.863 2.552 2.375 2.270 1.952
Aantal mutaties 190 195 211 213 224
Mutatiegraad in % 7,2 7,4 8,2 8,3 8,8
Acceptatiegraad in % 69,0 49,8 67,1 58,1 59,5
Huurachterstand zittende huurders in % 0,5 1,1 0,4 0,5 0,6
Huurderving in % 0,5 0,6 0,3 0,4 0,9
Financiën
Vermogen en rendement
Solvabiliteit in % 8,1 7,6 11,3 11,7 14,6
Liquiditeit 0,3 2,0 1,9 0,5 1,3
Rentabiliteit eigen vermogen in % 7,9 -26,6 15,7 -21,1 4,2
Rentabiliteit vreemd vermogen in % 3,2 3,5 4,4 4,6 4,9
Rentabiliteit totaal vermogen in % 3,2 0,0 4,5 0,5 4,4
Balans en winst- en verliesrekening
Eigen vermogen/VHE 5.029 4.706 6.421 5.896 7.493
Totaal opbrengsten/VHE 6.446 6.132 6.010 6.062 5.569
Financiële baten en lasten/VHE -1.267 -1.325 -1.513 -1.643 -1.824
Jaarresultaat/VHE 370 -1.706 499 -1.572 304
personeel
*Aantal medewerkers in dienst per ultimo 33 36 34 29 31
Gem. aantal formatieplaatsen (incl. inhuur) 32,1 31,5 28,7 28,1 28,1
Gem. aantal formatieplaatsen per 1000 VHE 12,1 12,0 11,1 10,9 11,0
Ziekteverzuim in % 5,5 2,7 1,4 1,3 1,1
2010
2009
2008
2007
2006
Toelichting kengetallen
• Rentabiliteit Eigen Vermogen =
(resultaat na belastingen) /
(eigen vermogen begin boekjaar)
• Rentabiliteit Vreemd Vermogen =
(rentelasten leningen) / (gemiddeld saldo
* Met ingang van 2002 werkt een aantal medewerkers voor meerdere corporaties.
Dit zijn de woningstichtigen: Barneveld, Leusden, Nijkerk, Vallei Wonen in Woudenberg.
langlopende schulden in boekjaar)
• Rendement Totaal Vermogen =
(resultaat na belastingen + rentelasten
leningen) / (gemiddeld saldo totaal ver-
mogen in boekjaar)
2.2
samenvatting
In deze samenvatting leest u de belangrijk-
ste punten uit het jaarverslag van Woning-
stichting Leusden over 2010. Hierbij wordt
ingegaan op de missie, het daaruit voort-
vloeiende beleid en de concrete activiteiten
van de woningstichting. Dit is toegespitst op
de vier kernactiviteiten van Woningstichting
Leusden, namelijk vermogensbeheer, vast-
goed, dienstverlening aan onze doelgroepen
en bedrijfsvoering.
Missie
Woningstichting Leusden is een zelfstandige
woningcorporatie, die uitsluitend werkzaam
is in de gemeente Leusden. We werken aan
‘goed wonen’ voor Leusdenaren, in het bij-
zonder voor diegenen die daar zelfstandig in
onvoldoende mate kunnen voorzien. Het is
onze overtuiging dat we het beste kunnen
bijdragen aan het verhogen van de kwali-
teit van het wonen, als we onze aandacht
op één gemeente richten. We zijn er verder
van overtuigd dat een kleine, professionele
organisatie het meest adequaat kan inspe-
len op lokale ontwikkelingen en omstandig-
heden. Vermogensbeheer, investeren en
desinvesteren in vastgoed, dienstverlening
aan de doelgroepen en bedrijfsvoering zijn
kernactiviteiten. Alles draait om maatschap-
pelijk ondernemerschap: Woningstichting
Leusden wil elke activiteit maatschappelijke
meerwaarde geven.
Vermogensbeheer
Voor het vermogensbeheer dient er sprake te
zijn van continuïteit op basis van een maat-
schappelijk rendement. Er wordt dus niet ge-
streefd naar een zo hoog mogelijk financieel
rendement. Het rendement moet voldoende
zijn om met een gezonde bedrijfseconomi-
sche basis het ondernemingsplan te kunnen
uitvoeren.
Het bezit van Woningstichting Leusden ver-
tegenwoordigt een grote waarde. Het bewa-
ken en zo goed mogelijk uitbouwen van dit
vermogen en het dienstbaar stellen aan de
volkshuisvesting ziet Woningstichting Leus-
den als een core business. Het dienstbaar
stellen van het vermogen aan de volkshuis-
vesting is voor Woningstichting Leusden in
toenemende mate een actieve inzet. We
verkopen bezit waar een volledige deelname
niet nodig is en we verwerven, ontwikkelen
en nemen deel aan eigendom daar waar
een positief volkshuisvesting resultaat kan
worden geboekt.
Over het jaar 2010 is een positief resultaat
van bijna 1,0 mln. behaald. Dit is na verwer-
king van de effecten van de vennootschaps-
belasting over 2008 tot en met 2010 als
gevolg van invoering van de integrale belas-
tingplicht per 1 januari 2008 voor woning-
corporaties.
Woningstichting Leusden voert een actief
financieel beleid om huidige investerings-
projecten mogelijk te maken door:
• een gedoseerd en gericht verkoopbeleid
van bestaande woningen, waarbij de
vrijkomende middelen en boekwinsten
gebruikt worden voor de financiering van
nieuwe projecten.
• de bouw van huurwoningen te combine-
ren met koopwoningen.
• het benutten van het verschil tussen be-
drijfswaarde en historische kostprijs.
De totale investeringen in materiële vaste
activa bedroegen in 2010 totaal € 30,1 mln.
(2009: € 13,3 mln.). Het saldo van investerin-
gen en desinvesteringen over 2010 bedraagt
€ 30,0 mln. Hieruit blijkt dat Woningstichting
Leusden flink investeert in de toekomstige
vastgoedpositie. In de investeringen in activa
neemt maatschappelijk vastgoed, zoals de
bouw van multifunctionele centra en woon-
zorgcomplexen, een belangrijke plaats in.
Wij verwachten dat woningcorporaties in
de toekomst scherper worden beoordeeld
op hun maatschappelijke prestaties. Om
die te realiseren, beheren en investeren we
in een vastgoedportefeuille. In de rol van
vastgoedondernemer probeert de woning-
stichting zo efficiënt en doelmatig mogelijk
om te gaan met haar schaarse middelen.
Maatschappelijk investeren betekent vrijwel
automatisch een lager economisch rende-
Jaar
vers
lag
2010
kengeta
llen e
n s
am
enva
ttin
g
•
11165
ment. De woningstichting doet dit bewust
om maatschappelijke doelstellingen te be-
reiken. Dit effect komt tot uitdrukking in het
‘beleidseffect’: dit is het neerwaartse effect
op het rendement als gevolg van het geko-
zen huur- en leefbaarheidsbeleid.
Het gemiddelde beleidseffect over de af-
gelopen 3 jaren is 1,7%. Dit is iets boven
het gemiddelde niveau. Dit betekent dat de
totale investeringen in huur- en leefbaar-
heidsbeleid van Woningstichting Leusden
hoger is dan het landelijk gemiddelde. (op
basis van Aedex benchmark)
Vastgoed
Dit is een van de vier kernactiviteiten van
Woningstichting Leusden: het bouwen, be-
heren en exploiteren van vastgoed of alge-
mener gesproken de gebouwde omgeving,
van oorsprong woningbouw. De laatste
jaren mede op verzoek van de samenleving
breder geïnterpreteerd naar maatschappelijk
vastgoed. Door middel van het juiste vast-
goed willen we meerwaarde aan de samen-
leving geven. Vastgoed is een buitengewoon
krachtig middel om kwaliteit toe te voegen
aan de samenleving. We hebben ons op dit
terrein gespecialiseerd. We treden vooral op
als opdrachtgever: uitvoerende werkzaam-
heden worden verricht door gespecialiseer-
de bedrijven.
Woningstichting Leusden doet er alles aan
om de spanning op de lokale woningmarkt te
verminderen, hoewel het helaas niet moge-
lijk is om de woningproductie te versnellen.
In het nieuwbouwprogramma is wel zoveel
mogelijk rekening gehouden met de laatste
demografische ontwikkelingen en de ont-
wikkelingen op het gebied van de huisves-
ting van bijzondere doelgroepen. Hierin zijn
dus, naar verwachting, voldoende senioren-
woningen opgenomen. De woningstichting
overlegt regelmatig met gemeente en zorg-
instellingen over het aanpassen van het
bouwprogramma aan de nieuwste inzichten.
Daarbij hoort het ontwikkelen van wooncon-
cepten als wonen met zorg en woonvormen
voor starters.
In de diverse werkgroepen waarbij gemeente
en woningstichting gezamenlijk optrekken,
draait in feite alles om het creëren en op peil
houden van een goed woonklimaat. Dat is
ook waar het om gaat bij de nieuwbouw- en
herstructureringsplannen voor De Biezen-
kamp en Tabaksteeg, tot en met het aspect
van duurzaam bouwen. Vanwege dezelfde
kwaliteitsaspecten bemoeit Woningstichting
Leusden zich actief met architectuur en ste-
denbouw in diverse ontwikkelingsprojecten.
Wij willen namelijk bouwconcepten realise-
ren die goed zijn afgestemd op de behoeften
van doelgroepen. Dat stelt hoge eisen aan
de kwaliteit van Woningstichting Leusden als
opdrachtgever en sparringpartner.
We kunnen het doel van Woningstichting
Leusden, met betrekking tot vastgoed, als
volgt omschrijven: Het beheren van de hui-
dige circa 23% van de woningen in Leusden,
bestaande uit sociale huurwoningen en vrije
sector huurwoningen en dit uitbreiden tot
30% van de Leusdense voorraad, bestaan-
de uit goedkope koop- en huurwoningen
bestemd voor de te onderscheiden doel-
groepen in de vorm van adequate wooncon-
cepten, goed passend bij de actuele behoef-
te van de doelgroep evenals het ontwikkelen
van vastgoed om dit vorm te geven.
Projectontwikkeling
Vernieuwing van de voorraad specifiek voor
Woningstichting Leusden is een permanente
opgave. Breder gezien willen we betrokken
zijn bij alle belangrijke ontwikkelprojecten in
Leusden.
Een aantal thema’s staan centraal in de
projecten voor Woningstichting Leusden:
• Duurzaamheid.
• Multifunctioneel centrum: het realiseren
van goede onderwijsvoorzieningen voor
de komende generaties.
• De Biezenkamp: het realiseren van een
woonzorgzone.
• Achterveld: het realiseren van een nog
‘dorpsere’ omgeving.
• Starterwoningen.
• Woningen waar voor ouderen zorg
geleverd kan worden.
• Woningen en voorzieningen voor men-
sen die niet geheel zelfredzaam zijn.
• Het bijdragen in stedenbouw en archi-
tectuur zodat een gebouwde omgeving
wordt gerealiseerd waarmee Leusden
een steviger identiteit krijgt.
Lopende projecten 2010
’t Zicht De gronden voor woningbouw op
het RWA-terrein zijn eind 2010 geleverd aan
de woningstichting. Het project is medio
2010 aanbesteed. De huidige prognose is
om in mei van 2011 met de bouw te starten.
De oplevering is voorzien in het vroege
voorjaar van 2013.
Tabaksteeg De voortgang van het project
Tabaksteeg is in het verslagjaar verder ge-
vorderd. Het plan Tabaksteeg omvat in totaal
183 sociale huurwoningen in verschillende
categorieën. In het laatste deelplan worden
in totaal 51 sociale huurwoningen evenals
een ABWZ-project gerealiseerd. In het voor-
jaar van 2010 is gestart met de bouw. In
het verslagjaar is hoofdzakelijk gewerkt aan
de bouw van deze woningen. In het laatste
deelplan is door de woningstichting veel
aandacht worden besteed aan jongerenhuis-
vesting. Daarnaast treedt Woningstichting
Leusden op als ontwikkelaar en beheerder
van multifunctioneel centrum Antares in
het plan Tabaksteeg. Met de bouw van het
complex is in april 2009 gestart. Het gebouw
zal rondom 1 april 2011 in zijn geheel in
gebruik zijn genomen.
De nieuwe Biezenkamp In het plan De Bie-
zenkamp komen ongeveer 370 woningen
waarvan ca. 118 sociale huurwoningen. De
bouw wordt gefaseerd over een periode van
6 jaar. Dit houdt in dat de oplevering van het
totale project is voorzien voor 2015. Naast
woningen zijn scholen, een gezondheids-
centrum en welzijnsvoorzieningen gepland
en wordt het bestaande winkelcentrum
vernieuwd. In het verslagjaar zijn stagnaties
opgetreden ten gevolge van discussies over
de grondexploitatie, het woningbouwpro-
gramma en het inrichtingsplan openbaar ge-
bied. In 2010 zijn de complexen het nieuwe
Hamersveld en de Torenakker opgeleverd.
Deze complexen zijn gericht op mensen die
een grotere zorgvraag hebben en bieden
zowel intra- als extramurale zorg. Bij de
ontwikkeling en het beheer van deze com-
plexen wordt nauw samengewerkt met
zorginstellingen. In maart 2010 is gestart
met de bouw van het gezondheidscentrum,
oplevering is voorzien voor eind 2011. De
start van de bouw van het multifunctionele
centrum is voorzien in medio 2012 en zal ca.
twee jaar gaan duren.
Achterveld In het project Mastenbroek II is
in 2010 weinig vooruitgang geboekt, dit in
verband met discussies over grondposities.
Voor het project Groot Agteveld is in het
verslagjaar vooral aan de ontwikkeling van de
stedenbouwkundige visie, de grondexploi-
tatie en de woningontwerpen van de eerste
fase, waarin ca. 18 sociale huurwoningen
worden gerealiseerd. De bouw van de eer-
ste woningen zal starten in het voorjaar van
2012.
Bouwdriest In samenwerking met Beweging
3.0 wordt gewerkt aan de ontwikkeling van
een zorgboerderij voor licht dementerenden.
I.v.m. juridische problemen heeft de woning-
stichting in 2010 weinig vooruitgang kunnen
boeken met de ontwikkeling. Aangezien er
voor 2011 nog veel onzekerheid is, kan niet
worden aangegeven wanneer er een start
gemaakt kan worden met de daadwerkelijke
ontwikkeling.
Alandsbeek, Multifunctioneel Centrum Het
multifunctionele centrum krijgt een opper-
vlakte van ongeveer 4.500 m2 BVO. In het
verslagjaar is vooral gewerkt aan de tot-
standkoming van het ontwerp. Met de bouw
van het complex zal naar verwachting in de
tweede helft van 2012 worden begonnen.
De planning is dat het complex medio 2014
in gebruik kan worden genomen.
Schoollocaties Leusden-Zuid In samenwerk-
ing met de gemeente Leusden is de woning-
stichting gestart met de ontwikkeling van
de schoollocaties in Leusden-Zuid. De
ontwikkeling wordt gerealiseerd op drie lo-
caties en zal bestaan uit ca. 45 koop- en
huurwoningen. In het verslagjaar is veel
aandacht besteed aan de planontwikkeling.
Jaar
vers
lag
2010
kengeta
llen e
n s
am
enva
ttin
g
•
13165
Bestaande woningvoorraad
Naast het ontwikkelen van nieuw vastgoed
is het beleid van de woningstichting gericht
op het waarborgen van de kwaliteit en het
streven naar duurzaamheid in het beheer
en de exploitatie van de bestaande woning-
voorraad. We constateren dat de voorraad
er goed voor staat. Er zijn geen structurele
achterstanden in het onderhoud. Ook geeft
de woonkwaliteit geen aanleiding tot structu-
rele ingrepen in de woningen ter verbetering
van de kwaliteit. Het programma planmatig
onderhoud is toegesneden op deze taak.
Woningstichting Leusden streeft naar het
dynamiseren van de voorraad door verkoop
en nieuwbouw, waardoor het bezit beter
past bij de wijzigende verlangens in de sa-
menleving. In dit kader past ook het beleid
van de woningstichting om huurders de mo-
gelijkheid te bieden de woning te kopen. Via
de zogenoemde Koopgarant-regeling kan de
woningstichting woningen met een korting
van 25% op de marktwaarde aanbieden, zo-
dat ook de lagere inkomens in aanmerking
kunnen komen om een woning te kopen.
Hierbij blijft Woningstichting Leusden juri-
disch eigenaar (‘bloot eigendom’) en gaat het
economische eigendom over naar de voor-
malige huurder. In 2010 zijn er 36 woningen
verkocht onder de Koopgarant-regeling.
Woningstichting Leusden houdt woningen
betaalbaar. Het huurverhogingpercentage
volgt, voor een groot deel van de woningvoor-
raad, het inflatiepercentage. In 2010 bestond
de wettelijke mogelijkheid om per woning een
huurverhoging van 1,2% (sociale sector) te
realiseren. Voor de sociale sector kwam de
verhoging conform inflatie uit op gemiddeld
1,2% en voor de vrije sector op 2,0%.
Bij Woningstichting Leusden bedroeg de
gemiddelde huurprijs per 31 december 2010
€ 481,37.
In 2010 valt 80% van ons huurwoningbezit in
de categorie goedkoop en betaalbaar.
• In 2010 is het verkoopbeleid van Woning-
stichting Leusden gericht om 45 betaal-
bare koopwoningen op de Leusdense
woningmarkt te brengen.
• In 2010 formuleert Woningstichting
Leusden een nieuw huurbeleid met als
resultaat een betere match tussen doel-
groep en woning.
Dienstverlening
Wat betreft de dienstverlening aan huurders,
kopers en woningzoekenden streven we
naar een optimale dienstverlening in het bij-
zonder voor de doelgroepen. We zien dat het
tegenwoordig steeds meer gaat om maat-
werk, zowel voor diegenen die extra hulp
nodig hebben als voor diegenen die meer
zelfstandig vormgeven aan de woonwen-
sen. Woningstichting Leusden streeft in de
dienstverlening de volgende doelen na:
• Professionele dienstverlening:
tijdig, correct en inspelend op te onder-
kennen gedifferentieerde behoefte die op
basis van moderne marketingtechnieken
is vastgesteld.
• Appreciatie van product door klant.
• Keuzemogelijkheden voor klanten.
• Bijzondere support voor bijzondere doel-
groepen.
We zijn al ver gekomen. Zeker als we ons
vergelijken met collega’s in de branche.
De verbetering en het verdiepen van onze
dienstverlening is een ‘on-going’ proces met
veel kleine stapjes
Woonruimteverdeling
In Leusden hebben we meer woningzoeken-
den dan woningen. Het tekort aan woningen
en het rechtvaardig verdelen van de wonin-
gen is een gezamenlijke inspanning van de
woningstichting en de gemeente Leusden.
Het huidige systeem voor woonruimteverde-
ling voldoet steeds minder en is aan vernieu-
wing toe. We hebben gesprekken gevoerd
met de gemeente over de vraag of we een
modernisering kunnen realiseren. Het stre-
ven is om per te onderscheiden doelgroep
maatwerk te kunnen leveren. Het labelen
van vrijkomende woningen op basis van de
externe vraag vormt hierin een belangrijke
ontwikkeling.
In Leusden is voor eenpersoonshuishoudens
in het algemeen, zowel jong als oud, relatief
weinig woningaanbod. Er is sprake van ver-
grijzing van Leusden. Om goed voorbereid te
zijn op deze vergrijzing, moet gezocht wor-
den naar zowel kwalitatieve als kwantitatieve
oplossingen. Kwalitatief is het belangrijk dat
de plannen voor Leusden als woonzorgzone
verder worden vormgegeven. Ook onder-
steuning van mantelzorg is belangrijk, even-
als het uitbreiden van dienstenpakketten en
mogelijkheden voor sociale activiteiten.
Voor wat betreft de toegankelijkheid van de
woningmarkt voor starters en jongeren zijn
er belangrijke stappen gezet door gemeente
en woningstichting. Partijen zijn overeen-
gekomen dat Woningstichting Leusden in de
periode van 1 januari 2010 t/m 31 mei 2012
jaarlijks 25% van de vrijkomende woningen
toewijst aan starters. Deze toewijzing
geschiedt op basis van loting. Eengezins-
woningen worden specifiek toegewezen aan
starters die een meerpersoonshuishouden
(willen gaan) vormen.
Optimaliseren verkoopproces
Aandachtspunt voor het komende jaar is
het optimaliseren van het verkoopproces.
Het gaat hierbij om de verdere ontwikke-
ling van het makelaarschap van Woning-
stichting Leusden. Om dit te realiseren is in
2009 een verkoopbegeleider aangesteld op
de afdeling Woondiensten. Daarnaast heeft
de woningstichting samenwerking gezocht
met een aantal makelaars. Op basis van een
bedrijfspresentatie is begin 2010 een keuze
gemaakt voor twee makelaars met wie nauw
zal worden samengewerkt.
Klantencontact
Woningstichting Leusden hecht er veel
waarde aan dat zij structureel huurders bij
haar werk betrekt. Beïnvloeding door en be-
trokkenheid van huurders bij het werk van
Woningstichting Leusden vinden wij essenti-
eel. Enerzijds legitimeert dit het handelen van
de corporatie (waarom doet ze wat ze doet)
en anderzijds zorgt het ervoor dat Woning-
stichting Leusden haar producten en dien-
sten goed blijft afstemmen op de behoefte
van haar klanten. Contact met huurders vindt
plaats op vele niveaus, van individueel tot
collectief. De afdeling Woondiensten speelt
hierbij een centrale rol.
Jaar
vers
lag
2010
kengeta
llen e
n s
am
enva
ttin
g
•
15165
Bedrijf
Het doelmatig en effectief runnen van het
bedrijf van Woningstichting Leusden zien
we als een van de vier kernactiviteiten. De
werkorganisatie staat ten dienste van de
realisatie van de volkshuisvestingsdoelen
van Woningstichting Leusden. Onze sta-
keholders zijn buitengewoon tevreden over
Woningstichting Leusden en hebben hoge
verwachtingen voor de toekomst. De hoge
verwachtingen hebben hun weerslag op de
verwachtingen met betrekking tot de werk-
organisatie die Woningstichting Leusden wil
zijn, namelijk: Professioneel, Netwerkbedrijf,
Lean & Mean.
Professioneel
We zorgen ervoor dat de juiste kennis,
vaardigheden en houding, waarover de
medewerker individueel en Woningstichting
Leusden als geheel beschikt, aanwezig zijn
en dat deze kunnen worden uitgeoefend in
een werkomgeving waarin er sprake is van:
efficiency en doeltreffendheid, waarin men in
‘control’ is, goed geoutilleerd is en niet in de
laatste plaats gewaardeerd.
Netwerkbedrijf
Een netwerkbedrijf is goed in relatiebeheer,
dat wil zeggen: het goed functioneren van
relaties intern, tussen medewerkers en af-
delingen, tussen medewerkers en klanten en
tussen medewerkers en onze stakeholders
en leveranciers
‘Lean en Mean’
We willen ons beperken tot onze core busi-
ness: ervoor zorgen dat onze doelgroepen
goed wonen. We investeren, bouwen en
beheren en verlenen diensten aan bewoners
en woningzoekenden. Uiteraard is bij de
uitvoering een scala aan bedrijven en des-
kundigen betrokken. Het is niet onze ambi-
ties zelf zo veel mogelijk in huis te hebben:
dat is niet mogelijk en niet wenselijk. Liever
werken we samen met bedrijven die op hun
expertiseveld uitblinken.
Raad van toezicht
De Raad van Toezicht is de interne toezicht-
houder van Woningstichting Leusden en
daarmee het hoogste orgaan van Woning-
stichting Leusden. De Raad van Toezicht
heeft tot taak toezicht te houden op het
bestuur en de algemene gang van zaken
in de woningcorporatie en de met haar ver-
bonden ondernemingen. In het verslagjaar is
de samenstelling van de Raad van Toezicht
veranderd. Eén lid (voorzitter) is afgetreden
en er zijn twee adviseurs (voormalige leden)
teruggetreden. De twee adviseurs zijn een
jaar in functie geweest in verband met de
overgang naar een nieuwe samenstelling
van de Raad van Toezicht. Drie nieuwe le-
den zijn benoemd, conform de vastgestelde
profielen en na een zo publiek mogelijke
wervingsprocedure die is uitgevoerd con-
form de statutaire voorschriften. De nieuwe
voorzitter is in functie benoemd.
17165
Jaar
vers
lag
2010
kengeta
llen e
n s
am
enva
ttin
g
•
3.1
inleiding
De Raad van Toezicht is de interne toezicht-
houder van Woningstichting Leusden en
daarmee het hoogste orgaan van Woning-
stichting Leusden. De Raad van Toezicht
heeft tot taak toezicht te houden op het
bestuur en de algemene gang van zaken in
de woningcorporatie en de met haar verbon-
den ondernemingen.
De Raad van Toezicht houdt ook toezicht
op de realisatie van de doelstellingen van de
corporatie, de realisatie van de volkshuis-
vestingsopgaven, de strategie en de risico’s
verbonden aan de activiteiten van de woning-
corporatie, de opzet en werking van de interne
risicobeheersing en controle systemen, het
kwaliteitsbeleid, de kwaliteit van de maat-
schappelijke verantwoording, het financieel
verslagleggingsproces en de naleving van
toepasselijke wet- en regelgeving. Dit toe-
zicht strekt zich uit tot de met de woning-
corporatie verbonden ondernemingen.
Ook vervult de Raad van Toezicht haar func-
tie van adviseur van de directeur/bestuurder,
zodat zij een cruciale rol speelt in de voorbe-
reiding van de essentiële beleidskeuzes die
door de directeur/bestuurder aan de Raad
van Toezicht worden voorgelegd.
Taken, verantwoordelijkheden en bevoegd-
heden van de Raad van Toezicht zijn in de
statuten en het ‘reglement van Bestuur en
Raad van Toezicht’, het Bevoegdheden-
reglement van de directeur/bestuurder en op
de website van Woningstichting Leusden te
vinden. In dit reglement is ook het toezicht
geregeld op de rechtspersonen die aan
Woningstichting Leusden verbonden zijn,
namelijk twee 100% dochterondernemin-
gen: Leusden Vastgoed Holding BV en
Leusden Vastgoed BV.
In dit jaarverslag legt de Raad van Toezicht,
als onderdeel van een maatschappelijke
organisatie, publiekelijk verantwoording af
over de wijze waarop zij invulling heeft ge-
geven aan de uitvoering van haar taken en
bevoegdheden in het afgelopen jaar.
De externe toezichthouders (instanties als
het Centraal Fonds Volkshuisvesting (CFV) of
het ministerie van VROM ) hechten aan een
adequaat intern toezicht door de Raad van
Toezicht. De Raad van Toezicht hecht eraan
opvattingen van het externe toezicht in de
beraadslagingen te betrekken.
De Raad van Toezicht is samen met het be-
stuur verantwoordelijk voor een goede go-
vernance structuur. De Raad van Toezicht
onderschrijft de Governance Code en heeft
op 21 juni 2007 besloten om deze code toe
te passen. In dit jaarverslag over 2010 legt
de Raad van Toezicht verantwoording af over
de wijze van toepassing van de Governance
Code.
Er wordt door medewerkers veel geïnves-
teerd in de ontwikkeling van Woningstichting
Leusden. Voorbeelden zijn de projecten
Tabaksteeg, De Biezenkamp, de multifuncti-
onele centra en Larikslaan2. Al die activiteiten
vergden ook in 2010 veel van de energie van
de medewerkers. Dankzij hun inzet, sterke
betrokkenheid en grote enthousiasme kan
Woningstichting Leusden een goed resul-
taat boeken. Daarmee zet Woningstichting
Leusden grote stappen in het realiseren van
haar missie. De Raad van Toezicht spreekt
graag haar waardering uit voor het vele werk
dat is verzet. Wij zijn ervan overtuigd dat wij
ook in de komende jaren op dezelfde grote
inzet mogen rekenen.
In overeenstemming met het bepaalde in
artikel 29, lid 1 van de statuten zijn de jaar-
rekening 2010 en de daarbij afgegeven
accountantsverklaring van Pricewater-
houseCoopers ter goedkeuring aan ons
voorgelegd. Met de inhoud van de jaarreke-
ning kunnen wij ons verenigen.
Leusden, 23 juni 2011
Namens de Raad van Toezicht
Voorzitter
H.A. Voortman
raad van toezicht3
Jaar
vers
lag
2010
raad v
an t
oezi
cht
•
19165
een nieuwe opzet voor een management
informatiesysteem. In de dagelijkse praktijk
vormen de periodieke managementrap-
portages een belangrijk sturingsinstrument
voor het nemen van beslissingen en voor het
concreet vormgeven van de corporate go-
vernance. De rapportage is onderdeel van
een transparant controlesysteem. Onderdeel
van de rapportage is risicobeheersing.
Toezicht vergt relevante en juiste informatie.
Het bestuur voorziet vanuit de lijnorganisa-
tie zoveel mogelijk in die behoefte, maar de
Raad van Toezicht maakt ook actief gebruik
van externe informatiebronnen. Bij de be-
handeling van de jaarrekening in de Raad
van Toezicht en bij de vergaderingen van de
auditcommissie is de accountant aanwezig.
Verder is in het profiel van de leden van
de Raad van Toezicht opgenomen dat zij
woonachtig dienen te zijn in de gemeente
Leusden. Zij nemen actief deel aan het lokale
maatschappelijk leven en maken zo naast
de formele rapportages ook feitelijk kennis
met de output/outcome van Woningstichting
Leusden.
De auditcommissie heeft in 2010 twee keer
vergaderd. De werkzaamheden van deze
commissie dienen bij te dragen aan scherpte
in het toezicht op de bedrijfseconomische kant
van Woningstichting Leusden. De Raad van
Toezicht heeft tevens een remuneratiecom-
missie ingesteld. De remuneratiecommissie
beoordeelt het functioneren, houdt toezicht
op en doet voorstellen voor de benoeming en
beloning van de leden van de Raad van Toe-
zicht en de directeur/bestuurder.
Woningstichting Leusden is een zelfstandige
organisatie met een eigen Raad van Toezicht.
De Raad van Toezicht voert overleg met de
directeur/bestuurder over de strategische
visie en heeft het ondernemingsplan vastge-
steld. De Raad van Toezicht rekent behalve
de statuten, ook de prestatievelden van het
BBSH (Besluit Beheer Sociale Huursector)
als ‘speelveld en richtsnoer’ voor het be-
leid dat Woningstichting Leusden als maat-
schappelijke organisatie voert. Alle middelen
dienen immers in het belang van de volks-
huisvesting te worden geïnvesteerd, waarbij
huisvesting van de primaire doelgroep de
kerntaak van de corporatie is.
Het ondernemingsplan is, naast de formele
kaders zoals vastgelegd in BBSH governance
code etc, het voornaamste toetsings-kader
voor de Raad van Toezicht. In het plan staan
de doelstellingen voor de komende jaren ver-
woord, waarbij het realiseren van woonkwali-
teit, goede woonconcepten, hoge klanttevre-
denheid, verbetering van de kwaliteit van de
woning en de service, een vernieuwd aanbod
aan huur- en koopwoningen en behoud van
de financiële continuïteit voorop staan. Het
ondernemingsplan bevat financiële beleids-
kaders op de korte en lange termijn. Jaarlijks
wordt het ondernemingsplan bijgewerkt met
de ontwikkelingen in de uitvoering en nieuwe
inzichten over het te voeren beleid.
Periodiek bespreekt de Raad van Toezicht
de managementrapportage, waarin inzicht
wordt gegeven in de voortgang van de
werkzaamheden. De afgelopen twee jaar is
deze rapportage verder omgevormd naar
Visitatie kan een van de middelen zijn om
het maatschappelijk presteren inzichtelijk en
plausibel te maken. Woningstichting Leusden
is van mening dat er nog geen adequaat mo-
del beschikbaar is. Woningstichting Leusden
geeft de voorkeur aan een vorm van verticale
verantwoording boven vormen van zelfregu-
lering in de branche. We verwachten dat de
rijksoverheid voor deze benadering zal kiezen
en het Centraal Fonds Volkshuisvesting zal
3.2
visie, reikwiJdte en toezichtkader
> Verantwoording en visitatie
omvormen naar een Corporatie Autoriteit.
Vooralsnog wordt verantwoording afgelegd
door een uitgebreid en integraal jaarverslag
in combinatie met verantwoordingsstukken
bestemd voor diverse toezichthoudende
instanties. Er wordt ook deelgenomen aan
diverse benchmarks en de tevredenheid bij
de stakeholders wordt op regelmatige basis
gemeten, onder meer door middel van onaf-
hankelijk onderzoek.
3.3
proFiel raad van toezicht
3.4
integriteit en
onverenigbaarheid
In 2010 is het beleidskader inzake integriteit
opnieuw geëvalueerd, besproken en vastge-
steld. Geconstateerd is dat er sprake is van
een juiste naleving van de regels, hetgeen
door de accountant in zijn rapportage is be-
vestigd. Met name is aan de orde geweest:
het gebied van tegenstrijdige belangen bij
nevenfuncties en de naleving bij transacties
en de naleving van de zittingsduur. Woning-
stichting Leusden beschikt over een regle-
ment voor Raad van Toezicht en bestuur,
integriteitcode, klokkenluiderregeling, een
beleid inzake belangenverstrengeling. Ook is
voorzien in een vertrouwenspersoon.
De bestaande en functionerende regelin-
gen inzake bevoegdheden (bevoegdheden
regeling 2003) en projectontwikkeling (sta-
tuut projectontwikkeling 2006) alsmede het
leveranciersbeleid, waarin opgenomen het
aanbestedingsreglement, worden herijkt in
2011. In het Reglement voor de Raad van
Toezicht staan bepalingen opgenomen over
de omgang met vertrouwelijke informatie en
onverenigbaarheid van functies.
Jaar
vers
lag
2010
raad v
an t
oezi
cht
•
21165
De Raad van Toezicht benoemt zijn leden voor
een periode van vier jaar en kent een rooster
van aftreden. Per 31 december 2010 bestond
de Raad uit zes leden. Voor de leden van de
Raad bestaat een profielschets. Criteria voor
het lidmaatschap van de Raad van Toezicht
zijn onder meer: ervaring in het bedrijfsleven
op leidinggevend niveau, bestuurservaring bij
een groter bedrijf of instelling, affiniteit met de
volkshuisvesting, bekendheid met de sociale
kaart van Leusden, belangstelling en begrip
voor de belangen van huurders. In de Raad
van Toezicht moeten tegelijkertijd verschil-
lende disciplines zijn vertegenwoordigd. Om-
dat de Huurderbelangenvereniging Leusden
in 2009 is opgeheven, is bij nieuwe benoe-
mingen geen huurderorganisatie betrokken.
Wel is vacaturestelling en werving maximaal
publiekelijk uitgevoerd. De Raad van Toezicht
heeft in 2009 het profiel herijkt en ook de
samenstelling van de raad beschreven. Vast-
gesteld is dat in het team in ieder geval kennis
aanwezig moet zijn op het gebied van eco-
nomie, sociaal maatschappelijke kwesties
aangevuld met een generalist. Het profiel
van de Raad van Toezicht is te vinden op de
website van Woningstichting Leusden.
De Raad van Toezicht kent geen vaste se-
lectie- en benoemingscommissie. Maar con-
form de in de statuten vastgelegde werkwijze
spelen in de procedure alle betrokkenen
(Raad van Toezicht, directeur/bestuurder,
ondernemingsraad) een rol.
In 2010 is een lid (voorzitter) afgetreden en
zijn twee adviseurs (voormalige leden) terug-
getreden. De twee adviseurs zijn een jaar in
functie geweest in verband met de overgang
naar een nieuwe samenstelling van de Raad
van Toezicht.
Drie nieuwe leden zijn benoemd, conform de
vastgestelde profielen en na een zo publiek
mogelijke wervingsprocedure die is uitge-
voerd conform de statutaire voorschriften.
De nieuwe voorzitter is in functie benoemd.
In 2010 is een inwerk- en introductiepro-
gramma gestart, onder andere een werk-
conferentie van de Raad van Toezicht onder
externe begeleiding waarin het programma
voor de komende periode is ontwikkeld.
Een belangrijk aspect in de benoemingspro-
cedure betrof het herijken en toepassen van
het integriteitbeleid. Alle leden van de Raad
van Toezicht hebben een nieuw geformuleer-
de verklaring ondertekend.
De Raad van Toezicht benoemt de directeur/
bestuurder. In 2003 is de heer André van de
Water tot directeur/bestuurder benoemd. De
benoemingen vonden plaats op basis van
een beoordeling van het functioneren in de
daaraan voorafgaande jaren alsmede het
gewenste profiel voor deze functie. Jaarlijks
vindt een beoordeling plaats.
In 2010 is, zoals ieder jaar, stilgestaan bij mo-
gelijke belangenverstrengeling van leden van
de Raad van Toezicht. Meer in het algemeen
geldt dat de leden van de Raad van Toezicht
onverkort onder het beleid van de organisa-
tie als geheel vallen. Om de onafhankelijkheid
te staven wordt verwezen naar het overzicht
van hoofd- en nevenactiviteiten in paragraaf
3.5. Alle leden van de Raad van Toezicht zijn
lid van de Vereniging van Toezichthouders
Woningcorporaties en maken al naar gelang
de individuele behoefte gebruik van het pro-
fessionaliseringsaanbod. Alle leden hebben
een nieuw opgestelde verklaring onderte-
kend. Aangegeven is dat in geval van fraude
er altijd aangifte zal worden gedaan. Jaarlijks
wordt aan dit thema aandacht besteed.
Gezien de omvang van de organisatie ge-
beurd dit in reguliere overleggen. Overigens
ook in de activiteiten van AO en ICT waar het
gaat om het beschermen van vertrouwelijke
en of gevoelige informatie.
Het integriteitsbeleid is onderdeel van de
externe communicatie door publicatie op de
De Raad van Toezicht verstrekt - na een jaar-
lijkse evaluatie en advies van bestuurder en
auditcommissie - de opdracht aan de accoun-
tant voor het controleren van de jaarrekening.
De accountant brengt over zijn bevindingen
verslag uit aan de Raad. Naast het jaarver-
slag en het accountantsverslag staat ook de
managementrapportage op de agenda van
het overleg tussen de Raad van Toezicht en
De Raad van Toezicht komt jaarlijks minimaal
vier keer in een reguliere vergadering bijeen
met de directeur/bestuurder. In 2010 is de
Raad van Toezicht in totaal acht keer bijeen-
geweest zowel in reguliere vergaderingen,
bijpraatbijeenkomsten als in een separate
werkconferentie, deels in afwezigheid van de
bestuurder. Hierin is het eigen functioneren
besproken. De gewenste werkwijze en het
werkprogramma zijn vastgesteld. Afhanke-
lijk van de agendapunten kunnen manage-
mentteamleden, medewerkers of externe
website. Het is onderdeel van gesprek met
externe leveranciers en het is opgenomen in
de algemene voorwaarden.
In 2010 waren een geen meldingen van
integriteitschendingen.
De Raad van Toezicht kent twee vaste com-
missies: de auditcommissie en de remune-
ratiecommissie. Taken, bevoegdheden en
werkwijze van deze commissies zijn in een
reglement vastgelegd.
Voor alle medewerkers van Woningstichting
Leusden zijn algemene gedragsregels op-
gesteld waar zij zich aan dienen te houden.
De gedragsregels beschrijven onder andere
de omgang met gevoelige informatie, neven-
activiteiten of (aan)bestedingen.
Daarnaast heeft Woningstichting Leusden
een klokkenluiderregeling, die medewerkers
de gelegenheid biedt om vermoedens van
misstanden te melden bij de vertrouwens-
persoon. Het integriteitbeleid en de klokken-
luiderregeling van Woningstichting Leusden
zijn te vinden op onze website.
> Relatie tussen Raad van Toezicht en accountant
> Vergaderingen van de Raad van Toezicht
de accountant, dat minstens eenmaal per jaar
plaatsvindt. De auditcommissie vergadert altijd
in aanwezigheid van de accountant. Ook het
functioneren en de continuïteit van de organi-
satie in bedrijfseconomisch opzicht, inclusief
het vraagstuk van betrouwbaarheid, validiteit
en de generieke kwaliteit van de rapportages,
zijn onderwerp van gesprek. Onder meer aan
de hand van de managementrapportages
deskundigen worden uitgenodigd.
De Raad van Toezicht hecht eraan om goed
op de hoogte te blijven van de actualiteit in
Leusden en zich te verdiepen in de discus-
sies die in de sector spelen. De Raad zoekt
in haar werk steeds naar de juiste balans
tussen directe betrokkenheid en toezicht
op afstand. Naast de reguliere vergaderin-
gen spreekt de voorzitter van de Raad van
Toezicht op reguliere basis met de directeur/
bestuurder en bestaat de afspraak dat er
tussentijds contact is bij bijzonderheden.
> Personalia en rooster van aftreden Raad van Toezicht per 31 december 2010
> Risicobeheersing en fraudepreventie
Het management en de Raad van Toezicht
zijn primair verantwoordelijk voor risico-
beheersing en fraudepreventie. Jaarlijks stelt
de accountant een rapport op met conclu-
sies en aanbevelingen. De accountant werkt
volgens de aangescherpte Richtlijn 240:
‘De verantwoordelijkheid van de accoun-
tant voor het in acht nemen van fraude en
onjuistheden in het kader van een opdracht
tot controle van een jaarrekening’. Deze
richtlijn vereist een interview met verschil-
lende functionarissen en (een vertegen-
woordiging van) de Raad van Toezicht.
Tijdens de controle van de jaarrekening
concludeerde de accountant dat er binnen
Woningstichting Leusden de nodige aan-
dacht wordt besteed aan de onderwerpen
fraude en integriteit.
3.5
samenstelling en persoonliJke
gegevens raad van toezicht
> Commissies
AC Auditcommissie
RC Remuneratiecommissie
m/v geb. jaar functie commissie benoemd aftredend
H. A Voortman M 1953 Voorzitter RC 2009 1 maart 2013
E. de Kruijk V 1958 Lid RC 2009 1 maart 2013
M.G. Jekel RA M 1958 Lid AC 2003 16 april 2011
J.G. Hofland RE RA M 1973 Lid AC 2010 1 maart 2014
Drs. R.J. de Kimpe M 1957 Lid RC 2010 1 maart 2014
R. Krol M 1962 Lid AC 2010 1 maart 2014
* Na zittings-
termijn van vier
jaar herbe-
noemd
> Nevenfuncties
De heer M.G. Jekel RA (1958)
• DirecteurAccounting,Reporting&
Controlling, ASR Nederland NV
De heer H.A. Voortman B Ec (1953)
• Directeureconomischeontwikkeling
Kamer van Koophandel Gooi-, Eem-
en Flevoland
• BestuurslidMatchpointMaatschappelijk
ondernemen Amersfoort
• BestuurslidStichtingBinnenstads-
management Amersfoort
• VoorzitterGroepsadviesraadROC
ASA Amersfoort
• SecretarisRotaryclubAmersfoort-Regio
• Plv.provinciaalconsulANWB
• BestuurslidStichtingRabobankLeusden
Ondernemersprijs
• BestuurslidStichtingStrategisch
Ondernemerschap
Mevrouw E. de Kruijk (1958)
• AdjunctdirecteurbijWaterschapVallei
en Eem
• VoorzitterStichtingEerstelijnsgezond-
heids Zorg Achterveld
De heer J.G. Hofland RA RE (1973)
• SeniorVicePresidentGroupAudit
ABN AMRO bank
De heer drs. R.J. de Kimpe (1957)
• PartnermarketingadviesbureauVODW
• CommissarisMarktresponse
International Group
• VoorzitterBedrijvenkringLeusden
Jaar
vers
lag
2010
raad v
an t
oezi
cht
•
23165
*
• BestuurslidVNO-NCWEemland
• LidRaadvoorEconomischeontwikkeling
De heer R. Krol (1962)
• DirecteurWitkampProjectontwikkelingbv
• BestuurslidStichtingBeveiliging
Bedrijventerrein Almere
• BestuurslidBehoudKerkelijke
Gebouwen Utrecht
• KerkrentmeesterProtestantsekerk
Leusden
3.6
persoonliJke gegevens
directeur/bestuurder
De heer drs. A.J. van de Water (1950), direc-
teur/bestuurder, is op 01-09-1994 in dienst
gekomen en per 23-4-2003 benoemd als
directeur/bestuurder, herbenoemd in 2007
voor onbepaalde tijd.
Nevenfuncties:
• LidbestuurStichtingArchitectuur
Leusden
• LidbestuurStichtingRabobankLeusden
Ondernemersprijs
3.8
Functioneren bestuurliJke
organisatie (raad van toezicht
en bestuur)
Het is de taak van bestuur en Raad van Toe-
zicht van Woningstichting Leusden ervoor
zorg te dragen dat het werk passend is in
een lange maatschappelijke traditie van zorg
3.7
remuneratiebeleid
Voor het beloningsniveau baseert de Raad
van Toezicht zich op het rapport Adviesrege-
ling Arbeidsvoorwaarden Statutair directeur
van de koepelorganisatie Aedes.
De Raad van Toezicht zoekt in de bezoldi-
ging van de directeur/bestuurder aansluiting
bij het bezoldigingsbeleid van vergelijkbare
corporaties. De bezoldiging bestaat uit een
vast en een variabel deel. De hoogte van het
variabele deel wordt jaarlijks vastgesteld en
is afhankelijk van de mate waarin de gestelde
doelen zijn gehaald, zowel op financieel ge-
bied als op het gebied van volkshuisvesting.
De Raad van Toezicht laat zich daarbij ook
leiden door de vooruitzichten op de langere
termijn.
Woningstichting Leusden stelt de directeur/
bestuurder een auto ter beschikking. Daar-
naast heeft de directeur/bestuurder geen
vaste representatiekostenvergoeding en kan
hij aanspraak maken op de reguliere extra
personeelsvoorzieningen die voor al het
personeel van Woningstichting Leusden gel-
den. Pensioen- en vroegpensioenregeling
zijn conform de CAO Woondiensten.
De directeur/bestuurder heeft een aanstel-
ling voor onbepaalde tijd en er is geen speci-
fieke beëindigingregeling overeengekomen.
De vergoedingsregeling voor de leden van
de Raad van Toezicht is in 2007 aangepast
door het toepassen van de standaard rege-
ling van de VTW (Vereniging Toezichthouders
Woningcorporaties).
Onkosten worden vergoed op basis van de-
claratie naar werkelijk gemaakte kosten. De
Raad van Toezicht heeft het afgelopen jaar
gebruik gemaakt van eigen adviesopdrach-
ten door het betrekken van een adviseur ten
behoeve van de interne evaluatie.
De bezoldiging directeur/bestuurder
bedroeg in 2010:
Basissalaris € 115.357
Variabele beloning € 4.311
Sociale - en pensioenlasten € 32.044
Totaal € 151.712
De vergoeding per jaar voor de leden van de
Raad van Toezicht bedroeg in 2010:
Voorzitter € 11.016
Leden (per persoon) € 7.377
De totale vergoeding aan de
leden van de Raad van Toezicht
bedroeg in 2010 € 55.328
3.9
visie op termiJn
Wat betreft de organisatie van bestuur en be-
leid streven we naar consistentie en samen-
hang in de strategie, tactiek en operationele
activiteiten, volgens de juiste procedures en
bevoegdheden, transparant, goed onder-
bouwd, goed gedragen, goed gedocumen-
teerd en gearchiveerd.
Enerzijds hebben we te maken met een ex-
treem gecompliceerd werkveld dat zich lastig
laat besturen. Niet in het minst vanwege de
externe dynamiek en de maatschappelijke
doelen. Anderzijds is er de behoefte juist de
sturing naar hoofdpunten terug te brengen,
teneinde ons werk transparant, stuurbaar en
beïnvloedbaar te houden. Zoals in de inlei-
ding is aangeven zijn er dringende redenen
te komen tot een drastische herziening van
het beleid. Binnen het centrale manage-
ment informatiesystemen zijn verschillende
dashboards opgenomen om het proces van
begroten en rapporteren te optimaliseren.
Een intensieve communicatie over en weer
met onze stakeholders is blijvend noodzake-
lijk. Immers de missie van Woningstichting
Leusden blijft weliswaar stabiel, maar de in-
vulling verandert naarmate de samenleving
verandert. Het is bij uitstek de taak van Raad
van Toezicht en bestuur om de juiste balans
te vinden tussen continuïteit en verandering
en tussen intern en extern, in het licht van
de missie van Woningstichting Leusden. De
feitelijke monopoliepositie van Woningstich-
ting Leusden ten opzichte van de huurders
vereist een bovengemiddelde zorgvuldigheid
in het omgaan met onze klanten.
Jaar
vers
lag
2010
raad v
an t
oezi
cht
•
25165
voor een goede huisvesting voor de doel-
groepen. In het huidige tijdsgewricht ver-
taalt zich dit in een beleid zoals dat in het
volgende hoofdstuk is beschreven. De wijze
waarop dit plaatsvindt, is aan nauwkeurige
waarden en normen c.q. spelregels gebon-
den. Belangrijke elementen zijn:
• Hethandhavenentoepassenvan
statuten en reglement.
• Debalanstussentoezichtenadvisering
door de Raad van Toezicht.
• Hetzorgdragenvoorvoldoendemaat-
schappelijke sturing.
• Eentransparanteenpublieke
verantwoording.
• Hettoepassenvancorporate
governance.
• Hetvoortdurendwerkenaande
verdere ontwikkeling van sturing.
• OverlegmetdeOndernemingsraaden
de WAR (Woonadviesraad)
De Raad van Toezicht evalueert jaarlijks niet
alleen haar eigen functioneren, maar ook de
relatie met de organisatie.
De directeur/bestuurder is eindverantwoor-
delijk voor het beleid en de uitvoering daar-
van. Jaarlijks vindt een beoordelingsgesprek
met de directeur/bestuurder plaats door de
voorzitter en een lid van de Raad van Toe-
zicht zijnde de remuneratiecommissie. Het
hierboven beschreven toetsingskader en in
het bijzonder de prestatie van Woningstich-
ting Leusden gelden daarbij als referentie.
De Raad van Toezicht constateert met ge-
noegen dat Woningstichting Leusden in veel
opzichten in de volkshuisvesting en in
Leusden een trekkersrol vervult.
De volgende zaken zijn in het jaar 2010
goedgekeurd of vastgesteld:
• Periodiekerapportages
• Begrotingenjaarverslag
• CorporateGovernance,roostervan
aftreden, integriteitverklaring samenstel-
ling commissies
• Investeringsbesluiten
• Diversevastgoedbesluiten:onder
andere Groot Agteveld, samenwerking
met De Alliantie: ontwikkelovereenkomst
• Geschillencommissie
• EU-regelgeving
• CVFenWSWrapportages
• Treasurystatuut,evaluatie
• Benoemingaccountant
• Benoemingennieuweledenen
programma Raad van Toezicht
• OvereenkomstGemeenteLeusden
Jaar
vers
lag
2010
alg
em
een b
ele
id
•
27165
algemeen beleid4
4.1
missie
Woningstichting Leusden is uitsluitend werk-
zaam in de gemeente Leusden. We werken
aan ‘goed wonen’ voor Leusdenaren, in het
bijzonder voor diegenen die daar zelfstandig
in onvoldoende mate kunnen voorzien. Het
is onze overtuiging dat we het beste kunnen
bijdragen aan het verhogen van de kwaliteit
van het wonen, als we onze aandacht op
één gemeente richten. We zijn er verder van
overtuigd dat een kleine, professionele orga-
nisatie het meest adequaat kan inspelen op
lokale ontwikkelingen en omstandigheden.
Vermogensbeheer, investeren en desinves-
teren in vastgoed, dienstverlening aan de
doelgroepen en bedrijfsvoering zijn kernacti-
viteiten. Alles draait om maatschappelijk on-
dernemerschap: Woningstichting Leusden
wil elke activiteit maatschappelijke meer-
waarde geven.
Dat betekent voor het vermogensbeheer
dat er sprake dient te zijn van continuïteit op
basis van een maatschappelijk rendement.
Er wordt dus niet gestreefd naar een zo
hoog mogelijk financieel rendement. Het
rendement moet voldoende zijn om met een
gezonde bedrijfseconomische basis het on-
dernemingsplan te kunnen uitvoeren.
Wat betreft investeren en desinvesteren in
vastgoed komt het erop neer dat Woning-
stichting Leusden voortdurend op zoek is
naar goed functionerende woon- en leefcon-
cepten voor onze doelgroepen, hierin inves-
teert en zorg draagt voor de exploitatie. Met
andere woorden; in toenemende mate ont-
wikkelt, verkoopt en koopt Woningstichting
Leusden vastgoed om te bereiken dat we
met goede woonconcepten de juiste doel-
groepen bedienen.
Wat betreft de dienstverlening aan huurders,
kopers en woningzoekenden streven we
naar een optimale dienstverlening. We zien
dat het tegenwoordig steeds meer gaat om
maatwerk, zowel voor diegenen die extra
hulp nodig hebben als voor diegenen die
meer zelfstandig vormgeven aan de woon-
wensen.
