Jaargang 18 Nummer 1 Maart 2004 - hannah2.be Magazine 2004 (jg 18... · Met dit nummer beginnen we...

Jaargang 18

Nummer 1

Maart 2004

In dit nummer:

✓ ?

✓ ?

✓ ?

✓ ?

INFOVISIE MAGAZINE, maart 2004 3

➔ Inhoud . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3

➔ Voorwoord . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4

➔ Update-info . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5

➔ Computers voor blinden en slechtzienden . . . . . . . . . . . . . 7➔ Mobile Phone Organizer . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14➔ Let’s go Daisy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17➔ Verslag Ziezo-beurs 2004 in Nieuwegein . . . . . . . . . . . . . . 20

➔ Websites: selectie van de redactie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22

➔ Agenda . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23

Technische fiches Daisyspelers

➔ Easereader . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28➔ Plextalk PTR1 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30➔ Telex Ezdaisy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32➔ Telex Scholar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34➔ Victor Reader Classic . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 36➔ Victor Reader Classic Plus . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 38➔ Victor Reader Vibe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 40➔ Victor Reader Soft . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 42

➔ Adressen leveranciers . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 44

➔ Colofon . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 46

Inhoud

Beste lezer,

Met dit nummer beginnen we opnieuw een jaargang vol informatie over watmoderne technologie ons kan bieden voor ons werk, ontspanning of sociaalcontact.

Ook na de wijziging in redactie (meer uitleg in het vorige nummer) blijft InfoVisieMagazine een unieke bron van informatie over actuele en toekomstige apparatuur en systemen.

Niet elke lezer is natuurlijk een specialist in het domein. Daarom starten we nade rubriek «Update Info» met de eerste bijdrage in een reeks basisartikelen overcomputergebruik door personen met een visuele handicap Enkele typischecomputeropstellingen (PC én randapparatuur) worden besproken. In de volgende nummers zal hierop telkens wat dieper ingegaan worden.

Nog zeer weinig mensen kunnen zonder hun mobiele telefoon. Voor personenmet een visuele handicap is het nut van de mobiele telefoon dikwijls nog groterdan voor de gewone mens. Moderne GSM’s of mobieltjes van grote merken zijnzeer gebruiksonvriendelijk voor onze doelgroep. Petra Hakvoort vertelt u daaromuitgebreid over de MPO, het nieuwe communicatietoestel van de firma Alva.

In het domein van de gesproken boeken is Daisy niet meer weg te denken. Jan Christiaan Pinkster vertelt u de stand van zaken in Nederland. Toch al evenmeegeven dat meer dan 80% van de gebruikers er reeds uitgerust is voor ditnieuwe formaat op cd. Naar mijn aanvoelen is het nu ook in Vlaanderen hoogtijd voor een grote actie door productiecentra en gebruikersgroepen.

Tot slot stellen we u een portie nieuwe artikelen voor zoals die op de ZieZo-beurs aan het publiek getoond werden.De technische fiches in dit nummer gaan vooral over de hardware en softwareoplossingen voor het lezen van Daisyboeken.

Veel leesgenot in 2004.

Jan Engelen

4 INFOVISIE MAGAZINE, maart 2004

Voorwoord


De VideoTIM (Tactile InteractiveMonitor) kondigt zich aan als deopvolger van de verdwenen Optacon. De Optacon was eenleesapparaatje waarbij een hand-camera gebruikt werd om het beeld(tekst of grafische elementen) viatrillende stiftjes aan de blinde gebrui-ker te presenteren. Er vond dusgéén omzetting naar braille plaats,maar de vorm van de letters en decijfers werd weergegeven via detrillende stiftjes. De gebruiker moetbijgevolg in staat zijn vormen teherkennen om een tekst te kunnenlezen. De Optacon kende een,weliswaar beperkte, groep enthousiaste gebruikers. De VideoTIM 2.0 is momenteelverkrijgbaar in Amerika en beschiktover een veld van 4 bij 4 cm met256 stiftjes. De stiftjes zijn piëzo-elektrisch en trillen zachtjes.Daardoor functioneert het apparaatzo goed als geruisloos, dit in tegen-stelling tot de in hoog tempo trillendeelektromagnetische naaldjes bij de Optacon. De behuizing meet 14 bij 20 cm en is 6 cm dik. Het gewicht bedraagt ongeveer 1 kg. De handcameraheeft twee toetsen voor het

inzoomen (tot 9 maal) en beschiktover een ingebouwde verlichting.Met dit apparaat is het mogelijk omhandschrift te lezen en sommigeschermpjes van GSM’s uit te lezen.Voorwaarde is dat de gebruiker instaat is de vormen op de 256 stiftjeste her-kennen. Dit vraagt de nodigetraining en is niet voor iedereenzonder meer geschikt gebleken (bijde Optacon). Een prijs is (nog) nietbekend. Meer info is te vinden op:www.abtim.com/home__e_/home__e_.html enwww.tim.uni-wuppertal.de/.

AccessWorld is een tweemaan-delijks tijdschrift over technologie enpersonen met een visuele handicap.Sinds januari is dit Amerikaansetijdschrift gratis verkrijgbaar via hetweb op het adres www.afb.org/aw.

Allerlei (kranten)artikels rond blin-den en slechtzienden werden doorKim Bols op haar persoonlijke website geplaatst. Om in de massainformatie een logische zoekstructuuraan te brengen zijn er 22 categorieënte vinden. De sub-rubriekjes wordenzo goed mogelijk up-to-date gehouden. Op dit moment staan

Update-info

ongeveer 1.400 artikels online. Tebekijken op: www.kimbols.be/teksten_interviews/interviews_teksten.php.

Het autonome tekstherkennings-apparaat Sensotec Reporter(zie IM 17,3 van september 2003) isop een aantal vlakken verbeterd envernieuwd. De afmetingen en hetgewicht zijn sterk afgenomen, deingebouwde cd-speler kan documen-ten, audio, MP3 én Daisylectuur aanen éénhandige bediening wordtmogelijk doordat de toetsen dicht bijelkaar geplaatst zijn. Het gebruik vande cd-speler staat volledig los vanhet scangedeelte. Stopt de gebruikereen cd in het toestel, dan wordt denodige software automatisch geac-tiveerd en verdwijnt het scangedeelte(Kurzweil 1000) naar de achtergrond.Op het ogenblik dat de gebruiker decd terug uithaalt, wordt het scan-gedeelte opnieuw actief. De Reporterheeft verder nog een snellereprocessor (2,4 GHz), een nieuweEpson scanner en is in staat om ookde DigiKrant te lezen. Het bestenieuws is misschien nog dat de prijsongewijzigd is gebleven: € 4.200 voor de ééntalige versie en€ 4.600 voor de viertalige Reporter.In deze prijzen is BTW, levering eninitiatie bij de cliënt thuis inbegrepen.Voor Franstalige klanten is ook despraaksynthese Babel Brightspeech«Julie» (OEM-versie voor Reporter)

beschikbaar aan een meerkost van€ 300. Verkrijgbaar bij producent-leverancier Sensotec (België) enleveranciers Alecs en Alva (Nederland).

De DiGiKrant onderging op 2februari jongstleden een gedaante-verwisseling. Ze verschijnt nu ook inhet Daisyformaat dat onder Windowskan gelezen worden. Overigens blijftvoorlopig ook de oude DOSv versiebeschikbaar. Om de WinDigikrant terealiseren heeft de vzw Braillekrantde voorbije twee jaar samengewerktmet het bedrijf Sensotec en deonderzoeksgroep Document Architecturen van de K.U.Leuven.De nieuwe leessoftware van deDiGiKrant wordt eenvoudiger tebedienen: mensen met een visuelehandicap kunnen hun krant latenvoorlezen terwijl de tekst in braille ofin grote letters wordt weergegeven.De gebruiker kan zelf kiezen welkestem hij wil horen, in welk lettertypede artikels verschijnen en wat dekleur van de letters moet zijn.Bovendien wordt het gemakkelijkerom door de artikels te navi-geren,komt er een uitgebreide zoekfunctieen kunnen de lezers bladwijzers metgeluidssignalisatie plaatsen. Meer info bij De Braillekrant,tel.02-467 27 66, e-mail dbkvzw@

club.innet.be en ook www.braillekrant.be.


De Personal Computer (PC) is nietmeer weg de denken uit het leven inonze westerse wereld. Het is tevensdankzij de computer dat personenmet een visuele handicap meermogelijkheden krijgen om zich teintegreren in de maat-schappij.Voorwaarde is wel dat de computerstoegankelijk, bruikbaar gemaaktworden voor iemand die weinig ofniets meer kan zien van wat er zichop het scherm afspeelt.In de vier nummers van deze jaar-gang gaan we telkens een artikelwijden aan computers voor personenmet een visuele handicap. Het is debedoeling om de lezer op eenlaagdrempelige manier een inzicht teverschaffen in zoveel mogelijkaspecten over computers en personen met een visuele handicap.

