Inleiding Beleid Jean-Pierre Heirmansecretaris-generaal Departement Leefmilieu, Natuur en Energie...

Inleiding BeleidJean-Pierre Heirman secretaris-generaal Departement Leefmilieu,

Natuur en Energie (LNE), Vlaamse overheid

Zomerganzen

Casus

naam spreker/partner

Amerikaanse vogelkersBeleidsaanbevelingen

Ronald Grobben, IGO

Beleidsaanbevelingen Amerikaanse vogelkers

voor Amerikaanse vogelkers in bossen • algemeen (1-2)• aanpak (3-4-5-6)• communicatie (7)


1. AlgemeenDe vier beheerstrategieën kunnen binnen bestaand wettelijk kader uitgevoerd worden, maar ...

onduidelijkheid betreffende instandhoudingsdoelstellingen voorNatura 2000 gebieden(habitat- en vogelrichtlijngebieden)


2. AlgemeenBedreiging van Amerikaanse vogelkersvoor biodiversiteit in bossen niet zo duidelijk

=> verder onderzoek nodig


• 1990‘Stellingname voor of tegen de acceptatie van Amerikaanse vogelkers wordt meer bepaald door politieke keuzen dan door ecologische argumenten’ Starfinger 1990

• 1990 – nuEcologisch basisonderzoek naar de actuele en toekomstige rol van de Amerikaanse vogelkers in bosecosystemen, de invasiviteit van de soort en haar impact op de biodiversiteit.Onderzoek o.a. door Verheyen et al 2007, Decocq et al 2007, Chabrerie et al 2008, Vanhellemont 2009, Pairon et al 2010, Jaquemart et al 2010, …


• 2012Geen algemene uitspraakover impact op biodiversiteit mogelijk– schaal van de impact onduidelijk,

vooral voor weerbare bossen en op langere termijn– aard van de impact onduidelijk

• negatieve impact op struiklaag: uiteraard verschuiving soortendiversiteit, maar vermindering enkel als bedekking >75% door schaduwwerking

• Amerikaanse vogelkers als waardplant?


Amerikaanse vogelkers als waardplant?• opvallend grote soortenrijkdom voor een recent

geïntroduceerde soort (Boucault 2009)

• indicaties > 160 insectensoorten(o.a. Korringa 1947, Nowakowska en Halarewicz 2006; Boucault 2009; Geudens 1997)

Meer onderzoek nodig

Brotolomia meticulosa Orthosia macilentaGele trilzwam


• 2012Aard van de impact onduidelijk– geen impact van Amerikaanse vogelkers

op biodiversiteit die ook niet gekend is bij inheemse soorten• schaduwwerking (beuk, ...)• verbetering strooiselomzetting (linde, …)


Aanpak

3. Opzetten van langetermijnexperimentenbetreffende de effecten van acceptatievan Amerikaanse vogelkers

4. Praktijkervaring opdoen met weerbare bossen 5. Geld voor uitvoering aangepaste bosbeheerplannen6. Glyfosaat: verder onderzoek


Communicatie

7. uitwerken van een communicatiestrategieom de resultatentot bij de beheerder op het terrein te krijgen


Conclusie• Geen

– toverformule: aanpakis niet in 1 regelgeving te gietendie iedereen klakkeloos kan volgen

• Wel– genuanceerde aanpak

verder onderbouwenen communiceren

– gezond verstand gebruikenen op maat werken

Zomerganzen

Casus


StierkikkerBeleidsaanbevelingen

Gerald Louette, Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek (INBO)

Bestaande regelgeving

• Bern Convention – Rec. 77– Uitroeiing invasieve exoten

• IUCN Invasive Species Specialist Group– 100 meest invasieve soorten

• CITES B (EU Wildlife Trade Regulation 338/97)– Geen invoer in EU

• Ontwerp-KBbetreffende handel en bezit invasieve exoten (BE)

• Soortenbesluit (VL)• Beleidsnota Invasieve exoten (NL)

Beleidsaanbevelingen

• Preventie• Snelle detectie• Bestrijding• Communicatie


• Preventie– Handel en bezit verbieden (ontwerp-KB in BE)– Bewustmaking maatschappij– Handhaving (bestaande wetgeving)

• Snelle detectie– Waarnemingsnetwerk uitbouwen bij vrijwilligers/professionelen– Centraal meldingssysteem