De woningstichting is er trots op, dat zij
grote vooruitgang boekt in het verwezenlij-
ken van de missie. Vermogensbeheer krijgt
een steeds adequater afwegingskader. Het
investerings- en desinvesteringsbeleid, inclu-
sief strategisch voorraadbeheer, krijgt steeds
meer dynamiek. Bijzondere huisvestings-
concepten bedienen speciale doelgroepen,
zoals in de woonservicezone gebeurt via
Abrona (voor mensen met een lichamelijke
beperking), via De Asschat (voor ouderen),
de eerstelijnsgezondheidszorg, in de mul-
tifunctionele centra (op het gebied van on-
derwijs, welzijn enz.) en in Tabaksteeg bij
het project Plus Wonen (huisvesting voor
mensen met schizofrenie).
Woningstichting Leusden streeft naar een
goede kwaliteit van dienstverlening. Het aan-
tal klantgerichte producten en diensten, zoals
de Meerkeuzewoning, groeit. De bedrijfsvoe-
ring van de woningstichting is op orde, ook
op het gebied van huisvesting en ICT.
Woningstichting Leusden richt zich op een
breder gebied dan het bieden van huisves-
ting. De kwaliteit van het wonen hangt name-
lijk niet alleen af van de staat van de woning,
maar zeker ook van de fysieke en sociale
woonomgeving en de aanvullende diensten
en voorzieningen (zoals zorg en welzijnsdien-
sten), de woonomgeving (buurt en wijk) en
van de kwaliteit van Leusden, Achterveld en
Stoutenburg.
4.2
de missie in de praktiJk
> Voor iedereen
Woningstichting Leusden helpt vooral men-
sen die zelf niet of moeilijk in hun eigen
huisvesting kunnen voorzien. Maar wij willen
ook anderen graag van dienst zijn bij het
vinden van een huur- of koopwoning.
Kortom: Woningstichting Leusden is er voor
iedereen die in Leusden wil wonen. Klan-
ten zijn in de ogen van de woningstichting
zelfstandige, zelfredzame mensen, die zelf
verantwoordelijkheid dragen voor de dingen
die zij doen en de keuzes die zij maken. Bij-
zondere klantengroepen kunnen, waar mo-
gelijk, rekenen op extra steun. Klantenvragen
staan altijd centraal. Door het aanbieden van
goede woningen en goede dienstverlening
wil Woningstichting Leusden op deze vragen
inspelen. Uit het klantenpanel voor senioren
dat in 2008 werd uitgevoerd, blijkt dat we
in de toekomst meer energie moeten gaat
steken in intake en begeleiding van klanten-
vragen.
De vraag naar meer klantbegeleiding kan ge-
zien worden als een maatschappelijke trend:
eerder werd in het klantenpanel onder jonge-
ren ook al deze wens uitgesproken.
> Nieuwe woon- en vastgoedconcepten
Steeds indringender zoekt en realiseert
Woningstichting Leusden nieuwe concepten
op de gebieden van wonen en vastgoed.
Voorbeelden zijn:
• Koopgarantwoningen,zoalsenkele
woningen in ‘t Vliet.
• Meerkeuzewoning,zoalsdewijk
Akkerhoeve/Noordwijck.
• Wonenmetzorg,zelfstandigwonenmet
de mogelijkheden van een basiszorg-
pakket.
• Wonenmetzorgvoorspecialedoel-
groepen, zoals verstandelijk beperkte
ouderen of jongeren met schizofrenie.
• Woningenvoorzelfstandigwonende
ouderen, zoals in Mastenbroek en
Tabaksteeg,
• Atelierwoningen,zoalsdeEgelantierhof
in Tabaksteeg;
• Starterwoningen,zoalsproject‘DeStart’
en Tabaksteeg.
Woningstichting Leusden streeft naar klein-
schalig en gedifferentieerd opgezette buur-
ten met een eigen identiteit. Zo ondersteunen
wij het streven naar een dorpse uitstraling in
Tabaksteeg. Wij versterken Achterveld qua
stedenbouw, natuurontwikkeling en archi-
tectuur. In onze ogen zouden de toekom-
stige nieuwbouwprojecten Nieuw Princenhof
en ’t Zicht vooral de uitstraling van urban-
villa’s moeten hebben en De Biezenkamp
een modern binnenstedelijk klimaat.
Ook streven we qua dienstverlening steeds
meer naar maatwerk op de gebieden van
wonen, zorg en welzijn, maar ook woon-
ruimteverdeling en groepswonen voor doel-
groepen.
> Het creëren van meerwaarde voor de Leusdense samenleving
Leefbaarheid is in feite een te beperkt begrip
om de betekenis van de werkzaamheden
en meerwaarde voor Leusden te beschrij-
ven. Aan iedere activiteit proberen we een
meerwaarde te geven. Om toch een indruk
te geven:
• Het geven van voorlichting en vraagver-
heldering in wonen, zorg en welzijn, door
de inrichting van Larikslaan2.
• Het uitvoeren van een woonruimtever-
deelsysteem op verzoek van de gemeen-
te Leusden.
• Het begeleiden van en ondersteunen
bijproblemen van huurders in geval van
huurbetalingsproblemen, burenruzies,
overlast en wijkbeheer.
Jaar
vers
lag
2010
alg
em
een b
ele
id
•
29165
aan Leusden Vastgoed BV. Dit is gebeurd op
grond van regels behorende bij model I van
Vaststellingsovereenkomst-1 tussen de Be-
lastingdienst en Woningstichting Leusden.
Vanaf het jaar 2008 worden deze baten en
lasten fiscaal weer volledig toegerekend aan
Woningstichting Leusden op grond van Vast-
stellingsovereenkomst-2. De fiscale resulta-
ten zijn weergegeven in hoofdstuk 7.10.
Woningstichting Leusden is verbonden met
de Vereniging van Eigenaren van apparte-
mentencomplex ‘De Start’ op grond van
haar meerderheid van stemrechten namens
de huurders.
4.3
Juridische structuur
In 2006 zijn Leusden Vastgoed Holding BV
en Leusden Vastgoed BV officieel opgericht.
Leusden Vastgoed Holding BV is een 100%
dochter van Woningstichting Leusden en
Leusden Vastgoed BV is een 100% doch-
ter van Leusden Vastgoed Holding BV. De
deelnemingen zijn opgericht om bedrijfsacti-
viteiten onder te brengen die een risico mee-
brengen, waarvan wij vinden dat dit niet bij
de stichting Woningstichting Leusden past.
Gedurende de jaren 2006 t/m 2008 zijn er
feitelijk geen activiteiten ondergebracht bij
de dochtermaatschappijen. Fiscaal zijn in
de jaren 2006 en 2007 wél baten en lasten
van Woningstichting Leusden toegerekend
Woningstichting
Leusden
Leusden
Vastgoed
Holding BV
Leusden
Vastgoed BV
* Juridische structuur
• Het ondersteunen van aanpassingen aan
de woning, inclusief WVG en zelfaange-
brachte voorzieningen ter bevordering
van de leefbaarheid van de eigen woning.
• Mede coördineren van de aanpak van
maatschappelijke problemen.
• Het realiseren van concepten voor ur-
gente doelgroepen als starters en seni-
oren.
• Het realiseren van concepten voor speci-
ale doelgroepen, mede in het kader van
de WMO.
• Het realiseren van multifunctionele centra.
• Het realiseren van vastgoed ten behoeve
van eerstelijnsgezondheidszorg.
• Het realiseren van huren onder de markt-
prijs door beperkte huurverhoging en
bijstelling van rendementsdoelstellingen.
• Het aanbieden van koopwoningen in de
regeling Koopgarant, om het kopen van
de woning toegankelijk te maken voor de
lagere inkomens.
• Het bevorderen van stedenbouw en ar-
chitectuur om de zo typerende Leusden-
se woonsfeer te behouden.
• Het nemen van initiatieven om partijen
samen te brengen ter oplossing van de
woningnood in Leusden.
• Het uitvoeren van een goed onderhouds-
programma binnen het bestaande wo-
ningbezit.
• Het bieden van maatwerk in contracten,
zoals de Meerkeuzewoning.
• Het zorgen voor efficiency en doelmatige
projecten met een grote bewonerstevre-
denheid/betrokkenheid.
4.4
strategische positionering
van de organisatie
Woningstichting Leusden streeft er naar
spin-in-het-web te zijn bij allerlei lokale ac-
tiviteiten, waarin ‘wonen’ een rol speelt.
Daarom nemen medewerkers deel aan al-
lerlei overlegvormen en investeren we in
maatschappelijk relevante projecten. Door
deze overlegvormen willen we bereiken dat
de lokale maatschappelijke dienstverlening
verder wordt verbeterd en dat bijzondere
doelgroepen, onder andere via ‘wonen’, de
gelegenheid krijgen te integreren in de sa-
menleving. Woningstichting Leusden heeft
ervoor gekozen een kleine, hoogwaardige
organisatie te zijn met een grote mate van
flexibiliteit. De werknemers werken in de af-
delingen Directie, Woondiensten, Projecten
en Financieel-economische Zaken. Een aan-
tal gespecialiseerde staffuncties is ingevuld
in samenwerking met de woningstichtingen
in Barneveld, Nijkerk en Woudenberg.
5.1
samenwerking en aFspraken
met stakeholders
Landelijke, regionale en lokale factoren be-
palen ten goede en ten kwade het kader
waarin meerjarige afspraken gemaakt kun-
nen worden over samenwerking en inves-
teringen door gemeente, de corporaties en
andere instellingen voor wonen, zorg en wel-
zijn. Woningstichting Leusden streeft ernaar
met de belangrijkste stakeholders afspraken
te maken, waarin het beleid is vastgelegd.
Doel is om door samenwerking met andere
organisaties tot effectieve resultaten te ko-
men. Samenwerkingsovereenkomsten zijn
er met de gemeente Leusden, de VAC,
Beweging 3.0 en Larikslaan2.
Op 20 april 2009 is tijdens een bijzondere
algemene ledenvergadering van de Huurders-
belangenvereniging (HBVL) door de aan-
wezige stemgerechtigde leden unaniem
het voorstel van het bestuur van de HBVL
aangenomen om de HBVL per 1 mei 2009
op te heffen. Besloten is om naar een eigen-
tijdse vorm van inspraak voor klanten van
Woningstichting Leusden over te gaan.
In juni 2010 werd een forum gevormd van
huurders die het uitvoerend beleid van
Woningstichting Leusden op de voet volgen.
Deze zogeheten Woonadviesraad Leusden
(WAR) onderhoudt contact met de directeur/
bestuurder en met leden van de Raad van
Toezicht van Woningstichting Leusden.
Jaarlijks, meestal vaker, vindt op verschil-
lende niveaus overleg plaats. Met een aan-
tal belangrijke stakeholders zijn samenwer-
kingsovereenkomsten ondertekend, om de
continuïteit en professionaliteit van samen-
werking uit te werken in concrete projecten.
Een voorbeeld hiervan is de bouw van de
multifunctionele centra.
Rijk en overige overheden
Het is bij uitstek de overheid - zowel op rijks-
niveau als op provinciaal en regionaal niveau
- die bepalend is voor het functioneren van de
woningmarkt. Ruimtelijke ordening, steden-
bouw, woningmarkt, verdeling en prijsbeleid
stakeholders5
worden geleid door overheden.
Het komende jaar verwachten we diep in-
grijpende voornemens betreffende bezui-
niging en herstructurering. De tweede helft
van 2011 zullen we onze scenario’s wellicht
moeten herijken. We verwachten echter
vooral geleidelijkheid in de ingrepen. Harde
en snelle bijsturingen zijn contraproductief.
Qua woningmarkt is er voor Woningstichting
Leusden een voortreffelijke vertrekpositie.
We kunnen niet voorspellen in hoeverre de
overheid inzet op krimp, dus afroming van de
sector.
Lokale verankering: gemeente Leusden,
zorginstellingen, onderwijs, sport, welzijn,
bibliotheek, kinderdagverblijf etc.
Het meest intensief zijn de contacten met de
gemeente Leusden die zowel op bestuurlijk
als ambtelijk niveau plaatsvinden. Woning-
stichting Leusden is ‘preferred partner’ van
de gemeente Leusden. Beide partijen streven
ernaar elkaar op alle relevante werkter-
reinen te steunen en te helpen bij het
realiseren van beleidsdoelen, met de verbe-
tering van het woonklimaat als uiteindelijk
resultaat. Ook in 2010 is gebleken dat deze
samenwerking vruchten afwerpt. Goed voor-
beeld daarvan zijn de plannen voor de multi-
functionele centra en de ontwikkeling van
het informatiecentrum voor wonen, zorg en
welzijn; Larikslaan2. Aan de Larikslaan vond
niet alleen de woningstichting zelf een
nieuw onderkomen maar ook één centraal
informatie punt voor wonen, zorg en welzijn.
Hier krijgen inwoners van Leusden profes-
sioneel informatie, advies, ondersteuning
en bemiddeling op het gebied van wonen,
zorg en welzijn. Van ouderenzorg tot jeugd-
zorg en voorzieningen voor gehandicapten.
Het levert een belangrijke bijdrage aan de
zelfredzaamheid van de inwoners en hun
maatschappelijke participatie. Beweging 3.0,
gemeente Leusden en Woningstichting
Leusden draaien mee in het centrum. Ook
Jaar
vers
lag
2010
sta
kehold
ers
•
31165
Welzijn Leusden is erin ondergebracht. In
2010 is het succes van Larikslaan2 verder
gegroeid.
Gemeente Leusden
De relatie met de gemeente Leusden is ver-
reweg de belangrijkste en we kunnen ons
verheugen op een vertrouwensvolle wer-
krelatie. In december is de samenwerking
bekrachtigd door de ondertekening van het
nieuwe convenant.
Voor 2011 staan diverse overleggen met
wethouders annex ambtenaren op de
agenda. Onderwerpen zijn het convenant,
de hieruit voorvloeiende werkzaamheden,
de wederzijdse samenwerking, de visie op
Leusden enz. (zie ook risicomatrix).
Stichting Plus Wonen
Een ander belangrijk voorbeeld van de brede
samenwerking tussen meerdere partijen is
die met de Stichting Plus Wonen, een ou-
derinitiatief ten behoeve van huisvesting van
mensen met de hersenziekte schizofrenie.
Ook Stichting Centraalzorg is nauw bij deze
ontwikkeling betrokken. Deze lokale zorg-
aanbieder zal hier de 24-uurs zorg en bege-
leiding gaan bieden.
Eerstelijnsgezondheidszorg
Eerstelijnsgezondheidszorg is de algemene,
nabije en direct toegankelijke zorg die onder
andere huisarts, tandarts en apotheek bie-
den. Steeds vaker organiseren deze zorg-
verleners zich in één centrum zodat ze beter
bereikbaar zijn voor patiënten en hun meer
service kunnen bieden.
In 2010 werd veelvuldig overlegd met par-
tijen van de eerstelijnsgezondheidszorg over
de mogelijkheden in de drie centra voor
eerstelijnsgezondheidszorg. Het faciliteren
van vastgoed speelt daarbij een belangrijke
rol. Daarom heeft de gemeente Leusden aan
Woningstichting Leusden gevraagd om mee
te doen aan het ontwikkelen van het project.
In Tabaksteeg is inmiddels opgeleverd. Voor
De Biezenkamp wordt het concept met de
partners verder vormgegeven.
Leusden Plaza
De ontwikkeling van Larikslaan2 is de op-
maat naar een toekomstig maatschappelijk
dienstverleningsconcept ‘Leusden Plaza’
waar rondom een overdekt plein (‘plaza’)
een uiteenlopend aanbod aan producten
en diensten een plaats krijgt. De gemeente
Leusden zegde toe een integraal plan voor
het centrum te ontwikkelen. Leusden Plaza
moet over acht jaar gerealiseerd zijn.
WAR
In 2010 wordt de WAR (woonadviesraad)
opgericht. Vanuit de WAR moet er feedback
worden gegenereerd met betrekking tot onze
werkzaamheden. Daarnaast blijven we actief
met het inzetten van andere marketinginstru-
menten zoals enquêtes, panelonderzoeken
en arena-sessies.
BLNW
In 2010 is de samenwerking tussen de vier
woningcorporaties uit Barneveld, Leusden,
Nijkerk en Woudenberg geëvalueerd. De inzet
van deze samenwerking blijft onverminderd
het handhaven van het professionele niveau
van de betreffende back office activiteiten.
Wel wordt de samenwerking praktischer en
meer gefocust. De dienstverlening aan Stich-
ting Eemland Wonen uit Baarn is vervallen
Aedes
Het lidmaatschap van Aedes is opgezegd
per 1 januari 2010. Na drie jaar zal er een
heroverweging plaatsvinden. Tussentijds zul-
len we ons wel actief extern oriënteren op
alle niveaus.
Accountant
De accountant is: BDO accountants & advi-
seurs. Er zijn nieuwe afspraken gemaakt met
betrekking tot het invullen van de relatie.
SWEV
(Samenwerkende Woningcorporaties
Eemland en Vallei)
De SWEV wordt actiever. We verwachten
nadere oriëntatie op bijzondere doelgroepen,
ouderen in de regio, duurzaamheid en woon-
ruimteverdeling.
In 2010 zijn voorbereidingen getroffen om
een visie te ontwerpen op de toekomstige
woningmarkt.
SMH
(Stichting Maatschappelijke Huisvesting)
André van de Water is benoemd tot voor-
zitter. Komende periode wordt de focus
verlegd naar inzet van vastgoed voor deze
doelgroepen.
Anderen
Voor een beter en professioneler lokaal
functioneren van de ‘Markt van Wonen,
Zorg en Welzijn’ is het wenselijk om tot een
vernieuwde positionering van de te onder-
scheiden partijen te komen. Hierover worden
gesprekken gevoerd en vinden oriëntaties
plaats. Er zijn contacten met Duwgroep en
Sol en er vinden discussie plaats over orga-
nisatie, doelgroepen en inspraak in Leusden.
Wellicht kunnen we op den duur tot een
meer integrale samenwerking komen met de
diverse lokale partijen
Aedex
Woningstichting Leusden neemt deel aan
Aedex.
Jaar
vers
lag
2010
sta
kehold
ers
•
33165
6.1
algemeen
> Sturen op financiële uitkomsten
Woningstichting Leusden heeft diverse mo-
gelijkheden om te sturen op de financiële
uitkomsten.
• Sturenopwaarde=assetmanagement.
Meebepalen van rendementen, onrenda-
bele toppen, huurprijzen enz. mede uit
een oogpunt van zorgvuldig vermogens-
management. Woningstichting Leusden
stuurt op waarde. Investeringen in nieuw-
bouwprojecten en aankoop van onroe-
rend goed mogen niet hoger zijn dan de
marktwaarde. Bij grote uitzondering (ex-
treme doelgroep) is een ‘echte subsidie’
te overwegen. Daarnaast wordt bij nieuw-
bouwprojecten nagegaan wat acceptabel
is. Er wordt gestuurd op de kwaliteit, op
de huurprijzen en, zo nodig of wenselijk,
gedeeltelijk verkoop. Het resultaat van de
sturing komt in uitdrukking in de hoogte
van de onrendabele top. Is deze te hoog,
dan wordt nagegaan hoe en welke maat-
regelen genomen moeten worden om de
onrendabele top te verlagen.
• Risicomanagement.
De term risicomanagement is een hot
item de laatste jaren. Dit geldt ook voor
Woningstichting Leusden. Dit wordt
mede veroorzaakt door de nieuwe pro-
jecten waar we mee gestart zijn, zoals
het innemen van een grondpositie (Groot
Agteveld), de bouw van Multifunctionele
centra (MFC’s) en de medische centra.
Ook de samenwerking met project-
ontwikkelaars, zoals Proper Stok in De
Biezenkamp brengen risico’s met zich
mee. In 2008 is voor de MFC’s een risi-
cotool ontwikkeld, die ook gebruik gaat
worden voor de overige nieuwbouwpro-
jecten.
In het najaar van 2009 zijn in het MT de
belangrijkste risico’s besproken en in een
schema gezet. Behalve de impact en de
kans, wordt hierin ook de invloed van
Financieel: rendement en vermogen6
genomen beheersmaatregelen weerge-
geven. In het vervolg worden elk jaar de
risico’s binnen het Management Team
opnieuw besproken. De uitkomst van
deze besprekingen wordt ter kennisna-
me aan de Raad van Toezicht verstrekt.
• Financieelbeleid.
De doelstelling van Woningstichting
Leusden is om een zo hoog mogelijk
maatschappelijk rendement te beha-
len. Hierbij is wel sprake van een aantal
randvoorwaarden. De continuïteit van
Woningstichting Leusden is een absolute
randvoorwaarde. Afgeleide onderdelen
hiervan zijn de solvabiliteit en de moge-
lijkheid om financiering te kunnen krij-
gen. Er moeten daarom ook afwegingen
worden gemaakt tussen het maatschap-
pelijk rendement en de financiële offers
die hiervoor moeten worden gebracht.
Woningstichting Leusden kan niet alles
en moet daarom keuzes maken.
• Treasury.
De grootste kostenpost van Woningstich-
ting Leusden is de rente. De financiering
van de materiële vaste activa vindt gro-
tendeels plaats door het aantrekken van
geldleningen. Het aantrekken en soms
tijdelijk beleggen van gelden is aan regels
gebonden. Deze regels zijn vastgelegd
in het treasurystatuut. Het doel van de
treasury is om binnen de regels van het
treasurystatuut de kosten van financie-
ring zo laag mogelijk te houden. Vier keer
per jaar komt de treasurycommissie in
BLNW-verband bij elkaar om transactie-
voorstellen te bespreken en de rentevisie
vast te stellen.
De bovengrens voor het aantrekken
van financiering of renteconversies wordt
op de eerste werkdag in september
voor het komende jaar vastgesteld. Voor
de jaren daarna wordt 5,25% aange-
houden conform het advies van het
Centraal Fonds Volkshuisvesting en het
WSW.
Jaar
vers
lag
2010
financi
eel: r
endem
ent
en v
erm
ogen
•
35165
• Fiscaliteiten.
Met ingang van 1 januari 2006 is Woning-
stichting Leusden gedeeltelijk belasting-
plichtig voor de VPB (vennootschapsbe-
lasting) en met ingang van 1 januari 2008
volledig. De aangifte VPB over het jaar
2008 heeft in najaar van 2010 plaatsge-
vonden. Deze was op 1 april 2011 nog
niet definitief vastgesteld door de belas-
tingdienst. De aangifte over 2009 vindt
voor 1 mei 2011 plaats en de aangifte
voor het jaar 2010 zal ook in 2011 plaats-
vinden.
De integrale belastingheffing heeft invloed
op de administratieve processen binnen
Woningstichting Leusden. Deze zullen in
2011 grotendeels ingevoerd worden.
Tevens moet Woningstichting Leusden
alert zijn op aftrekmogelijkheden voor de
VPB, zodat het te betalen bedrag zo laag
mogelijk is. Bij elk nieuwbouw project
wordt nagegaan wat de fiscaal meest
gunstige wijze is van verwerven en soms
ook van exploiteren.
De tijdelijk stimuleringsmaatregel van
het kabinet door in de periode 1 okto-
ber 2010 tot 1 juli 2011 de btw op arbeid
voor onderhoud en verbeteringen te ver-
lagen van hoog naar laag heeft wel geld
bespaard, maar ook veel administratieve
arbeid gekost.
> Inzet vermogen
Het bezit van Woningstichting Leusden ver-
tegenwoordigt een grote waarde. Het bewa-
ken en zo goed mogelijk uitbouwen van dit
vermogen en het dienstbaar stellen aan de
volkshuisvesting ziet Woningstichting Leus-
den als een core business.
Het dienstbaar stellen van het vermogen aan
de volkshuisvesting is voor Woningstichting
Leusden in toenemende mate een actieve
inzet. We verkopen bezit waar een volledige
deelname niet nodig is en we verwerven,
ontwikkelen en nemen deel aan eigendom
daar waar een positief volkshuisvesting re-
sultaat kan worden geboekt.
6.2
wat willen we (op den duur)
bereiken?
• Voorop staat het realiseren van maat-
schappelijk rendement. Ten aanzien van
het financieel beleid betekent dit dat niet
primair gestreefd wordt naar optimalise-
ring van rendementen maar dat iedere
keer weer beoordeeld wordt wat een
minimaal noodzakelijk rendement is om
gestelde doelen te bereiken.
• We willen een financieel gezonde woning-
corporatie zijn door te blijven voldoen aan
ten minste het minimaal noodzakelijke
weerstandsvermogen en solvabiliteit. Het
streven is als A-corporatie volgens de
berekeningen van het Centraal Fonds te
blijven uitkomen. De hoogte van het mini-
maal noodzakelijk weerstandsvermogen
is minimaal gelijk aan het minimum zoals
door het CFV is vastgesteld. Deze is in
2010 vastgesteld op 18,1%.
• Beheersing. We willen een solide organi-
satie zijn door beheersing van de risico’s
op het gebied van het vermogensbeheer.
In het kader van de financiële crisis is dit
extra belangrijk. Tijdelijk overtollige gel-
den dienen uiterst zorgvuldig te worden
weggezet. Verder zal het voorlopig moei-
lijker zijn om woningen te verkopen aan
huidige huurders.
• Activering van het vermogen. We be-
schikken over een groot vermogen dat
we maatschappelijk renderend willen in-
zetten, daarom zoeken we mogelijkheden
van activering van het vermogen om te
kunnen inzetten voor de maatschappe-
lijke taakstelling van woningcorporaties.
• Taakstelling, inzet. Dit betekent enerzijds
dat er geen sprake kan zijn van over-
maatvermogen. Uit de cijfers van het
CFV blijkt dat Woningstichting Leusden
momenteel een overmaat heeft. We ko-
men met 35,7% per 1 januari 2010 net
boven de bovengrens van 35% uit. Wo-
ningstichting Leusden heeft intern de
bovengrens op 30% vastgesteld. Door
6.3
waar sturen we op?
• Begrotingen. Op doelmatigheid en effici-
ency; een en ander wordt in de komende
paragrafen verder uitgewerkt.
• Solvabiliteit. Voldoende financiële weer-
baarheid in vermogen en rendementont-
wikkeling.
• Loan to value. Het is nog onduidelijk waar
de norm voor Woningstichting Leus-
den moet liggen. Gezien de uitstekende
marktpositie en het relatief jonge bezit in
een aantrekkelijk woongebied met goede
vooruitzichten zou deze op 85% kunnen
liggen. Voorlopig blijven we hier volgens
de prognoses ruim onder.
• Risicomanagement. Risico’s moeten zo
6.4
begrotingen
Algemeen
De belangrijkste sturingsmogelijkheden van
Woningstichting Leusden zijn:
• Het eventueel beperken van onder-
houdsuitgaven.
• Meer of minder investeren in nieuwbouw-
projecten (beperken onrendabele top).
• Desinvesteren door het verkopen van
delen van haar bezit.
Het streven van Woningstichting Leusden is
meer en meer, zeker ook in het kader van
grotere beslissingen, te sturen op basis van
de meerjarenbegroting. Daarom zal de werk-
organisatie ervoor zorgdragen:
snel mogelijk in beeld zijn, zodat zo mo-
gelijk en wenselijk beheersmaatregelen
kunnen worden getroffen.
• Kasstromen. Per saldo mogen op de
middellange termijn de kasstromen niet
negatief uitkomen. Financiering met bor-
ging van het WSW moet kunnen worden
aangetrokken.
• Treasury. Conform het statuut.
• Fiscaal beleid. Gestreefd wordt optimaal
gebruik te maken van de fiscale moge-
lijkheden.
• Subsidie. Regelmatig worden subsidie-
mogelijkheden onderzocht, zeker bij de
start van nieuwe activiteiten.
• Altijd een actuele meerjarenbegroting be-
schikbaar te hebben, waarbinnen grote
beslissingen op ten minste vijfjarige ter-
mijn zichtbaar kunnen worden gemaakt.
Deze meerjarenbegroting wordt minimaal
elk kwartaal bijgewerkt en tevens bij
het bekend worden van nieuwe inves-
teringen of andere belangrijke grote
afwijkingen van het bestaande beleid.
• Op hoofdpunten een voortschrijdend
inzicht te geven in de meerjarenontwik-
keling met beleidsmatige onderbouwing,
dus in iedere periodieke rapportage
wordt de meerjarenbegroting op hoofd-
punten geactualiseerd.
Jaar
vers
lag
2010
financi
eel: r
endem
ent
en v
erm
ogen
•
37165
bezuinigingen en de verkoop van wonin-
gen wordt geprobeerd meer nieuwbouw-
projecten te realiseren.
• Daarnaast speelt de strategie om het
maatschappelijk rendement te verbeteren
door het principe van ‘revolving fund’ toe
te passen.
• Het investeren in multifunctionele centra
en gezondheidscentra zijn voorbeelden
van het investeringen in voorzieningen op
not-for-profit basis die maatschappelijk
rendement opleveren op voorzieningen-
niveau.
• Ook met andere partners worden vormen
van samenwerking (deelname) verder ont-
wikkeld (De Alliantie en Beweging 3.0)
• De nieuwe EU-regelgeving dwingt de
Woningstichting Leusden zich nader te
beraden op de toekomst van vrije sector
huurwoningen in de eigen portefeuille.
6.4
begroting 2011
6.41
Toelichting algemeen
> Specificatie resultaat over 2010
*Bedrijfsopbrengsten
Huren 15.959 15.024 15.113 14.543
Overige bedrijfsopbrengsten 583 964 680 796
16.542 15.988 15.793 15.339
*Bedrijfslasten
Afschrijvingen 2.200 2.233 2.229 2.135
Kosten onderhoud 3.484 2.504 3.572 2.763
Overige exploitatiekosten vastgoed 1.311 1.119 1.100 943
Subtotaal exploitatie vastgoed 6.995 5.856 6.901 5.840
Personeelslasten 2.511 2.411 2.040 2.030
Overige algemene beheerskosten 1.251 1.274 1.379 1.097
Subtotaal algemene kosten 3.762 3.685 3.419 3.127
Som der bedrijfslasten 10.757 9.540 10.320 8.967
Bedrijfsresultaat 5.785 6.448 5.473 6.372
Financiële baten en lasten 3.965 3.279 4.609 3.395
Resultaten uit gewone
bedrijfsuitoefening 1.820 3.169 864 2.977
Verkopen en waardeveranderingen -455 -3.179 -1.493 -6.093
Jaarresultaat vóór belastingen 1.365 -11 -629 -3.116
Vennootschapssbelasting 699 -968 828 1.255
Jaarresultaat na belastingen 666 958 -1.457 -4.371
analyse resultaat
Resultaat uit verhuur en dienstverlening + 3,2 mln + 3,0 mln
Boekwinst verkoop woningen + 0,3 mln
Onrendabele toppen nieuwbouwprojecten - 3,9 mln - 6,1 mln
Waardevermeerderingen bestaand bezit + 0,4 mln
Vennootschapsbelasting (VPB) + 1,0 mln - 1,3 mln
Resultaat + 1,0 mln - 4,4 mln
2011
2010
2010
2010
2009
2009
begrotingwerkelijk
begrotingwerkelijk
winst- en verliesrekening
(in € 1.000)
* De vergoedingen voor leveringen en diensten en de lasten leveringen en diensten (servicekosten) zijn in deze opstelling gesaldeerd; een eventueel batig saldo (administratievergoeding) is opgenomen onder de overige bedrijfsopbrengsten.
Jaar
vers
lag
2010
financi
eel: r
endem
ent
en v
erm
ogen
•
39165
Over het jaar 2010 is een positief resultaat
van bijna € 1,0 mln. behaald. Dit is na ver-
werking van de effecten van de vennoot-
schapsbelasting over 2008 tot en met 2010
als gevolg van invoering van de integrale
belastingplicht per 1 januari 2008 voor wo-
ningcorporaties.
Het resultaat uit verhuur en dienstverlening
is in 2010 verbeterd van € 3,0 mln. in 2009
naar € 3,2 mln. in 2010.
De afwaarderingen op nieuwbouwprojecten
ontstaan hoofdzakelijk doordat de nieuw-
bouwkosten per woning enorm gestegen
zijn bij gelijkblijvende (voorgeschreven) huur-
opbrengsten. Hierdoor ontstaat er een on-
rendabele top. De contante waarde van het
saldo van de toekomstige opbrengsten en
lasten (het rendement) is lager dan de in-
vestering per woning. Het nadelige verschil
(onrendabele top) moet bij de onomkeer-
baarheid van een nieuwbouwproject in de
lasten worden verwerkt. Woningstichting
Leusden voert een actief financieel beleid
om huidige investeringsprojecten mogelijk te
maken door:
• Een gedoseerd en gericht verkoopbe-
leid van bestaande woningen, waarbij de
vrijkomende middelen en boekwinsten
gebruikt worden voor de financiering van
nieuwe projecten.
• De bouw van huurwoningen te combine-
ren met koopwoningen.
• Het benutten van het verschil tussen
bedrijfswaarde en historische kostprijs.
Deze maatregelen zullen met name tot uit-
drukking komen in een gezonde balans in
het kasstroomoverzicht. De waardevermin-
deringen bestaand bezit ontstaan als de
bedrijfswaarde lager is dan de historische
kostprijs. Bij een aantal complexen is deze
afwaardering ontstaan door een bewust
huurprijsbeleid van lage huren voor onder
andere jongeren (bijvoorbeeld complex
Walenburg) in combinatie met investeringen
die Woningstichting Leusden pleegt in plan-
matig onderhoud en renovatie op grond van
het kwaliteitsbeleid. Ultimo 2010 is de bedrijfs-
waarde € 149,5 mln. (2009: € 138,2 mln.).
Als gevolg van de oplevering van nieuwbouw
is de bedrijfswaarde van het totale vastgoed-
bezit gestegen met € 6,2 mln. Mede door
aanpassing van de parameters steeg de
bedrijfswaarde verder met € 5,1 mln. De
waardeveranderingen in bestaand bezit
worden per complex bepaald.
Effect op Totaal
het resultaat effect
Positieve effecten
Hogere huuropbrengsten + 0,5 mln
Hogere overige opbrengsten + 0,2 mln
Lagere uitgaven planmatig onderhoud + 0,3 mln
Lagere financiële lasten (saldo rentebaten/lasten) + 0,1 mln
+ 1,1 mln
Negatieve effecten
Hogere afschrijvingen op materiële vaste activa - 0,1 mln
Hogere personeelslasten - 0,4 mln
Hogere exploitatielasten vastgoed - 0,2 mln
Hogere overige bedrijfslasten - 0,2 mln
- 0,9 mln
Totaal effect op resultaat 2010
ten opzichte van 2009 + 0,2 mln
Het resultaat over 2010 van de primaire
activiteiten van Woningstichting Leusden is
> Analyse van het resultaat uit verhuur en dienstverlening
verbeterd met € 0,2 mln. van € 3 mln. naar
€ 3,2 mln. Dit kan als volgt verklaard worden:
> Toelichting op de resultaateffecten
De huuropbrengsten zijn gestegen als ge-
volg van de huurverhoging per 1 juli 2009
met 2,5% en per 1 juli 2010 met 1,2% (+ 0,2
mln.) en stijging als gevolg van gemiddeld
een hoger aantal woningen en bedrijfsruim-
tes in de verhuur in 2010 ten opzichte van
2009 (+ 0,3 mln.).
De hogere overige opbrengsten wordt ver-
oorzaakt door een hoger aantal uren besteed
aan projectontwikkeling (+ 0,2 mln.).
De lagere financiële lasten zijn gerealiseerd
door lagere rentelasten. De rente voor
kortrente perioden (1-maandeuribor en
3-maandseuribor) is eind 2008 fors begin-
nen te dalen. Deze daling is doorgegaan in
2009 en tot en met eind 2010 laag gebleven.
Daarnaast is er in 2010 voor € 7,1 mln. aan
leningen afgelost.
De programma’s van het planmatig onder-
houd per jaar afwijken, waardoor de kosten
ook per jaar kunnen afwijken. In 2010 waren
de werkelijke kosten fors lager dan de be-
groting. Dit werd voornamelijk veroorzaakt
door gunstige aanbestedingen. Daarnaast
is vanaf oktober 2010 een BTW-verlaging
doorgevoerd van 19% naar 6% voor arbeids-
kosten inzake renovatie en herstel van
woningen. Dit heeft ook een gunstig effect.
En waarschijnlijk heeft de financiële crisis hier
ook een rol in gespeeld.
De afschrijvingskosten van materiële vaste
activa zijn gestegen als gevolg van het an-
nuïtaire afschrijvingssysteem en oplevering
van nieuwbouw.
De hogere personeelslasten van € 0,4 mln.
zijn ontstaan door inhuur personeel in ver-
band met een langdurig zieke, inhuur van
een ICT-manager voor de vele ICT-projecten
en personele uitbreiding in verband met de
vele nieuwbouwprojecten.
De vennootschapsbelasting over 2010 be-
staat uit de acute belastinglast over 2010 van
ruim 0,5 mln. (te betalen). Het daadwerkelijk
te betalen bedrag is ruim € 176.000 lager
i.v.m. een gedeeltelijk vrijval van een in 2008
gevormde (te vorderen) belastinglatentie.
In hoofdstuk 7 wordt op onderdelen nader
ingegaan op normen en benchmarks in de
bedrijfsvoering.
Jaar
vers
lag
2010
financi
eel: r
endem
ent
en v
erm
ogen
•
41165
Ref. Activacategorie Investeringen Desinvesteringen Saldo
2010 2010 2010
14.1.1 Activa in exploitatie 0,1 mln 0,1 mln -
14.1.2 Activa verkocht onder voorwaarden - - -
14.1.3 Activa in ontwikkeling 29,8 mln - 29,8 mln
14.1.4 Activa ten dienste van de exploitatie 0,2 mln - 0,2 mln
30,1 mln - 0,1 mln 30,0 mln
De investeringen in de activa in ontwikkeling
betreffen voornamelijk de volgende nieuw-
bouwprojecten in 2010:
• Woningen Tabaksteeg
• Multifunctioneel centrum Tabaksteeg
(Antares)
• Woon- zorgcomplex Hamersveld/Toren-
akker/Asschat
6.5
investeringen
De totale investeringen in materiële vaste
activa bedroegen in 2010 totaal € 30,1 mln.
(2009: € 13,3 mln.). Het saldo van investerin-
gen en desinvesteringen over 2010 bedraagt
€ 30,0 mln. Over 2010 bedraagt de totale
(annuïtaire) afschrijving € 2,2 mln.
Hieruit blijkt dat Woningstichting Leusden
flink investeert in de toekomstige vastgoed-
positie.
De investeringen en desinvesteringen kun-
nen als volgt gespecificeerd worden naar
de activacategorieën (in mln.). Hierbij zijn de
onderlinge verschuivingen tussen de cate-
gorieën geëlimineerd: oplevering nieuwbouw
(van activa in ontwikkelingen naar activa in
exploitatie) en verkochte Meerkeuzewo-
ningen (van activa in exploitatie naar activa
Meerkeuzewoning):
6.6
liquiditeitspositie
Een organisatie is liquide als het aan zijn di-
rect opeisbare verplichtingen kan voldoen.
De liquiditeit wordt bepaald door de vlot-
tende activa te delen door de kortlopende
schulden. Volgens de Richtlijnen voor de
Jaarverslaggeving wordt het kortlopend deel
van de langlopende leningen onder kort-
lopende schulden verantwoord. Naast de
reguliere aflossing op langlopende leningen
van ruim € 1,0 mln. moet er in 2011 een
lening van € 5 mln. terugbetaald worden.
Woningstichting Leusden heeft een rekening
courant krediet afgesloten met de Rabobank
voor een maximum van € 1,8 mln.
De liquiditeitsratio is ultimo 2010 gedaald ten
opzichte van ultimo 2009. Dit wordt veroor-
zaakt door de volgende factoren:
6.7
meerJarenbegroting
• In 2010 is voor € 10 mln. aan nieuwe le-
ningen ontvangen, € 7,1 mln. is afgelost.
Het saldo liquide middelen (inclusief ver-
strekte leningen aan woningcorporaties)
is gedaald met € 16,4 mln.
• Ultimo 2010 zijn de kortlopende schul-
den ten opzichte van 2008 gestegen
met € 3,1 mln. als gevolg van een hogere
aflossingsverplichting op leningen in het
volgende boekjaar.
De liquiditeitsratio is een momentopname en
uit bovenstaande analyse blijkt dat de struc-
turele liquiditeitspositie van Woningstichting
Leusden niet verslechterd is aangezien Wo-
ningstichting Leusden aan al haar direct op-
eisbare verplichtingen kan voldoen.
liquiditeitsratio 31 december 2010 31 december 2009
Liquiditeit -zichtbaar balanstotaal 0,3 2,0
6.71
Toelichting algemeen
In de diverse paragrafen in het onderne-
mingsplan wordt bij de betreffende activi-
teiten toelichting gegeven op de gewenste
ontwikkeling op termijn. Hier op hoofdpunten
een samenvatting ter onderbouwing van de
begrotingcijfers wat we (op den duur) willen
bereiken:
• Cash flow doelen.
• Efficiency doelen.
• Stabiliteit en continuïteit lange termijn
evenals flexibiliteit in verband met dyna-
miek van vastgoedinvesteringen.
De meerjarenbegroting onderhoud is opge-
zet vanuit de volgende doelen:
Te allen tijde een adequate onderhoudstoe-
stand van woningen van Woningstichting
Leusden.
6.72
Onderhoud meerjarenontwikkeling
• Door onderhoudsingrepen bij de tijd bren-
gen van technische en woonkwaliteit.
• Bijdragen aan een goede prijs/kwaliteits-
verhouding.
• Er wordt gestreefd naar een gelijkmatig-
heid in het jaarprogramma.
De volgende vertrekpunten hanteren we met
betrekking tot de huisvesting van Woning-
stichting Leusden:
• Faciliteren van een goede, professionele
bedrijfsvoering.
• Bijdragen aan een goede positionering
van de woningstichting in Leusden.
• We verwachten geen grote ingrepen in
het huidige pand in 2011 - 2020.
• Personeelskosten
(meerjarenontwikkeling)
Elk jaar wordt de actuele behoefte aan ca-
paciteit in kaart gebracht. Het blijft een punt
van aandacht, gezien de snelle veranderin-
6.73
gen in Woningstichting Leusden. In de meer-
jarenbegroting wordt rekening gehouden
met een toename, naar rato van de toename
van het vastgoed, waarbij nog niet duidelijk
is wat de impact is van de multifunctionele
centra. Woningstichting Leusden zit dicht
tegen het maximum aan wat de exploitatie
kan dragen aan personeel. Er is namelijk ex-
tra in personeel geïnvesteerd i.v.m. de vele
nieuwe nieuwbouwprojecten. Voor de inzet
die nodig is om extra woningen te kunnen
verkopen is er in het najaar van 2009 een
uitbreiding van 0,67 fte gekomen. Deze inzet
zal de komende jaren nodig blijven.
Jaar
vers
lag
2010
financi
eel: r
endem
ent
en v
erm
ogen
•
43165
Bedrijfskosten meerjaren ontwikkeling
(onder andere huisvestingkosten en personeelkosten enz.)
Dagelijks
onderhoud
Planmatig
onderhoud
totaal
2010
2011
2012
2013
2014
2015
1.800
1.600
1.400
1.200
1.000
800
600
400
200
0
Ontwikkeling
onderhouds-
kosten per
woning
• Rentekosten meerjarenontwikkeling.
In het treasurystatuut zijn de uitgangs-
punten van het treasurybeleid van Wo-
ningstichting Leusden vastgelegd. Voor
het jaar 2011 zijn in 2010 twee leningen
aangetrokken van respectievelijk € 6,5
mln. en € 10 mln. ter afdekking van het
renterisico in 2011. Door de in 2008 ont-
stane financiële crisis is moeilijk te voor-
spellen wat de rente op lange termijn
zal doen. In veel landen in de wereld zijn
consumenten bang voor slechtere tijden
en wordt er extra geld gespaard. Hierdoor
zou de rente kunnen dalen. Daarentegen
hebben de overheden veel geld extra
uitgegeven om banken te redden en de
economie te stimuleren. Daarnaast komt
er minder geld binnen uit de belastingen.
De geldtekorten moeten ze wel weer op-
halen uit de kapitaalmarkt. Het wantrou-
wen tussen de financiële instellingen en
de angst voor het niet veilig uitlenen van
geld, maakt het verkrijgen van leningen
moeilijk en daarom is de risico-opslag op
de rente momenteel nog erg hoog.
Verder moet er met ingang van 1 januari
2011 een scheiding aangebracht worden
tussen DAEB (Diensten van Algemeen
Economisch Belang) en niet-DAEB acti-
viteiten. Voor niet-DAEB activiteiten mo-
gen met ingang van 1 januari 2011 niet
meer met door het WSW geborgd geld
worden gefinancierd. Dit geldt voor nieu-
we activiteiten. Daarnaast zou dit een rol
kunnen gaan spelen bij herfinanciering.
11% van de huurinkomsten wordt ver-
kregen uit niet-DAEB activiteiten.
• Huuropbrengsten meerjarenontwikkeling*
Een maatschappelijk verantwoord huur-
prijsbeleid moet rekening houden met de
volgende componenten:
• Het beperkt houden van stijging in
relatie tot inkomensontwikkeling.
• Het zorgdragen voor een reële prijs/
kwaliteitsverhouding.
Vooralsnog houdt Woningstichting Leus-
den rekening met een inflatievolgend
huurbeleid. We realiseren ons dat er
gezocht moet worden naar een balans
in de toepassing van de bovenstaande
uitgangspunten. Jaarlijks wordt het huur-
prijsbeleid geformuleerd, mede naar aan-
leiding van het rijksbeleid. In 2009 is be-
sloten om meer gebruik te maken van de
mogelijkheid om huren te harmoniseren
door de streefhuren bij mutatie met 10%
te verhogen.
• Relevante benchmarks.
Door deelname aan relevante, actuele
benchmarks wil Woningstichting Leus-
den meer inzicht verwerven in de positie
van Woningstichting Leusden in de bran-
che en t.o.v. anderen. Woningstichting
Leusden neemt deel aan de volgende
benchmarks (Aedex, WSW, CFV). Met
ingang van 2010 zijn we geen lid van
Aedes en met ingang van 2011 zijn we
gestopt met KWH.
2010
2011
2012
2013
2014
2015
20.000
19.000
18.000
17.000
16.000
15.000
14.000
13.000
6.74
Gevoeligheidsanalyse meerjarenbegroting
*Huur-
opbrengsten
meerjaren
ontwikkeling
Ontwikkeling
huur-
ontvangsten
(in € 1.000)
In deze paragraaf geven we inzicht in ver-
mogensontwikkeling en de daarmee samen-
hangende kengetallen en bepalen we de re-
latieve financiële sterkte van Woningstichting
Leusden. De opdracht van Woningstichting
Leusden is:
• Solvabiliteit op basis van historische
kostprijs is groter of gelijk aan 10% (incl.
opbrengst verkoop Meerkeuzewoning)
• Genormeerde Bedrijfswaarde conform
Centraal Fonds Volkshuisvesting >18,1%
en < 30%. Door de vele nieuwbouwpro-
jecten, de stijging van het verkooprisico
en de invoering van de VPB is de onder-
grens gering gestegen ten opzichte van
het voorgaande jaar (17,8%)
Het volkshuisvestelijk vermogen volgens het
Centraal Fonds Volkshuisvesting komt net
iets boven de door hen gestelde bandbreed-
te voor de A-status. Het beleid van Woning-
stichting Leusden is gericht op het behoud
van de A-status.
6.8
vermogensontwikkeling en
waardeontwikkeling van de
vastgoedporteFeuille
6.9
vermogen algemeen
In essentie gaat het erom dat bij iedere be-
slissing tot investeren en desinvesteren een
beoordeling plaatsvindt op de effecten en
dat in de generieke managementinformatie
de feitelijke ontwikkelingen en prognoses
op terrein in kaart gebracht zijn, zodat tijdig
bijsturing kan plaatsvinden. Het is dus zaak
dat de werkorganisatie staat voor snelheid,
betrouwbaarheid en validiteit. Zorg dient
Parameter Doelstelling
Solvabiliteit o.b.v. historische kostprijs
Verhouding tussen het eigen vermogen en het balanstotaal ≥ 10,0%
Volkshuisvestelijk vermogen A-status
Herrekening van het eigen vermogen door het CFV > 18,1%
Gebaseerd op de bedrijfswaarde van het vastgoed < 30,0%
> Normen voor de financiële weerbaarheid
besteed te worden aan adequaat gebruik en
inzet van software, hier wordt in hoofdstuk 7
verder op ingegaan.
Inzet vermogen
De vermogensdoelstellingen zijn nader uitge-
werkt in deze paragraaf en richten zich op
handhaven van de volgende normen:
De huidige cijfers komen net boven de bo-
vengrens uit. Dat past niet bij de doelstelling
van Woningstichting Leusden dat zij maxi-
maal gebruik wil maken van haar vermogen.
Omdat Woningstichting Leusden graag nog
meer nieuwbouwprojecten wil uitvoeren, is
het streven de verkoop van woningen hoog
te houden.
Jaar
vers
lag
2010
financi
eel: r
endem
ent
en v
erm
ogen
•
45165
Woningstichting Leusden streeft naar een
minimale solvabiliteit van 10%. Hierbij is geen
rekening gehouden met onrendabele toppen
of andere extra bijdragen vanuit het eigen
vermogen voor andere dan in paragraaf 2
van dit hoofdstuk genoemde projecten.
Het streven is dat er de eerstkomende vier
6.101
Solvabiliteit op basis van de historische kostprijs
jaar jaarlijks 35 verkooptransacties plaats-
vinden. Voor de jaren 2011 t/m 2014 is dus
in de begroting het aantal van 35 verkopen
opgenomen, voor het jaar 2015 wordt reke-
ning gehouden met 15 verkopen. Als deze
aantallen verkopen worden gehaald, dan
stijgt de solvabiliteit ultimo 2015 naar 26,7%.
6.10
solvabiliteit
> Vermogenspositie
De vermogenspositie van Woningstichting
Leusden voldoet aan de norm die het finan-
ciële beleid stelt; een solide basis voor het
oppakken van belangrijke toekomstige taken
en investeringen.
De keuze van de waarderingsgrondslag
voor de activa (het bezit) heeft invloed op de
solvabiliteitsratio. De jaarrekening van Wo-
ningstichting Leusden is opgesteld op basis
van de historische kostprijs (aanschafprijs),
waarbij de onroerende en roerende zaken in
exploitatie per 31 december 2010 gewaar-
deerd zijn op € 115,0 mln. (ultimo 2009:
€ 111,4 mln). De bedrijfswaarde (contante
waarde van toekomstige baten en lasten)
van de materiële vaste activa bedraagt per
31 december 2010 in totaal € 149,5 mln.
(ultimo 2009: € 138,2 mln).
> Weerstandsvermogen
Het CFV bepaalt jaarlijks op basis van de
jaarcijfers van Woningstichting Leusden het
minimaal noodzakelijke weerstandsvermo-
gen en het actuele weerstandsvermogen.
Het minimaal noodzakelijke weerstandsver-
mogen is gebaseerd op het risicoprofiel dat
door het CFV voor Woningstichting Leusden
wordt vastgesteld.
Het actueel weerstandsvermogen is als volgt
opgebouwd: het eigen vermogen op basis
van een actuele waardering van het vast-
goed (bedrijfswaarde) en de leningen (ren-
tabiliteitswaarde) plus de egalisatierekening,
de onderhoudsvoorziening en de overige
voorzieningen onder aftrek van de immate-
riële vaste activa.
Het CFV heeft het actueel weerstands-
vermogen per 31 december 2009 voor
Woningstichting Leusden bepaald op € 30,8
mln. Dat is 19,0% van het herrekend balans-
totaal.
Vergeleken met de normen van het Cen-
traal Fonds van de Volkshuisvesting heeft
de financiële positie van Woningstichting
Leusden de gewenste solvabiliteit van tus-
sen de 18,1% en 30% behouden.
In de volgende paragrafen zal de vemogens-
ontwikkeling (solvabiliteit) en de waardeont-
wikkeling van het vastgoed nader worden
belicht.
Waarderingsgrondslagen
Voorlopig wordt voor 2010 en 2011 waar-
dering op historische kostprijs gehandhaafd.
Wel worden zoveel mogelijk ook vergelij-
kende cijfers op basis van bedrijfswaarde
gepresenteerd.
Over de wijze waarop de verkochte koop-
garantwoningen worden verantwoord in
de balans vindt nog overleg plaats met de
accountant: BDO accountants & adviseurs.
Voor 2010 is dit conform voorgaande jaren.
2010
2011
2012
2013
2014
2015
30,0%
25,0%
20,0%
15,0%
10,0%
5,0%
0,0%
Solvabiliteit
excl. MKW*
Solvabiliteit
excl. MKW*
Solvabiliteit
excl. MKW*
Solvabiliteit
excl. MKW*
Als de aantallen in de begroting opgenomen
verkopen niet worden gehaald, maar slechts
vijf en de overige gegevens blijven ongewij-
zigd, zou de volgende solvabiliteit gehaald
worden (zie hieronder in de grafiek) De sol-
vabiliteit op basis van de historische kostprijs
daalt tot 14,9% in het jaar 2015.