In grote lijnen geschetst komenvolgende onderwerpen aan bod:maart 2004 :• algemeen overzicht van typische

computerconfiguraties voor blinden en slechtzienden

juni 2004 :• uitgediepte computerconfiguratie

voor blindenseptember 2004:

• uitgediepte computerconfiguratievoor slechtzienden

december 2004 :• de meerkost vanwege een

visuele handicap bij een computerconfiguratie

BASIS COMPUTERCON-FIGURATIE VOOR BLINDENEen blinde persoon heeft geenbruikbare restvisus meer. Omtoegang te krijgen tot wat er zichop een computerscherm afspeelt,moet de blinde zeker over spraak-weergave kunnen beschikken.Alshij het brailleschrift beheerst ofduidelijk de intentie heeft dit aan teleren, is bovendien brailleweergavewenselijk. Uitsluitend beroep doenop brailleweergave kan theoretisch,maar is vanwege de complexheidvan het grafisch opgebouwdeWindows, zeker niet aan te bevelen. Een basis computer-configuratie voor blinden bestaat uiteen courante middenklasse computer, een schermuitlees-programma, een spraaksynthese-programma, een brailleleesregel,een tekstherkenningssysteem en eventueel een brailleprinter:• een courante middenklasse


Computers voor blinden en slechtziendenDeel 1 : introductie van enkele typische samenstelingen

Gerrit Van den Breede - KOC

computer vormt het kernelementwaarop alle verdere aan-passingen functioneren ofaangesloten worden. Ook decomputers die in warenhuizenverkocht worden kunnen wetegenwoordig tot de courantemiddenklasse rekenen;Opmerking: Het videogedeeltevan de computer is een kritischelement: sommige schermuit-leesprogramma’s (zie verder)werken niet of niet goed samenmet het videogedeelte van eenaantal computers. Contacteer uwleverancier van het schermuit-leesprogramma voor technischedetails hierover.

• een schermuitleesprogrammadat in staat is om wat er zich ophet scherm afspeelt toegankelijkte maken via spraakweergaveen/of via een brailleleesregel isonontbeerlijk. Een schermuit-leesprogramma wordt ook welschermuitleessoftware of, in hetEngels, screenreader genoemd.Het schermuitleesprogrammabepaalt in zeer hoge mate demanier waarop met de computergewerkt wordt; Voorbeelden vanschermuitleesprogramma’s zijnVirgo, Jaws, Hal en Supernova;

• een spraaksyntheseprogrammadat een behoorlijke, Nederlandsespraakkwaliteit genereert, isaangewezen. Het werken met het

grafische Windows is al inge-wikkeld voor sommige zienden,laat staan voor iemand diehelemaal blind is. Daarom isspraakweergave absoluut verantwoord. Voorbeelden vanveelgebruikte spraaksynthese-programma’s zijn Real Speak,Fluent Dutch, Eurovocs enBrightSpeech;

• een brailleleesregel met 40braillecellen is te beschouwen alseen minimum om behoorlijk tekunnen werken. Een braillelees-regel met meer dan 40 (60, 70 of80) braillecellen is verantwoordvoor personen die intensief metteksten bezig zijn of die eenuitgesproken voorkeur hebbenvoor braille. Voorbeelden hiervanzijn de Satellite, de Braudi, deVoyager en de Braillex;

• een tekstherkenningssysteembestaat uit een standaard scanneren standaard tekstherkennings-software. Een tekstherkennings-systeem wordt ook vaak OCRgenoemd. Deze afkorting komtvan het Engels en staat voorOptical Character Recognition. Deherkende tekst kan door middelvan spraaksynthesesoftwareworden voorgelezen maar kanook in braille gelezen worden opde brailleleesregel. Of men kande tekst opslaan op de hardeschijf voor latere bewerking.


Voorbeelden van scanners zijn HP,Canon en Epson. Voorbeeldenvan standaard tekstherkennings-software zijn OmniPage, FineReader en ReadIris;

• een brailleprinter is een zinvolleaanvulling indien er nood is aanhet afdrukken van braille voorbijvoorbeeld het voeren vancorrespondentie en het bewarenvan nota’s. Voorbeelden vanbrailleprinters voor bureau-gebruik zijn de Index Basic, deIndex Everest en de Porta-Thiel.

BASIS COMPUTERCONFIGU-RATIE VOOR SLECHTZIENDENEen slechtziende persoon beschiktover een bruikbare restvisuswaardoor het ingewikkelder wordtom de meest adequate computer-aanpassingen te bepalen. Decruciale vragen hierbij zijn hoeveeliemand nog kan zien en in welkemate hij zijn restvisus effectief kangebruiken. Dergelijke medischeaspecten kunnen bepaald wordenin een low vision centrum. In zo’ncentrum zijn oogartsen werkzaamdie een juiste bepaling van deoogafwijking kunnen uitvoeren endaarna, samen met deskundigemedewerkers, kunnen beslissenof iemand voldoende heeft aan eenoptische vergroting (vb. een vergrootglas) of nood heeft aan eenelektronisch versterkte beeldver-

groting. Ondanks de complexiteitvan het bepalen van de meest adequate computeraanpassingen,kunnen we toch stellen dat inprincipe vergroting van de scherm-inhoud van de computer steedsnoodzakelijk is en spraakweergavedikwijls aangewezen is als onder-steunend element.Een basis computerconfiguratievoor slechtzienden bestaat dan ookuit een courante middenklassecomputer met schermvergroting,een spraaksyntheseprogramma eneventueel een tekstherkennings-systeem:

• een courante middenklassecomputer vormt het kernelementwaarop alle verdere aan-passingen functioneren ofaangesloten worden. Ook decomputers die in warenhuizenverkocht worden kunnen wetegenwoordig tot de courantemiddenklasse rekenen;

• schermvergroting is uiteraard debelangrijkste aanpassing.Schermvergroting kan via destandaard vergrotingsmogelijk-heden van Windows, via ver-grotingssoftware of door middelvan een groter scherm. Alvorensover te gaan tot de aanschaf vaneen vergrotingssoftware dientuitgetest te worden of de standaard vergrotingsmogelijk-heden van Windows (of een


ander grafisch operatingsysteem) uitkomst kunnenbieden. Het voordeel van dezestandaard vergrotingsmogelijk-heden is dat er geen speciaalvergrotingsprogramma nodig isen dat het schermoverzicht inhoge mate behouden blijft.Extra schermvergroting wordtonder meer gerealiseerd doormiddel van vergrotingssoftwarewordt een deel van hetgeen ophet scherm verschijnt, uitvergroot.Daardoor wordt het overzichtsterk verminderd. Voorbeeldenvan vergrotingsprogramma’s zijnZoomText en Lunar.Een beperkte vergroting kangerealiseerd worden door eengroter scherm. Hiermee bedoelen we een scherm waar-van de effectieve beelddiagonaalgroter is dan 38 cm (15 inch).Het kan gaan om een klassiekcomputerscherm met een beeld-buis of om een hedendaags platTFT-scherm. Een TFT-schermgeeft géén straling en heeft eenhoger contrast dan een klassiekscherm.Een groot scherm kan daarbijnog eens gecombineerd wordenmet ofwel de standaard vergrotingsmogelijkheden van Windows ofwel met een apartaan te schaffen vergrotings-programma. Het voordeel vaneen groter scherm is dat het

schermoverzicht langer behou-den kan blijven: er kan immersmeer getoond worden op hetscherm. Opgelet, een groter scherm isniet per definitie een goedeoplossing voor elke slechtziende.Sommige oogziekten resulterenin een tunnel- of kokerzichtwaardoor men zijn hoofd (te)veel moet bewegen om zo heelhet beeldoppervlak te ‘bekijken’.In een low vision centrum is mengoed geplaatst om zoiets in teschatten en hierover advies teverstrekken.Er bestaan ook vergrotingspro-gramma’s met spraakweergave-mogelijkheid. Deze zijn nuttig terondersteuning van de vergroting,vooral wanneer een hogere (> 3 maal) vergrotingsfactorvereist is. Voorbeelden hiervanzijn Lunar Plus en ZoomTextMagnifier/Screenreader.

• een spraaksyntheseprogrammadat een behoorlijke, Nederlandsespraakkwaliteit genereert, onder-steunt de vergroting, vooral bijhoge vergrotingsfactoren en hetlezen van lange teksten. Voor-beelden van veelgebruiktespraaksyntheseprogramma’s zijnReal Speak, Fluent Dutch,Eurovocs en BrightSpeech.

• een tekstherkenningssysteem kanvoor een slechtziende of voor


iemand die zeer veel met langeteksten werkt een zinvol hulp-middel zijn. Een tekstherkennings-systeem bestaat uit een stan-daard scanner en een standaardtekstherkennings-software.Een tekstherkenningssysteemwordt ook vaak OCR genoemd.Deze afkorting komt van hetEngels en staat voor OpticalCharacter Recognition. Deherkende tekst kan door middelvan spraaksynthesesoftwareworden voorgelezen maar kanook in braille gelezen worden opde brailleleesregel. Of men kande tekst op de harde schijfopslaan voor latere bewerking.Voorbeelden van scanners zijnHP, Canon en Epson. Voorbeel-den van standaard teksther-kenningssoftware zijn Omni-Page, FineReader en ReadIris.

