Schouder instabiliteitAnatomieBeschrijvingOorzakenSymptomenOnderzoekBehandelingHerstel

Uw schouder is het meest beweeglijke gewricht van uw lichaam. Dankzij uw schouder kunt u de arm optillen, draaien en boven het hoofd reiken. In feite kan de schouder alle kanten op bewegen. Deze grote beweeglijkheid zorgt er echter wel voor dat het gewricht relatief snel instabiel wordt (eenmalig of zelfs meermaals uit de kom gaat). Zie ook “schouder uit de kom”.

Schouder instabiliteit treedt op wanneer de kop van het bovenarm bot uit de kom van het schouderblad schiet. Dit kan plotseling gebeuren door een inwerkend geweld, maar ook door chronische verkeerde belasting van het schoudergewricht.

Wanneer een schouder eenmaal uit de kom is geweest, dan is er een grote kans dat dit in de toekomst vaker geschiedt, met name bij jonge mensen. We spreken dan van schouder instabiliteit.

Anatomie

De anatomie van het schouder gewricht

Uw schoudergewricht wordt gevormd door drie botten: het bovenarm bot (humerus), het schouderblad (scapula) en het sleutelbeen (clavicula).

De kop van het bovenarm bot is een kogel die precies in de kom van het schouderblad past. Het kapsel van het schoudergewricht verbindt de bovenarm met het schouderblad en houdt de kop goed in het midden van de kom.

Daarnaast helpen spieren en pezen de schouder stabiel te houden.

Beschrijving

Het uit de kom gaan van de schouder kan gedeeltelijk gebeuren (partieel) waarbij de kop op het randje van de kom komt te staan. Wij noemen dit subluxatie. Wanneer de kop volledig over de rand schiet dan spreken wij van een luxatie.

Links: Schouder in de kom Rechts: Instabiele schouder waarbij de kop naar voren uit de kom gegleden is

Wanneer het kapsel, de banden, pezen en spieren rondom de schouder uitgerekt zijn kan het gewricht relatief gemakkelijk opnieuw uit de kom gaan. Het zijn juist deze anatomische structuren die de kop niet meer goed gecentreerd kunnen houden in de kom.

Oorzaken

Er zijn drie veel voorkomende oorzaken waardoor een schouder instabiel wordt:

Eenmalig uit de kom gaan van de schouder

Vaak is een specifiek ongeval de oorzaak van de eerste keer dat een schouder uit de kom gaat. Denk aan een ongelukkige val op straat of een vreemde beweging van de arm bij sporten. Bij het uit de kom gaan beschadigen vaak de banden en pezen rondom de schouder (labrum) die het gewricht eigenlijk op zijn plaats moeten houden. Zo’n peesletsel wordt ook wel Bankart laesie genoemd. Wanneer de gescheurde pees niet uit zichzelf geneest ontwikkelt zich een instabiele schouder, waarbij het gewricht ook bij een kleine kracht of beweging zo maar uit de kom floept.

OverbelastingEr zijn mensen die nooit hun schouder een eerste keer met geweld uit de kom gehad hebben maar toch een instabiele schouder voelen. Vaak is er sprake van het slap worden van banden en pezen door het herhaaldelijk uitrekken van deze structuren door talloze keren bewegen van de arm boven het hoofd.

Denk hierbij aan sporten als tennis, zwemmen en volleybal. Maar ook bepaalde werkzaamheden kunnen hetzelfde gevolg hebben.

Slappe banden en pezen bemoeilijken de schouder stabiel in de kom te houden. Deze instabiliteit kan niet alleen een onzeker gevoel in de schouder geven maar ook pijn.

Instabiliteit in alle richtingenEen kleine groep mensen wordt instabiel zonder ongeval of herhaalde bewegingen. Bij deze mensen is het gevoel van instabiliteit in alle richtingen en kan de schouder ook daadwerkelijk in verschillende richtingen uit de kom gaan: naar voren, naar achteren en zelfs naar onder. Dit noemen we multidirectionele instabiliteit. In de praktijk komt dit alleen voor bij mensen die van zichzelf door het hele lichaam heen slappe banden en pezen hebben. Zij zijn wat wij noemen: hypermobiel.

Symptomen

De karakteristieke symptomen van schouder instabiliteit zijn:

Pijn Herhaaldelijk uit de kom gaan Het gevoel alsof de schouder bijna uit de kom gaat Onzekerheid bij het gebruik van de schouder

Onderzoek

Lichamelijk onderzoek en ziektegeschiedenisNadat u uw arts uw klachten en ziektegeschiedenis hebt verteld, zal hij/zij u onderzoeken. Met specifieke testen kan de stabiliteit of juist instabiliteit van de schouder vastgesteld worden. Ook wordt gekeken naar hypermobiliteit.

Aanvullend onderzoekDiverse vormen van beeldvormend onderzoek kunnen behulpzaam zijn bij het vaststellen van de beschadiging in uw schoudergewricht.

Röntgen foto’s. Deze beelden tonen eventuele beschadigingen aan de botten van ofwel de kop van de bovenarm, ofwel de kom van het schouderblad.

CT-scan. Hiermee kan nog nauwkeuriger dan met een röntgenfoto schade aan botten worden vastgesteld.

Magnetic resonance imaging (MRI). Dit onderzoek kan juist de wekedelen (banden en pezen) beter afbeelden en de eventuele beschadiging hiervan.

Behandeling

Schouder instabiliteit wordt allereerst zonder operatie behandeld. Pas wanneer dit geen blijvend resultaat oplevert kan een operatie worden overwogen.

Niet-operatieve behandeling

Op voorschrift van uw arts word teen oefenprogramma opgesteld, vaak onder leiding van een fysiotherapeut. Het duurt vaak vele maanden voordat dit succes oplevert. Denk hierbij aan:

Aanpassen van activiteiten/sport. Verandering van leefstijl en het vermijden van bepaalde activiteiten in het dagelijks leven waardoor de schouder de kans krijgt stabiel te worden.

Medicijnen. Tabletten zoals Paracetamol en ibuprofen kunnen pijn en zwelling verminderen.

Fysiotherapie. Het versterken van de schouderspieren zal het gevoel van controle over uw schouder weer herstellen. Met het oefenprogramma van de fysiotherapeut krijgt u ook weer vertrouwen in uw lichaam.

Operatieve BehandelingHet doel van de operatie is vaak het strakker maken van uitgerekte pezen of het vastzetten van losgerukte banden.

Losliggende pezen (Bankart laesie) kunnen operatief met ankers en hechtingen weer vastgezet worden aan het bot.

Kijkoperatie (Artroscopie). Door kleine steekopeningen kunnen vernuftige instrumenten in het schoudergewricht gebracht worden om pezen en banden vast te zetten. Hierdoor is het mogelijk deze operatie vaak in dagbehandeling te doen. Wij noemen dit minimal invasieve chirurgie. Dit in tegenstelling tot:

Open chirurgie. Soms lukt het niet om met een kijkoperatie de schouder stabiel te krijgen. Meestal is dit het gevolg van de ernst van de schade in het gewricht. In tegenstelling tot de kleine steekwondjes wordt nu een groter litteken gemaakt.

Herstel

Na iedere operatie volgt een periode van rust waarbij de geopereerde arm in een verband tegen het lichaam (een soort mitella) gehouden wordt.

Na deze rustperiode volgt een programma van oefeningen, meestal onder leiding van een fysiotherapeut. Wees u bewust dat dit veel tijd vergt. Denk hierbij eerder in maanden dan in weken.

Laatste revisie december 2012