Isolatiematerialen: hoe kiezen? - Leefmilieu Brussel · 2015. 6. 18. · Netto-oppervlakte 156 m²...

Leefmilieu Brussel

Opleiding Duurzaam Gebouw: Isolatiematerialen: hoe kiezen?

TERUGKOPPELING VAN HET TERREIN: KEUZE VAN

ISOLATIEMATERIAAL VOOR EEN VOORBEELDGEBOUW

Gérard Bedoret

architect

2

Passiefhuis

Sint-Jobberg 35

In Ukkel

Voorbeeldgebouw 2007

PROJECT

Mijn privéwoning gebouwd tussen 2008

en 2010.

“Laboratorium”-project waarvoor de

“big five” van de subsidies werd

toegekend (gewestelijke en

gemeentelijke premies,

voorbeeldgebouw,

belastingvermindering voor passieve

en nulenergiegebouwen) 2

3

PROGRAMMA

benedenverdieping + 2 +

bewoonbare kelder

bruto-oppervlakte 200 m²

Netto-oppervlakte 156 m² 3

4

Houten skelet behalve

gemene scheidingsmuren

Natuurlijke materialen

Aardwarmtewisselaar

Dubbelstroomventilatie

Fotovoltaïsche modules

Zonneboiler

Regenwaterput

Groendak

Natuurlijke lichtinval

Moduleerbare open ruimten

Garage voor tweewielers

…

ONDERDELEN:

5

KEUZE VAN ISOLATIEMATERIALEN:

MILIEUCRITERIA

Levenscyclus

Grijze energie

Gezondheid

Recyclage …

Natuurlijke isolatiematerialen zijn in

het voordeel, hoewel ze vaak

duurder of minder performant zijn

dan de klassieke isolatiematerialen.

5

6


TECHNISCHE CRITERIA

Thermisch geleidingsvermogen

Drukweerstand

Gedrag bij vuur

Hygroscopiciteit

Waterdampweerstand

Faseverschuiving

Technische goedkeuringen

Levensduur

Schadebestendigheid

Bestendigheid tegen parasieten of

knaagdieren

Onbederfelijk

De vereisten betreffende de technische kenmerken

variëren naargelang van de toepassing:

- Drukweerstand voor vloerisolatie of platte

daken, enz.

- Waterbestendigheid voor wanden die

blootgesteld zijn aan risico’s van

overstromingen of die in contact zijn met de

bodem

- Waterdampdoorlatendheid voor isolatie die

moet worden bepleisterd op houtskelet, enz.

6

7


FINANCIËLE CRITERIA

Aankoopprijs

Uitvoeringskosten

Uitvoeringstijd

Energiebesparing

Premies

De prijsverschillen tussen verschillende

isolatiematerialen, voor eenzelfde R-waarde,

kunnen hoog oplopen.

De keuze van een ecologisch of zeer performant

materiaal kan het bouwbudget aanzienlijk doen

stijgen.

Ook moet worden gelet op de weerslag op de

kosten van de andere bouwonderdelen.

Bijvoorbeeld: een minder performant

isolatiemateriaal voor een vloerplaat vereist dikte,

en dus meer grondwerk en metselwerk.

7

8


PRAKTISCHE CRITERIA Verpakking

Stockage

Beheer van resten

Gemakkelijke versnijding en uitvoering

Gebruikscomfort

Ondersteuning en bevestiging

Afwerking

Aanpassing aan doorvoer van technieken

Beheer van thermische bruggen

(aansluitingen)

Toegankelijkheid

Zelfbouw

Uitzicht

Voorbeeld van hoe de

verpakking/vorm de keuze

beïnvloedt:

- Platen zijn makkelijk zelf te

plaatsen, wat niet het geval

is voor isolatie in bulk die

moet worden ingeblazen.