2010
2010
2011
2011
2012
2012
2013
2013
2014
2014
2015
2015
18,0%
16,0%
14,0%
12,0%
10,0%
8,0%
6,0%
4,0%
2,0%
0,0%
40,0%
35,0%
30,0%
25,0%
20,0%
Solvabiliteit
obv
bedrijfswaarde
De solvabiliteit op basis van de bedrijfs-
waarde geeft een rooskleurig beeld. Hierbij
moet wel aangetekend worden dat de hoog-
te van de bedrijfswaarde wordt beïnvloed
door de (verwachte) huurprijsontwikkeling
6.102
De solvabiliteit op basis van de bedrijfswaarde
en de hoogte van de beheerkosten en van
het planmatig onderhoud. De inschatting
van deze parameters heeft een belangrijke
invloed op de hoogte van de bedrijfswaarde.
Jaar
vers
lag
2010
financi
eel: r
endem
ent
en v
erm
ogen
•
47165
Sovabiliteit
(obv historische
kostprijs) bij
35 verkopen
per jaar
Sovabiliteit
(obv historische
kostprijs) bij
5 verkopen
per jaar
MKW*=
Meerkeuzewoning
Het Centraal Fonds Volkshuisvesting ver-
plicht de corporaties een zodanig financieel
beleid te voeren dat haar voortbestaan in
financieel opzicht gewaarborgd is. In 2010
heeft het CFV zowel een positief continuï-
teitsoordeel (C-status) als een positief solva-
biliteitsoordeel vastgesteld.
Zowel op basis van het weerstandsvermo-
gen in 2008 en 2009 voldoet Woningstich-
ting Leusden aan de criteria van het CFV.
Op basis van de meerjarenbegroting 2010
t/m 2019 is de dPi-2009 rapportage begin
2010 aan het CFV ingeleverd. Op basis van
deze rapportage is het volkshuisvestelijk ver-
mogen ultimo 2014 € 63,7 mln. en bedraagt
deze 35,7% van het balanstotaal.
Solvabiliteitsratio
De solvabiliteitsratio geeft weer welk per-
centage van het totale vermogen bestaat uit
eigen vermogen. Oftewel welk deel van de
activa met eigen vermogen is gefinancierd.
De ondergrens hiervoor is sterk afhankelijk
van de gekozen waarderingsgrondslag voor
de activa, aangezien deze grondslag de sol-
vabiliteitsratio beïnvloedt.
6.103
Volkshuisvestelijk vermogen
Doelstelling is dat de bedrijfswaarde niet
daalt.
Op basis van een risico-inschatting bepaalt
het CFV de ondergrens van het weerstands-
vermogen, deze ontwikkelt zich als volgt:
Risico inschatting CFV ultimo 2009 ultimo 2010
Marktrisico 5.532 16.085
Macro-economisch risico 27.350 16.305
Operationeel risico 8.219 14.608
Totaal (lager dan optelling) 29.089 27.166
VPB beklemming 3.765 5.082
Totaal risico inclusief VPB 32.854 32.248
Ondergrens risico opgave CFV 17,8% 18,1%
Daarnaast is de presentatie en verwerkings-
wijze van de verkochte Koopgarantwonin-
gen in de jaarrekening van invloed op de
ratio. In de jaarrekening van Woningstich-
ting Leusden is het totaalbedrag van alle
ontvangen gelden uit hoofde van verkochte
Meerkeuzewoningen als langlopende ver-
plichting gepresenteerd. Dit op grond van
voorschriften in Richtlijnen voor de Jaarver-
slaggeving. Woningstichting Leusden kan nu
over deze middelen beschikken, echter in de
toekomst kan de koper gebruik maken van de
terugkoopverplichting van Woningstichting
Leusden.
Op balansdatum wordt deze terugkoop-
verplichting niet uitgeoefend door de kopers
en daarom presenteren we hieronder ook
een ‘herrekende solvabiliteitsratio’.
Solvabiliteitsratio jaarrekening herrekend CFV
Waardering- Historische Historische Bedrijfswaarde
grondslag Kostprijs Kostprijs
(excl. MKW) (incl. MKW)
2010 8,1% 16,1% n.n.b.
2009 7,6% 12,8% 19,0%
2008 11,3% 15,7% 23,1%
2007 11,4% 14,1% 18,4%
2006 14,6% 15,7% 25,6%
De verhouding tussen de leningportefeuille
en de waarde van het vastgoed (gebaseerd
op de bedrijfswaarde) wordt ook wel ‘Loan
to Value’ genoemd. Hierbij zal deze waarde
lager moeten zijn dan een nader te bepalen
waarde om voldoende ruimte te hebben voor
het beoogde strategische voorraadbeheer.
Er wordt een bovengrens van 75% genoemd,
gebaseerd op hetgeen commerciële vast-
goedbeleggers hanteren.
Wij verwachten dat woningcorporaties in
de toekomst scherper worden beoordeeld
op hun maatschappelijke prestaties. Om
die te realiseren, beheren en investeren we
in een vastgoedportefeuille. In de rol van
vastgoedondernemer probeert de woning-
stichting zo efficiënt mogelijk én doelmatig
met haar schaarse middelen om te gaan.
Maatschappelijk investeren betekent vrijwel
automatisch een lager economisch rende-
ment. De woningstichting doet dit bewust
om maatschappelijke doelstellingen te be-
reiken. Dit effect komt tot uitdrukking in het
‘beleidseffect’: dit is het neerwaartse effect
op het rendement als gevolg van het geko-
zen huur- en leefbaarheidsbeleid.
Met de Aedex/IPD Vastgoedindex is het
mogelijk het maatschappelijk en het eco-
nomisch rendement inzichtelijk te maken.
Economisch, omdat de index het rende-
ment op het beheer van het vastgoed laat
6.104
Waardeontwikkeling vastgoed en leningportefeuille
6.111
Aedex/IPD vastgoedindex
6.11
rendementsontwikkeling
Aangezien Woningstichting Leusden ope-
reert in de sociale woningmarkt zal nader
onderzoek moeten leiden tot de vaststelling
van een acceptabele ratio. De verwachting is
dat deze bovengrens op ongeveer 85% uit-
komt. In de huidige prognoses blijf Woning-
stichting Leusden ruim onder de 75%.
De verwachte ontwikkeling van de Loan-to-
Value-ratio is als volgt:
Loan
to value
Norm
zien. Maatschappelijk, omdat de index laat
zien van welke potentiële opbrengsten de
woningstichting afziet en welke extra kosten
ze maakt in relatie tot de waarde van het be-
zit. Tevens krijgt de corporatie meer zicht op
hoe zij als organisatie opereert en hoe het
vastgoed rendeert ten opzichte van het
gemiddelde van de andere deelnemende
woningcorporaties aan de index (de bench-
mark).
In het voorjaar van elk jaar worden de uitkom-
sten van de benchmark van het voorafgaan-
de jaar gepresenteerd. Hieronder zijn enkele
resultaten uit de Aedex/IPD Vastgoed-index
over 2007 t/m 2009 opgenomen. De re-
sultaten van 2010 zijn nog niet bekend. De
gemiddelde uitkomst van alle deelnemers
wordt aangeduid als Aedex.
• Rendement.
• Huur in% van markthuur.
• Gemiddelde waarde per woning (VHE).
Jaar
vers
lag
2010
financi
eel: r
endem
ent
en v
erm
ogen
•
49165
2009
2015
2014
2013
2012
2011
2010
75,0%
70,0%
65,0%
60,0%
55,0%
50,0%
45,0%
> Rendement (Aedex benchmark)
Het rendement is opgebouwd uit het directe
rendement (verschil tussen de huuropbreng-
sten en exploitatielasten) en het indirecte
rendement (de waardeontwikkeling van de
bruto open marktwaarde van het vastgoed).
Het gemiddelde directe rendement over de
afgelopen 3 jaren is 1,1% en ligt daarmee
iets hoger dan het gemiddelde Aedex niveau
(0,5%).
Het indirecte rendement laat de afgelopen
jaren een neerwaartse trend zien. Deze trend
is landelijk. De onzekerheid over de ontwik-
keling van de waarde van vastgoed door
de kredietcrisis vertaalt zich wederom in
Aedex
6,0
3,4
2,5
1,60
4,6
73,8%
50,3%
Aedex
-1,2
2,5
-3,7
1,40
4,6
73,8%
51,4%
Aedex
-0,9
-3,5
2,6
1,70
4,9
75,0%
49,5%
WSL
3,7
1,2
2,5
1,60
3,7
70,5%
40,3%
WSL
0,6
2,3
-1,7
1,70
3,8
70,5%
42,1%
WSL
1,6
-0,8
2,4
1,70
3,9
70,0%
41,4%
2008
2008
2009
2009
2007
2007 kerncijfers
aedex/ipd
Totaal rendement
Waardegroei
Direct Rendement
Beleidseffect
Huurprijzen als % van de marktwaarde
Actuele huurprijzen als % van markthuren
Exploitatiekosten als % bruto inkomsten
een lagere bruto open marktwaarde ultimo
2010 in vergelijking met 2009. In 2010 zijn
de taxatiewaardes (in vrij verkoopbare staat)
gedaald. Daarentegen hebben een lagere
disconteringsvoet en risico opslagen een
positief effect.
Het gemiddelde beleidseffect over de afgelo-
pen 3 jaren is 1,7%. Dit is iets boven het ge-
middelde niveau. Dit betekent dat de totale
investeringen in huur- en leefbaarheidsbeleid
van Woningstichting Leusden hoger is dan
het landelijk gemiddelde. Mogelijke oorzaak
hiervan is het effect van de investeringen in
de ‘probleemwijken’.
2004
2005
2006
2007
2008
2009
16,0
14,0
12,0
10,0
8,0
6,0
4,0
2,0
0,0
-2,0
-4,0
Rendement
Aedex/IPD
vastgoed index
standing
investments
Woningstichting
Leusden
Waardegroei
Direct
Rendement
Totaal
Rendement
2007
2010
2009
2008
240
220
200
180
160
140
120
100
> Werkelijke huur in % van de markthuur
Op basis van een aantal criteria wordt door
Aedex de markthuur van het vastgoed van
Woningstichting Leusden bepaald. De markt-
huur is de huur die door een commerciële
vastgoedorganisatie zou zijn gevraagd. De
afgelopen jaren is de gemiddelde werkelijke
huur circa 70,0% van de markthuur. Het
Aedex gemiddelde ligt op 75%. Dit betekent
dat de werkelijke huren van Woningstichting
> Gemiddelde waarde per woning
Het relatief jonge bezit, de kwaliteit van de
woningen en het type woningen van Woning-
stichting Leusden in vergelijking met het
landelijk gemiddelde van Aedex komt duide-
> Conclusie
Bovenstaande grafieken bevatten slechts
een klein deel van de beschikbare informatie,
maar maakt wel enkele trends zichtbaar. In
het bijzonder hoe Woningstichting Leusden
het doet in relatie tot het gemiddelde van de
aan Aedex deelnemende woningcorporaties
(de benchmark):
• De woningvoorraad van de woningstich-
ting is relatief jong.
• De huurprijzen liggen gerelateerd aan de
Leusden ten opzichte van de markthuur
relatief lager is dan het landelijk gemiddelde.
De gemiddelde absolute maandhuur voor
de standing investments bedraagt € 476 per
VHE. Door het jonge bezit en het meer luxe
type woningen dan het Aedex gemiddelde
ligt de absolute huur hoger dan het landelijk
gemiddelde.
lijk tot uitdrukking in de hogere marktwaarde,
WOZ-waarde (taxatie door gemeente Leus-
den) en de leegwaarde.
waarde van het bezit over de hele linie lager.
• De huurprijzen als% van de markthuren
liggen lager.
• De exploitatiekosten zijn als % van de
bruto inkomsten lager.
Woningstichting Leusden maakt actief ge-
bruik van de Aedex-informatie, onder meer in
het strategisch voorraadbeleid en verwacht
dat de komende jaren verder te integreren in
haar beleidsontwikkeling.
Jaar
vers
lag
2010
financi
eel: r
endem
ent
en v
erm
ogen
•
51165
Bruto open
Marktwaarde
WOZ waarde
Leegwaarde
Jaarlijks legt Woningstichting Leusden haar
beleid voor de komende 10 jaren vast in
het ondernemingsplan. Hierin worden on-
der andere de investeringsplannen, het ver-
koopprogramma en de personeelsbezetting
6.12
meerJarenontwikkeling
financieel doorgerekend. Hierbij wordt re-
kening gehouden met de laatste verwach-
tingen inzake inflatie en renteontwikkeling.
Onderstaande cijfers zijn ontleend aan het
Ondernemingsplan 2011.
2010
2011
2012
2013
2014
2015
25.000
20.000
15.000
10.000
5.000
-
> Ontwikkeling maatschappelijk vastgoed
Naast woningbouw investeert Woningstich-
ting Leusden ook in maatschappelijk vast-
goed:
• Multifunctionele centra (basisonderwijs,
kinderopvang, sportvoorzieningen enz.).
• Gezondheidscentra (huisarts, fysiothera-
peut, apotheek).
Door de geplande nieuwbouw van MFC’s in
de wijken Tabaksteeg, De Biezenkamp en
Alandsbeek en de geplande gezondheids-
centra in Tabaksteeg en De Biezenkamp, zal
het aandeel van het bedrijfsonroerend goed
in het totale vastgoed van Woningstichting
Leusden de komende jaren flink toenemen.
2010
2011
2012
2013
2014
2015
3.000
2.950
2.900
2.850
2.800
2.750
2.700
2.650
2.600
2.550
2.500
Aantal m2 Bedrijfs
onroerend
goed
> Woningbouw
In de periode 2011 t/m 2014 worden circa
175 woningen gebouwd; dit is inclusief het
50% aandeel van De Alliantie Eemvallei in de
woningen van de wijk Tabaksteeg. De groot-
ste nieuwbouwprojecten vinden plaats in De
Biezenkamp, Tabaksteeg en ’t Zicht.
aantal m2 in
beheer (VVO)
aantal m2 in
exploitatie (VVO)
aantal m2 in
exploitatie
(BVO)
aantal
woningen in
beheer +
Koopgarant
aantal woningen
in exploitatie
woningen in
beheer
(risico WSL)
Aantal
wooneenheden
per ultimo jaar
Binnen het resultaat maakt Woningstich-
ting Leusden onderscheid tussen direct en
indirect rendement. Het directe rendement
komt voort uit de kasstromen uit hoofde van
exploitatie, de financiële kasstromen en de
kasstromen uit hoofde van verkopen. Het
Het directe rendement uit exploitatie (de
operationele kasstroom) betreft het bedrijfs-
resultaat exclusief verkoop onroerende zaken
en overige waardeveranderingen materiële
vaste activa. De gemiddelde waarde van de
materiële vaste activa betreft de bedrijfswaar-
de van de activa in exploitatie aan het begin
en het eind van het verslagjaar gedeeld door
twee.
De ondergrens voor het directe rendement
6.121
Algemeen
6.122
Direct rendement in relatie tot het geïnvesteerde vermogen
indirecte rendement betreft de mutatie in
de bedrijfswaarde inclusief de toegevoegde
(voorgenomen) investeringen.
Deze rendementsdoelstellingen zijn in de
volgende paragrafen uitgewerkt.
Parameter Doelstelling
Bedrijfsresultaat (uit gewone bedrijfsuitoefening minus VPB) Positief (≥ 0)
Direct rendement
(resultaat in% gemiddelde bedrijfswaarde van het vastgoed) p.m.
Interest dekkingsratio
(operationele kasstroom / rentelast) > 1,25
zal de komende tijd nog bepaald worden.
Deze kan gebaseerd worden op de lang-
lopende rente minus een afslag voor de
maatschappelijke functie.
Met betrekking tot een aantal parameters zal
nog nader vastgesteld moeten worden wat
de bandbreedte is voor een gezonde bedrijfs-
voering. Overigens blijft dit in beweging, wat
ook afgeleid kan worden aan de verschuiving
in de bandbreedtes die het CFV vaststelt.
Jaar
vers
lag
2010
financi
eel: r
endem
ent
en v
erm
ogen
•
53165
2010
2011
2012
2013
2014
2015
5,0%
4,5%
4,0%
3,5%
3,0%
2,5%
2,0%
Rendement
in% gem.
BW
Deze ratio geeft aan hoe vaak uit de ope-
rationele kasstroom (som van de winst vóór
belastingen en de rentelasten) de verschul-
digde rente aan de verschaffers van vreemd
6.123
Interest dekkingsratio
vermogen betaald kan worden.
Gezien de kapitaalintensiteit van Woning-
stichting Leusden kan hiervoor een onder-
grens van 1,25 gehanteerd worden.
2010
2011
2012
2013
2014
2015
2,00
1,70
1,40
1,10
0,80
0,50
Interest
dekkingsratio
Norm
Op basis van de kasstromen en de vermo-
genseis die door vermogensverschaffers
gesteld zou kunnen worden aan de verhou-
ding tussen ‘eigen’ kasstromen en de door
middel van leningen verschafte kasstromen
door vermogensverschaffers kan het inves-
teringsvolume berekend worden.
6.124
Investeringsvolume
Woningstichting Leusden doet een beroep
op door het WSW geborgde financieringen.
Met ingang van 2011 worden alleen inves-
teringen in DAEB activiteiten nog geborgd
door het WSW. De gevolgen hiervan worden
in de loop van 2011 in kaart gebracht. Hier-
door heeft onderstaande berekening op dit
moment een hypothetische waarde.
2010
2011
2012
2013
2014
2015
50,0
45,0
40,0
35,0
30,0
25,0
20,0
15,0
10,0
5,0
0
Investerings-
volume versus
geplande
investeringen
Jaar
vers
lag
2010
financi
eel: r
endem
ent
en v
erm
ogen
•
55165
Investerings-
volume
werkelijke
c.q. geplande
investeringen
Wat zijn de werkzaamheden?
• Elk jaar:
In een Management Teambijeenkomst
de belangrijkste risico’s benoemen en
doornemen. Hierbij tevens de beheers-
maatregelen bespreken, voor zover deze
mogelijk en betaalbaar zijn
• Vastgoed scenario’s (jaarlijks); begrotings-
scenario’s met onder andere:
• Rente- / inflatievarianten.
• Wisselende investeringsprojecten.
• Verschillende verkoopaantallen.
• Periodiek:
• Projectontwikkelingsanalyse.
• Overzicht van de belangrijkste risico’s
per nieuwbouwproject.
• Renterisicoprofiel.
• Bij investeringsbeslissingen c.q. treasury-
besluiten.
6.13
risicomanagement
6.131
Algemeen
• Risicoparagraaf.
• Renterisicoprofiel.
Wat willen we (op den duur) bereiken?
Evenwichtige besluitvorming, kennis van en
sturen op gekende risico’s, voldoende zeker-
heid in het oordeel dat we onbekende risico’s
kunnen opvangen.
Waar staan we nu?
En wat gaan we het komend jaar doen?
Op verzoek van de Raad van Toezicht is in
2007 het risico op vermogensontwikkeling
in beeld gebracht, volgens een vast analy-
sepatroon, zodat Woningstichting Leusden
tijdig kan bijsturen. Het beoordelingschema
wordt per jaar en periodiek toegepast. Ove-
rigens zijn er diverse organisaties die over
de schouder van Woningstichting Leusden
meekijken in dit opzicht. In het bijzonder het
Centraal Fonds beoordeelt en adviseert jaar-
lijks Woningstichting Leusden.
Onderwerpen van risicomanagement zijn in
2011:
• Fiscaliteiten.
Effecten fiscaal beleid Rijksoverheid, na-
melijk de invoering van de integrale ven-
nootschapsbelasting voor woningcorpo-
raties met ingang van 1 januari 2008.
• Huurprijsbeleid.
Conform het beleid van het kabinet: infla-
tievolgend huurbeleid.
• Leegstand / marktrisico / in w&v rekening.
Woningstichting Leusden heeft nog niet
te maken gehad met structurele leeg-
stand. Gelet op het aantal woningzoe-
kenden in de gemeente Leusden, wordt
er ook geen structurele leegstand ver-
wacht in 2011. Mocht dit zich toch voor-
doen, dan zal hiervoor beleid gemaakt
moeten worden.
• Ruimtelijke ordening (invloed op project-
ontwikkeling)
Risicomanagement is een actueel onder-
werp voor woningcorporaties. Woningstich-
ting Leusden is actief bezig met het proces
van risicomanagement en het implementeren
van interne beheersingsmaatregelen. Het af-
gelopen jaar hebben de processen rondom
projectontwikkeling extra aandacht gekre-
> Risicomanagement
Het voorwaardenbeleid van de overheid
in het kader van projectontwikkeling is zo-
danig complex (van fijnstof tot archeolo-
gie) en van derden afhankelijk (inspraak en
bezwaarprocedures) dat Woningstichting
Leusden niet zelf kan sturen op dit vlak.
• Renterisico.
Eén van de financiële risico’s die de wo-
ningstichting loopt, is het renterisico.
Om dit risico te beheersen zijn regels
opgesteld, die in het treasurystatuut zijn
vastgelegd. Voor het jaar 2013 komt
het renterisico nu nog boven de 15%
uit. Het renterisico is in 2013: 15,55%.
Woningstichting Leusden zal in 2011 en
volgende jaren ernaar blijven streven bij
het aantrekken van leningen en het weg-
zetten van geld, het renterisico van de
langlopende geldleningen zo veel mo-
gelijk te spreiden. Voor het jaar 2011 is
het renterisico omlaag gebracht door het
vroegtijdig aantrekken van een geldlenin-
gen voor een totaal bedrag van € 16,5
mln.
gen. Het komende jaar zal gericht zijn op het
integreren van (toekomstgerichte) financiële
sturingsinformatie in de periodieke rappor-
tages en het verstrekken van maandelijkse
kengetallen.
Het renterisico van de leningportefeuille kan
als volgt worden weergegeven*:
2010
2020
2019
2018
2017
2016
2015
2014
2013
2012
2011
25,0%
20,0%
15,0%
10,0%
5,0%
0,0%
Grafische
weergave
jaarlijkse
renterisico’s
renterisico
excl. roll
renterisico
incl. roll
> Bedrijfsrisico’s
Hieronder worden verstaan de risico’s die
de woningstichting ziet als haar normale on-
dernemersrisico. Woningstichting Leusden
voert een actief risicobeleid.
Investeringsrisico projecten: de huidige uit-
gaven zijn per project vastgelegd en er is een
grove inschatting van het risico per project
bepaald.
• Gezien de hardheid van de verschillende
projecten en de marktpositie van Wo-
ningstichting Leusden is het investerings-
risico acceptabel.
• De belangrijkste punten van aandacht
per project zijn:
• Multifunctionele centra: exploitatie.
• De Biezenkamp: onrendabele inves-
teringen en winstrealisatie op ver-
kopen door de projectontwikkelaar.
Woningstichting Leusden deelt mee
in de winst en gebruikt dit ter dekking
van onrendabele investeringen. Gelet
op de financiële crisis is het nog maar
de vraag of er daadwerkelijk winst
gerealiseerd kan worden.
• Groot Agteveld 2e fase: realisatie van
het stedenbouwkundig advies waar
we de voorkeur aan geven.
• In het algemeen beperkt Woningstichting
Leusden de operationele risico’s door:
• Bij complexe opgaven samen te wer-
ken met ontwikkelaars, die ervaring
hebben met het soort projecten.
• Samenwerking te spreiden over di-
verse organisaties.
• Beperking in de positieneming (zoals
een vastgoedovereenkomst met De
Alliantie)
• Niet ‘positieneming’ toe te passen in
de puur commerciële sectoren.
• Uit te gaan van conservatieve in-
komensprognoses (inflatievolgend
huurbeleid)
• Als regel bij te verkopen nieuwbouw
pas te starten met de bouw als mi-
nimaal 60% verkocht is. Uitzonderin-
gen uitsluitend na toestemming van
de Raad van Toezicht.
Jaar
vers
lag
2010
financi
eel: r
endem
ent
en v
erm
ogen
•
57165
Activiteiten.
Treasury behoort tot de belangrijkste werk-
velden van Woningstichting Leusden. De
woningstichting beschikt over een treasurys-
tatuut. Doelstelling van het beleid is risicobe-
heersing en een zo effectief mogelijke inzet
van middelen binnen de aangegeven mar-
ges. Het totaal van de leningenportefeuille
bedraagt ruim € 123 miljoen.
Onder de term treasury bij Woningstichting
Leusden vallen de volgende werkzaamheden:
• Het aantrekken van financiering.
• Het beleggen van tijdelijk overtollige gel-
den.
• Het uitvoeren van alle overige activiteiten
6.14
treasury
6.141
Algemeen
die vermeld staan in het treasurystatuut,
zoals het vormen van een rentevisie, het
uitvoeren van de voorgeschreven werk-
zaamheden en het nemen van besluiten
ter zake.
Woningstichting Leusden trekt in het alge-
meen gelden aan op grond van bedrijfsfinan-
ciering.
Enkele onderwerpen
uit het treasurystatuut
In het treasurystatuut is geformuleerd: Waar-
borging van een blijvende toegang tot de
geld- en kapitaalmarkt tegen acceptabele
* Het renterisico wordt als volgt berekend: het renterisicovolume (bedrag dat naar
verwachting in een jaar moet worden gefinancierd vermeerderd met het schuldrestant van
leningen die in dat jaar voor verplichte renteconversie in aanmerking komen) gedeeld door
de leningschuld aan het eind van het kalenderjaar.
condities. Het realiseren van een zo hoog
mogelijk rendement op het eigen vermogen
door:
• Steeds te streven naar een optimaal ren-
dement op liquide en belegde middelen,
rekening houdend met de aanvaardbaar
geachte risicograad.
• Steeds te streven naar een zo laag mo-
gelijke vermogenskostenvoet van het
lang vreemd vermogen. Het beheersen
van rente- en rendementsrisico’s.
Voor zover de doelstellingen rendement en
risicobeheersing met elkaar strijden, geldt
dat primair wordt gestreefd naar een stabiele
ontwikkeling van de jaarlijkse resultaten en
secundair naar minimalisatie van financie-
ringslasten en optimalisatie van beleggings-
opbrengsten op kortere termijn. De wo-
ningstichting is uitsluitend werkzaam op het
gebied van de volkshuisvesting. Dit betekent
dat het streven erop is gericht de beschik-
bare middelen in te zetten voor de kernactivi-
teiten en externe financiering zoveel mogelijk
te beperken. Ook wordt geen externe finan-
ciering aangetrokken met uitsluitend het doel
rendement te behalen.
In 2009 is het treasurystatuut voor het laatst
gewijzigd.
Woningstichting Leusden heeft in 2008 een
nieuwe geldlening van € 10 miljoen euro aan-
getrokken, deze is in 2010 ontvangen.
In 2010 zijn rekening houdend met de uit-
gangspunten van het treasurystatuut de vol-
gende zaken uitgevoerd:
• In verband met uitstel van de start van
nieuwbouwprojecten, de rentevisie in
2007, de lage rente (maands-euribor)
van aangetrokken leningen met de mo-
gelijkheid om in termijnen, maar ook alles
tegelijk op te nemen en het afdekken van
renterisico zijn er liquiditeitsoverschotten
ontstaan. Dit geld is in 2010 bij diverse
banken op hoogrentende spaarrekenin-
gen c.q. deposito’s en woningcorpora-
ties uitgezet. Deze banken en corporaties
voldoen aan de eisen van het treasurys-
tatuut.
• Op 1 oktober 2010 is een 40-jarige ex-
tendible lening van 10 miljoen euro ge-
stort, die in 2008 was aangetrokken;
• Bij renteconversie van één lening is het
nieuwe rentepercentage overeengeko-
men.
• Een lening met een restwaarde van ruim
6,1 miljoen euro is op de renteconversie-
datum afgelost.
• De jaarlijkse evaluatie van het treasurys-
tatuut heeft plaatsgevonden.
• Er is een basisrentelening van 10 miljoen
euro aangetrokken met een rente van
3,075% voor een periode van 49 jaar,
die per 1 september 2011 wordt gestort.
Voor de 1ste 3 jaar van deze lening is een
kredietopslag afgesproken van 10 basis-
punten, zodat de rente in deze periode
op 3,175% uitkomt. Voor een periode
daarna worden er weer afspraken ge-
maakt over een nieuwe kredietopslag.
• Er is een 3-maands euribor geldlening
aangetrokken van 6,5 miljoen euro met
een variabele hoofdsom voor een peri-
ode van 50 jaar. De lening wordt op 1
maart 2011 gestort. Tot 2 maart 2015
geldt een opslag van 44 basispunten. In
2015 wordt een nieuwe opslag voor een
nieuwe periode afgesproken.
Op basis van de huidige bekende informatie
is het niet nodig in 2011 geld te lenen dat ook
in 2011 gestort moet worden. Mogelijkerwijs
wordt er in 2011 wel geld aangetrokken
voor het jaar 2012 of 2013, maar dit hangt
af van de rentevisie en van de gerealiseerde
verkopen en van eventuele nieuwe nieuw-
bouwprojecten die uitgevoerd gaan worden,
6.142
Verwachte treasury acties in 2011
maar nog niet in de begroting zijn opgeno-
men.
In de planning 2011 tot en met 2020 is
rekening gehouden met nieuwbouw in
Tabaksteeg, ‘t Zicht en De Biezenkamp.
Er is tevens rekening gehouden met ver-
koop van diverse woningen van complex
Langenbeek, complex Brinkhorst/Bruinhorst,
Jaar
vers
lag
2010
financi
eel: r
endem
ent
en v
erm
ogen
•
59165
nieuwbouwcomplex Apollovlinder, nieuw-
bouwcomplex ’t Zicht en de verkoop van
Koopgarant-woningen.
De treasurycommissie komt elk kwartaal
bijeen en tevens wordt het treasurystatuut
geëvalueerd. Ook wordt nagegaan hoe de
financiering van dochters geregeld kan wor-
den, indien dit nodig blijkt te zijn.
Rente instrumenten
Ten behoeve van het project multifunctionele
centra zijn 3 extendible leningen van elk € 10
mln. aangetrokken. Hiermee wordt zekerheid
verkregen over het renterisico voor de eerste
21 tot 25 jaren.
In 2010 is een basisrentelening aangetrok-
ken van € 10 mln. met een looptijd van 49
jaar en een basisrente van 3,075%. Dit be-
drag wordt in 2011 gestort. Voor de eerste
drie jaar van de lening wordt een opslag van
0,1% betaald.
Er is in december 2010 een cap afgesloten
ter dekking van het renterisico van een roll-
overlening van € 6,5 mln. met een strike van
4,25% voor de periode 1 maart 2012 tot en
met 2 maart 2015.
Rente risicoprofiel
Zie risicomanagement.
Rentevisie treasury commissie
De rentevisie van de Treasury Commissie
BLNW, in haar laatst gehouden reguliere ver-
gadering d.d. 16 februari 2011 was als volgt:
De Treasury Commissie verwacht dat tot
het volgende overleg, eind mei 2011, de
10-jaarsrente zal uitkomen op plm. 4,5% en
eind 2011 zal stijgen naar een percentage
liggend tussen 4,75% en 5%.
De driemaands euribor-rente tot het volgend
overleg zal stijgen naar 1,25% en eind 2011
naar een percentage van 1,50%.
Het plafond voor de 10-jaarsrente ligt in ieder
geval in 2011 op 4,1%.
6.15
Fiscaal beleid
Werkzaamheden in verband met belasting-
plicht
De belastingen hebben een grote invloed op
de hoeveelheid werk binnen Woningstichting
Leusden. Voorbeelden hiervan zijn:
• Maandelijkse aangifte loonbelasting.
• Aangifte omzetbelasting momenteel per
kwartaal.
• Aangifte vennootschapsbelasting eens
per jaar.
In het kader van deze aangiften moeten de
belastingen apart geregistreerd worden en
moet bij heel veel activiteiten nagedacht
worden over fiscale consequenties. Een
voorbeeld hiervan is de omzetbelasting en/
of overdrachtsbelasting bij de aankoop van
een onroerend goed. Een ander voorbeeld is
kosten en investeringen die al dan niet aftrek-
baar zijn voor de vennootschapsbelasting.
Wat willen we (op den duur) bereiken?
In zijn algemeenheid streeft Woningstichting
Leusden naar:
• Maximaal gebruik van de fiscale moge-
lijkheden.
• Transparante organisatie.
• In control zijn met betrekking tot effecten
van fiscale wetgeving.
Staand beleid is dat bij ieder project fiscaal
advies wordt gevraagd, er regelmatig een
fiscale scan plaatsvindt en dat er regelmatig
bijscholing plaatsvindt.
Waar staan we nu?
En welke activiteiten
willen we ondernemen?
Gezien het toegenomen belang is Woning-
stichting Leusden voornemens in 2011 een
fiscaal statuut op te stellen. Dit was al ge-
pland in 2010, maar is door de werkdruk niet
haalbaar gebleken.
Dochters
Een aantal activiteiten in de multifunctionele
centra vallen onder de omzetbelasting. In
Leusden Vastgoed BV is een fiscaal verlies
ontstaan door het invoeren van een ge-
deeltelijke vennootschapplicht over de jaren
2006 en 2007 voor woningcorporaties.
Deze verliespost ad € 212.493 over 2006 en
€ 122.583 over 2007 wil Woningstichting
Leusden de komende jaren verrekenen door
winstgevende activiteiten bij dochters te la-
ten uitvoeren.
VPB
Inmiddels is duidelijk wat de consequenties
zijn van de ingevoerde integrale belasting-
plicht met ingang van 1 januari 2008.
Inzake de geldleningen is in 2008 bij het
opstellen van de jaarrekening een latentie
gevormd van € 1.240.000. Dit bedrag zal
in ongeveer 7 jaar vrijvallen ten laste van de
exploitatie. Concreet betekent dit dat er
gedurende zeven jaar jaarlijks € 176.000
minder aan VPB betaald hoeft te worden,
dan dat er betaald zou moeten worden op
grond van het fiscale resultaat over de des-
betreffende jaren.
In de jaarrekening 2010 is rekening gehou-
den met het te betalen bedrag over 2010
van € 537.000 (exclusief vrijval latentie).
> Vaststellingsovereenkomst
Woningstichting Leusden heeft de vaststel-
lingsovereenkomst (VSO-1) inzake de ven-
nootschapsbelasting (VPB) ondertekend.
De oorspronkelijke looptijd was van 2006
t/m 2010. Ultimo 2007 is de VSO-1 door de
overheid eenzijdig opgezegd per 1 januari
2008 door middel van het doorvoeren van
een wetswijziging in de Wet VPB. Hierdoor
zijn woningcorporaties met ingang van 1
januari 2008 integraal belastingplichtig ge-
worden.
Woningstichting Leusden heeft in 2007 ge-
kozen voor model I. Dit houdt in dat belaste
activiteiten worden ondergebracht in een
aparte BV, zoals de huurwoningen met een
maandhuur boven de € 615. Tot 1 februari
2008 was er de mogelijkheid om van model
te wijzigen. Dit heeft Woningstichting Leus-
den niet gedaan.
Jaar
vers
lag
2010
financi
eel: r
endem
ent
en v
erm
ogen
•
61165
Over 2006 is een fiscaal verrekenbaar ver-
lies ontstaan van € 212.493. Het fiscaal
verrekenbare verlies over 2007 bedraagt
€ 122.583. De aangifte heeft plaatsgevon-
den via Leusden Vastgoed B.V. De commer-
ciële resultaten over de jaren 2006 t/m 2010
van Leusden Vastgoed BV zijn nagenoeg
nihil. Commercieel zijn er in de jaren 2006
t/m 2010 géén activiteiten ondergebracht in
Leusden Vastgoed BV en Leusden Vastgoed
Holding BV.
Woningstichting Leusden heeft VSO-2
ondertekend.
Met ingang van 1 januari 2008 is Woning-
stichting Leusden een fiscale eenheid aan-
gegaan voor de vennootschapsbelasting
met de 100% dochter: Leusden Vastgoed
Holding B.V. en Leusden Vastgoed B.V.
Leusden Vastgoed B.V. is een 100% dochter
van Leusden Vastgoed Holding B.V.
> Vennootschapsbelasting 2010
De vennootschapsbelasting over 2010
bestaat uit de acute belastinglast over 2010
en de verwerking van het effect van de be-
lastinglatentie over 2008. Daarnaast heeft er
in 2010 een herrekening plaatsgevonden van
de vennootschapsbelasting over de jaren
2008 en 2009. De uitkomsten hiervan zijn
verwerkt in het resultaat over 2010.
De acute belastinglast over 2010 is geba-
seerd op het resultaat vóór belastingen over
2010 en de verwachte permanente en tijde-
lijke verschillen tussen de commerciële en
fiscale resultaatbepaling over 2010. Bij de
berekening is rekening gehouden met de
definitieve VPB aangifte over 2008, die eind
september 2010 is ingediend en de geplan-
de VPB aangifte over 2009, waarvoor uitstel
aangevraagd is en verkregen tot 1 mei 2011.
Verder is in concept ook een aangifte VPB
over het jaar 2010 opgesteld.
De verwerkte actieve belastinglatentie (vor-
dering) is gebaseerd op het verschil tussen
de fiscale en commerciële waardering per 1
januari 2008 van de langlopende leningen.
De fiscale waardering is voorgeschreven in
VSO-2. Voor Woningstichting Leusden is de
fiscale waarde lager dan de commerciële
waarde, dit heeft een verhogend effect op
het fiscale beginvermogen per 1 januari 2008
ten opzichte van het commerciële vermogen.
Doordat het waarderingsverschil gedurende
de komende jaren (de gemiddelde looptijd
van de leningen) ten laste van het fiscale
resultaat wordt gebracht, zal aan het einde
van de periode dit verschil zijn opgeheven.
draait in feite alles om het creëren en op peil
houden van een goed woonklimaat. Dat is
ook waar het om gaat bij de nieuwbouw- en
herstructureringsplannen voor De Biezen-
kamp en Tabaksteeg, tot en met het aspect
van duurzaam bouwen. Vanwege dezelfde
kwaliteitsaspecten bemoeit Woningstichting
Leusden zich actief met architectuur en ste-
denbouw in diverse ontwikkelingsprojecten.
Wij willen namelijk bouwconcepten realise-
ren die goed zijn afgestemd op de behoef-
ten van doelgroepen. Dat stelt, zoals eerder
is gezegd, hoge eisen aan de kwaliteit van
Woningstichting Leusden als opdrachtgever
en sparringpartner.
Wat willen we (op den duur) bereiken?
Er zijn een aantal voorwaarden die direct in-
houd geven aan de rol van Woningstichting
Leusden als maatschappelijke onderneming
in het vastgoedbeleid en die Woningstichting
Leusden vast hanteert:
In de exploitatie
• Geen achterstallig onderhoud.
• Bijdetijdse kwaliteit bij het onderhoud (zie
meerjarenbegroting)
In de ontwikkeling
• Geïntegreerde stedenbouw, wijk- en
buurtvorming (differentiatie in de woon-
concepten naar prijs en bevolkingssa-
menstelling)
• Goed functionerende woonconcepten,
kwaliteit en meerwaarde leverend voor
de doelgroepen.
• Voldoende woningen ten behoeve van
de doelgroepen.
Vanuit deze basis wordt het beleid verder
vormgegeven, bijvoorbeeld in het onder-
houdsbeleid, conceptontwikkeling, buurt-
kwaliteitsplannen en gewenst vastgoed
scenario. Als we deze uitgangspunten aan-
scherpen, kunnen we het doel van Woning-
stichting Leusden als volgt omschrijven:
7.1
algemeen
Dit is een van de vier kernactiviteiten van
Woningstichting Leusden: het bouwen, be-
heren en exploiteren van vastgoed of alge-
mener gesproken de gebouwde omgeving,
van oorsprong woningbouw. De laatste jaren
mede op verzoek van de samenleving bre-
der geïnterpreteerd naar maatschappelijk
vastgoed. Door middel van het juiste vast-
goed willen we meerwaarde aan de samen-
leving geven. Vastgoed is een buitengewoon
krachtig middel om kwaliteit toe te voegen
aan de samenleving. We hebben ons op dit
terrein gespecialiseerd. We treden vooral op
als opdrachtgever: uitvoerende werkzaam-
heden worden verricht door gespecialiseer-
de bedrijven.
Zoals het woord aangeeft, gaat het om vast-
goed; woningen in allerlei soorten en maten
en inmiddels ook maatschappelijk vastgoed.
We trekken een lijn bij commercieel vast-
goed. Slechts bij uitzondering zullen we hier-
in zelf investeren. Wel zullen we ons intensief
bemoeien met stedenbouw, gebiedsontwik-
keling en architectuur, omdat hierin noodza-
kelijke voorwaarden worden gecreëerd voor
een blijvende goede woonkwaliteit. We on-
derscheiden werkzaamheden in het kader
van de voorraadexploitatie en -ontwikkeling.
Woningstichting Leusden doet er alles aan
om de spanning op de lokale woningmarkt te
verminderen, hoewel het helaas niet mogelijk
is om de woningproductie te versnellen. In
het nieuwbouwprogramma is wel zoveel mo-
gelijk rekening gehouden met de laatste de-
mografische ontwikkelingen en de ontwikke-
lingen op het gebied van de huisvesting van
bijzondere doelgroepen. Hierin zijn dus, naar
verwachting, voldoende seniorenwoningen
opgenomen. De woningstichting overlegt
regelmatig met gemeente en zorginstellingen
over het aanpassen van het bouwprogram-
ma aan de nieuwste inzichten. Daarbij hoort
het ontwikkelen van woonconcepten als wo-
nen met zorg en woonvormen voor starters.
In de diverse werkgroepen waarbij gemeente
en woningstichting gezamenlijk optrekken,
vastgoed7
Jaar
vers
lag
2010
vast
goed
•
63165
rele ingrepen in de woningen ter verbetering
van de kwaliteit. Het programma planmatig
onderhoud is toegesneden op deze taak.
De opgave voor de komende jaren is om
het benodigde budget omlaag te brengen
in verband met de beoogde algemene ver-
laging van het kostenniveau. De afgelopen
jaren hebben we in zijn algemeenheid fors
goedkoper kunnen inkopen dan begroot. De
prognose is dat we deze lijn door kunnen
zetten. Daarom is afgesproken het budget
met 25% te verlagen. Dit betreft vooralsnog
de periode 2011 t/m 2020. Hierbij dient te
worden opgemerkt dat de effecten en ge-
volgen van de verlaging in 2014 worden
geëvalueerd. Zo nodig vindt een aanpassing
plaats.
Strategisch portefeuillemanagement
Goedkope koop is en wordt in toenemende
mate onderdeel van de bedrijfsstrategie.
Conform statuten en conform de werkelijk-
heid dat ook lage inkomensgroepen een
koopwoning wensen, alsmede de consta-
tering dat indien Woningstichting Leusden
in de koop ondersteunt, dit vaak kostenef-
ficiënter is.
Alle bovenvermelde beleidslijnen zijn al meer
of minder ingang gezet, het gaat erom het
scenario sluitend te maken en tot een af-
sprakenkader te komen met de gemeente
Leusden.
Het beheren van de huidige circa 23% van
de woningen in Leusden, bestaande uit
sociale huurwoningen en vrije sector huur-
woningen en dit uitbreiden tot 30% van de
Leusdense voorraad, bestaande uit goed-
kope koop- en huurwoningen bestemd voor
de te onderscheiden doelgroepen in de
vorm van adequate woonconcepten, goed
passend bij de actuele behoefte van de doel-
groep alsmede het ontwikkelen van vastgoed
om dit vorm te geven.
In dit hoofdstuk wordt verder op de vastgoed-
aspecten ingegaan. Eerst op de projectont-
wikkeling en daarna op de voorraadexploi-
tatie en vervolgens de voorraadontwikkeling
(strategisch portefeuillemanagement). Er
wordt uitgegaan van de volgende vertrek-
punten:
Projectontwikkelingportefeuille
Het realiseren van de in de begroting opge-
nomen projectontwikkelingsportefeuille, in-
clusief de onrendabele investeringen en het
verwerven van vastgoed en gronden, heeft
prioriteit. Hierin schuilen de mogelijkheden
om onze vastgoedvoorraad beter toe te snij-
den op de behoefte van de samenleving.
De kwaliteit van de voorraad
De voorraad staat er goed voor. Er zijn geen
structurele achterstanden. Ook geeft de
woonkwaliteit geen aanleiding to structu-
7.2
proJectontwikkeling
7.21
Algemeen
Wat zijn de werkzaamheden?
Het betreft alle werkzaamheden die te maken
hebben met het realiseren van nieuwbouw
dat wil zeggen van relatiemanagement,
positie(s) nemen tot en met het opleveren
van bouwwerken.
Het gaat inmiddels voor Woningstichting
Leusden om een belangrijke en omvangrijke
activiteit. De omvang van de investeringspor-
tefeuille bedraagt ca. € 92 miljoen, exclusief
de prospects. De totale omvang van de in-
vestering waarbij Woningstichting Leusden is
betrokken, is omvangrijker.
Er zijn een aantal specifieke beleidsstuk-
ken die op dit veld betrekking hebben. De
belangrijkste zijn het ontwikkelstatuut en het
leveranciersbeleid. Verder zijn er richtlijnen
met betrekking tot risicomanagement, ren-
dementen en externe advisering.
Woningstichting Leusden stelt zich niet
op als ontwikkelbedrijf. Onze primaire rol
is het zijn van opdrachtgever. We werken
daarom met gespecialiseerde bedrijven. Klei-
nere projecten doen we zelf. Voor het buiten-
gewoon complexe project multifunctionele
centra is een ‘dedicated organisation’ ge-
bouwd.
Wat willen we (op den duur) bereiken?
Vernieuwing van de voorraad specifiek voor
Woningstichting Leusden is een permanente
opgave. Breder gezien willen we betrokken
zijn bij alle belangrijke ontwikkelprojecten in
Leusden. Enerzijds omdat - vanuit de over-
weging van geïntegreerd wonen en het daar-
uit volgende streven 305 goedkope wonin-
gen te realiseren - Woningstichting Leusden
erbij behoort te zijn. Anderzijds omdat we
vanuit onze expertise een kwalitatieve bij-
drage wensen te leveren aan Leusden. Voor-
beelden zijn de projecten De Biezenkamp,
Achterveld (Groot Agteveld en Mastenbroek
II) en Leusden-Zuid.
Een aantal thema’s staan centraal in de
projecten voor Woningstichting Leusden:
• Duurzaamheid.
• Multifunctioneel centrum: het realiseren
van goede onderwijsvoorzieningen voor
de komende generaties.
• De Biezenkamp: het realiseren van een
woonzorgzone.
• Achterveld: het realiseren van een nog
‘dorpsere’ omgeving.
• Starterwoningen.
• Woningen waar voor ouderen zorg gele-
verd kan worden.
• Woningen en voorzieningen voor men-
sen die niet geheel zelfredzaam zijn.
• Het bijdragen in stedenbouw en archi-
tectuur zodat een gebouwde omgeving
wordt gerealiseerd waarmee Leusden
een steviger identiteit krijgt.
7.22
Werkzaamheden 2010 en doorkijk naar 2011
Nieuw Princenhof
Verdere voorbereidingen zijn getroffen voor
de ontwikkeling van ouderenhuisvesting
(55+) op het terrein westelijk gelegen van het
Lisidunahof en bij het GKN-terrein. Het gaat
om een project dat een uitstekende woon-
kwaliteit combineert met zorg-op-maat.
Beweging 3.0 (voorheen Zorggroep Laak &
Eemhoven), de gemeente Leusden en Hei-
lijgers Projectontwikkeling ontwikkelen sa-
men het plan voor de bouw van ongeveer
130 ouderenappartementen in verschillende
prijscategorieën. Het aandeel van Woning-
stichting Leusden bestaat uit ca. 45 huur- en
38 koopappartementen. Vanwege gewijzig-
de inzichten inzake risico’s en kwaliteiten is
dit programma onder druk komen te staan.
In 2011 zullen partijen nader overleg voeren
het woningbouwprogramma.
In 2009 en 2010 is door de betrokken par-
tijen gewerkt aan een stedenbouwkundige
visie. De verwachting is dat deze steden-
bouwkundige visie in 2011 wordt goedge-
keurd door de betrokken partijen. Daarna
kan het stedenbouwkundige plan worden
uitgewerkt en de bestemmingsplanprocedu-
re worden opgestart. Gelet op de vele ondui-
delijkheden kan een prognose over de start
van de bouw nog niet worden gegeven. Van-
wege de vele onduidelijkheden/vraagstuk-
ken, is dit project financieel niet opgenomen
in de begroting.
’t Zicht
In 2003 is met de gemeente Leusden over-
eenstemming bereikt over het realiseren
van woningbouw op het RWA-terrein langs
de Randweg in Leusden. De naam van het
project is in 2004 omgedoopt van ‘Kanaal-
locatie’ naar ‘’t Zicht’. De opgaaf is een
woningbouwproject te realiseren bestaande
uit 20 koop- en 27 huurwoningen.
In 2007 en 2008 heeft het project nagenoeg
stil gelegen in verband met problemen met
de provincie Utrecht. De discussie die in het
verslagjaar 2006 al is geschetst ging over de
inpassing in de Liniedijk, ecologie alsmede
flora en fauna. De provincie heeft lange tijd
geweigerd een verklaring van ‘geen be-
zwaar’ af te geven voor het project.
In het verslagjaar is definitief overeenstem-
ming bereikt met de gemeente over de
grondaankoop. De gronden zijn eind 2010
Jaar
vers
lag
2010
vast
goed
•
65165
geleverd aan de woningstichting voor een
bedrag van € 1.163.754 voor de koopwo-
ningen en € 419.519 voor de huurwoningen.
Verdere voorbereidingen zijn getroffen voor
de uitvoering van de civieltechnische werk-
zaamheden. Het bouwteam is eind 2009
weer opgestart en het project is medio 2010
aanbesteed. Reinbouw uit Dieren was de
laagste inschrijver. Met dit bedrijf is inmiddels
een aanneemovereenkomst gesloten. De
huidige prognose is om in mei van 2011 met
de bouw te starten. De oplevering is voorzien
in het vroege voorjaar van 2013.
Tabaksteeg, algemeen
In het plan Tabaksteeg worden in een pe-
riode van 5 jaar ongeveer 930 woningen
gebouwd. De huurwoningen worden ge-
deeltelijk ontwikkeld door de combinatie
Woningstichting Leusden/ Alliantie Eemval-
lei. Enkele deelplannen worden zelfstandig
ontwikkeld.
De voortgang van het project Tabaksteeg
is in het verslagjaar verder gevorderd. Er is
vooral veel aandacht besteed aan de woning-
ontwerpen van het laatste deelplan, ge-
naamd ‘De Landerijen’. Het plan Tabaksteeg
omvat in totaal 183 sociale huurwoningen in
verschillende categorieën.
Qua ontwerpen is er veel variatie ontstaan
omdat vier vooraf geselecteerde verschil-
lende architectenbureaus - verspreid over
het plangebied - de woningen hebben ont-
worpen. Drie architectenbureaus hebben
de huurwoningen ontworpen, te weten:
Van Manen uit Noordwijk, ONB uit Utrecht
en Inbo uit Woudenberg. De huurwoningen
in het laatste deelplan zijn ontworpen door
ONB, Inbo en HDND architecten.
Tabaksteeg, deelplan ‘De Landerijen’
In het laatste deelplan worden in totaal 51
sociale huurwoningen alsmede een ABWZ-
project gerealiseerd. In het voorjaar van 2010
is gestart met de bouw. In het verslagjaar is
hoofdzakelijk gewerkt aan de bouw van deze
woningen. Vorengenoemde 51 woningen
bestaan uit 31 grondgebonden woningen en
20 appartementen.
Voor de Stichting Plus Wonen worden 15
wooneenheden voor schizofrene jongeren
gebouwd. Het betreft een ABWZ-project.
Voor Nederland is dit een uniek project.
Leusden wordt de tweede gemeente waar
deze voorziening wordt gerealiseerd. Naast
de wooneenheden wordt een algemene
ruimte gebouwd. De grond is in mei 2010
geleverd voor een bedrag van € 106.452.
Met de bouw is in mei 2010 gestart. De
oplevering zal in juli 2011 plaats vinden.
In het laatste deelplan is door de woning-
stichting veel aandacht worden besteed aan
jongerenhuisvesting. Zo zijn op 2 vrije sector
kavels 2 ‘villa’s’ gebouwd. In deze ‘villa’s’ zijn
14 eenheden voor jongeren gerealiseerd. In
februari 2010 is gestart met de bouw. De
woningen zijn conform planning in december
2010 opgeleverd. Het project is gerealiseerd
door aannemer Bimo Bouw uit Harderwijk
in samenwerking met HDND architecten.
De woningen zijn volledig eigendom van de
woningstichting.
In de maand juli van het verslagjaar zijn 7
eengezinswoningen opgeleverd. Het betreft
een ontwerp van het architectenbureau ONB
uit Utrecht. Daarnaast is een project van 24
eengezinswoningen en 6 jongerenapparte-
menten in uitvoering. Het betreft een ont-
werp van het bureau Inbo uit Woudenberg.
Hiervoor is de grond in april 2010 geleverd
voor een gedrag van € 187.267. Met de
bouw is in het voorjaar van 2010 gestart. De
woningen worden in maart 2011 opgeleverd.
Tabaksteeg, deelplan ‘Het Centrum’
De woningstichting realiseert in het deelplan
‘Het Centrum’ 12 sociale huurwoningen.
Deze woningen worden volledig eigendom
van de woningstichting. De woningen maken
deel uit van een groter complex bestaande
uit koopwoningen en winkels.