BASIS COMPUTERCONFIGU-RATIE VOOR ZWAAR SLECHT-ZIENDENDe groep van zwaar slechtziendepersonen beschikt over een nauwe-lijks bruikbare restvisus. Ze hebbenzo goed als geen baat bij ver-groting van de inhoud van een computerscherm. Omwille van deminieme restvisus, sluit deze groepop het vlak van benodigde compu-teraanpassingen goed aan bij watblinden nodig hebben. Het verschil

is wel dat bij zwaar slechtziendenvergroting en braille samen moetenkunnen functioneren omdat dezemensen hun restvisus toch nogwillen gebruiken. Personen die nietmet braille kunnen werken of die oplatere leeftijd ernstig slechtziendzijn geworden, zijn aangewezen opde combinatie vergroting enspraakweergave omdat hun tastzinniet voldoende ontwikkeld is.Een basis computerconfiguratievoor zwaar slechtzienden bestaatuit een courante middenklassecomputer, een schermuitlees-programma of een vergrotings-programma, een spraaksynthese-programma, een brailleleesregel,een tekstherkenningssysteem eneventueel een brailleprinter:

• een courante middenklassecomputer vormt het kernelementwaarop alle verdere aanpassingenfunctioneren of aangeslotenworden. Ook de computers diein warenhuizen verkocht wordenkunnen we tegenwoordig tot decourante middenklasse rekenen.Opmerking: Het videogedeeltevan de computer is een kritischelement: sommige schermuit-leesprogramma’s (zie verder)werken niet of niet goed samenmet het videogedeelte van eenaantal computers. Contacteer uwleverancier van het schermuit-leesprogramma voor technischedetails hierover.


• een schermuitleesprogrammadat, naast de mogelijkheid vanspraak- en brailleweergave, ookin staat is om vergroting terealiseren, kan een oplossingbetekenen. Een schermuitlees-programma wordt ook welschermuitleessoftware of, in hetEngels, screenreader genoemd.Het schermuitleesprogrammabepaalt in zeer hoge mate demanier waarop met de computergewerkt wordt. Voorbeelden vanschermuitleesprogramma’s metingebouwde vergrotingsmogelijk-heden zijn Virgo en Supernova.

• als braille geen optie (meer) is,zal doorgaans gekozen wordenvoor een vergrotingsprogrammamet spraakondersteuning. Ookeen schermuitleesprogramma,waarvan de brailleweergave nietgebruikt wordt, kan een op-lossing zijn voor een gebruikerdie zich sterk op spraak richt.Een schermuitleesprogrammabiedt doorgaans een beteretoegankelijkheid dan een ver-grotingsprogramma met spraak-ondersteuning. Dat komt omdateen schermuitleesprogrammaervan uitgaat dat men hetscherm niet meer kan zien endaardoor veel beter weergeeftwat er zich afspeelt op hetscherm.

• een spraaksyntheseprogrammadat een behoorlijke, Nederlandsespraakkwaliteit genereert, isaangewezen. Het werken methet grafische Windows is alingewikkeld voor sommigezienden, laat staan voor iemanddie nauwelijks kan zien wat erzich op het scherm afspeelt.Daarom is spraakweergaveabsoluut verantwoord. Voorbeel-den van veelgebruikte spraak-syntheseprogramma’s zijn RealSpeak, Fluent Dutch, Eurovocsen BrightSpeech.

• een brailleleesregel met 40braillecellen is te beschouwen alseen minimum om behoorlijk tekunnen werken. Een braillelees-regel met meer dan 40 (60, 70 of80) braillecellen is verantwoordvoor personen die intensief metteksten bezig zijn of die eenuitgesproken voorkeur hebbenvoor braille. Voorbeelden vanbrailleleesregels zijn de Satellite,de Braudi en de Braillex.

• een tekstherkenningssysteembestaat uit een standaard scanner en standaard tekst-herkenningssoftware. Eentekstherkenningssysteem wordtook vaak OCR genoemd. Dezeafkorting komt van het Engels enstaat voor Optical Character Recognition. De herkende tekst


kan door middel van spraak-synthesesoftware worden voor-gelezen maar kan ook in braillegelezen worden op de braille-leesregel. Voorbeelden vanscanners zijn HP, Canon enEpson. Voorbeelden van standaard tekstherkennings-software zijn OmniPage, FineReader en ReadIris.

• een brailleprinter is een zinvolleaanvulling indien er nood is aanhet afdrukken van braille voorbijvoorbeeld het voeren vancorrespondentie en het bewarenvan nota’s. Voorbeelden vanbrailleprinters voor bureau-gebruik zijn de Index Basic, deIndex Everest en de Porta-Thiel.


Gezien de grootschalige reclame-campagne zal het niet veel mensenontgaan zijn dat de firma ALVA eennieuw product op de markt heeftgezet, de Mobile Phone Organizer5500 (MPO). De MPO is een notitietoestel gecom-bineerd met een GSM en weegtongeveer 700 gram. Met zijnomvang van ongeveer 24 cm breeden 10,5 cm diep is het apparaat nieteenvoudig in de jaszak te stoppen.Gelukkig levert ALVA er een handigedraagtas bij die toegespitst is op defunctionaliteit van de MPO. Alsbijvoorbeeld onverwacht de GSMrinkelt, is het niet nodig de tas eerstte openen alvorens het toestel op tenemen. In de tas zit een inkepingprecies ter hoogte van de knopwaarmee je de telefoon opneemt enuitschakelt. Moet de tas wel open,bijvoorbeeld als je een notitie wiltmaken, dan blijft de MPO stevig inde tas zitten, ook bij verticaalgebruik. Dit moet wel. Immers, ALVAintroduceert de MPO als een apparaat dat overal en altijd gemakkelijk kan worden gebruikt.

Dit zal zeker zo zijn voor iemanddie het brailleschrift beheerst.

Jammer genoeg is de MPO (voor-alsnog) alleen maar te bedienen viaeen brailletoetsenbord. Het terug-lezen van informatie kan via een20-cellige brailleleesregel of metbehulp van spraakuitvoer. Omdatde bediening in braille moet ge-beuren zal een grote groep personen met een visuele handicapde MPO voorlopig niet kunnengebruiken. Laten we hopen op eenversie waarbij gegevens via eenstandaard toetsenbord kunneningevoerd worden en via spraak-uitvoer kunnen worden terugge-koppeld. Zonder brailleleesregelwordt de MPO wellicht ook eenstuk minder prijzig dan de € 4000die het nu kost. Ondanks het feitdat er nog veel functies te ver-zinnen zijn die aan de MPOtoegevoegd zouden kunnen worden, is het apparaat zeker ooknu al multifunctioneel te noemen:het is een GSM voor wereldwijdgebruik, je kunt er SMS-jes meeversturen, het is een adres- entelefoonboek, agenda, klok, wekker,rekenmachine en notitieapparaat.

Iedereen die een PC kan bedienen,zou niet veel moeite moeten


Mobile Phone Organizer

Petra Hakvoort - Visio

hebben met de bediening van deMPO. Uit gebruikerstesten isgebleken dat ook mensen zonderof met weinig PC-ervaring primaoverweg kunnen met de MPO. Zijzullen wellicht iets meer tijd moeteninvesteren om de bediening onderde knie te krijgen. Alle functies zijnondergebracht in menu’s waar jemet zogenaamde navigatietoetsen(vergelijkbaar met de pijltjestoetsenop een standaard toetsenbord)doorheen kunt wandelen. Er is eenprogrammatoets (vergelijkbaar metde startknop van Windows) waar-mee je onafhankelijk van waar je jebevindt, terugkeert naar het hoofd-menu. Met het context menu roepje een menu op dat afhankelijk vande omgeving een menu weergeeft(vergelijkbaar met de rechtermuisknop).

Een ALT-TAB (wisselen tussenprogramma’s)-equivalent vanWindows is niet beschikbaar. Het iswel mogelijk om de diverse programma’s direct met sneltoetsente bereiken. Een aantal belangrijkefuncties zijn simultaan te gebruiken.Zo kun je bijvoorbeeld telefonerenen gelijktijdig een adres noteren ofaantekeningen maken. Vanuit jeadressenlijst (contact-personen) ishet mogelijk om direct iemand op tebellen. Het omgekeerde is helaasniet mogelijk: als je gebeld wordtdoor iemand die nog niet in de

adressenlijst voorkomt, kun je dezepersoon niet met 1 druk op de knoptoevoegen. Knippen en plakken is indit geval de oplossing.

Alle tekstbestanden, contact-gegevens en afspraken die jemaakt, zijn met behulp van eenconversieprogramma via de USB-poort over te brengen naar een PC.Omgekeerd kunnen PC-gegevensook worden geconverteerd naar deMPO. Gegevens synchroniserentussen PC en MPO is ook mogelijk.De bijgeleverde software voor dePC neemt daarbij alleen die veldenvan Outlook over die ook op deMPO staan. Data kun je opslaan instandaard mappen. Het is nietmogelijk om zelf mappen aan temaken of bestaande mappen tewijzigen of te verwijderen. Het-zelfde geldt voor telefoonnummers.Deze kun je alleen ordenen metbehulp van bestaande mappen. Om te kunnen telefoneren moet jeeen SIM-kaart aanschaffen. Allegangbare SIM-kaarten werken opeen MPO. Pre Paid bellen is ookmogelijk. Voor het installeren vande SIM-kaart in het apparaat zal degebruiker enige hulp nodig hebben.Het telefoneren gaat nagenoeghetzelfde als met een standaardmobiele telefoon. De MPO-telefoonis voorzien van nummerweergaveof kan desgewenst de naam van depersoon die belt, weergeven (mits


in het adresboek vermelduiteraard). Er is een lijst op tevragen met gemiste en beantwoorde oproepen, degespreksduur kan worden weer-gegeven etc. Ook de SMS-functiebenadert die van een “normaal”GSM-toestel. De berichtjes kunnenopgeslagen worden en kunnen ookdirect beantwoord worden. De MPOwordt geleverd met headset, erghandig om te telefoneren in eendrukke omgeving. Als de headsetniet is aangesloten, wordt hetgeluid weergegeven via een ingebouwd luidsprekertje. Bij een gemiddeld gebruik gaat debatterij van de MPO ongeveer 10uur mee. De oplaadtijd is 3 uur.