(bijv. www.waarnemingen.be en www.waarneming.nl)– Aanwezigheid in Baarlo

http://www.waarnemingen.be/

http://www.waarneming.nl/


• Bestrijding– Centraal coördinerende instantie

(bijv. hogere overheid VL of NL)– Draaiboek bestrijdingsactie bij verschillende uitgangssituaties

(bijv. kleine of grote populatie)– Bestrijding & nazorg door eigenaar/beheerder

• Voorbeeldformule getest in gemeente Arendonk• Sturing ANB & INBO• Uitvoering Natuurwerk in opdracht van de gemeente Arendonk


• Communicatie– Bekendmaking acties

aan bevolking / betrokkenen om draagvlak te creëren– Waarom en hoe– Uitpakken met realisaties

• Verdere verduidelijking wetgevend kader– Wie draagt bestrijdingskosten?– Toelating betreding terreinen– Verbod op aanschaf en houden van de soort– Pijnloos doden dieren– Vergunningen leegpompen of dempen vijvers

Zomerganzen

Casus


Grote waternavelen andere invasieve (water)planten


Koen Martens, Vlaamse Milieumaatschappij (VMM)

Voorkomen vestiging en verspreiding

België•Eenduidig preventief beleid ontbreekt•Water- natuur en milieubeleid: gewestelijke materie

Vlaanderen: beheerregeling in opmaak–preventie (handelsverbod)–monitoring–bestrijding (engagement waterbeheerders)– communicatie

•Invoer, doorvoer en uitvoer:federale materie (verbod in voorbereiding)


België• Tuincentra: gedragscode (Alterias)• Optreden op privaat domein ?


Nederland• Wettelijk verbod voor handel en bezit

• Convenant waterplanten– te vrijblijvend?– niet voor alle soorten?

• Knelpunt met flora- en fauna-wet / gedragscode waterschappen

Conclusie

• Preventie– juridisch– mentaliteitswijziging

• Snelle detectie– terreinmedewerkers– www.waarnemingen.be / www.waarnemingen.nl

• Gebiedsdekkende aanpak• Communicatie, voorlichting en sensibilisering

http://www.waarnemingen.be/

http://www.waarnemingen.nl/

Zomerganzen

Casus


ZomerganzenBeleidsaanbevelingen

Karel Van Moer, RATO vzw

Visievorming

Beheerdoelstellingen per ganzensoort– gedragen door landbouw, natuur,

recreatie, jacht, overheden.– ondersteund door studies over impact– voor alle tereinbeheerders

Grensoverschrijdende afstemming– gemeente – provincie – landelijk

Wetgeving als leidraad

Wetgeving

Complex• Eenduidigheid in wetgeving• Wetgeving ondersteunt

ZomerganzenEuropees

VogelrichtlijnAfvalwetgeving

VoedselveiligheidFederaal (België)

DierenwelzijnDierengezondheid

Gewestelijk (Vlaanderen)Jachtdecreet

SoortenbesluitNatuurdecreet

Landschapsdecreet

thema

bevoegdheid

wet

decreet

besluit

Naar een gecoördineerd beheer…

Centraal• Afbakenen verantwoordelijkheden

– wie stuurt aan – wie beheert

• Gezamenlijke communicatie• Kennisondersteunend instrument

– opstellen dynamische populatiemodellen– beheermaatregelen evalueren– stroomlijnen van rapportage– monitoring

• Bijsturing van acties na evaluatie

…en naar een efficiënt beheer

• Efficiënt(er) inzetten van middelen voorduurzaam beheer van exoten zoals zomerganzen

• Integrale aanpak van beheer • Meer afstemming tussen verschillende

terreinbeheerders/overheden– gebiedsdekkend eieren schudden– afvangsten

op grotere geografische schaal– investeren in opleiding en vorming

Zomerganzen

Casus


Algemene beleidsaanbevelingenvanuit het Invexo-project

Werkgroep ‘Voorstel Beleid en samenwerking’

Bert Lotz, Wageningen UR - Plant Research International (PRI)

Werkgroepleden Beleid & SamenwerkingUit de Invexo-werkgroepen• ANB Hans De Schryver, Hans Van Gossum, Paul Bogaert• IGO Ronald Grobben, Walter Op de Beeck• INBO Tim Adriaens, Gerald Louette• RATO Karel Van Moer• VMM Philippe Carchon, Koen Martens• LNE Elke Van den Broeke

• Prov. Noord-Brabant Joseph Kuijpers• PRI Bert Lotz, Joost Van der Burg• NVWA Team IE - Wiebe Lammers