- Harde isolatieplaten

kunnen direct worden

bepleisterd

- Gespoten isolatie omhult

leidingen en vermindert

thermische bruggen …

8

9


ARCHITECTURALE CRITERIA Invloed van het geleidingsvermogen op de dikte

en dus op de bewoonbare oppervlakte …

(1 bewoonbare m² = € 2.500)

Het gebruik van een natuurlijker maar minder performant

isolatiemateriaal kan, voor een gelijke R-waarde, het

bewoonbare volume verminderen met ettelijke m² voor

een woning in zijn geheel. Dit kan “pijn doen”, als we

weten dat 1 bewoonbare m² minstens 2.500 euro kost …

9

10


“RUWE” CATEGORIEËN

Natuurlijk, ecologisch

Mineraal,

maar minder ecologisch In het huis aan de Sint-Jobberg werden

verschillende types van isolatiemateriaal

gebruikt.

Het zijn niet altijd materialen die als

“ecologisch” worden beschouwd, voor

zover verschillende categorieën kunnen

worden ingedeeld.

10

Synthetisch,

helemaal niet ecologisch

11

cellulosewatten

houtvezelmatten

houtvezelplaten

hennep

kurk

cellenbeton

polyurethaanschuim

fenolschuim 7,02

geëxtrudeerd polystyreen

200- vin sissâh c iuppa

dnof alp tnavius r ennoitisop à sissâhc

eca f su os m c 6 .2 sissâhc ud tuah

ocietS ser tuop e rueir éfni

6,262-VIN

siob u o er ialullec not éb colb

ssalg maof no italosi

73°N EDACAF = EUR TNE MENGILA

11

12

cellulosewatten

houtvezelmatten

houtvezelplaten

hennep

kurk

cellenbeton

polyurethaanschuim

fenolschuim

geëxtrudeerd polystyreen

Uitvergroting van een detail geeft

het gebruik van isolatiematerialen

weer die in dit geval zijn

voorbehouden voor kleine

onderdelen.

12

13

cellulosewatten

Omdat voor houtskeletbouw werd

gekozen, moesten cellulosevlokken

worden ingeblazen.

(Ook ingeblazen houtvezels waren

een mogelijkheid),

De kostprijs van dit systeem is heel

interessant.

Opgelet!

Voorzichtig met

de compacte

daken en

vloeren van de

gelijkvloerse

verdieping

13

14

cellulosewatten: matten

Cellulosematten werden gebruikt

voor volumes die onmogelijk

kunnen worden gevuld met vlokken

in bulk.

14

15

cellulosewatten

Het procedé brengt heel weinig

verlies mee. Het isolatiemateriaal

dat op de vloer valt, kan worden

hergebruikt (opgelet dat u geen

schroeven of ander afval mee

opveegt),

15

16

cellulosewatten

Het inblazen houdt een aantal

structurele beperkingen in, zoals

de afmetingen en de

bereikbaarheid van de caissons,

het gebruik van geschikte

onderdakplaten, de voorafgaande

belatting van dampremmen, enz.

16

17

cellulosewatten

17

18

houtvezelmatten

Houtvezelmatten werden gebruikt

voor isolatie van de voorzetwanden

(kruipruimte) of geluidsisolatie van

de binnenwanden.

18

19

houtvezelmatten

19

20

houtvezelplaten

Harde houtvezelplaten werden

gebruikt als onderdak of als

regenscherm.

20

21

houtvezelplaten Restjes van de houtvezelplaten werden gebruikt om de thermische

brug tussen de dakpanlatten en de

liggers te verminderen.

21

22

hennep

Hennep in bulk is geschikt voor

isolatie van onregelmatig gevormde

resterende ruimten en om spleten

op te vullen

22

23

hennep

… een natuurlijk alternatief voor

gespoten PU-schuim

23

24

hennep

Bovenkant van het metselwerk van

de gevelmuur

24

25

kurk

Kurk zit als thermische onderbreking

in de houten raamprofielen

25

26

kurk

26

27

cellenbeton

Cellenbeton werd gebruikt voor het

dragend metselwerk van de

gevelmuur om zijn isolerende

kwaliteiten. Nadelen: niet zo sterk,

moeilijk er iets in te bevestigen

27

28

cellenbeton

De gevelmuur werd ontworpen voor

een optimale isolatie in afwachting

van de bouw van de aanpalende

woning. Om die reden werd

cellenbeton gebruikt.

28

29

polyurethaanschuim

De keuze voor polyurethaan werd

ingegeven door de nood aan

plaatswinst, aangezien dit materiaal

minder dikte vereist voor de

gewenste R-waarde.