Er wordt momenteel gewerkt aande mogelijkheid om de MPO tegebruiken als leesregel voor eenPC. De functionaliteit als leesregelzal beperkt zijn, omdat de beeld-scherminformatie slechts op 20cellen tegelijk kan worden weergegeven. Uit de praktijk isgebleken dat dit eigenlijk te weinigis om goed te kunnen navigeren ineen Windows omgeving.

Er zijn vele functies te bedenkenwaarmee de MPO nog meeruitgebreid zou kunnen worden,zoals GPS, MP3, Daisy, Internet ene-mail. Op korte termijn zal ALVAzich alleen op dat laatste richten.


In de wereld van het gesproken boekis de overstap van cassette naar decd nu een feit. In Nederland kunnende blindenbibliotheken een groot deelvan hun magazijnruimte verhuren. Depostbodes kunnen volstaan metkleinere postzakken en fietstassen. Erpassen stapels cassettebandjes opéén cd. De verstrekking van Daisy-spelers is in Nederland in de afron-dende fase. Er wordt bovendien volop traininggegeven in het gebruik van despelers.

In 2003 zijn in InfoVisie Magazine eentweetal artikelen verschenen rondomde overstap van de analoge cassettenaar de digitale Daisy-cd. In het juni-nummer van 2003 nam Jan Engelenu in het artikel “Het einde van hetcassettetijdperk in zicht…” mee naarhet verleden van de gesprokenlectuur en gaf daarbij uitleg over detotstandkoming van het begrip Daisyen de verschillende mogelijkheden diehet biedt. Gerhard Pape vertelde inhet septembernummer meer over deverschillende vormen van Daisy-boeken en de productie daarvanbinnen de Christelijke Blinden Bibliotheek (CBB) te Ermelo.

De Federatie Slechtzienden- enBlindenbelangen, koepelorganisatievan mensen met een (dreigende)visuele functiebeperking, is hetafgelopen jaar zeer actief geweestom voor de gebruikers de overstapnaar het Daisytijdperk goed te latenverlopen.De Federatie schat dat ongeveer14.000 van de 17.000 lezers vóór 1 januari 2004 een Daisyspeler inhuis had. De eerste ervaringen vangebruikers komen binnen bij deSlechtzienden- en Blindenlijn (SB-lijn). Het SB-lijn team kreeg ruim400 vragen over Daisy. Volgens informatie op de websitewww.sb-belang.nl gingen de klachten in het begin vooral over deaanvraagprocedure, nu betreffen hetveelal vragen over het apparaat zelf.

In juni 2003 heeft dezelfde Federatiede “hardwarematige” spelers getesten een zogenaamde Daisywijzerontwikkeld waarmee eenvoudig kanworden bepaald welke speler hetbest past bij de ge-bruikerswensenvan de lezer. Deze wijzer is alleennog in zwartschrift te krijgen via detelefoon van SB-belang (+31-30-2992878) of via hun website


Let's go Daisy

Jan Christiaan Pinkster – TOVG, Visio

www.sb-belang.nl.Globaal kan er een onderscheidworden gemaakt in tafelmodellen endiskmanmodellen.

Er zijn een tweetal tafelmodellen opde markt: de Victor Reader Classicen de Victor Reader Classic Plus.De Classic is het basismodel voorhet lezen van ontspannings-literatuur zoals boeken en tijd-schriften. De Classic Plus is eenuitgebreide Classic met hoofd-zakelijk meer navigatiemogelijkheden.Hierbij wordt met name gedacht aanstudie- en vakliteratuur.Ook bij de 3 diskmanmodellen is ditonderscheid te maken. De TelexEZDaisy is het basismodel. De TelexScholar en de Victor reader Vibehebben beide weer de uitgebreidenavigatiemogelijkheid.

Rest nog de PlexTalk PTR1. Dezeherbergt naast een uitgebreid tafel-model Daisyspeler ook een digitalerecorder. Dit wordt mogelijk gemaaktdoor de ingebouwde cd-lezer/-schrijver. Nadeel is dat het apparaathonderden euro’s duurder is.Voor meer testgegevens verwijs iknaar de genoemde Daisywijzer. Inde technische fiches van dit nummer van InfoVisie Magazinewordt ook uitgebreid aandachtbesteed aan de Daisyspelers.Naast bovengenoemde “hardware-matige” Daisyspelers is er ook

Daisysoftware:

a) de EaseReader is de software-matige daisyspeler van Dolphin. Opdit moment is hij de enige verkrijg-bare Nederlandstalige software-matige daisyspeler.

Uiterlijk van de spelerKort door de bocht kan gezegdworden dat het uiterlijk van despeler lijkt op de Windows media-player in de grafische mode. Er zijn twee presentaties op hetscherm mogelijk. De compact-mode toont een klein schermpjemet alleen de basisbediening. Inde standaard-modus kan de spelerbeeld-vullend gemaakt worden.

GeluidskwaliteitDe kwaliteit van het geluid hangtsamen met de opnamekwaliteitvan de studio en de stem van deinspreker maar is ook afhankelijkvan de instelmogelijkheden vande geluidskaart en van de speaker(s) bij de lezer. Naast hetvolume is er veelal een regel-paneel aanwezig waarmee demate van weergave van hoge enlage tonen ingesteld kan worden.Voor slechthorenden kan dit eengroot voordeel zijn. De mee-geleverde stem voor de bedieningvan de speler is de Orpheus.

BedieningDe bediening van de speler is


gericht op muisgebruikers engebruikers van sneltoetsen.Helaas is er geen menubalkaanwezig voor mensen die nietmet de muis kunnen werken engeen hele reeks sneltoetsen willeren. Een deel van het menu iste bereiken via het snelmenu(Shift + F10).

Voordelen van deze software-matige speler

Naast de lage prijs (circa € 50 )heeft deze softwarematige variantop de “hardwarematige” het grotevoordeel gesproken tekst tecombineren met de gedrukte tekstop het scherm (althans voor dieDaisyboeken waarbij ook de tekstgeregistreerd werd).

b) Behalve de Easereader zijn ernog een aantal gratis Engelstaligespelers van het internet te down-loaden:

AMIS (Adaptive Multimedia Infor-mation System)

Deze gratis speler is te down-loaden van www.amisproject.org.Ook in deze speler ontbreken demenumogelijkheden. Voor deslechtziende muisgebruiker heeftde reader duidelijke bedienings-toetsen en zijn de schermkleuren

aan te passen. Voor de sneltoets-gebruiker is ook hier weer eenoverzicht gemaakt van de tegebruiken sneltoetsen. De bediening wordt begeleid metspraak.

TPB-readerDe TPB-reader is ontwikkeld doorTPB, het Zweedse productie-centrum voor gesproken boekenen braille, en is te downloadenvan www.daisy.org/tpbreader.Deze speler is toegankelijkmet demuis, de sneltoetsen en via demenubalk. De bediening van despeler wordt begeleid met spraak.

TOT SLOTHet afgelopen jaar is er een mega-prestatie geleverd met de overstapnaar de digitale lectuurvoorziening.Nu maar hopen dat uitgevers vanDaisyboeken en ontwikkelaars vanafspeelapparatuur niet achterovergaan hangen in hun luie stoel.Volgens mij wordt het allemaal nogveel mooier. Kijkend naar de ont-wikkelingen op de multimedia-markt en de ZieZo-beurs (zie eldersin dit nummer) hebben we straksalleen nog maar een mobiele telefoon nodig: “Mam, ik bel jevanavond wel terug. Ik zit midden inde ban van de ring” .


De ZieZo-beurs werd van 22 tot 24januari jongstleden in Nieuwegein(NL) gehouden. Dit jaar werd ervoor gekozen om de beurs in tweezalen te houden in plaats van éénzaal. De meerkosten werdenverhaald op de standhouders, maarook op de bezoekers, van wie eenentree van 5 euro gevraagd werd.Onze indruk is dat de bezoekers-aantallen lager waren. Wel was ermeer ruimte rondom de standen.

Voor Nederland werden er welnieuwe producten gedemonstreerd,maar veel van deze producten zijnal bij het verslag van de REHA-beurs besproken (IM 17,4 vandecember 2003). Vandaar dat wede producten slechts kort noemen.

BRAILLELVBC demonstreerde de nieuwelichtgewicht Papenmeier braillelees-regels: Braillex EL 40s en de 66-cellige leesregel uit dezelfdeserie. Alva demonstreerde deVirtouch muis met twee uitge-breidere braillecellen. In combinatiemet pro-gramma’s die voor deVirtouch muis geschreven zijn,krijgt de gebruiker tactiele

informatie bij de spelletjes overeducatieve pro-gramma’s diegebruikt worden.

GSM/GPSDe MPO van Alva heeft zowelbraille in- als uitvoer, kan gebruiktworden als notitie-apparaat, maar isook een uitstekend aangepasteGSM. Door de uitgebreide functionaliteit is het een dureoplossing voor alleen mobieletelefonie. Voor gebruikers diealleen een aangepaste GSM willen,werd Mobile Accessibility gedemonstreerd door leverancierSchotenboog. Bij Tieman was er een demon-stratie van de Anbofoon, diein de loop van dit jaar op de marktgaat komen. Deze telefoon heefteen groter scherm dat aangepastkan worden en voor meerderefuncties kan gebruikt worden. Alecs kondigde hetzelfde product aan alsSecuphone. Bij Worldwide Visionwerd de CareCops gedemonstreerd, een soortgelijkproduct dat wel te koop werdaangeboden. Alle drie systemenkunnen via GPS achterhalen waarde gebruiker zich bevindt en


Verslag ZieZo-beurs 22 - 24 januari 2004

Jan Christiaan Pinkster – TOVG, VisioHelene van Harten – TOVG, Visio

kunnen zodoende als alarm-systeem gebruikt worden. Daar-naast kunnen ze als GSM gebruiktworden. De Victor Trekker is een GPS-systeem dat gesproken route-informatie geeft. Het werd gedemonstreerd bij de stand vanTieman.