Klankbordwerkgroep• Leefmilieu Brussel BIM Olivier Beck• Waals Gewest Etienne Branquaert• Europese Commissie Myriam Dumortier• Universiteit Gent An Martel• Federale overheid Maud Istasse

Casussen representatief brede problematiek

StierkikkerRecente introductie, eliminatie in principe kansrijk

Grote waternavelen andere invasieve waterplantenIntroductie langer geleden, eliminatie regionaal

Amerikaanse vogelkersIntroductie lang geleden, beheerdoelstelling

ZomerganzenComplexe casus: definitie, verschillende soorten, verspreid over groot gebied

Aanpak

• Inventarisatie in partnerregio’sVerantwoordelijkheden, bevoegdheden, wettelijk kader

• Huidige stand van zaken uitvoering

• Sterke-zwakteanalyseGeneriek schema en beslissingstabellen

• Formulering van aanbevelingenop basis van sterkte-zwakteanalyse

Overzicht Beleidsaanbevelingen

1. Beleid – Algemeen2. Preventie3. Vroegtijdige signalering, snelle respons4. Eliminatie5. Beheer6. Communicatie7. Wetenschappelijke ondersteuning

• Generiek België/Vlaanderen, Nederland waar mogelijk• Soms specifiek per regio (toepassingsgebied, regelgeving, ..)

1. Beleid - Algemeen

Uniforme en gebiedsdekkende aanpak (1.1)

• Gezamenlijke afspraken binnen (nieuwe) overlegstructuren

Verantwoordelijkheden en bevoegdheden duidelijk (1.2)• België: verschillende instanties, behoefte vastomlijnd plan

• Nederland, taakverdeling Rijk en provincie in beweging

Snel en voldoende budget beschikbaar (1.3)• Snelle respons (eliminatie), en bestrijding bij beheer

2. Preventie

Reduceer aantal introducties (2.1) • Convenanten, gedragscodes, wetgeving

Wettelijk regelen uitsluiten ontsnappen (2.2)• Wijze van kweken en houden

Voor alle uitheemse planten, dieren wettelijk regelen (2.3)• Alleen uitzetten in natuur door bevoegde instanties• Risico-analyse: risico’s aanvaardbaar klein

Baseer preventieve (handelsbeperkende) maatregelen altijd objectieve risico-analyse gebruik makend van actuele wetenschappelijke kennis (2.4)

2. Preventie (vervolg)

(Wettelijk bindende) positieflijst indien mogelijk (2.5)• Zoogdieren, aquarium- en vijverplanten• Alternatief negatieflijst (reptielen, amfibieën, vogels, vissen)

Preventieve inrichtingsmaatregelen (2.6)• Habitatherstel

3. Vroegtijdige signalering en snelle respons

Betrek vrijwilligersorganisaties actief (3.1 en 3.2)• Centraal meldpunt• Betrouwbare validatie

Early-warning-en-rapid-respons-draaiboek (3.3 en 3.4) • Afstemming regionaal/internationaal!• Klasseer exoten op basis van uniform protocol

Snelle toegang voor bestrijders (3.5)

Houd rekening met komende EU-exotenregeling (3.6)

Grensoverschrijdend overlegorgaan gewenst (3.7)

4. Eliminatie

Duidelijkheid over beschikbare / toegestane dodingsmethoden (4.1)• Inventarisatie• Op name in (Nederlandse) regelgeving

Aanpassing regelgeving afvoer en verwerking (4.2)• Efficiënter• Dier- en milieuvriendelijker

5. Populatiebeheer

Organiseer landelijke en regionale afstemming van populatiebeheerdoelen gevestigde invasieve exoten (5.1)• Concrete aanpak

6. Communicatie

Gerichte communicatie op preventie (6.1)• Preventieve maatregelen bekend / effectiever te maken• Bewustwording problematiek loslaten planten en dieren• Doelgroepen stimuleren actie te ondernemen

Stel communicatieplan op (6.2)• Preventiedoel, doelgroep, boodschap, middelen

Effectieve directe communicatielijnen (6.3)• Overheden, politiek en uitvoerende instanties

7. Wetenschappelijke ondersteuning

Relevant op verschillende niveaus

Ondersteun kennisontwikkelingover effectieve managementopties van invasieve exotenen communiceer deze kennis actiefnaar relevante doelgroepen (7.1)

Inleiding Beleid Jean-Pierre Heirmansecretaris-generaal Departement Leefmilieu, Natuur en Energie...

Documents

Transcript of Inleiding Beleid Jean-Pierre Heirmansecretaris-generaal Departement Leefmilieu, Natuur en Energie...