29

30

polyurethaanschuim

De bevestigingshaken die de twee

helften van de gevelmuur verbinden

(cellenbeton en gebakken aarde),

werden in aanmerking genomen in

de berekening.

30

31

polyurethaanschuim in spuitbussen

Om de gaten op te spuiten van

bevestigingen doorheen PU-platen

of rioolbuizen doorheen

isolatieplaten in de vloer.

31

32

Zeer efficiënt en gebruiksvriendelijk

Opgelet dat u geen aangebroken

patronen verspilt.

32

polyurethaanschuim

in spuitbussen

33

fenolschuim (Resol)

Zeer performant isolatiemateriaal.

Gekozen voor de isolatie van de

vloerplaat

33

34

fenolschuim (Resol)

34

35

VERGELIJKING VAN 3 SYSTEMEN

VOOR ISOLATIE VAN DE VLOERPLAAT Kostprijs en dikte voor een gelijke U-waarde.

Opgelet: deze berekening werd

naderhand, in 2012, gemaakt

“uit de losse pols”, en eerder

ter illustratie dan om

antwoorden aan te reiken!!!

35

36

A gespoten polyurethaan + ondervloer

B platen in fenolschuim + ondervloer

C balken in houtcomposiet + cellulose + OSB- platen

8

2

8

32

47

35

53

67

55

36

37

A B

C

Foto: isoproject.be

37

38

Berekening volgens PHPP voor een U-waarde van 0,085 W (m²K)

GESPOTEN

POLYURETHAAN A

A VLOER OP GROND + GESPOTEN PUR-SCHUIM + ONDERVLOER Wand nr.. Beschrijving van de wand

oppervlakte-

sterkte [m²K/W]

binnen Rsi: 0,17

buiten Rse: 0,00

Sectie 1 l [W/(mK)] sectie 2 (optioneel) l [W/(mK)] sectie 3 (optioneel) l [W/(mK)] Dikte [mm]

ondervloer beton 1,050 80

PUR-SCHUIM 0,023 262

betonplaat 1,700 200

Percentage

oppervlakte van

sectie 2

Percentage

oppervlakte van

sectie 3 Totaal

54,2

U-waarde: 0,085 W/(m²K)

38

39

B VLOER OP GROND + FENOLSCHUIM (KINGSPAN) + ONDERVLOER Wand nr.. Beschrijving van de wand

oppervlakte-

sterkte [m²K/W]

binnen Rsi: 0,17

buiten Rse: 0,00



fenolschuim 0,021 240


Percentage

oppervlakte van

sectie 2

Percentage

oppervlakte van

sectie 3 Totaal

52,0


Berekening volgens PHPP voor een U-waarde van 0,085 W(m²K)

FENOLSCHUIM

(PLATEN) B

39

40

C BETONPLAAT + BALKEN COMPOSIETHOUT + CELLULOSE + OSB Wand nr.. Beschrijving van de wand

oppervlakte-

sterkte [m²K/W]

binnen Rsi: 0,17

buiten Rse: 0,00


OSB 0,140 18

CELLULOSE + HOUTSKELET 0,038 Balken Steicojoist 400 + opspieïng

45/45 0,130 450


Percentage

oppervlakte van

sectie 2

Percentage

oppervlakte van

sectie 3 Totaal

2,0% 66,8


Berekening volgens PHPP voor een U-waarde van 0,085 W(m²K)

HOUTEN BALK

+ CELLULOSE C

40

41

A GESPOTEN POLYURETHAAN GROND-

WERKEN

METSEL

WERK

BETON-

PLAAT

DICHT-

HEID

STRUCT ISO-

LATIE

ISO-

LATIE

GATEN-

VULLER

LUCHT-

DICHT-

HEID

ONDER-

VLOER

PLATEN TOTAAL

BEHALVE

GROND-

WERKEN

TYPE

Materiaal neen

PU-

schuim

PU-

schuim Visqueen

zand-

cement-

vezels

Merk

Ref.