BEELDSCHERMLOEPENVan Lent demonstreerde de Affinitybeeldschermloep die ook ge-koppeld kan worden aan de PC.Reinecker toonde de Topolino PC;een handcamera die via eensysteemunit op een PC kan wordenaangesloten. LVBC toonde deProvario Anatomic, een beugel-systeem waar een TFT-scherm opgemonteerd kan worden onder eenwillekeurige kijkhoek en waaraanook de camera en de verlichtingbevestigd zijn. Bij Ergra was er eenprototype van de Strix. De Strix kangebruikt worden als mobiele beeld-schermloep, maar kan ook gecom-bineerd worden met een lees-standaard en een grote monitor tot

een volledige beeldschermloep ofkan aangesloten worden op eenPC. Tieman brengt de Compact,een elektronische loep in zakfor-maat met een 4 inch TFT-scherm.

DAISY/VOORLEESAPPARATENAlecs komt met een nieuwe goed-kope Daisyspeler voor € 129,50.De Daisy-cd’s worden wel in degoede volgorde afgespeeld, maarde software die zorgt dat je verdergaat waar je gebleven was, moetnog ontwikkeld worden. Alva hadeen vernieuwde Reporter in destand. Dit voorleesapparaat heeftnog duidelijkere knoppen gekregenen kan nu ook Daisy-cd’s voorlezen.

SPRAAKSYNTHESEKompagne introduceert deprachtige spraaksynthesizer Bright-speech voor de Nederlandse taal.

De Ziezo-beurs 2004 heeft voor debezoeker dus toch weer voldoendeinteressante producten opgeleverd.



We presenteren u een ‘top 5’ van de meest in het oog springende websites diewij in de afgelopen periode ontdekt hebben, met een korte omschrijving van deinhoud.

Benevisio - www.benevisio.comSite die de bedoeling heeft personen met een visuele handicap uit België enNederland met elkaar in contact te brengen en op de hoogte te houden van allebelangrijke gebeurtenissen die hen aanbelangen. Niet enkel de personen meteen handicap zelf, maar ook de direct betrokkenen zijn welkom. Via het forumworden er discussies gestart en de ledenlijst kan een handige manier zijn ommet andere mensen (met een handicap) te communiceren.

Blindspot - www.blindspot.beDeze website werd ontwikkeld in het kader van het project Blind Spot, eeninteractief programma voor blinde en slechtziende bezoekers van het Mode-Museum in Antwerpen (B). Bij het ontwerp van deze site werd rekening gehouden met de vooropgestelde criteria die een website toegankelijk makenvoor blinde en slechtziende personen.

BOVVG - www.bovvg.nlDeze site brengt de bezoeker direct naar de sites van de verschillende organisaties in Nederland die werkzaam zijn op het vlak van onderwijs, zorg- endienstverlening aan mensen met een visuele of met een visuele en verstandelijke beperking.

Ik wil het - http://gehandicapten.ikwilhet.nuStartpagina met een massa links in verband met alle soorten handicaps. Delinks zijn overzichtelijk geordend per onderwerp.

Vrienden der Blinden - www.amisdesaveugles.beTweetalige site (NL & Fr) waarvan op het moment van dit schrijven enkel deFranse tak ingevuld is. Deze Belgische vereniging werd gesticht in 1885 en opde site bieden zij informatie over hun activiteiten die zich hoofdzakelijk toespitsenop sociale aspecten.

Websites : selectie van de redactie


15 tot 20 maart 2004

CSUN 2004: 19de jaarlijkse conferentie & beurs over “Technology andPersons with Disabilities”Internationale conferentie over technologie en ontwikkelingen ten behoevevan personen met een handicap. Naast de conferentie (meer dan 250sessies) is er ook een beurs (meer dan 145 standen) over de nieuwstehoogtechnologische hulpmiddelen. Dit evenement richt zich hoofdzakelijktot professionelen.

Plaats: Hilton en Marriott luchthavenhotels, Los Angeles, USAInfo: Center on Disabilities

California State University, Northridge18111 Nordhoff Street, Building 11, Suite 103Northridge, CA 91330-8340Verenigde StatenTelefoon: +1 818/677-2578Fax: +1 818/677-4929E-mail : [email protected]: www.csun.edu/cod

13 tot 15 mei 2004

SightCity 2004Internationale tentoonstelling over geavanceerde hulpmiddelen voor blindenen slechtzienden. De toegang is gratis en er zijn diverse assistentie-voorzieningen. Deze beurs richt zich tot het grote publiek.

Plaats: Sheraton Airport Hotel, Frankfurt, DuitslandInfo: Website: www.sightcity.de

Agenda

23 tot 26 mei 2004

TRANSED: 10th International Conference on Mobility and Transportfor Elderly and Disabled PeopleInternationale conferentie over mobiliteit en transport voor senioren enpersonen met een handicap. Het thema voor deze 10de conferentie is“Universal Transportation and Road Design: Strategies For Success”. Dit evenement richt zich hoofdzakelijk tot professionelen.

Plaats: Hamamatsu, JapanInfo: Daisuke Sawada

Eco-Mo FoundationTBR Bldg. 808, Koji-machi 5-7, Chiyoda-kuTokyo 102-0083JapanTelefoon: +81 3 32 21 66 73Fax: +81 3 32 21 6674E-mail : [email protected]: http://transed.jp

29 juni tot 2 juli 2004

CVHI 2004: 3th Conference and Workshop on Assistive Technologiesfor Vision and Hearing ImpairmentDe derde in een nieuwe reeks internationale conferenties over technologieen ontwikkelingen ten behoeve van personen met een visuele of auditievehandicap.Het thema op CVHI 2004 is “State-of-the-art and New Challenges”. Ditevenement richt zich hoofdzakelijk tot professionelen. Er zijn ook studie-beurzen beschikbaar voor personen (tot 35 jaar) in opleiding.

Plaats: Hotel Alixares, Granada, SpanjeInfo: Ms. V. Romanes

CVHI 2004 secretariatDepartment of Electronics and Electrical EngineeringUniversity of GlasgowRankine Building, Oakfield Avenue


Glasgow G12 8LTSchotlandE-mail : [email protected]: www.elec.gla.ac.uk/Events_page/CVHI

7 tot 9 juli 2004 (*)

ICCHP: 9th International Conference on Computers Helping Peoplewith Special NeedsNegende in een reeks internationale conferenties die de aandacht toespitstop alle aspecten van informatie, communicatie en hulpmiddelen voorpersonen met een handicap en senioren. Deze conferentie richt zichhoofdzakelijk tot professionelen.

Plaats: Université Pierre et Marie Curie, Parijs, FrankrijkInfo: Klaus Miesenberger

Johannes Kepler Universität LinzAltenbergerstr. 694040 LinzOostenrijkTelefoon: +43 732 24 68 92 32Fax: +43 732 24 68 93 22E-mail : [email protected]: www.icchp.org

13 tot 15 juli 2004

Sight Village 2004Hulpmiddelenbeurs met een groot aandeel van Britse producenten vangeavanceerde hulpmiddelen voor personen met een visuele handicap.Deze beurs richt zich tot het grote publiek en de toegang is gratis.

Plaats: Clarendon Suites, Hagley Road, Birmingham, Groot-BrittanniëInfo: Stewart Morehead

Queen Alexandra CollegeCourt Oak Road, Harborne


Birmingham B17 9TGGroot-BrittanniëTelefoon: +44 121 428 5050Fax: +44 121 428 5047E-mail : [email protected]: www.qac.ac.uk/sightvillage/6-1.html

6 tot 10 december 2004

WBU General AssemblyZesde algemene vergadering van World Blind Union.

Plaats: Cape Town International Convention Centre, Kaapstad, Zuid-Afrika

Info: Dr. William Rowland, Executive DirectorSouth African National Council for the BlindP.O. Box 11149Hatfield - 0028 PretoriaZuid-AfrikaTelefoon: +27 12 346 11 71Fax: +27 12 346 11 77E-mail : [email protected]: www.worldblindunion.org

4 tot 8 april 2005

Vision 2005Internationale conferentie met beurs over alle factoren die van belang zijnvoor personen met een visuele handicap. Dit evenement richt zich hoofdzakelijk tot professionelen.

Plaats: Londen, Groot-BrittanniëInfo: Royal National Institute for the Blind

105 Judd StreetLondon WC1H 9NEGroot-Brittannië


Telefoon: +44 20 73 91 23 29Fax: +44 20 73 91 20 79E-mail : [email protected]: www.rnib.org.uk/vision2005

4 tot 8 september 2005 (*)

Internationale conferentie van de «Association for the Advancement ofAssistive Technology in Europe».

Plaats: Lille (Rijsel), FrankrijkInfo: www.aaate.net

(*) : Activiteiten waar het Kennis- en OndersteuningsCentrum, Infovisievzw, Visio Loo Erf en/of Sonneheerdt aan deelnemen.