Teneinde een start van het project mogelijk
te maken zijn de resterende 35 koopwo-
ningen medio 2010 overgenomen van He-
ijmans Vastgoed. Gedurende de bouw van
het project continueert de woningstichting
de verkoop. De grond voor deze woningen
is in het najaar van 2010 geleverd. Voor de
grond van de 12 sociale huurwoningen is €
97.080 exclusief BTW betaald. Voor de 35
koopwoningen is voor de grond een bedrag
betaald van € 2.461.325 exclusief BTW. Met
de bouw van het complex is in september
2010 gestart. De oplevering wordt voorzien
voor eind 2011.
Tabaksteeg,
Multifunctioneel centrum Antares
In samenwerking met de gemeente Leusden
zijn plannen ontwikkeld om een multifunc-
tioneel centrum te realiseren. Het centrum
heeft een oppervlakte van ongeveer 8.700
m2 BVO en bestaat onder meer uit een brede
school (2 scholen), een kinderdagverblijf, een
peuterspeelzaal, een wijkcentrum en een bi-
bliotheek alsmede commerciële ruimten. Het
complex is ontworpen door het architecten-
bureau RAU uit Amsterdam. De woningstich-
ting treedt op als ontwikkelaar en beheerder
van het vastgoed. De grond is in 2007 aan-
gekocht voor een bedrag van € 750.000
exclusief BTW. Met de bouw van het complex
is in april 2009 gestart. Aan het einde van het
verslagjaar heeft de bouwkundige- en instal-
latietechnische oplevering plaatsgevonden.
De uiteindelijke bouw van het complex heeft
bijna twee jaar gevergd. De vertraging van
de oplevering is met name veroorzaakt door
twee forse winterperioden. Doelstelling is om
in maart 2011 de scholen te laten verhuizen.
Het gebouw zal rondom 1 april 2011 in zijn
geheel in gebruik zijn genomen.
De Biezenkamp
In het verslagjaar is wederom hard gewerkt
aan het project De Biezenkamp. De be-
trokken partijen hebben in mei 2007 een
‘Samenwerkingsovereenkomst’ (SOK) on-
dertekend.
In het plan De Biezenkamp komen ongeveer
370 woningen waarvan ca. 118 sociale huur-
woningen. De bouw wordt gefaseerd over
een periode van 6 jaar. Dit houdt in dat de
oplevering van het totale project is voorzien
voor 2015. Naast woningen zijn scholen,
een gezondheidscentrum en welzijnsvoor-
zieningen gepland en wordt het bestaande
winkelcentrum vernieuwd. In het verslag-
jaar zijn stagnaties opgetreden ten gevolge
van discussies over de grondexploitatie, het
woningbouwprogramma en het inrichtings-
plan openbaar gebied. Een en ander heeft
geresulteerd in een extra bijdrage van de ge-
meente aan het project.
Onderdeel van het project is de sloop van
de huurwoningen aan de Albert Buining-
gaarde. Van complex 1510 zijn eind 2005 16
woningen gesloopt. De bewoners zijn voor
het merendeel verhuisd naar het complex
De Torenakker. In 2009 zijn nog eens 8 wo-
ningen gesloopt. De overige 32 woningen
staan voor het voorjaar van 2012 op de
slooplijst.
De Biezenkamp, locatie ’t Hamersveld/
Albert Buininggaarde
Onderdeel van het project De Biezenkamp
is de realisatie van het nieuwe Hamersveld,
waarbij Beweging 3.0 en Woningstichting
Leusden nauw samenwerken. De zorggroep
wordt eigenaar van het intramurale vastgoed.
Het project is gebaseerd op de Woonzorg-
visie Leusden (WZV) en bestaat uit 38 in-
tramurale verzorgingshuisplaatsen en 31
verpleeghuisplaatsen. Het Ministerie van
VWS heeft op 26 januari 2005 de verklaring
afgegeven voor het initiatief. In april 2008
is gestart met de bouw van het complex.
Begin 2005 is besloten het complex uit breiden
met 8 extramurale huurwoningen. Deze
woningen, eigendom van de woningstichting,
komen deels op de vijfde verdieping. Ontwik-
keling en bouw lopen gelijk op met het
project ’t Hamersveld. Vanwege allerlei
oorzaken heeft de bouw in 2009 forse vertra-
ging opgelopen. De contractplanning is door
de aannemer(s) niet gerealiseerd. Oorspron-
kelijk had het complex in november 2009
opgeleverd moeten worden. De bouwkun-
dige oplevering van de 8 appartementen
heeft medio december 2009 plaatsgevon-
den. De oplevering van het verpleeg- en ver-
zorgingstehuis is vertraagd tot begin februari
2010. Het totale complex is in mei 2010 in
gebruik genomen.
De Biezenkamp, locatie Asschat/
De Torenakker
Onderdeel van het project De Biezenkamp
is de ontwikkeling van 30 extramurale huur-
woningen en 12 zorgstudio’s, gelegen tus-
sen het complex De Torenakker en het
Jaar
vers
lag
2010
vast
goed
•
67165
nieuwe Hamersveld. Daarnaast is er sprake
van de optopping van het complex De Toren-
akker met één laag. Het ontwikkelen van de
zorgeenheden is in samenwerking met zor-
ginstelling Abrona tot stand gekomen. Met
deze organisatie is in 2007 een intentieover-
eenkomst gesloten. Het onderdeel Abrona
heeft een oppervlakte van in totaal 884 m2
BVO. Het complex is ontworpen door het
architectenbureau AG Nova uit Amersfoort.
Met de bouw van het complex is gestart in
het voorjaar van 2008. Het project is gelijk-
tijdig gebouwd met het nieuwe Hamersveld.
Evenals het complex ‘t Hamersveld heeft de
oplevering vertraging opgelopen. Volgens
de contractplanning had het totale complex
in april 2010 moeten worden opgeleverd.
Uiteindelijk is het complex in de maanden
juni/juli opgeleverd aan de woningstichting.
De kosten voor het verkrijgen van deze
woningen is gemiddeld € 205.000 per wo-
ning.
De Biezenkamp, gezondheidscentrum/
appartementencomplex (blok C)
In 2007 is een begin gemaakt met de ont-
wikkeling van een gezondheidscentrum in
het plan De Biezenkamp. Dit project wordt
in nauw overleg met Woningstichting Leus-
den door Proper-Stok ontwikkeld. Voor de
woningstichting gaat het om ongeveer 1200
m2 bedrijfsruimte. In het verslagjaar is door
het architectenbureau Van der Goes hard
gewerkt aan het ontwerp. In verband met
de parkeerproblematiek is in 2008 besloten
om het complex te voorzien van een onder-
grondse parkeergarage. Deze garage krijgt
een capaciteit van 88 parkeerplaatsen die
deels worden verkocht en deels worden
verhuurd.
Bovenop de plint van winkels en het gezond-
heidscentrum worden 60 seniorenapparte-
menten gerealiseerd. Op het binnenterrein
van het complex zal een grote binnentuin
worden aangelegd. Het jaar 2010 heeft in
het teken gestaan van de uitvoering. Het
complex wordt gebouwd door het bouw-
bedrijf Vos & Teeuwissen uit Huizen. In maart
2010 is gestart met de bouw. De oplevering
is voorzien voor eind 2011.
De Biezenkamp, MFC/koop- en
huurappartementen/ parkeergarage
In het verslagjaar is door de architecten-
bureaus SVP en Jan Poolen verder gewerkt
aan het ontwerp van het complex. Vanwege
diverse discussies over grondexploitatie,
inrichtingsplan, omvang MFC en risico’s af-
zet koopwoningen, heeft het project een
forse vertraging opgelopen. Eind 2010 zijn
gelukkig de meeste problemen opgelost. In
het verslagjaar is veel overleg geweest met
de gebruikers van het MFC. Met name de
scholen zijn tevreden over het huidige ont-
werp en nemen met veel enthousiasme deel
aan het planteam.
In 2008 waren er nog veel onduidelijkhe-
den over de parkeergarage. Met name de
omvang en de hoogte van de parkeerbak
vormden een probleem. In 2010 is besloten
om het openbare deel uit de parkeergarage
te schrappen. In de huidige plannen komt er
nog wel een parkeergarage maar zal alleen
worden gebruikt door de kopers van de ap-
partementen. De verwachting is dat medio
2011 de geschetste problemen zijn opge-
lost, zodat verder kan worden gewerkt aan
de uitwerking van de plannen.
De intentie is om medio 2012 met de bouw
van het complex te starten. Evenals het hier-
voor beschreven project is de inschatting dat
de bouw ca. twee jaar gaat duren.
Mastenbroek II, Achterveld
In samenwerking met de gemeente Leusden
is gewerkt aan de verdere ontwikkeling van
het project Mastenbroek II. Het betreft een
project van ongeveer 100 koop- en huur-
woningen. In verband met discussies over
grondposities is in 2010 weinig tot geen
vooruitgang geboekt. Daarnaast is besloten
om de 1e fase van het project Achterveld-
Zuid als eerste te realiseren. De start van
de bouw is daarom ernstig vertraagd en
zal naar alle waarschijnlijkheid pas in 2014
aanvangen.
Project Groot Agteveld, Achterveld
Het betreft een gezamenlijke ontwikke-
ling van de woningstichting en De Alliantie
Eemvallei. Deze partijen hebben in 2007 de
grond gekocht. Woningstichting Leusden
heeft hiervoor € 3.668.098 betaald. In totaal
gaat het om ongeveer 26 ha. Het project
bestaat uit 3 fasen. De eerste fase van het
project bestaat uit ongeveer 50 koop- en
huurwoningen. In 2009 is de naam van het
project Achterveld-Zuid omgedoopt in Groot
Agteveld. Deze naam is gekozen door de
bewoners van Achterveld.
In het verslagjaar is vooral gewerkt aan de
ontwikkeling van de stedenbouwkundige
visie, de grondexploitatie en de woningont-
werpen van de eerste fase. In deze eerste
fase worden ca. 18 sociale huurwoningen
gerealiseerd. De woningen worden gesitu-
eerd rondom een erf. De bouw van de eer-
ste woningen zal starten in het voorjaar van
2012.
Bouwdriest
De woningstichting heeft in 2007 een prin-
cipe afspraak gemaakt om de boerderij te
verwerven van Bouw- en aannemingsbedrijf
Schoonderbeek BV uit Amersfoort. De sterk
in verval verkerende boerderij moet worden
gesloopt. Op de plek zal een nieuw gebouw
worden gerealiseerd die de uiterlijke ver-
schijningsvorm van een boerderij zal krijgen.
Met Beweging 3.0 wordt gewerkt aan de
ontwikkeling van een zogenaamde zorg-
boerderij. In de boerderij worden een aantal
groepen licht dementerenden gehuisvest. In
verband met juridische problemen heeft de
woningstichting in 2010 weinig vooruitgang
kunnen boeken met de ontwikkeling. Aan-
gezien er voor 2011 nog veel onzekerheid
is, kan niet worden aangegeven wanneer er
een start gemaakt kan worden met de daad-
werkelijke ontwikkeling.
Alandsbeek, Multifunctioneel Centrum
In het kader van de ontwikkeling van de mul-
tifunctionele centra in Leusden is in 2008
gestart met de voorbereiding van MFC
Alandsbeek. In dat jaar is een concept PvE
opgesteld door het adviesbureau M3V. In
het najaar van 2009 zijn de plannen gepre-
senteerd aan de omgeving. Het complex
zal een oppervlakte krijgen van ongeveer
4.500 m2 BVO en zal gaan bestaan uit on-
der meer een brede school (drie scholen),
een kinderdagverblijf, een welzijnsruimte en
een gymzaal. Evenals de andere MFC’s dient
ook dit project Europees te worden aanbe-
steed. Qua aanbesteding is gekozen voor
het model ‘Engineering en Construct’. Een
adviesbureau begeleidt de woningstichting
bij de voorbereiding van de aanbesteding.
In het verslagjaar is met name gewerkt aan
de totstandkoming van het ontwerp. Met de
bouw van het complex zal naar verwachting
in de tweede helft van 2012 worden begon-
nen. De planning is dat het complex medio
2014 in gebruik kan worden genomen.
Schoollocaties Leusden-Zuid
In samenwerking met de gemeente Leusden
is de woningstichting gestart met de ontwik-
keling van de schoollocaties in Leusden-Zuid.
Deze locaties komen vrij na de oplevering
van het multifunctionele centrum Tabak-
steeg. De ontwikkeling wordt gerealiseerd
op drie locaties en zal bestaan uit koop- en
huurwoningen. De aantallen staan nog niet
exact vast. Maar in totaal gaat het om ca. 45
koop- en huurwoningen. In het verslagjaar is
veel aandacht besteed aan de planontwik-
keling. Deze planontwikkeling is tot stand
gekomen in nauwe samenwerking met di-
verse klankbordgroepen. In het jaar 2011 zal
verder worden gewerkt aan de voorbereiding
en de ontwikkeling. De start van de bouw is
voorzien voor medio 2012.
Sloop
In het kader van het project De Biezenkamp
worden de woningen van complex 1510
en 1520 gesloopt (Albert Buininggaarde)
De eerste 16 woningen zijn eind 2005
gesloopt. In de zomerperiode van 2009 zijn
8 woningen van complex 1510 gesloopt om
de ontwikkeling van de tweede fase van De
Biezenkamp mogelijk te maken. De overige
woningen worden begin 2012 gesloopt.
Overige projecten
Naast bovengenoemde projecten is de wo-
ningstichting bezig met verschillende pros-
pects. Dat wil zeggen ontwikkelingen die
zich in een fase van haalbaarheid bevinden.
In 2011 zal moeten blijken of deze projecten
ook daadwerkelijk doorgang kunnen vinden.
Jaar
vers
lag
2010
vast
goed
•
69165
7.3
onderhoudsuitgaven
De technische organisatie en het planmatig
onderhoud. De afdeling Projecten bestaat
naast het hoofd Technische Zaken uit een
afdelingssecretaresse, twee projectleiders
(planmatig onderhoud), een medewerker
bedrijfsbureau, drie projectmanagers nieuw-
bouw en een projectassistente MFC’s.
In het verslagjaar is de afdeling uitgebreid
met de 3e projectmanager nieuwbouw. Deze
projectmanager zal te zijner tijd de taken over
gaan nemen van een projectmanager die be-
gin 2012 met pensioen zal gaan.
dagelijks onderhoud
Klein onderhoud 188.398 183.684 201.733 235.228 227.181
Mutatie onderhoud 114.902 120.099 131.441 120.463 93.802
Preventief onderhoud CV 179.220 178.116 182.816 173.023 177.043
Klein onderhoud CV 7.686 21.541 16.143 13.368 11.416
Contracten liften 43.288 35.133 39.071 32.162 34.068
Contracten overige 24.754 13.984 5.370 9.442 5.424
558.248 552.557 576.574 583.686 548.934
Planmatig onderhoud
Planmatig onderhoud 1.591.308 1.818.934 2.451.757 2.074.672 1.664.274
Incidenteel planmatig onderhoud 354.105 385.959 271.773 259.390 414.395
1.945.413 2.204.893 2.723.530 2.334.062 2.078.669
Totaal onderhoud 2.503.662 2.757.450 3.300.104 2.917.748 2.627.603
Onderhoud per woning (VHE)
Aantal VHE’s in exploitatie op 1 januari 2.563 2.547 2.588 2.555 2.560
Onderhoud per VHE in € 977 1.085 1.290 1.142 1.026
Kosten niet-planmatig onderhoud/VHE 218 217 225 228 214
Kosten planmatig onderhoud/VHE 759 868 1.065 914 812
Onderhoudskosten/VHE 977 1.085 1.290 1.142 1.026
klein onderhoud
Klein onderhoud in € 188.398 182.617 201.733 235.228 227.181
Klein onderhoud per woning in € 74 71 79 92 89
Aantal werkopdrachten 1.979 1.850 1.814 2.045 2.029
2009
2009
2010
2010
2008
2008
2007
2007
2006
2006
De kosten voor het klein onderhoud zijn in
2010 gestegen. Sinds 2007 is er sprake van
daling van het klein onderhoud per woning.
Het jaar 2010 doorbreekt hiermee een trend.
Tegenover de stijging van de kosten van klein
onderhoud staat een daling van de kosten
van het incidenteel planmatig onderhoud.
Dit onderhoud wordt vooruitlopend op het
geplande planmatig onderhoud bij individu-
ele woningen uitgevoerd. Daarnaast is begin
2008 het onderhoudsabonnement geïn-
troduceerd waarbij alle huurders informatie
hebben gekregen over het onderhoud dat
voor rekening van Woningstichting Leusden
komt, het onderhoud via het onderhouds-
abonnement en het onderhoud voor reke-
ning van de huurder.
mutatieonderhoud
Mutatieonderhoud 114.902 120.979 131.441 120.463 93.802
Aantal mutaties (bruto) 190 195 235 213 224
Waarvan niet meer in verhuur* 40 21 24 14 13
Aantal mutaties (netto) 150 174 211 199 211
Kosten per mutatie (netto) in € 766 695 623 605 445
Aantal gevallen (werkbonnen) 608 531 619 555 451
Aantal gevallen mutatieonderhoud per VHE 0,23 0,20 0,24 0,22 0,18
onderhoud cv-installaties
Preventief onderhoud CV 179.220 178.116 182.816 173.023 177.043
Klein onderhoud CV 7.686 21.541 16.143 13.368 11.416
186.907 199.658 198.959 186.391 188.459
Per woning (in VHE) in € 78,40 78,40 77,79 72,95 73,62
contractonderhoud
Contracten liften 43.288 35.133 39.071 32.162 34.068
Contracten overige 24.754 13.984 5.370 9.442 5.424
Totaal contractonderhoud 68.042 49.116 44.441 41.604 39.492
2009
2009
2009
2010
2010
2010
2008
2008
2008
2007
2007
2007
2006
2006
2006
De totale kosten van het mutatieonderhoud
zijn in 2010 fors gedaald ten opzichte van
2009. De hoofdoorzaak is het sterk gedaal-
de aantal mutaties. Daarentegen stijgen de
mutatiekosten per woning. De kostenstijging
vanaf 2007 wordt met name veroorzaakt
De kosten ‘klein onderhoud c.v.’ hebben be-
trekking op storingen aan de c.v.-installaties
van de voorraad. De kosten van het preven-
tief onderhoud zijn licht gestegen. Daarente-
gen zijn de kosten van het klein onderhoud
fors gedaald ten opzichte van het verslag-
jaar 2009. De oorzaak van de lagere kosten
Het contractonderhoud liften is sterk geste-
gen. Hieronder worden ook de reparaties
verantwoord. Het overige contractonder-
houd is sterk gestegen. De hoofdoorzaak
is dat hier meer contracten zijn verantwoord
dan vorige jaren. Onder overige contracten
door de kosten van keuring van installaties
(NTA-keuring) die uit veiligheidsoverwegin-
gen wordt uitgevoerd. Hierbij worden gebre-
ken direct gerepareerd.
Daarnaast wordt meer aandacht gegeven
aan de kwaliteit.
ten opzichte van 2009 is divers. Hiervoor is
niet direct een hoofdoorzaak te geven. Wel
speelt de stijging van de loon- en materiaal-
kosten een belangrijke rol. De totale kosten
onderhoud cv-installaties zijn eveneens fors
gedaald ten opzichte van het verslagjaar
2009.
valt onder andere het onderhoud aan andere
installaties per complex, zoals gevelliften,
pompinstallaties, etc. en ook liftkeuringen.
In 2011 zal verder worden besproken wat
er precies onder overig contractonderhoud
moet worden verantwoord.
Jaar
vers
lag
2010
vast
goed
•
71165
* Bijvoorbeeld Albert Buininggaarde (sloop) of Koopgarantwoningen (verkoop)
Planmatig onderhoud
Bij het planmatig onderhoud lag de nadruk
op het buitenschilderwerk en onderhoud van
de complexen: Groenhouten, Akkerhoeve-
Complex 1010 t/m 1030
(Oude bezit)
In het verslagjaar zijn drie oude huurwonin-
gen gerenoveerd. Deze renovatie bestaat in
hoofdzaak uit het aanbrengen van isolerende
beglazing, nieuwe plafonds, nieuwe installa-
ties, keukens en sanitair.
Complex 1090
(P.Stormstr./v. Oldebarneveltstr.)
Het voeg- en metselwerk van deze woningen
is hersteld. Daarnaast zijn herstelwerkzaam-
heden uitgevoerd aan de schoorstenen. De
werkzaamheden zijn uitgevoerd door de
firma Van der Haar uit Nijkerk.
Complex 1120 (De Wetering)
De keukens van dit complex zijn gereno-
veerd. In nauw overleg met de Woningstich-
ting Leusden en de keukenleverancier heb-
ben de bewoners kunnen kiezen voor allerlei
Noordwijck, Kuperssingel, Korte Geer en ’t
Vliet. Daarnaast is een keukenrenovatiepro-
ject uitgevoerd in het complex Dr. Braunstraat.
planmatig onderhoud
Planmatig onderhoud (excl. schilderwerk) 1.358.576 1.532.997 1.953.285 1.805.639 1.254.135
Schilderwerkprojecten 232.732 291.582 498.472 269.033 410.139
Incidenteel planmatig onderhoud 354.105 385.959 271.773 259.390 414.395
1.945.413 2.210.538 2.723.530 2.334.062 2.078.669
Per woning (VHE) in € 759,19 868,07 1.064,92 913,53 811,98
2009
2010
2008
2007
2006
varianten en opties. Naast de keukens is het
wandtegelwerk vervangen en zijn aanpas-
singen uitgevoerd aan de installaties. Het
project is succesvol uitgevoerd door Bouw-
bedrijf Bloemendal.
Complex 1140
(Groenhouten)
Een omvangrijk installatieproject is uitge-
voerd. Het project bestond onder meer uit
het vervangen van de c.v.-ketels en het ver-
vangen en aanpassen van de radiatoren.
Tegen een geringe huurverhoging hebben de
bewoners een zonneboilersysteem kunnen
laten installeren.
Deze installatie is gekoppeld aan de nieuwe
HR combi c.v.-ketel. Uiteindelijk hebben
67 bewoners gebruik gemaakt van dit aan-
bod.
7.4
planmatig onderhoud en schilderwerk
Schilderwerk
Onder het schilderwerk wordt verstaan het
preventief buitenschilderwerk van buiten-
kozijnen en draaiende delen. Evenals in 2010
zijn meerdere schilderprojecten tegelijk in
uitvoering genomen. In 2010 is het gehele
schilderwerkprogramma van het verslagjaar
gerealiseerd. Ten opzichte van het verslagjaar
2009 zijn de kosten voor het schilderwerk
gedaald.
De oorzaak is een minder omvangrijk pro-
gramma aan schilderwerken. In totaal is bij
199 woningen onderhoud uitgevoerd.
Een overzicht van de belangrijkste werkzaamheden per complex:
Complex 1180
(Hoefijzer/Stijgbeugel)
De eengezinswoningen en appartementen
van het complex Hoefijzer/Stijgbeugel zijn
geschilderd. Daarnaast zijn de buitenkozij-
nen en draaiende delen hersteld.
Complex 1210/ 1220
(Kuperssingel/ Wildenburg,
wijk Claverenblad)
De boxen, ventielen en het leidingwerk van
het mechanische ventilatiesysteem van de
woningen zijn schoongemaakt. Daarna zijn
de systemen opnieuw ingeregeld.
Complex 1270
(Korte Geer)
In het vorige verslagjaar is reeds een start
gemaakt met de renovatie van de badka-
mers en toiletten van de seniorenwoningen.
In totaal ging het hierbij om 42 woningen.
In dit verslagjaar is het project opgeleverd.
Bijzondere aandacht wordt gegeven aan
voorzieningen voor ouderen zoals verhoogde
toiletpotten, beugels en antislip tegelvloeren.
Bewoners konden, weliswaar op beperk-
te schaal, kiezen voor diverse opties. Het
project is in het voorjaar van 2010 opgele-
verd. De werkzaamheden zijn uitgevoerd door
Bouwbedrijf Bloemendal.
Naast bovengenoemd project is een schil-
derproject uitgevoerd. De buitenkozijnen en
draaiende delen zijn geschilderd. Tevens is
het trappenhuis geschilderd.
Complex 1310,
(’t Ruige Veld)
Ten behoeve van de appartementen beho-
rende tot dit complex zijn de postkasten en
de deur-intercom-installaties vervangen.
Complex 1350
(De Torenakker)
In combinatie met de uitvoering van het
nieuwbouwproject zijn de c.v.-ketels van de
woningen vervangen. De werkzaamheden
zijn uitgevoerd door de firma A.A. Tolboom.
Naast bovengenoemd project is een schil-
derproject uitgevoerd. De buitenkozijnen en
draaiende delen zijn geschilderd.
Complex 1420
(Dam- en Duikersluis)
Gelet op de zeer slechte onderhoudsstaat
zijn de buitenkozijnen en draaiende delen
van de woningen behorende tot dit complex
in 2009 hersteld. Daarnaast zijn er herstel-
werkzaamheden uitgevoerd met betrekking
tot het buitenschilderwerk. In het verslagjaar
is een algehele schilderbeurt uitgevoerd.
Complex 1540
(Sine Cura)
De seniorenwoningen van het complex Sine
Cura zijn geschilderd. Daarnaast zijn de bui-
tenkozijnen en draaiende delen hersteld.
Complex 1550
(Wagenberg)
De seniorenwoningen van het complex
Wagenberg zijn geschilderd. Daarnaast zijn
de buitenkozijnen en draaiende delen her-
steld. Voorts zijn de zinken bakgoten vervan-
gen.
Complex 1600
(Gras- en Klaverland)
De bergingen van de seniorenwoningen van
het complex Gras- en Klaverland zijn ge-
schilderd. Daarnaast zijn de schuurdeuren
vervangen.
Jaar
vers
lag
2010
vast
goed
•
73165
7.41
Algemeen
Wat zijn de werkzaamheden?
Woningstichting Leusden heeft al geruime
tijd de ‘groot onderhoud’ benadering in de
voorraad afgeschaft met andere woorden er
worden geen onderhoudswerkzaamheden
gespaard om een woning in zijn geheel te
kunnen aanpakken.
We werken volgens een systematiek van
planmatig onderhoud waarmee die delen
van de woning worden aangepakt zodra dat
wenselijk is. Binnen redelijke marges wordt
gestreefd naar doelmatigheid en efficiency
als het gaat om inrichten en aanbesteden
van projecten.
Basis voor de werkzaamheden is een plan-
ningssysteem voor meerjaren onderhoud dat
ieder jaar geactualiseerd wordt. Ieder jaar
worden inspecties uitgevoerd en wordt het
programma voor het komende jaar bepaald.
Verder kent Woningstichting Leusden het be-
grip incidenteel planmatig onderhoud waar-
mee zo nodig ad hoc ingrepen aan delen van
een woning kunnen worden gerealiseerd. De
projectleiding ligt bij Woningstichting Leus-
den. De overige werkzaamheden worden
uitbesteed.
Wat willen (op den duur) bereiken?
De woningen van woningcorporaties moe-
ten volgens de wet (het BBSH) aan een be-
paalde kwaliteit voldoen en een bepaalde
prijs hebben. Woningstichting Leusden wil
dat haar woningen een goede prijs-kwaliteit-
verhouding hebben. Dat blijkt uit het eerder
toegelichte huurdifferentiatiebeleid en uit het
kwaliteitsbeleid zoals dat is vastgelegd in het
‘Programma van Eisen Nieuwbouw’.
Het meten van het kwaliteitsniveau van
de voorraad is complex. Het ministerie
van VROM gebruikt daarvoor het systeem
‘Kwalitatieve Woningregistratie’ (KWR). KWR
verdeelt woningen in drie categorieën: ‘voor-
oorlogse’, ‘1945 tot 1968’ en ‘vanaf 1968’
en drukt de kwaliteit uit in herstelkosten van
de vergelijkbare nieuwbouwwaarde. Hier-
bij gelden ook drie categorieën: ‘matig’,
‘redelijk’ en ‘goed’. Voor de categorie ‘ma-
tig’ bedragen de herstelkosten bijvoorbeeld
20 à 30% van de vergelijkbare nieuwbouw-
waarde. Op basis van de KWR-systematiek
vallen globaal de complexen 1010 t/m 1030
(gedeeltelijk) in de kwaliteit matig. De indica-
tie van het aantal woningen (complex 1010
t/m 1030) in de categorie matig is circa vijf.
In 2010 zijn in totaal drie woningen uit deze
complexen ingrijpend verbeterd. De overige
woningen van de voorraad zijn van redelijke
tot goede kwaliteit. Er is de komende jaren
wel planmatig onderhoud noodzakelijk om
ze op peil te houden.
Kwaliteitsbeheersing
Jaarlijks wordt het planningssysteem van
planmatig onderhoud geactualiseerd, zo-
dat op ieder moment goed inzicht mogelijk
is in de gewenste onderhoudsplanning. Dit
systeem is in het nieuwe automatiserings-
systeem Empire geïntegreerd. Ten behoeve
van de begroting 2011 is het bezit in 2010
deels geïnspecteerd. De resultaten zijn in de
meerjarenplanning (Optymo) verwerkt. Daar-
naast zijn lonen en prijzen geïndexeerd en is
het uitgevoerde planmatig onderhoud 2009
verwerkt. Aangezien het huidige geauto-
matiseerde meerjaren onderhoudssysteem
niet meer ondersteund gaat worden, is in
het verslagjaar een keuze gemaakt voor een
nieuw systeem. Het betreft het programma
Ibis Main van de Brink Groep. Vanaf 1 febru-
ari 2011 zal met dit systeem gewerkt gaan
worden. Ondersteuning zal nog wel worden
gegeven door een adviseur van DHV.
De norm is dat er geen structureel achter-
stallig onderhoud bij de woningen van
Woningstichting Leusden is.
Wat bedoelen we daarmee?
• De woningen mogen geen structurele
gebreken vertonen.
• De gebreken mogen het wooncomfort
van onze huurders niet aantasten.
• Het planmatig onderhoud heeft tot doel
het aantal klachtenmeldingen over het
dagelijks onderhoud sterk te verminderen.
We constateren dat de voorraad er goed
voor staat. Er zijn geen structurele achter-
standen in het onderhoud. Ook geeft de
woonkwaliteit geen aanleiding tot structu-
De opgave is het benodigde budget omlaag
te brengen in verband met de beoogde alge-
mene verlaging van het kostenniveau. Waar
mogelijk worden woningen in het onderhoud
naar een bijdetijdse kwaliteit gebracht.
De volgende thema´s komen dan aan de orde:
Kostenbeheersing.
Qua onderhoud is in 2010 rekening gehou-
den met een algemene kostenstijging van
1,5%.
In eerdere beleidsstukken is aangegeven
dat het streven van de woningstichting er
op gericht is de kosten van het onderhoud
omlaag te brengen, zonder dat dit ten koste
gaat van de noodzakelijk te leveren kwa-
liteit. Middelen die hiertoe worden ingezet
zijn een betere werkbegeleiding, o.a. intake,
opdrachtverstrekking, technische begelei-
ding en controle, alsmede een verbetering
van de technisch administratieve processen,
codering en budgettering. Daarnaast wordt
ook beter het beleidsmatige kader, waarin
werkzaamheden moeten plaatsvinden, in
ogenschouw genomen. In zijn algemeenheid
lijkt het streven om te komen tot een betere
effectiviteit van de werkorganisatie, dus ook
op het punt van het onderhoud zijn vruchten
rele ingrepen in de woningen ter verbetering
van de kwaliteit. Het programma planmatig
onderhoud is toegesneden op deze taak.
De volgende grafiek laat de kostenontwikke-
ling ter zake zien en geeft ook een prognose
weer in het kader van de meerjarenbegroting.
af te werpen. Dit beleid wordt het komende
jaar doorgezet.
Duurzaamheid
Duurzaamheid wordt steeds meer een vast
onderdeel bij de voorbereiding en uitvoering
van het planmatig onderhoud. Vooral in de
voorbereiding moeten keuzes worden ge-
maakt. Waar in het verleden de keuze werd
overgelaten aan de bewoner (veelal tegen
een huurverhoging) is tegenwoordig de wo-
ningstichting de partij die erover besluit. Veel
duurzaamheidsproducten worden bij het
planmatig onderhoud standaard bepaald.
Voorbeelden hiervan zijn de isolerende be-
glazing, HR cv-ketels en de waterbesparen-
de kranen. Bij veel projecten wordt gezocht
naar een optimalisatie van de duurzaamheid.
Deze optimalisatie heeft zich echter nog niet
vertaald in een milieubeleidsplan. In 2011
zal worden getracht hier een invulling aan te
geven. In het verslagjaar zijn we na het pro-
ject ‘De Wetering’ weer grootschalig aan de
slag geweest met zonneboilersystemen. In
de wijk Groenhouten zijn 67 systemen ge-
monteerd. Daarnaast zijn voorbereidingen
getroffen voor het cv-project van het com-
plex Esdoornhof/Wilgenlaan. Het plan is om
bij dit project de cv-ketel te koppelen aan
Jaar
vers
lag
2010
vast
goed
•
75165
2009
2020
2019
2018
2017
2016
2015
2014
2013
2012
2011
2010
1.480
1.280
1.080
880
680
480
280
80
Kosten
planmatig
onderhoud
per woning
een luchtwarmtepomp. De verwachte ener-
giebesparing is maar liefst 40%. De subsidie
voor dit project is inmiddels ontvangen.
Gezien de forse stijging van de energieprij-
zen komen er veel individuele aanvragen bin-
nen van huurders voor het isoleren van de
woningen. Naast de verzoeken voor isole-
rende beglazing betreft dit vloer- en gevel-
isolatie. Bij de toekomstige projecten plan-
matig onderhoud zal steeds meer aandacht
worden gegeven aan het aspect duurzaam-
heid.
In BLNW-verband wordt nauw samenge-
Aanpassen aan
de eisen van de tijd
Bij de voorbereiding van het planmatig on-
derhoud wordt veelal rekening gehouden
met het aanpassen van het onderdeel aan
de eisen van de tijd. Dit wordt vaak al mak-
kelijk gemaakt door de beschikbaarheid en
de kosten van het toe te passen product. Bij
deze producten wordt ook gekeken naar de
vraag van de huurders, de duurzaamheid en
het toekomstig onderhoud.
werkt op het gebied van energie-labeling. Het
hele bezit van de woningstichting is getoetst.
Nu zijn we in staat om bij iedere mutatie en
verkoop een energielabel af te geven. De
stand van zaken van het totale bezit wordt
jaarlijks gemonitord. Daarnaast wordt jaarlijks
een benchmark uitgevoerd met de BLNW
corporaties en Woningstichting Putten. Op
deze wijze ontstaat een goed beeld van de
duurzaamheid van het bezit. Het overgrote
deel van het bezit heeft het label C. De in-
zet is om dit de komende jaren nog verder te
verbeteren. In onderstaande tabel wordt de
stand van zaken weergegeven.
Keuzemogelijkheden
bieden aan bewoners
Sinds een aantal jaren biedt de woning-
stichting de huurders keuzemogelijkheden
aan bij keuken- en sanitairprojecten. Per pro-
ject wordt gekeken naar het keuzepakket. In
2011 zal nader onderzoek worden gedaan
naar het uitbreiden van de keuzemogelijk-
heden. Zo wordt bijvoorbeeld gekeken naar
het aanbieden van keukenapparatuur bij
keukenrenovatieprojecten.
2010
2009
1.500
1.400
1.300
1.200
1.100
1.000
900
800
700
600
500
400
300
200
100
0
A B C
D E F G
referentie label
energielabel
Jaarlijks geven we een overzicht over de ont-
wikkeling van het vastgoed. Immers, Woning-
stichting Leusden streeft naar het dynamise-
7.5
porteFeuillemanagement:
overzicht vastgoed in bezit en beheer
7.51
Wat zijn de werkzaamheden?
7.52
Omvang woningvoorraad
wijzigingen
woningvoorraad
Woningvoorraad (aantal VHE)
Beginstand 2.626 2.580 2.578 2.555 2.560
Bij: Nieuwbouw 63 66 26 41 -
Bij: Aankoop 3 7 3 - -
Af: Verkocht-definitief 2 - 1 3 -
Af: Verkocht VOV (terugkoopregeling - 6 3 - -
Af: Verkocht MKW (voorwaarden) 36 13 23 15 5
Af: Sloop - 8 - - -
Eindstand (in beheer) 2.654 2.626 2.580 2.578 2.555
Waarvan voorraad 1
Waarvan aandeel derden (De Alliantie) 66,0 62,5 33,5 20,5 -
Eindstand (in exploitatie) 2.588,0 2.562,5 2.546,5 2.557,5 2.555,0
Bedrijfsonroerend goed (in m2)
Beginstand 2.674 1.292 1.292 954 954
Af: Verkocht - - - - -
Bij: Nieuwbouw/uitbreiding* - 1.382 - 338 -
Bij: Aankoop - - - - -
Eindstand (in beheer) 2.674 2.674 1.292 1.292 954
Waarvan aandeel derden (De Alliantie) 681 681 - - -
Eindstand (in exploitatie) 1.993 1.993 1.292 1.292 954
2009
2009
2010
2010
2008
2008
2007
2007
2006
2006
ren van de voorraad door verkoop en nieuw-
bouw, waardoor het bezit beter past bij de
wijzigende verlangens in de samenleving.
overzicht
bedrijfsonroerend goed
Jaar
vers
lag
2010
vast
goed
•
77165
Kwaliteitscontrole en meten
van tevredenheid van bewoners
Per project wordt het toezicht georganiseerd
door de woningstichting. Veelal wordt het
toezicht zelf gedaan. Slechts bij projecten van
grote omvang wordt het toezicht uitbesteed.
De projecten planmatig onderhoud worden
opgeleverd door de projectleiders. Per pro-
ject wordt een proces verbaal van oplevering
opgesteld. Er worden eisen gesteld aan het
verhelpen van de geconstateerde gebreken.
In het verleden werd de tevredenheid van
de bewoners gemeten door middel van
enquêtes, zowel schriftelijk als telefonisch.
De enquêtes werden vooral uitgevoerd bij
sanitair- en keukenprojecten. De afgelopen
jaren is het houden van enquêtes in de verge-
telheid geraakt. In 2011 zal bij de uitvoering
van het planmatig onderhoud de draad weer
worden opgepakt.
Verkoop huurwoningen
In 2001 zijn 60 eengezinswoningen in de wijk
Langenbeek (complex 1171) aan huurders
te koop aangeboden. In 2010 zijn hier vier
woningen van verkocht: twee definitief en
twee als Koopgarant. Op 31 december 2010
zijn nog 25 huurwoningen in Langenbeek
beschikbaar voor de verkoop aan zittende
huurders of bij mutatie. Per ultimo 2010 staat
er één woning te koop van dit complex.
In 2009 zijn er 56 eengezinswoningen Brink-
horst/Bruinhorst (complex 1100) aan huur-
der te koop aangeboden. Er zijn ultimo 2010
geen woningen verkocht.
Het project Meerkeuzewoning betreft een
keuzemogelijkheid voor bestaande en toe-
komstige huurders van de woningen in
hiervoor aangemerkte complexen uit drie
huurvarianten en twee koopvarianten. De
koopvarianten bevatten een eeuwigdurende
erfpacht. Hierbij blijft Woningstichting Leus-
den juridisch eigenaar (‘bloot eigendom’) en
gaat het economische eigendom over naar
de voormalige huurder. In deze vorm kunnen
wij de woning met een korting van 25% op
de marktwaarde aanbieden, zodat ook de la-
gere inkomens in aanmerking kunnen komen
een woning te kopen. In 2010 zijn er 36 wo-
ningen verkocht onder de Koopgarantrege-
ling. Hiervan zijn vier woningen teruggekocht
zodat dit de tweede verkoop was. Eén van
deze woningen was in 2009 al teruggekocht.
Verkoop koopwoningen
In 2010 heeft de woningstichting 35 niet ver-
kochte koopappartementen in Apollovlinder
aangekocht van Heijmans Vastgoed om de
start van de bouw mogelijk te maken. De
bouw is begin september 2010 gestart. De
woningstichting probeert deze 35 apparte-
menten door te verkopen.
In het najaar van 2010 is gestart met de
verkoop van 20 koopappartementen van ’t
Zicht. De bouw start in juli 2011.
Nieuwbouw
In 2010 zijn in het nieuwbouwplan Tabak-
steeg 21 huurwoningen opgeleverd. Dit betreft
het deelplan ‘De Landerijen’. De huurwonin-
gen in Tabaksteeg worden voor het merendeel
gezamenlijk met woningcorporatie De
Alliantie Eemvallei gerealiseerd, waarbij ieder
een aandeel van 50% heeft in de project-
ontwikkeling en exploitatie. Woningstichting
Leusden voert het beheer van de exploitatie
van deze woningen. Alle woningen zijn ver-
huurd. Daarnaast zijn er 30 appartementen
van het complex Asschat/De Torenakker
opgeleverd.
Aankoop
Er zijn in 2010 geen woningen meer aange-
kocht uit de terugkoopregeling van de wijk ’t
Vliet. Deze regeling is nu afgelopen.
De woningvoorraad van Woningstichting
Leusden is over het algemeen vrij jong. Toch
is antwoord nodig op vragen als: ‘Wat is er-
voor nodig om woningen in stand te houden?
Welke aanpassingen zijn nodig om ze aan de
veranderende vraag te laten voldoen?’ Daar-
toe dient het strategisch voorraadbeleid. In
2006 is op basis van resultaten van de Ae-
dex/IPD Corporatie Vastgoedindex, parate
kennis van de eigen medewerkers en de hui-
dige beleidsdoelstellingen een eerste rapport
in het kader van strategisch voorraadbeleid
opgesteld. Het is een opstap naar een volle-
dig en uitgebreid strategisch voorraadbeleid.
Dat zal in de toekomst niet alleen dienen als
monitor voor de woningvoorraad maar ook
als marketingmethode in de beleidsvorming
van de woningstichting. Het Strategisch
Voorraadbeleid helpt bij het toetsen van de
haalbaarheid en wenselijkheid van voorstellen
op het gebied van verkoopbeleid, huurbeleid,
herstructurering en planmatig onderhoud.
7.6
strategisch voorraadbeleid
Meerkeuzewoning
Woningstichting Leusden introduceerde in
2005 de Meerkeuzewoning. Het is een be-
langrijk middel in het creëren van veelzijdige
buurten waar mensen lang met plezier blij-
ven wonen en zich meer betrokken voelen bij
alles wat er om hen heen gebeurt. Eind 2005
is onder huurders/kopers onderzoek gedaan
naar de acceptatie, werkwijze en tevreden-
heid van de Meerkeuzewoning. Conclusies
uit dit onderzoek:
• De bekendheid van het product is goed.
• Medewerkers moeten meer kennis heb-
ben over o.a. de hypotheek.
• Er is meer gerichte prijsinformatie over
koopwoningen nodig.
• In de pilot wonen met name huurders
tussen 30-45 jaar.
• Een (groot) deel van de huurders kan
niet kopen in verband met leeftijd en/of
inkomen.
In 2010 heeft Woningstichting Leusden drie
eengezinswoningen teruggekocht, die in
voorgaande jaren als Koopgarantwoningen
waren verkocht.
Bedrijfsruimtes
De woningstichting heeft in 2010 afgespro-
ken dat de bedrijfsruimtes Rondeel 116-
120 worden verkocht. Deze verkoop zal
waarschijnlijk in het tweede kwartaal 2011
worden afgerond.
Jaar
vers
lag
2010
vast
goed
•
79165
In 2010 hebben 190 bewoners hun huur
opgezegd. Dit aantal is weer iets lager dan
in het voorgaande jaar. De economische situ-
atie leidt ertoe dat mensen minder geneigd
zijn een stap in hun wooncarrière te ma-
ken. Verhuizen naar een nieuwe huurwoning
betekent, door de jarenlange achterblijven
huurverhoging voor zittende huurders, dat
er vaak sprake is van een grote huursprong
bij verhuizing. Dit maakt doorstroming naar
een nieuwe huurwoning minder aantrekke-
7.7
mutaties woningbezit
• Huurders die hier pas wonen zijn meer
geïnteresseerd.
• Erfpacht wordt in Leusden toch redelijk
geaccepteerd.
In de laatste jaren bleek de behoefte aan
huurvarianten binnen de Meerkeuzewoning
zeer klein. Echter de behoefte aan de Koop-
garantwoning is onverminderd groot. Op
basis van deze behoefte worden de huurva-
rianten niet actief aangeboden. Mensen die
in het verleden voor een huurvariant hebben
gekozen waarvan het contract in 2010 afliep,
ontvingen een nieuw aanbod. Een aantal gaf
de voorkeur om af te zien van het voorstel en
weer aan te sluiten bij de jaarlijkse huurver-
hoging. Gezien de lage huurverhoging van
de afgelopen jaren is dit ook begrijpelijk. Mo-
gelijk ontstaat er door veranderingen in huur-
beleid meer behoefte aan deze producten.
Multifunctionele centra
In Leusden groeit de behoefte aan maat-
schappelijke voorzieningen. Inmiddels is in
de wijken Groenhouten en Hamershof de
eerste woonzorgzone ontstaan. Daarnaast
worden drie multifunctionele centra (MFC’s)
in Tabaksteeg, De Biezenkamp en Alands-
beek ontwikkeld. Woningstichting Leusden
is als ontwikkelaar en eigenaar/beheerder
van maatschappelijk vastgoed bij beide
initiatieven betrokken. Gemeente Leusden
en Woningstichting Leusden tekenden op
4 april 2006 daartoe een samenwerkings-
overeenkomst. In 2010 is door gemeente
en woningstichting hard gewerkt aan het
vervolg, namelijk een projectovereenkomst.
Deze overeenkomst is in 2010 ondertekend.
In de MFC´s komen ‘brede scholen’ die,
zoals het woord al zegt, meer zijn dan een
gewone school. In de brede school werken
verschillende partijen met elkaar samen met
als doel het vergroten van ontwikkelings-
kansen van kinderen. Kinderopvang, onder-
wijs, welzijn, peuterspeelzaal, sport, cultuur,
bibliotheek en andere instellingen kunnen
deel uitmaken van de brede school.
MFC Tabaksteeg - dit centrum is bedoeld
voor een wijkcentrum, een sportcentrum,
een dependance van de bibliotheek, twee
basisscholen, een kinderdagverblijf, buiten-
schoolse opvang, een peuterspeelzaal en
ca. 1.600 m2 bedrijfsruimte. In 2009 heeft dit
MFC officieel de naam Antares gekregen. In
2010 kreeg Antares steeds meer haar uitein-
delijke vorm en in december 2010 is Antares
bouwkundig opgeleverd.
MFC De Biezenkamp - hier komen een peu-
terspeelzaal, drie basisscholen, een welzijns-
voorziening, buitenspeelruimte, een fietsen-
stalling, parkeerruimte voor auto’s en een
gymzaal.
MFC Alandsbeek - dit centrum biedt onder-
dak aan onder meer een sportzaal, kinderdag
verblijf, buitenschoolse opvang en drie scholen.
lijk. Daarnaast maken de onzekerheid over
de prijsontwikkelingen in de koopmarkt, het
moeilijker verkrijgen van een hypotheek en
het in de toekomst wel of niet behouden van
hypotheekrenteaftrek dat de overgang van
een huurwoning naar een koopwoning ook
wordt bemoeilijkt.
Al deze ontwikkelingen dragen bij aan een
dalende mutatiegraad.
verkoop en
meerkeuzewoning
Woning als Meerkeuzewoning verkocht 106 36 20 50
(Koopgarant)
Woning als Meerkeuzewoning verhuurd 10 10 0 10
met Huurvast
Woning als Meerkeuzewoning verhuurd 5 5 0 5
met Huurzeker
Totaal gebruik MKW-regeling 121 51 20 65
totaal 2010
2009
tm08
Om de verandering in verkoopbeleid goed
vorm te geven is in 2009 ook de functie van
verkoopbegeleider gecreëerd. Dit heeft in
2010 zijn vruchten afgeworpen: het aantal
verkochte woningen is gestegen naar 38 wo-
ningen, waarvan twee woningen definitief. In
de huidige marktsituatie is dat een mooi re-
sultaat. Daarbij viel wel op dat woningen die
> Terugkoopregeling
In het boekjaar 2010 zijn geen woningen via
de terugkoopregeling door Woningstichting
Leusden aangekocht.
Waar staan we nu?
Onze woningvoorraad is wat toegenomen
doordat een aantal nieuwbouwwoningen is
opgeleverd. De verkoopopgave is daarnaast
op de vrije markt verkocht werden aanmer-
kelijk moeilijker te verkopen waren dan de
woningen met de voorwaarden van Koopga-
rant. In de huidige marktsituatie en econo-
mische omstandigheden is een product als
Koopgarant zeer aantrekkelijk, vanwege de
lagere maandelijkse woonlasten en het weg-
nemen van onzekerheid van doorverkoop.
wv. 0 terugkoop
Jaar
vers
lag
2010
vast
goed
•
81165
dan wel groot maar doet geen afbreuk aan
de totale beschikbare woningvoorraad (huur
& koop) voor kwetsbare doelgroepen.
2010
2011
2012
2013
2014
2015
3.000
2.950
2.900
2.850
2.800
2.750
2.700
2.650
2.600
2.550
2.500
aantal
woningen in
beheer +
Koopgarant
aantal woningen
in exploitatie
woningen in
beheer
(risico WSL)
Aantal
wooneenheden
per ultimo jaar
Wat willen we (op den duur) bereiken?
Woningstichting Leusden streeft naar een
zodanige omvang van het bezit (incl. ver-
kochte Koopgarantwoningen) in de goed-
kope en middeldure sector dat verschillen-
de doelgroepen in Leusden goed bediend
kunnen worden. Doelgroepen zijn dan
niet alleen mensen met een laag inkomen
maar ook starters, senioren en mensen die
een bepaalde vorm van ondersteuning no-
dig hebben om zelfstandig te wonen. Een
min of meer arbitraire norm zou kunnen
zijn: 25 à 30% van de woningvoorraad in
Leusden.
Daarnaast breidt Woningstichting Leusden
het aanbod bedrijfsruimte verder uit. Voor
wat betreft het aantal m2 bedrijfsruimte is er
geen target vastgesteld. Doelstelling is wel
dat de woningstichting dienstbaar wil zijn op
het gebied van het niet commerciële maat-
schappelijke vastgoed. De ambities zijn hoog
met de realisatie van onder andere drie mul-
tifunctionele centra en gezondheidscentra in
Tabaksteeg en De Biezenkamp.
Met de gemeente Leusden is het gesprek
geopend over rollen in deze, in de lokale
setting.
Voor de mensen die niet op eigen kracht in
huisvesting kunnen voorzien houdt Woning-
stichting Leusden een goedkope en be-
reikbare woningvoorraad beschikbaar. De
grenzen van huurprijzen worden jaarlijks
geïndexeerd. Tot de goedkope woningvoor-
raad behoren alle woningen tot een huurprijs
van € 411 per 1 juli 2010. Tot de bereikbare
woningvoorraad wordt een huurgrens ge-
hanteerd van minimaal € 411 en maximaal
€ 488 per 1 juli 2010.
Volgens afspraken met de gemeente Leus-
den moet de goedkope woningvoorraad uit
minimaal 1.037 woningen bestaan en de
bereikbare woningvoorraad uit minimaal 398
woningen. Tot de totale voorraad goedkope
en bereikbare woningen moeten in totaal dus
1.435 woningen behoren.
Per 31 december 2010 bestond de totale
voorraad goedkope en bereikbare woningen
uit 1.435 woningen. Hiervan vielen 423 wo-
7.71
Beschikbaarheid van woningen en prestatieafspraken
ningen binnen de goedkope woningvoorraad
en 1.105 woningen binnen de bereikbare
woningvoorraad.
De grenzen voor de goedkope en bereikbare
voorraad sluiten aan bij de huurinkomensta-
bel zoals die is vastgesteld voor 1 juli 2010
tot 1 juli 2011. Deze grenzen komen niet
overeen met de grenzen zoals gesteld in het
Besluit Beheer Sociale Huursector (BBSH).
De achtergrond om te kiezen voor de lokale
grenzen zijn de afspraken met de gemeente
Leusden over de huurinkomenstabel. Daarbij
is het belangrijk dat de grenzen waarop de
toewijzing plaatsvindt, corresponderen met
de indeling van de voorraad. Bij het formu-
leren van nieuwe prestatieafspraken wordt
met de gemeente Leusden overlegd over de
mogelijkheid om de grenzen aan te laten
sluiten bij de landelijke grenzen.
> Dure en vrije sector
Ook de huurgrenzen voor de dure en vrije
sector zijn in een convenant met de ge-
meente Leusden vastgelegd. De huren voor
de dure sector bedragen minimaal € 489 en
maximaal € 648. De woningen met een ho-
gere huur behoren tot de vrije sector. De dure
> Goedkope en bereikbare woningvoorraad
woningvoorraad moet volgens de afspraken
minimaal 719 woningen tellen. Woningstich-
ting Leusden heeft op 31 december 2010 in
totaal 1.126 woningen in het segment duur
en vrije sector.