Verpakking

gespoten

schuim

spuit-

bussen

DIKTE 200 262 80 542 cm Prijs excl. btw

Prijs leveringen per m² 2,00 €

Uitvoeringstijd 1 dag

Prijs plaatsing per m² 2,00 €

bescherm

ing

Totale prijs per m² excl.

btw 5,00 € 4,00 € 6,00 € 35,00 € 3,00 € 103 € /m2

41

42

B PLATEN FENOLSCHUIM

GROND

WERKE

N

METSE

LWERK

BETON

PLAAT

DICHTH

EID

STRUC

T

ISO-

LATIE

ISOLATI

E

GATEN-

VULLE

R

LUCHT

DICHTH

EID

ONDER

VLOER

PLATE

N

Totaal SUPPL%

PU

SUPPL%

PU

TYPE

Materiaal

Visquee

n

Fenol-

schuim

PU

spuitbus

Visquee

n

zand-

cement-

vezels

Merk

Kingspa

n

Ref.

Koolther

m K3

Verpakking

Platen

80 mm

dik in

drie

lagen

DIKTE mm -22 200 240 80 520 cm PRIJS excl. btw -22

prijs levering per m² 0,50 € 40,00 € 5,00 € 0,50 €

uitvoeringstijd

3 dagen

2 pers.

prijs plaatsing per m² 5,00 € 40,00 € 4,00 € 5,00 €

bescher

ming

Totale prijs per m²

excl. btw -0,88 € -1,78 € 5,50 € 80,00 € 9,00 € 5,50 € 35,00 € 3,00 € 138 € /m2 35,00 € 134%

Prijs zelfbouw per m²

excl. btw 0,50 € 40,00 € 5,00 € 0,50 € 35,00 € 3,00 € 84 € /m2 -19,00 € 82%

42

43

C BALKLAAG + CELLULOSE

GROND

WERKE

N

METSE

LWERK

BETON

PLAAT

DICHTH

EID

STRUC

T

ISOLATI

E

ISOLATI

E

GATEN

VULLE

N

LUCHT

DICHTH

EID

ONDER

VLOER

PLATE

N

TOTAAL SUPPL%

PU

SUPPL%

PU

TYPE

Materiaal

Visquee

n

Balken

Steico

400 mm

+

vastzetti

ng

Ingeblaz

en

cellulose neen

tape

tussen

platen

OSB nee

Merk

Ref.

Verpakking zakken

DIKTE mm 148 200 450 18 668 cm PRIJS excl. btw 148

prijs levering per m² 0,50 € 0,50 € 27,50 € 13,00 € 2,00 € 6,00 €

Uitvoeringstijd

3

dagen

3 pers.

prijs plaatsing per m2 5,00 € 60,00 € 30,00 € 1,00 € 15,00 €

Totale prijs per m² excl.

btw 5,92 € 11,99 € 5,50 € 87,50 € 40,50 € 3,00 € 21,00 € 175 € /m2 72,41 € 170%

Prijs zelfbouw per m²

excl. btw 5,92 € 11,99 € 0,50 € 27,50 € 13,00 € 2,00 € 6,00 € 67 € /m2 -71,09 € 48%

43

45

REKENING HOUDEN MET DE GRIJZE ENERGIE

Polyurethaan versus cellulose voor een constante dikte van 24 cm

Poging om in te schatten hoeveel

tijd nodig is om de bijkomende grijze

energie van de optie polyurethaan

te compenseren door besparingen

op het verbruik doordat de

prestaties verbeteren.

Opgelet: deze berekening werd

naderhand, in 2012, gemaakt

“uit de losse pols”, en eerder

ter illustratie dan om

antwoorden aan te reiken!!!

45

46

Vergelijking grijze energie polyurethaan / cellulose voor constante dikte 24 cm

A VLOER OP GROND MET ISOLATIE

IN GESPOTEN POLYURETHAAN

Wand nr.. Beschrijving

van de

wand

opper-

vlakte-

sterkte

[m²K/W]

binnen Rsi:

0,17

buiten Rse: 0,00

sectie 1 l [W/(mK)]

sectie 2

(optioneel)

l [W/(mK)]

sectie 3

(optioneel)

l [W/(mK)] Dikte [mm]


GESPOTEN POLYURETHAANSCHUIM 0,023 240


Percentage

oppervlakte

van sectie 3 Totaal 52,0

U-

waarde 0,093 W/(m²K)