BasiskenmerkenVersie: 1.1Uitvoering: PC-softwareOpnamemogelijkheid: nee

Aanvullende informatie– Easereader is een Windows-programma waarmee Daisylectuur en

e-Books kunnen beluisterd worden via de PC. Het is compatibel metWindows 98, Me, NT 4.0, 2000 en XP.

– Het programma is compatibel met alle courante hulpmiddelen voorvergroting, spraak- en brailleweergave.

– De weergave op het scherm is aanpasbaar volgens de noden van deslechtziende gebruiker. Kleuren, lettertypes en lay-out zijn daartoeinstelbaar.

– De weergavesnelheid kan traploos geregeld worden waarbij een automatische toonhoogtecorrectie in werking treedt. Hierdoor blijft de gesproken tekst verstaanbaar, ook bij extreem lage of hoge weergavesnelheid.

– Alle acties en toetsaanslagen kunnen begeleid worden door een gesproken uitleg.

– Easereader kan zowel met de muis als via toetscombinaties bestuurdworden.

– Geavanceerde navigatiemogelijkheden zijn mogelijk: bladwijzers plaatsen, springen naar een bepaalde pagina, diverse zoekfuncties enondersteuning van alle Daisynavigatieniveaus.

– De gebruiker kan zelf een gesproken aantekening maken bij een willekeurige paragraaf in een Daisyboek.

– Computervereisten: Pentium II processor van 400 Mhz, 50 Mbyte hardeschijfruimte, 64 Mbyte werkgeheugen, cd-rom-drive, 16-bits kleuren-resolutie, microfoon en meerkanaals (multi-channel) geluidskaart.

Technische fiche

Daisyspelers

Easereader

ProducentDOLPHIN AUDIO PUBLISHINGDolphin Computer Access LtdTechnology HouseBlackpole Estate WestWorcester WR3 8TJGroot-BrittanniëTelefoon: +44 1905 754 577Fax: +44 1905 754 559E-mail : [email protected]: www.dolphinse.com/products/easereader.htm

Leveranciers en prijzen– België: Data Braille Service: € 79,50

Erocos: € 99Integra: € xxx (prijs is nog op komst)Sensotec & Tieman: € 105(januari 2004, incl. BTW)

– Nederland: LVBC: € 53Tieman: € 104,94(januari 2004, incl. BTW)



BasiskenmerkenVersie: onbekendUitvoering: autonoom apparaatOpnamemogelijkheid: ja

Aanvullende informatie– De PTR1 is een draagbaar apparaat in de vorm van een boek waarmee

Daisylectuur kan beluisterd en opgenomen worden.– Naast Daisy-cd’s kunnen ook gewone audio-cd’s en MP3-cd’s beluisterd

en opgenomen worden.– De weergavesnelheid kan traploos geregeld worden waarbij een auto-

matische toonhoogtecorrectie in werking treedt. Hierdoor blijft de gespro-ken tekst verstaanbaar, ook bij extreem lage of hoge weergavesnelheid.

– Op de bovenzijde bevinden zich de meeste bedieningstoetsen, eeningebouwde luidspreker en een microfoon. Vooraan is een sleuf (slot-loader) voor de cd-schijfjes en bevinden zich drie multifunctionele draai-knopjes voor o.a. volume, snelheid, toonhoogte en opnameniveau.

– Dit apparaat beschikt over uitgebreide navigatiemogelijkheden dietypisch zijn voor Daisystructuur: bladwijzers plaatsen, springen naar eenbepaalde pagina en ondersteuning van alle Daisynavigatieniveaus.

– De navigatietoetsen, die zich op de bovenzijde rondom het numerieketoetsenbord bevinden, zijn verschillend in kleur en vorm voor een makkelijke herkenning. De toetsen kunnen vergrendeld worden tegenongewenste bediening tijdens het vervoeren of het manipuleren.

– Het opnemen van Daisyboeken kan via een externe of via een ingebouwde microfoon, via de geluidsingang en via de USB-aansluiting.Via de geluidsingang kan bijvoorbeeld een cassettespeler aangeslotenworden om een Daisy-opname te creëren. Daisylectuur die via hetinternet opgehaald werd kan via de USB-poort op een cd geschrevenworden.

– De taal van de interface (gesproken boodschappen) en de handleiding isin het Engels.

Technische fiche

Daisyspelers

Plextalk PTRI

– De PTR-1 bevat eveneens een agenda, een timer, een sprekenderekenmachine en een memorecorder.

– De ingebouwde software kan door de gebruiker via een cd geactualiseerd worden.

– Standaard meegeleverd: nylon draagtas met schouderriem en opname-software voor PC.

– Aansluitingen: hoofdtelefoon, microfoon, audio-ingang, USB-poort enPCMCIA-slot.

– Voeding: herlaadbare lithium ion batterij, lichtnet.– Afmetingen: 18 x 15 x 3,8 cm; gewicht: 860 g.

ProducentPLEXTALKKyodo Building4-21 Yaesu 1 ChomeChuo-Ku, Tokyo 103-8286JapanTelefoon: +81 3 3517 8061Fax: +81 3 3517 8065E-mail : [email protected]: www.plextalk.com/europe/plextalk_portable.html

Leveranciers en prijzen– België: Data Braille Service: € 995

Erocos: € 1.140Integra: € 1.144,80Tieman: € 1.113(januari 2004, incl. BTW)

– Nederland: Alecs: € 1.050Alva: € 1.130,50Tieman: € 1.054,70Worldwide Vision: prijs op aanvraag(januari 2004, incl. BTW)



BasiskenmerkenVersie: onbekendUitvoering: autonoom apparaatOpnamemogelijkheid: nee

Aanvullende informatie– De Ezdaisy is een draagbare speler van het walkmanmodel om Daisy-

lectuur te beluisteren.– De taal van de interface (gesproken boodschappen) en de handleiding zijn

in het Nederlands. De handleiding wordt meegeleverd op een Daisy-cd.– Naast Daisy-cd’s kunnen ook gewone audio-cd’s en MP3-cd’s beluisterd

worden.– Het beluisteren kan enkel en alleen via een oortelefoon gebeuren.– De weergavesnelheid kan traploos geregeld worden waarbij een auto-

matische toonhoogtecorrectie in werking treedt. Hierdoor blijft de gesproken tekst verstaanbaar, ook bij extreem lage of hoge weergavesnelheid.

– Bovenop het deksel van het toestel staan vijf grote druktoetsen dieverschillend zijn in kleur en vorm voor een makkelijke herkenning.

– De Ezdaisy beschikt enkel over eenvoudige navigatiemogelijkheden.– De ingebouwde software kan door de gebruiker via een cd

geactualiseerd worden.– Op het apparaat bevindt zich een klein LCD-schermpje.– Aansluitingen: oortelefoon, netadapter, geluidsuitgang

(voor luidsprekers).– Standaard meegeleverd: netadapter en oortelefoon.– Voeding: herlaadbare batterijen, lichtnet.– Afmetingen: 15,2 x 13,3 x 4 cm; gewicht: 300 g.

ProducentTELEX COMMUNICATIONS12000 Portland Avenue South

Technische fiche

Daisyspelers

Telex Ezdaisy

BurnsvilleMinnesota 55337Verenigde StatenTelefoon: +1 952 884 4051Fax: +1 952 884 0043E-mail : [email protected]: www.telex.com


Erocos: € 289,93 Integra: € 370,21Tieman: prijs nog niet gekend(januari 2004, incl. BTW)

– Nederland: Alecs: € 345.10Tieman: € 307,40Wordwide Vision: € 307(januari 2004, incl. BTW)



BasiskenmerkenVersie: onbekendUitvoering: autonoom apparaatOpnamemogelijkheid: nee

Aanvullende informatie– De Scholar is een draagbare speler van het walkmanmodel om Daisylec-

tuur te beluisteren.– Naast Daisy-cd’s kunnen ook gewone audio-cd’s en MP3-cd’s beluisterd

worden.– De taal van de interface (gesproken boodschappen) en de handleiding

zijn in het Nederlands. De handleiding wordt meegeleverd op een Daisy-cd.

– Het beluisteren kan enkel en alleen via een oortelefoon gebeuren.– De weergavesnelheid kan traploos geregeld worden waarbij een automa-

tische toonhoogtecorrectie in werking treedt. Hierdoor blijft de gesprokentekst verstaanbaar, ook bij extreem lage of hoge weergavesnelheid.

– Bovenop het deksel van het toestel staan vijf grote druktoetsen dieverschillend zijn in kleur en vorm voor een makkelijke herkenning. Zijdienen voor de basis navigatiemogelijkheden. Rondom deze vijf toetsenstaan diverse toetsen voor uitgebreidere navigatiemogelijkheden zoalsbijvoorbeeld het plaatsen van bladwijzers.


– De toetsen kunnen vergrendeld worden tegen ongewenste bedieningtijdens het vervoeren of manipuleren.

– Op het apparaat bevindt zich een klein LCD-schermpje.– Aansluitingen: oortelefoon, netadapter, geluidsuitgang

(voor luidsprekers).– Standaard meegeleverd: netadapter en oortelefoon.– Voeding: herlaadbare batterijen, lichtnet.– Afmetingen: 15,2 x 13,3 x 4 cm; gewicht: 300 g.