> Verdeling woningen volgens interne huur- en inkomenstabel
prijspeil prijspeil minimum aantal per aantal per
1 juli ‘10 1 juli ‘09 volgens 31 dec ‘10 13 dec ‘09
prestatie-
afspraak
Goedkoop ≤ € 411 ≤ € 406 1.037 423 423
Bereikbaar € 411 - € 488 € 407 - € 482 398 1.105 1.099
Duur € 488 - € 647 € 483 - € 647 719 970 957
Vrije Sector > € 647 > € 647 122 156 146
2.276 2.654 2.625
Met de gemeente wordt in de prestatie-
afspraken vastgelegd dat in 2015 ten min-
ste 20% van de totale woningvoorraad in
Leusden in de categorie ‘goedkoop’ valt.
Het is hierbij indifferent of deze categorie
Resultaten:
• In 2010 valt 80% van ons huurwoningbezit
in de categorie goedkoop en betaalbaar.
• In 2010 is het verkoopbeleid van Wo-
ningstichting Leusden gericht om 45
betaalbare koopwoningen op de Leus-
dense woningmarkt te brengen.
huur- dan wel koopwoningen betreft. Dat wil
zeggen prijspeil 1 juli 2009 huurwoningen
tot € 548 en koopwoningen tot €175.000.
Periodiek worden deze prijspeilen aange-
past.
• In 2010 formuleert Woningstichting Leus-
den een nieuw huurbeleid met als resul-
taat een betere match tussen doelgroep
en woning. Tijdspad: najaar 2010 gereed.
Bij het formuleren van dit huurbeleid wor-
den klanten en gemeente betrokken.
Woningvoorraad Aantal en% aantal en%
Leusden per 1.1.2010 goedkope woningen betaalbare woningen
11.312 2.254 (20%) 6.140 (54%)
Jaar
vers
lag
2010
vast
goed
•
83165
7.72
Wonen met sterren
In 2010 heeft de woningstichting 825 wonin-
gen in haar aanbod die in meer of mindere
mate geschikt zijn voor mensen met een
functiebeperking. Het grootste aantal wo-
ningen is de groep woningen met één ster.
Dat zijn woningen waarbij de woonkamer,
slaapkamer en sanitaire voorzieningen op
dezelfde etage liggen. Naarmate een woning
Ontgroening en vergrijzing
In Leusden wonen relatief weinig jongeren
in de leeftijdsgroep 20-30 jarigen. Moge-
lijke redenen hiervoor zijn studie en werk in
andere steden, de dorpse ‘gezinsidenti-
teit’ van Leusden en de relatief beperkte
keuze in het goedkopere woonsegment. Er
is voor eenpersoonshuishoudens in het al-
gemeen, zowel jong als oud, relatief weinig
woningaanbod. De vergrijzing van Leusden
Om goed voorbereid te zijn op deze ver-
grijzing, moet gezocht worden naar zowel
kwalitatieve als kwantitatieve oplossingen.
Kwalitatief is het belangrijk dat de plannen
voor Leusden als woonzorgzone verder
worden vormgegeven. Ook ondersteuning
van mantelzorg is belangrijk, evenals het uit-
breiden van dienstenpakketten en mogelijk-
meer sterren heeft is het meer geschikt
voor bewoners die afhankelijk zijn van een
rolstoel. Etagewoningen in de nieuwbouw
worden allemaal gebouwd met drie of zelfs
vier sterren.
Woningen van Woningstichting Leusden,
verdeeld naar sterren en plaats (2010):
is op dit moment nog niet extreem sterk,
maar de vergrijzing komt er gezien deze leef-
tijdsopbouw wel aan, zoals ook landelijk het
geval is. Door de leeftijdsopbouw van de be-
volking krijgt Leusden meer dan gemiddeld
in Nederland te maken met het verschijnsel
dubbele vergrijzing. Dit houdt in dat er meer
ouderen zijn en dat deze groep inwoners ook
een steeds hogere leeftijd bereikt.
heden voor sociale activiteiten. Kwantitatief
ligt er een opgave in het aantal woningen dat
beschikbaar is voor mensen met een functie-
beperking, eventueel in combinatie met een
zorgvraag. Vooral op dit onderwerp ligt de
uitdaging voor Woningstichting Leusden om
een flink aantal woningen te realiseren dat
integraal toegankelijk is.
Achterveld Leusden Stoutenburg Totaal
Geen ster 117 1.703 9 1.829
Eén ster 24 447 471
Twee sterren 24 206 230
Drie sterren 35 79 114
Vier sterren 1 9 10
Eindtotaal 201 2.444 9 2.654
Leeftijdscategorie Leusden Nederland
Tot 15 jaar 14,5% 16,0%
15 - 29 jaar 15,8% 18,5%
30 - 44 jaar 17,1% 17,9%
45 - 64 jaar 29,2% 28,1%
64 - 74 jaar 14,0% 11,4%
75 jaar en ouder 9,4% 8,2%
Bron: Woonvisie Leusden
Leeftijdsopbouw
Leusden en
Nederland
in 2020
Jaar
vers
lag
2010
vast
goed
•
85165
7.73
Starters
Woningstichting Leusden ziet een grote
noodzaak dat starters en jongeren op de wo-
ningmarkt in Leusden bijzondere aandacht
behoeven. Om ervoor te zorgen dat Leusden
ook juist aantrekkelijk blijft voor jonge mensen,
neemt de gemeente in de PVE’s voor indivi-
duele woningprojecten de in de Woonvisie
Leusden 2008-2015 aangegeven percenta-
ges goedkope en middeldure huur- en koop-
woningen op. De gemeente spant zich daar-
naast in om voor zowel nieuwbouwwoningen
als voor bestaande woningen voldoende
budget voor starterleningen beschikbaar te
hebben en te houden. In 2009 zijn tussen
gemeente en Woningstichting Leusden be-
langrijke stappen gezet ter verbetering van
de toegankelijkheid van de woningmarkt voor
starters en jongeren. Partijen zijn overeenge-
7.74
Op basis van de gegevens uit het onderzoek
‘Wel Thuis’ heeft in 2008 een onderzoek
plaatsgevonden naar de wensen en behoef-
ten van beschermde woonvormen van men-
sen in de gemeente Leusden. De conclusie
van dit onderzoek is, dat er een tekort is aan
kleinschalige beschermde woonvormen in
2015. Er worden daarbij drie doelgroepen
onderscheiden: ouderen met een beperking,
mensen met een lichamelijke of verstandelij-
ke beperking en mensen met een chronische
psychische beperking.
komen dat Woningstichting Leusden 1 januari
2010 t/m 31 mei 2012 jaarlijks 25% van de
vrijkomende woningen toewijst aan starters.
Deze toewijzing geschiedt op basis van loting.
Eengezinswoningen worden specifiek toege-
wezen aan starters die een meerpersoons-
huishouden (willen gaan) vormen.
Resultaten:
• 25% van de vrijkomende woningen wor-
den door middel van loting toegewezen
aan starters.
• Woningstichting Leusden neemt in de
eerste helft van 2010 het initiatief om
samen met de gemeente jongeren speci-
fiek voor te lichten over woonkosten. Via
Larikslaan2 krijgen jongeren de moge-
lijkheid om informatiegesprekken aan te
vragen.
De verwachting is dat er in 2015 een over-
schot is aan grootschalig wonen voor ou-
deren met een beperking. Verder is er een
tekort aan grootschalig beschermd wonen
voor mensen met een lichamelijke en ver-
standelijke beperking en voor mensen met
een chronische psychische beperking. Het
onderstaande overzicht is een weergave
van de huidige situatie van de beschikbare
woonvormen. In dezelfde tabel wordt ook
aangegeven waar de tekorten dreigen te
ontstaan.
gemeente leusden:
Fricties uitgaande van
het huidige aanbod
Ouderen
Lichamelijk en/
of verstandelijk
gehandicapten
Mensen met een
psychische beperking
Totaal
Kleinschalig
beschermd
wonen
40
60
20
120
Grootschalig
beschermd
wonen
200
40
30
270
Kleinschalig
beschermd
wonen
0
46
0
46
Grootschalig
beschermd
wonen
317
0
0
317
Kleinschalig
beschermd
wonen
- 40
- 14
- 20
- 74
Grootschalig
beschermd
wonen
+ 117
- 40
- 30
+ 47
Vraag 2015 Aanbod 2007
Frictie 2008-2014
(- = tekort, + = overschot)
Bron: Visiedocument Wonen met zorg voor mensen met een beperking 2009- 2015 (Gemeente Leusden)
Overige doelgroepen en bijzondere woonvormen
7.75
Activiteiten voor 2011
Nieuwbouw
De woningen in Tabaksteeg worden geza-
menlijk met De Alliantie Eemvallei ontwikkeld,
hieronder is bij de betreffende projecten het
Definitieve verkoop
De start van de verkoop van het complex Lan-
genbeek is in het najaar van 2001 van start
gegaan. Er zijn tot en met december 2010 in
totaal 35 woningen verkocht. De opbrengst
is nodig om de tekorten op nieuwe projec-
ten te kunnen dekken. Er werd voor 2009
50% aandeel van Woningstichting Leusden
vermeld.
een gemiddelde verkoopprijs geraamd van
€ 217.000 per woning. De zittende huurders
kunnen hun woning kopen en als ze dit niet
wensen wordt de woning bij mutatie verkocht.
In de begroting wordt ervan uitgegaan dat
deze woningen bij mutatie verkocht worden.
2006
t/m2015
2014
2013
2012
2011
2010
2009
40
35
30
25
20
15
10
5
-
Woningverkoop
incl. Koop-
garantwoningen
Koopgarant
definitief
Jaar
vers
lag
2010
vast
goed
•
87165
Koopgarant
In het voorjaar van 2005 is het product
Meerkeuzewoning van start gegaan. Hierbij
hebben de bewoners en nieuwe bewoners
van 191 woningen bij mutatie de keuze de
woning te huren (drie varianten) en te ko-
pen (twee varianten). In 2007 zijn nog eens
152 woningen toegevoegd. De koopvariant,
waarop 25% korting wordt gegeven op de
marktprijs, is verwerkt in de begroting. Te-
vens is rekening gehouden met een jaarlijkse
uitbreiding van het aantal huurwoningen, dat
onder het product Meerkeuzewoning zal
vallen. Er zijn in de periode januari t/m okto-
ber 2008 in totaal 23 woningen verkocht. In
2009 wordt rekening gehouden met de ver-
koop van 15 woningen tegen een gemiddel-
de verkoopprijs van circa € 168.000. Dit als
gevolg van een dalende belangstelling op de
verkoopmarkt als gevolg van de kredietcrisis.
In 2009 is een nieuwe weg ingeslagen waar-
bij de aandacht en werkzaamheden omtrent
woningverkoop sterk zijn geïntensiveerd. Zo
worden woningen die in het verleden zijn ge-
labeld als Meerkeuzewoning vanaf de zomer
bij leegkomen aangeboden als Koopgarant
woning. Er is hiervoor een nieuwe brochure
gemaakt om huurders goed te informeren.
Het aantal verkochte woningen zal hiermee
toenemen. Verder werd in het voorjaar ge-
start met het aanbieden van woningen in
complex Groenhouten aan de zittende be-
woners. In het najaar werd ook de verkoop
van het complex Brinkhorst en Bruinhorst
voorbereid. Daarbij krijgen zij de keuze of
ze de woning onder Koopgarant voorwaar-
den of in de vrije verkoop willen aankopen.
Zittende bewoners mogen natuurlijk ook
blijven huren. Bij mutatie worden deze wo-
ningen aangeboden in de vrije verkoop.
Heel belangrijk bij de werkzaamheden om-
trent verkoop is de aanstelling van een
verkoopbegeleider. Door de uitbreiding van
de organisatie met deze functie wordt in
2010 een hogere verkoopdoelstelling mo-
gelijk. Gebleken is dat deze aanpak haar
vruchten afwerpt: ondanks de economische
situatie en de afwachtende houding van veel
mensen op de woningmarkt zijn in 2010 in
totaal 38 woningen verkocht, waarvan 36
onder Koopgarant.
7.8
huurpriJsbeleid en betaal-
baarheid van de woningen
Woningstichting Leusden houdt woningen
betaalbaar. Het huurverhogingspercentage
volgt, voor een groot deel van de woning-
voorraad, het inflatiepercentage. In 2010
bestond de wettelijke mogelijkheid om per
woning een huurverhoging van 1,2% (sociale
sector) te realiseren. Voor de sociale sector
kwam de verhoging conform inflatie uit op
gemiddeld 1,2% en voor de vrije sector op
2,0%. Bij Woningstichting Leusden bedroeg
de gemiddelde huurprijs per 31 december
2010 € 481.
De huuromzet (exclusief vergoedingen en
inclusief huuropbrengst bedrijfsruimtes) be-
droeg in 2010 € 14.518.000 .
> Bedrijfsruimten:
Woningstichting Leusden realiseert bedrijfs-
maatschappelijk vastgoed dat wil zeggen
indien:
• Niet commercieel.
• Op verzoek gemeente / overheid.
• In relatie tot leefbaarheid / woonkwaliteit.
De omvang van het bedrijfsonroerend goed
is in 2010 wederom toegenomen en wel tot
3.437 m2. De groei komt voort uit het gereed-
komen van 884 m2 BVO in De Biezenkamp
voor de zorgruimte Abrona. Deze ruimte is in
de zomerperiode van 2010 opgeleverd. Ook
in de wijken ’t Vliet, De Start, De Biezenkamp
en in het kantoorgebouw aan de Larikslaan
heeft Woningstichting Leusden bedrijfson-
roerend goed in beheer.
Daarnaast is de woningstichting bezig met
de ontwikkeling van ruim 17.000 m2 multi-
functionele centra en een gezondheidscen-
trum in De Biezenkamp.
De bouwkundige en installatietechnische
oplevering van Antares heeft in december
2010 plaats gevonden. De exploitatie van
het complex dat een omvang heeft van ca.
8.700 m2 BVO, zal in het voorjaar van 2011
gaan starten.
Het gezondheidscentrum in het plan De
Biezenkamp is in ontwikkeling en zal een
verhuurbaar oppervlakte krijgen van ca.
1.200 m2. Met de bouw is in het voorjaar
van 2010 gestart. De oplevering is voorzien
voor eind 2011.
In het verslagjaar is gewerkt aan de bouw
van een zorgruimte voor de zorginstelling
Abrona. Dit betreft een ontwikkeling van
884 m2 BVO in het gebouw De Asschat (De
Biezenkamp) Met de bouw is in het voor-
jaar van 2008 gestart. De ruimte is in juli
2010 opgeleverd. Abrona heeft de ruimte in
oktober 2010 in gebruik genomen. Al deze
ontwikkelingen maken dat ingezette groei
van 2009 zich in de komende jaren zal voort-
zetten.
2010
2011
2012
2013
2014
2015
25.000
20.000
15.000
10.000
5.000
-
Prognose
Aantal m2 Bedrijfs
onroerend
goed
aantal m2 in
beheer (VVO)
aantal m2 in
exploitatie (VVO)
aantal m2 in
exploitatie
(BVO)
Jaar
vers
lag
2010
vast
goed
•
89165
> Huurharmonisatie
Ook in 2010 is huurharmonisatie uitgevoerd
zoals in het beleidsstuk is vastgesteld. Dat
betekent dat de huurprijs van een vrijkomen-
de woning zo nodig stijgt naar 110% van de
streefhuur. Naar aanleiding van enkele forse
verhogingen in de goedkope sector is een
maximum van 15% verhoging per muta-
Huurverhoging en inflatie Huurverhoging per 1 juli Inflatie over voorgaand jaar
2010 1,2% 1,2% (2009)
2009 2,5% 2,5% (2008)
2008 1,6% 1,6% (2007)
2007 1,1% 1,1% (2006)
2006 2,3% 1,7% (2005)
tie ingesteld. De kans dat nieuwe huurders
zich geconfronteerd zien met een boven-
gemiddelde jaarlijkse huurstijging is hierdoor
aanmerkelijk kleiner. Er is in 2010 na vertrek
van de huurder bij 91 woningen huurharmo-
nisatie doorgevoerd.
> Bezwaren huurverhoging
Voor de huurverhoging in 2010 is aan de
bewoners van de Torenakker al kenbaar ge-
maakt dat ze ook dit jaar geen huurverho-
ging zullen ontvangen. Achtergrond hiervan
is dat deze bewoners tijdens de renovatie,
opstopping en sloop en vervangende nieuw-
bouw van ‘t Hamersveld veel overlast kun-
nen ervaren. De woonsituatie is in ieder geval
onrustig en de mensen zitten voor een flinke
periode midden in het bouwproject. In 2008
tekenden de bewoners bezwaar aan. De wo-
ningstichting heeft begrip voor dit bezwaar
en heeft besloten het te honoreren voor de
gehele bouwperiode. De huurverhoging is
dan ook niet doorgevoerd en de bewoners
hebben in 2010 geen vervolgbezwaar inge-
diend bij de Huurcommissie. In totaal heb-
ben drie bewoners naar aanleiding van de
huurverhoging telefonisch hun bezwaar geuit
op de verhoging. Deze drie bewoners heb-
ben een gesprek gevoerd waarna zij geen
formeel bezwaar hebben ingediend.
Jaar
vers
lag
2010
die
nst
verl
enin
g
•
91165
8.1
algemeen
We beschouwen het verlenen van diensten
aan Leusdenaren rondom het wonen als een
van onze belangrijkste kerntaken. Van ouds-
her gaat het om de dienstverlening rond de
verhuur: toewijzing van woningen, mutatie-
begeleiding, verhuur, dagelijks onderhoud en
veranderingen aan het gehuurde, huurinning
en assistentie bij het oplossen van problemen.
Daarnaast beschouwen we het organiseren
van inspraak van huurders en de communi-
catie richting de huurders ook als essentieel
onderdeel van onze werkprocessen.
De praktische uitvoering van onze dienst-
verlening is goed op orde. Ook de komende
jaren zorgen wij ervoor dat de basiskwaliteit
van ons werk goed blijft. Daarnaast zien we
nog volop uitdagingen om onze dienstverle-
ning richting onze klant te verdiepen. Daar-
bij begint het voor ons bij het goed luisteren
naar de klant. Wat is de vraag? Wat is de
8.2
woonvisie
> Spanningen op de markt
De Nederlandse woningmarkt was ook in
2010 nog gespannen. Het aanbod blijft
ver achter bij de werkelijke vraag. De lange
wachttijd maakt daarbij onder andere dat
woningzoekenden steeds hogere eisen stel-
len en vooral het aantal woningzoekende
ouderen en de jonge meerpersoonshuishou-
dens toenemen. Wanneer een woningzoe-
kende reageert op een vrijgekomen woning
en deze accepteert komt de wachttijd te ver-
vallen. Daarom heeft het bouwen van pas-
sende woningen hoge prioriteit.
Ook in 2010 bleek dat er redelijk wat senio-
renwoningen op het bouwprogramma voor
de komende jaren gepland zijn, maar dat
de bouw van jongerenwoningen achterblijft.
Woningstichting Leusden streeft naar een
zo divers mogelijk woningbouwprogramma,
waarin alle doelgroepen voldoende aandacht
krijgen. Hierin betrekken wij de doelgroep
dienstverlening8
behoefte? En hoe kunnen we, met ruimte
voor de individuele wensen, onze producten
en diensten zo goed mogelijk ontwikkelen?
Onderdeel hiervan is ook het betrekken van
onze klanten. Voor ons is het essentieel dat
de klant kan ‘meesturen’, dat zij kunnen
aangeven of we op de goede weg zitten en
blijven en dat onze activiteiten daadwerkelijk
aansluiten bij hun behoeften. Klantgericht-
heid, maatwerk en interactieve communica-
tie zijn de komende jaren sleutelwoorden als
het gaat om onze dienstverlening.
In navolging op de ontwikkelingen in de volks-
huisvesting vinden wij het noodzakelijk om
verscherpt duidelijk te maken wat onze toege-
voegde waarde is. Waar staan we voor? Maar
bovenal voor wie zijn we er? Onze inspannin-
gen moeten relateerbaar zijn aan onze maat-
schappelijke doelstellingen. Zakelijkheid vanuit
een maatschappelijke grondslag.
zelf, zodat er een juist beeld is van de vraag
van de doelgroep. In een eerder gehouden
klantenpanel met jongeren kwam naar vo-
ren dat jongeren zogenaamde ‘in between-
woningen’ misten. Hieronder verstaan zij een
grotere woning dan de starterwoning met zit-
slaapkamer, maar nog geen eengezinswo-
ning. De starter wil na de eerste woning nog
één stap kunnen maken voor zij een koop-
woning of eengezinshuurwoning betrekken.
> Nieuwe afspraken
Gemeente Leusden en Woningstichting
Leusden maken op tal van terreinen afspra-
ken, bijvoorbeeld over de verdeling van de
woningen in huurprijsklassen. Deze verdeling
ligt dicht bij de grenzen van het Besluit Be-
heer Sociale Huursector (BBSH), zodat wo-
ningen met bepaalde huurprijzen inderdaad
terechtkomen bij huurders met bepaalde
inkomensgrenzen. Woningstichting Leus-
den voert het aanbodmodel uit namens de
gemeente Leusden. Mede aan de hand van
de prestatieafspraken en de huisvestingsver-
ordening controleert de gemeente Leusden
of de toewijzing op de juiste wijze gebeurt.
De huisvesting van bijzondere doelgroepen –
waaronder vluchtelingen - is ook onderwerp
van gesprek en afspraken.
De nieuwe provinciale woonruimteregels zijn
in 2007 ingevoerd. Vanaf dat moment kon-
den alle inwoners van de provincie Utrecht
zich in Leusden inschrijven als woningzoe-
kende. Daarom heeft Woningstichting Leus-
den samen met de gemeente Leusden de
regels voor het aanbodmodel gewijzigd. De
mogelijkheid om woonduur als wachttijd te
gebruiken kwam toen te vervallen.
Sinds de invoering van de provinciale woon-
ruimteregels geldt de inschrijftijd voor ie-
dereen als het enige selectiecriterium bij de
toewijzing van huurwoningen, om zo door-
stroming vanuit de rest van de provincie ge-
leidelijk te laten verlopen en de lokale doel-
groep niet uit te sluiten. De openstelling voor
de provinciale woningzoekenden heeft er
niet toe geleid dat er veel woningzoekenden
zonder binding met Leusden bij zijn geko-
men. Vaak is er toch sprake van een binding
met Leusden, bijvoorbeeld als jonge mensen
hier zijn opgegroeid en op een later moment
willen terugkeren.
Ontwikkelingen en ambities
Zoals genoemd behouden onze going con-
cern activiteiten onze structurele kwalitatieve
aandacht. Daarnaast zijn er ontwikkelingen
te benoemen waarop wij ook onze inspan-
ningen richten:
• Het verder optimaliseren van klantgericht-
heid. Dit onder andere door Larikslaan2.
Daarbij gaat het om het optimaliseren van
de kwaliteit van de informatieverstrekking
en doorverwijzing. Evenals de kwaliteit
van het feitelijke aanbod van produc-
ten/diensten door de backoffices van
de samenwerkingspartners. Daarnaast
vormen in 2010 de KWH-normen een
belangrijke parameter om onze klantge-
richtheid te meten en te verbeteren.
• Het streven naar maatwerk om meer
ruimte te geven voor individuele wensen.
Dit doen we onder meer door het ontwik-
kelen van keuzepakketten voor verande-
ringen aan het gehuurde en huurderon-
derhoud. Ook bij nieuwbouw is de ambitie
om zoveel mogelijk ruimte te bieden voor
individuele keuzes. De vraag van de klant
vormt hierbij het uitgangspunt.
• Structurele aandacht voor het woon- en
leefklimaat in onze wijken. Wij zijn van
mening dat mensen in staat gesteld moe-
ten worden om zo lang mogelijk zelfstan-
dig te blijven wonen. Daarnaast moet het
ook prettig zijn om in onze wijken te wo-
nen. Woonplezier bestaat in onze optiek
uit meer dan alleen een goede woning.
Daarom investeren wij ook blijvend in
goede woonvoorzieningen in de buurten,
waarbij lokaal zoveel mogelijk gezocht
wordt naar een optimale integratie van
wonen, zorg en welzijn.
• Optimaal werkende woningmarkt. Door
gerichter te gaan kijken naar de match
tussen vraag en aanbod veronderstellen
we dat de woningmarkt efficiënter be-
diend kan worden.
• Samenwerking met gemeente consoli-
deren en optimaliseren. Onze samenwer-
king met de gemeente Leusden is goed
te noemen. We weten elkaar goed te vin-
den en de communicatie is open en hel-
der. De komende periode wordt gewerkt
aan het benoemen en concretiseren van
de gezamenlijke ambitie, de rollen en
verwachtingen. Deze worden vertaald in
een samenwerkingsconvenant en pres-
tatieafspraken.
• Multifunctionele centra. Woningstichting
Leusden is ontwikkelaar en exploitant
van drie MFC’s. De rol van exploitant
is nieuw voor ons en vanuit de afdeling
Woondiensten zal deze verantwoordelijk-
heid verder ingevuld worden.
Interne samenwerking
De werkzaamheden rondom de dienstver-
lening vinden vooral plaats binnen de afde-
ling Woondiensten. Maar zoals bij vrijwel
alle werkzaamheden in Woningstichting
Leusden is een sterke wisselwerking met
Jaar
vers
lag
2010
die
nst
verl
enin
g
•
93165
andere afdelingen noodzakelijk. Zo levert de
afdeling Woondiensten service aan de afde-
ling Projecten als het bijvoorbeeld gaat om
klantondersteuning bij nieuwbouw, verhuur
en verkoop. Daarnaast begeleidt het hoofd
Technische zaken de opzichters bij bouw-
technische zaken. Ook is er een intensieve
samenwerking met financieel economische
zaken als het bijvoorbeeld gaat om de huur-
administratie inning en servicekosten
Wat willen we (op den duur) bereiken?
Woningstichting Leusden streeft in de dienst-
verlening de volgende doelen na:
• Professionele dienstverlening: tijdig, cor-
rect en inspelend op te onderkennen gedif-
ferentieerde behoefte die op basis van mo-
8.3
maatschappeliJk vermarkten
van de woningvoorraad
8.4
woonruimteverdeling
derne marketingtechnieken is vastgesteld.
• Appreciatie van product door klant.
• Keuzemogelijkheden voor klanten.
• Bijzondere support voor bijzondere doel-
groepen.
Waar staan we nu?
En wat willen we komend jaar doen?
We zijn al ver gekomen. Zeker als we ons
vergelijken met collega’s in de branche. De
verbetering en het verdiepen van onze dienst-
verlening is een ‘on-going’ proces met veel
kleine stapjes. Voor de komende periode staan
de onderwerpen op het programma die in
de volgende paragrafen aan de orde komen.
We maken onderscheid naar vermarkten en
beheren.
Wat zijn de werkzaamheden?
In Leusden hebben we meer woningzoeken-
den dan woningen. Met andere woorden er
is altijd een toewijzingsprobleem. Omdat Wo-
ningstichting Leusden en de gemeente Leus-
den vinden dat niet het prijsmechanisme mag
werken, maar dat de maatschappelijk doelen
richtinggevend moeten zijn, is er een stelsel
van regelingen en werkzaamheden opge-
bouwd tussen Woningstichting Leusden en
de gemeente Leusden waarin Woningstich-
ting Leusden zorg draagt voor de uitvoering
van het beleid dat onder meer is vastgelegd
in gemeentelijke verordeningen.
Wat willen we (op den duur) bereiken?
Woningstichting Leusden en de gemeente
Leusden zijn van mening dat het stelsel
aan modernisering toe is. Het draagt nu alle
Woningmarkt
Leusden
Huur 22%
Koop 78%
Wat zijn de werkzaamheden?
Het gaat om al die acties van Woningstichting
Leusden die ertoe leiden dat er een goede fit
is tussen klanten en woningen. We hebben
het over de woonruimteverdeling; het inrichten
van de huur/koop-verhouding, het begeleiden
van de mutaties, het organiseren van nieuwe
verhuur bij nieuwbouw projecten, het facilite-
ren van woningruil en bijzondere activiteiten ter
huisvesting van bijzondere doelgroepen zoals
vluchtelingen, zorgbehoevende, starters enz.
Wat willen we (op den duur) bereiken?
• De volgende doelen staan centraal:
• Creëren van nieuwe woonsituaties.
• Op individueel niveau creëren van een
goede woonkwaliteit bij de start van de
verhuur of koop.
• Op beleidsniveau bijdragen leveren
aan de ontwikkeling van het volkshuis-
vestingsbeleid binnen de gemeente
Leusden.
Waar staan we nu?
En wat hebben we in 2010 gedaan?
Zie bij de afzonderlijke paragrafen.
Aantal mutaties 190 195 211 213 224
Mutatiegraad 7,2 7,4 8,2 8,3 8,8
Gemiddelde reactie per woning 40 51 45 42 34
2009
2009
2010
2010
2008
2008
2007
2007
2006
2006
mutaties
gemiddeld aantal
reacties per vrijkomende
woning 2006-2010
kenmerken van een distributiesysteem. We
willen naar een meer klant- en marktgerichte
benadering waarin het vinden van goede
matches centraal staat. Om deze doelen te
bereiken is het noodzakelijk een goed inzicht
in de woningmarkt in het algemeen en spe-
cifiek in Leusden te hebben. We moeten kun-
nen beoordelen wat de maatschappelijke
behoefte is en op welke wijze wij kunnen
inspringen op deze behoefte. Hier ligt één
van de kernopgaven van Woningstichting
Leusden.
Waar staan we nu
(positie en benchmark)?
Het gaat om een maatschappelijk belangrijke
activiteit met breed uitwaaierende domeinen
en werkprocessen, bijvoorbeeld:
• Informeren van de woningzoekenden
over de voorraad.
• Voorlichten en inschrijven van woning-
zoekenden.
• Bekend maken vrijkomende woningen
en verwerken van reacties.
• Voordragen kandidaten.
2006
2006
2007
2008
2009
2010
2010
2009
2008
2007
3.500
3.000
2.500
2.000
1.500
1.000
500
0
0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100%
Aantal
ingeschreven
woning
zoekende
Verdeling
woningbezit
huurklassen
Duur
Bereikbaarheid
Goedkoop
4821867229
4461871238
4461863251
4961901228
558188216
12 27 53 72 104
Jaar
vers
lag
2010
woonvi
sie
•
95165
Wat hebben we in 2010 gedaan?
Het tekort aan woningen en het rechtvaardig
verdelen van de woningen is een gezamen-
lijke inspanning van de woningstichting en
de gemeente Leusden. Het huidige systeem
voor woonruimteverdeling voldoet steeds
minder en is aan vernieuwing toe. We heb-
ben gesprekken gevoerd met de gemeente
over de vraag of we een modernisering kun-
nen realiseren. Het streven is om per te on-
derscheiden doelgroep maatwerk te kunnen
leveren. Het labelen van vrijkomende wonin-
gen op basis van de externe vraag vormt
hierin een belangrijke ontwikkeling. Een be-
langrijk behaald resultaat is de overeenstem-
ming over het loten van een aandeel van 25%
van de vrijgekomen woningen voor jongeren.
Hierdoor is het iedere twee weken mogelijk
om te reageren op zowel woningen die op in-
schrijfduur worden toegewezen als woningen
die door loting worden toegewezen. Vanaf
1 januari 2010 is deze afspraak uitgevoerd.
Het resultaat was dat veel meer jongeren
dan voorheen konden verhuizen naar een
nieuwe woning.
8.5
mutaties:
kopen en verkopen (zie ook
strategische proJecten)
Wat zijn de werkzaamheden?
Het betreft hier alle werkzaamheden die sa-
menhangen met koop en verkoop van in-
dividuele woningen; het aanbieden van de
woning, productinformatie, taxatie, begelei-
ding verkoop, aansturen makelaars, etc. Een
van de belangrijkste ontwikkelingen van de
afgelopen jaren was het aanbieden van het
product Meerkeuzewoning. Klanten konden
daarbij in principe uit vijf contractvormen kie-
zen. Vanaf april 2009 bieden wij de contract-
vormen: huur, koopgarant of koop. Dit in het
verlengde van de keuzes die wij onze klant
zien maken.
Wat willen we (op den duur) bereiken?
Uiteindelijk is de doelstelling dat 80% van ons
woningbezit bereikbaar/betaalbaar blijft via de
huurwoningenmarkt. Dat betekent dat 20%
van ons woningbezit dynamisch te benoe-
men is. Aan de hand van de vraag in de markt
en de opgave van Woningstichting Leusden
wordt gekeken hoe dit aantal woningen in de
markt gezet kan worden. Er kan dan gekozen
worden tussen huur, kopen onder voorwaar-
den en definitieve verkoop. Op deze wijze
wordt er actief gewerkt aan een gedifferenti-
eerde, gezonde woningvoorraad waarmee wij
ook in de toekomst kunnen blijven bedienen.
Geplande verkopen 32 32 32 32 12 5 5
2014
2013
2012
2011
2015
2016
2017
2006
2010
2009
2008
2007
120
100
80
60
40
20
0
Aantal
MKW
verkopen
Waar staan we nu?
De op de vorige pagina geplande verkopen
(verkoop onder voorwaarden) zijn bepaald
op basis van de inschatting dat 1,5% van de
MKW-voorraad jaarlijks verkocht wordt en 4%
van de jaarlijks nieuw ingebrachte voorraad.
Wat doen we volgend jaar?
Aandachtspunt voor het komende jaar is het
optimaliseren van het verkoopproces. Daar-
bij is aandacht voor de begeleiding van het
verkoopproces door makelaars, de marke-
tingcommunicatie rondom de verkoop, de
organisatie van de interne werkprocessen,
met als uiteindelijk resultaat het verkopen van
de woningen. In de kern gaat het om de ver-
dere ontwikkeling van het makelaarschap van
Woningstichting Leusden. Om dit te realise-
ren is de functie van verkoopbegeleider in
het leven geroepen. Vanaf oktober 2009 is
een verkoopbegeleider actief op de afdeling
8.6
mutaties: verhuurvoorraad en
nieuwbouw
Wat zijn de werkzaamheden?
Het gaat bij mutaties om het gehele proces van
huuropzegging, woningtoewijzing, contract-
vorming en het betrekken van de woning,
inclusief het mutatieonderhoud eventueel
woningaanpassing en de eindafrekening.
Het mutatieproces behoort tot de kernwerk-
zaamheden van Woningstichting Leusden.
Dit proces start op het moment dat bekend
wordt dat een woning vrijkomt en eindigt bij
de afrekening met de vertrokken huurders.
In die periode heeft een veelvoud aan werk-
zaamheden plaatsgevonden en is een groot
aantal medewerkers van Woningstichting
Leusden betrokken geweest.
Wat willen we (op den duur) bereiken?
De kwaliteit van het mutatieproces is goed
te noemen. Uiteindelijk is het geheel aan
werkzaamheden een samenspel tussen de
verschillende afdelingen, waarbij de oriënta-
tie op de klant centraal staat. De uitdaging is
om een goede wisselwerking te vinden tus-
sen keuzevrijheid van de klant, technische
mogelijkheden en een goede financiële be-
stendigheid van de woning.
Waar staan we nu
(positie en benchmark)?
Het aantal mutaties per jaar daalt de laatste
jaren ieder jaar een beetje en was in 2010
190. Er is gemiddeld genomen een muta-
tiegraad van 7,2%. Het betrekken van de
woning scoort hoog op basis van de KWH-
normen en is de afgelopen jaren substantieel
verbeterd. Van een 8,2 naar een 8,8. Het lan-
delijke cijfer is een 7,6. Dit cijfer wordt geba-
seerd op de informatieverstrekking, de staat
van oplevering en de tijdigheid hiervan en de
tevredenheid van de klant met de woning. In
2009 is de informatieverstrekking bij de start
van een huurcontract verder verbeterd door
het in gebruik nemen van de woonmap; een
heldere en overzichtelijke documentatiemap
met daarin alle voor de nieuwe klant relevan-
te en actuele informatie.
Wat doen we volgend jaar?
• Tijdige contracteren van klanten bij
nieuwbouw waarmee vroege betrok-
kenheid bij bouw georganiseerd wordt,
zodat er meer keuzevrijheid ontstaat.
Het streven is zes maanden van te voren
Woondiensten. In de laatste maanden van
2009 is een selectietraject voorbereid voor
wat betreft de betrokken makelaars. Een
aantal lokaal verbonden makelaars heeft een
uitnodiging gekregen om een plan te maken
voor de uitvoering van de verkoop in 2010.
Op basis van een bedrijfspresentatie is begin
2010 een keuze gemaakt voor twee make-
laars met wie nauw zal worden samenge-
werkt.
Resultaten:
• Selectie van makelaars ten behoeve van
de verkoopbegeleiding woningen, vast-
gelegd in overeenkomst.
• Ontwikkeling instrumenten marketing-
communicatie.
• Omschrijving interne procedures rondom
verkoopprocessen.
• In 2011 worden 35 woningen onder
Verkoop onder voorwaarden verkocht.
Jaar
vers
lag
2010
woonvi
sie
•
97165
de klanten gecontracteerd te hebben.
• Structureel werken aan klanttevre-
denheid rondom het betrekken van de
woning. Het vasthouden van de KWH-
norm vormt daarbij onze richtlijn.
• Het uitbouwen van onze aftersales ser-
vice als onderdeel van onze klantbinding.
Dit houdt in dat we ons servicepakket
richting klanten gaan uitbreiden. Dit in
nauw overleg met de afdelingen projec-
ten en financiën.
• Verhuringen in de nieuwbouw 2011:
• De 15 woningen in het kader van be-
geleid kleinschalig wonen voor mensen
met schizofrenie voor Centraalzorg
en Stichting Plus Wonen.
• De 60 woningen voor senioren (55+)
in blok C van De Biezenkamp.
• De 24 woningen in blok I in Tabaksteeg
(eengezinswoningen en appartemen-
ten gelabeld voor jongeren.
8.7
woningruil en doorschuiven
Het hoe en waarom van woningruil
Bij woningruil willen twee huurders elkaars
woning betrekken, met de intentie om daar
daadwerkelijk hun hoofdverblijf te hebben en
te houden. Woningruil kan een mogelijkheid
zijn om relatief snel de woning naar wensen
van de klant te vinden. Voor woningruil is al-
tijd toestemming nodig van Woningstichting
Leusden. De woningstichting geeft in prin-
cipe toestemming voor een woningruil als:
1. De aanvrager voldoet aan de toewijzings-
criteria die voor de woning in het normale
aanbodsysteem van toepassing zijn.
2. De aanvragers geen huurbetalingsach-
terstand hebben.
3. De aanvragers de woning in de beschre-
ven staat accepteren en daarvoor teke-
nen.
In sommige gevallen kan woningruil worden
geweigerd. Dit kan bijvoorbeeld gebeuren als
de woning, of de woning waar de klant wil
gaan wonen, een andere bestemming krijgt
of bijvoorbeeld wordt verkocht. In deze situa-
tie wordt er geen nieuw contract aangegaan.
Een ander voorbeeld is een woningruil naar
een aangepaste woning. WVG-aangepaste
woningen worden met tussenkomst van het
Gewest bemiddeld.
Doel woningruil
Het doel van woningruil is eenvoudig: het is
een manier om klanten in de gelegenheid te
brengen om te verhuizen naar de woning
van hun voorkeur. Door te ruilen met iemand
die juist de wens heeft voor de woning van
de andere partij wordt een verhuisbeweging
mogelijk die via het reguliere systeem wellicht
een lange(re) wachttijd met zich meebrengt.
Waar staan we nu?
En wat gaan we komend jaar doen?
Aanvragen voor woningruil en doorschuiven
komen relatief weinig voor. Wel zien we dat
het aantal aanvragen geleidelijk toeneemt tot
7 in 2010. Ook is er in 2010 vijf maal sprake
geweest van een doorschuif. Het initiatief
voor woningruil ligt altijd bij de klant. Echter
Woningstichting Leusden kan mogelijk meer
adviseren en/of initiëren tot woningruil. In een
flink aantal eengezinswoningen woont mo-
menteel niet meer het aantal mensen waar-
voor de woningen juist geschikt zijn. Het gaat
dan vaak om jonge senioren van wie de kin-
deren het huis uit zijn. Deze mensen wonen
wellicht naar tevredenheid en zijn daarom
niet actief op zoek naar een andere woning.
Ironisch zijn het de kinderen van die bewo-
ners die vaak niet aan bod komen in Leus-
den, omdat er weinig woningen beschikbaar
komen voor starters.
Mogelijk is een aantal huurders best bereid
om te verhuizen als er een aantrekkelijk alter-
natief wordt geboden.
8.8
huisvesting vluchtelingen,
statushouders en andere
biJzondere doelgroepen
Wat zijn de werkzaamheden?
Vluchtelingen, statushouders
Met de gemeente Leusden wordt overlegd
over de taakstelling in relatie tot het generaal
pardon. Deze afspraken zijn gebaseerd op
de landelijke regeling en de mogelijkheden
binnen de gemeente Leusden. Contacten en
afspraken over de voortgang vinden regel-
matig plaats.
Vluchtelingen
In 2010 heeft Woningstichting Leusden 13
mensen met een vluchtelingenstatus ge-
huisvest. De taakstelling voor 2010 was 15
personen. Het bleek in dit jaar lastig om ge-
schikte woningen uit de reguliere voorraad te
halen in de toch al krappe situatie. Voor 2011
is een gesprek gevoerd met de gemeente
om de procesafspraken voor het nieuwe jaar
te bespreken. Er is vertrouwen dat de taak-
stelling in 2011 weer gehaald wordt.
> Bemiddeling
Bij de aanvang van het aanbodmodel is af-
gesproken dat het mogelijk is om in bijzon-
dere situaties voor een woningzoekende te
bemiddelen. Dat gebeurde in 2010 13 keer,
alleen in geval van vluchtelingen.
Bewoners sloopwoningen - - - 2
Albert Buininggaarde naar Torenakkerweg
Vluchtelingen 13 14 11 6
Gehandicapten - 1 - 1
Overige bijzondere situaties - 1 - 2
Totaal 13 16 11 11
2010
2009
2008
2007reden voor bemiddeling
(uitgedrukt in aantal betrokken woningen)
22 16 35 28 13
2006
2010
2009
2008
2007
40
35
30
25
20
15
10
5
Aantal
gehuisveste
statushouders
Jaar
vers
lag
2010
woonvi
sie
•
99165
> Wonen met zorg
Buiten het aanbodmodel om verzorgt Wo-
ningstichting Leusden de toewijzing van wo-
ningen met zorg. In 2010 zijn 13 woningen
met zorg toegewezen (2009: 16 woningen).
In verband met de sloop van de woningen
aan de Albert Buininggaarde zijn deze wo-
ningen die vrijgekomen zijn niet toegewezen
> Urgentiestelling
Woningstichting Leusden voert het secretari-
aat voor de urgentiecommissie.
Het aantal aanvragen voor urgentie binnen
Leusden is in 2010 flink toegenomen in ver-
gelijking met 2009. Een voorzichtige con-
clusie kan zijn dat de informatieverstrekking
vooraf weer wat veranderd is. Mensen krij-
gen vooraf informatie over hun kansen bij de
aanvraag van urgentie maar besluiten zelf of
via het aanbodmodel. Deze woningen wor-
den wanneer de bewoner verhuist met een
tijdelijk contract volgens de leegstandswet
aangeboden. Deze woningen staan hierdoor
niet onnodig lang leeg, maar zijn verzekerd
van leegstand op moment van sloop.
ze al dan niet een aanvraag indienen. Daar-
bij is de krappe situatie op de woningmarkt
en de economische recessie mogelijk ook
debet aan het groeiende aantal mensen dat
urgentie aanvraagt.
Strengere voorwaarden bij het toewijzen van
urgentie in geval van echtscheiding leiden tot
een sterke daling van het aantal aanvragen
bij de urgentiecommissie.
Aanvraag 27 9 17 21 21
Erkenning 11 3 3 9 13
In behandeling 4 3 - 1 1
2009
2010
2008
2007
2006
Wat willen we (op den duur) bereiken?
Blijvend voldoen aan de taakstelling die afge-
sproken is met de gemeente Leusden.
8.9
dageliJkse leeFbaarheid
en beheren
Wat zijn de werkzaamheden?
De werkzaamheden richten zich op de in-
dividuele en collectieve woonkwaliteit ten
behoeve van de bewoner, de woonomge-
ving, de voorzieningen in het algemeen en
specifiek in het kader van de integrale bena-
dering van Wonen, Zorg en Welzijn.
Het gaat om die activiteiten die ertoe moe-
ten leiden dat huurovereenkomst op een
goede wijze wordt gerealiseerd en dat de
bewoners in alle rust kunnen genieten van
woning en woonomgeving. In de praktijk
gaat het om dagelijks onderhoud, huurin-
ning, communicatie en inspraak, bewoners-
service, aandacht voor leefbaarheid in buurt
en wijk enz. In het kader van het streven
naar woonkwaliteit voor onze huurders gaat
ook onze aandacht uit naar het welzijn voor
zover dat woongerelateerd is. Wij werken
hierbij nauw samen met onze partners, onder
andere de gemeente Leusden.
Wat willen we (op den duur) bereiken?
Zoals gezegd streven wij ernaar dat huur-
overeenkomsten op een goede wijze worden
gerealiseerd en dat de bewoners in alle rust
kunnen genieten van woning en woonomge-
ving. Dan komen de volgende doelen cen-
traal te staan:
• Stabiele buurten, goed woonklimaat.
• Zakelijk en efficiënt uitvoeren van de
werkprocessen die voor de woonkwa-
liteit van belang zijn.
• Bewonersondersteuning, individueel en
collectief.
• Implementatie van concepten Wonen,
Zorg en Welzijn en buurtvoorzieningen.
• Zo goed mogelijke ondersteuning van
de woonwensen en veranderingen aan
het gehuurde.
8.10
dageliJks onderhoud
Dit betreft alle werkzaamheden vanaf de al-
gemene voorlichting aan de huurder tot en
met de daadwerkelijke reparatie aan woning
of woonomgeving. Jaarlijks betreft het onge-
veer 1800 werkopdrachten.
Wat zijn de werkzaamheden?
De werkzaamheden hebben in hoofdzaak
betrekking op storingen- en klachtenmeldin-
gen van de huurders. Voor het verhelpen is
een organisatie gevormd. De klant kan 24
uur per dag klachten en storingen telefonisch
of per e-mail doorgeven.
De woningstichting heeft geen eigen on-
derhoudsdienst. Voor het verhelpen van de
klachten en storingen wordt gebruik ge-
maakt van vele vaste leveranciers. Met deze
leveranciers worden jaarlijks afspraken ge-
maakt over de dienstverlening.
Wat willen we (op den duur) bereiken?
Doel: het adequaat en klantgericht oplossen
van technische problemen:
• Altijd bereikbaar.
• Een snelle en goede reactie.
• Kosteneffectief (sober en effectief).
• Beleidseffectief (woning in goed staat
houden).
• Klanteneffectief (een tevreden klant, na-
gaan waar er meerwaarde kan worden
gerealiseerd.).
• Goede afspraken met de betrokken leve-
ranciers.
Uit lopende onderzoeken blijkt dat Woning-
stichting Leusden ook op dit terrein een
goede reputatie geniet. Komend jaar worden
SMART doelstellingen benoemd.
Waar staan we nu?
En wat gaan we komend jaar doen?
Jaarlijks wordt gewerkt aan de verbetering
van de dienstverlening. Wat betreft de com-
municatie wordt er steeds meer gewerkt met
e-mail. Daarnaast zet de woningstichting
hoog in als het gaat om de automatisering.
Systemen worden periodiek verbeterd en
Jaar
vers
lag
2010
woonvi
sie
•
101165
8.11
bewonersoverlast,
bemiddeling, biJzondere
problemen van bewoners
Wat zijn de werkzaamheden?
Een belangrijk onderdeel van het werk van
Woningstichting Leusden is het bevorderen
van een goed woonklimaat. We beïnvloeden
dit positief door in overleg met de stakehol-
ders in de buurten gezamenlijke acties te on-
dernemen.
• In 2007 is gestart met buurtbemiddeling
en dit heeft zeer positieve resultaten voor
de bewoners van de gemeente Leusden.
Buurtbemiddeling is bereikbaar voor
huur- en koopwoningen. In 2010 nam het
aantal aanvragen voor buurtbemiddeling
iets toe naar 41. Niet alle meldingen re-
sulteren in een buurtbemiddelingstraject.
• Vanaf januari 2010 is de interne werk-
organisatie voor Buurtbemiddeling ver-
beterd. De grootste verandering is de
verbeterde bereikbaarheid. De bereik-
baarheid is minder afhankelijk van de
aanwezigheid van een persoon en zaken
worden beter overgedragen. Bij het aan-
melden van zaken bij Buurtbemiddeling
wordt beoordeeld of het gaat om een be-
middelbare kwestie.
• Naast buurtbemiddeling is er in 2008 ge-
start met het Sociaal Platform. Vaak heb-
ben de mensen die overlast bezorgen
een meervoudige problematiek. Binnen
het Sociaal Platform werken professio-
nals vanuit hun diverse disciplines inte-
medewerkers worden regelmatig bijge-
schoold. De komende jaren zal dit proces
doorgaan. De doelstelling voor de komen-
de jaren is het terugdringen van het aantal
klachten. Dit kan echter alleen als er blijvend
wordt geïnvesteerd in kwaliteit. Daarnaast is
een blijvende aandacht voor het planmatig
onderhoud van belang.
graal aan het oplossen van een casus.
• De medewerkers van Woningstichting
Leusden lossen daarnaast zelfstandig
overlastproblematiek op, bijvoorbeeld
door het aanspreken en indien nodig het
intensief begeleiden van de overlastgever.
Wat willen we (op den duur) bereiken?
Het bevorderen van een goed woonklimaat
waar iedereen prettig kan wonen in zijn of
haar buurt en woning. Uiteindelijk willen we er-
voor zorgen dat iedereen zo lang mogelijk en
tevreden met elkaar in een buurt kan wonen.
Wat gaan we komend jaar doen?
Woningstichting Leusden continueert haar
inspanningen op het terrein van bewoners-
overlast, bemiddeling en bijzondere proble-
men van bewoners.
• Daarbij ligt de aandacht op de verdere
professionalisering van de samenwer-
king met de stakeholders. De samen-
werkingsafspraken zijn gevat in een con-
venant.
• Het streven is het aantal huisuitzettingen
met als oorzaak overlast te beperken tot
een minimum. Daarbij is het uitgangs-
punt dat mensen zo lang mogelijk en te-
vreden met elkaar in één buurt kunnen
blijven wonen.
8.12
contact met huurders
Woningstichting Leusden hecht er veel waar-
de aan dat zij structureel huurders bij haar
werk betrekt. Beïnvloeding door en betrok-
kenheid van huurders bij het werk van Wo-
ningstichting Leusden vinden wij essentieel.
Enerzijds legitimeert dit het handelen van
de corporatie (waarom doet ze wat ze doet)
en anderzijds zorgt het ervoor dat Woning-
stichting Leusden haar producten en diensten
goed blijft afstemmen op de behoefte van haar
klanten. Contact met huurders vindt plaats op
vele niveaus, van individueel tot collectief.
8.14
in gesprek met de klant
Woningstichting Leusden hecht belang aan
goede bewonersparticipatie. Voor de toe-
komst van bewonersparticipatie heeft Wo-
ningstichting Leusden nieuwe vormen ont-
wikkeld. Zo is eind 2007 al voor het eerst een
klantenpanel georganiseerd voor jongeren.
Dit initiatief is zeer enthousiast ontvangen.
In 2008 is nog een klantenpanel georga-
niseerd, nu voor senioren. Dit was een sa-
menwerkingsverband tussen de partijen van
Larikslaan2 (gemeente Leusden, Beweging
3.0 en Woningstichting Leusden). In 2009 is
een Arenasessie georganiseerd.
Ook bij de Arenasessie gaat Woningstich-
ting Leusden in gesprek met haar klanten.
Het verschil tussen een klantenpanel en
een arenasessie is vooral de werkvorm. Een
panel is een gesprek tussen klanten, geleid
door een ingehuurde externe gesprekslei-
der. Een arenasessie is een actievere vorm
van communicatie tussen klanten en me-
dewerkers van Woningstichting Leusden.
De setting is daarbij minder traditioneel (‘de
vergadertafel’) en meer actief (kleine wisse-
lende groepjes, 1-op-1 klant-medewerker).
De Arenasessie bood een aantal belangrijke
conclusies voor de aanwezige medewerkers
en MT-leden, bijvoorbeeld de grote waarde
die klanten hechten aan een serieuze en
goed onderbouwde klachtenafhandeling.
Het imago van Woningstichting Leusden
en haar medewerkers werd omschreven als
heel vriendelijk maar soms wat star.
Wat zijn de werkzaamheden?
Op diverse manieren heeft Woningstichting
Leusden dagelijks contact met haar klan-
ten. Bijvoorbeeld klanten die aan de balie
van Larikslaan2 hun vraag stellen, tijdens
het tekenen van een huurcontract, reparatie-
verzoeken, tijdens het uitzoeken van nieuwe
badkamertegels. Dit soort contacten kan
bijna als regulier beschouwd worden. Op een
aantal vlakken beperkt Woningstichting Leus-
den zich niet tot verhuuractiviteiten, maar
worden er aanvullende diensten verleend.
Algemeen doel: adequate dienstverlening
8.13
voorlichting
Het bewonersblad Thuis is vier keer ver-
schenen. De website is steeds belangrijker
geworden als informatiemedium. Het infor-
meren van huurders over het uitvoeren
van onderhoudswerkzaamheden aan hun
woning gebeurt ook persoonlijk aan de be-
trokkenen via ‘complexbrieven’.