Verwarmingsbehoefte: jaarlijkse methode 14,7 kWh/m2.an

Grijze energie polyurethaan 1000 kWh/m3

Oppervlakte 50 m2

Dikte 0,24 m

Volume 12 m3

Totale grijze energie polyurethaan 12000 kWh

Grijze energie ondervloer 300 kWh/m3

Oppervlakte 50 m2

Dikte 0,08 m

Volume 4 m3

Totale grijze energie ondervloer 1200 kWh

TOTALE GRIJZE ENERGIE

POLYURETHAAN + ONDERVLOER

VOOR 50 M² 13200 kWh

46

47

Vergelijking grijze energie polyurethaan / cellulose voor constante dikte 24 cm

C VLOER OP GROND MET

CELLULOSE-ISOLATIE

Wand nr.. Beschrijving

van de

wand

oppervlakte-

sterkte

[m²K/W]

binnen Rsi:

0,17

buiten Rse: 0,00

sectie 1 l [W/(mK)]

sectie 2

(optioneel)

l [W/(mK)]

sectie 3

(optioneel)

l [W/(mK)] Dikte [mm]

OSB 0,140 18

CELLULOSE + SKELET 0,038

balken

Steicojoist

240

0,374 240


Percentage

oppervlakte

van sectie 3 Totaal 2,0% 45,8


Verwarmingsbehoefte: jaarlijkse methode 15,7 kWh/m2.an

Grijze energie cellulose 6 kWh/m3

Oppervlakte 50

Dikte 0,24 m

Volume 12 m3

Totale grijze energie cellulose 72 kWh

Grijze energie houten balken 300 kWh/m3

per m² indien 38/240 mm CLS om de 60 cm

oppervlakte 50

0,0152 m3 per m² 0,76

Totale grijze energie structuur 228 kWh

Grijze energie OSB-platen 2000 kWh/m3

per m² indien 38/240 mm CLS om de 60 cm

Oppervlakte 50

0,018 m3 per m² 0,9

Totale grijze energie OSB 1800 kWh

Totale grijze energie CELLULOSE+

HOUTSKELET VOOR 50 M² 4100 kWh 47

48

SUPPLEMENTAIR VERBRUIK OPTIE CELLULOSE 1 kWh/m².jaar

d.w.z. 150 kWh/jaar voor 150 M²

SUPPLEMENTAIRE GRIJZE ENERGIE GESPOTEN POLYURETHAAN 9100 kWh

“COMPENSATIETIJD” (berekening te bevestigen op basis van het

rendement van het verwarmingssysteem)

60,667 jaar

Vraag: levensduur???

48

49

CONCLUSIES

In de praktijk wordt het isolatiemateriaal voor elke

toepassing apart gekozen naargelang van de prioriteiten

van de bouwheer die zeer veel criteria in overweging

neemt (gezondheid, budget, zelfbouw).

Deze keuzes zijn vooral bepalend in een passieve

constructie met zeer grote isolatievolumes.

Het gebruik van natuurlijke isolatiematerialen is niet altijd

mogelijk om redenen die te maken hebben met budget,

plaatsinname, drukweerstand, blootstelling aan water.

(vloer op grond, platte daken, …).

De keuze van een isolatiemateriaal is vervlochten met

het bouwsysteem in zijn geheel.

Ik dank u voor uw

aandacht! 49

50

Gérard Bedoret architect

+32 475 36 13 21

[email protected]

_______________________________________________

Atelier d’architecture Gérard Bedoret

www.gbedoret.be

Bureau: Boondaalsesteenweg 6, bus 13,1050 Brussel

Admin: Sint-Jobberg 35,1180 Brussel

CONTACT

50
mailto:[email protected]://www.gbedoret.be/http://www.gbedoret.be/http://www.gbedoret.be/http://www.gbedoret.be/

Isolatiematerialen: hoe kiezen? - Leefmilieu Brussel · 2015. 6. 18. · Netto-oppervlakte 156 m²...

Documents

Transcript of Isolatiematerialen: hoe kiezen? - Leefmilieu Brussel · 2015. 6. 18. · Netto-oppervlakte 156 m²...