Technische fiche

Daisyspelers

Telex Scholar

ProducentTELEX COMMUNICATIONS12000 Portland Avenue SouthBurnsvilleMinnesota 55337Verenigde StatenTelefoon: +1 952 884 4051Fax: +1 952 884 0043E-mail : [email protected]: www.telex.com


Erocos: € 298 Integra: € 378,95Tieman: € 311(januari 2004, incl. BTW)

– Nederland: Alecs: € 351,05Tieman: € 312,70Worldwide Vision: € 313(januari 2004, incl. BTW)



Technische fiche

BasiskenmerkenVersie: 2.3.0Uitvoering: autonoom apparaatOpnamemogelijkheid: nee

Aanvullende informatie– De Reader Classic is een draagbare speler van het tafelmodel om

Daisylectuur te beluisteren. Het handvat maakt deel uit van de behuizingen is daardoor extra stevig.

– Naast Daisy-cd’s kunnen ook gewone audio-cd’s en MP3-cd’s beluisterdworden.

– De taal van de interface (gesproken boodschappen) en de handleidingzijn in het Nederlands. De handleiding wordt meegeleverd op een Daisy-cd’s.

– Het beluisteren kan via de ingebouwde luidspreker of via een hoofd-telefoon gebeuren.

– De weergavesnelheid kan traploos geregeld worden waarbij een auto-matische toonhoogtecorrectie in werking treedt. Hierdoor blijft de gesproken tekst verstaanbaar, ook bij extreem lage of hoge weergavesnelheid.

– Bovenop het donkergrijze apparaat bevinden zich knalgele en lichtgrijzebedieningstoetsen die tevens goed voelbaar zijn. Zij dienen voor debasis navigatiemogelijkheden.

– Een aparte toonhoogteregelaar voor scherpe of doffe weergave isbeschikbaar.

– Op de voorzijde bevindt zich een sleuf (slot-loader) voor de cd-schijfjes.– ingebouwde software kan door de gebruiker via een cd geactualiseerd

worden.– Voeding: lichtnet (standaard), herlaadbare batterijen.– Afmetingen: 22,8 x 22,8 x 7 cm; gewicht: 1,2 kg.

Daisyspelers

Victor Reader Classic

ProducentVISUAIDE841, Jean-Paul-VincentLongueuil (Québec)Canada J4G 1R3Verenigde StatenTelefoon: +1 450 463 1717Fax: +1 450 463 0120E-mail : [email protected]: www.visuaide.com/victorclassic.htm


Integra: € 463,75Sensotec: € 400 (inclusief verzending)(januari 2004, incl. BTW)

– Nederland: Alecs: € 440,30Alva: € 439,11Tieman: € 392,20Worldwide Vision: € 419(januari 2004, incl. BTW)




Aanvullende informatie– De Reader Classic Plus is een draagbare speler van het tafelmodel om

Daisylectuur te beluisteren. Het handvat maakt deel uit van de behuizingen is daardoor extra stevig.

– Naast Daisy-cd’s kunnen ook gewone audio-cd’s en MP3-cd’s beluisterdworden.

– De taal van de interface (gesproken boodschappen) en de handleiding zijnin het Nederlands. De handleiding wordt meegeleverd op een Daisy-cd.

– Het beluisteren kan via de ingebouwde luidspreker of via een hoofd-telefoon gebeuren.

– De weergavesnelheid kan traploos geregeld worden waarbij een auto-matische toonhoogtecorrectie in werking treedt. Hierdoor blijft de gesproken tekst verstaanbaar, ook bij extreem lage of hoge weergave-snelheid.

– Bovenop het donkergrijze apparaat bevinden zich de knalgele en lichtgrijzebedieningstoetsen die tevens goed voelbaar zijn. In het midden bevindt zicheen numeriek toetsenbord met daaromheen de andere toetsen.

– Dit apparaat beschikt over uitgebreide navigatiemogelijkheden dietypisch zijn voor de Daisystructuur: bladwijzers plaatsen, springen naareen bepaalde pagina en ondersteuning van alle Daisynavigatieniveaus.


– Op de voorzijde bevindt zich een sleuf (slot-loader) voor de cd-schijfjes.– De ingebouwde software kan door de gebruiker via een cd

geactualiseerd worden.– Voeding: lichtnet (standaard), herlaadbare batterijen (oplaadbare batterijen).– Afmetingen: 22,8 x 22,8 x 7 cm; gewicht: 1,2 kg.

Technische fiche

Daisyspelers

Victor Reader Classic Plus

ProducentVISUAIDE841, Jean-Paul-VincentLongueuil (Québec)Canada J4G 1R3Verenigde StatenTelefoon: +1 450 463 1717Fax: +1 450 463 0120E-mail : [email protected]: www.visuaide.com/classic_plus.htm

Leveranciers en prijzen– België: Data Braille Service € 387


– Nederland: Alecs: € 470,30Alva: € 474,81Tieman: € 418,70Worldwide Vision: € 525(januari 2004, incl. BTW)




Aanvullende informatie– De Reader Vibe is een draagbare speler van het walkman type om

Daisylectuur te beluisteren.– Naast Daisy-cd’s kunnen ook gewone audio-cd’s en MP3-cd’s beluisterd

worden.– Het beluisteren kan enkel en alleen via een oortelefoon gebeuren.– De weergavesnelheid kan traploos geregeld worden waarbij een auto-

matische toonhoogtecorrectie in werking treedt. Hierdoor blijft de gespro-ken tekst verstaanbaar, ook bij extreem lage of hoge weergavesnelheid.


– Op de bovenzijde (het deksel) bevinden zich de bedieningstoetsen eneen klein LCD-schermpje. De bedieningstoetsen zijn logisch gegroe-peerd en door goed voelbare markeringen gescheiden.

– Dit apparaat beschikt over uitgebreide navigatiemogelijkheden dietypisch zijn voor de Daisystructuur: bladwijzers plaatsen, springen naareen bepaalde pagina en ondersteuning van alle Daisynavigatieniveaus.

– De taal van de interface (gesproken boodschappen) en de handleiding zijnin het Nederlands. De handleiding wordt meegeleverd op een Daisy-cd.

– Het apparaat kan geopend worden (zoals een standaard walkman) omeen cd-schijfje te plaatsen.


– Standaard meegeleverd: netadapter, oplaadbare batterijen, draagtas enoortelefoon.

– Voeding: herlaadbare batterijen, lichtnet.– Afmetingen: 148 x 138 x 29 mm; gewicht: 275 g.

Technische fiche

Daisyspelers

Victor Reader Vibe

ProducentVISUAIDE841, Jean-Paul-VincentLongueuil (Québec)Canada J4G 1R3Verenigde StatenTelefoon: +1 450 463 1717Fax: +1 450 463 0120E-mail : [email protected]: www.visuaide.com/victor_vibe.htm



– Nederland: Alecs: € 351,05Alva: € 332,01Tieman: € 295,74Worldwide Vision: prijs op aanvraag(januari 2004, incl. BTW)



BasiskenmerkenVersie: 1.5Uitvoering: PC-softwareOpnamemogelijkheid: nee

Aanvullende informatie– Reader Soft is een Windows-programma waarmee Daisylectuur en

NISO-boeken beluisterd kunnen worden via de PC. Het is compatibelmet Windows 95, 98, Me, NT 4.0, 2000 en XP.

– Reader Soft kan zowel gesproken (menselijke stem) Daisylectuur alsDaisytekstbestanden voorlezen.

– Het programma is compatibel met alle courante hulpmiddelen voorvergroting, spraak- en brailleweergave. Specifieke scripts voor optimalesamenwerking met de schermuitleesprogramma’s Jaws en Window-Eyeszijn beschikbaar.

– De weergave op het scherm is aanpasbaar volgens de noden van deslechtziende gebruiker. Kleuren, lettertypes en lay-out zijn daartoeinstelbaar.

– De tekst op het scherm kan synchroon gelezen worden met de spraak-weergave.

– De weergavesnelheid kan traploos geregeld worden waarbij een auto-matische toonhoogtecorrectie in werking treedt. Hierdoor blijft de gespro-ken tekst verstaanbaar, ook bij extreem lage of hoge weergavesnelheid.

– Geavanceerde navigatiemogelijkheden zijn mogelijk: bladwijzers plaatsen, springen naar een bepaalde pagina, diverse zoekfuncties enondersteuning van alle Daisynavigatieniveaus.

– De gebruiker kan zelf een gesproken aantekening maken bij een willekeurige paragraaf in een Daisyboek.

– Computervereisten: Pentium processor van 166 Mhz, 50 Mbyte hardeschijfruimte, 64 Mbyte werkgeheugen, cd-rom-drive en meerkanaals(multi-channel) geluidskaart.