Naast deze vormen van voorlichting houdt
Woningstichting Leusden regelmatig infor-
matieavonden en presentaties. Onderwer-
pen in 2010 waren onder andere de Koop-
garantregeling voor bewoners in de wijk
Brinkhorst/Bruinhorst, de verbouwing en
nieuwbouw rondom woon- en zorgcentrum
‘t Hamersveld en de nieuwbouw van het
blok C in De Biezenkamp, nieuwbouw van
‘t Zicht. Tot slot was ook in 2010 een aantal
bewonerscommissies actief.
Per 31 december 2010 waren er volgende
commissies: Groenhouten, De Wetering, De
Blekerij, De Zeilmakerij, De Torenakkerweg, De
Smidse, Albert Buininggaarde, De Nabbert en
Grasland/Klaverland en de twee nieuwe
commissies Stijgbeugel en De Hank.
In 2009 heeft de HBVL besloten om de
vereniging op te heffen. Het draagvlak voor
een huurderbelangenvereniging was zo klein
dat het bestuur geen toekomst voor huur-
derparticipatie in deze vorm zag.
Ter illustratie: bij de ledenvergaderingen ver-
schenen er in de regel 0 tot 5 geïnteresseer-
den. Daarbij waren dit dan meestal bekende
leden die ook actief waren in bewoners-
commissies. Vanaf 1 mei hield de HBVL dan
ook op met bestaan. De afdeling Woondien-
sten was betrokken bij de besluitvorming
over de opheffing en heeft gesprekken op-
gestart om een nieuwe vorm van participatie
te ontwikkelen in de vorm van de Woon-
adviesraad. Voorbereidingen voor dit nieuwe
platform vonden in 2009 plaats waarna de
oprichting in 2010 heeft plaatsgevonden.
Jaar
vers
lag
2010
woonvi
sie
•
103165
naar individuele dan wel collectieve behoefte,
op basis van professionele en zakelijke be-
drijfsvoering. In zijn algemeenheid doen wij dit
door het verlenen van aanvullende diensten.
Wat willen we (op den duur) bereiken?
Als het gaat om contact met onze klanten
stellen wij een aantal speerpunten vast,
daarbij gaat het om keuzevrijheid, communi-
catie en betrokkenheid.
• Onze klanten hebben de ruimte om ei-
gen keuzes te maken als het gaat om de
‘eigen woning’.
• Klanten kunnen terecht bij de woning-
corporatie. Hun mening telt.
• Onze producten, maar ook onze proces-
sen zijn klantgericht.
Waar staan we nu?
En wat gaan we komend jaar doen?
Woningstichting Leusden heeft het streven
om bewoners meer ruimte te geven om tot
eigen keuzes te komen als het gaat om de
‘eigen woning’.
• Zo worden keuzepakketten aangeboden
bij nieuwbouw en planmatig onderhoud
en is er een beleid van ‘veranderingen
aan het gehuurde’.
• De Woonwinkel wordt verder ontwikkeld
om in te spelen op de wensen van de
klanten. Hiervoor zal een verdergaand
beleid worden opgezet.
• Naar verwachting zal de komende tijd ook
de bredere service rond koop en verkoop
van woningen aan de orde komen.
> Communicatie en betrokkenheid
• Woningstichting Leusden kent al geruime
tijd bewonerscommissies. De bewoners-
commissies zijn voor Woningstichting
Leusden gesprekspartners voor onder-
werpen van beheer en beleid die hun
complex, buurt of wijk direct raken. De be-
wonerscommissies en Woningstichting
Leusden voeren ieder halfjaar een gesprek.
Woningstichting Leusden neemt initia-
tief om verschillende werkvormen op te
zetten waarmee de betrokkenheid en in-
vloed van huurders georganiseerd wordt:
• Forum: Woningstichting Leusden richt
een interactief, digitaal forum van huur-
ders, kopers en woningzoekenden op.
• Klantenpanels: Woningstichting Leusden
maakt gebruik van klantenpanels om
klanten te horen over specifieke thema’s,
zoals starters- of seniorenhuisvesting.
• Werkgroepen: Woningstichting Leusden
stelt werkgroepen in om samen beleid
vorm te geven. Denk daarbij aan thema’s
zoals het huurprijzenbeleid, service aan
klanten, etc.
8.15
sponsoring
Als enige woningcorporatie met een lokale
verankering in de gemeente Leusden krijgen
wij regelmatig verzoeken tot het sponsoren
van diverse activiteiten en projecten in de
gemeente. In het kader van deze verzoeken
heeft Woningstichting Leusden een sponsor-
beleid opgesteld. Hierin zijn randvoorwaar-
den opgenomen waaraan een activiteit of
project moeten voldoen.
Maatschappelijke verbondenheid staat hoog
op de prioriteitenlijst van Woningstichting
Leusden. Met name de inspanning op lokaal
gebied te functioneren is een speerpunt van
Woningstichting Leusden. Vanuit het spon-
sorbeleid steunen wij daarom activiteiten en
projecten met een lokale verbondenheid, die
bijdragen aan een verbeterde leefomgeving
van de huurders en overige inwoners van
Leusden. Er zijn een aantal vaste sponsor-
activiteiten. Daarnaast kunnen eenmalige
verzoeken bij Woningstichting Leusden wor-
den ingediend. Woningstichting Leusden
is wel terughoudend in het sponsoren van
activiteiten. Mede vanwege die terughou-
dendheid honoreren wij alleen verzoeken die
voldoen aan de volgende randvoorwaarden:
• De activiteit of het project vindt plaats in
de gemeente Leusden (Leusden, Achter-
veld en Stoutenburg).
• Het gaat om een non-profit doelstelling
of een actie op het gebied van gemeen-
8.16
veranderingen aan
het gehuurde incl. wmo
De toepassing van de Wet Maatschappelijk
Ondersteuning (voorheen WVG) wordt uitge-
voerd aan de hand van het convenant met
de gemeente. In het verslagjaar is er een
duidelijke daling geweest van het aantal
aanvragen. Daarnaast zijn de gemiddelde
kosten fors gestegen. Voor 2011 wordt ten
opzichte van 2010 een gelijkblijvend aantal
aanvragen verwacht. Naast mensen met een
handicap maken vooral veel ouderen gebruik
van de regeling.
Bij de nieuwbouw en het planmatig onder-
houd van seniorenwoningen wordt veel aan-
dacht besteed aan voorzieningen. Dit met
als doel dat ouderen langer in hun woning
kunnen wonen. De komende jaren zal dit niet
veranderen.
Motivatie
Jaarlijks terugkerend sponsorevenement in het
kader van welzijnsactiviteiten in Leusden. Spon-
sor van sportprijs voor vrijwilliger van het jaar.
Jaarlijks terugkerend sponsorevenement: ver-
voer schoolkinderen uit Achterveld naar startlo-
catie. Sponsoring van lokaal maatschappelijke
activiteit.
Jaarlijks terugkerend. Sponsoring Matchbeurs,
ter bevordering van het leggen van contacten
tussen lokale ondernemers.
Sponsoring van een nieuwe servicebus, zodat
de Lisidunahof haar maatschappelijke activitei-
ten voor patiënten kan voortzetten. Sponsor-
aanvraag voldeed aan het sponsorbeleid en is
vanuit die hoedanigheid gehonoreerd als een-
malige sponsoring.
Jaarlijks terugkerend evenement voor basis-
schooljeugd uit Leusden. De jeugd bouwt met
sloophout huizen. Deze activiteit sluit letterlijk &
figuurlijk aan bij de maatschappelijke doelstel-
lingen van Woningstichting Leusden
Jaarlijks terugkerend evenement. Schooljeugd
mag kennismaken met diverse sporten in Leus-
den. Zo komt de jeugd ‘in beweging’. Woning-
stichting Leusden wil hier graag aan bijdragen.
Eenmalige sponsoractiviteit t.n.v. Beweging 3.0.
Door sponsoring van deze gids, ontvingen ook
onze bewoners in De Asschat en Torenakker
een puzzelgids. In feite kan deze sponsoractivi-
teit meer als relatiegeschenk aan onze (nieuwe)
bewoners gezien worden dan als sponsoring.
Activiteit Bedrag
Sportgala Leusden € 1.250
Avondvierdaagse Leusden € 370
Welzijn Ouderen Leusden, MBO € 500
Servicebus Lisidunahof Leusden € 3.082
Bijdrage Bouwdorp Leusden € 1.400
De Kr8 van Sport € 600
Senioren puzzelgids € 298
Totaal € 7.500
schapszin.
• De activiteit of het project heeft een di-
recte of indirecte link met wonen, woon-
omgeving of leefbaarheid.
• De aanvraag past binnen het sponsor-
budget van Woningstichting Leusden.
Jaar
vers
lag
2010
woonvi
sie
•
105165
Het Woningaanpassingsbeleid is in 2004
bijgesteld mede in verband met het gewij-
zigde huurrecht. De aandacht die de wo-
ningstichting in de jaren 2003 en 2004 heeft
besteed aan het Woningaanpassingsbeleid
heeft duidelijk geleid tot een forse stijging van
het aantal aanvragen.
Na een hausse hebben we een stabilisatie
zien optreden. In het verslag jaar is weer
duidelijk sprake van een afname. In totaal
zijn 72 aanvragen ingediend voor aanpassin-
gen en wijzigingen aan het gehuurde zonder
huurverhoging.
Voorbeelden zijn het leggen van parket- en
laminaat en het plaatsen van tuinhuisjes.
Voor 2011 wordt ongeveer een zelfde hoe-
veelheid aanvragen verwacht.
Aantal 72 105 69 91 104
Gevelisolatie 8
Dubbelglas (HR++ glas) 11 25 59 76 94
CV-ketels (combi-voorziening)* 3
Dakkapel 4 4 4 2 3
Tuimeldakraam 9 20 16 15 3
Woninguitbouw 3 0 0 2 3
Aantal 35 49 79 95 106
2009
2010
2008
2007
2006aanpassingen zonder
huurverhoging
aanpassingen en
veranderingen met
huurverhoging
Aantal 52 62 38 49 36
Gemiddeld bedrag in € 1.537 1.306 1.011 1.453 693
2009
2009
2010
2010
2008
2008
2007
2007
2006
2006
aantal woningaanpassingen
wet maatschappelijke
ondersteuning
Geriefsverbeteringen (categorie 6)
Tot deze categorie behoren onder meer de
onderdelen: centrale verwarming, isolatie-
glas, dakramen en zonneboilersystemen. In
het verslagjaar zijn 35 aanvragen ingediend
voor een aanpassing met huurverhoging. De
verwachting is dat het totaal aantal aanvragen
tot geriefsverbeteringen zal stijgen ten opzich-
te van het werkelijke aantal van 2010. Een en
ander heeft te maken met de vele voorstellen
en plannen tot energiebesparing. De aanvra-
gen betreffen vooral zonneboilersystemen,
gevelisolatievoorzieningen en HR++ glas.
Woningaanpassingsbeleid (categorie 3 en 4)
Daarnaast zal de komende jaren verder
worden gewerkt aan de bouw van scoot-
mobielruimten bij seniorencomplexen. De
ruimten worden gebruikt voor de stalling van
scootmobielen en elektrische fietsen. In het
verslagjaar is de scootmobielruimte van het
complex Korte Geer opgeleverd. In 2011 zal
worden gewerkt aan de realisatie van een
scootmobielruimte bij het complex Nabbert .
*Vanaf 2007 wordt er geen huurverhoging gevraagd voor CV-ketels
8.17
onderhoudsabonnement
Inhoud onderhoudsabonnement
Voor het zogenaamd klein onderhoud is de
huurder zelf verantwoordelijk. Het gaat dan
bijvoorbeeld om het verhelpen van drup-
pelende kranen, het gangbaar houden van
hang- en sluitwerk en het bijvullen van de
centrale verwarmingsinstallatie.
Woningstichting Leusden kan de klant deze
klussen uit handen nemen en biedt als ex-
tra service een voordelig onderhoudsabon-
nement. Naast de eenmalige entreekosten
en tegen een maandelijkse vergoeding van
€ 4,50 inclusief BTW worden kleine klussen
uitgevoerd die de klant anders zelf moet (la-
ten) doen.
Omvang deelname
onderhoudsabonnement
In 2007 is het nieuwe product ‘onderhouds-
abonnement’ ontwikkeld. Begin 2008 is het
onderhoudsabonnement ingevoerd. Eind
2009 zijn er 402 onderhoudsabonnementen
afgesloten. Eind 2010 is het aantal deelne-
mers 417 en de verwachting is dat het in
8.18
vereniging van eigenaren (vve)
VvE De Start.
Er zijn drie VvE’s opgericht voor complex De
Start. Hiervan zijn er twee slapende, zodat
Woningstichting Leusden maar één VvE ac-
tief beheert.
Dit betreft de volgende werkzaamheden: de
inkomsten en uitgaven moeten uitgevoerd
en geadministreerd worden, een begroting
en een jaarrekening moeten jaarlijks worden
opgesteld en verder moeten jaarlijks de ser-
vicekosten herrekend worden.
Uitbreiding aantal VvE’s.
De komende jaren met ingang van 2011 zal
het aantal VvE’s uitgebreid worden.
Dit heeft zowel te maken met nieuwbouw
als verkoop uit bestaand bezit. In Tabak-
steeg wordt een complex gebouwd, waar-
2011 weer een geringe stijging doormaakt.
Dit aantal is lager dan bij de start werd ver-
wacht. Desondanks neemt het aantal jaar-
lijks wel steeds iets toe.
Visie voor 2011
In 2011 wordt het abonnement opnieuw on-
der de loep genomen. Vraag hierbij is of een
aantal marketinginstrumenten de deelname
kan vergroten. Mogelijk is bijvoorbeeld een
voordelige instapactie een manier om meer
leden te verwerven.
Op basis van de conclusies worden voor-
stellen gemaakt voor de toekomst van het
abonnement, met als doel om het aantal
deelnemers te laten stijgen tot 1.000. De
aanvankelijke verwachting is dat dit doel kan
worden bereikt door een geleidelijke stijging,
mogelijk circa 200 tot 250 leden per jaar.
In de praktijk blijkt de jaarlijkse stijging veel
kleiner te zijn. Daarom wordt in 2011 onder-
zocht in hoeverre het product aan de vraag
beantwoord en op welke manier het aantal
verder kan toenemen.
van 12 appartementen voor Woningstichting
Leusden zijn. Het complex bestaat echter
uit meerdere appartementen en winkels. In
De Biezenkamp komen ook minimaal twee
VvE’s. Bij de verkoop van Rondeel 116-120
zullen ook VvE’s opgericht moeten worden.
Een deel hiervan zal ook slapend zijn.
Verder moet er rekening mee worden
gehouden dat waarschijnlijk al in 2011 ook
appartementen van ons eigen bezit wor-
den verkocht. Hiervoor zullen dan ook VvE’s
moeten worden opgericht.
VvE’s in eigen beheer?
De vraag is of we VvE’s in eigen beheer
blijven uitvoeren of dat we dit uitbesteden
aan derden. Hierover zal in 2011 een besluit
worden genomen.
Jaar
vers
lag
2010
woonvi
sie
•
107165
8.19
Glasverzekering
Bij het aangaan van nieuwe huurcontracten
wordt automatisch een glasverzekering afge-
sloten. Dit is in de huurovereenkomst vermeld.
Zittende huurders die zich nog niet hebben
aangemeld kunnen alsnog tegen een gering
maandelijks bedrag een glasverzekering bij
ons afsluiten. Wanneer de huurder zich voor
de glasverzekering heeft aangemeld, kan
elke glasschade bij Woningstichting Leusden
worden gemeld.
Rioolfonds
Bij het aangaan van nieuwe contracten
wordt de huurder automatisch lid van het
rioolfonds. Dit is in de huurovereenkomst
vermeld. Zittende huurders die zich nog niet
hebben aangemeld kunnen tegen een gering
maandelijks bedrag en eenmalige entreekos-
ten alsnog lid worden. Wanneer de huurder
zich voor het rioolfonds heeft aangemeld,
kan elke verstopping of ander mankement
aan het riool worden gemeld bij Woning-
stichting Leusden.
Doel 2011
Verder uitbreiden van deelname van glasver-
zekeringen en rioolfonds tot uiteindelijk vol-
ledige deelname. Gezien de mutatiegraad
zal dat een periode van een aantal jaren in
beslag nemen.
8.20
complexgewiJze service
Wat zijn de werkzaamheden?
Het gaat hier om de volgende zaken: afre-
kenen servicekosten, schoonmaken, lift, etc.
Algemene doelen zijn het zorgdragen voor
een adequate service (schoonhouden) en
een inzichtelijke administratie en adequate
afrekening. Uiteraard ook een goed verlo-
pend overleg met huurders. Het betreft voor
bewoners zowel zakelijk als emotioneel een
belangrijke service.
Wat willen we (op den duur) bereiken?
Het leveren van een bijdrage aan het woon-
plezier van onze huurders in de complexen
door:
• Te werken aan een schone omgeving.
Zowel aan de binnenkant als de buiten-
kant van het complex.
• Het initiëren en bewaken van samenle-
vingsregels zodat de bewoners in goede
harmonie met elkaar kunnen wonen.
• Aanspreekpunt te zijn voor de bewoners
als het gaat om kleinschalige onder-
houdsvragen en verbeterpunten.
• De begeleiding van aannemers (schoon-
maak, glasbewassing, etc.) bij het uit-
voeren van werkzaamheden aan de
complexen. Dit met als doel dat de be-
woners er zo min mogelijk last van heb-
ben en om ervoor te zorgen, dat de
werkzaamheden goed en conform af-
spraak uitgevoerd worden.
Wat gaan we komend jaar doen?
Door de aanwezigheid van een opzichter
appartementen is het dagelijkse complex-
beheer goed op orde. De herkenbaarheid van
Woningstichting Leusden is groot en de
tevredenheid van de klanten ook. Het ko-
mende jaar richten wij ons op de volgende
resultaten:
• In 2011 wordt er actief gewerkt aan het
voorkomen en opruimen van zwerfvuil
rondom de complexen. Dit in samenwer-
king met de bewoners en gemeente. Re-
sultaat: de bewoners ervaren eind 2010
dat hun omgeving schoon en prettig is.
• In 2011 worden de schoonmaakcon-
tracten met onze leveranciers opnieuw
bekeken en aangescherpt. Dit resulteert
in nieuwe contracten. Hierbij wordt inten-
sief samengewerkt tussen de afdelingen
Projecten en Woondiensten.
extra diensten:
glasverzekering en rioolFonds
8.21
woongerelateerde diensten
Wat zijn de werkzaamheden?
Woningstichting Leusden kent al jaren een
sterke traditie onder andere vastgelegd in de
samenwerkingsovereenkomst met Bewe-
ging 3.0 en de gemeente Leusden.
We ontwikkelen gezamenlijk woonconcep-
ten, woonzorgzones, multifunctionele centra,
eerstelijnsgezondheidszorg en Larikslaan2.
Het gaat hier om een strategische ontwik-
keling en geeft weer hoe Woningstichting
Leusden probeert met andere ogen te kijken
naar de eigen opdracht. Immers als we de
bewoners echt centraal stellen, kunnen we
niet anders doen dan uit te gaan van de in-
tegraliteit van Wonen, Zorg en Welzijn. We
staan nog aan het begin van het denken en
organiseren.
8.22
Wat zijn de werkzaamheden?
Het betreft hier werkzaamheden zoals het in-
casseren van huur, het opzetten van slepersac-
ties, het voorkomen en beperken van huurach-
terstanden, het maken van aflossingsafspraken
met de betreffende huurders, het voorkomen
en in het laatste geval coördineren van ontrui-
mingen. We voeren hierbij overleg met stake-
holders zoals schuldhulpverlening en zorgleve-
ranciers.
Huurincassobeleid
Het aantal machtigingen tot een automatische
incasso is in het afgelopen jaar iets gestegen
naar 84%. De hoogte van de totale huurach-
terstand is in 2010 fors gedaald ten opzichte
van 2009. De daling was zowel zichtbaar bij
de huidige als bij de vertrokken huurders. Deze
bedroeg eind 2010 0,89% (percentage van de
jaarhuur), tegen 1,56% over 2009. De daling
komt voor een groot deel voort uit het innen
van grote openstaande bedragen voor nieuw
Wat willen we (op den duur) bereiken?
Algemene doelen zijn het zorgdragen voor
adequate aanvullende diensten voor de di-
verse doelgroepen op gebieden van zorg en
welzijn. Daarnaast ook het zorgdragen voor
adequate informatie aan en begeleiding van
vragers op de gebieden van Wonen, Zorg en
Welzijn (Larikslaan2)
Wat gaan we komend jaar doen?
Focuspunten zijn Larikslaan2, woonzorg zo-
nes en woonconcepten. Resultaat:
• Sluiten van een samenwerkingsover-
eenkomst met Beweging 3.0 voor het
leveren van zorgdiensten bij onze wonin-
gen aan de Torenakker/Asschatterweg.
Tijdspad: voorjaar 2011.
verhuurde bedrijfshuisvesting in Tabaksteeg.
Om huurbeëindiging en huisuitzettingen als
gevolg van huurachterstanden zoveel mogelijk
te voorkomen, werkt Woningstichting Leusden
met een preventief en curatief beleid. Preventief
beleid wil, zoals de term al aangeeft, met allerlei
maatregelen voorkomen dat huurachterstand
ontstaat. Het curatief beleid is uitgebreid met
een intensivering van de aanmaanprocedure
om zo snel mogelijk betalingsproblemen te sig-
naleren. Zo kunnen woningstichting en huurder
samen tijdig zoeken naar oplossingen om ver-
dere problemen te voorkomen. Gezien de lage
huurachterstand is deze aanpak succesvol.
Ontruimingen
Het aantal ontruimingen is in 2010 met vijf ge-
vallen niet veel veranderd ten opzichten van
2009. De oorzaak van deze ontruimingen had
in alle gevallen te maken met langdurige huur-
achterstand.
ontruimingen
Aanzeggingen 6 9 9 11 3
Doorgevoerd 5 4 5 5 0
2009
2010
2008
2007
2006
huurachterstanden, incasso, ontruimingen
Vertrokken
huurders
Huidige
huurders
Jaar
vers
lag
2010
woonvi
sie
•
109165
8.23
woonFraudebeleid
Vanuit het landelijk beleid is er steeds meer
aandacht voor woonfraudebeleid. Hieronder
wordt verstaan alle vormen van onrechtma-
tige doorverhuur, onrechtmatig gebruik en
overbewoning. In Leusden is deze problema-
tiek niet erg groot. Dit heeft mogelijk te ma-
ken met de schaal van de gemeente. Hier-
door is illegale bewoning geen probleem van
grote omvang zoals die voorkomt in de grote
steden als Utrecht en Amsterdam. Mogelijk
heeft ook het ons-kent-ons gevoel in Leus-
den hiermee te maken. Als er bij uitzondering
wel sprake is van illegale bewoning, wordt
dat doorgaans gemeld door omwonenden.
Dit is dan voor Woningstichting Leusden aan-
leiding om verder onderzoek te verrichten. Zo
wordt onder andere contact gelegd met de
gemeente Leusden. Medewerkers van Wo-
ningstichting Leusden voeren dan controles
uit. Wordt er illegale bewoning vastgesteld,
dan wordt de bewoner verzocht om de huur
op te zeggen. Daarna start, indien nodig, een
formele procedure van uitzetting.
Wat willen we (op den duur) bereiken?
Het doel op dit terrein is tweeledig. In de
begroting is aangegeven met welke marge
rekening wordt gehouden in financiële zin. Er
is geen reden om in dit opzicht te komen tot
een substantiële wijziging. Tegelijkertijd is er
de opdracht om zorg te dragen voor inning
van de huur op een correcte en professio-
nele wijze, waarbij met name de begeleiding
van maatschappelijk zwakkeren zorgvuldig
plaatsvindt. Juist voor deze groep is de zorg
voor een adequate huisvesting een belang-
rijke opgave voor Woningstichting Leusden.
Waar staan we nu?
En wat gaan we komend jaar doen?
Resultaten:
• Ook in 2011 willen wij preventief werken
en ontruimingen zoveel mogelijk voorko-
men. Dit vraagt intern, soms met onder-
steuning van externen, specifieke aan-
dacht van onze medewerkers.
• Een grote meerderheid van onze huur-
ders laat via een automatische incasso
de huur overschrijven. Dit percentage ligt
nu op 84%. Het streven voor 2011 is dat
dit percentage ten minste gelijk blijft.
• Het percentage huurachterstanden be-
vat een component achterstanden bij
huidige huurders en achterstanden ont-
staan door vertrekkende huurders. Door
de economische crisis verwachten we
dat de huurachterstanden bij huidige
huurders een lichte stijging zal gaan ver-
tonen. Het streven voor 2011 is dat dit
percentage niet hoger stijgt dan 0,6%
voor zittende huurders.
• Ook met betrekking tot huurachterstan-
den bij vertrekkende huurders streven we
naar het beperkt houden van dit percen-
tage op het huidige niveau.
2006
2010
2009
2008
2007
1,60%
1,40%
1,20%
1,00%
0,80%
0,60%
0,40%
0,20%
0,00%
0,99%
0,61%
0,42%
0,48%
0,57%
0,39%
0,56%
1,00%
0,42%
0,48%
Huurachter-
standen in %
8.24
kwaliteit van de
dienstverlening en kwh
Algemeen doel is zorgdragen voor een pro-
fessionele klantgerichte dienstverlening. We
meten dit jaarlijks op een aantal punten, door
het houden van evaluatiegesprekken, klan-
tenpanels en via het KWH label.
Labelonderdeel Score WSL
Corporatie bezoeken 7,8
Woning zoeken 7,5
Woning betrekken 8,3
Huur betalen 8,2
Reparatie uitvoeren 8,1
Totaalscore 77,7
Resultaat
2010
KWH
> Meting 2010
De KWH-meting van 2010 startte op 8 maart
en de meetperiode liep tot 28 mei. Dit jaar
werden de onderstaande thema’s beoor-
deeld: corporatie bezoeken, woning zoeken,
woning betrekken, reparatie uitvoeren en
huur betalen. De KWH-werkgroep heeft voor
de start van de meting de normen van de
verschillende onderwerpen nog eens goed
> Andere indicatoren van kwaliteit
Naast het KWH label werkt Woningstichting
Leusden continu aan verbeteringen in de
dienstverlening. Er wordt daarbij samenge-
werkt door medewerkers van de verschillen-
de afdelingen en deze aanpak wordt gedra-
gen door de organisatie. Een voorbeeld van
een manier om de kwaliteit te blijven toetsen
is de enquête bij woningoplevering. In 2011
wordt voor verkochte woningen een after
sales enquête gestart.
Wat doen we volgend jaar?
Resultaten:
• De KWH normen worden gehandhaafd.
Echter de meting wordt in 2011 niet meer
uitgevoerd. Reden hiervoor is dat de jaar-
lijkse metingen geen nieuwe inzichten
meer opleverden. De afgelopen jaren is
bekeken om te beoordelen of betere resul-
taten bereikt konden worden. Zo is bijvoor-
beeld de zichtbaarheid van de openings-
tijden op de voordeur verbeterd. En omdat
de nieuwe informatiefolders nu ook via de
website beschikbaar zijn, was de verwach-
ting dat er mooie resultaten behaald zouden
worden. Hierin zijn we geslaagd.
Woningstichting Leusden scoort wederom goed op de meetonderdelen van KWH.
de kwaliteit van de dienstverlening door
de invoering van KWH enorm verbeterd.
Om kritisch te blijven en verbeteringen te
blijven zien en doorvoeren wordt in 2011
een ander meetinstrument ingezet.
• Uit de geretourneerde enquêtes bij wo-
ningoplevering is 90% van de onder-
vraagden tevreden over de woningople-
vering.
• In 2011 worden twee (thematische)
bijeenkomsten met klanten georgani-
seerd. Een daarvan is gericht op onze
dienstverlening rondom nieuwbouwwo-
ningen.
• In 2011 wordt er gestart met het opzet-
ten van een periodiek onderzoek om op
deze manier de kwalitatieve tevredenheid
van onze klanten te monitoren.
Jaar
vers
lag
2010
woonvi
sie
•
111165
8.25
geschillencommissie
Geschillencommissie
Woningcorporaties Valleigebied
Sinds 1 september 2009 is de Geschillen-
commissie Woningcorporaties Valleigebied
actief. Deze commissie werkt regionaal en
behandelt niet alleen geschillen van Woning-
stichting Leusden, maar ook geschillen van
de woningcorporaties uit Barneveld, Nijkerk,
Nijkerkerveen en Woudenberg. De commissie
is onafhankelijk en biedt (kandidaat)huurders
van de betrokken woningcorporaties een
kosteloze, snelle en eenvoudige mogelijkheid
om geschillen te laten beslechten. Uitspraken
van de commissie zijn voor partijen bindend.
Daarnaast geeft de commissie - gevraagd en
ongevraagd - advies aan de afzonderlijke be-
sturen van de corporaties naar aanleiding van
de door haar behandelde klachten.
Op de website www.gcvalleigebied.nl is
informatie beschikbaar over de geschillen-
procedure. Bovendien biedt de website de
mogelijkheid om op eenvoudige wijze een
geschil bij de commissie aan te melden.
Personele bezetting
Op 7 april 2010 is de heer ing. J. Kosterman
afgetreden als lid van de Geschillencommis-
sie Woningcorporaties Valleigebied. Hij is
sinds 30 oktober 1995 betrokken geweest
binnen de huidige commissie en de Geschil-
lencommissie Woningstichting Leusden.
Tot zijn opvolger is benoemd de heer ing.
N. Groeneveld. Wegens het vertrek van de
huidige voorzitter in 2011 is eind 2010 ge-
start met de werving van een nieuwe voorzit-
ter door de plaatsing van de vacature in een
aantal regionale kranten.
Per 31 december 2010 bestond de Geschil-
lencommissie Woningcorporaties Valleige-
bied uit de volgende personen:
Naam Functie Aftredend
H. Offereins Voorzitter 2011
mr. C.J. van der Made Secretaris 2012
Ing. N. Groeneveld Lid 2013
Voorgelegde geschillen 4 1 1 *2 1
Niet-ontvankelijk 1 1 1 1 1
Afgewezen 1 - 1 - **1
Geheel of gedeeltelijk toegewezen 2 - - - -
2009
2010
2008
2007
2006
overzicht geschillen
woningstichting leusden
* klacht ingediend in 2007, behandeling in 2008
** klacht behandeld in 2006, ingediend in 2005
In 2010 zijn aan de Geschillencommissie
Woningcorporaties Valleigebied vier geschil-
len met Woningstichting Leusden voorge-
legd door respectievelijk twee huurders, één
kandidaat-huurder en één gewezen huurder.
Drie geschillen zijn afgehandeld in 2010, één
procedure is afgerond in 2011.
Twee klachten zijn geheel of gedeeltelijk ge-
honoreerd. In een zaak heeft de commissie
een vergoeding toegekend in verband met
overlast door bouwactiviteiten. De andere
zaak betrof een verschil van mening over de
onderhoudsverplichting. De commissie heeft
klager in die zaak in het gelijk gesteld. Een
klacht van een gewezen huurder over de
overname van achtergebleven goederen in
een huurwoning heeft de commissie onge-
grond verklaard. Tot slot is in één zaak klager
niet-ontvankelijk verklaard.
Jaar
vers
lag
2010
bedri
jf
•
113165
9.1
algemeen
Wat zijn de werkzaamheden?
Het doelmatig en effectief runnen van het
bedrijf van Woningstichting Leusden zien we
als een van de vier kernactiveiten.
Wat willen we (op den duur) bereiken?
De werkorganisatie staat ten dienste van de
realisatie van de volkshuisvestingsdoelen
van Woningstichting Leusden. Onze sta-
keholders zijn buitengewoon tevreden over
Woningstichting Leusden en hebben hoge
verwachtingen voor de toekomst.
De hoge verwachtingen hebben hun weer-
slag op de verwachtingen met betrekking
tot de werkorganisatie die Woningstichting
Leusden wil zijn:
• Professioneel
• Netwerkbedrijf
• Lean & Mean
Zijn we dat? Grotendeels wel, we worden in
ieder geval in de branche en in ons netwerk
als zodanig wel herkend. Uiteraard is het een
voortdurend streven van de medewerkers
en het Management Team om verdere stap-
pen te zetten. Niet alleen vanuit defensieve
overwegingen, maar vooral vanuit offensieve
overwegingen. Als het gaat om maatschap-
pelijk ondernemerschap is er nog een wereld
te winnen.
Professioneel
We zorgen ervoor dat de juiste kennis,
vaardigheden en attitude, waarover de me-
dewerker individueel en Woningstichting
Leusden als geheel beschikt, aanwezig zijn
en dat deze kunnen worden uitgeoefend in
een werkomgeving waarin er sprake is van:
efficiency en doeltreffendheid, waarin men in
‘control’ is, goed geoutilleerd is en niet in de
laatste plaats gewaardeerd.
Netwerkbedrijf
Een netwerkbedrijf is goed in relatiebeheer,
dat wil zeggen: het goed functioneren van
bedriJF9
relaties intern, tussen medewerkers en af-
delingen, tussen medewerkers en klanten en
tussen medewerkers en onze stakeholders
en leveranciers
Er zijn een aantal principes van belang:
• Marktgerichtheid.
We willen accepteren dat de hoogte van
de toegevoegde waarde van wat wij leve-
ren aan de klant, wordt bepaald door de
ontvangende partij. Klanttevredenheid,
of beter nog, het oordeel van de klant
over onze toegevoegde waarde is dus
belangrijk.
• Resultaatgerichtheid.
We willen kunnen vaststellen wat in de
ogen van de klant / afnemer het resultaat
is van onze leveranties en diensten. We
proberen ons te richten op die zaken die
voor de klant belangrijk zijn.
• Procesgerichtheid.
We zijn ons bewust van de plaats die
onze diensten en leveranties innemen in
de hele keten - woning binnen de woon-
omgeving en andere voorzieningen - die
leidt tot goed wonen.
• Mensgerichtheid.
Aandacht hebben voor en rekening hou-
den met de persoon van de medewerker
of de klant.
• Uitvoeringsgerichtheid.
Niet blijven steken in beleid maar juist prak-
tisch handelen en het beleid realiseren.
• Wilsgerichtheid.
We zijn ons ervan bewust zijn dat per-
soonlijke betrokkenheid en onderlinge
interactie belangrijk zijn voor een kleine,
op integratie gerichte organisatie.
‘Lean en Mean’
We willen ons beperken tot onze core busi-
ness: ervoor zorgen dat onze doelgroepen
goed wonen. We investeren, bouwen en
beheren en verlenen diensten aan bewoners
en woningzoekenden. Uiteraard is bij de uit-
voering een scala aan bedrijven en deskundi-
gen betrokken. Het is niet onze ambities zelf
zo veel mogelijk in huis te hebben: dat is niet
mogelijk en niet wenselijk. Liever werken we
samen met bedrijven die op hun expertise-
veld uitblinken. Het is een belangrijke zaak
dat Woningstichting Leusden aan deze re-
laties meerwaarde kan ontlenen: we moeten
een excellente opdrachtgever zijn. We zijn
ons ervan bewust dat onze schaal voor- en
nadelen met zich meebrengt.
Waar staan we nu en wat gaan we
komend jaar doen?
Het bedrijf heeft een goede reputatie. Onze
stakeholders hebben hoge verwachtingen.
Voor Woningstichting Leusden is het zaak
hieraan te voldoen. Sinds twee jaar werken
we met verschillende speerpunten:
Werken aan het Management Team, verbe-
tering van het managementinstrumentarium,
meer investeren in communicatie, investeren
in HRM en ICT. Een breed pakket derhalve
dat in dit hoofdstuk wordt toegelicht.
Communicatie, Public Relations
& stakeholders
Reputatieschade is een reëel risico voor
Woningstichting Leusden. We zien dat vooral
bij de negatieve effecten van fouten bij col-
lega corporaties en Aedes. Zelf zullen we er-
voor moeten zorgen dat er geen aanleiding is
voor imagoschade. Onderwerpen als good
governance, compliance en integriteit zijn
ook in dit opzicht belangrijk. Bovendien ver-
eist onze monopoliepositie extra zorg voor
een goede klantgerichtheid. Er wordt meer
en meer gewerkt aan het uitdragen van onze
brede missie. Tussentijds worden effecten
van PR gemeten en andere methoden toe-
gepast zoals klantenpanels en dienstverle-
ningevaluaties.
Verder zullen we met de belangrijke partners
opnieuw de samenwerkingsovereenkomsten
beoordelen en zo nodig vernieuwen.
De belangrijkste doelen voor 2011 zijn:
• De uitwerking van de overeenkomst met
Gemeente Leusden
• Een nieuwe vorm van klanttevreden-
heidsmeting introduceren
9.2
personeel en organisatie (hrm)
Wat zijn de werkzaamheden?
Het werkgebied Personeel en Organisatie
omvat opgaven op het gebied van (indivi-
duele) personele vraagstukken, alsmede
opgaven op het gebied van organisatie-
ontwikkeling.
Kernbegrippen zijn: arbeidsvoorwaarden, ar-
beidsinhoud, arbeidsomstandigheden en ar-
beidsverhoudingen (vier A’s), maar ook orga-
nisatorische structuur, werkklimaat, stijl van
leidinggeven en leiderschapsontwikkeling.
Van belang hierbij is dat de afdeling P&O een
advies- en expertiserol heeft als het gaat om
personele zaken. Leidinggevenden zijn pri-
mair verantwoordelijk voor (het functioneren
van en het contact met) hun medewerkers
en afdeling. Ten aanzien van strategische
vraagstukken vervult P&O de rol van part-
ner in business en vertaalt vanuit die rol het
strategisch ondernemingsbeleid naar HR-
beleid.
Wat willen we (op den duur) bereiken?
Woningstichting Leusden streeft naar een
werkorganisatie met de volgende strate-
gische prioriteit: ‘Vanuit goed werkgever-
schap streven naar een optimaal toegeruste,
professionele organisatie, nu en in de toe-
komst.’ Dit betekent dat Woningstichting
Leusden beschikt en kan blijven beschik-
ken over medewerkers met de juiste kennis,
vaardigheden en attitude, zodanig dat de
organisatiedoelen efficiënt en doeltreffend
kunnen worden gerealiseerd. Kernwoorden
hierbij zijn: drive, leiderschap, samenwer-
king, externe gerichtheid, transparantie en
ondernemerschap. Uit de strategische prio-
riteit kunnen strategische doelen (resultaten)
worden afgeleid:
• Woningstichting Leusden beschikt over
een HR-cyclus die bijdraagt aan de pro-
fessionalisering van de organisatie.
• Woningstichting Leusden kan te allen
tijde beschikken over een evenwichtig en
Jaar
vers
lag
2010
bedri
jf
•
115165
deskundig personeelsbestand.
• Sterk leiderschap en goed ontwikkelde
managementkwaliteiten.
• Woningstichting Leusden ziet medewer-
kers als belangrijk kapitaal en investeert
in medewerkers op basis van een strate-
gisch opleidingsbeleid.
• De arbeidsvoorwaarden en bedrijfseigen
regelingen zijn actueel en voor alle mede-
werkers beschikbaar.
• De arbeidsverhoudingen zijn modern en
aantrekkelijk voor (potentiële) medewer-
kers.
• Het ARBO-beleid voldoet aan wet- en re-
gelgeving en is tevens afgestemd op de
aard van de organisatie.
Waar staan we nu?
En wat gaan we komend jaar doen?
Grosso modo kan worden gesteld dat 2010
op het gebied van personeel en organisatie
een stabiel jaar is geweest. In gestaag tempo
is verder gewerkt aan de professionalisering
van het HR-beleid. Aan de organisatiestruc-
tuur is in 2010 niets gewijzigd ten opzichte
van het voorgaande jaar. Wel is per 1 januari
2010 de verzelfstandiging van Stichting La-
rikslaan2 geëffectueerd. Dat betekent dat de
collega’s die vanuit Woningstichting Leusden
bij Larikslaan2 waren gedetacheerd per die
datum formeel een nieuwe werkgever heb-
ben gekregen.
BLNW samenwerking
Woningstichting Leusden werkt samen met
Woningstichting Barneveld, Woningstichting
Nijkerk en Vallei Wonen (Woudenberg). Deze
samenwerking komt primair tot uitdrukking in
treasury-activiteiten, ICT-aangelegenheden
en HR-beleid, maar ook als het gaat om het
delen van kennis op gezamenlijke thema’s,
zoals projectontwikkeling en het EU-dossier.
Toen bekend werd dat de fusie / vergaan-
de samenwerking tussen Woningstichting
Nijkerk en Woningstichting Barneveld niet
doorging, is de BLNW-samenwerking ge-
evalueerd. Er is besloten deze samenwer-
king exclusiever te maken en te intensiveren
op die gebieden waar de samenwerking
succesvol is, waarbij de eigenheid van elke
corporatie niet uit het oog wordt verloren. Om
de samenwerking ook op de werkvloer meer
zichtbaar te maken, is aan de communica-
tiemedewerkers gevraagd om vier keer per
jaar een nieuwsbrief uit te geven en is door
Woningstichting Leusden en Vallei Wonen
het derde BLNW-feest georganiseerd waar
medewerkers van de corporaties elkaar op
een ontspannen manier konden ontmoeten.
HR binnen BLNW
Binnen het samenwerkingsverband is een
HR Manager en een Personeelsadviseur in
dienst. Tot 30 juni 2010 verrichtte de HR Ma-
nager tevens één dag in de week werkzaam-
heden voor Eemland Wonen (Baarn). Met het
exclusiever maken van de samenwerking en
de te grote workload van de HR Manager is
besloten afscheid te nemen van Eemland
Wonen, die formeel niet in het samenwer-
kingsverband participeerde.
Het belangrijkste HR-dossier dat in 2010 in
BLNW-verband speelde was de implemen-
tatie van de nieuwe CAO en dan met name
het punt gebruik van de privé auto voor
zakelijke reizen. Op dit onderwerp werden
in BLNW-verband gezamenlijke uitgangs-
punten geformuleerd. Ook is vanuit HR een
advies geformuleerd ten aanzien van de
werkkostenregeling. In 2010 is binnen het
samenwerkingsverband een project gestart
ten aanzien van (prestatie)beloning. Dit the-
ma wordt in 2011 verder uitgewerkt.
Doelen voor 2011
• Het functioneringssysteem is in 2009 ge-
evalueerd en op onderdelen bijgesteld.
Er wordt nagedacht over een vorm van
een beoordelingssysteem die ondersteu-
nend is aan de gedachten over prestatie-
gericht belonen. In 2010 is de discussie
over prestatiebeloning in BLNW-verband
opgepakt, maar nog niet uitgekristalli-
seerd. In 2011 voeren we deze discus-
sie verder. Tevens wordt er op gestuurd
dat de functioneringsgesprekken meer
gestructureerd worden gevoerd en er
helderdere afspraken worden gemaakt.
• Over het algemeen zitten de juiste men-
sen op de juiste plek bij Woningstichting
Leusden. Vacatures worden adequaat
ingevuld en Woningstichting Leusden is
aantrekkelijk voor getalenteerde nieuwe
medewerkers. De komende tijd zal aan-
dacht uit moeten gaan naar de aantrek-
kelijkheid van de organisatie in de toe-
komst als de generatiekloof groter wordt.
Hiertoe wordt in BLNW-verband een
project ‘goed werkgeverschap’ opge-
start. De uitkomst van een eventuele
0-meting kan worden gebruikt bij het ver-
der professionaliseren van de organisatie.
• De eerste stappen op het gebied van
management development zijn gezet. Dit
traject wordt het komende jaar voortge-
zet.
• Voor eind 2010 ligt er in het kader van het
strategisch opleidingsbeleid een plan van
aanpak voor de thema’s ‘projectmanage-
ment’ en ‘teamsamenstelling’.
• Jaarlijks zal het personeelshandboek
worden nagelopen op aanvullingen en /
of (wettelijke) wijzigingen.
• Het denken over arbeidsverhoudingen is
binnen het Management Team nog niet
geheel op één lijn. Wel staan leidingge-
venden open voor maatwerkafspraken
als de functie dat toelaat. Eensgezind
is het Management Team over het feit dat
flexibiliteit niet moet leiden tot een orga-
nisatorisch onwerkbare situatie en dat de
klantgerichtheid minimaal op hetzelfde
niveau moet blijven. Dit punt zal terug-
komen als in de praktijk blijkt dat Woning-
stichting Leusden met deze standpunten
het moeilijk krijgt om getalenteerde
medewerkers binnen te halen.
• Het ARBO-beleid is op orde. Jaarlijks
worden aan de hand van een ARBO-
jaarplan acties benoemd en uitgevoerd.
Bert
van de beek
Heidi
de haas
Martin
van der kooiJ
Jeffrey
brilman
Marleine
van riJnsoever
derya
arik
Karin
van geet
Henry
hulsbeek
Jaar
vers
lag
2010
bedri
jf
•
117165
9.21
sociale kengetallen
Organigram
Woningstichting
Leusden
2010
hoofd woondiensten
directeur / bestuurder
raad van toezicht
directiesecretaresse
hr manager personeelsadviseur
communicatiemedewerker
hoofd technische zaken
medewerker
strategie en ontwikkeling
secretaresse
woondiensten
stafmedewerker Fez
coördinator vve beheer
medewerker financiën
en control
administratief
medewerkers Fez
systeembeheerder
verkoopbegeleider
huurconsulenten
woonmakelaars
opzichters
accountmanager vastgoed
& bewonerszaken
medewerker toezicht
en appartementen
medewerker
bedrijfsbureau
projectmanagers
nieuwbouw
secretaresse
technische zaken
projectleiders
projectassistent mFc’s
hoofd Fez
medewerker Fez
plaatsvervangend
hoofd FEZ
Woningstichting Leusden werkt met een onafhankelijke Geschillencommissie. Voor meer informatie: www.gcvalleigebied.nl
*In dienst via extern bureau
ton
voortman
eveline
de kruiJk
rino
Jekel
Jan-Gerard
hoFland
ronald
de krimpe
renze
krol
andré
van de water
yvonne
burger
Sana
van iddekinge
JuditH
van ‘t holt
MarieKe
heilbron
elS
van der raaiJ
MariSSa
van rossum
SHirley
van de bogert
ellen
caarels
WilJo
van uFFelen
tineKe
kool
Sandra
bies
WiM
hardeman
SiSKa
baas
Wil
van den hudding
Ben
van roemburg
roB
van haren
JoS
bot
MarJon
van dongen
alBert
meppelink
Peter
lassche
Jan
woltJer *
WilleM
van tol
HenK
van den berg
JoS
baas
BetSie
strengers
annelieS
leusink
Formatie
Per ultimo 2010 was de formatie als volgt in
de organisatie verdeeld:
Directie/ Financieel Woondiensten Projecten Totaal
Staf * Economische Zaken
Aantal FTE 3,14 6,56 11,12 7,39 28,21
Mannen Vrouwen TotaalParttime 1 14 15Fulltime 13 6 19
Totaal 14 20 34
Mannen Vrouwen Totaal FTE FTE FTE
mannen vrouwen totaal
Directie en staf 1 4 5 1 2,14 3,14
Financieel Economisch Zaken 4 4 8 3,33 3,23 6,56
Woondiensten 3 10 13 3 8,12 11,12
Projecten 6 2 8 6 1,39 7,39
* In de overzichten zijn de Stafmedewerker
FEZ / Coördinator VvE beheer, de HR Ma-
nager en de Medewerker Personeelszaken
die binnen het samenwerkingsverband wer-
ken meegenomen voor het aantal uren dat
zij voor Woningstichting Leusden werken. Zij
staan deels formeel niet op de loonlijst van
Woningstichting Leusden. De Directiesecre-
In 2010 had Woningstichting Leusden 2.654
verhuur eenheden in beheer. Dit komt neer
Salariëring
In de CAO wordt gewerkt met het functie-
waarderingssysteem CATS. Dit systeem kent
Opbouw personeelsbestand
Eind 2010 had Woningstichting Leusden
34 medewerkers in dienst. Daarvan is 59%
vrouw en 41% man. Van de vrouwelijke
medewerkers werkte 70% parttime. Van de
taresse, de Communicatiemedewerker, de
HR Manager en de Personeelsadviseur zijn
bij Directie / staf ondergebracht.
Eén medewerker staat wel op de loonlijst van
Woningstichting Leusden, maar is volledig
gedetacheerd bij Larikslaan2. In de cijfers is
deze medewerker niet meegeteld.
mannelijke collega’s werkte 7% in deeltijd.
Onder parttimers verstaan we alle mede-
werkers die minder dan 36 uur per week
werken.
op een verhouding van 12,8 medewerkers /
10,6 FTE per 1000 woningen.
de functieschalen A tot en met O. Bij Woning-
stichting Leusden is de schaalindeling per
31 december 2010 als volgt:
Mannen Vrouwen Mannen Vrouwen
Functieniveau A: 0 0 Functieniveau I: 2 2
Functieniveau B: 0 0 Functieniveau J: 1 1
Functieniveau C: 0 0 Functieniveau K: 2 3
Functieniveau D: 0 0 Functieniveau L: 0 0
Functieniveau E: 0 2 Functieniveau M: 2 1
Functieniveau F: 0 5 Functieniveau N: 0 0
Functieniveau G: 3 2 Functieniveau O: 0 0
Functieniveau H: 3 4
Aantal
medewerkers
en FTE’s naar
geslacht en
afdeling
Jaar
vers
lag
2010
bedri
jf
•
119165
De directeur/bestuurder valt buiten de regu-
liere functiewaardering. De honorering van
de directeur/bestuurder is gebaseerd op
afspraken met de Raad van Commissaris-
sen. Ook dit jaar werden over de gehele linie
periodieken toegekend volgens de geldende
methodiek.
In- en uitstroom
In het verslagjaar zijn vier medewerkers in
dienst getreden. Drie collega’s verlieten de
organisatie. Het verloopcijfer over 2010
bedraagt daarmee 8,8%. Woningstichting
Leusden hanteert een streefcijfer voor het
verloop van tussen de 8 en 12%.
Demografische opbouw personeelsbe-
stand en aantal dienstjaren
De gemiddelde leeftijd van de 34 mede-
werkers bedroeg 44,9 jaar. Uitgesplitst naar
geslacht is de gemiddelde leeftijd van de man-
nen 47,1 jaar en van de vrouwen 43,3 jaar.
0 - 1 2 - 3 4 - 5 6 - 10 >10 2010 2009
Mannen 2 2 1 4 5 8,3 7,6
(14,3%) (14,3%) (7,1%) (28,6%) (35,7%)
Vrouwen 4 5 3 3 5 6,0 5,8
(20,0%) (25,0%) (15,0%) (15,0%) (25,0%)
Totaal 6 7 4 7 10 6,9 6,4
(17,6%) (20,6%) (11,8%) (20,6%) (29,4%)
<1 1 - 5 > 5
sector 11,0% 30,0% 59%
<25 25 - 34 35 - 44 45 - 54 55> 2010 2009
Mannen 0 0 5 6 3 47,1 47,9
(0,0%) (0,0%) (35,7%) (42,9%) (21,4%)
Vrouwen 0 4 9 3 4 43,3 43,3
(0,0%) (20%) (45%) (15%) (20%)
Totaal 0 4 14 9 7 44,9 44,9
(0,0%) (11,8%) (41,2%) (26,5%) (20,6%)
15 - 25 26 - 35 36 - 45 46 - 55 56 - 65
Sector 2009 2,0% 19,0% 30,0% 32,0% 17,0%
Ziekteverzuim
Het ziekteverzuimpercentage bedraagt in 2010
5,4% (2009: 2,8%); het streefcijfer is < 4,0. De
meldingsfrequentie was in 2010 1,21 (2009:
1,5); het streefcijfer is ≤ 1,0. De stijging van het
ziektepercentage in 2010 is te verklaren door 2
langdurig zieken waarvan 1 medewerker 100%
en 1 medewerker 75% arbeidsongeschikt is
geweest gedurende het gehele jaar.
Bijzonderheden
Ouderschapsverlof 1 medewerker
Minder gaan werken 1 medewerker
Tijdelijk meer gaan werken 1 medewerker
Jaarcontract > vaste aanstelling 2 medewerkers
Leeftijds-
opbouw
Gemiddelde
diensttijd
in jaren
Per ultimo 2010 bedroeg de gemiddelde diensttijd 6,9 jaar.
Bij de mannen bedroeg het gemiddeld aantal dienstjaren 8,3 en bij de vrouwen 6 jaar.
Gem. diensttijd
Gem. diensttijd
9.23
Opleiding & Training
Algemene doelen
• De medewerkers van Woningstichting
Leusden zijn de juiste mensen op de juiste
plaats. Daar waar aanscherping van com-
petenties nodig is, wordt ondersteuning
geboden.
• Organisatiebreed geldt dat medewerkers
van Woningstichting Leusden klantgedre-
ven werken, het gehele verkoopproces
goed in de vingers hebben en de rol van
opdrachtgever goed kunnen vervullen.
• Specifieke projectmanagementvaardighe-
den en leiderschap zijn goed ontwikkeld.
• De MT-leden zijn toegerust om een voor-
beeldrol in de organisatie te vervullen.