Technische fiche

Daisyspelers

Victor Reader Soft

ProducentVISUAIDE841, Jean-Paul-VincentLongueuil (Québec)Canada J4G 1R3Verenigde StatenTelefoon: +1 450 463 1717Fax: +1 450 463 0120E-mail : [email protected]: www.visuaide.com/victorsoft.htm

Leveranciers en prijzen– België: Sensotec: € 160 (januari 2004, incl. BTW)– Nederland: geen leverancier gekend


44 INFOVISIE MAGAZINE, december 2003

ABERISGroeneweg 58B - 3001 HeverleeTelefoon: +32 (0)16 23 49 09Fax: +32 (0)16 23 56 62E-mail : [email protected]

ADVANCED TECHNICSTweehuizenweg 81, bus 9B - 1200 BrusselTelefoon: +32 (0)2 763 09 08Fax: +32 (0)2 770 58 13E-mail : [email protected]: www.advtechnics.com

ALECSSprendlingenpark 21NL - 5061 JT OisterwijkTelefoon: +31 (0)13 521 33 73Fax: +31 (0)13 521 33 71E-mail : [email protected]: www.alecs.tv

ALVALeemansweg 51NL - 6827 BX ArnhemTelefoon: +31 (0)26 38 41 384Fax: +31 (0)26 38 41 300E-mail : [email protected]: www.alva-bv.nl

AMMAREHA MEDICALSint-Annastraat 93NL - 6524 EJ NijmegenTelefoon: +31 (0)24 3600 457Fax: +31 (0)24 3600 708E-mail : [email protected]

BLINDENZORGLICHT EN LIEFDEHulpmiddelendienstOudenburgweg 40B - 8490 VarsenareTelefoon: +32 (0)50 40 60 52Fax: +32 (0)50 38 64 83E-mail : [email protected]: www.blindenzorglichten-liefde.be

BRAILLELIGAEngelandstraat 57B - 1060 BrusselTelefoon: +32 (0)2 533 32 11Fax: +32 (0)2 537 64 26Web: www.brailleliga.be

DATA BRAILLE SERVICESporthalplein 3B - 2610 WilrijkTelefoon: +32 (0)3 828 80 15Fax: +32 (0)3 828 80 16E-mail : [email protected]: www.databraille.be

DE CEUNYNCK NVKontichsesteenweg 36B - 2630 AartselaarTelefoon: +32 (0)3 870 37 51Fax: +32 (0)3 887 19 20E-mail : [email protected]: www.deceunynck.be

EDITEC5, rue des BerceauxB - 7061 CasteauTelefoon: +32 (0)65 72 32 45Fax: +32 (0)65 72 38 16

ERGRA ENGELENKerkstraat 23B - 2845 NielTelefoon: +32 (0)3 888 11 40Fax: +32 (0)3 888 14 36E-mail : [email protected]: www.ergra-engelen.be

ERGRA LOW VISIONCarnegielaan 4 - 14NL - 2517 KH Den HaagTelefoon: +31 (0)70 311 40 70Fax: +31 (0)70 311 40 71E-mail : [email protected]: www.ergra-low-vision.nl

EROCOS INTERNATIONALOnze-Lieve-Vrouwstraat 90B - 3550 ZolderTelefoon: +32 (0)11 53 34 54Fax: +32 (0)11 53 34 55E-mail : [email protected]: www.erocos.be

ESCHENBACH OPTIK BVOsloweg 134NL - 9723 BX GroningenTelefoon: +31 (0)50 541 25 00Fax: +31 (0)50 541 05 82E-mail : [email protected]: www.eschenbach-optik.nl

ESCHENBACH VISUEELCENTRUMPlezantstraat 42B - 9100 Sint-NiklaasTelefoon: +32 (0)3 766 64 99Fax: +32 (0)3 778 01 98E-mail :[email protected]

EUREVASaturnusstraat 95NL - 2516 AG Den HaagTelefoon: +31 (0)70 38 55 209

Adressen Leveranciers

INFOVISIE MAGAZINE, december 2003 45

EUROBRAILLE BELGIQUE90-92, avenue DaillyB - 1030 BruxellesTelefoon: +32 (0)2 241 65 68

EVISION OPTICSPostbus 18568NL - 2502 EN Den HaagTelefoon: +31 (0)70 311 40 90Fax: +31 (0)70 311 40 91E-mail : [email protected]: www.evision.nl

INTEGRANaamsesteenweg 386B - 3001 HeverleeTelefoon: +32 (0)16 35 31 30Fax: +32 (0)16 35 31 44E-mail : [email protected]: www.integra-belgium.com

KOBA VISIONDe Oude Hoeven 6B - 3971 LeopoldsburgTelefoon: +32 (0)11 34 45 13Fax: +32 (0)11 34 85 25E-mail : [email protected]: www.kobavision.be

KOMFAPostbus 3041NL – 3760 DA SoestTelefoon: +31 (0)35 588 55 83Fax: +31 (0)35 588 55 84E-mail : [email protected]: www.komfa.nl

LOW VISION CENTRUM UZ SINT-RAFAELKapucijnenvoer 33B - 3000 LeuvenTelefoon: +32 (0)16 33 23 94

LVI BELGIUMBouwelsesteenweg 18aB - 2560 NijlenTelefoon: +32 (0)3 455 92 64Fax: +32 (0)3 455 92 88E-mail : [email protected]: www.lvi.be

LVBCJames Wattstraat 13BNL - 2809 PA GoudaTelefoon: +31 (0)182 525 889Fax: +31 (0)182 670 071E-mail : [email protected]: www.lvbc.nl

N. JONKERDuifhuis 5NL - 3862 JD NijkerkTelefoon: +31 (0)33 245 37 05Fax: +31 (0)33 245 00 04E-mail : [email protected]

OPTICAL LOW VISION SERVICESDe Moucheronstraat 55NL - 2593 PX Den HaagTelefoon: +31 703 83 62 69Fax: +31 703 81 46 13E-mail : [email protected]: www.slechtzienden.nl

RDG KOMPAGNEWinthontlaan 200NL - 3526 KV UtrechtTelefoon: +31 (0)30 287 05 64Fax: +31 (0)30 289 85 60E-mail : [email protected]: www.kompagne.nl

REINECKER REHA TECHNIK NLOudenhof 2DNL - 4191 NW GeldermalsenTelefoon: +31 (0)345 585 160Fax: +31 (0)345 585 169E-mail : [email protected]

SENSOTECGistelsesteenweg 112B - 8490 VarsenareTelefoon: +32 (0)50 39 49 49Fax: +32 (0)50 39 49 46E-mail : [email protected]: www.sensotec.be

STICHTING SPITSBlijdestijn 15NL - 6714 DX EdeTelefoon: +31 (0)318 63 16 82E-mail : [email protected]: www.stichtingspits.nl

TIEMAN BELGIEBaron Ruzettelaan 29B - 8310 BruggeTelefoon: +32 (0)50 35 75 55Fax: +32 (0)50 35 75 64E-mail : [email protected]: www.tieman.be

TIEMAN NEDERLANDKoddeweg 39-41NL - 3184 DH HoogvlietTelefoon: +31 (0)10 231 35 55Fax: +31 (0)10 231 35 90E-mail : [email protected]: www.tieman.nl

VAN DEN BOS OPTICAL LOW VISIONDe Moucheronstraat 55NL - 2593 PX Den HaagTelefoon: +31 (0)70 383 62 69Fax: +31 (0)70 381 46 13

VAN HOPPLYNUS VISION CARE Koningsstraat 101B - 1000 BrusselTelefoon: +32 (0)2 214 09 50Fax: +32 (0)2 214 09 57

VAN LENT SYSTEMSLithoyensedijk 25ANL - 5396 NC LithoyenTelefoon: +31 (0)412 64 06 90Fax: +31 (0)412 62 60 25

WORLDWIDE VISIONOude Hondsbergselaan 9NL - 5062 SM OisterwijkTelefoon: +31 (0)13 528 56 66Fax: +31 (0)13 528 56 88E-mail : [email protected]: www.worldwidevision.nl

COLOFON

INFOVISIE MAGAZINEDriemaandelijks tijdschrift overtechnische hulpmiddelen voor blinde enslechtziende mensen. Verkrijgbaar inzwartdruk, op audiocassette en in tweeelektronische formaten: HTML en XML.Beide elektronische formaten zijn gratisindien men ze via het web downloadt;de XML-versie via www.anderslezen.nlen de HTML-versie via www.infovisie.be.Een diskette met een elektronischeversie is verkrijgbaar tegen de gewoneabonnementsprijs.

Redactie 2004:KOCTel.: +32 (0)2 225 86 91E-mail: [email protected]: www.koc.be

INFOVISIE vzwTel.: +32 (0)16 32 11 23E-mail: [email protected]: www.infovisie.be

De organisaties Visio en Sonneheerdthebben toegezegd om ook in 2004inhoudelijk aan InfoVisie Magazine teblijven meewerken.

Redactieteam:Jan EngelenChristiaan PinksterGerrit Van den BreedeMarie-Paule Van Damme

Vormgeving:zwartdruk: drukkerij Peeters, Leuvencassette en XML-versie: FNBHTML-versie: KOC

Abonnementen:België & Nederland: 25 euroAndere landen: 30 euro

Wie zich wenst te abonneren dient zichtot het KOC (zie hierboven) te richten.

Zonder schriftelijk tegenbericht wordt uwabonnement automatisch verlengd bij hetbegin van een nieuwe jaargang.

Verantwoordelijke uitgever:Jan EngelenVloerstraat 67B - 3020 Herent

De redactie is niet verantwoordelijk voor ingezondenartikelen. Enkel teksten die ondertekend zijn, wordenopgenomen. De redactie behoudt zich het recht vooringezonden stukken in te korten.

Het redactieteam kan niet aansprakelijk gesteldworden voor onjuiste gegevens die door leveranciersof producenten werden meegedeeld.

© Artikels uit deze publicatie kunnen overgenomenworden na schriftelijke toestemming van de uitgever.


48 INFOVISIE MAGAZINE, maart 200448 INFOVISIE MAGAZINE, juni 2003

Jaargang 18

Nummer 1

Maart 2004

ISSN 0774-1251

Verantwoordelijke uitgever:

Jan EngelenVloerstraat 67B-3020 Herent

Infovisie Magazine is een gezamenlijke productie van:

Jaargang 18 Nummer 1 Maart 2004 - hannah2.be Magazine 2004 (jg 18... · Met dit nummer beginnen we...

Documents

Transcript of Jaargang 18 Nummer 1 Maart 2004 - hannah2.be Magazine 2004 (jg 18... · Met dit nummer beginnen we...