Opleidingen 2010
Woningstichting Leusden stelt medewerkers
jaarlijks in de gelegenheid om cursussen en
trainingen te volgen. Hiervoor is in 2010 een
budget van € 60.000 beschikbaar gesteld
2,9% van de loonsom). Ook in 2010 hebben
medewerkers van de mogelijkheid gebruik
gemaakt om een opleiding of training te vol-
gen. Veelal betrof het cursussen waarbij het
uitbreiden van vakkennis centraal stond. In
2010 is het budget voor 64% aangewend.
Met ingang van 2010 kunnen medewerkers
beschikken over een individueel loopbaan-
budget (ILB). De spelregels staan in de CAO.
De inzet van dit ILB voor opleiding is in 2010
bij Woningstichting Leusden nihil geweest,
mede omdat de belastingdienst nog geen
uitspraken heeft gedaan over eventuele fis-
cale consequenties. Wel hebben enkele me-
dewerkers (boven 55 jaar) extra verlofuren uit
dit budget gefinancierd. Naar aanleiding van
dit artikel in de CAO is het opleidingsbeleid
herzien. In 2010 is gestart met een strategisch
opleidingsplan. In dit plan zijn een aantal cru-
ciale ontwikkelpunten benoemd waarop Wo-
ningstichting Leusden zich moet versterken.
Voor twee trajecten zijn offertes aangevraagd:
Projectmatig werken en Teamontwikkeling. In
dit verslagjaar is er één editie geweest van de
driedaagse workshop Effectief Leiderschap,
verzorgd door de HR Manager. Deze work-
shop staat in het teken van het ontwikkelen
van een proactieve houding, keuzes maken,
eigen verantwoordelijkheid nemen en samen-
werking. Het boek De zeven eigenschappen
van effectief leiderschap van Stephen Covey
ligt aan deze training ten grondslag. De work-
shop staat open voor alle medewerkers van
de samenwerkende corporaties. Aan deze
workshop namen twee medewerkers van
Woningstichting Leusden deel.
9.22
Personeelsinstrumenten
Algemene doelen
• Woningstichting Leusden beschikt over
goed bruikbare personeelsinstrumenten
die ondersteunend zijn voor de strategi-
sche doelen.
Functioneringsgesprekken,
beoordeling en beloning in 2010
Bij Woningstichting Leusden worden jaarlijks
functioneringsgesprekken gevoerd. Ook dit
jaar heeft elke medewerker met zijn leidingge-
vende gesproken over hoe het gaat en welke
wensen er voor de toekomst leven. Ter voor-
bereiding op de jaarlijkse salarisronde heeft
een enkele leidinggevende een vorm van be-
oordeling toegepast om tot een gefundeerd
besluit te komen ten aanzien van beloning.
Ook dit jaar hebben medewerkers over de
gehele linie een periodieke salarisverhoging
ontvangen voor zover zij hun schaaleinde nog
niet hebben bereikt. Een paar medewerkers
zijn voorgedragen voor een extra beloning.
Doelen voor 2011
• In de eerste twee maanden van 2011 voe-
ren leidinggevenden een start- of doelstel-
lingen gesprek met hun medewerkers, zo-
dat elke medewerker weet wat er van hem
of haar in 2011 (specifiek) verwacht wordt.
• In de eerste helft van 2011 hebben alle
medewerkers een functioneringsgesprek
gehad. De gesprekken zijn schriftelijk
vastgelegd in het personeelsdossier.
Jaar
vers
lag
2010
bedri
jf
•
121165
9.24
Arbeidsvoorwaarden en regelingen
Algemene doelen
• De arbeidsvoorwaarden en regelingen
voldoen aan de geldende wet- en regel-
geving en zijn voldoende marktconform
om medewerkers aan te trekken en te
behouden.
CAO Woondiensten / bedrijfseigen
regelingen
Per 31 december 2008 was de looptijd van
de CAO verstreken. Na vele onderhande-
lingsrondes lag er eind oktober 2009 een
principe-akkoord. Het duurde echter tot
juni 2010 voordat het CAO-boekje met de
definitieve teksten beschikbaar kwam. Inmid-
dels is ook deze CAO weer geëxpireerd en
ligt er een akkoord voor een éénjarige CAO
(2011).
Uiteraard zijn de CAO-afspraken over de
9.25
Arbo
Algemene doelen
• Werken bij Woningstichting Leusden
betekent veilig en gezond werken.
• Er is voldoende aandacht voor de
gezondheid en het welzijn van de mede-
werkers.
Arbo 2010
Op het gebied van arbeidsomstandigheden
zijn geen bijzonderheden te melden. De
werkgroep die belast is met het onderhou-
den van het agressieprotocol is één keer
bijeen geweest. Er hebben geen (bijna) be-
drijfsongevallen plaatsgevonden en er is
initiële loonsverhoging en de premieverdeling
toegepast. Voor de implementatie van een
aantal specifieke regelingen werd met de
Ondernemingsraad afgesproken dat Vallei
Wonen zou wachten op de definitieve CAO-
tekst. Eind december 2010 resulteerde een
lang onderhandelingstraject in het besluit,
om bij Woningstichting Leusden voor 2010
de vangnetbepaling toe te passen ten aan-
zien van het verplicht gebruik van de privé
auto voor zakelijke reizen en voor de komen-
de jaren maatwerkafspraken met medewer-
kers te maken.
SMART doelstellingen voor 2011
• Het digitale personeelshandboek wordt
jaarlijks doorlopen en daar waar nodig
geactualiseerd.
geen gebruik gemaakt van de interne of ex-
terne vertrouwenspersoon. Aan de hand van
het Arbo Jaarplan zijn de reguliere activiteiten
uitgevoerd.
SMART doelstellingen voor 2011
• Met behulp van het Arbo Jaarplan 2010
is veilig en gezond werken ingebed in het
dagelijks werk.
Eens per kwartaal wordt er een Sociaal Me-
disch Team (SMT) georganiseerd waarin de
poortwachterdossiers worden besproken.
Doelen voor 2011
• Aan de hand van het strategisch oplei-
dingsbeleid is er gestructureerd en doel-
matig aandacht voor de ontwikkeling van
medewerkers. Centraal staan in 2011
projectmanagement en inzicht in de
teamsamenstelling.
• Medewerkers hebben samen met hun
leidinggevende, mede op basis van de
geformuleerde (kern)competenties, een
Persoonlijk Ontwikkel Plan opgesteld
en er zijn afspraken vastgelegd over te
volgen opleidingen en trainingen. Daar
waar nodig kan gestart worden met een
assessment om (meer) zicht te krijgen op
de talenten en ontwikkelpunten van de
medewerker.
• Het management trainingsprogramma
voor het Management Team wordt voort-
gezet.
9.3
communicatie
Projectcommunicatie staat nog steeds hoog
op de communicatieagenda. In 2010 zijn
mooie projecten opgeleverd en anderen nog
volop in aanbouw. Door de aankoop van
Apollovlinder in Tabaksteeg en de bouw van
’t Zicht, die nu echt in beeld komt, is er een
nieuwe tak van sport bijgekomen: marke-
tingcommunicatie. Verkoop van nieuwbouw
is een onbekend terrein voor Woningstich-
ting Leusden. In 2010 zijn we gestart met
de verkoop van deze woningen. Denk hierbij
aan de ontwikkeling van projectsites en fol-
dermateriaal. In 2011 gaan we de marketing
verder professionaliseren. Er wordt onder-
zocht of dit in eigen huis gefaciliteerd kan
worden of door een extern bureau, gespeci-
aliseerd in vastgoedmarketing.
In 2010 is de nieuwe website van Woning-
stichting Leusden opgeleverd. De behoefte
aan een nieuw woningaanbod-systeem ver-
snelde het proces van implementatie. In zeer
korte tijd is de website gebouwd en gevuld.
De website is gebaseerd op de vraag naar
snelle informatievoorziening. Op de home-
page kan men in één oogopslag alle thema’s
van de website zien. Daarnaast toont elk
thema de vijf belangrijkste subthema’s. Het
thema Nieuwbouw verwijst bijvoorbeeld di-
rect door naar de zelfstandige nieuwbouw-
sites, zoals www.denieuwebiezenkamp.nl,
www.t-zicht.nl en www.ontdekachterveld.nl.
Dit voorkomt onnodig veel klikken, de groot-
ste ergernis van de websurfer.
Door de korte implementatietijd voor de
website is het project Intranet doorgescho-
ven naar 2011. De website biedt ook veel
nieuwe functionaliteiten zoals de integratie
van social media, (instructie)filmpjes en een
aantal folders die gemakkelijk als digitaal ma-
gazine gelezen kunnen worden.
Aansluitend op deze nieuwe informatievoor-
ziening is ook gekozen voor een nieuwe
formule voor het bewonersblad Thuis. De-
cember 2010 is de laatste oude editie uitge-
geven. In 2005 zijn we overgestapt van een
uitgebreid magazine naar een nieuwsbrief
met korte nieuwsitems. Het nieuwe maga-
Jaar
vers
lag
2010
bedri
jf
•
123165
zine dat in 2011 uitkomt is meer gericht op
lifestyle dan op regels en sluit beter aan bij
de huidige tijd.
Om professionaliteit en kennis te waarbor-
gen hebben de communicatieprofessionals
binnen de BLNW-samenwerking een regu-
lier communicatieoverleg ingesteld. Door
uitwisseling van ieders kennis op bepaalde
thema’s vergroten we ons werkveld en onze
professionaliteit. Elke adviseur heeft een ei-
gen specialiteit waar zij sterk in is. Hierdoor
hoeven we ons niet op alle vlakken optimaal
te professionaliseren, maar kunnen we juist
door samenwerking sterk worden.
Wat zijn de werkzaamheden?
Communicatie is bij vrijwel alle activiteiten
belangrijk. Op zich is dat niet nieuw. Wel
is het nieuw dat we sinds enige jaren door
middel van een ondersteunende staffunc-
tie deze werkzaamheden van meer profes-
sionaliteit willen voorzien. De medewerker
concentreert zich op: interne communica-
tie, de uitgeversfunctie, p.r.-ondersteuning,
de bedrijfsstijl, alsmede ondersteuning en
trekken van nieuwe communicatie uitingen.
De daadwerkelijke communicatie uitingen
blijven zo veel mogelijk bij de medewerkers.
Wat willen we (op den duur) bereiken?
Ook in deze zaken moet onze identiteit dui-
delijk herkenbaar zijn. In het algemeen gaan
we geleidelijk meer bekendheid geven aan
wie we zijn en wat we doen. We zullen zeer
zorgvuldig ons imago van maatschappelijke
organisatie bewaken.
Waar staan we nu?
En wat gaan we komend jaar doen?
• Interne communicatie: versterken van de
onderlinge informatievoorziening, mede
door het implementeren van een intranet.
Het aanscherpen van het (interne) pers-
beleid staat ook op de agenda.
• Externe communicatie: in stand houden
van imago van Woningstichting Leusden
als lokale participant in de gemeente
Leusden. Dit kan gerealiseerd worden
9.5
ict
9.51
Activiteiten 2010
Eind 2006 is een nieuw primair systeem ge-
implementeerd (Empire). De afgelopen jaren
is dit systeem verder verfijnd op basis van
de wensen van Woningstichting Leusden en
de nieuwe mogelijkheden die Empire biedt.
9.4
ondernemingsraad
De Ondernemingsraad (OR) bestond in 2010
uit drie leden. In totaal vonden er vier over-
legvergaderingen en een overleg inzake art.
24 van de WOR (informeel gesprek inzake
de te verwachten onderwerpen die dat jaar
gaan plaatsvinden) plaats met de directie
en P&O. Hierin kwamen zowel arbeidsvoor-
waarden als het ondernemingsbeleid aan de
orde. Het afgelopen jaar is er geen overleg
geweest tussen de raad van toezicht en de
ondernemingsraad.
Op onderwerpen welke op de agenda ston-
den waren:
• Rapportage PMO
• Nieuwe CAO 2009-2010
• Benoeming leden Raad van Toezicht
• Project strategisch opleiden
• Samenwerking BLNW
• Telefoonregeling (buitenlandkosten)
• Stagebeleid
• OR-verkiezingen
• Opleidingsbeleid
• Bijzondere prestatiebeloning
• Functioneringsbeleid
• ARBO Jaarplan 2010 & 2011
• Ondernemingsplan
• De functiegebonden kaderbepaling ten
aanzien van de vergoeding voor het ge-
bruik van de privéauto voor zakelijke reizen.
De zittingstermijn van de huidige onderne-
mingsraad ultimo 2010 is afgelopen. Na 6
jaar inzet hebben twee van de drie leden zich
niet meer verkiesbaar gesteld.
Er zijn verkiezingen gehouden en er heeft
zich één nieuwe kandidaat aangemeld en
deze is inmiddels ook benoemd als voorzit-
ter. De OR bestaat nu uit twee leden en er is
nog één vacature.
Inzake Empire is in het voorjaar van 2009
de autorisatie afgerond en vervolgens is er
een EDP-audit uitgevoerd. Door het laten
uitvoeren van een EDP-audit wordt informa-
tie verkregen over de betrouwbaarheid van
door gebruik te maken van pers en free
publicity en het optimaal gebruiken van
de website als extern informatiemiddel.
Een nieuw onderdeel van deze taken is
het betrekken van social media bij onze
communicatiemiddelen. Inmiddels is er
gestart met Twitter. Het komende jaar
kijken we hoe we social media als vast
onderdeel in het communicatieproces
kunnen opnemen. Dit gebeurt in samen-
werking met de communicatieadviseurs
uit de BLNW-samenwerking.
• Algemeen: verbeteren en opstellen van
nieuwe publicaties, rapportages en ove-
rige media ten behoeve van een trans-
parante communicatie, zowel intern als
extern. Denk hierbij aan folders, begro-
tingen en het vernieuwen van de website
• Intensivering van de projectcommuni-
catie/gebiedscommunicatie. Het aantal
nieuwbouwprojecten neemt nog steeds
toe. Dit vraagt om een professionele aan-
pak van communicatie. Door niet alleen
woningen te verhuren op een schaarse
markt, maar ook te verkopen, zullen we
ons moeten begeven in de wereld van de
marketing. Hoe promoot ik mijn gebied
en verkoop ik de woningen aan de juiste
doelgroep? Projectmanagement is hierin
een belangrijk onderdeel, dat in 2011
extra aandacht krijgt.
Jaar
vers
lag
2010
bedri
jf
•
125165
9.52
Plannen voor 2011
In het jaar 2011 staan diverse projecten op
het gebied van ICT gepland.
Empire ontwikkelingen
Naast een optimaal gebruik van de huidige
Empire modules, staan er voor 2011 ook een
aantal nieuwe modules op het programma:
• Het implementeren van een CRM module,
zodat klantcontacten worden vastgelegd.
• Het implementeren van de module work-
flow voor het digitaal controleren van fac-
turen binnen de organisatie.
• De module leefbaarheid.
Website
In januari 2011 is de nieuwe internetsite van
Woningstichting Leusden in gebruik geno-
men. In deze tijd, waarin minstens 70% van
de consumenten bankzaken, aankopen en
informatievoorziening via internet regelt, was
dit een must.
Er wordt in 2011 nog doorgewerkt aan de
nieuwe website, die meer interactief en in-
formatief zal worden. In het bijzonder het
informeren over nieuwbouwprojecten, ons
huidige woningbezit en de mogelijkheid voor
huurders om eigen gegevens aan te passen,
staan hierbij bovenaan de wensenlijst.
Het digitaal inschrijven als woningzoekende
en reageren op het woonaanbod en het
melden van een technisch mankement is al
mogelijk.
het Empire-systeem. Tevens worden de be-
heersmaatregelen in en rond het Empire-sys-
teem beoordeeld, om de risico’s ten aanzien
van de betrouwbaarheid van het Empire-sys-
teem in kaart te brengen. De uitkomst van de
EDP-audit was goed. Enkele kleinere punten
zijn of worden nog aangepast.
In 2009 is gestart met de implementatie van
de Woningcartotheek. Medio januari 2010 is
deze volledig in gebruik genomen. Dit is een
database waarin per woning relevante ge-
gevens zoals foto’s en plattegronden gere-
gistreerd en geraadpleegd kunnen worden.
Eerst alleen voor intern gebruik, maar uitein-
delijk moet zo iedere huurder, via een gekop-
pelde website, de gegevens van zijn eigen
woning kunnen raadplegen.
Er is een demonstratie gegeven van DSA over
EM-Match (woonruimteverdeling) en Work-
flow. Vooral de mogelijkheden van EM-Match
zijn positief ontvangen. Besloten is dat EM-
Match geïmplementeerd gaat worden. Dit is
medio januari 2011 ook gerealiseerd. Tevens
is gestart met een nieuwe website. Deze is
medio januari 2011 in de lucht.
Het DMS-systeem is aangekocht en eind ja-
nuari 2011 in gebruik genomen. Verder is er
tijdelijk een ICT-manager ingehuurd via HC&H.
9.53
De impact van ICT
ICT vormt steeds meer de back bone van de
organisatie. We hebben het over alle werk-
zaamheden die te maken hebben met ver-
werven, installeren en gebruiken van hard-
ware en software in de organisatie evenals
de direct daarmee samenhangende zaken
als telefonie, repro en printing, beveiliging en
internet en de service aan de deelnemers in
het pand aan de Larikslaan 2.
Een doeltreffend en efficiënt gebruik van
de hardware en software is niet alleen een
zaak van de systeembeheerder en ICT-
manager (BLNW) maar van alle medewerkers.
Medewerkers treden ook op als applicatie-
beheerders. Zoals de kop van dit hoofd-
stuk aangeeft gaat het ook niet slechts om
automatisering. In ons werkveld wordt ook
de informatisering steeds belangrijker
In de veranderende samenleving komt in
de interne en externe communicatie steeds
meer nadruk te liggen op het gebruik van de
website, internet en CRM.
9.55
Beheer empire
Inmiddels werkt Woningstichting Leusden
drie jaar met Empire als primair systeem. In
2009 is de beheergroep Empire gesplitst in
een kerngebruikersgroep en een beleids-
groep. De kerngebruikersgroep bestaat
enerzijds uit een technisch beheerder, welke
verantwoordelijk is voor het systeem en ap-
plicatiebeheer (beschikbaarheid van het sys-
teem), anderzijds uit de kerngebruikers van
de afdelingen, die ervoor moeten zorgen dat
het systeem optimaal wordt en kan worden
gebruikt. Aandachtspunten hierbij zijn o.a.
gegevenscontrole, betrouwbaarheidstests en
gebruikersondersteuning.
De beleidsmatige zaken betreffende Empire
worden in een beleidsgroep besproken. Hierin
wordt ondermeer besproken of en wanneer
modules gebruikt gaan worden.
9.54
ICT Meerjarenontwikkeling
Woningstichting Leusden streeft ernaar dat er:
• Garantie is op de beschikbaarheid van
ICT hulpmiddelen ten behoeve van de
organisatie. Mede daarom worden de
servers overgeheveld naar een datacen-
trum en is een automatiseringsbedrijf ge-
contracteerd als achtervang van de sys-
teembeheerder. Primair is de ICT gericht
op optimale beschikbaarheid van alle ICT
hulpmiddelen, welke bestemd zijn voor
alle medewerkers van Woningstichting
Leusden ten behoeve van de uitvoering
voor hun operationele werkzaamheden.
Daarnaast zullen actuele ontwikkelingen
binnen de ICT worden gevolgd en, indien
wenselijk, worden geïmplementeerd bij
Woningstichting Leusden.
• De ICT omgeving wordt bij de tijd gehou-
den.
• Het doel op middellange termijn is dat de
ICT functie verder wordt ontwikkeld ten
behoeve van externe functies en com-
municatie.
• In 2005 (over boekjaar 2004) is een scan
op de automatisering uitgevoerd, de con-
clusie was dat Woningstichting Leusden
t.o.v. de benchmark een inhaalslag zou
moeten maken. Deze is ingang gezet en
nog volop bezig. Dit is ook waarneem-
baar in de relatieve toename van het kos-
tenpatroon. In het najaar van 2011 willen
we een nieuwe scan laten uitvoeren.
• Het Document Management Systeem
(DMS) waarmee in 2010 gestart is, zal
de komende jaren steeds meer gebruikt
gaan worden.
9.6
bedriJFsvoering Financieel
economisch zeker (Fez)
Taken FEZ
De afdeling financieel economische zaken
heeft als belangrijkste taak het ondersteunen
van het bedrijf in de financieel economische
bedrijfsvoering.
Werkzaamheden betreffen vooral (naast de
ICT, VvE enz.) het verzorgen van de financi-
ele administratie, het opstellen van begro-
tingen en rapportages en het maken van
analyses, het bepalen van servicekosten
en huurprijzen, het zorgdragen voor een
adequate administratieve organisatie, het
verzamelen en verstrekken van informatie
t.b.v. Aedex en contractbeheer.
Wat willen we (op den duur) bereiken?
Uiteraard willen we doelmatig en efficiënt
werken, dat is een blijvend aandachtspunt.
Uit benchmarks blijkt dat over het algemeen
Woningstichting Leusden een redelijke per-
formance heeft. Een sluitend oordeel is
moeilijk te geven, gezien de vele bijzondere
inspanningen van Woningstichting Leusden:
Jaar
vers
lag
2010
bedri
jf
•
127165
9.7
huisvesting
woningstichting leusden
Het pand Larikslaan2 voldoet goed. In 2010
heeft er een beperkte ingreep in de inrich-
ting van de frontoffice plaatsgevonden om de
werkzaamheden beter te faciliteren. Met de
gemeente Leusden is afstemming met be-
trekking tot de gezamenlijke wens, dat er op
den duur huisvesting zal zijn in het hart van
Leusden.
• Controlprogramma.
• Risicomanagement.
• Compliance.
• Informatisering.
• Actuele, goedwerkende, nuttige software.
• Contractenbeheer.
• Actuele vastlegging van de administra-
tieve organisatie.
Waar staan we nu?
En wat gaan we komend jaar doen?
• Control.
Al enige jaren is het de bedoeling de
controlefunctie systematischer aan te
pakken, door middel van een Auditplan.
Dit plan is gereed, echter door capaci-
teitsproblemen niet toegepast. Inmiddels
is de controle in 2009 langzamerhand
uitgebreid. Ondanks dat het nog niet
allemaal vastgelegd wordt, worden wel
steeds meer onderdelen van het Au-
ditplan uitgevoerd. We verwachten dat
deze ontwikkeling in 2011 verder wordt
doorgezet.
• Urenbegroting en realisatie totaal en per
afdeling (TIM).
Jaarlijks wordt een begroting gemaakt
van de beschikbare productieve en niet
direct productieve uren per afdeling, per
persoon en per werkproces. Idealiter zijn
er per werkproces (afdeling) voldoende
werkuren beschikbaar om de activiteiten
doelmatig en efficiënt te realiseren (goed
gebudgetteerd).
De praktijk is vaak weerbarstiger. On-
voorziene omstandigheden maken bij-
sturing nodig, er treden vacatures of
uitval op, uren stapelen zich in bepaalde
periode op.
Uiteraard is het de primaire taak van het
management hierin sturend op te treden.
Ook voor 2011 hebben we ons voor-
genomen om met behulp van het bud-
getteringssysteem goed grip te houden:
• Jaarlijks wordt een urenbudget per
werkproces opgesteld op afdelings-
niveau en op individueel niveau (TIM).
De realisatie wordt gevolgd (geëvalu-
eerd en bijgestuurd).
• Voor zover mogelijk worden priori-
teiten gesteld bij de interne projecten,
zodanig dat deze binnen de gebud-
getteerde uren kunnen blijven.
• De periodieke rapportage over dit
onderwerp liep in 2010 beter dan in
2009, maar we willen dit in 2011
verder verbeteren.
• Contractenadministratie.
Een groot deel van de contracten zijn in
2009 en 2010 verzameld en deels ge-
digitaliseerd. In 2011 willen we alle nog
ontbrekende contracten verzamelen en
digitaal vastleggen.
• Administratieve Organisatie.
Aan het eind van 2009 is gestart met
het actualiseren van het handboek
Administratieve Organisatie. De intentie
is dat eind 2011 alle processen geactu-
aliseerd zijn.
10
14.1.1
14.1.2
14.1.3
14.1.4
14.2.1
14.2.2
14.2.3
14.2.4
14.3.1
14.3.2
14.4
14.5.1
15.5.2
14.5.3
14.5.4
14.6
referentie
115.041.106
5.035.757
30.609.400
5.459.144
156.145.407
711.270
95.300
18.500
54.000
879.070
175.000
2.117
177.117
160.378
173.558
943.534
349.828
39.835
1.506.755
2.049.200
160.917.927
111.394.698
3.859.004
16.504.159
5.430.852
137.188.713
930.00
158.099
18.500
0
1.106.599
175.000
0
175.000
0
189.439
0
960.370
241.338
1.391.147
18.424.499
158.285.958
2010
3112
2009
3112
activa
vaste activa
Materiële vaste activa
Onroerende en roerende zaken in exploitatie
Onroerende zaken verkocht onder voorwaarden
Onroerende en roerende zaken in ontwikkeling
Onroerende en roerende zaken ten dienste van exploitatie
Financiële vaste activa
Latente belastingvordering
Te vorderen BWS-subsidies
Deelneming
Overige
vlotte activa
Voorraden
Onroerende zaken bestemd voor verkoop
Voorraad materialen
onderhanden projecten
Vorderingen
Huurdebiteuren
Belastingen
Overige vorderingen
Overlopende activa
Liquide middelen
Totaal
balans per ultimovoor resultaatbestemming, in euro’s
Jaar
vers
lag
2010
bala
ns
per
ult
imo
•
129165
14.7.1
14.7.2
14.7.3
14.8.1
14.9.1
14.9.2
14.9.3
14.9.4
14.10.1
14.10.2
14.10.3
14.10.4
14.10.5
14.10.6
referentie
45
12.056.778
957.787
13.014.610
1.153.000
117.073.917
17.123.025
12.324
8.425
134.217.691
6.014.953
572.877
0
2.850.772
637.317
2.456.707
12.532.626
160.917.927
45
16.427.552
-4.370.773
12.056.824
5.866.000
118.923.848
11.635.275
8.770
11.044
130.578.937
2.874.834
140.992
471.936
3.173.286
888.182
2.235.037
9.784.197
158.285.958
2010
3112
2009
3112
passiva
Eigen vermogen
Kapitaal
Algemene reserve
Resultaat boekjaar
Voorzieningen
Voorziening onrendabele
toppen nieuwbouw
Langlopende schulden
Leningen kredietinstellingen
Terugkoopverplichting verkopen
onder voorwaarden
Waarborgsommen
Overige schulden
Kortlopende schulden
Schulden aan kredietinstellingen
Belastingen en premies
sociale verzekeringen
Te betalen vennootschapsbelasting
Schulden aan leveranciers
Overige schulden
Overige passiva
Totaal
Jaar
vers
lag
2010
win
st-
en v
erl
iesr
ekenin
g
•
11 winst- en verliesrekeningin euro’s
15.1
15.1.1
15.1.2
15.1.3
15.1.4
15.2
15.2.1
15.2.2
15.2.3
15.2.4
15.2.5
15.3
15.3.1
15.3.2
15.3.3
15.4
referentie
14.970.388
430.198
335.054
947.846
16.683.485
2.233.222
3.514.410
2.411.117
2.503.705
2.752.643
13.415.097
3.268.388
898.556
4.288
4.181.737
-3.278.893
-10.505
-968.293
957.787
14.518.048
411.920
0
779.598
15.709.567
2.134.596
6.093.190
2.030.014
2.763.095
2.409.520
15.430.414
279.153
1.028.190
6.636
4.429.751
-3.394.925
-3.115.773
1.255.000
-4.370.773
2010
2009
Bedrijfsopbrengsten
Huren
Vergoedingen
Verkoop onroerende zaken
Overige bedrijfsopbrengsten
Som der bedrijfsopbrengsten
Bedrijfslasten
Afschrijvingen op materiële vaste activa
Overige waardeverandering materiële vaste activa
Personeelslasten
Lasten onderhoud
Overige bedrijfslasten
Som der bedrijfslasten
Bedrijfsresultaat
Financiële baten en lasten
Rentebaten
Opbrengst financiële vaste activa en effecten
Rentelasten
Totaal financiële baten en lasten
Resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening
vóór vennootschapsbelasting
Vennootschapsbelasting
Resultaat na belastingen
131165
Jaar
vers
lag
2010
kass
troom
ove
rzic
ht
•
133165
12 kasstroomoverzicht
18.765
-7.377
11.388
956
-5.961
-5.005
86
-12.151
-12.065
10.000
-4.295
5.705
23
21.731
-7.609
14.122
1.102
-4.386
-3.284
448
-28.951
-28.503
10.000
-7.118
2.882
-14.783
14.808
330
2.999
628
-2.031
-2.763
-552
-2.031
956
0
-4.600
-1.361
0
86
0
-12.151
0
0
0
10.000
-4.295
0
15.471
0
5.488
773
-2.401
-2.504
-562
-2.142
1.102
0
-4.157
-229
435
13
0
-28.951
0
0
0
10.000
-7.118
0
2010
2009
Kasstroom uit operationele activiteiten
Ontvangsten van huurders
Ontvangsten van subsidiegevers
Ontvangsten Meerkeuzewoningen
Ontvangsten overige
Betalingen aan werknemers
Betalingen aan leveranciers onderhoud
Betalingen uit hoofde van zakelijke lasten
Betalingen overige
Kasstroom uit bedrijfsoperaties
Ontvangen interest
Ontvangen dividend
Betaalde interest
Betaalde winstbelasting
Kasstroom uit operationele activiteiten
Kasstroom uit investeringssactiviteiten
Desinvesteringen materiële vaste activa
Desinvesteringen financiële vaste activa
Desinvesteringen immateriële vaste activa
Investeringen materiële vaste activa
Investeringen financiële vaste activa
Investeringen immateriële vaste activa
Kasstroom uit investeringssactiviteiten
Kasstroom uit financieringsactiviteiten
Ontvangsten uit langlopende schulden (klim)
Ontvangsten uit langlopende schulden (nieuwe leningen)
Aflossing langlopende schulden
Aankopen/uitlotingen/verkopen effecten
Kasstroom uit financieringsactiviteiten
Mutatie geldmiddelen in het boekjaar
16.832
16.809
23
2.049
16.832
-14.783
18.424
-1.592
16.809
0
2.049
0
18.424
-1.592
2010
2009Specificatie mutatie geldmiddelen
Saldo ultimo boekjaar
Liquide middelen
Schulden aan kredietinstellingen (rekening courant)
Saldo primo boekjaar
Liquide middelen
Schulden aan kredietinstellingen (rekening courant)
Mutatie in het boekjaar
135165
Jaar
vers
lag
2010
waard
eri
ngsg
rondsl
agen
•
waarderingsgrondslagen13
13.1
algemene grondslagen
Regelgeving
De jaarverslaggeving door toegelaten in-
stellingen volkshuisvesting dient te voldoen
aan de eisen zoals deze zijn geformuleerd in
het Besluit beheer sociale huursector. In dit
besluit wordt BW2 Titel 9 voorgeschreven
behoudens enkele uitzonderingen van spe-
cifieke aard. Voor verslagjaren vanaf 2005
is door de Raad voor de Jaarverslaggeving
de definitieve Richtlijn 645 Toegelaten Instel-
lingen Volkshuisvesting uitgegeven. In deze
richtlijn zijn onder meer specifieke modellen
voor de balans en de winst-en-verliesre-
kening opgenomen en zijn voor de sector
specifieke presentatie, waarderings- en ver-
slaggevingvoorschriften geformuleerd.
Met ingang van het boekjaar 2012 zullen er
gewijzigde verslaggevingsrichtlijnen (RJ 645)
van toepassing zijn voor woningcorporaties.
Door de regelgevende instanties is geadvi-
seerd om deze regelgeving met ingang van
het boekjaar 2011 al toe te passen. In 2011
zal worden bezien op welke wijze de nieuwe
RJ 645 richtlijn moet worden toegepast.
Toelichtingen op posten in de balans, winst-
en-verliesrekening worden in de jaarrekening
genummerd.
Vergelijking met voorgaand jaar
De gehanteerde grondslagen van waarde-
ring en resultaatbepaling zijn ongewijzigd
gebleven ten opzicht van het vorig jaar.
Om de cijfers van 2010 te kunnen vergelijken
met de cijfers van 2009, zijn daar waar nodig
de cijfers van 2009 gereclassificeerd.
Verwerking integrale belastingplicht
vanaf 1 januari 2008
Toegelaten instellingen volkshuisvesting zijn
met ingang van 1 januari 2008 integraal
belastingplichtig voor de vennootschapsbe-
lasting. Voor de integrale fiscale openings-
balans per 1 januari 2008 gelden specifieke
fiscale waarderingsregels. Woningstichting
Leusden heeft hiertoe de vaststellingsover-
eenkomst met de Belastingdienst onder-
tekend waarin deze waarderingsregels zijn
uitgewerkt. Voor het verschil tussen de
waardering op de fiscale balans (fiscale
boekwaarde) en de waardering op de com-
merciële balans (commerciële boekwaarde)
wordt een belastinglatentie gevormd indien
en voor zover er sprake is van verrekenbare
tijdelijke verschillen. Een actieve belastingla-
tentie wordt gevormd in het geval dat de
commerciële waardering van een actief post
lager is dan de fiscale waardering of van een
passiefpost hoger is dan de fiscale waarde-
ring, een passieve latentie in het omgekeerde
geval. De actieve latentie wordt gevormd tot
het bedrag waarvan het waarschijnlijk is dat
er fiscale winst beschikbaar zal zijn voor ver-
rekening.
Door Woningstichting Leusden zijn de op 1
januari 2008 te waarderen belastinglaten-
ties en de mutaties gedurende 2008 in de
belastinglatenties via het resultaat 2008 ver-
antwoord. De vrijval van de belastinglatentie
wordt jaarlijks via het resultaat verantwoord.
De verwerkte vennootschapsbelasting in de
winst- en verliesrekening over 2009 en 2010
worden gespecificeerd naar acute belas-
tinglast en mutaties in de belastinglatentie
(ref. 14.2.1).
Definitieve aangifte over 2008 heeft in 2010
plaatsgevonden. De aangifte over 2009 is in
concept klaar. De uitkomsten van de aan-
giften 2008 en 2009 zijn tevens gebruikt
om de uitkomst van de aangifte over 2010
zo goed mogelijk te ramen. De aangifte
over 2008 is door de belastingdienst nog
niet vastgesteld. De werkelijke uitkomsten
kunnen daarom nog gaan afwijken. Het
verschil tussen de bedragen voor de ven-
nootschapsbelasting die zijn meegenomen
in de resultaten over 2008 en 2009 en de
aangiften over 2008 en 2009 zijn meegeno-
men in het resultaat over 2010.
13.2
grondslagen voor de waarde-
ring van activa en passiva
13.21
Algemeen
Voor zover niet anders is aangegeven wor-
den activa en passiva gewaardeerd op no-
minale waarde. Hierbij wordt op vorderingen,
13.22
Verwerking verplichtingen
In de jaarrekening worden naast juridisch
afdwingbare verplichtingen tevens feitelijke
verplichtingen verwerkt die kunnen worden
gekwalificeerd als intern geformaliseerd en
extern gecommuniceerd. Hiervan is sprake
wanneer uitingen namens de corporatie zijn
gedaan richting huurders, gemeenten en
overige stakeholders aangaande verplich-
tingen inzake toekomstige herstructuringen
13.23
Materiële vaste activa
Onroerende en roerende zaken in exploitatie
Verkrijgingsprijs
De woningen met daarbij behorende instal-
laties en aanpassingen zijn gewaardeerd te-
gen historische kostprijs verminderd met de
daarop toegepaste annuïtaire afschrijvingen
bepaald op basis van de verwachte econo-
mische levensduur.
De oorspronkelijke investeringen in com-
plexen worden gewaardeerd tegen verkrij-
gings- of vervaardigingsprijs onder aftrek van
cumulatieve afschrijvingen en (naar verwach-
ting duurzame) bijzondere waardeverminde-
ringen.
De verkrijgings- of vervaardigingsprijs wordt
bepaald als de som van alle direct toe te re-
kenen uitgaven, eventueel vermeerderd met
na-investeringen. Tevens worden hierbij de
rente tijdens de bouw op vreemd vermogen
en direct toerekenbare interne kosten alsme-
de transactiekosten geactiveerd. Voor zover
verkregen subsidies kwalificeren als investe-
ringssubsidie worden deze in mindering ge-
indien dit noodzakelijk is, een voorziening
wegens mogelijke oninbaarheid in mindering
gebracht
en toekomstige nieuwbouwprojecten. Een
feitelijke verplichting is gekoppeld aan het
besluitvormingsproces van de woningstich-
ting rondom projectontwikkeling en herstruc-
turering.
Van een feitelijke verplichting is sprake indien
de formalisering van de definitieve ontwerp-
fase en afgeleid het aanvragen van de bouw-
vergunning heeft plaatsgevonden.
bracht op de verkrijgings- of vervaardigings-
prijs. De geactiveerde rente wordt berekend
tegen de gemiddelde rentevoet over het to-
tale vreemde vermogen exclusief de leningen
die specifiek voor de onroerende zaken zijn
aangetrokken. Voor onroerende zaken waar-
voor specifieke financiering is aangetrokken
wordt de interestvoet van deze specifieke
financiering gehanteerd.
Uitgaven na eerste verwerking (de zogeheten
na-investeringen) die leiden tot een waarde-
verhoging van het actief worden aangemerkt
als activeerbare kosten van vernieuwing.
Uitgaven die betrekking hebben op toekom-
stige herstructureringen, waarvan de feitelijke
verplichtingen dan wel de in rechte afdwing-
bare verplichtingen zijn aangegaan worden
in de waardering betrokken. Herstructurering
onderscheidt zich van renovatie door het
verbeteren of vergroten van de oorspronke-
lijke capaciteit.
De lasten van onderhoud waaronder reno-
vatie onderscheiden zich van activeerbare
kosten door het feit dat er geen sprake is
van een waardeverhoging van het actief. De
lasten van onderhoud worden direct in het
resultaat verantwoord.
Complex-indeling
Complexen worden gedefinieerd op basis
van groepen van gelijksoortige activa (kas-
stroomgenererende eenheid). Deze worden
gedefinieerd op basis van onderkende pro-
ductmarktcombinaties. De indeling is deels
bepaald door samenvoeging van oudere
complexen en deels door rekening te hou-
den met bestaande product-marktcombina-
ties. Complexen bestaande uit eengezins-
en meergezinswoningen/appartementen zijn
opgesplitst in afzonderlijke subcomplexen.
Verder zijn er specifieke HAT-complexen ge-
vormd. Aansluiting is daarbij gezocht bij de
differentiatie in het huur- en onderhoudsbe-
leid en levensduurschattingen.
Reële waarde en bijzondere
waardeverminderingen
Jaarlijks vindt toetsing plaats van de boek-
waarde en reële waarde. De toetsing ge-
schiedt op complexniveau.
Een bijzonder waardeverminderingsverlies is
het bedrag waarmee de boekwaarde de re-
ele waarde duurzaam overschrijdt. Van duur-
zaamheid is sprake wanneer de verwachte
reële waarde gedurende een periode van ten
minste vijf jaar lager is dan de boekwaarde.
De reële waarde wordt afhankelijk gesteld
van de voorgenomen bestemming van com-
plexen. De reële waarde van de onroerende
zaken in exploitatie bestemd voor de verhuur
is de bedrijfswaarde. De onroerende zaken
kunnen voor langere of kortere termijn voor
verhuur worden aangehouden.
Indien wordt vastgesteld dat een in het ver-
leden verantwoorde bijzondere waardever-
mindering niet meer bestaat of is afgenomen
wordt de toegenomen boekwaarde van de
desbetreffende activa niet hoger gesteld dan
de boekwaarde die bepaald zou zijn indien
geen bijzondere waardevermindering voor
het actief zou zijn verantwoord.
De bedrijfswaarde wordt gevormd door
de contante waarde van het saldo van de
kasstromen verbonden met de toekomstige
inkomsten en uitgaven over de geschatte
economische levensduur van de investerin-
gen. Daarbij wordt rekening gehouden met
de voorgenomen bestemming en aard van
het bezit. Onderscheid wordt gemaakt in
woningen bestemd voor de verhuur, wonin-
gen bestemd voor de verkoop op korte en
langere termijn en bedrijfsmatige onroerende
zaken.
De kasstroomprognoses zijn gebaseerd op
redelijke en onderbouwde veronderstellingen
die de beste schatting van de directie weer-
geven van de economische omstandighe-
den die van toepassing zullen zijn gedurende
de resterende levensduur van het actief. De
kasstromen zijn gebaseerd op de eind 2010
intern geformaliseerde meerjarenbegroting
en bestrijken een periode van 5 jaar behou-
dens de verwachte kosten van planmatig
onderhoud, erfpacht en overige contracten
met een werkingsduur van meer dan vijf
jaar. De kosten van planmatig onderhoud
worden gebaseerd op de in de meerjaren
onderhoudsbegroting onderkende cycli per
component. Voor latere jaren wordt uitge-
gaan van de verwachte gemiddelde groei-
voeten voor inflatie, huurstijging en rente
alsmede genormeerde lastenniveaus.
Uitgangspunten bedrijfswaarde
Bij de bedrijfswaardeberekening zijn de vol-
gende uitgangspunten gehanteerd:
• Verwachte huurverhoging in: ·
• Eerste jaar 2011: 1,3% (2010: 1,2%
Jaarlijkse huurontwikkeling vanaf 2012:
2,0% (2010: 2,0%),
• De onderhoudskosten zijn gebaseerd op
de meerjaren onderhoudsplanning per
complex.
• Over de laatste vier jaar van de exploitatie
van een complex wordt alleen klachten-
en mutatieonderhoud gerekend.
• De variabele lasten (inclusief belastingen,
dagelijks- en mutatieonderhoud) bedra-
gen € 1.648 per woning in het eerste jaar
(vorig jaar: € 1.583 per woning).
• Jaarlijkse lastenstijging van 2,5% (vorig
jaar: 2,0%).
137165
Jaar
vers
lag
2010
waard
eri
ngsg
rondsl
agen
•
• Disconteringsvoet 5,25% (vorig jaar: 6%).
• Huurderving 0,35%.
• De restwaarde van de grond en de sloop-
kosten van de complexen zijn gebaseerd
op reële schattingen.
• De resterende exploitatieperiode is mi-
nimaal 15 jaar, tenzij bekend is dat een
complex eerder gesloopt wordt.
De verwachte opbrengstwaarde van een ge-
deelte van de woningen van complex 1171
(Langenbeek) die aangemerkt zijn voor ver-
koop worden alleen voor de eerstkomende
vijf jaar op basis van de verwachte mutatie-
graad ingerekend. In de periode 2011 t/m
2015 wordt 1 woningverkoop per jaar ver-
wacht. Complex Brinkhorst/Bruinhorst (50
woningen) is eind 2009 ook bestemd voor
de definitieve verkoop.
Daarnaast is de verwachte opbrengstwaar-
de als gevolg van het verkoopprogramma
Meerkeuzewoning verwerkt. In de periode
2011 t/m 2014 wordt gemiddeld jaarlijks 35
woningverkopen verwacht. In 2015 gaat dit
aantal terug naar 15.
Gegeven het feit dat verkopen hoofdzakelijk
worden verricht in het kader van de finan-
ciering van onrendabele investeringen in
nieuwbouw worden deze verkopen voor een
periode van vijf jaar in de waardering betrok-
ken. Daarmee wordt recht gedaan aan het
voorwaardelijke karakter van de geoormerk-
te verkopen.
Bij de bepaling van de bedrijfswaarde werd tot
en met vorig jaar rekening gehouden met de
rentabiliteitswaardecorrectie van de bestaan-
de leningsportefeuille. De rentabiliteitswaarde-
correctie betreft het verschil tussen de con-
tante waarde van de verwachte kasstromen
uit hoofde van de leningen en de waardering
van deze posten op de balans. Met ingang
van 2010 wordt geen rekening meer gehou-
den met de rentabiliteitswaardecorrectie.
Onroerende zaken verkocht
onder voorwaarden
Onroerende zaken, die in het kader van de
‘Koopgarant’-regeling zijn overgedragen aan
een derde en waarvoor de woningstichting
een terugkoopplicht kent, worden aange-
merkt als financieringsconstructie. De betref-
fende onroerende zaken worden gewaar-
deerd tegen historische kostprijs onder aftrek
van cumulatieve afschrijvingen. Voor de in de
regeling overeengekomen overdrachtswaar-
de wordt aan de creditzijde van de balans
een terugkoopverplichting opgenomen.
De ‘Koopgarant’-regeling heeft de volgende
kenmerken:
• Verkoop vindt plaats door overdracht van
het recht van erfpacht die eeuwigdurend
tegen nihil is afgekocht.
• Het erfpachtrecht wordt verkocht con-
form de koopovereenkomst en gewaar-
deerd op de marktwaarde van de grond
en woning.
• Verkoopbedrag is de taxatiewaarde mi-
nus 25%.
• Woningstichting Leusden heeft een te-
rugkoopplicht.
• Mutatie van de taxatiewaarde bij terug-
koop wordt gedeeld door erfpachtlater
en erfpachthouder.
De op balansdatum opgetreden geschatte
waardemutatie van de woningen verkocht
onder voorwaarden wordt vermeld in de niet
in de balans opgenomen rechten en ver-
plichtingen.
In het geval van een waardestijging heeft
Woningstichting Leusden in de toekomst
een verplichting om de helft van de waar-
destijging te betalen. In het geval van een
waardedaling daalt het terugkoopbedrag
met 50% van de waardedaling. Het bij terug-
koop getaxeerde effect van door bewoner
aangebrachte woningverbeteringen wordt
door Woningstichting Leusden voor 100%
verrekend.
Onroerende en roerende zaken
in ontwikkeling
Dit betreffen complexen in aanbouw die wor-
den gewaardeerd tegen uitgaafprijzen en
toegerekende kosten van het werkapparaat
uit hoofde van voorbereiding, toezicht en
directievoering onder aftrek van een bijzon-
dere waardevermindering uit hoofde van te
dekken stichtingskosten. Bij de bepaling van
de bijzondere waardevermindering worden
de boekwaarde en de reële waarde van de
kasstroomgenererende eenheid waartoe de
13.24
Financiële vaste activa
Latente belastingvordering
Een voorziening voor latente belastingvor-
deringen en -verplichtingen wordt getroffen
met behulp van de verplichtingenmethode
voor tijdelijke verschillen tussen de boek-
waarde van activa en verplichtingen en hun
belastinggrondslag en ook wanneer er spra-
ke is van voorwaartse verrekenbare verlies-
compensatie. De berekening van de latente
belastingvorderingen en -verplichtingen ge-
schiedt tegen de op het einde van het ver-
slagjaar geldende belastingtarieven of tegen
de in komende jaren geldende tarieven, voor
zover reeds bij wet vastgesteld.
Latente belastingvorderingen en -verplichtin-
gen binnen dezelfde fiscale eenheid worden
alleen gesaldeerd indien Woningstichting
Leusden daartoe een afdwingbaar recht
heeft en het voornemen heeft om op netto-
basis af te rekenen.
Latente belastingvorderingen, met inbegrip
van die voortvloeiend uit voorwaartse ver-
liescompensatie, worden gewaardeerd in-
dien het waarschijnlijk is dat er fiscale winst
beschikbaar zal zijn waarmee verliezen kun-
nen worden gecompenseerd en verreke-
ningsmogelijkheden kunnen worden benut.
Belastinglatenties worden gewaardeerd op
basis van nominale waarde.
Latente belastingvorderingen zijn opgeno-
men onder de financiële vaste activa, latente
belastingverplichtingen zijn opgenomen on-
der de voorzieningen.
Te vorderen BWS-subsidies
Bij de regeling Besluit Woninggebonden
Subsidies wordt de jaarlijkse bijdrage vooraf
bepaald op basis van aannames ten aanzien
van de huurontwikkeling en van de ontwik-
keling van de exploitatielasten. De netto con-
tante waarde van de (calculatorische) nega-
tieve exploitatieresultaten is verantwoord als
te vorderen BWS-subsidies. Deze subsidies
worden uitbetaald in jaarlijks gelijkblijvende
bedragen, maximaal in 30 jaar.
Deelnemingen
Deelnemingen met verwaarloosbare bete-
kenis voor het geheel worden gewaardeerd
tegen verkrijgingsprijs of, indien hiertoe aan-
leiding bestaat, een lagere waarde. Verwaar-
loosbare betekenis wordt geacht aanwezig
te zijn indien er géén feitelijke bedrijfsactivi-
teiten in de deelneming plaatsvinden.
139165
Jaar
vers
lag
2010
waard
eri
ngsg
rondsl
agen
•
onroerende zaken gaan behoren betrokken.
Voorts wordt rente tijdens de bouw toege-
rekend. De geactiveerde rente wordt bere-
kend tegen de gemiddelde rentevoet over
het totale vreemde vermogen. Voor onroe-
rende zaken waarvoor specifieke financie-
ring is aangetrokken wordt de interestvoet
van deze specifieke financiering gehanteerd.
Indien de bijzondere waardevermindering
hoger is dan de waarde van de onroerende
zaken in ontwikkeling, dan wordt de onroe-
rende zaak op nihil gewaardeerd en wordt
een voorziening aan de creditzijde van de
balans opgenomen.
Afschrijving vindt eerst plaats nadat de
betreffende complexen in exploitatie zijn ge-
nomen.
Onroerende en roerende zaken
ten dienste van de exploitatie
Deze activa zijn gewaardeerd tegen aan-
schafwaarde verminderd met annuïtaire
afschrijvingen op basis van de verwachte
economische levensduur.
13.25
Voorraden
Onroerende zaken
bestemd voor verkoop
Deze vlottende activa wordt gewaardeerd
tegen aanschafwaarde.
13.28
Vorderingen
Onroerende zaken bestemd voor
verkoop
Waardering geschiedt tegen nominale waar-
de, rekening houdend met een voorziening
voor mogelijke oninbaarheid.
13.29
Liquide middelen
Liquide middelen bestaan uit kas, bankte-
goeden en deposito’s met een looptijd kor-
ter dan twaalf maanden. Rekening courant-
13.210
Voorzieningen
Voorziening onrendabele toppen
Verwachte verliezen als gevolg van onren-
dabele investeringen nieuwbouw worden
als bijzondere waardeverandering in minde-
ring gebracht op de boekwaarde van het
complex waartoe de investeringen gaan
behoren. Indien en voor zover de verwachte
schulden bij banken zijn opgenomen onder
schulden aan kredietinstellingen onder kort-
lopende schulden.
verliezen de boekwaarde van het betreffende
complex overtreffen wordt voor dit meerdere
een voorziening gevormd. Onder verwachte
verliezen wordt in dit verband verstaan de
geraamde stichtingskosten minus de be-
drijfswaarde.
13.26
Voorraad materialen
De voorraad materialen wordt gewaardeerd
tegen vaste verrekenprijzen of lagere directe
opbrengstwaarde.
13.27
Onderhanden projecten
De onderhanden projecten (onroerende za-
ken verkocht in aanbouw) in opdracht van
derden worden gewaardeerd tegen de ge-
realiseerde projectkosten vermeerderd met
de toegerekende winst en verminderd met
verwachte verliezen en gedeclareerde termij-
nen. Indien het resultaat op een onderhanden
project niet op betrouwbare wijze kan worden
ingeschat, wordt geen winst toegerekend. De
projectkosten omvatten de direct op het pro-
ject betrekking hebbende kosten, de kosten
die toerekenbaar zijn aan projectactiviteiten in
het algemeen en toewijsbaar zijn aan het pro-
ject en andere kosten die contractueel aan de
Huurdebiteuren
Waardering geschiedt tegen nominale waar-
de rekening houdend met een voorziening
voor mogelijke oninbaarheid gebaseerd op
een dynamische benadering.
opdrachtgever kunnen worden toegerekend.
In de onderhanden projecten zijn tevens be-
grepen de uit projectontwikkeling voortko-
mende projecten indien en voor zover voor
eenheden van het project voor of tijdens de
constructie een onvoorwaardelijke verkoop-
overeenkomst is afgesloten.
Onderhanden projecten waarvan het saldo
een debetstand vertoont, worden gepresen-
teerd onder de vlottende activa. Onderhan-
den projecten waarvan het saldo een credit-
stand vertoont, worden gepresenteerd onder
de kortlopende schulden.
13.211
Langlopende schulden
Algemeen
Langlopende schulden worden gewaardeerd
tegen de nominale waarde. De aflossings-
verplichting voor het komend jaar van de
langlopende schulden is opgenomen onder
de kortlopende schulden.
Leningen kredietinstellingen
De leningen kredietinstellingen betreffen an-
nuïtaire en fixeleningen.
Terugkoopverplichting verkopen
onder voorwaarden
In het kader van de verkoop van wonin-
gen volgens de ‘Koopgarant’-regeling heeft
Woningstichting Leusden een terugkoop-
verplichting. De terugkoopverplichting is ge-
waardeerd op de overdrachtswaarde op het
moment van verkoop. De overdrachtswaar-
de is 75% van de getaxeerde waarde.
141165
Jaar
vers
lag
2010
waard
eri
ngsg
rondsl
agen
•
13.32
Huren
De jaarlijkse huurverhoging is van overheids-
wege gebonden aan een maximum. Voor het
verslagjaar 2010 bedroeg dit maximumper-
centage 1,2% voor de woningen onder de
vrije sector grens. De opbrengsten uit hoofde
van huur voortvloeiend uit contracten waar
13.3
grondslagen voor bepaling
van het resultaat
13.31
Algemeen
Het resultaat wordt bepaald als verschil tus-
sen de opbrengstwaarde van de geleverde
prestaties en de kosten en andere lasten over
het jaar. De resultaten op transacties worden
verantwoord in het jaar waarin zij zijn gereali-
seerd; verliezen zodra zij voorzienbaar zijn.
Opbrengstverantwoording
Opbrengsten uit de levering van goederen
worden verwerkt zodra alle belangrijke rech-
ten en risico’s met betrekking tot de eigen-
dom van de goederen zijn overgedragen aan
de koper.
Opbrengsten uit de levering van diensten ge-
schieden naar rato van de geleverde presta-
ties, gebaseerd op de verrichte diensten tot
Huurvast en Huurzeker geldt worden aan-
gemerkt als zijnde gerealiseerd in het jaar
van opeisbaarheid daar bij tussentijdse be-
eindiging van het huurcontract geen terug-
betalingsverplichting geldt.
aan de balansdatum in verhouding tot de in
totaal te verrichten diensten.
Bijzondere posten
Bijzondere posten zijn baten of lasten die
behoren tot de gewone bedrijfsuitoefening,
maar op grond van de aard, omvang of
het incidentele karakter afzonderlijk worden
toegelicht, teneinde een goed inzicht te ge-
ven in het resultaat uit gewone bedrijfsuit-
oefening van de corporatie en met name de
ontwikkeling daarin.
Bijzondere posten worden met het oog op
de analyse en de vergelijkbaarheid van de
resultaten zoveel als mogelijk naar aard en
omvang afzonderlijk en ongesaldeerd toege-
licht.
13.33
Verkoop onroerende zaken
De post verkopen onroerende zaken betreft
het saldo van de behaalde verkoopopbrengst
minus de gemaakte direct toerekenbare ver-
koopkosten. Winsten worden verantwoord
in het jaar van levering (passeren transport-
akte).
De opbrengst uit woningen verkocht onder
voorwaarden (‘Koopgarant’-regeling) wor-
den niet verantwoord als verkoopopbrengst
daar de belangrijkste economische rechten
13.34
Afschrijvingen
De afschrijvingen op materiële vaste activa
worden gebaseerd op basis van de verkrij-
ging- of vervaardigingprijs. Afschrijvingen
vinden plaats volgens de annuïtaire metho-
de (vaste activa) dan wel lineaire methode
13.36
Pensioenen
De woningstichting heeft een pensioenrege-
ling bij het bedrijfstakpensioenfonds SPW.
Deze regeling betreft een toegezegd pensi-
oenregeling. Hierbij is een pensioen toege-
zegd aan personeel op de pensioengerech-
tigde leeftijd, afhankelijk van leeftijd, salaris
en dienstjaren. Deze toegezegde pensioen-
regeling is verwerkt als zou sprake zijn van
een toegezegde bijdrageregeling.
Voor de pensioenregeling betaalt de woning-
stichting op verplichte, contractuele of vrijwil-
lige basis premies aan het pensioenfonds.
13.35
De overige waardeveranderingen worden
gebaseerd op de waardering van de betref-
fende activaposten. De onder deze post ver-
antwoorde bedragen hebben betrekking op
een afboeking dan wel een terugneming van
niet zijn overgedragen aan de koper. De ge-
garandeerde terugkoopverplichting wordt
opgenomen onder de post langlopende
schulden, terugkoopverplichting verkopen
onder voorwaarden. Deze verplichting is
gewaardeerd tegen de verkoopwaarde op
transactiemoment. Op balansdatum be-
staande ongerealiseerde geschatte voor-
waardelijke waardestijgingen worden toe-
gelicht in de niet in de balans opgenomen
rechten en verplichtingen.
(overige activa) op basis van de geschatte
economische levensduur. Met een mogelijke
restwaarde wordt geen rekening gehouden.
Op grond wordt niet afgeschreven.
Overige waardeveranderingen materiële vaste activa
een bijzondere waardevermindering. Deze
bijzondere waardevermindering ontstaat
door een jaarlijkse toets van de reële waarde
ten opzichte van de waarde gebaseerd op
de boekwaarde.
Behalve de betaling van deze premies, heeft
de woningstichting geen verdere verplichtin-
gen uit hoofde van de pensioenregeling. De
woningstichting heeft in geval van een tekort
bij het fonds geen verplichting tot het vol-
doen van aanvullende bijdragen anders dan
hogere toekomstige premies. De premies
worden verantwoord als personeelskosten
als deze verschuldigd zijn. Vooruitbetaalde
premies worden verantwoord als overlopen-
de activa indien deze tot een terugstorting
leiden of tot een vermindering van toekom-
stige betalingen.
143165
Jaar
vers
lag
2010
waard
eri
ngsg
rondsl
agen
•
13.37
Lasten onderhoud
Onder deze post worden alle direct aan het
verslagjaar toe te rekenen kosten van onder-
houd verantwoord. Van toerekenbaarheid is
sprake als de daadwerkelijke werkzaamheden
in het verslagjaar hebben plaatsgevonden. De
lasten van onderhoud onderscheiden zich van
activeerbare kosten door het feit dat er geen
sprake is van een waardeverhoging van het
actief.
13.38
Overige bedrijfslasten
De overige bedrijfslasten worden toegerekend
aan het verslagjaar waarop zij betrekking heb-
ben.
13.39
Rentebaten en rentelasten
Rentebaten en rentelasten worden tijdseven-
redig verwerkt, rekening houdend met de ef-
fectieve rentevoet van de betreffende activa
en passiva. Bij de verwerking van de rente-
lasten wordt rekening gehouden met de ver-
antwoorde transactiekosten op de ontvan-
gen leningen.
Rentelasten worden geactiveerd voor kwa-
lificerende activa gedurende de periode van
vervaardiging van een actief, indien het een
aanmerkelijke hoeveelheid tijd vergt om het
actief gebruiksklaar of verkoopklaar te ma-
ken. De te activeren rente wordt berekend
op basis van de verschuldigde rente over
specifiek voor de vervaardiging opgenomen
leningen en van de gewogen rentevoet van
leningen die niet specifiek aan de vervaar-
diging van het actief zijn toe te rekenen, in
verhouding tot de uitgaven en periode van
vervaardiging.
13.310
Financiële instrumenten
Binnen het treasurybeleid van de woning-
stichting dient het gebruik van financiële in-
strumenten ter beperking van renterisico’s.
13.4
belangriJke inschattingen
ten aanzien van waardering
en resultaatbepaling
De jaarrekening wordt overeenkomstig BW2
Titel 9 opgesteld. Het management dient
daartoe bepaalde veronderstellingen en
schattingen te maken die van invloed zijn op
de waardering van activa en verplichtingen,
op de resultaatbepaling en de rapportage van
voorwaardelijke activa en verplichtingen.
De volgende waarderingsgrondslagen zijn
naar de mening van het management het
13.311
Valuta- en renterisico
Valutarisico
De woningstichting is alleen werkzaam in
Nederland en loopt geen valutarisico.
Renterisico
Woningstichting Leusden loopt renterisico
over de rentedragende vorderingen (met
name onder financiële vaste activa en liquide
middelen) en rentedragende langlopende en
kortlopende schulden (waaronder schulden
aan kredietinstellingen). Voor vorderingen en
schulden met variabele renteafspraken loopt
de woningstichting risico ten aanzien van
toekomstige kasstromen, met betrekking tot
Financiële instrumenten worden verantwoord
onder de niet uit de balans blijkende rechten
en verplichtingen. De kostprijs van de finan-
ciële instrumenten werden tot en met 2009
direct ten laste van het resultaat gebracht in
het jaar waarin zij worden verkregen.
Eventuele hier uit voortvloeiende renteresul-
taten worden rechtstreeks ten laste van het
resultaat gebracht. Met ingang van 2010
de kosten van financiële instrumenten geac-
tiveerd en komen ten laste van het resultaat
in de perioden waar ze betrekking op hebben.
vastrentende vorderingen en schulden loopt
de woningstichting risico over de marktwaar-
de. Met betrekking tot de vorderingen wor-
den geen financiële derivaten met betrekking
tot renterisico gecontracteerd.
Kredietrisico
Woningstichting Leusden heeft geen signifi-
cante concentraties van kredietrisico.
Derivaten
Zie de alinea bij financiële instrumenten.
13.41
Onroerende en roerende zaken in exploitatie
worden gewaardeerd tegen verkrijgingsprijs-
of vervaardigingsprijs onder aftrek van cumu-
latieve afschrijvingen en (naar verwachting
duurzame) bijzondere waardeverminderin-
gen. Een bijzonder waardeverminderingsver-
lies is het bedrag waarmee de boekwaarde
de reële waarde duurzaam overschrijdt. Van
duurzaamheid is sprake wanneer de ver-
Materiële vaste activa, minimum waarderingsregel
wachte reële waarde gedurende een periode
van ten minste vijf jaar lager is dan de boek-
waarde. De reële waarde wordt afhankelijk
gesteld van de voorgenomen bestemming
van complexen. De reële waarde van de on-
roerende zaken in exploitatie bestemd voor
de verhuur is de bedrijfswaarde. De onroe-
rende zaken kunnen voor langere of kortere
termijn voor verhuur worden aangehouden.
meest kritisch voor het weergeven van de fi-
nanciële positie en vereisen een subjectieve of
complexe beoordeling van het management:
• Materiële vaste activa, minimum waarde-
ringsregel.
• Timing en verwerking van onrendabele
investeringen nieuwbouw en herstructu-
rering.
• Vennootschapsbelasting.
145165
Jaar
vers
lag
2010
waard
eri
ngsg
rondsl
agen
•
13.42
In de jaarrekening worden naast juridisch
afdwingbare verplichtingen tevens feitelijke
verplichtingen verwerkt die kunnen worden
gekwalificeerd als ‘intern geformaliseerd en
extern gecommuniceerd’. Hiervan is sprake
wanneer uitingen namens de corporatie zijn
gedaan richting huurders, gemeenten en
overige stakeholders aangaande verplichtin-
gen inzake toekomstige herstructureringen
en toekomstige nieuwbouwprojecten. Een
feitelijke verplichting is gekoppeld aan het
besluitvormingsproces van de corporatie
rondom projectontwikkeling en herstructure-
Timing en verwerking van onrendabele investeringen nieuwbouw/herstructurering
ring. Van een feitelijke verplichting is sprake
indien de formalisering van de definitief ont-
werp fase en afgeleid het aanvragen van de
bouwvergunning heeft plaatsgevonden.
De aannames gedaan bij de financiële im-
pact van bovengenoemde feitelijke verplich-
tingen kunnen afwijken bij daadwerkelijke
realisatie van de projecten. Planvorming kan
ondermeer wijzigingen in de tijd ondergaan
door bewegingen in het prijsniveau van le-
veranciers, wettelijke procedures en aanpas-
singen in de voorgenomen bouwproductie.
De uitgangspunten van de reële waarde zijn
deels afhankelijk van de interne beleidsvoor-
nemens van Woningstichting Leusden. Deze
beleidsvoornemens komen ondermeer tot
uitdrukking in het strategisch voorraadbe-
heer waarbij eigen keuzes worden gemaakt
ten aanzien van verhuur of verkoop, levens-
duur, kwaliteit- en huurniveaus. Voor zover
mogelijk hanteert Woningstichting Leusden
binnen de sector gangbare uitgangspunten.
13.43
Vennootschapsbelasting
Woningstichting Leusden is vanaf 1 janu-
ari 2006 belastingplichtig voor de vennoot-
schapsbelasting geworden. Voor de periode
1 januari 2006 tot en met 31 december 2007
geldt een vaststellingovereenkomst met de
belastingdienst, vanaf 1 januari 2008 is sprake
van integrale belastingheffing. Vanaf 2008 is
de door Woningstichting Leusden onderte-
kende Vaststellingsovereenkomst-2 van toe-
passing. Rondom de definitieve uitwerking
van bovenstaande bestaan nog een aantal
onzekerheden, mogelijke interpretatieverschil-
len en is continu sprake van voortschrijdend
inzicht met mogelijk materiële consequenties.
Woningstichting Leusden volgt de ontwikke-
lingen op de voet en betrekt deze bij de be-
paling van de fiscale positie in de balans en
resultatenrekening.
Voor de vennootschapsbelasting is Woning-
stichting Leusden een fiscale eenheid aange-
gaan met Leusden Holding BV en Leusden
Vastgoed BV aan gegaan met ingang van 1
januari 2008.
13.5
Het kasstroomoverzicht is opgesteld volgens
de directe methode. Bij deze methode worden
de ontvangsten en betalingen uit operationele
activiteiten gerubriceerd naar de belangrijk-
ste te onderscheiden categorieën, zoals ont-
vangsten van huurders, betalingen aan leve-
ranciers en betalingen aan werknemers. De
liquiditeitspositie in het kasstroomoverzicht
bestaat uit de liquide middelen onder aftrek
van bankkredieten. In het kasstroomoverzicht
wordt onderscheid gemaakt tussen operatio-
nele, investerings- en financieringsactiviteiten.
De kasstromen uit hoofde van de financiering
zijn gesplitst in kasstromen met betrekking tot
mutaties in de hoofdsom (opgenomen onder
financieringsactiviteiten) en betaalde interest
(opgenomen onder operationele activiteiten).
De investeringen in materiële vaste activa wor-
den opgenomen onder aftrek van de onder
overige schulden voorkomende verplichtingen.
grondslag kasstroomoverzicht
14 toelichting op de balansActiva
materiële
activa
167.128.564
0
-12.905.015
-17.034.836
137.188.713
29.980.638
-115.984
16.038
0
-2.233.736
-4.333.970
819.560
-462.852
0
0
-5.866.000
1.153.000
18.956.693
196.530.365
0
-21.132.425
-19.252.534
156.145.406
14.1.4
onroerende
en roerende
zaken ten
dienste van
de exploitatie
6.244.816
0
0
-813.963
5.430.852
153.841
0
0
0
-125.550
0
0
0
0
0
28.292
6.398.657
0
0
-939.513
5.459.144
14.1.3
onroerende
en roerende
zaken in
ontwikkeling
18.744.793
0
-2.240.633
0
16.504.159
29.632.192
0
0
0
0
-3.918.03
36.941
-11.836.105
4.903.247
0
-5.866.000
1.153.000
14.105.240
36.540.880
0
-5.931.480
0
30.609.400
14.1.2
onroerende
zaken
verkocht
onder
voorwaarden
4.728.085
0
-381.979
-487.102
3.589.004
49.000
0
0
0
-85.920
0
1.451.032
0
-237.360
1.176.752
6.228.117
0
-381.979
-810.382
5.035.757
14.1.1
onroerende
en roerende
zaken in
exploitatie
137.410.871
0
-10.282.403
-15.733.771
111.394.697
145.604
-115.984
16.038
0
-2.022.267
-415.935
782.619
9.922.220
-4.903.247
237.360
3.646.409
147.362.711
0
-14.818.966
17.502.639
115.041.106
referentie
Stand primo 2010
Aanschafwaarde
Herwaarderingen
Cumulatieve waardeverminderingen
Cumulatieve afschrijvingen
Boekwaarde
Mutaties 2010
Investeringen
Desinvesteringen
-aanschafwaarde
-cumulatieve afschrijving
Herwaardering
Afschrijvingen
Waardeverminderingen
Terugneming van waardeverminderingen
Overboekingen
-aanschafwaarde
-waardevermindering
-cumulatieve afschrijving
Voorziening onrendabel nieuwbouw
-vrijval
-dotatie
Totaal mutaties
Stand ulimo 2010
Aanschafwaarde
Herwaarderingen
Cumulatieve waardeverminderingen
Cumulatieve afschrijvingen
Boekwaarde
14.1
materiële vaste activa
147165
Jaar
vers
lag
2010
toelich
ting o
p d
e b
ala
ns
•
totaal
14.11
Afschrijvingstermijnen
De afschrijvingstermijnen luiden als volgt:
• Grond geen afschrijvingen
• Stichtingskosten 40 tot 50 jaar
• Centrale verwarming/boiler 15 tot 20 jaar
• Isolatieglas 20 tot 25 jaar
• Kantoor 40 jaar
• Inventaris 3 tot 10 jaar
14.12
Geactiveerde rente
In het boekjaar werd ter zake van onroe-
rende zaken in ontwikkeling een bedrag ad
€ 626.939 aan bouwrente geactiveerd. Bij
14.13
Marktwaarde woningen
In de post onroerende zaken zijn 2.588 wo-
ningen opgenomen. De geschatte markt-
14.14
Verzekering
De activa zijn verzekerd tegen schade door
brand, storm en vliegtuig. Het bedrag wordt
jaarlijks aangepast conform het indexcijfer voor
gebouwen dat gebaseerd is op de door het
14.15
Financiering onroerend goed
Het onroerend goed is nagenoeg in zijn ge-
heel gefinancierd of met kapitaalmarktlenin-
14.16
Actuele waarde
De actuele waarde van de onroerende en
roerende zaken in exploitatie gebaseerd op
reële waarde bedraagt ultimo 2010 € 149,5
mln. Ultimo 2009 was de reële waarde
€ 138,2 mln. De bedrijfswaarde is in 2010
t.o.v. 2009 met € 11,3 mln. gestegen.
Deze stijging is het gevolg van een toename
van het aantal woningen. Tegenover de ver-
koop van 34 woningen (minus € 1,9 mln.)
stond de ingebruikname van 60 nieuwbouw-
niet-specifiek gefinancierde nieuwbouw-
projecten werd een gemiddelde rentevoet
gehanteerd van 4,090%.
waarde van deze woningen in onverhuurde
staat bedraagt circa € 544 mln.
Centraal Bureau voor Statistiek vastgestelde
prijsindexcijfer van bouwkosten. Het vastgoed
is verzekerd voor de herbouwwaarde waarbij
onderverzekering is uitgesloten.
gen onder WSW-garantie. Er zijn geen hypo-
thecaire zekerheden afgegeven.
woningen (+ € 6,2 mln.), per saldo een toe-
name van 26 woningen. De aanpassingen
van de parameters had per saldo ook een
positief resultaat van € 8,4 mln. De rekenren-
te is in 2010 verlaagd van 6% naar 5,25%,
maar hier stond tegenover dat de inflatiecij-
fers van de kosten in 2010 in de meeste ge-
vallen werden verhoogd van 2% naar 2,5%.
De overige effecten in de mutatie van de be-
drijfswaarde bedroegen € 1,4 mln. negatief.
149165
Jaar
vers
lag
2010
toelich
ting o
p d
e b
ala
ns
•
14.17
Woningstichting Leusden waardeert de via
Koopgarant verkochte woningen tegen his-
torische kosten. De verplichting uit hoofde
van deze transacties worden gewaardeerd
tegen de terugkoopwaarde (verkoop minus
korting) en er wordt geen resultaat geno-
men op de verkochte woningen. Volgens de
nieuwe richtlijn 645 is deze verwerking niet
langer toegestaan en dienen zowel de ver-
kochte woningen als de verplichting tegen
actuele (verkoopwaarde) gewaardeerd te
14.18
In de onroerende zaken in ontwikkeling zijn
35 appartementen Apollovlinder opgenomen
welke te koop worden aangeboden. Alle wo-
ningen die niet verkocht worden, zullen mo-
gelijk na oplevering worden verhuurd. Twee
van deze woningen zijn ultimo 2010 verkocht.
Het investeringsbedrag van deze woningen is
14.2
Financiële vaste activa
worden. Voor Woningstichting Leusden zou
dit leiden tot een resultaat van circa € 12
miljoen. Voor het boekjaar 2010 is nog een
consistente gedragslijn met voorgaande ja-
ren gevolgd.
In 2011 zullen de gevolgen van de nieuwe
regelgeving worden beoordeeld en zal de
waardering van onder meer de woningen
verkocht onder voorwaarden worden aange-
past alsmede de presentatie.
onder ‘onderhanden projecten’ verantwoord.
Ook is ultimo 2010 de grond inzake 20
appartementen ’t Zicht aangekocht. Deze
appartementen worden te koop aangebo-
den. De appartementen welke niet verkocht
worden, zullen mogelijk na oplevering worden
verhuurd.
930.000
0
176.243
42.487
711.270
158.099
4.288
-67.081
-5
95.300
1.085.000
0
155.000
0
930.000
220.106
6.636
-68.643
0
158.099
2010
2009
14.21 Latente belastingvordering
Saldo begin boekjaar
Bij: ontstane verschillen in het boekjaar
Af: Verrekende verschillen in het boekjaar
Af: Verrekende verschillen 2008 en 2009
Saldo einde boekjaar
14.22 Te vorderen BWS-subsidies
Saldo begin boekjaar
Bij: Rente boekjaar
Af: Ontvangsten in boekjaar
Af: Afboeking klein verschil
Saldo einde boekjaar
In het boekjaar 2008 is een latentie ontstaan als gevolg
van de lagere fiscale waardering van de leningen dan
commercieel per 1 januari 2008. Het waarderingsver-
schil wordt over de gemiddelde looptijd van de leningen
(8 jaren) verrekend.
Betreft de contante waarde van nog te ontvangen bijdra-
gen. De maximale uitbetalingstermijn is 30 jaar.
Onroerende zaken verkocht onder voorwaarden
Onroerende zaken in ontwikkeling
18.500
0
0
18.500
0
54.000
54.000
879.070
175.000
0
175.000
0
2.117
2.117
177.117
18.500
0
0
18.500
0
0
0
1.106.599
0
175.000
175.000
0
0
0
175.000
2010
200914.23 Deelnemingen
Leusden Vastgoed Holding BV
Saldo begin boekjaar
Bij: Investeringen
Af: Desinvesteringen
Saldo einde boekjaar
14.24 Overige financiële vaste activa
Verzekeringspremie
Saldo begin van het boekjaar
Bij: Storting premie
Saldo einde boekjaar
14.31 Onroerende zaken bestemd voor verkoop
Saldo begin van het boekjaar
Mutaties
Saldo einde boekjaar
14.32 Voorraad materialen
Saldo begin van het boekjaar
Mutaties
Saldo einde boekjaar
Totaal voorraden
14.3
voorraden
In 2006 zijn Leusden Vastgoed Holding BV en Leusden
Vastgoed BV opgericht. Leusden Vastgoed BV is een
100%-deelneming van Leusden Vastgoed Holding BV. In
2006 is door Woningstichting Leusden haar 100% be-
lang in Leusden Vastgoed Holding BV volgestort.
In 2010 is er een Cap van 4,25% afgesloten voor de
periode 1 maart 2012 tot 1 maart 2015. De premie wordt
in drie jaar (van maart 2012 t/m februari 2015) ten laste
van het resultaat gebracht.
Totaal financiële vaste activa
151165
Jaar
vers
lag
2010
toelich
ting o
p d
e b
ala
ns
•
160.378
0
160.378
0
160.378
195.223
21.665
173.558
0
943.534
943.534
0
0
4.539
343.627
1.662
349.828
0
0
0
0
0
252.206
62.767
189.438
0
0
0
433.287
-3.626
0
529.171
1.538
960.370
2010
2009
Onderhanden projecten in opdracht van derden
Totaal ontvangen voorschotten
Gepresenteerd onder kortlopende schulden
Boekwaarde per 31 december
14.51 Huurdebiteuren
Af: Voorziening debiteuren
Totaal huurdebiteuren
In 2010 is er € 52.593 gedoteerd aan de voorziening
debiteuren (2009: € 36.434) Aan oninbare vorderingen is
€ 93.696 afgeboekt (2009: € 12.282)
14.52 Belastingen
Te vorderen BTW
Te vorderen VPB
Totaal belastingen
Voor de specificatie van de post te vorderen VPB wordt
verwezen naar paragraaf 15.4.
14.53 Overige vorderingen
Ontwikkelingskosten De Biezenkamp
Pensioenverzekering
Pensioenpremie
Nog te ontvangen bedragen
Diverse kleine vorderingen
Totaal overige vorderingen
14.5
vorderingen
14.4
onderhanden proJecten
In de opbrengsten van het boekjaar is een bedrag van
€ 0 (2009: € 0) inzake opbrengsten uit onderhanden pro-
jecten verantwoord.
In de onderhanden projecten is een bedrag van € 0
(2009: € 0) begrepen inzake geactiveerde uitgaven voor
nog niet verrichte prestaties.
In het boekjaar werd ter zake van onderhanden projecten
in opdracht van derden een bedrag van € 549 aan rente
geactiveerd.
Ultimo 2010 zijn er 2 appartementen Apollovlinder ver-
kocht. De investeringen inzake deze verkopen zijn hier
verantwoord.
De nog te ontvangen bedragen betreffen o.a. vorderin-
gen op samenwerkingsverbanden, zoals: woningcorpo-
38.622
1.213
39.835
1.506.755
2.049.200
0
2.049.200
45
16.427.552
-4.370.773
12.056.778
957.787
13.014.610
241.338
0
241.338
1.391.146
18.424.499
0
18.424.499
45
15.149.745
1.277.807
16.427.552
-4.370.773
12.056.824
2010
2009
14.6
liquide middelen
14.7
eigen vermogen
14.54 Overlopende activa
Nog te ontvangen rente
Vooruitbetaalde verzekeringspremies
Totaal overlopende activa
Totaal vorderingen
Rekening courant banken
Deposito’s met een restant looptijd korter dan 1 jaar
Totaal liquide middelen
14.71 Kapitaal
14.72 Algemene reserve
Saldo begin boekjaar
Resultaatbestemming (resultaat vorig boekjaar)
Saldo einde boekjaar
14.73 Resultaat boekjaar
Totaal eigen vermogen
raties Nijkerk, -Barneveld, -Woudenberg en de Gemeen-
te Leusden, Larikslaan2 en Beweging 3.0. Daarnaast is
er ruim € 94.000 aan rente 2010 nog te ontvangen.
Passiva
153165
Jaar
vers
lag
2010
toelich
ting o
p d
e b
ala
ns
•
5.866.000
1.153.000
-5.866.000
1.153.000
1.153.000
118.923.848
1.282.778
120.206.625
10.000.000
1.282.778
5.834.978
123.088.870
-6.014.953
117.073.917
706.000
5.866.000
-706.000
5.866.000
5.866.000
110.206.625
4.294.855
114.501.480
10.000.000
1.242.285
3.052.570
120.206.625
-1.282.778
118.923.848
2010
2009
14.8
voorzieningen
14.9
langlopende schulden
14.81 Voorziening onrendabele toppen nieuwbouw
Stand begin boekjaar
Dotaties
Onttrekkingen
Stand einde boekjaar
Totaal voorzieningen
Indien de afwaardering wegens onrendabele top van
een nieuwbouwproject de werkelijke investering per ba-
lansdatum van dat nieuwbouwproject overtreft, wordt
het meerdere niet in mindering gebracht op het activum
maar als voorziening gepresenteerd. De afwaarderingen
wegens onrendabele top nieuwbouw zijn verwerkt onder
post 15.2.2 in de Winst- en Verliesrekening.
14.91 Stand leningen begin boekjaar (> 1 jaar)
Kortlopende aflossingsverplichtingen
Stand leningen begin boekjaar
Bij: Nieuwe leningen
Af: Reguliere aflossingen
Af: Aflossing einde looptijd/extra aflossing
Kortlopende aflossingsverplichtingen
Saldo leningen o/g einde boekjaar (> 1 jaar)
De gemiddelde rente van de leningportefeuille bedroeg
over 2010 3,43% (over 2009 3,77%).
De rentabiliteitswaardecorrectie van de leningen bedroeg
ultimo 2010 € 6,0 mln. (ultimo 2009: € 13,4 mln.)
De daling is voornamelijk ontstaan doordat de disconte-
ringsvoet is gedaald van 6,0% naar 5,25%.
Aflossingsverplichtingen binnen 12 maanden na afloop van
het boekjaar zijn opgenomen onder de kortlopende schulden.
De aflossingsverplichting voor 2011 bedraagt: € 6.014.953
Dit betreft de reguliere aflossing.
totaal 0 - 3% 3 - 4% 4 - 5% 5 - 6%
1 - 6 jaar 54.975 5.000 8.990 29.425 11.560
6 - 10 jaar 24.113 5.445 11.538 7.130 0
10 - 20 jaar 14.000 0 5.000 9.000 0
> 20 jaar 30.000 20.000 0 10.000 0
Totaal 123.088 30.445 25.528 55.555 11.560
Specificatie
leningen naar
restant looptijd
en rente-%
11.635.275
-453.750
5.941.500
17.123.025
8.770
3.554
12.324
11.044
-2.618
8.425
134.217.691
8.636.025
-300.000
3.299.250
11.635.275
9.702
-932
8.770
13.662
-2.618
11.044
130.578.936
2010
200914.92 Terugkoopverplichting verkopen
onder voorwaarden
Saldo begin boekjaar
Terugkopen
Vermeerderingen
Saldo einde boekjaar
Woningstichting Leusden heeft in 2010 in totaal 36
woningen onder voorwaarden (Koopgarant) verkocht.
Ook zijn er in 2010 3 woningen teruggekocht. Het totaal
aantal verkochte woningen onder voorwaarden is nu op
104 gekomen.
Voor een nadere toelichting op de verwerkingswijze en
waardering van de terugkoopverplichting wordt verwe-
zen naar de waarderingsgrondslagen.
14.93 Waarborgsommen
Saldo begin boekjaar
Mutaties
Saldo einde boekjaar
De waarborgsommen zijn van een aantal huurders met
huurachterstand en huurders met problemen met wie in
het verleden een extra hoge waarborg is afgesproken.
14.94 Overige schulden
Saldo begin boekjaar
Vrijval
Saldo einde boekjaar
Vanaf 2004 is een commerciële ruimte in het complex
1490 (de Start) BTW belast verhuurd.
De BTW over de investering valt binnen een periode van
tien jaar vrij.
Totaal langlopende schulden
Obligo’s WSW
Als gevolg van de borgstelling door het WSW
voor door Woningstichting Leusden afgeslo-
ten leningen heeft Woningstichting Leusden
een voorwaardelijke obligoverplichting van €
4,7 mln.
Zolang het risicovermogen van het WSW
voldoende is om eventuele betalingsver-
plichtingen van WSW-deelnemers over te
nemen, wordt géén beroep gedaan op deze
obligoverplichting. Het WSW verwacht voor
de komende vijf jaar conform de actuele
meerjarenliquiditeits-prognose geen beroep
te doen op deze obligoverplichting. Daarom
is deze verplichting niet opgenomen in de
balans.
155165
Jaar
vers
lag
2010
toelich
ting o
p d
e b
ala
ns
•
14.9
kortlopende schulden
14.10
niet in de balans opgenomen rechten en verplichtingen
14.91 Schulden aan kredietinstellingen
Kortlopende aflossingsverplichting
langlopende schulden
Rekening courant met Rabobank
Totaal schulden aan kredietinstellingen
14.92 Belastingen en premies sociale verzekeringen
Premies sociale verzekeringen
Loonheffing
BTW
Pensioenpremies
Totaal belastingen en premies sociale verzekering
14.93 Te betalen vennootschapsbelasting
Te betalen vennootschapsbelasting
Te betalen vennootschapsbelasting
14.94 Schulden aan leveranciers
Schulden aan leveranciers
Totaal schulden aan leveranciers
14.95 Overige schulden
Overige schulden
Totaal overige schulden
14.96 Overlopende passiva
Niet vervallen rente
Vooruitontvangen huur
Service-kosten
Overige overlopende passiva
Totaal overlopende passiva
Totaal kortlopende schulden
6.014.953
0
6.014.953
69.480
19.215
484.182
0
572.877
0
0
2.850.772
2.850.772
637.317
637.317
2.135.178
111.271
63.874
146.384
2.456.707
12.532.626
1.282.778
1.592.056
2.874.834
52.901
16.603
70.504
913
140.921
551.936
551.936
3.173.286
3.173.286
888.182
888.182
2.110.618
121.511
2.462
446
2.235.037
9.864.196
2010
2009
14.101
Financiële instrumenten - algemeen
Woningstichting Leusden hanteert het trea-
sury statuut zoals vastgesteld in de Raad van
Toezicht op 23 juni 2009. In het treasurysta-
tuut is het financieel beleid opgenomen en
wordt het gebruik van niet complexe deri-
vaten onder voorwaarden toegestaan. Deze
instrumenten worden uitsluitend toegepast
in het kader van beperking van renterisico’s/
looptijdrisico’s.
Toegepaste grondslagen voor de verwerking
van deze instrumenten zijn volledig in over-
eenstemming met hetgeen algemeen aan-
vaard is. Hieronder wordt nader informatie
verstrekt over de instrumenten die gebruikt
worden voor het beheersen van rente- en
looptijdrisico’s, alsmede over de omvang en
risico’s van deze instrumenten.
Het rente- en looptijdenbeleid van de cor-
poratie is erop gericht jaarlijks niet meer dan
15% risico te lopen. Dit wordt gerealiseerd
door langlopende leningen tegen vaste rente
en gebruik te maken van derivaten zoals ren-
teswaps en collars.
Langlopende leningen
Er is in 2008 een extendible lening á € 10
mln. ontvangen. Dit betreft een 40-jarige
geldlening met 3 renteperiodes met een vari-
abele rente:
• In de periode 1 september 2008 tot 1
september 2011 is de rente gebaseerd
op de 1-maands Euribor rente met een
maximum van 4,535%.
• In de periode 1 september 2011 tot 3
september 2029 is een rente verschul-
digd van 4,535%.
• In de periode 3 september 2029 tot 1
september 2048 is de rente gebaseerd
op de 3-maands Euribor rente met een
minimum van 4,65% per kwartaal.
Er is in 2009 een extendible lening á € 10
mln. ontvangen. Dit betreft een 40-jarige
geldlening met 3 renteperiodes met een
variabele rente:
• In de periode 3 augustus 2009 tot 3
augustus 2012 is de rente gebaseerd
op de 1-maands Euribor rente met een
maximum van 4,52%.
• In de periode 3 augustus 2012 tot 2 au-
gustus 2030 is een rente verschuldigd
van 4,52%.
• In de periode 2 augustus 2030 tot 3
augustus 2049 is de rente gebaseerd
op de 3-maands Euribor rente met een
minimum van 4,75% per kwartaal.
Op 1 maart 2011 zal er een lening met
variabele hoofdsom á € 6,5 mln gestort
worden. Deze lening heeft een looptijd van
50 jaar. De rente is gebaseerd op de 3-
maands Euribor. De eerste 4 jaar (van 1 maart
2011 tot 2 maart 2015 geldt een opslag
van 0,44%. Daarna zal de opslag opnieuw
worden bepaald.
Op 1 september 2011 zal er een basisrente-
lening van € 10 mln. gestort worden tegen
een rente van 3,075%. Deze lening heeft een
looptijd van 49 jaar.
Voor de eerste drie jaar (van 1 september
2011 tot 1 september 2014) geldt een opslag
van 0,1%. Daarna wordt de opslag opnieuw
bepaald.
Cap
Op 24 december 2010 is er premie betaald
voor een Cap welke loopt van 1 maart 2012
tot 1 maart 2015. Het nomimale bedrag
waarvoor de Cap is afgesloten is € 6,5 mln.
Het Cap-niveau is 4,25%.
Activa in ontwikkeling
De resterende termijnen voor reeds gestarte
nieuwbouwprojecten bedragen afgerond
€ 11.552.000 excl. BTW.
14.102
De terugkoopverplichting inzake verkopen
onder voorwaarden is bepaald op basis van
de taxatiewaarde in het jaar van transactie.
De verkochte woningen betreffen ‘Koopga-
rant’-woningen waarvan de mutatie in de
taxatiewaarde bij terugkoop voor 50% wordt
verrekend met de Meerkeuzewoningbezitter.
De totale waardemutatie op basis van de
Terugkoopverplichting verkopen onder voorwaarden
geschatte taxatiewaarde ultimo 2010 be-
draagt € 77.000 negatief. Bij verkoop zou
€ 38.500 ten laste komen van de Meerkeuze-
woningbezitter. Per ultimo 2009 bedroeg
dit € 469.000 positief waarvan € 234.500
ten gunste zou komen van de Meerkeuze-
woningbezitter.
157165
Jaar
vers
lag
2010
toelich
ting o
p d
e b
ala
ns
•
Jaar
vers
lag
2010
toelich
ting o
p d
e w
inst
- en v
erl
iesr
ekenin
g
•
15916515
toelichting op de winst- en
verliesrekening
15.1
bedriJFsopbrengsten
15.11 Huren
Woningen en woongebouwen afgewikkeld
Bedrijfsonroerend goed
Af: Huurderving wegens leegstand
Totaal huren
De stijging van de totale huurbaten van € 452.000 is
voornamelijk veroorzaakt door:
• Algemene huurverhoging per 1 juli 2010 met 1,2%
(2009: 2,5%).
• Huurharmonisaties.
• Geriefsverbeteringen.
• Oplevering nieuwbouw in Tabaksteeg en Asschatterweg.
Hogere huurderving vanwege leegstand in complex
Albert Buininggaarde (bestemd voor sloop) en van-
wege te verkopen woningen (koopgarant)
• Verlaging door verkopen.
15.12 Vergoedingen
Leveringen en diensten (servicekostenvergoedingen)
Abonnementsgelden dienstverlening
Totaal vergoedingen
Op basis van geraamde kosten worden voorschotten
voor diverse leveringen en diensten in rekening gebracht.
Er vindt jaarlijks afrekening met de bewoners plaats van
de servicekosten. De kosten zijn opgenomen onder
de post ‘overige bedrijfslasten’. De nog af te rekenen
servicekosten over het boekjaar zijn opgenomen in de
balans onder de kortlopende schulden
Onder abonnementsgelden dienstverlening zijn de baten
opgenomen vanwege het rioolfonds, de glasverzekering
en overige dienstverlening.
15.13 Verkoop onroerende zaken
In rekening gebrachte verkoopprijs woningen
Af: Verkoopkosten woningen
Opbrengst verkopen bestaand bezit
Af: Boekwaarde
Totaal verkoop onroerende zaken
In 2010 zijn er twee woningen verkocht uit complex 1171
Langenbeek. In 2009 zijn er geen woningen verkocht uit
complex 1171 Langenbeek.
14.851.515
251.251
-132.379
14.970.388
413.785
16.412
430.198
435.000
0
435.000
-99.946
335.054
114.450.970
185.865
-118.787
14.518.048
395.231
16.689
411.920
0
0
0
0
0
2010
2009
15.14 Overige bedrijfsopbrengsten
Opbrengsten aanbodmodel
Interne doorbelasting aan nieuwbouw
Vergoeding administratiekosten servicekosten
Dienstverlening derden
Diverse opbrengsten
Totaal overige bedrijfsopbrengsten
Een redelijk deel van de indirecte kosten die verband
houden met projectontwikkelingsactiviteiten zijn toege-
rekend aan de activa in ontwikkeling. Deze baten zijn
verantwoord onder de overige bedrijfsopbrengsten.
Onder diverse opbrengsten zijn diverse nagekomen
baten uit voorgaande jaren verantwoord.
87.280
727.158
13.065
107.178
13.165
947.846
2.022.266
-514
85.920
125.550
2.233.222
415.935
-782.619
3.918.035
-36.941
0
3.514.410
1.445.654
174.580
279.732
1.899.966
-6.489
517.640
2.411.117
78.287
510.717
14.529
103.360
72.706
779.598
1.958.269
-9.856
56.420
129.762
2.134.596
87.199
-323.609
6.097.906
-29.856
261.550
6.093.190
1.302.756
124.857
266.128
1.693.741
-6.634
342.906
2.030.014
2010
2010
2009
2009
15.2
bedriJFslasten
15.21 Afschrijvingen op materiële vaste activa
Woningen, woongebouwen en bedrijfsruimten
waarvan videosysteem ten laste van servicekosten
Meerkeuzewoningen
Activa ten dienste van de exploitatie
Totaal afschrijvingen op materiële vaste activa
De afschrijvingen op de materiële vaste activa worden
volgens het annuïtaire systeem op basis van 6% en de
resterende looptijd berekend.
15.22 Overige waardeverandering
materiële vaste activa
Waardeverminderingen onroerende en
roerende zaken in exploitatie
Terugneming op waardeverminderingen
(activa in exploitatie)
Waardeverminderingen onroerende en
roerende zaken in ontwikkeling
Terugneming op waardeverminderingen
(activa in ontwikkeling)
Waardevermindering activa verkocht
onder voorwaarden
Totaal overige waardeverandering
15.23 Personeelslasten
Salarissen
Sociale lasten
Pensioenlasten
subtotaal
Dekking uren onderhoud
Uitzendkrachten
Totaal personeelslasten
558.248
1.945.457
2.503.705
180.140
112.094
121.551
413.785
509.078
53.386
52.593
74.482
136.492
826.031
219.913
70.616
127.811
151.386
75.294
46.942
195.190
162.493
88.482
374.700
1.512.827
2.752.643
552.557
2.210.538
2.763.095
200.200
111.438
83.593
395.231
500.767
51.269
36.434
144.475
0
732.946
133.540
0
105.646
204.122
65.063
36.523
150.080
153.601
79.813
352.953
1.281.343
2.409.520
2010
2009
De salarissen zijn conform de CAO voor Woondiensten.
In 2010 was er gemiddeld 32,1 FTE in loondienst en op
uitzendbasis werkzaam (2009: 31,5 FTE)
De bezoldiging van de directeur/bestuurder bedroeg in
2010, in euro’s:
Basissalaris 115.357
Variabele beloning 4.311
Sociale- en pensioenlasten 32.044
Totaal 151.712
15.24 Lasten onderhoud
Lasten dagelijks onderhoud
Lasten planmatig onderhoud
Totaal lasten onderhoud
15.25 Overige bedrijfslasten
Leveringen en diensten (servicekosten)
Energielasten
Schoonmaakkosten/onderhoud
Overige leveringen en diensten
Overige exploitatielasten woningen
Belastingen
Verzekeringen
Dotatie voorziening debiteuren
Leefbaarheids- en duurzaamheidsuitgaven (1)
Overige algemene directe exploitatielasten (2)
Algemene kosten
Overige personeelskosten
Eenmalige implementatiekosten nieuw
automatiseringssysteem
Kosten automatisering
Kosten dienstverlening adviseurs
Huisvestingslasten
Energielasten kantoor
Algemene kosten Larikslaan2 (3)
Bijdrage projectsteun wijkenaanpak
Kosten Raad van Toezicht
Overige algemene kosten (4)
Totaal overige bedrijfslasten
Jaar
vers
lag
2010
toelich
ting o
p d
e w
inst
- en v
erl
iesr
ekenin
g
•
161165
Toelichting op de overige bedrijfslasten
(1) de leefbaarheidsuitgaven bestaan uit bij-
dragen aan sociaal maatschappelijke
activiteiten en bemiddeling (€ 33.000) en
de bouw van een scootmobielruimte aan
de Korte Geer te Leusden (€ 41.000).
(2) overige algemene directe exploitatie-
lasten betreft veiligheid op daken en in-
specties pannendaken.
3) algemene kosten Larikslaan2 betreft het
saldo van het aandeel van Woningstichting
Leusden in de totale kosten van de front-
office.
(4) overige algemene kosten bestaan onder
andere uit kosten woonruimteverdeling,
bewonersblad, kosten verkoop (Koop-
garant) woningen, lidmaatschap branche-
organisaties, drukwerk, porti- en telefoon-
kosten.
Kosten Raad van Toezicht
De vergoeding aan de leden van de Raad
van Toezicht bedroeg in 2010 in euro’s:
• Voorzitter € 11.016
• Leden € 7.377
In 2009 zijn twee nieuwe leden aangetreden.
Zij hebben naar rato van het dienstverband
2009 een vergoeding ontvangen.
Accountantshonoraria
In het boekjaar zijn de volgende bedragen
aan accountantshonoraria ten laste van het
resultaat gebracht:
• Controle van de jaarrekening en verant-
woordingen € 20.000 (2009: € 20.000)
• Advies- en fiscale werkzaamheden
€ 49.339 (2009: € 79.277)
In 2010 zijn drie nieuwe leden aangetreden.
Zij hebben naar rato van het dienstverband
2010 een vergoeding ontvangen.
In 2010 zijn drie leden afgetreden. Zij hebben
naar rato van het dienstverband 2010 een
vergoeding ontvangen.
Deze honoraria betreffen uitsluitend de
werkzaamheden die uitgevoerd zijn door
accountantsorganisaties en externe accoun-
tants zoals bedoeld in art.1, lid 1 Wet Toe-
zicht Accoutantsorganisaties.
219.665
626.939
51.951
898.556
4.288
4.288
4.174.976
6.210
551
4.181.737
462.333
540.240
25.616
1.028.190
6.636
6.636
4.425.118
4.140
494
4.429.751
2010
2009
15.3
Financiële baten en lasten
15.31 Rentebaten
Rente over rekening courant saldi en
kortlopende deposito’s
Geactiveerde rente
Overige rentebaten
Totaal rentebaten
15.32 Opbrengst financiële vaste activa en effecten
Rente te vorderen BWS subsidies
Totaal opbrengst financiële vaste activa en effecten
15.33 Rentelasten
Rente leningen kredietinstellingen
Borgstellingsvergoeding WSW
Overige rentelasten
Totaal rentelasten
Het WSW rekent borgstellingsvergoeding voor de lenin-
gen die zij na 1 juli 2007 hebben geborgd. Het tarief
is vastgesteld op 0,000069. Dit betekent per miljoen
borging € 69 per kwartaal aan vergoeding.
Jaar
vers
lag
2010
toelich
ting o
p d
e w
inst
- en v
erl
iesr
ekenin
g
•
163165
51.935
1.829.403
3.514.410
120.173
162.493
5.254
282.000
15.369
1.486.900
1.775.817
36.241
20.468
52.938
-10.505
5.683.668
3.669.732
2.003.430
116
2.003.314
15.4
vennootschapsbelasting
De vennootschapsbelasting over het fiscaal resultaat
2010 is als volgt bepaald:
Commercieel resultaat vóór belastingen
Bij: Fiscaal hogere huren
Fiscaal lagere afschrijving materiële vaste activa
Fiscaal geen overige waardeveranderingen
Fiscaal lagere lasten onderhoud
Bijdrageheffing bijzondere projectsteun wijkenaanpak
Gemengde kosten
Af: Fiscaal geen opbrengst woningverkopen
Fiscaal hogere lasten onderhoud
Fiscaal afwaarderingen huurwoningen
Fiscaal dotatie/vrijval voorziening onderhoud
Fiscaal hogere overige bedrijfslasten
Kleinschaligheidsinvesteringsaftrek
Energieinvesteringsaftrek
Belastbare winst 2010
Af: Te verrekenen verliezen
Belastbaar bedrag over 2010
499.846
-558.324
-909.815
-968.293
943.105
323.603
639.250
168.942
797.164
717.208
226.233
499.846
176.243
323.603
619.502
470.308
-146.277
943.533
Vennootschapsbelasting over 2010:
Vennootschapsbelasting over fiscaal resultaat 2010
Resultaat op VPB 2008
Resultaat op VPB 2009
Totaal vennootschapsbelasting
VPB last 2010
Af: Vrijval (dis)agio op leningen kredietinstellingen 2010
Te betalen vennootschapbelasting 2010
Specificatie te vorderen
Vennootschapbelasting ultimo 2010:
Betaald: Voorlopige aanslag VPB 2010
Verwachte aanslag VPB 2010
Terug te ontvangen over 2010
Betaald: Voorlopige aanslag VPB 2009
Verwachte aanslag VPB 2009
Terug te ontvangen over 2009
Betaald: Voorlopige aanslag VPB 2008
Ontvangen: Vermindering op de aanslag 2008
Verwachte aanslag VPB 2008
Te betalen over 2008
Totaal te vorderen VPB
Berekening vennootschapsbelasting 2010 Tarief Grondslag VPB
1e schijf => tot € 200.000 20,00% 200.000 40.000
2e schijf => vanaf € 200.000 25,50% 1.803.314 459.846
Vennootschapsbelasting 2010 2.003.314 499.846
Jaar
vers
lag
2010
toelich
ting o
p d
e w
inst
- en v
erl
iesr
ekenin
g
•
165165
CONTROLEVERKLARING VAN DE ONAFHANKELIJKE ACCOUNTANT
Aan: de Raad van Toezicht van Woningstichting Leusden
Verklaring betreffende de jaarrekeningWij hebben de in dit verslag opgenomen jaarrekening 2010 van Woningstichting Leusden te Leusden gecontroleerd. Deze jaarrekening bestaat uit de balans per 31 december 2010 en de winst-en-verlies-rekening over 2010 met de toelichting, waarin zijn opgenomen een overzicht van de gehanteerde grond-slagen voor financiële verslaggeving en andere toelichtingen.
Verantwoordelijkheid van het bestuurHet bestuur van de toegelaten instelling is verantwoordelijk voor het opmaken van de jaarrekening die het vermogen en het resultaat getrouw dient weer te geven, alsmede voor het opstellen van het jaarverslag, beide in overeenstemming met de bepalingen inzake de jaarrekening en het jaarverslag als opgenomen in artikel 26, eerste lid, van het Besluit beheer sociale-huursector, richtlijn 645 van de Raad voor de Jaarverslaggeving en de Wet openbaarmaking uit publieke middelen gefinancierde topinkomens. Het bestuur van de toegelaten instelling is tevens verantwoordelijk voor een zodanige interne beheersing als het noodzakelijk acht om het opmaken van de jaarrekening mogelijk te maken zonder afwijkingen van materieel belang als gevolg van fraude of fouten.
Verantwoordelijkheid van de accountantOnze verantwoordelijkheid is het geven van een oordeel over de jaarrekening op basis van onze con-trole. Wij hebben onze controle verricht in overeenstemming met Nederlands recht, waaronder de Nederlandse controlestandaarden en het controleprotocol in rubriek A van Bijlage III bij het Besluit beheer sociale-huursector. Dit vereist dat wij voldoen aan de voor ons geldende ethische voorschriften en dat wij onze controle zodanig plannen en uitvoeren dat een redelijke mate van zekerheid wordt verkregen dat de jaarrekening geen afwijkingen van materieel belang bevat.
Een controle omvat het uitvoeren van werkzaamheden ter verkrijging van controle-informatie over de bedragen en de toelichtingen in de jaarrekening. De geselecteerde werkzaamheden zijn afhankelijk van de door de accountant toegepaste oordeelsvorming, met inbegrip van het inschatten van de risico’s dat de jaarrekening een afwijking van materieel belang bevat als gevolg van fraude of fouten.
Bij het maken van deze risico-inschattingen neemt de accountant de interne beheersing in aanmerking die relevant is voor het opmaken van de jaarrekening en voor het getrouwe beeld daarvan, gericht op het opzetten van controlewerkzaamheden die passend zijn in de omstandigheden. Deze risico- inschattingen hebben echter niet tot doel een oordeel tot uitdrukking te brengen over de effectiviteit van de interne beheersing van de toegelaten instelling. Een controle omvat tevens het evalueren van de geschiktheid van de gebruikte grondslagen voor financiële verslaggeving en van de redelijkheid van de door het bestuur van de toegelaten instelling gemaakte schattingen, alsmede een evaluatie van het algehele beeld van de jaarrekening.
Wij zijn van mening dat de door ons verkregen controle-informatie voldoende en geschikt is om een onderbouwing voor ons oordeel te bieden.
OordeelNaar ons oordeel geeft de jaarrekening een getrouw beeld van de grootte en de samenstelling van het vermogen van Woningstichting Leusden per 31 december 2010 en van het resultaat over 2010 in overeenstemming met artikel 26, eerste lid, van het Besluit beheer sociale-huursector, richtlijn 645 van de Raad voor de Jaarverslaggeving en de Wet openbaarmaking uit publieke middelen gefinancierde topinkomens.
Verklaring betreffende overige bij of krachtens de wet gestelde eisenIngevolge artikel 28, sub a van het Besluit beheer sociale-huursector, melden wij dat ons geen tekort-komingen zijn gebleken naar aanleiding van het onderzoek of het jaarverslag, voor zover wij dat kunnen beoordelen, overeenkomstig de van toepassing zijnde bepalingen van Titel 9 BW 2 is opgesteld en of de in artikel 2: 392 lid 1 onder g bedoelde gegevens zijn toegevoegd. Tevens vermelden wij dat het jaarverslag en het volkshuisvestingsverslag, voor zover wij dat kunnen beoordelen, verenigbaar is met de jaarrekening zoals vereist in artikel 391, vierde lid, van Boek 2 van het Burgerlijk Wetboek. Verder vermelden wij dat is voldaan aan de verplichting tot vermelding in het jaarverslag van financiële onder-steuning aan buitenlandse instellingen zoals bedoeld in de MG 2005-04 en MG 2008-03, alsmede aan de verplichting tot vermelding in het jaarverslag van grondaankopen zoals bedoeld in de MG 2001-26 en de verplichting tot vermelding in het jaarverslag van sponsoractiviteiten zoals bedoeld in MG 2006-04.
Hengelo, 23 juni 2011
BDO Audit & Assurance B.V.namens deze,
w.g. R.W. van Hecke RA
Jaar
vers
lag
2010
•
dichtbiJ huis
thuis in
leusden